23214	MAT 1:1	Uito ti IESUI potmu'e Mateu. Mi'i uimiwan me atimo­herep yne Aipo­typot Iesui etiat ui'akasa hap ko'i uimikuap hap ko'i are. Mesuwe sa'awy'i­wuaria ati'atu­set­pehik teran AIPOTYPOT IESUI e'ase'i'in set ko'i katu­pono IESUI ti aha'ase'i pot Aparãu Saipepiat Sese aikotã sa'awy'i TUPANA to'e aha'ase'i koro Aparãu me — Meiũran ti aru Emiariru kawiat Eiã'ỹi topyhu'at Wuat'i Ywania Porekuat Koro e Tupana sa'awy'i. I'ewyte Aipo­rekuat Iesui ti aipo­rekuat pot Tawi Saipepiat Sese topyhu'at aikotã sa'awy'i Tupana to'e — Meiũran ti aru Eiã'ỹi kaipywiat ra'yn topyhu'at Uimi­po'oro Wuat'i Porekuat Eporekuat no e Tupana morekuat Tawi pe Aipo­typot IESUI piat.
23232	MAT 1:19	Mi'i hawyi iky'esat hat IUSE tikuap ta'yn hupi'a MARIA hap hawyi tuwa­nẽtup ko'i ko'i kahato — Uima'at rasig Maria e. Wẽtup ok ihainia hupi'a nug hat pote yt naku i atat Maria uhehary'i wo katu­pono wuat'i wywo waire rakat Maria e tuwa­nẽtup hawe. Pyno waku atipo'oro mana Maria wẽtup hy kape mig'i wo e Iuse tuwa­nẽtup hawe katu­pono waku rakat Iuse pote yt toiky'esat i miit'in tikuap hupi'a hap katu­pono Iuteu ywania ti'auka yt he'aito i pytkai hupi'a rakaria pote. — Pyno waku atipo'oro Maria wẽtup tawa kape mig'i wo e tuwa­nẽtup hawe. Mi'i tã atunug mote aru miit'in yt ti'auka i Maria nu wo e tuwa­nẽtup hawe.
23233	MAT 1:20	Ma'ato aikotã waku Maria po'oro wẽtup hy kapiat hap kape tuwa­nẽtup turan Tupana tipo'oro ra'yn tehay enoi hat Iuse kape atipy kaipyi. Mi'i hawyi to'e imu'etu — Iuse morekuat Tawi emiariru emiariru e yt erewa­nẽtup ko'i ko'i tei'o Maria ehary'i wuat upi'a hap ete e katu­pono hupi'a yt ihainia kaipywiat minug i e. Waku etat ehary'i wo hupi'a ra'yn pytkai Maria katu­pono yt toi'aparap hin i pytkai hupi'a ra'yn toĩne'en mesup e. Ta'i Tupana Pã'ãu Wakuat kaipyi toĩne'en imẽpyt e.
23236	MAT 1:23	Mio tã e ti Tupana sa'awy'i miit'in me. — Meiũran ti aru wẽtup ok hary­poria wakuat rakat pytkai yt karãpe i he'aito pytkai imẽpyt'a rakano ti aru topyhu'at yt uwe piat topytyk pytkai i e. Meiũran ti aru imẽpyt ihainia ti aru tuwe­mo­herep hawyi Tupana AIPY'ASETPIAT rakat eset i'atu'e Tope e yianmiat Tupana ehay enoi hat Isaia tomiwan 7.14 pe e. — Mi'i hap ewywuat toĩne'en mesup ehary'i wuat mana Maria ete e atipy kaipywiat sut hat Iuse pe.
23240	MAT 2:2	Mi'i hawyi put'ok'i'atu'e tawa wato Ieru­sarẽi note hawyi — Aikope som hirakat Aipo­rekuat pakup nuat toĩne'en i'atu'e itotiaria pe. Aikope som tuwe­mo­herep Ei'ywania Iuteu ywania Potypot pakup ywã'ĩ hap i'atu'e. Katu­pono ha'awyte ra'yn uruta'a­kasa at wẽtem hap kaipyi hewai­kiru i'ywã'ĩ hap enoi hap uruta'a­kasa urue'yi tote i'atu'e. Mi'i pote mesup Aipo­rekuat Koro pakup mõtypot hamo urutõ'ẽ meikowo hewai­kiru upi urutõ'ẽ meikowo i'atu'e waikiru etiat wemu'e haria iwe'eg kahato rakaria tawa wato Ieru­sarẽi miaria pe.
23242	MAT 2:4	Mi'i pote morekuat Eroti ti'atu­kaykay tuwe­wawi Tupana ehay miwan etiat kuap sese haria i'ewyte pa'i kororia toi'atu­kaykay hawyi apo'e i'atuepe — Mehĩ'in e aikope so tuwe­mo­herep irane Tupana Mipo'oro Wuat'i Porekuat Koro wuat sese e. Kat etawa pe kat etawa pe i'ywã'ĩ e.
23243	MAT 2:5	— Ta'i tawa hit Perẽ me aru tuwe­mo­herep Mi'i Miit i'atu'e katu­pono sa'awy'i Tupana ehay moherep hat mio tã e miwan me yianmete i'atu'e.
23244	MAT 2:6	— Ta'i ahetawa kurin moity'i ewei'e tawa Perẽ miaria yi Iuta ywaniaria e. Ma'ato yt eiwe­mõti tei'o ehetawa kurin mupi katu­pono ti aru meiũran etawa hit Perẽ po'og po'og miit'in mikuap mo topyhu'at yi Iuta ywaniaria yne tawa ko'i kai katu­pono ehetawa hit Perẽ me tuwe­mo­herep irane Isareu ywania Potypot Koro sese e ti sa'awy'i Tupana ehay moherep hat Mikeia tomiwan me 5.2 pe i'atu'e morekuat Eroti pe.
23245	MAT 2:7	Tuwat i ra'yn inãpin haria hawyi morekuat Eroti ti'atu­kaykay i ra'yn at wẽtem hap kaipywiat õ'ẽ haria waikiru etiat wemu'e haria apoto'e mig'i wo i'atuepiat hamo toi'atu­kaykay i ra'yn — Karãpeĩ ewei'akasa sa'awy'i mekewat waikiru e i'atuepe. Karãpeĩ tuwe­mo­herep sa'awy'i ehowawi mekewat waikiru e.
23246	MAT 2:8	Mi'i hawyi ta'atu­mo­herep morekuat Eroti pe yne i'atu'e hap. Waikiru wemo­herep hap e'at morekuat Eroti tikuap hawyi to'e waikiru etiat wemu'e haria pe — Waku eweiwat tawa hit Perẽ kape uhyt'i'in e. Mi'i tote o apo'ewei'e kahato Hirakat ete aikope aikope tuwe­mo­herep e. Mi'i hawyi eweipuẽti hawyi waku ewehenoi uhepe aikope toĩne'en Mi'i hat ete e. Pywo ti atikuap teran aikope toĩne'en Hirakat. Areto mono imõtypot hamo ipoityro hamo e so i'atuepe morekuat Eroti.
23249	MAT 2:11	Mi'i hawyi waikiru topyhu'at hirakat ieĩne'en hap apy tote ra'yn hawyi tuwehyt'ok i'yat pe hawyi te'era'a­kasa ra'yn Hirakat kape toty Maria wywo. Mi'i hawyi te'eru­we­pỹ'ã­tutuk ta'yn mekewat Hirakat mõtypot hamo. — Waku ta'atu'e hawyi ta'atu­mie­reto ko'i ta'atu'apok ta'yn hawyi imehit rakat Uru kawiat ta'atuium ne'en ne'i Hirakat pe iky'e hap. Mi'i hawyi ta'atuium ikamhig se rakat miwuk wo iky'e hap. Mi'i hawyi mohag hy Mira e hap ta'atuium Hirakat mõtypot haype.
23250	MAT 2:12	Mi'i hawyi i'atu­mu'etu ti Tupana ti'atu­nãpin — Yt ewei'aipok tei'o morekuat Eroti puo henoi topiat hamo e seha'at haria õ'ẽ haria pe at wẽtem hap kaipy­wiaria pe to'e. Mi'i pote te'era'aipok ta'atue'yi kape wẽtup mu'ap upi. Yt ta'atu­henoi hin i ra'yn morekuat Eroti pe aikope Hirakat toĩne'en hap.
23251	MAT 2:13	Mi'i hawyi Tupana mipo'oro atipy kaipywiat tuwe­mo­herep Iuse mu'etu hawyi to'e — Epoĩ'ãm no Iuse e. Etioto ro Hirakat wẽtup yi kape pya meiũpepyi mekewat yi Esitu kape ity wywo e. Eweipopy ro e katu­pono ti aru morekuat Eroti tikat ra'yn wyti aru Hirakat i'auka hamo ne'i e. Mi'i pote waku yi Esitu pe eweikupte'en mig'i wo e. Waku yne meikowo hawyi ti aru woro­nãpin ra'yn karãpe i era'aipok i meikowo te hap ahenoi pakup'i aru epe e atipy kaipywiat Iuse mu'etu to'e.
23253	MAT 2:15	Mi'i hawyi morekuat Eroti ku'uro hap kape itote tukupte'en yi Esitu tote aikotã sa'awy'i Tupana to'e miwan me hap ewy — Meiũran ti aru Uha'yru atikaykay ti aru yi Esitu kaipyi e sa'awy'i wuat miwan me Oseia 11.1 pe.
23254	MAT 2:16	Ma'ato morekuat Eroti tikuap ta'yn seha'at haria ipuẽti haria yt topuo i ra'yn i'atu'aipok hawyi ipy'ahak sese ra'yn topyhu'at — Yt naku i pãi e. Yt tõ'ẽ i ra'yn uipuo henoi uhepiat hamo waikiru kuap haria uimi­ky'esat ewy pãi e. Yt ta'atu­henoi hin i aikope mekewat Hirakat ieĩne'en hap e topy'ahak popuo. Mi'i hawyi morekuat Eroti ti'atu­po'oro kahato tesu­rara'in sem na'yn tawa hit Perẽi kape yne itotiaria hira­karia ipa'iat hit ko'i atu'uka hamo typy anu pyi i'ywã'ĩ rakaria atu'uka yne hamo Perẽi miaria i'ewyte hira­karia ipa'iat yt pya hin i Perẽi kai gupte'en haria typy anu pyi yi kape toi'atu'uka kary katu­pono typy anu ra'yn waikiru etiat wemu'e haria te'era'a­kasa waikiru kape. Mi'i hap ewy te toiky'esat hira­karia atu'uka hap typy anu i'ywã'ĩ rakaria pyi.
23256	MAT 2:18	— Tawa Perẽi pyi ti aru mekewat yi Hama pyi ti aru atikuap kahato ti aru i'atu­wo'okak'i kahato hap i'atuehay pirik kahato hap e. Ta'atu­saty'u kahato itote to'opytit'i kahato e. Mana Hakeu ywania tawa hit Perẽi miaria te'eruwak kahato ta'atu­mẽpyt'in ky'e hap upi. Te'eruwak at ka'ap hap atikuap uimu'etu e. Yt uwe i imoperup'i kuap katu­pono topap yne yne imẽpyt'in itote pote e ti Tupana ehay enoi hat Ieremia miwan pe 31.15 pe yianmete Perẽi miat e hira­karia atu'uka hamuat hap etiat.
23258	MAT 2:20	— Epoĩ'ãm no Iuse e. Etioto ro Hirakat ity wywo hawyi ewei'aipok i ro ehe'yi kape i Isareu ywania e'yi kape katu­pono ti koitywy Hirakat Iesui auka teran hat morekuat Eroti iku'uro ra'yn e atipy kaipywiat sut hat Iuse mu'etu.
23259	MAT 2:21	Mi'i hawyi Iuse ipoĩ'ãm hawyi — To'iro wata'aipok ahetawa kape e ra'yn Hirakat pe ity pe. Mi'i hawyi te'era'aipok ta'atue'yi Isareu kape.
23260	MAT 2:22	Put'okta'atu'e itote hawyi Iuse tikuap ta'yn morekuat Eroti sa'yru sa'ag Akeirau e hap het rakat topyhu'at to'ywot saipe pot heiam note aikope sa'awy'iwuat to'ywot ti'atu'uka hira­karia turanuat hap tote. Mi'i pote Iuse token'ẽ tuwe'yatnug itotiat hamo. Mi'i hawyi mio tã e Tupana imu'etu Iuse pe — Yt ereĩne'en nei'o meiũpe yi Iuteu pe e Tupana Iuse mu'etu to'e. Mi'i pote tuwat i ra'yn tetawa sa'awy'iwuat kape mekewat yi Karireia kape.
23261	MAT 2:23	Mi'i hawyi tuwat tawa Nasare kape hawyi itote Iesui tuwe­motag aikotã Tupana miky'esat ewy katu­pono to'e yianmete tehay enoi hat wẽ pyi — Meiũran ti aru tawa Nasare piat ieĩne'en hat ati'airo Wuat'i Porekuat no e Tupana sa'awy'i miwan me e hap ewy Iesui toĩne'en Tawa Nasare pe.
23263	MAT 3:2	Mi'i tote tohenoi kahato ra'yn tewawiat õ'ẽ haria pe — Ewei'atoiat ro yne eiminug yt naku i hap ko'i e katu­pono ti yt pya i ra'yn Tupana tipo'oro meikowo Tomi'airo Aipo­rekuat Koro sese wuanuat e Iuwãu tewawiat õ'ẽ haria pe.
23264	MAT 3:3	Sa'awy'iwuat sese ti Tupana ehay moherep hat Isaia henoi Iuwãu etiat yianmete. Mio tã e — Meiũran ti aru toĩne'en yahig wato tote eimu'e haty wuat hat sese e Isaia mekewat wo'oset'ok hat Iuwãu etiat. — Mio tã e aru mekewat yahig notiat ieĩne'en hat e — Ewehe­katup o katu­pono tut wyti aru Mekewat Tupana Mi'airo Wuat'i Porekuat nuat e. Aheha­kyera'at hanuat tut irane ahowawi e aru. Mi'i tupono eweimo­hãpyk to Tupana kape e aru mi'i miit. Eiminug yt naku i hap ko'i ewei'atoiat ro e aru. Waku yne hawyi ti aru Tupana tipo'oro ra'yn Mi'i Miit ehowawi e. Mi'i tupono eweimo­hãpyk o Tupana kape eiminug yt naku i hap ko'i. Yne ewei'atoiat hawyi tut irane ahowawi e aru yahig wato totiat aimu'e haty wuat hat e sa'awy'i Isaia tomiwan me 40.3 pe mekewat Iuwãu ieĩne'en hap etiat yianmete e tohenoi.
23267	MAT 3:6	— Uito yt naku i nug hat ta'atu'e Tupana piat hamo tuwat. Mi'i tã ta'atu­henoi hawyi Iuwãu ti'atuset'ok ta'yn Iũtãu hy pe.
23268	MAT 3:7	I'ewyte wo'omu'e haria meimuẽ wuaria Tupana mohey haria akag ko'i tuwat Iuwãu ewawi te'eru­weset'ok hamo. Irania'in — Aiku'uro hawyi watoĩne'en ne hap e haria. Irania'in — Aiku'uro hawyi yt kat i aheĩne'en pakup i hap e haria wy tuwat te'eru­weset'ok hamo wo'omu'e haria. Ma'ato mio tã e Iuwãu i'atuepe — Yt naku i woro­ho'oset'ok eipe e Iuwãu katu­pono eipe yt naku i nug haria wo te eweikupte'en e. Eipe ti moi ko'i ewywuat re haiwot rakaria e. Miit auka haria wo wyti eweikupte'en ne eipe e. Mi'i pote kan hamo eweĩ'ẽ meikowo eiweset'ok hamo yt naku i nug haria wo i te eweikupte'en ne turan e. Ta'i Tupana apiheg haria wo eweipyhu'at eipe.
23270	MAT 3:9	Yt naku i ewei'e eiwa­nẽtup hawe — Yt karãpe i Tupana uru'apiheg kuap katu­pono urue'ase'i'in Aparãu emiariru'in sese ti uruto. Ta'i uruto ti Iuteu ywania pote Tupana yt uru'apiheg kuap i hap yt ewei'e i ran o eiwa­nẽtup hawe katu­pono mio tã ei'e hap kaipyi Tupana tikuap ta'yn yt eiwe'eg i kahato hap ko'i katu­pono ahewaku hap yt tut i aha'ase'i'in kaipyi i yt ai'ywot'in kaipyi i wyti yt aity'in kaipyi i wyti ahewaku hap e. Ta'i Tupana tiky'esat pote tutunug kuap Aparãu emiariru piit ko'i meimuẽ wat nu ko'i kawiat. Yt niatpo hin i mio tã Tupana minug toiky'esat pote e Iuwãu wo'omu'e haria akag ko'i meimuẽ wuaria Iuteuria — Uruto po'og irania'in kai e haria pe.
23271	MAT 3:10	Eiwe'eg wo o katu­pono mio Tupana toĩne'en waku pe ra'yn te'ywyhap wywo yt haat i rakaria yp pugha hamo hap ewy toĩne'en e. — Yt naku i eipe pote yt kan hamo i e. Mi'i pote aria mi'u wo yn waku eipe e Tupana e. Aria mi'u wo eweikupte'en aikotã torania aria'yp yt haat kahato i rakat miterek sok wuk wat ewy topyhu'at hap ewy eweikupte'en mesup e Iuwãu wo'omu'e haria pe. Mi'i hap ewywuat eipe katu­pono yt kat i eikai wakuap pote pãi e.
23272	MAT 3:11	Uito woro­ho'oset'ok y'y wo — Urutoiat yne ra'yn uruminug sa'ag yt nakuat i hap ko'i ei'e pote woro­ho'oset'ok. Ma'ato yt naku i nug haria wo te eweikupte'en pote yt karãpe i aru woro­ho'oset'ok eipe pãi e Iuwãu wo'omu'e haria akag ko'i pe. Mi'i hawyi Iuwãu to'e torania õ'ẽ haria pe — Uimi­mu'eria e meiũran ti aru tut wẽtup ok Miit ahowawi Aimu'e kahato hat e. Ta'i Mi'i Miit ri uhaipepiat wen ma'ato Mi'i Miit ri po'og po'og wakuat uikawiat hat are. Ta'i Mi'i Miit ri po'og po'og uikawiat wakuat are e. Uiat uhewaku hap ti yt put'ok'e hin i hemiit ipysei hamo ipy sokpe pag hamo are. Uito ti woro­ho'oset'ok kuap y'y wo yn ma'ato uhaipepiat ti aru po'og na'yn inug uikai katu­pono Mi'i Miit ti aru eipyt'atnug kuap Tupana Pã'ãu Wakuat no hat e. Woro­ho'oset'ok kuap y'y wo uito ma'ato Mi'i Miit ehet'ok kuap Tupana Pã'ãu wo e. Mi'i Miit ri po'og uikai wakuat e. Y'y wo yn na'yn uito woro­ho'osei ma'ato Mi'i Miit ti aru imoma kuap yne yt naku i hap eipy'a pyi eiwa­nẽtup hawyi aikotã aria tiwuk kuap kat sa'ag ko'i rakat yt nakuat i ko'i hap ewy e. Pywo ti Mi'i Miit ti aru ehet'ok kuap kahato Tupana Pã'ãu wo e Iuwãu Iesui etiat.
23273	MAT 3:12	Aikotã hã'ỹi watotok hawyi wati'a­po­pesap uhu hawyi hã'ỹi yn na'yn topyhu'at. Aikotã watopag hã'ỹi heiam me ma'ato i'ape yt kat hamo i ra'yn topyhu'at hawyi ahe'aria nug hamo yn waku i'ape. Mi'i hap ewy ti aru uhaipepiat Tupana Mipo'oro tikuap uwe tomohey haria uwe yt hap e. Ta'i toikuap ti aru towa­nuaria aikotã watikuap aimitok hã'ỹi wakuat hap ewy e. Towa­nuaria pe mio tã e aru — Ta'i uimohey haria ti eipe pote woro­ho'oset'ok e aru tomohey haria pe ma'ato irania'in tehay pun ne'i haria pe ti aru to'e — Aria mi'u wuat ko'i wyti eipe e aru tehay pun haria pe. Aikotã mi'apo­pesap uhu ko'i ewy ra'yn eipe e aru uhaipepiat sut hat e Iuwãu Iesui piat pe e.
23275	MAT 3:14	Ma'ato put'ok'e itote hawyi Iuwãu to'e Iesui pe — Uika'iwat e eriot apo eset'ok uhetiat hamo e. Pyno yt naku i uito woroset'ok Uipo­typot ne'i En tupono. En ni po'og uikai e. Mi'i tupono ti po'og ni En waku uhet'ok En Ui'ywot e.
23276	MAT 3:15	Mi'i hawyi Iesui to'e ma'ato Iuwãu me — Waku uhet'ok en mehĩ e katu­pono ti mi'i tã hap ti Tupana miky'esat ewy eminug uhet'ok epiat hap e. Mio tã e pote — Pyno woroset'ok Ui'akag e'e hap ewy e Iuwãu Iesui pe.
23278	MAT 3:17	Mi'i turan toikuap sehay atipy kaipyi — Meiẽ ti Uha'yru sese uimiky'e kahato ti meiũ e. Uimo­wepit kahato hat Mi'i e Tupana Iesui etiat. Iuwãu tikuap Iesui set'ok hap tote sehay atipy kaipyi. Iesui weset'ok hap etiat ahenoi mesuwe uimiwan me Uito Mateu.
23281	MAT 4:3	Mi'i hap ete iperup kahato sy'at pono. Mi'i turan put'ok'e ahiag itote hã'ãg sese hamo. Mi'i hawyi to'e Iesui pe — Mehĩ e pywo Tupana Sa'yru sese En mote etunug no emi'u wo man meikowat nu ko'i kawiat e Iesui pe.
23282	MAT 4:4	Mi'i hawyi Iesui to'e ahiag me — Ma'ato yt atunug neran i rat e'e hap ewy e katu­pono sa'awy'i Tupana to'e — Mi'u hap kape yn miit'in te'eru­wa­nẽtup pote yt karãpe i ta'atu­puẽti ta'atuieĩne'en wuat'i e'at piat hamuat e katu­pono uhehay nug yne hap kaipyi yn ni miit'in tipuẽti kuap toieĩne'en hap sese e Tupana sa'awy'i miwan me e Iesui ahiag me.
23284	MAT 4:6	Mi'i hawyi ahiag to'e tope — Mehĩ e pywo ti Tupana Sa'yru sese En mote e'okhyt'at ro meiũpepyi yi kape katu­pono sa'awy'i ti Tupana to'e — Atipo'oro uhemiit atipy kaipyi epowyro hamuat e. Era'at hawyi yt ere'ahyk hin i yi tote meimuẽ wuat nu ko'i ete hamo e Tupana sa'awy'i miwan me Mehĩ e ahiag Iesui pe. Tawi wepy miwan 9.11 e hap ewy to'e Iesui pe.
23285	MAT 4:7	Ma'ato Iesui tiwesat — Pywo mio tã e Tupana wen ma'ato i'ewyte wẽtup we to'e miwan me — Wãi yt uhã'ãg nei'o sio woro­po­wyro ipoity'i rakat nug hap ete sio yt e katu­pono yt woro­po­wyro kuap i ti sa'ag nug hap ete e Tupana i'ewyte miwan me e ahiag me. Mi'i sehay Teute­ru­numiu 6.16 pe tohenoi ahiag me.
23287	MAT 4:9	Mi'i hawyi to'e — Mehĩ e pywo ti rat woronug En wuat'i ywania Porekuat no i'ewyte i'atuekat ko'i i'atue­tawa wato ko'i atum yne yne epe uimõ­typot En mote erepỹ'ã­tutuk uhowawiat pote e ahiag Iesui pe.
23288	MAT 4:10	Ma'ato Iesui tiwesat — Mutoro meiũpepyi ahiag pya ui'yaty­pepyi e katu­pono sa'awy'i mio tã e ti Tupana miwan me — Uito yn waku eimi­mõ­typot no katu­pono Uito yn areĩne'en Tupana wo wẽtup yn e. Mi'i hawyi yt uwe i Tupana wo toĩne'en e Tupana sa'awy'i miwan me e. Mi'i pote — Mutoro ahiag pya uikai e Iesui ahiag me. Mi'i sehay Teute­ru­numiu 6.13 toĩne'en.
23293	MAT 4:15	Aikotã sa'awy'i Tupana ehay moherep hat Isaia to'e hap ewy — Ta'i yi Sẽpurũ piaria yi Natari piaria yi Karireia hyemyi'a ẽpe etiaria Iũtãu hy ẽpe piaria wẽtup ywania. Mi'iria ti uhehay yt ta'atukuap i pote tukupte'en kahato i'atu­minug sa'ag ko'i. Mi'i pote i'ypyryp wiat gupte'en haria ewy mi'iria. Iku'uro rakaria ewy yn tukupte'en mi'iria.
23295	MAT 4:17	Mi'i hawyi toto ra'yn Iesui yi Karireia piaria mu'e hamo — Eiwe­morem no yt nakuap i nug hap ko'i kaipyi e. Mi'i hawyi eweiwe­morem no Tupana kape katu­pono yt pya hin i Tupana topyhu'at Miit'in Porekuat no sese ra'yn e Iesui yi Karireia piaria pe. Mi'i hawyi Iesui ti'atumu'e kahato yne y'y hit i upiaria yi wato Karireia piaria.
23297	MAT 4:19	Mi'i hawyi Iesui iwẽpap'i i'atue­wawi — Uiwyria'in e to'iro uhupi e. Ahenoi mono miit'in pytyk Tupana wanuat hap aikotã pira ko'i pytyk ehepiat hap ewywuat re hamo e.
23299	MAT 4:21	Tuwat porap'i i ra'yn hawyi yi kyt upi Iesui teha'at Sepeteu sa'yru'in kape mehĩ Tiaku i'ewyte iywyt Iuwãu kape wesuki wato mog yara piat haria kape. Mi'i hawyi i'ewyte Iesui iwẽpap'i i'atue­wawi — To'iro uhupi mehĩ'in e.
23306	MAT 5:3	Mio tã to'e — Uheka­tu­wyria uwe uwe Tupana pe to'e — Worokuap po'og neran wyti uito katu­pono ti yt worokuap hin i te yt uimi­ky'esat ok tã i te worokuap e topy'a pe mio tã e haria pe Tupana to'e — Pyno uimi­poi­tyro sese ko'i eipe katu­pono woro­ho'onug wyti aru eipe wuat'i ywania pore­kuaria wo mesu­wa­rote aikotã Uito areĩne'en Morekuat no atipy pe hap ewy e Tupana mio tã e haria pe e Iesui itotiaria pe.
23307	MAT 5:4	Mi'i hawyi Iesui to'e i — Uiwyria'in e uwe uwe tuwak topy'a pe irania'in satek pote ho'opot pote mi'i haria pe ti Tupana to'e — Woro­ho'o­mo­wepit kahato eipe katu­pono karãpe ehehaky'e'i hap put'ok'e ehete mi'i hap atu'u yne uipy'a pe wy aikotã irania'in ehaky'e'i hap ewetu'u yne hap ewy e Tupana mi'iria pe e. Uhegyi'at hap ok tã wyti aru eweikupte'en e. Woro­ho'o'og­hytsat wyti aru eipe e Tupana mio tã e haria pe e.
23308	MAT 5:5	Mi'i hawyi Iesui to'e i — Uipot­mu'eria e uwe uwe pywo pe to'e topy'a pe perup'i popuo — Pywo pe ti uito po'og yi kai irania'in kai e hap yt tuwe­mo­wato hap wywo i mio tã e haria pe Tupana to'e — Pywo pe ti uimi­poi­tyro sese eipe katu­pono mesuwat mytyp tote more­kuaria wo wyti aru woro­ho'onug eipe e. Mesuwat mytyp tote topyhu'at irane eipo pe e Tupana paa'e haria pe e Iesui yity'ok totiaria pe.
23309	MAT 5:6	Mi'i hawyi to'e i — Uhupiaria e uwe uwe to'e Tupana pe — Areĩne'en neran hãpyk kahato e'ewy mi'i haria pe Tupana to'e — Uimi­poi­tyro ko'i kahato wyti aru eweikupte'en ui'ewywuat waku sese hamo woro­ho'onug eipe katu­pono eimi­ky'esat ewy woro­ho'o­mo­hãpyk eipe Ui'ewy e Tupana mio tã e haria pe e.
23310	MAT 5:7	Mi'i hawyi po'og Iesui henoi — Uhaipe­piaria e uwe uwe ihaky'e'i rakaria powyro haria mi'i haria pe Tupana to'e — Pywo ti rat woro­ho'o­poi­tyro kahato aru eipe e. Uhegyi'at kahato hap topyhu'at aru ehete aikotã eiminug ewy e Tupana ihaky'e'i rakaria powyro haria pe e Iesui ta'apy­pueri haria pe.
23311	MAT 5:8	Mi'i hawyi to'e i — Uimohey haria e uwe uwe topy'a pe tuwa­nẽtup hawe wakuat kape yn tuwa­nẽtup mi'i haria pe Tupana to'e — Pywo pe ti woro­ho'o­mo­wepit kahato aru eipe katu­pono uhowawiat akasa haria ewy eweikupte'en e Tupana ipy'a kahu rakaria iwanẽtup kahu rakaria pe e Iesui yity'ok totiaria pe.
23312	MAT 5:9	Mi'i hawyi po'og Iesui henoi itotiaria pe — Uhemiit'in e uwe uwe wo'owese hap yn nug haria pe Tupana to'e — Pywo pe uimi­poi­tyro ko'i eipe katu­pono uha'yru'in uhaki'yt'in sese wo e wyti aru mi'iria pe wuat'i ehamo Tupana wo'owese hat yn nug haria pe e Iesui.
23313	MAT 5:10	Mi'i hawyi Iesui to'e i — Uhupiaria e uwe uwe wakuap nug motiat miit'in wo'okyry'i hamo topyhu'at mi'i haria pe ti Tupana to'e — Pywo pe ti woro­ho'o­mo­wepit kahato katu­pono atum aru ehepe uhetama atipy piat e Tupana. Pywo pe ti woro­ho'o­mo­wepit kahato eipe katu­pono aikope Uito areĩne'en Morekuat no hap tote eheiam sese wo topyhu'at irane e Tupana wakuaria pe miit'in misaty'i saty'i ko'i pe e.
23314	MAT 5:11	I'ewyte uwe uwe uhemiit'in sese wo miit'in mikyry'i hamo te'ero­pyhu'at miit'in misaty'i saty'i wo miit'in mimo­weuka'i mi'i uhemiit'in pote mi'i hat pe — Pywo pe ti woro­mo­wepit po'og ni wuat'i kai e Iesui temiit'in me.
23315	MAT 5:12	— Ta'i mi'i tã hap ewy ta'atunug sa'awy'i­wuaria uhehay moherep haria ete e Tupana. Mi'i tupono i'atuehay sa'ag yt pywo pe i ehete uhemiit'in eipe pote eiwe­wepit ro eiwe­wehum no sa'ag ta'atunug ehetiat pytkai katu­pono meiũran ti aru Tupana mimõ­typot kahato haria wo eweikupte'en atipy pe are e. Ta'i atipy pe — Woro­mõ­typot kahato eipe e Tupana aru uimohey haria potiat miit'in mikyry'i hap ko'i wo eipe pote e Iesui. Uhehay mohey hat eipe pote i'atuehay sa'ag yt pywo pe i ehete pote eweimo­wepit ro eweiwehum no Tupana kape are katu­pono eha'up muat wyti iwato kahato toĩne'en atipy pe e Iesui. Sa'awy'i te pyi mesup te Tupana ehay moherep haria miit'in mikyry'i hap ko'i wo tukupte'en e. Mesup te i'ewyte miit'in yt i'atu­wese hin i ehete Tupana ehay moherep haria eipe pote are e. Uimohey haria yt paa'ewei'e hin i miit'in yt i'atu­wese i ehete turan are e. Po'og po'og eiwehum no Tupana kape po'og sa'awy'iwuat kai are e. Waku mi'i tã ewei'e — Waku kahato En Tupana katu­pono koitywy yt emohey haria i uimo­weuka'i kahato hap kaipyi atikuap ta'yn uito ti ehay moherep hat sese areĩne'en hap atikuap mesup waku ewei'e ro Tupana pe ehehay wepit hap wywo e Iesui temiit'in me.
23321	MAT 5:18	Katu­pono aikotã mesuwat yi at waty waikiru ko'i tukupte'en mot'i mi'iria i'ewyte Tupana ehay moherep haria nimuaria miwan ko'i te tukupte'en mot'i ma'ato po'og mot'i katu­pono wuat'i e'at piat Tupana ehay toĩne'en e. Pyno ti iwan hit ko'i Tupana ehay miwan etiat ko'i itig hap ko'i iwan hit hap ko'i Tupana ehay Musei miwan Tupana ehay moherep haria miwan topyhu'at aru wuat'i e'at pe. Yt karãpe i Tupana ehay miwan miat ikahuro aru e. Miwan miat yne Tupana e hap topyhu'at wuat'i e'at pe e. Yt sehay wẽtup i miwan miat ikahuro e Tupana. Pyno ti yt uwe i ipyhyp kuap Tupana e hap ko'i — Atunug aru e hap ko'i ta'i Tupana tunug kahato yne yne to'e hap ewywuat are e. — Atunug aru e miwan me pote tutunug aru to'e hap ewy e. Pywo tutunug aru to'e hap ewy are e. Pywo ti rat waikiru ko'i at ewaty yi ikahuro ma'ato Tupana ehay miwan miat torania topyhu'at aru wuat'i e'at pe e Iesui itotiaria pe miit'in sem me.
23322	MAT 5:19	Mi'i tupono waku watunug yne kahato Tupana piat ainãpin hap ko'i miwan miat kurin kat iwato'in nakat are e katu­pono uwe uwe mekewat Tupana miky'esat miwan miat yt tutunug neran i Tupana piat ainãpin hap i'e hap yt tutunug i hawyi tohenoi henoi irania'in me — Yt naku i watunug Tupana piat ainãpin hap miwan miat ko'i ewy e hat ti aru yt uwe mimõ­typot no i ra'yn topyhu'at atipy pe e. Mi'i hat wyti aru miit'in mimohit sese wo topyhu'at atipy pe e. Ma'ato uwe uwe mekewat Tupana miky'esat ewy inug i'e hap miwan miat ewywuat mi'i hat tohenoi kahato irania'in me — Ta'i waku kahato watunug torania ainãpin Tupana piat hap ko'i miwan miat e hat wyti aru Tupana etama atipy piat pe po'og topyhu'at Tupana mimõ­typot no e Iesui yity'ok totiaria ta'apy­pueri haria pe.
23324	MAT 5:21	Uiwyria'in e nimuat ainãpin haria ti Tupana ehay moherep haria hãpyk kahato aimu'e Tupana e hap ta'atuwan ma'ato ta'atuwan pytkai yt ta'atunug neran i. Mio tã e Tupana piat hap — Yt eti'auka tei'o miit e. Eti'auka miit pote waku surara po pe ereĩne'en ekuap hamo e. Pywo pe waku miit'in mi'auka wo ereĩne'en e Tupana sa'awy'i miwan me. Ma'ato eimu'e haria — Yt kan hamo i watunug Tupana piat mio tã e hap i'atu'e sa'ag e.
23325	MAT 5:22	Uimohey haria koitywy po'og woro­ho'o­nãpin mi'i e hap ete e. Uwe uwe ipy'ahak at ka'ap topy'a pe wẽtup ok miit ete mi'i hat wyti miit auka hat ewywuano ra'yn topyhu'at e Tupana towa­nẽtup hawe e. I'ewyte uwe uwe to'e wẽtup ok pe topy'a pe — Yt kan hamo i en uiwa­nẽtup hawe e at ka'ap mi'i e hat pe — Woro'a­piheg aru e Tupana mi'i hat pe e. Ma'ato uwe uwe ipy'ahak sese wẽtup ok ete at ka'ap hawyi to'e — Motoro aria koro kape wuat'i pe yt kan hamo i en e topy'a pe at ka'ap mi'i e hat pe ti Tupana to'e — Woro'a­piheg aru aria koro wo e katu­pono mi'i e hat ewywuat wo'opot'auka hat sese wo ra'yn toĩne'en Tupana wanẽtup hawe e Iesui. Yt naku i aipy'a pe miit auka hat wato­pyhu'at Tupana ehamo are. Mi'i tã eweikupte'en mote Tupana mi'apiheg wo eweikupte'en e Iesui temiit'in me yity'ok tote.
23326	MAT 5:23	Mi'i hawyi Iesui to'e i i'atuepe. — Karãpe etum neran Tupana pe emiium imõtypot hap ma'ato toĩne'en wẽtup ok miit ewanĩkap epy'ahak hap pote waku yt etum i emiium Tupana pe ma'ato waku etoiat ro emiium muat mekewat yparakai tote hawyi ereto ro ewanĩkap kape ti etunug ewy wo i ra'yn hamo e.
23327	MAT 5:24	Mi'i hawyi — Uiwy ere atiky'esat kahato waure wo ereĩne'en uhepiat emõpy'ahak hap kai ere o e. Eiwo'o­wese hap toĩne'en i ra'yn iwywo hawyi waku era'aipok emiium muat sat hamo hawyi etum imiky'esat ewy. Waku pe ereĩne'en hawyi eiwo'o­wese hap etipuẽti i ra'yn hawyi o e Iesui temiit'in me.
23328	MAT 5:25	Mi'i hawyi Iesui to'e i yity'ok totiaria pe — Uiwyria'in e karãpe wẽtup ok ewanĩkap tut surara'in wywo epyhik hamo morekuat wo'opyhik hawe pyno ewe'eg wo o mi'i hap e'at pe are e. Waku mu'ap upi etunug ni ipy'ahak takat ewy ok wo e. Waku meremo etunug mekewat ewanĩkap ewy ok wo i ra'yn mu'ap tote e ma'ato yt etimo­wese i yianmete pote yt naku i topyhu'at aru eete e katu­pono ewanĩkap aru eium morekuat pe yt naku i nug hat en sio waku rakat e hamo. — Yt naku i en e morekuat pote epag surara'in akag po pe ra'yn epyhik wo'opyhik hawiat wuat'i e'at pe hamo ra'yn e.
23329	MAT 5:26	— Uimohey hat en mote ewe'eg wo o karãpe ewanĩkap ereto wo'opyhik hap kapiat turan e. Etikat kahato iwese hap mu'ap upi e. Yt pote wo'opyhik hawe ereĩne'en mot'i itote. Yt uwe i ikuap karania ewaty karania anu ereĩne'en epyhik hawe e. Mi'i hawyi ti epore­nõtem hap sa'up niatpo kahato ra'yn iwato kahato ra'yn toĩne'en e. Pyno ti po'og waku mu'ap upi ehã'ãg kahato ewy inug hamo ereto hat ewanĩkap e. Etunug o ewanĩkap merep ewy ok wo i ra'yn are ehepe uipot­po'o­roria e Iesui temiit'in me yity'ok tote.
23330	MAT 5:27	— Uipot­mu'eria e watikuap ta'yn aikotã sa'awy'iwuat Tupana ehay enoi hat Musei to'e — Yt erepehik tei'o wẽtup wary ete wẽtup e'aito ete e. Ewary wywo yn o ewaire e'aito wywo yn o ewaire e hap e. Pywo kahato ainãpin Musei e.
23331	MAT 5:28	Musei e hap mohag hat ri uito. Musei e hap ete woro­ho'o­nãpin eipe — Yt naku i kahato eraha'at kahato hary­poria kape ihainia kape erepehik teran hap wywo mekewat hary­poria wywo mekewat ihainia wywo epy'a pe ewanẽtup hawe. Mi'i tã etunug mote yt naku i kahato rakat no ereĩne'en Tupana wanẽtup hawe e.
23332	MAT 5:29	Pyno eha wo eraha'at hary­poria kape ihainia kape mi'i hawyi ewanẽtup hawe ere'e — Arepehik teran mekewat hary­poria ete mekewat ihainia ete ere ewanẽtup hawe pote etihep o eha mehĩ'in mana'in katu­pono pywo ti rat eha ti e'aparap hap nug hap topyhu'at are e. Mi'i pote waku etihep eha hawyi etipun pya ekai are e. Pywo ti rat waku po'og kokawiat ihasik takano ereke atipy pe ma'ato typy kawiat eha wywo ereto aria kape are e.
23334	MAT 5:31	Mi'i hawyi po'og Iesui to'e ta'apy­pueri haria pe — Pywo pe ti mehĩ'in mana'in sa'awy'i ti mio tã i'atu'e nagnia — Etoiat teran ehary'i e'aito mi'i pote waku etunug iwan me morekuat wywo e miwan me hawyi waku eiwo'o'atoiat i'atu'e sa'awy'i aha'ase'i'in mio tã i'atu'e.
23335	MAT 5:32	Ma'ato Uito ti yt mio tã are'e hin i woro­ho'omu'e e ma'ato Uito ti mio tã are — Yt karamuo tei'o ehary'i etoiat e'aito etoiat are ra'yn woro­ho'omu'e e. Ma'ato etoiat ehary'i e'aito mi'i pote ti aru yt naku i kahato etunug Tupana wanẽtup hawe are ra'yn katu­pono etoiat ehary'i e'aito mi'i hawyi ti meiũran wẽtup ok wywo i ra'yn e'aito ehary'i. Mi'i hawyi ti typy e'aito ehary'i rakano ra'yn ereĩne'en Tupana wanẽtup hawe e. Pyno yt naku i ti mi'i tã are e Iesui. I'ewyte are'e mesuwe ma'ato ehary'i e'aito hewaire hewaire toĩne'en irania'in wywo rakano mote waku etoiat ehary'i e'aito are ma'ato mi'i e hap ete yn mesuwe are. Pyno Uito yt sa'awy'iwuat nagnia yt e hap ewy hin i woro­ho'omu'e. Mi'iria ti eimu'e — Waku etoiat ehary'i waku etoiat e'aito morekuat ehay miwan miat upi yt etiky'esat i po'og i pote i'atu'e sa'ag. Ma'ato Uito ti uiweupi ra'yn uhehay. Pyno yt karãpe i tei'o etoiat ehary'i e'aito are ra'yn e.
23336	MAT 5:33	Watikuap ta'yn aikotã sa'awy'i nagnia ainãpin kahato — Etunug no mi'i tã aru — Atunug e'e hap Tupana set upi ewy i'atu'e hap. Pyno waku wato'e miit'in ehamo — Yt atunug aru i mio tã ui'e hap mi'i pote ti aru waku ra'yn Tupana uhaty'i haty'i waku wato'e wuat'i ehamo i'atu'e aha'ase'i'in ahepe miwan me.
23338	MAT 5:35	— Atunug aru wato'e pote waku watunug ai'e hap ok tã e Iesui. Pyno yt naku i watu­we­pehik ai'e hap ete nagnia aimu'e hap ewy — Yt atunug aru i pote waku mesuwat mytyp ui'apiheg. Yt naku i watu­we­pehik ai'e hap ete — Atunug aru ai'e hap ete are. — Pyno waku ra'yn aru uimikoi ko'i uiko piat topap yne yt atunug aru i ui'e hap ewy ai'e hap yt naku i wato'e are katu­pono mesuwat mytyp ti Tupana pu'ap hap are katu­pono mesuwat aiko ko'i i'ewyte ahe'yi mesuwe yt aiwat hin i are. Ta'i Tupana wat ko'i wyti are e. Pyno yt naku i ti aheso hap wati­pehik Tupana set upi are — Yt atunug i pote waku tawa wato Ieru­sarẽi piaria ui'apiheg yt ere'e tei'o katu­pono tawa wato Ieru­sarẽi ti yt aiwat i Tupana wuanuat i'ewyte mekewat Tupana Mipo'oro Wuat'i Porekuat Porekuat nuat etawa ti Ieru­sarẽi topyhu'at pãi are e Iesui tuwepe.
23339	MAT 5:36	— Ma'ato aheso pote aru waku ui'asap kytsig nakat topyhu'at yt etipehik tei'o — Atunug aru ai'e hap ete katu­pono yt uwe i ti inug kuap ai'asap ikytsig hap tuwa­nẽtup hawe are e. Yt uwe i inug kuap tuwa­nẽtup hawe to'apyig hap are.
23340	MAT 5:37	Pyno waku atunug aru ai'e hap yn mi'i hawyi waku watunug ai'e hap ok tã are e Iesui. Ma'ato yt watunug neran i pote — Atunug aru yt wato'e i waku e. Mi'i pote ti aru pywuat sehay yn tuwẽtem aiwẽ pyi are katu­pono pywuat sese sehay yn atiky'esat uipot­mu'eria wẽ kaipyi are e. Ma'ato yt pywo piat i — Atunug aru ewei'e mi'i pote ti aru ta'i ahiag ehay upiat myhu'at haria wo eweipyhu'at are e Iesui topot­mu'eria pe yity'ok totiaria to'apy­pueri haria pe.
23341	MAT 5:38	Ta'i watikuap kahato ti aikotã sa'awy'i nagnia ainãpin hap e. Mio tã i'atu'e miwan me — Karãpe wẽtup ok eha apok e'ahyk hawe mi'i pote waku era'apyk etiha'apok eha apok sa'up mo e. I'ewyte karãpe wẽtup ok eiãi pik ahyk hawe mi'i pote i'ewyte era'apyk etihãipik mi'i hat i'atu'e sa'awy'i nagnia ahepe ainãpin hap e. Ma'ato Uito yt mi'i tã are hin i ra'yn woro­ho'o­nãpin e. Pyno karãpe wẽtup ok ai'ahyk mi'i pote waku yt watu­wepyk hin i are e.
23342	MAT 5:39	I'ewyte ewanĩkap eete tunug sa'ag mi'i hat i'ewyte wy yt erepyk tei'o are ti Uito woro­ho'omu'e yt sa'awy'iwuat nagnia yt wo'omu'e hap ewy i ra'yn e. I'ewyte epo sese kawiano wẽtup ok eowa pe ete e'ahyk mi'i pote yt erepyk tei'o ma'ato mio tã ere'e ro e'ahyk hat pe — Pyno waku kokai i ro uipo ran kai i'ewyte waku ui'ahyk mehĩ mana waku wato'e e.
23343	MAT 5:40	Uito ti yt woro­nãpin hin i irania'in ewy. Mio tã yn are'e — Yt etipoepyk tei'o are aikotã aikotã sa'ag nug etiat hat are. Karãpe ewanĩkap ewa pe tek mi'i pote o kokai ere'e na'yn are. Karãpe ewanĩkap epohari teran ekat ete mi'i hawyi yt epy'ahak tei'o ewanĩkap ete are e. Mi'i hawyi waku ekat imiky'esat ewy etum po'og imiky'esat kai are e. Ewanĩkap tiky'esat e'yni pote etum. Esokpe toiky'esat pote etum. Ekamisa toiky'esat pote etum. Ma'ato waku po'og na'yn imiky'esat kai etum are. Toihep ekamisa hawyi waku i'ewyte esirara etum uimohey hap moherep hamo e Iesui.
23344	MAT 5:41	I'ewyte karãpe ewanĩkap to'e — Etioto ro uhekare'en e my'ahaktu e mi'i hawyi waku perup'i puo — Ta'i mehĩ mana emiky'esat ewy atunug waku wato'e perup'i puo. Mi'i hawyi waku imiky'esat sakpuat ewetunug uimohey hap moherep ewanĩ­kaptia iky'e hap moherep hamo e Iesui.
23345	MAT 5:42	— Karãpe wẽtup ok hẽtup ekare'en kat ko'i kat ko'i mi'i pote waku etum imiky'esat ewy are uimohey epiat hat moherep hamo are e. I'ewyte karãpe wẽtup ok tipuru ekat ko'i pote waku etipuru ekat tope uimohey epiat hap moherep hamo iky'e hap moherep hamo are'e e Iesui temiit'in me yity'ok tote.
23346	MAT 5:43	Mi'i hawyi Iesui to'e i itotiaria pe — Mio tã e miwan me sa'awy'i­wuaria ainãpin hanuaria — Waku ti aiwyria'in sese yn wati'a­tuky'e kahato i'atu'e ma'ato ti waku ahewa­nĩ­kaptia ete haiwot takat ewy ipy'ahak takat ewy watoĩne'en i'atu'e sa'awy'iwuat ainãpin haria.
23347	MAT 5:44	Ma'ato Uito wẽtup sehay wo woro­nãpin yt i'atu'e hap ewy i. Uito ti mio tã are woro­ho'o­nãpin e. Pyno ewei'atuky'e ro ewanĩ­kaptia are. Pyno waku ahaty'i haty'i haria upi wahẽtup Tupana pe — Eti'atu­poi­tyro o uhaty'i haty'i haria Papai waku wato'e are'e.
23348	MAT 5:45	Mi'i tã watunug mote aru Ai'ywot atipy piat sa'yru'in saki'yt'in no wato­pyhu'at kahato katu­pono ti Ai'ywot atipy piat ti'atuky'e kahato tewa­nĩ­kaptia are e. Ta'i toimo­herep kahato i'atuky'e hap katu­pono toipo'oro i'aman at i'atu­mikoi moehãite hamo e. Ta'i toi'atu­poi­tyro yt toky'e hin i haria are. Ta'i Ai'ywot atipy piat ti'atuky'e kahato tewa­nĩ­kaptia torania e. Yt nakuat i nug haria ko kape toipo'oro i'aman at toky'e haria mikoi ko'i poityro hamo ma'ato i'ewyte yt toky'e haria i mikoi ko'i kape toipo'oro wy i'aman at i'atuky'e hap moherep hamo are e. Pyno to'o'ewy'ewy toi'atuky'e towyria'in tewa­nĩ­kaptia are e. Mi'i tã ewy ti Tupana toĩne'en e. Pyno waku Tupana ewy watunug. Ewetunug wakuap yne miit'in me Ai'ywot atipy piat minug ewy waku watunug are e. Mi'i tã watunug mote ti aru irania'in te'eraha'at ahepiat miit'in yne ky'e hap kape hawyi ti aru te'eru­wa­nẽtup hawyi — Ta'i Tupana sa'yru'in Tupana saki'yt'in mote ti meke tã ta'atuky'e miit'in i'atu'e wyti aru e Iesui.
23350	MAT 5:47	I'ewyte ti waku wati'a­tu­wesat wuat'i miit'in are e. Yt naku i wati'a­tu­wesat aiwyria'in yn are katu­pono ti yne ti mesuwat yi tote ta'atu­wyria'in wesat kuap are. I'ewyte yt Tupana mohey haria i iwesat kuap ta'atu­wyria'in are. Pyno waku ti yne wati'a­tuky'e are e. — Pyno ereke uhyt mana mimi wato'e aiky'e haria pe yn mote mesu­wa­ro­tiaria ewywuat watoĩne'en katu­pono mi'iria ti ta'atu­wyria'in ta'atuky'e haria sese pe yn — Ereke ro era'apyk mehĩ mana aimi'u ra'yn i'atu'e ma'ato yt ta'atu­wesat i ta'atue­wa­nĩ­kaptia are. Ma'ato mi'i tã aito pote i'atu'e­wywuat wato­pyhu'at mesuwe yi tote irania'in yt Tupana mohey haria i ewywuat e. Yt naku i rat mi'i tã aito pote are e.
23352	MAT 6:1	Pyno ti mi'i hawyi po'og Iesui to'e miit'in sem me yity'ok tote — Uiwyria'in e pyno yt naku i kahato watu­we­mõ­typot Tupana potpap watunug turan e. Yt naku i kahato miit'in ehamo miit'in miat aimõ­typot hamo wewo'i watunug Tupana potpap turan e. Pyno waku ti Tupana potpap watunug imõtypot hamo yn e. Pyno waku Tupana mõtypot hap yn aiwa­nẽtup hawe watunug imiky'esat ewy. Ma'ato aimõ­typot miit'in kaipywiat hap yn watikat pote yt kat i aimõ­typot hap sese wati­puẽti Ai'ywot atipy piat kaipywiat e. Pyno waku miit'in wati'a­tu­po­wyro kat ko'i kat ko'i hap ete ma'ato aiwa­nẽtup hawe yt aimõ­typot hamo i e. Waku Ai'ywot atipy piat mõtypot hamo aiwa­nẽtup hawe e.
23353	MAT 6:2	Mi'i pote karãpe hatek takat put'ok'e ahowawi mi'i pote waku wati­po­wyro kahato ma'ato yt miit'in miat aimõ­typot hamo i waku wati­po­wyro e. Ma'ato Yt naku i aiwa­nẽtup hawe — Atipo­wyro mi'i miit wuat'i ehamo uimõ­typot kahato miit'in mesuwe hamo pãi yt naku i wato'e e. Yt naku i ahehay aiwa­nẽtup hawe aremo­wato wuat'i ehamo uiminug waku ko'i wo e. Yt naku i aito typy wanẽtup haria ewy watoĩne'en e. Kat pote mi'iria ti Tupana mõtypot yat pe tuwehyt'ok kahato Tupana mõtypot haria ewy te'eru­wa'a­tunug ma'ato yt pywo piat i katu­pono — Uimõ­typot mono ta'atu'e hap yn ta'atu­wa­nẽtup hawe e. Mi'iria ti to'owatka'i ti Tupana mõtypot hamuat tuwak hamo — To'iro to'iro Tupana mõtypot hamo i'atu'e i'atuehay ma'ato yt pywo pe i katu­pono i'atupy'a pe — Uruto ti po'og eikai Tupana mohey haria i'atu'e ta'atu­wa­nẽtup hawe yt kat i Tupana mõtypot sese hap i'atukai e. Ta'i mi'iria wyti getap upi upi oken upi upi Tupana mõtypot hap ta'atunug te'eru­wepe te'eru­wa­nẽtup hawe — Uruto po'og urumõ­typot urumohey ta'atu'e haype e. Mi'iria ti te'eru­wa­nẽtup hawe ti typy wanẽtup haria e. I'ewyte ti miit'in ehamo oken upi getap upi ti ta'atu'a­tumu'e Tupana ehay miit'in me haty wo ma'ato miit'in ehamo — Waku uimõ­typot miit'in ta'atu'e haype e. Pyno pywo pe ti are'e mi'i hap ewy ewetunug mote wyti aru yt kat i ti aru Tupana kaipywiat eimõ­typot hamuat e. Miit'in mimõ­typot ko'i yn eweikupte'en mesuwe wen ma'ato yt karãpe i aru Tupana mimõ­typot wo eweikupte'en e Iesui miit'in sem me yity'ok tote.
23354	MAT 6:3	Mi'i hawyi po'og Iesui to'e itotiaria pe — Uiwyria'in waku kahato wati­po­wyro ihaky'e'i rakaria Tupana ehamo ikuap hamo e. Karãpe satek poria wati'a­tu­po­wyro waku watum i'atu­po­wyro hap mig'i wo are yt uwe i mikuap mo i ahepiat e. Waku Tupana kape yn aheha imõtypot hamuat. Waku ti yt wahenoi i aimiium mekewat ahepiat miit'in powyro hap wuat'i pe aiwe­mõ­typot hamo e.
23356	MAT 6:5	— Uiwyria'in ahehay Tupana kapiat ahehay ikahu rakat irania'in ehamo aiwe­mõ­typot hamo uito po'og Tupana kapiat uhehay ikahu rakat e kuap takat eikai ai'e hap aiwa­nẽtup hawe yt naku i ahehay e. Yt naku i typy ahẽgu wywo ahehay Tupana kape miit'in miat aimõ­typot hamo aiwe­mõ­typot hamo e. Pywo ti rat irania'in mesuwat yi totiaria i'atuehay kahato Tupana mõtypot hawe miit'in me i'atuehay se Tupana kape ma'ato yt pywo pe i i'atuehay e. Aikope aikope miit'in te'eru­wa'a­tunug hap tote i'atuehay pot'i kahato Tupana kape — Waku uimõ­typot miit'in ta'atu'e haype. Pyno eiwe'eg wo o miit'in miat eimõ­typot hap pupi are katu­pono miit'in miat ne'i eimõ­typot hap eweiky'esat pote mi'i yn topyhu'at eha'up mo e. Mi'i hap kape eiwe­wa­nẽtup pote yt kat i i Tupana kaipywiat Tupana wehum ehetiat hap e.
23358	MAT 6:7	Uiwyria'in karãpe miit'in py'asetpiat ahehay Tupana kapiat turan yt naku i wato'e aipy'a pe — Uhehay se Tupana kapiat pote mono miit'in mimõ­typot no ra'yn areĩne'en yt naku i wato'e e. Mi'i tã wato'e aiwa­nẽtup hawe pote typy ihay rakat ewy wato­pyhu'at e. Yt naku i typy ihay rakaria wo watoĩne'en katu­pono mi'iria Tupana kapiat ta'atuehay turan i'atuehay ywop kahato miit'in miat ta'atuehay ikahu kahato rakat hap kuap hamo i'atuehay. Yt naku i mi'iria ewy wato­pyhu'at Tupana wanẽtup hawe e. Ta'i tukupte'en miit'in mesu­wa­ro­tiaria ihay su'at at ka'ap haria i'atuehay kahato Tupana kape wẽtup sehay ahut ewy ta'atu­wẽpap kahato e. Yt atiky'esat i uimohey haria ahut ko'i ewywuat i'atu­misu'at su'at ko'i e. Waku aipy'a pyi ahehay Tupana wywo e.
23365	MAT 6:14	— Pyno uiwyria'in po'og ahenoi teran miit'in miat aima'at hap waure wo hap etiat. Karãpeĩ eipe waure wo eweikupte'en eima'at irania'in miat hap ko'i kai mi'i hap ewy te Ai'ywot atipy piat waure wo ehepiat toma'at hap ko'i kai topyhu'at atipy pe e Iesui.
23366	MAT 6:15	Ma'ato karãpe ewei'e — Yt karãpe i waure wo areĩne'en uhyt'i minug sa'ag ete mimi mana minug uima'at hap ko'i kai ewei'e pote i'ewyte yt karãpe i Ai'ywot atipy piat waure wo toĩne'en eiminug sa'ag ko'i hap kai e Iesui temiit'in me yity'ok tote.
23367	MAT 6:16	Uiwyria'in karãpe mesuwe yt kat i watu'u ahehay Tupana wywo hap yn watunug neran mi'i hap e'at pe waku mig'i wo Tupana ehamo haype watu­we­mosy'at Tupana yn ikuap hamo e. Yt naku i wahenoi henoi irania'in me aiwe­mosy'at hap Tupana kapiat hap e. Ma'ato waku watu­we­mosy'at mig'i wo Tupana yn ikuap aiwe­mosy'at hap tewawiat ahehay teran hap e'at pe e. Yt naku i wati­mo­herep aiwe­mosy'at hap irania'in me aheha arot'i hamo ahowa arot'i hamo yt naku i wati­mo­herep — Aremosy'at kahato mesup katu­pono uhehay teran Tupana wywo at ka'ap ai'e hap. Yt naku i wati­mo­herep ahowa ete ahehay ete aiwe­mosy'at hap Tupana kapiat hap e. Ma'ato watunug mote typy ihay rakaria ewywuaria watu­kupte'en katu­pono mi'i haria timo­herep teran ta'atu­we­mosy'at hap wuat'i miit'in me. Te'eru­we­mõ­typot hap ta'atukat kahato ta'atu­we­mosy'at hap ko'i ma'ato yt naku i watu­we­mo­herep ahehay arot'i hamo ahowa arot'i hamo aiwe­mosy'at Tupana kapiat hap e. Yt naku i typy ihay rakaria ewy wato­pyhu'at e katu­pono typy ihay rakaria timo­herep teran ta'atu­we­mosy'at hap upi miit'in me ikuap hamo te'eru­we­mõ­typot hamo e. — Ta'i en waku kahato Tupana kapiat wemosy'at hat i'atu'e hap ky'ewi ta'atukat haype. Typy ihay rakaria tikat kahato miit'in wehum ta'atuetiat hap e. Miit'in wehum ta'atuetiat hap ta'atu­puẽti kahato mesuwe wen ma'ato mi'i hap yn topyhu'at i'atusa'up mo katu­pono yt kat i Tupana wehum i'atuetiat hap topyhu'at wuat'i e'at pe e.
23373	MAT 6:22	— Uheka­tu­wyria e aheha wo yn ni wata'a­kasa kuap e. Mi'i tupono ti waku aheha­pytig kahato e. Aheha ihãite pote ti waku yne heremo yne mu'ap upi katu­pono ihot'ok puat hewyry rakaria ewywuaria wo watu­kupte'en e.
23375	MAT 6:24	— Uhemiit'in pywo ti rat yt naku i kahato watunug typy ok ahetu­pana e. Yt naku i typy ok aika'iwat no are katu­pono typy ok aipo'oro motpap nug hamuat pote yt to'o'ewy hin i aipo'oro e. Mi'i hap ewy yt naku i typy ahetu­pana e. Ahete aika'iwat typy ok toĩne'en hawyi yt naku i kahato e. Pywo ti wẽtup ok yn aika'iwat pote mi'i hat watiky'e kahato. Ma'ato typy ok toĩne'en wẽtup ok watiky'e po'og hawyi wẽtup ok yt watiky'e hin i sio wẽtup ok miky'esat ewy watunug neran pote wẽtup ok miky'esat ewy yt watunug neran hin i e. Mi'i hawyi ai'akag'aia hap yn ahete typy ai'akag hawyi e. Yt naku i kahato typy aipo'oro hano e. Mi'i hap ewy kahato yt naku i kahato typy ahetu­pana hawyi e. Yt naku i watunug ahekat ne'i ahetu­pana wo e. Yt naku i kahato ahekare'en sok hap ky'ewi sese hap kape yn aipotpap hap. Ahekat ky'ewi yn toĩne'en aikai pote mi'i hawyi yt karãpe i Tupana sese watikuap e. Ahekat toĩne'en Tupana wo aheĩne'en turan mi'i pote yt karãpe i Tupana sese topyhu'at Ahetu­pana wo Aipo­typot no e. Yt wato­mohey kuap i typy ok ahetu­pana wo e. Mi'i tupono waku Tupana yn Aipo­typot Koro wo topyhu'at e. Mi'i hawyi waku Tupana miky'esat yn waku watunug e Iesui ahepe yity'ok toto.
23376	MAT 6:25	Mi'i tupono yt naku i watu­wa­nẽtup ko'i ko'i — Aikope pyi aru aikope pyi aru aimi'u ahe'u'i ahesokpe ahesapo hy. Aikope pyi aru aikope pyi aru aheĩne'en hap ai'e hap kape yn yt naku i aiwa­nẽtup ko'i ko'i at ka'ap hap are katu­pono ti aiwepit hap sese aheĩne'en hap sese yt tut i aimi'u wato hap kaipyi e. Ta'i aiwepit hap sese yt tut i ahe'u'i kahato hap kaipyi ahesokpe kahu kahato hap kaipyi e.
23377	MAT 6:26	— Pyno ti rat waku wateha'at weitaria ewawi i'atu­wepit hap kape katu­pono weitaria ti te'eru­wepy kahato katu­pono i'atu­wepit at ka'ap kahato yt karãpe i — Uiku'uro aru yt kat i uimi'u pote yt i'atu'e i. Waku atikoi hawyi atipirik kahato uimi'u pãi an yt pote uiku'uro uhesy'at hap upi yt i'atu'e i pytkai te'eru­wehum Tupana kape e. Yt kat i i'atue'u'i ahyt sok i'atue'y­pa­rakai tote i'atu'yat koro ko'i pe pytkai i'atu­wepit at ka'ap e. Te'eru­wehum kahato weitaria ko'i katu­pono Ai'ywot atipy piat ti'atupoi kahato torania weitaria wuat'i e'at pe toi'atue­ropat kahato weitaria e. Uiwyria'in e aito ti po'og po'og Tupana wanẽtup hawe weitaria kai are mi'i tupono kahu ahowawi po'og po'og Ai'ywot atipy piat tuwa­nẽtup weitaria ewawiat hap kai e. Ta'i po'og aito weitaria ko'i kai e. Mi'i pote waku wato­mohey Tupana ai'atupoi wuat'i e'at piat hap e. Waku wato­mohey weitaria ewy e.
23378	MAT 6:27	Yt naku i ti watu­wa­nẽtup ko'i ko'i hap — Uiku'uro apuru sio apuru yt ai'e hap kape katu­pono mi'i yt aimoieĩne'en mot'i kuap i watu­wa­nẽtup at ka'ap — Uiku'uro apuru sio apuru yt ai'e hap kape pytkai e.
23379	MAT 6:28	Yt naku i ti paawato'e — Aikope aikope som ahesokpe wati­puẽti aru ai'e hap kape yn watu­we­wa­nẽtup ko'i ko'i e. Po'og ni waku watu­wa­nẽtup ipohyt ko'i kape aikotã te'eru­we­painug hap ko'i kape e. Mohyt yt te'eru­wa­nẽtup ko'i ko'i hin i — Aikope pyi aru uhesokpe e hap kape yt i'atu'e hin i e. I'ewyte ipohyt yt tuwe­sokpe pi'ig hin i at ka'ap te'eru­we­painug hamuat e.
23384	MAT 6:33	Waku po'og ti watu­we­wa­nẽtup aipy'a pe at ka'ap aikotã aru aikotã aru waku po'og atunug Tupana Uipo­rekuat no hap kape e. Waku po'og ni watu­wa­nẽtup — Aikotã aru aikotã aru waku aterut miit'in Tupana kape Ta'atu­po­rekuat no ai'e hap kape po'og waku watu­wa­nẽtup at ka'ap aipy'a pe e Iesui. Pyno ti waku po'og watu­wa­nẽtup — Aikotã aru Tupana miky'esat ewy atunug pãi ai'e hap kape yn e. Mi'i tã ai'e hap kape aiwa­nẽtup pote ti Tupana tum aru ti ahepe mekewat wẽtup kat ko'i kat ko'i aimi­ky'esat ko'i mesu­wa­rotiat e. Tupana miky'esat kape po'og watu­wa­nẽtup pote mi'i hap kaipyi aimi­ky'esat ko'i tut Tupana kaipyi e.
23386	MAT 7:1	Mi'i hawyi po'og to'e Iesui temiit'in me yity'ok tote — I'ewyte ti e yt naku i wato'e aiwa­nẽtup hawe wẽtup ok pe — Yt kan hamo i en Tupana wanẽtup hawe yt naku i wato'e e. Mio tã wato'e sa'ag miit'in aipy'a pe pote ai'e hap ewy Tupana i'ewyte — Yt naku i en e aru ahepe mekewat e'at aru karãpe uwe waku sese uwe yt naku i sese to'e hap e'at pe e.
23387	MAT 7:2	Pyno aikotã watu­wa­nẽtup sa'ag miit'in ete aipy'a pe — Yt naku i rakat mi'i miit wato'e pote mi'i ai'e hap ewy kahato aru te'eru­wa­nẽtup sa'ag ahete ta'atupy'a pe e. Yt iwese rakaria i aito pote i'ewyte yt iwese rakaria i ai'ewy miit'in tukupte'en ahowawi e. Yt ahegyi'at i pote i'ewyte ai'ewy irania'in tukupte'en ahowawi e. I'ewyte — Mi'i miit yt kan hamo i wato'e wẽtup ok pe aipy'a pe mi'i ai'e hap ewy te ti to'e aru ahepe mekewat ai'e hap ewy mekewat aimohit e. I'ewyte — Yt naku i en wato'e wẽtup ok miit pe aiwa­nẽtup hawe mi'i pote i'ewyte ti Tupana — Yt naku i en e aru ahepe ai'e hap ewy e.
23388	MAT 7:3	Yt naku i ti watikat irania'in piat i'aparap hap ko'i yn e. Yt naku i wati­mohit irania'in ahehay wo aipy'a pe e. Ma'ato watikat aiwa­nẽtup hawe irania'in mi'aparap pote wato­pyhu'at aikotã yt ihapytig i rakat ewy aikotã — Meiẽwat eha pe ti toĩ wyti hu hit wato'e hap ewy ma'ato ti yt watikuap i aiwat aheha piat aria'yp pik iwato ewy toĩne'en e. Uiwyria'in kat poteĩ ewy ok eha pe etikat yt nakuat i hap e.
23389	MAT 7:4	Kat poteĩ — Uhyt mana ere atihep teran nyti mekewat eha piat hu hit ere'e irania'in me hap ewy ma'ato yt etikuap kahato i ewy eha piat aria'yp wato toĩne'en ne eha pe. Mi'i hap ewy ereĩne'en irania'in i'aparap hap eti'atukat pote e.
23391	MAT 7:6	Mi'i hawyi to'e i — Uimohey haria woro­ho'o­nãpin neran mesup ahewa­nĩ­kaptia ete e. Tukupte'en mesu­wa­rote miit'in Tupana ehay ete haiwot kahato rakaria e. Waku aiwe'eg wo o mi'iria pupi katu­pono aikotã awahuru ko'i ti'atu'uka teran ne'i aihũria ewy kahato mi'iria tukupte'en e. Pywo ti rat mesup ta'yn Tupana wanĩ­kaptia ko'i ai'auka teran katu­pono Tupana ehay moherep haria aito pote e. Ta'i aikotã hamaut ko'i ti'atu'akit reran ne'i aimikoi. Mi'i hap ewywuat kahato Tupana wanĩ­kaptia ai'akit reran ne'i e. Waku wahenoi wuat'i miit'in me Tupana ehay wakuat no are wen ma'ato waku aiwe'eg kahato wo o wahenoi mi'iria pe turan katu­pono ahewa­nĩ­kaptia mi'iria tukupte'en aikotã awahuru ewywuaria tukupte'en aihũria u haria ewy ahewa­nĩ­kaptia tukupte'en aipy'a­setpe e. Aikotã hamaut aikope hap ewywuaria ahewa­nĩ­kaptia tukupte'en aipy'a­setpe e. Mi'i pote waku aiwe'eg kahato wo o wahenoi mi'iria pe haype are aikotã yt naku i wati'a­tupoi awahu­ruria Tupana mõtypot yat mi'u wakuat ewywuat yt naku i hap ewy e. Ta'i awahu­ruria te'erenuk aimiium ete hawyi te'eru­we­morem ahowawi ahekatu'u hamo awahu­ruria e. Waku aiwe'eg kahato hap wywo wahenoi turan ai'auka teran ahewa­nĩ­kaptia e. Yt naku i ahewahi ikahu rakat wati­mo­herep hamaut uato ko'i haiwot rakaria ga'apy piaria pe katu­pono te'era'a­kasa hawyi ta'atu'akit akit ne'i hawyi yt kat hamo i ra'yn topyhu'at sa'awy'i ahewahi ikahu rakat. Mi'i hawyi ahowawi ai'akit hamo tõ'ẽ haiwot rakaria e. Mi'i hap ewy kahato waku aiwe'eg kahato wo o wahenoi Tupana ehay ahewa­nĩ­kaptia pe e Iesui yity'ok totiaria pe i'ewyte ahepe.
23392	MAT 7:7	Mi'i hawyi po'og tohenoi — Uiwy ok ko'i uheinyt'in ko'i karãpe wahẽtup kahato Tupana kape aimi­ky'esat ko'i mi'i hawyi tutum ahepe yne yne aimiẽtup ko'i ma'ato tomi­ky'esat ewy e. Mi'i tupono waku watikat kahato aikope aikope toĩne'en imiium aimiẽtup ko'i e. Watikat kahato aimiẽtup Tupana piat ko'i pote ti aru wati'a­tu­puẽti Tupana mipo'oro ko'i e. watikat aimiẽtup ko'i pote ti aru wati­puẽti imipo'oro ko'i e. Ma'ato yt wati­puẽti i pote waku wahẽtup — Tupana wato'e ta'atu­pyhyp kahato urumiẽtup ewawiat hap emipo'oro waku wato'e. Eho'o'okenhyp'ok to mu'ap hawyi waku mesuwe toĩne'en waku wato'e Tupana pe. Mi'i pote ti toho'o'okenhyp'ok hawyi wati­puẽti aru aimiẽtup Tupana piat ok tã e.
23393	MAT 7:8	Pywo pe ti hẽtup kahato haria wo watu­kupte'en pote Tupana miium porera'at haria wato­pyhu'at aru e. I'ewyte Tupana miium kat kahato haria aito pote wuat'i imiium puẽti haria wato­pyhu'at mesuwe e. I'ewyte — Ere'okenhyp'ok to Tupana e haria aito pote mu'ap puẽti haria wato­pyhu'at e Iesui itotiaria pe i'ewyte ahepe.
23394	MAT 7:9	Uhemiit'in karãpe aimẽpyt hẽtup ahepe u'i pote watum u'i tope e. Yt watum i aimẽpyt pe yi kyt ne'i — Atiky'esat kahato u'i mamai papai e pote watum na'yn aha'yru ahaki'yt u'i e.
23395	MAT 7:10	I'ewyte — Papai mamai atiky'esat pira pu'i epo piat e pote meremo watimõ'ẽ e. Yt uwe i moi ne'i hum tosa'yru tosaki'yt pe hesy'at pote e.
23397	MAT 7:12	Sa'awy'iwuat Tupana ehay moherep haria piat ainãpin hap i'ewyte aha'ase'i Musei ainãpin hap wẽtup uhehay pe yn teke are e — Aikotã wati­ky'esat irania'in minug wakuap ahepe mi'i hap ewy waku watunug i'atuepe e Iesui temiit'in me yity'ok tote.
23400	MAT 7:15	Mi'i hawyi to'e Iesui itotiaria pe — Uimi­mu'eria e ewe'eg wo o mekewat Tupana ehay moherep yt pywuat piat i haria wywo e. — Uruimohey kahato Tupana i'atu'e pytkai yt Tupana ehay ewy i ta'atu­mo­herep — Uruto ti Tupana hũria ei'ewywuat i'atu'e pytkai eiwe'eg wo o i'atuehay pupi yt uiat ewywuat i pupi e. Ta'i eima'at reran haype uimohey ehepiat hap moma teran haype i aikotã awahuru tu'u teran aihũria hap ewywuaria ti mi'iria tukupte'en eipy'a­setpe eimu'e hamo e.
23404	MAT 7:19	Pyno mi'i meiũran — Yt kat hamo i ra'yn meiẽwat i'ywa yt hẽ'ẽ kahato i rakat meiẽpe wato'e. Pyno waku ahe'aria wo ra'yn mi'i yp yt aipoi i pote wato'e hawyi wati'y­pytek yt naku i rakat e.
23406	MAT 7:21	Katu­pono ti i'atu kahato miit'in uhehay su'at kahato haria — Uika'iwat kahato En Uika'iwat kahato En i'atu'e uhepiat haria ma'ato yt pywo piat haria i mio tã i'atu'e ehepe aru ehekat ky'ewi eima'at haype e. Pywo ti mi'iria yt karãpe hin i te'eru­wehyt'ok aikope Tupana toĩne'en Morekuat no hap tote aru are katu­pono ti itote Ui'ywot miky'esat nug haria yn wyti te'eru­wehyt'ok e.
23407	MAT 7:22	Ta'i mekewat wehyt'ok hap e'at pe ti aru typy'i itote — Ihot'ok Uika'iwat waku kahato En i'atu'e. Uika'iwat kahato En i'atu'e haria itote tukupte'en ma'ato yt uimikuap ko'i i yt Ui'ywot miky'esat nug haria pytkai mio tã i'atu'e — Ta'i uruto ti eset moherep kahato miit'in miat haria ti i'atu'e. Miit'in mu'e kahato haria urutu­kupte'en itote i'atu'e ti aru wehyt'ok hap e'at pe. — Uruka'iwat eset no ti mã'ãu sa'ag ko'i uru'atu­sopo kahato miit'in pywiat haria ti uruto i'atu'e ti aru wy. Ta'i i'ewyte karania wo i wyti urutunug wakuap yt uwe misepap ewywuat i wuat'i ehamo miit'in mowa­nẽtup kahato hamo itote urutu­kupte'en turan i'atu'e ti aru wy uhepe. Mi'i tupono ti waku Uruka'iwat urutu­wehyt'ok atipy pe i'atu'e aru. Waku ahewaku hap upi wato­pyhu'at atipy pe aikope Tupana toĩne'en Wuat'i Akag wo hap tote i'atu'e ti aru uhepe at. Uruto waku pote waku watu­wehyt'ok atipy pe i'atu'e aru uhepe e.
23408	MAT 7:23	Ma'ato ti aru mi'iria pe are'e — U pãi uhyt mana yt karãpe hin i ti woro­ho'okuap eipe are'e ti aru i'atuepe. Eweiwat ro meiũpepyi pya ui'yaty­pepyi are ti aru mi'iria pe katu­pono yt nakuat i nug haria ti eipe are ti aru yt uikuap i sese haria pe e Iesui irane mekewat wehyt'ok e'at hap etiat.
23409	MAT 7:24	Uiwyria'in pywo ti rat uwe uwe ikuap ui'e hap hawyi topyhu'at ui'e hap nug hat mi'i Tupana mimowe'eg kahato rakano topyhu'at e Iesui. Pywo ti rat uwe uwe uhehay nug hat mi'i hat topyhu'at aru aikotã iwe'eg kahato getap nug kuap kahato hat ewy wyti aru toĩne'en aikotã — Are pãi are an pyno sig waku atunug ui'yat meiũpe yi heg kahato tote e hat ewy toĩne'en aikotã — Yt naku i yẽpeke are'yatnug ywyku'i pe e hat ewy toĩne'en e.
23411	MAT 7:26	Ma'ato uwe uwe uhehay ta'atukuap hawyi — Ta'i yt atunug neran hin i uito pãi an e haria ti aru tukupte'en yt we'eg haria wo i e. Aikotã yt tuwe'eg wo hin i tuwe'yatnug yi kyt pe hat ewy. — Waku ra'yn ui'yat atunug yẽpeke e hat ewy yi og notiat e hat ewy e.
23413	MAT 7:28	Mio tã e pote itotiaria te'eru­wa­nẽtup kahato hawyi te'ero'e to'ope — Ta'i yt uwe i po'og meiẽwat Miit kawiat ainãpin kuap kahato hat i'atu'e Iesui piat pe katu­pono yt irania'in Tupana ehay wani wani e haria piat yt aimu'e hap yt ewy hin i tig Mi'i Miit aimu'e i'atu'e katu­pono irania'in ti aimu'e kat i'atu'e kat i'atu'e irania'in aimu'e hap ewy yn aimu'e i'atu'e.
23416	MAT 8:2	Mi'i turan wẽtup ok Iesui owa kape tut hepihi pihi rakat. Mi'i ti tuwe­pỹ'ã­tutuk Iesui mõtypot hamo to'e hamo — Uhyt atiky'esat kahato uimoe­hãite epiat hap e Iesui pe.
23417	MAT 8:3	Mi'i hawyi tuwe­ponug hepihi pihi rakat piit ete hawyi — Ta'i atiky'esat kahato ehãite hap e. Pyno woro­moe­hãite ra'yn mehĩ e hawyi meremo hepihi pihi tuwetyk yne ra'yn tokã'ã meremo ra'yn.
23418	MAT 8:4	Mi'i hawyi Iesui to'e tomi­moe­hãite pe — Ereto ro pa'i ko'i kape hawyi etimo­herep to i'atuepe emoehãite epihi pihi mokã'ã hap e. Yt ehenoi henoi tei'o mu'ap upiaria pe emoehãite hap uhepiat ma'ato ereto hãpyk o pa'i ko'i kape hawyi — Pywo i'atu'e hawyi waku etum ehũ i'atumi'u wo are aikotã sa'awy'i aha'ase'i Musei aimu'e hap ewy e. Mi'i hap kaipyi ti aru yne itotiaria ikuap pywuat uhepiat emoehãite hap e.
23420	MAT 8:6	Mi'i turan put'ok'e surara akag sese tapy'yia Humanu ywania. Mi'i hawyi to'e Iesui pe — Uipo­wyro o uhyt e katu­pono uhemiit sese i'ahu kahato toĩne'en e. Mio ra'yn topyhu'at kahato te'yni pe ui'yat pe e. Yt naku i sakpo tuete Mehĩ e. Uhemiit uiwy ho'opot kahato Uhyt e. Ta'i yt tuwe­mokup kuap i ra'yn Uhyt e. Mi'i pote ti imoehãite hap atiky'esat kahato ekaipyi Mehĩ e.
23421	MAT 8:7	Mi'i hawyi — Pyno areto eupi hawyi atimoe­hãite emiit itote e Iesui surara akag me. Mi'i hawyi surara akag to'e Iesui pe
23422	MAT 8:8	— Yt naku i ereto ui'yat kape Uhyt kat pote uiat uhewaku hap yt put'ok'e i ui'yat piat ereke hamo Uhyt e. Waku po'og meiũpepyi yn etimoe­hãite uhemiit ehay wo e.
23423	MAT 8:9	Katu­pono uito areĩne'en surara'in sem po'oro hat e. Ta'i uiat uhemiit sem kahato tukupte'en e. Ta'i i'ewyte ui'akag ko'i tukupte'en more­kuaria ko'i e. Atunug kuap kahato i'atu­mi­ky'esat wy e. I'ewyte atipo'oro kuap kahato mesu­wa­ro­tiaria uhemiit'in sem e. Ta'i surara'in me are'e — Eweiwat ro kuepuo are pote meremo tuwat kuepuo ui'e hap ewy e. I'ewyte irania'in me are'e pote — Eweĩ'ẽ ro meikowo uhowawi are pote meremo tõ'ẽ uhowawi uhepiat ta'atu­po'oro hap ok tã e. I'ewyte ti uhemiit'in sese ui'yat piat pe are pote — Etunug no mi'i tã ui'e pote ta'atunug na'yn meremo uhepiat topo'oro hap ok tã e. Mi'i hap ewy En meiũpepyi ehay wo — Ehãite ro ere ui'yat piat uhemiit i'ahu kahato rakat pe pote taren meremo ihãite ra'yn itote e'e hap ewy ehay po'oro hap ok tã e mekewat Humanu ywania esurara akag Iesui pe.
23424	MAT 8:10	Mi'i to'e hawyi Iesui tikuap surara akag koro ehay hawyi tuwa­nẽtup kahato ihay kape hawyi toikuap kahato tomohey hap e. Mi'i hawyi tuwe­morem hawyi to'e toupiaria pe — Uhyt'i'in mana'in e aito ti Iuteuria aito ma'ato mesuwat meiũwat surara akag wẽtup ywania toĩne'en e. Eiperia uimohey ma'ato mesuwat Humanu ywania po'og po'og ti uimohey hat toĩne'en ai'ywania Isareu ywania kai e. Mi'i ti yt ai'ywania hin i wen e Humanu ywania ti mi'i wen ma'ato mi'i pytkai ti po'og uimohey ai'ywania kai e.
23427	MAT 8:13	Mi'i hawyi Iesui to'e i mekewat Humanu ywania surara akag me — Mehĩ e uimohey kahato hat en e. Pyno mio waku kahato era'aipok i ro e'yat kape katu­pono emiit i'ahu rakat ihãite i ra'yn topyhu'at mio ra'yn epiat uimohey hap ewy mehĩ e. Mio tã e hawyi toto surara akag to'yat kape hawyi toipuẽti itote temiit waku kahato ra'yn ihãite kahato ra'yn kat e Iesui yianmete tepiat hap ewy kahato ra'yn temiit toipuẽti to'yat pe.
23431	MAT 8:17	Mi'i hawyi toi'atu­moe­hãite kahato itotiaria aikotã sa'awy'iwuat Tupana ehay moherep hat Isaia to'e hap ewy — Ai'ahu hap ti aru toimoe­hãinte topiit ahyk hap mo e. Aipo kĩ'ã hap aipy kĩ'ã hap toimog yne yne ra'yn e. Ahaty'i haty'i hap totioto yne aru pya aikai e sa'awy'i Isaia miwan 53.4 pe e hap ewy.
23432	MAT 8:18	Mi'i tã Iesui ti'atu­moe­hãite kahato pote tõ'ẽ tõ'ẽ kahato miit'in po'og po'og Iesui emig hamo. Mi'i pote meremo to'e topot­mu'eria pe — To'iro meremo ihyemyi'a sakpo uheka­tu­wyria katu­pono ui'akit kuap ne'i i'ahu rakaria. I'atu­moe­hãite hap ta'atu­ky'esat kahato pote uhemig neran haria i'ahu kahato rakaria sem ui'akit irane e.
23433	MAT 8:19	Mi'i hawyi meremo tuwehyt'ok yara piat turan put'ok'e yẽpeke wẽtup ok miit Musei e hap miwan kuap kahato hat. Mi'i hawyi tuwẽ­powat Iesui kape — Wo'omu'e hat e uipap kahato eupi emiit no e. Areto teran aikopuo aikopuo ewyry hap upi e Iesui pe.
23434	MAT 8:20	Ma'ato Iesui tiwesat — Pyno ereto teran uhupi pote waku ma'ato sa'awy'i erewa­nẽtup kahato katu­pono yt kat hin i ti ui'yat mesu­wa­rotiat toĩne'en e. Ereto uhupi pote yt kat i i getap sese ewano ewyry hap tote pãi e. Ta'i awahuru ko'i ti te'eroket ta'atuka'a puo i'ewyte weitaria te'eroket ta'atusok pe ma'ato uiat yt kat i ui'yat uiket hap sese pãi e. Miit'in Eyke'et Uito wen ma'ato yt i'yat rakat ewy i areĩne'en mesuwe uhewyry miit'in mu'e hamo turan e Iesui — Areĩne'en neran emiit no e hat pe.
23435	MAT 8:21	Mi'i turan wẽtup ok ipotmu'e to'e Iesui pe — Pywo ti rat areto teran eupi Uika'iwat e ma'ato ui'ywot yatype te areĩne'en neran. Ui'ywot iku'uro hawyi isyp hawyi areto teran eupi e Iesui pe.
23436	MAT 8:22	Ma'ato Iesui tiwesat — To'iro uhupi uipotmu'e wo e katu­pono tukupte'en nat yt Tupana yt mohey i haria itote e'ywot syp hanuaria uhyt e. Ereto uhupi e Iesui tope.
23439	MAT 8:25	Mi'i pote ipotmu'eria tokoka'at ihymut hamo — Uhyt wata'apy'at hamuat ra'yn Uhyt i'atu'e haty wo. Erehymut ro urueha­kyera'at ro En i'atu'e haty wo katu­pono watopap hamuat Uhyt i'atu'e.
23440	MAT 8:26	Mi'i hawyi Iesui tuwe­hymut hawyi — Kat poteĩ eweiken'ẽ e Iesui. Yt uimohey i te apo eipe e. Mio tã e hawyi ipoĩ'ãm na'yn hawyi to'e haty wo ywytu uato pe — Wãi ne epo'inik to y'y epo'inik to ywytu e hawyi meremo y'y ihy nik ra'yn.
23441	MAT 8:27	Mi'i hawyi mehit'i'atu'e kahato Iesui minug kape ipotmu'eria. Mi'i hawyi hemiit'in te'eru­wa­nẽtup kahato hawyi — Kat kawiat kahu meiũ Miit i'atu'e to'ope Iesui piat. — Uweĩ meiũ Miit katu­ponoĩ ywytu y'y toimo­perup'i kuap kahato tomi­ky'esat ewy i'atu'e to'ope.
23443	MAT 8:29	Ma'ato Iesui put'ok'e itote hawyi meimuẽwat ahiagnia ko'i te'eroken'ẽ kahato Iesui pupi. Mi'i haype to'okak'i kahato haype ta'atuemiit wẽ pyi kak'i'atu'e — Kat hamo eriot uruewawi Tupana Sa'yru i'atu'e. Yt put'ok'e i te ti uruepiat ho'opot hamuat uru'apiheg hap e'at yt put'ok'e i te i'atu'e meiẽwat miit wẽ pyi.
23445	MAT 8:31	Mi'i pote mi'i ko'i ahiagnia hẽtup kahato Iesui pe — Yt naku i i'atu'e uruhep ta'yn ti meiũwat miit pyi mi'i pote ti urutu­wehyt'ok teran meimuẽwat hamaut asuwai ko'i pe ra'yn i'atu'e.
23446	MAT 8:32	Mi'i pote Iesui to'e — Eweiwat ro pyno meremo e pote meremo tuwenõ'ẽ hawyi tuwehyt'ok hamaut asuwai ko'i pe. Mi'i pote hamaut asuwai ko'i i'atueso'ok kahato ra'yn ahiagnia wehyt'ok hawyi. Mi'i pote hewo hewo ihyemyi'a wato pe yity'ok pyi hawyi ikohyeput'i ikohyeput'i hawyi te'ereã­py­hyka ãpy­hyka y'y pe hawyi topap yne hamaut asuwai ko'i mekewat ihyemyi'a koro y'y wato pe.
23448	MAT 8:34	Mi'i hawyi itotiaria tuwat ra'yn te'eraha'at hamo. Mi'i hawyi mi'iria te'ero'e haty wo Iesui pe — Mehĩ ereto ro meiũpepyi wẽtup tawa kape Uhyt Mimi ta'atu­hẽtup haty wo te'eroken'ẽ haype. Yt ta'atu­ky'esat i Iesui pote toto ra'yn itote pyi are uito Mateu mesuwe uimiwan me.
23450	MAT 9:2	Put'ok'i'atu'e ta'atue­tawa pe hawyi itotiaria tuerut Iesui kape wẽtup ok miit ipiit iheg nakat yni pe. Mi'i hawyi toikuap ta'yn topiat tomohey haria hap hawyi to'e ipy'a heg nakat pe — Eremo­wepit ro uha'yru katu­pono mesup ti atimo­hãpyk yne ra'yn ti emi'aparap ko'i Tupana piat e. Mio wyti waure wo toĩne'en na'yn eminug sa'ag ko'i yne hap kai e. Ati'atu­mo­weityk yne ra'yn eminug sa'ag ko'i wyti e Iesui ipiit heg nakat pe.
23451	MAT 9:3	Mi'i to'e Iesui turan ti tukupte'en wy itote Musei wo'onãpin hap kaipywiat wo'omu'e haria. Yt naku i kahato Iesui to'e mi'i tã — Ati'atu­mo­weityk eminug sa'ag ko'i e hap ewy i'atu'e yt naku i mio tã wato'e i'atu'e katu­pono watikuap ta'yn Tupana yn ni aheha­kyera'at kuap watunug yt naku i hawyi i'atu'e. Mi'i pote yt naku i Mi'i Miit meketã e hap e hamo i'atu'e te'eru­wa­nẽtup hawe.
23452	MAT 9:4	Ma'ato mio tã i'atu­wa­nẽtup hap meremo Iesui tikuap ta'yn towa­nẽtup hap kaipyi hawyi to'e i'atuepe — Koitywy atimo­weityk yne emi'aparap Tupana piat are'e i'ahu rakat pe pote eiwa­nẽtup sa'ag apo uhowawi uhyt'i'in e. — Yt uwe i mio tã e hap inug kuap ewei'e eiwa­nẽtup hawe. — Tupana yn ni mio tã e hap inug kuap ewei'e ti. — Yt naku i mio tã ere'e pãi ewei'e ti uhete eiwa­nẽtup hawe e.
23453	MAT 9:5	Emi'aparap atimo­weityk are'e tope pote — Yt naku i En ewei'e uhepe eipy'a pe ma'ato uhesaika kahato miit'in minug sa'ag moma hamo e.
23454	MAT 9:6	Ta'i Miit'in Eyke'et kahato areĩne'en are wen ma'ato yt uimohey hin i te eipe e. Ta'i Tupana tum yne ra'yn tesaika hap wuat'i miit'in minug sa'ag mohãpyk hamo e. Atiky'esat kahato eweikuap uhesaika hap miit'in ehakyera'at hap e. Mi'i hap moherep hamo are'e yt hewyry kuap i rakat pe ipiit heg nakat pe — Epoĩ'ãm no uiwy hawyi meremo eti'okpoi ro e'yni hawyi ewyry ro e'yat kape ui'e hap ewy e Iesui yt hewyry kuap hin i rakat pe tesaika hap wuat'i miit'in minug sa'ag moma hap moherep hamo.
23456	MAT 9:8	Mi'i pote itotiaria te'eraha'at kahato hawyi i'atu­wepit kahato ra'yn — Urutu­wehum kahato ewawi Tupana i'atu'e itotiaria. Waku kahato En Tupana katu­pono mesup ta'yn uruehamo etum na'yn esaika hap ewywuat meiũwat Miit Iesui pe i'atu'e irania'in itotiaria.
23457	MAT 9:9	Mi'i hawyi ti Iesui toto ra'yn tetawa pakup Kawana'ũ pyi. Mi'i hawyi mu'ap upi teha'at uhowawi. Uito ti Mateu apyk pe sa'awy'i areĩne'en itote tawa Kawana'ũ kapiat mu'ap py'asetpe mekewat pyhyp hamuat surara'in wywo morekuat piat ha'up sat wuat'i miit'in mu'ap sa'up sat hanuat areĩne'en itote. Mi'i hawyi Iesui put'ok'e itote. Mi'i hawyi Iesui teha'at kahato uhowawi hawyi to'e uhepe — Mateu e atiky'esat kahato en uhemiit no e. Ereto ro uhupi mehĩ uhemiit no e uhepe. Mio tã to'e uhepe hawyi meremo uipoĩ'ãm na'yn hawyi areto ra'yn hupi.
23459	MAT 9:11	Mi'i hawyi ai'ywania eko nug yne haria te'eraha'at kahato Iesui kape hawyi te'ero'e to'ope — Yt kan hamo i Mi'i Miit Iesui katu­pono tenuk kahato yt naku i rakaria wywo yt aheko etiat mienoi yt ewywuat i i'atu'e. Mi'i hawyi te'ero'e Iesui emiit'in me — Kat pote som yt nakuaria i wywo emu'e hat Iesui tenuk kahato yt aheko ewy i i'atu'e.
23460	MAT 9:12	Ma'ato apo'i'atu'e temiit'in miat hap Iesui tikuap hawyi toi'atu­wesat — Pyno eweikuap teran apo kat pote arenuk teran yt nakuaria i py'asetpe yt eweimu'e hap yt ewy i e. Pyno ahenoi ehepe. Ta'i aikotã mohag nug haria i'ahu rakaria py'asetpe toĩne'en i'atu­moe­hãite hamo mi'i hap ewy kahato areĩne'en yt naku i nug haria py'asetpe Tupana moherep i'atuepiat hamuat e.
23461	MAT 9:13	Wo'omu'e haria e eweikuap kahato yne aheko hit Iuteu ywania wãi'e hap ko'i ma'ato Tupana e hap koro sese ko'i waku eweimu'e ro e. Waku eweimu'e Tupana ehay moherep haria sa'awy'i­wuaria miwan ete aikotã Tupana to'e hap sese — Pywo ti rat yt atimorem kuap i eipe uhowawi — Uito po'og waku torania kai e haria ewei'e pote e Tupana sa'awy'i ehepiat e Iesui. — Yt atimo­hãpyk kuap i — Waku kahato ra'yn uito e haria e Tupana sa'awy'i ehepiat e. Mi'iria yt atikaykay kuap i uhemiit no e Tupana. Ma'ato irania'in — Tupana piat ati'aparap kahato uito e haria paa'e haria ati'atu­kaykay kuap kahato uhowawi i'atue­ha­kyera'at hamo e Tupana sa'awy'i miwan me yt naku i nug haria etiat e Iesui — Uruto po'og e haria pe. Mi'i hawyi to'e i i'atuepe — Pyno waku eiwemu'e i'ewyte mekewat Tupana e hap sa'awy'iwuat — Ati'atue­ha­kyera'at kuap uhepiat — Urueha­kyera'at ro e haria paa'e haria e. Ma'ato irania'in — Tupana mieha­kyera'at yn uruto urutu­kupte'en e haria yt ati'atue­ha­kyera'at kuap i e Tupana sa'awy'i e. — Uruto waku sese nug kahato e haria uruto po'og e haria yt ati'atue­ha­kyera'at kuap i e Tupana sa'awy'i miwan me e. Mi'i e hap Tupana wat kape waku eweiwa­nẽtup kahato e Iesui mekewat Iuteuria wo'omu'e haria pe to'ywania seko moherep haria pe ui'yat pe.
23462	MAT 9:14	Iesui mio tã to'e turan put'ok'i'atu'e Iesui kape mekewat wo'oset'ok hat Iuwãu potmu'eria ko'i. Mi'i hawyi apo'i'atu'e Iesui pe — Mehĩ i'atu'e irania'in wo'omu'e haria aheko moherep haria te'ere­we­mosy'at kahato Tupana mõtypot hamo i'atu'e. I'ewyte uruto Iuwãu potmu'eria mi'iria ewy kahato urutu­we­mosy'at Tupana mõtypot hamo i'atu'e. Ta'i urutu­we­mosy'at kahato uruto Tupana mõtypot hamo ma'ato ewat epotmu'eria yt te'ere­we­mosy'at hin i uruto ewy i'atu'e. Kat pote mi'i tã eupiaria i'atu'e Iesui pe.
23463	MAT 9:15	Mi'i hawyi Iesui ti'atu­wesat — Eweikuap kat pote pyno ahenoi ehepe. Pywo pe ti rat yt uwe i mesuwat yi tote tuwe­mosy'at wo'omo­wepit ienuk koro hap e'at pe turan mekewat wo'okyi'at hap e'at ienuk koro hap e'at pe yt uwe i tuwe­mosy'at teran i i'atu­mo­wepit hap e'at pote e. Mi'i ui'e hap ewy kahato uhemiit'in tukupte'en mesup areĩne'en i'atu­py'a­setpe pote e Iesui. Ta'i i'atu­wepit kahato mesup katu­pono areĩne'en i'atu­py'a­setpe aikotã uhehary'i kyi'at hap e'at piat ienuk koro hap nug hat ewy areĩne'en mesuwe i'atu­py'a­setpe aikotã uhemiit mowepit kahato hat ewy areĩne'en mesup aikotã iwary rakat ewywuat e. Mi'i pote te'erenuk kahato aikotã ienuk hap iwary pakup takat mõtypot hap ienuk hap ewy e. Mi'i pote te'erenuk kahato at ka'ap e. I'atu­wepit kahato areĩne'en i'atu­py'a­setpe pote mesuwe pote e. Ma'ato pywo ti rat meiũran ti aru uhewa­nĩ­kaptia uhereto saity ete pya uimi­mo­wepit ko'i kai e. Uhereto hap e'at pe ti aru yt kat hin i ta'atu'u teran aru uhemiit yt uwe i uito hawyi e. Ta'i yt i'atu­wepit hin i aru mekewat e'at turan katu­pono irania'in yt uimohey haria i ui'auka aru e. Mi'i hap e'at pe uhemiit sese te'ere­mosy'at kahato uipot­mu'eria e Iesui wo'oset'ok hat Iuwãu potmu'eria pe.
23464	MAT 9:16	Mi'i hawyi to'e Iesui — Ui'ywania ahenoi teran ehepe aikotã uhehay pakup uheko pakup yt eheko pot'i yt ewywuat hin i hap ete e. I'ewyte ti uhehay ipakup i yt ai'ywania wãi'e hap ewy hin i e. Ta'i uhehay pakup ti topyhu'at aikotã ahesokpe pakup turan hap ewy kahato uhehay pakup e. Ui'ywania karãpe ahesokpe pot'i hiot'e rakat mi'i hawyi yt watomog neran i ra'yn sokpe ipakup mo are katu­pono watomog ahesokpe pot'i ahesokpe pakup wo pote mi'i hawyi karãpe wati­koho aimimog hap tote hawyi tuweityk ta'yn ahesokpe pakup mimog hawyi toihiot ra'yn ahesokpe pot'i e. Mi'i hawyi ahesokpe pot'i hiot'e iwato po'og na'yn sa'awy'iwuat kai topyhu'at e. Yt naku i e. Mi'i pote waku watomog ahesokpe pot'i sokpe pot'i kawiat wywo yn. Yt naku i watomog sokpe pot'i sokpe pakup'i wo e. Mi'i hap ewy kahato tig yt naku i watomog aheko pot'i uheko pakup'i wo are katu­pono yt to'osat hin i uhehay pakup'i sehay pot'i upi hap ewy kahato ui'ywania e.
23466	MAT 9:18	Mio tã e Iesui turan wẽtup ok Iuteuria akag put'ok'e hawyi tuwe­pỹ'ã­tutuk Iesui mõtypot hamo hawyi to'e — Yt naku i uhete Mehĩ e. Mesup ta'yn uhaki'yt sese uimiky'e kahato iku'uro sese ra'yn ipyhu tek'e ra'yn Mehĩ e. Ma'ato ereto uhupi hawyi ereponug ipiit ete hawyi uhaki'yt tuwẽtem i ra'yn gu'uro pyi hap atikuap Uhyt e haty wo Iesui pe.
23467	MAT 9:19	Mi'i hawyi — Pyno areto e Iesui hawyi toto ra'yn mekewat tu'isa upi ui'yat pyi. Mi'i hawyi ipotmu'eria tuwat hupi wy. I'ewyte typy'i kahato mu'ap upiaria seha'at reran howawiat hanuaria tuwat ahupi. Toĩne'en wy aipy'a­setpe wẽtup hary­poria.
23469	MAT 9:21	— Are an e atemig Iesui esokpe uipo wo mi'i hawyi waku i mono uhete e hary­poria tuwepe. Uimoe­hãite hap topyhu'at i ra'yn mono e huu wato rakat tuwa­nẽtup hawe toto hupiat haype.
23470	MAT 9:22	Mi'i hawyi totemig na'yn hesokpe ete. Mi'i hawyi meremo temig hap Iesui tikuap topy'a pe hawyi tuwe­morem meremo uwe temig hat kat hamo. Toipuẽti temig hat hawyi to'e — Waku ra'yn mana eremo­wepit ro katu­pono uimohey hap epiat hap ti emoehãite hap topyhu'at e. Mi'i hawyi mekewat hary­poria tikuap meremo topiit piat huu wato tek'e hap. Tohãite hap toikuap ta'yn.
23472	MAT 9:24	Mi'i hawyi Iesui to'e itotiaria pe — Eweiwat ro meiũpepyi eipe yne e katu­pono yt iku'uro i wyti tu'isa saki'yt are ma'ato toket ne'i rat e. Mio tã e hawyi to'okyry'i sa'ag kahato Iesui ete.
23474	MAT 9:26	Karãpe irania'in tikuap ta'yn haki'yt tuwẽtem sese gu'uro pywiat hap hawyi ta'atu­henoi henoi kahato wuat'i miit'in me Iesui minug wakuat yt uwe minug kuap ewywuat i. Mi'i hawyi yne tawa hit puo yne tawa wato puo meremo ra'yn miit'in yne tikuap iminug wakuap etiat. — Toimoieĩne'en kuap i'ok puk takaria i'atu'e to'ope.
23475	MAT 9:27	Mi'i hawyi Iesui toto ra'yn mekewat tu'isa etawa pyi hawyi mu'ap upi typy ok yt ihapytig i sese rakaria tuwat hupi. Mi'i hawyi ta'atu­wẽ­powat kahato Iesui kape — Morekuat Koro Tawi saipepiat i'atu'e yt urueha­pytig hin i pote urumoe­hãite ro uruky'e hap ok tã i'atu'e haty wo Iesui pe.
23476	MAT 9:28	Mi'i hawyi Iesui teke wẽtup yat pe ra'yn hawyi ti meimuẽ­wuaria yt ihapytig i rakaria i'ewyte tuwehyt'ok iwywuat pe. Mi'i hawyi apo'e Iesui i'atuepe — Eweimohey apo uhepiat eimoe­hãite kuap hap e. — Ta'i Mehĩ i'atu'e uruimohey kahato epiat urumoe­hãite kuap hap ehepap kahato hap i'atu'e Iesui pe.
23477	MAT 9:29	Mi'i hawyi totemig i'atueha ko'i hawyi to'e — Pyno uimohey hap ok tã na'yn wyti topyhu'at eheha ete e.
23478	MAT 9:30	Mi'i hawyi meremo i'atue­ha­pytig na'yn hawyi mehit i'atu'e kahato ra'yn. Mi'i hawyi Iesui i'atu­nãpin — Uhyt'i'in yt uwe pe tei'o ewehenoi uiminug eimoe­ha­pytig hap e haty wo tomi­moe­hãite ko'i pe.
23479	MAT 9:31	Ma'ato yt tutunug i Iesui miky'esat ewy hawyi tuwat hawyi wuat'i puo — Iesui ti wuat'i sepap hat i'atu'e. Pywo ti rat urumoe­ha­pytig kahato hat Iesui i'atu'e wuat'i miit'in me — Yt eweihenoi tei'o e Iesui pytkai ta'atu­mo­herep. Mi'i pote miit'in wuat'i etawa piat — To'iro Iesui kape imisepap ko'i akasa hamo i'atu'e katu­pono Mi'i Miit Iesui yt uwe misepap ewywuat nug hat i i'atu'e. Pywo ti rat wakuap sese nug hat yt miit minug ewywuat i tutunug itote i'atu'e. To'iro pyno wateha'at hamo i'atu'e to'ope.
23481	MAT 9:33	Mi'i hawyi Iesui tisopo ra'yn mekewat mã'ãu sa'ag hawyi ihay i ra'yn. Sa'awy'i yt ihay kuap takat i waku pe iwẽ piat. Mi'i hawyi itotiaria te'ere­wa­nẽtup kahato — Ta'i yt karãpe i ti wata'a­kasa meketã ewywuat ai'ywania Isareu ywania etama pe i'atu'e katu­pono Iesui ti'atu­sytpok kuap sese ahiagnia miit'in piit pyi i'atu'e. Waku kahato Mi'i Miit i'atu'e to'ope.
23482	MAT 9:34	Ma'ato irania'in Iuteuria wãi'e hap seko sehay moherep haria te'ero'e to'ope — Iesui ahiagnia akag koro esaika hamo ti toi'atu­sopo ahiagnia i'atu'e miit'in me itote. Ahiagnia porekuat ehay pyi tohytpok ahiag ko'i i'atu'e sa'ag Iesui ete.
23483	MAT 9:35	Mi'i hawyi Iesui toto wuat'i tawa kape wuat'i hy totiaria mu'e hamo tehay wawiat hamo. I'ewyte wuat'i Tupana mõtypot yat pe teke ra'yn i'atumu'e hamo. Toi'atumu'e kahato tehay wakuat no — Ewei'atoiat ro yne eiminug sa'ag hap ko'i Tupana kape morem hamuat are katu­pono yt pya hin i Tupana topyhu'at Aipo­typot no hap e'at pe e. I'ewyte toi'atu­moe­hãite kahato torania i'ahu rakaria aikotã aikotã ahu hap ewywuat toi'atu­moe­hãite torania tewyry hap upi.
23484	MAT 9:36	Ta'i miit'in sem tõ'ẽ tõ'ẽ Iesui ewawi. Mi'iria kape teha'at kahato tepiat i'atuky'e kahato hap mywo — Are pãi e ati'atue­ha­kyera'at teran kahato wuat'i mi'iria e katu­pono mi'iria ti piku piku ko'i ho'owasat rakaria ewywuaria gupte'en haria uiwa­nẽtup hawe e. Ahaty'u kahato uipy'a pe mi'iria ekyi uhowawi are katu­pono aihũria yt i'atu'a­pykok hat i ewywuaria ti mi'iria tukupte'en uiwa­nẽtup hawe uipy'a pe e. Ta'i meimuẽ puaria ti aikotã aihũria iku'uro ku'uro rakaria ewy tukupte'en yt uwe i ta'atupoi hat pote e. Pywo pe uipy'a pe i'atu­haky'e'i kahato hap yn uhete katu­pono yt uwe i te i'atumu'e hat i'atu kahato rakaria pytkai e Iesui topot­mu'eria pe.
23485	MAT 9:37	— Uipot­mu'eria miit'in typy'i kahato wyti yt wati'a­tumu'e i te mesuwat yi totiaria mi'iria i'ewyte waku aimi­mu'eria wo torania e. Uimohey haria e aimikoi haat kahato ra'yn i'ok kahato ra'yn hap ewywuaria tukupte'en yt aimimu'e i te ko'i e. Yt typy hin i i'atumu'e hanuaria tukupte'en e. Ta'i aikotã aimikoi haria yt put'ok'i'atu'e hin i aimi'u yne terek hamo hap ewy kahato miit'in mu'e haria yt put'ok'i'atu'e i te ti wuat'i mu'e uhehay wo mesu­wa­ro­tiaria e Iesui topot­mu'eria pe i'ewyte ahepe.
23486	MAT 9:38	Mi'i pote uiwyria'in ehẽtup to haty wo mekewat mikoi wato Ka'iwat ewywuat pe — Tupana ewei'e — Etipo'oro ro ehay moherep haria wuat'i ywania mu'e hamo ewei'e ro Ai'ywot Tupana kape e. — Aikotã uruipo'oro motpap nug haria ahyt uruko wato kape urumikoi wato terek hamuat hap ewywuat ro eti'atu­po'oro emiit'in sem ehay moherep wuat'i ywania pe waku ewei'e o Tupana pe e Iesui topot­mu'eria pe i'ewyte ahepe. Iesui enoi hap ewy atiwan mesuwe uito Mateu.
23491	MAT 10:5	Toimõ'ẽ sese tesaika hap ahiagnia sopo hamo miit'in moehãite hamo hawyi toi'atu­po'oro topot­mu'eria tehay moherep hamo wuat'i tawa kape wuat'i miit'in me — Uipot­mu'eria e eipe ti uimi'ai­roria 12 ok takaria e. Koitywy woro­ho'o­po'oro ra'yn eipe uhehay wakuat moherep hamo ai'ywania Iuteu ywania kape e. Mesup atiky'esat eweimu'e ai'ywania yn e. Yt atiky'esat i te eweiwat irania'in ywania kape e. Ai'ywania kape yn waku mesup wati'a­tumu'e e. Irania'in pusu kuap haria kape yt eweiwat i mesup uhehay moherep hamo e. Yt naku i mesup eweiwat meimuẽwat yi Samaria ywania mu'e hamo e. Yt eiwehyt'ok tei'o i'atue­tawa pe i'atumu'e hamo mesup e.
23493	MAT 10:7	Put'ok'ewei'e hawyi mio tã ewei'e ro itotiaria pe — Pywo ti aru tut irane Tupana Mipo'oro Aipo­rekuat nuat mehĩ'in mana'in ewei'e o itotiaria pe e Iesui tomi­po'o­roria pe tuwetiat ihay.
23496	MAT 10:10	Waku yt kat i mu'ap sa'up i'ewyte eimi'u mu'ap upiat yt kat i ewetioto e. Waku wẽtup yn ehesokpe eipiit piat are i'ewyte wẽtup yn epy sokpe eipy piat yn waku ewetioto e. I'ewyte ehekare'en ko'i yt naku i ewetioto e. Eimi­po­wy­roria eipoi teran mote waku i'atu­wywo ewehenuk are katu­pono sa'awy'i Tupana to'e miwan ahepe — Ewetum no sa'up eipotpap nug haria pe e Tupana miwan me.
23497	MAT 10:11	Mi'i pote put'ok'ewei'e wẽtup tawa pe i'atumu'e hamuat hawyi waku itote eweikat iwese rakaria eimimu'e kuap teran haria. Mi'i hawyi waku eweikupte'en i'atu'yat pe aikope aikope — Uhyt mimi waku uru'yat pe eweikupte'en e haria yat pe e. Mi'i tote waku eweikupte'en e. Yt eiwo'osat i tei'o getap upi getap upi meiẽwat tawa piat ko'i upi e. Waku sa'awy'i­tewuat eweikupte'en no — Uru'yat pe uhyt mimi waku meiũpe eweikupte'en e haria yat e. Mi'i tote eweikupte'en mekewat tawa piaria ewei'atumu'e turan e. Mi'i e hat yat pe yn eweikupte'en itote turan e. Pyno ewei'atumu'e yne mekewat tawa piaria hawyi waku eweinõ'ẽ mekewat i'yat pyi hawyi waku eweiwat wẽtup tawa kape e.
23498	MAT 10:12	Mi'i hawyi wẽtup yat pe eiwehyt'ok hawyi waku ewehẽtup Tupana pe — Tupana ewei'e eti'atu­mo­wepit kahato yne ro mesuwat yat piaria ewei'e eiwehyt'ok mekewat yat pe turan e.
23501	MAT 10:15	Katu­pono Tupana tikuap ta'yn mi'iria uimohey hap pun haria hawyi yt iwẽpohep hin i i'atu'a­piheg haty wuat hap ete e. Karãpe Tupana tut wakuaria yt nakuaria i to'e hamuat hap e'at pe mi'iria pe ti aru po'og po'og haty wo to'e — Yt nakuaria i sese eipe e aru Tupana uhetiat eimienoi pun haria pe. Ta'i yt ipohep hin i ti aru i'atu'a­piheg haty wuat hap ete are aikotã sa'awy'i hap ewy. Sa'awy'i te ti Tupana timoma kahato mekewat tawa Sutuma piaria i'ewyte tawa Kumura piaria toi'atuwuk kahato aria wo i'atu­minug sa'ag hap upi e. Ta'i toi'atu'a­piheg kahato ti meimuẽwat tawa piaria aria wo e ma'ato mekewat tawa uhehay pun haria ti aru po'og po'og toi'atu'a­piheg wuat'i etawa puaria kai are po'og tawa Sutuma tawa Kumura wuk hap ko'i kai aru uimi­po'o­roria ehay pun haria pote e.
23505	MAT 10:19	Karãpe ahewa­nĩ­kaptia ehereto more­kuaria kape turan o yt eiwe­wa­nẽtup ko'i ko'i tei'o — Kat ui'e hap kat ui'e hap ko'i kape kat are aru atiwesat morekuat pãi yt ewei'e tei'o eiwa­nẽtup hawe katu­pono ti aru mekewat e'at pe Tupana hum na'yn eiwa­nẽtup hawe ehepiat i'atu­wesat hamuat kat ewei'e kat ewei'e waku ewei'atu­wesat hamuat e.
23511	MAT 10:25	Pywo pe pywo pe uimohit pote i'ewyte ti aru eimohit e. Mekewat e'at aru karãpe eimohit kahato mesu­wa­rotiat uimohey haria eipe pote waku eiwa­tetup kahato uimohit hap kape hawyi mio tã ewei'e eiwa­nẽtup hawe — Pywo pe ti Aimu'e hat Iesui ewy watoĩne'en mesup miit'in mikyry'i hamo waku ewei'e. Uha'yru'in uhaki'yt'in mesu­wa­ro­tiaria uhet'ok sa'ag — Ahiag koro i'atu'e sa'ag uhepe. Pyno aikotã ehet'ok sa'ag kat som te'ero'e hap ewy aru ehete uimẽtpyt'in pote. Pyno ehepe — Ta'i ahiag koro mẽpyt'in sese ko'i eipe i'atu'e sa'ag aru ehete e.
23518	MAT 10:32	Pywo pe ti uwe uwe to'e uhetiat irania'in py'asetpe — Atomohey kahato ti Iesui ti rat e. Mi'i Miit ri Uheha­kyera'at hat i'ewyte Uika'iwat koro e irania'in me mi'i e hat piat Uito i'ewyte wy are'e — Meiẽ miit ri Uimohey kahato hat Papai are'e wy Ui'ywot atipy piat pe mio tã e hat etiat e.
23519	MAT 10:33	Ma'ato uwe uwe — Yt atomohey i Mi'i Miit katu­pono yt Uika'iwat i ti Mi'i e uhepiat pe irania'in me mi'i hat pe Uito i'ewyte — Yt uimohey hat i ti mi'i are yt uhemiit i ti mi'i miit are wy Ui'ywot atipy piat pe mio tã e hat etiat e.
23525	MAT 10:39	Ma'ato uwe uwe — Ta'i atunug aru uimi­ky'esat ko'i yn mi'i pote waku pe kahato areĩne'en e hat wyti aru yt iwepit hin i topyhu'at tutunug yne tomi­ky'esat ko'i pytkai. Ma'ato uwe uwe uimi­ky'esat yn nug hat ti aru topyhu'at iwepit hat sese e. Toipuẽti mesuwe wy topy'a piat tomo­wepit hap tutunug yne uimi­ky'esat ko'i hawyi e. Uimi­ky'esat nug haria yn wyti ieĩne'en kahato mesu­wa­rotiat hanuat wepit hap sese puẽti hamuat e Iesui temiit'in me.
23526	MAT 10:40	Pywo ti uwe uwe — Ereke ro mehĩ mana e ehepe uhemiit'in eipe pote mi'i hat wyti uhepiat — Ereke ro Uhyt Mimi e hat ewy ra'yn topyhu'at e Iesui. I'ewyte uwe uwe — Ereke ro e uhepe mi'i hat Uipo'oro hat Tupana piat — Ereke ro e hat ewy ra'yn topyhu'at e Iesui.
23527	MAT 10:41	Pywo ti uwe uwe Tupana mipo'oro tehay henoi hamuat pe tuwese popuat — Ereke ro Tupana mipo'oro e hat pote Tupana tum hamuat ha'up aikotã tomi­po'oro piat tutum hap ewy te tutum aru e. I'ewyte uwe uwe — Ereke ro mehĩ mana e mekewat waku rakat pe tuwese hap wywo mi'i hat pe ti Tupana tum aru mekewat waku rakat waku nug hat piat sa'up ok tã e.
23529	MAT 11:1	Mi'i hawyi Iesui to'e temiit'in me — Pyno waku ra'yn eweikuap ta'yn einãpin hap aikotã aikotã atiky'esat ewei'atumu'e irania'in miit'in uhehay ete hap e. Pyno to'iro meiũpepyi aiweran hap kaipyi aikowo aikowo tawa hit ko'i upi i'atumu'e hamo e 12 ok takaria pe. Mi'i hawyi tuwat ra'yn yt pya wuaria i kape.
23531	MAT 11:3	Mi'i hawyi toipo'oro temiit'in tehay wywo apo'i'atu'e hamo. — Urumu'e hat i'atu'e sa'awy'i ahet'ok hat Iuwãu tikuap teran En apo Tupana Mipo'oro Urueha­kyera'at hanuat ra'yn apo sio uruhe­katup te wẽtup ok imipo'oro e hap toikuap teran i'atu'e.
23532	MAT 11:4	Mi'i hawyi Iesui ti'atu­wesat — Ewei'aipok to Iuwãu kape hawyi waku ewehenoi ro tope aikotã aikotã eimikuap uhehay wakuap ko'i tope i'ewyte uiminug ko'i aikotã aikotã ei'akasa hap ko'i ewehenoi ro tope e.
23534	MAT 11:6	Mi'i hawyi i'ewyte wẽtup uhehay se eweitioto ro aiwy Iuwãu kape mio tã ewei'e tope — Uwe uwe uimohey pot'i kahato tepiat ho'opot pytkai mi'i hat ti aru uimo­wepit sese hanuat topyhu'at ewei'e ro Iuwãu me e Iesui Iuwãu potpo'o­roria pe.
23535	MAT 11:7	Mi'i hawyi te'era'aipok i ra'yn Iuwãu potmu'eria. Mi'i hawyi Iesui ti'atumu'e itotiaria miit'in sem wo'oset'ok hat Iuwãu etiat — Sa'awy'i eweiwat kahato yahig kape aimu'e hat Iuwãu kapiat ei'akasa hamo e. Mi'i hawyi ti itote eweipuẽti ti Tupana ehay moherep kahato hat sese eimikat ewywuat kahato e. Iuwãu ti iheg miat kahato Tupana mohey hat yt kowo'i kowo'i wanẽtup hat yt akuara yp wasere potiat kowo'i kowo'i hap ewywuat hin i ti eweipuẽti Iuwãu itote e.
23538	MAT 11:10	Ta'i sa'awy'i mio tã e Tupana Tosa'yru pe miwan me — Uha'yru e meiũran ti aru woro­po'oro miit'in kape ma'ato ti atiky'esat sa'awy'i wẽtup ok ti toto e'yianme hap atiky'esat. Mi'i ti eto hap etiat enoi hamuat atipo'oro e Ui'ywot sa'awy'i uhepe Iuwãu etiat.
23540	MAT 11:12	Ha'awyte i'ewyte mesup te i'atu kahato — Atiky'esat Tupana Uipo­rekuat no e haria wen ma'ato irania'in haiwot rakaria ti'atu­pyhyp teran Tupana Aipo­rekuat nuat hap are. Sa'awy'i Iuwãu mienoi ta'atu­pyhyp teran i'ewyte koitywy uimienoi ta'atu­pyhyp teran ma'ato mi'i pytkai yt aipyhyp kuap i katu­pono tuwehyt'ok kahato miit'in uhowawi wãi'i'atu'e pytkai. Ta'i tõ'ẽ kahato uhowawi miit'in sem Tupana nug ta'atu­po­rekuat no teran haria yt uwe i i'atu­pyhyp kuap i are e Iesui.
23541	MAT 11:13	Yt uruto yn i uruhenoi mi'i hap ko'i katu­pono sa'awy'i­wuaria Tupana ehay enoi haria ti torania henoi — Meiũran aru Tupana tipo'oro Aipo­rekuat nuat ahowawi e hap ko'i ete ti ta'atu­henoi. I'ewyte mekewat Musei miwan me yne ihay mi'i hap ko'i ete sa'awy'i te mesup te Iuwãu aimu'e hap e'at pe te woro­ho'omu'e hap e'at pe are e.
23542	MAT 11:14	I'ewyte mekewat sa'awy'iwuat Tupana ehay moherep hat Eria ti Iuwãu ewywuat kahato toĩne'en are. Sa'awy'iwuat Tupana ehay enoi haria ti — Ta'aipok wyti aru Eria ahowawi Tupana Mipo'oro Aipo­rekuat nuat ut hap moherep hamo. Aheha­kyera'at hat yianmete tut aru Eria i'atu'e miwan me are. Pywo ti rat Iuwãu etiat ta'atu­henoi are. Eria i'atu'e pytkai ma'ato Iuwãu etiat ta'atu­henoi yianmete are. Pyno mi'i e hap eweimohey kuap wote eweimohey ro are katu­pono Eria ewywuat kahato Iuwãu are e.
23544	MAT 11:16	Mi'i ahenoi teran ehepe aikotã tukupte'en miit'in mesu­wa­ro­tiaria uhehay pun haria yt uimohey haria i are. Ta'i mi'i haria ti hira­karia wo'okyry haria ewywuaria tukupte'en wema­hara haria ewy mi'iria tukupte'en yt ipap i rakaria ewy are. — To'iro watu­we­ma­hara i'atu'e irania'in me.
23545	MAT 11:17	To'iro ahehairu i'atu'e haria ewy. To'iro akuara piat wepy hawe ahehairu aikotã se'aito hap e'at piat wepit hap ewy ahehairu i'atu'e to'ope irania'in hira­karia pe ma'ato — Yt urupap i i'atu'e are. Mi'i hawyi irania'in hira­karia to'iro wo'osyp hap kape. Itote watunug akuara piat wepy hap aikotã wo'osyp hap e'at piat aiwak hap ewy i'atu'e irania'in hira­karia to'ope ma'ato — Yt atunug neran i i'atu'e are. Pyno mi'i haria ewy uimienoi pun haria mesu­wa­ro­tiaria tukupte'en are e.
23546	MAT 11:18	Ta'i sa'awy'i ti Iuwãu put'ok'e mesuwe mesu­wa­ro­tiaria mu'e hamo. Mi'i hawyi tuwe­mosy'at kahato i'ewyte yt kat i imahy Uwa kawiat tutu'u. Mi'i hap pytkai — Ahiag wyti epiit pe I'atu'e Iuwãu me.
23547	MAT 11:19	Mi'i hap ewy te Uito Eheyke'et Eikywyt put'ok'are mesuwe eimu'e hamo are. Mi'i hawyi ati'atumu'e kahato uiwepit popuo kahato are yt Iuwãu ewywuat hin i katu­pono Uito atu'u yne yne mi'u ko'i i'ewyte aremahy'u yt Iuwãu ewy hin i areĩne'en. Uheko wẽtup takat yt uimohey haria i py'asetpe ma'ato mi'i pytkai — Ta'i ienuk kahato rakat mahy u yn hat mi'i i'atu'e uhepiat yt uimohey haria i. Ta'i mu'ap pyhyp hap sa'up sat haria ahewa­nĩ­kaptia yt nakuaria i wy ok sese ne'i ti Mi'i Miit i'atu'e uhetiat are. Are pãi pyno ti uhehay pun haria mi'iria aikotã meimuẽ wuaria hira­karia te'eru­we­ma­hara hap e'at piat ewywuaria kahato uimienoi pun haria are. Iuwãu Uito ti yt uruwo'o'ewy hin i urueko ko'i ete ma'ato ti Tupana we'eg hap yn tuwẽtem uruwẽ pyi. Mi'i tupono we'eg haria tuwat kahato uruehay upi ma'ato irania'in ni uruehay pun haria ne'i te'ero­pyhu'at. Yt i'atuwe'eg hin i uruehay pun haria aikotã hira­karia yt urupap i e haria ewywuaria tukupte'en mesu­wa­ro­tiaria yt uimohey i haria e. Mi'iria — Yt urupopap hin i uruto e haria mi'iria. Yt kan hamo i ta'atupun Tupana ehay wakuat te'en ne'i uruwẽ piat are. Mi'i ewywuat mesu­wa­ro­tiaria yt uimohey i haria are e.
23548	MAT 11:20	Mi'i pote Iesui tuwẽ­powat tehay pirik wo — Tawa Karireia piaria woro­ho'o­saty'i saty'i eipe katu­pono uhehay pun haria sese eipe. Aikopiat aikopiat uhewyry eimu'e hamuat uimi­sepap ko'i Tupana esaika wuat hap ko'i yt miit'in minug kuap i ko'i ati'atu­mo­herep kahato ehepe. Atunug kahato ra'yn ti eipy'a­setpe uhehay wakuap pywuat hap moherep hamuat wen ma'ato ewei'akasa yne mi'i ko'i pytkai uhehay pun haria wo eweikupte'en eipe. Yt naku i are. Yt uwe minug kuap ewywuat i ra'yn atunug ehehamo ma'ato ti yt ewei'atoiat teran hin i te eiminug sa'ag ko'i pãi are e.
23549	MAT 11:21	Tupana misaty'i saty'i ko'i wuano eweipyhu'at are tawa Korasĩ piaria tawa Pesaita piaria are. Meiũran wyti aru eweiwak kahato are katu­pono ho'opot kahato hanuaria eweikupte'en are. Wakuap sese hap ko'i ra'yn atunug ehehamo miit'in moehãite hap miit'in ky'e hap ma'ato mi'i pytkai yt eiwe­morem neran hin i Tupana kape eiminug sa'ag ko'i kaipyi are. — Sa'awy'i Tupana tiwuk ta'yn meimuẽ wuat tawa Tiru piaria tawa Sitãu miaria ewei'e yt naku i nug haria mi'iria pote ewei'e eiwo'ope ma'ato eipe ti po'og yt nakuat i tawa Tiru piaria tawa Sitãu miaria kai are katu­pono Uito areĩne'en mi'i tote mekewat e'at pe hawyi mi'i turan ti uiminug hap ko'i atomo­herep itotiaria pe pote uimohey haria ra'yn mi'iria te'ero­pyhu'at mesup are. Sa'awy'i te'eraha'at kuap uiminug wakuat ko'i kape hawyi meremo te'eru­we­morem Tupana kape are. Sa'awy'i­wuaria te'eraha'at pote meremo ta'atupag sokpe i'anam nakat hawyi te'era'apyk ta'yn ywytup tote i'atu­minug sa'ag atoiat hap moherep hamo ta'atueko ewy. Ma'ato atimo­herep ehetawa piaria pe iwato kahato hap uimohey hamuat wen ma'ato mi'i pytkai uimohey hap pun haria eweikupte'en are. Are pãi mi'i pote ti rat po'og yt naku i nug haria eweikupte'en tawa Tiru piaria kai tawa Sitãu puaria kai are e.
23551	MAT 11:23	I'ewyte eipe tawa Kawana'ũ piaria — Wuat'i miit'in urukuap kahato haria ewei'e uruto iwato'in nakaria pote. Ta'i atipy piaria ewy uruwato pote ewei'e ma'ato yt hin i are. Eipe yt karãpe i put'ok'ewei'e atipy pe ma'ato Tupana mipugha wuat wyti eipe aria wato pe ti aru yt nakuaria i eipe pote. Sa'awy'i ti Tupana tiwuk ta'yn tawa Sitãu piaria yt nakuaria i pote. Pywo ti rat Uito areĩne'en itote mekewat e'at pe turan eiwa'a­kasa hap ko'i moherep hamo itotiaria pe mesup ta'yn uimohey haria wo tukupte'en katu­pono atimo­herep ta'yn uiminug wakuap sese hap ko'i sa'awy'i­wuaria tawa Sitãu piaria pe pote meremo ta'atu'atoiat ra'yn ta'atu­minug sa'ag hap ko'i are. Eipe ti ewei'akasa yne hawyi yt ewei'atoiat hin i eiminug sa'ag hap ko'i. Mi'i pote aria wato pe Tupana eipugha irane are katu­pono yt uimohey hin i eipe iwato kahato ra'yn atunug uimi­sepap eipy'a­setpe pytkai are. Nimo ti Tupana tiwuk ta'yn tawa Sutuma piaria yt naku i apiheg hap are ma'ato ti eipe po'og yt nakuaria i mi'iria kai are. Ta'i woro­ho'omu'e kahato ra'yn eipe ma'ato ti yt uimohey hin i are. Mi'i hap ok tã atunug sa'awy'i tawa Sutuma tawa Tiru pe pote itotiaria tukupte'en na'yn paa'e haria ta'atu­minug sa'ag ko'i etiat haria are.
23553	MAT 11:25	Mi'i hawyi Iesui to'e To'ywot pe Tupana pe — Ui'ywot e arehum kahato ra'yn ewawi Tupana. Yne atipy piaria ko'i Porekuat En i'ewyte mesu­wa­rotiat yi totiat Porekuat En are. Ta'i wuat'i Porekuat no ereĩne'en e. Waku kahato En Tupana katu­pono hira­karia ewywuaria — Yt uruikuap kahato i te En i'atu'e uhepe uimohey sese haria mi'iria e. Ma'ato irania'in — Uruikuap ta'yn po'og torania kai e haria. Uruto yn iwe'eg nakaria e haria pe yt atimo­herep hin i uwe uipo'oro hat e. Yt ta'atukuap hin i uwe hap En Ui'ywot Uipo'oro hat. Yt karãpe i mi'iria uimohey haria wo tukupte'en e.
23554	MAT 11:26	Ta'i paa'e haria pe — Yt uruikuap kahato i te e haria pe etomo­herep ta'yn ti Uipo'oro hat ma'ato irania'in me — Uruto yn iwe'eg nakaria e haria pe yt etomo­herep teran i yt ekuap teran i yt emienoi ky'esat i haria pe are. Mi'iria ti yt karãpe i uhemiit no te'ero­pyhu'at e Iesui To'ywot pe.
23555	MAT 11:27	Mi'i hawyi to'e i itotiaria pe — Mio Ui'ywot tum na'yn ni uhepe yne yne towanuat are. Uiwyria'in yt uwe i mesu­wa­ro­tiaria uikuap sese haria e. Ma'ato Ui'ywot yn ni uikuap sese hat. I'ewyte yt uwe i mesuwat yi totiaria Ui'ywot kuap sese haria e. Ma'ato Uito atikuap kahato Ui'ywot e. Ta'i Uito yn ikuap sese hat arepyhu'at are e Iesui itotiaria pe.
23560	MAT 12:2	Ma'ato irania'in mekewat seko wuat wo'omu'e haria pote te'eraha'at kahato hawyi wãi'i'atu'e Iesui pe — Wãi'ere ro emiit'in me Uhyt i'atu'e katu­pono yt aheko ewy i ta'atu­ho'opik awati yt aipotpap i hap e'at pe i'atu'e. Yt naku i Mehĩ mi'i tã watunug mesuwat e'at pe. Yt naku i awati wati­pirik katu­pono Tupana mõtypot hap e'at ti koity'i e'at i'atu'e seko moherep haria Iesui pe.
23561	MAT 12:3	Mi'i pote ma'ato Iesui — U pãi e yt karãpe i apo mekewat miwan miat eweimo­wẽpap are aikotã sa'awy'i aipo­rekuat Tawi tesy'at kahato tesu­rara'in wywo hap e.
23565	MAT 12:7	Kat pote ti eweikat kahato uruepiat aparap hap aheko ehay upi yt kat i urutunug sa'ag pytkai e. Yt naku i eipy'a pe eweikat at ka'ap irania'in miat i'aparap hap ko'i katu­pono nimo te ti mio tã e Tupana ahepe — Pywo pe ti yt uimo­wepit hin i ti eheko eiminug ko'i e. Yt uimo­wepit hin i ti eihũria wuk hap ko'i mekewat eimiium uimõ­typot hamuat hap ko'i are katu­pono uimo­wepit hap sese ti sehaky'e'i haria irania'in hatek takaria ihaky'e'i hap uimo­wepit sese hap e Tupana. Uimo­wepit sese hap ti eiwe­wy'inug irania'in yt miky'e i ko'i wo hap e. Mi'i ti uimo­wepit sese hap e. Atiky'esat ehehaky'e'i hap uimo­wepit hap e Tupana sa'awy'i miwan me e Iesui wãi'e haria pe. Mi'i e hap ewetunug hawyi yt urumohit teran i katu­pono eweikuap ta'yn yt kat i urutunug sa'ag e Iesui wãi'e yn hap nug haria pe.
23568	MAT 12:10	Mi'i pe toĩne'en ipo kĩ'ã rakat i'atu­wywuat pe. Mi'i hawyi irania'in itotiaria ima'at reran Iesui haype — Waku apo watu­we­potpap mesuwat e'at pe miit'in moehãite hap ete sio yt i'atu'e tope katu­pono ta'atukat yt naku i e hap haype.
23569	MAT 12:11	Mi'i hawyi toi'atu­wesat — Waku apo mesup e'at pe watiõtem aihũ yi ka'a pyi i'okhyt'at rakat sio yt e. Ta'i aihũ Uweuria ta'at yi ka'a pe Tupana mõtypot hap e'at pe pote ti meremo watihep aihũ e. Atikuap ti Tupana mõtypot hap e'at ewetiõtem eihũ yi ka'a piat at hat e. Tupana mõtypot hap e'at piat at hat yi ka'a piat meremo eweihep yt eweipotpap i hap e'at pe yt eweiky'esat iku'uro hap pote e.
23571	MAT 12:13	Mi'i hawyi to'e ra'yn ipo kĩ'ã rakat pe — Uiwy e etitorok to e'yke uhowawi e. Mi'i hawyi meremo toitorok topo kĩ'ã hap wuat'i ehamo hawyi waku pe ra'yn topyhu'at kokawiat ewy te ihãite ra'yn.