23233	MAT 1:20	In mexe yijamtitaxijupkii pa'aj aka'an, qa in ima' qa itsowoƚ'axij pa'aj pa' ewi'ƚ ángel ta'ƚii pa' Yatsat'ax'inij, qa yit'ijets pa'aj: —José, ta'ƚets ka' David'ik'i, hasu'uj e'nijiwei qu' ni'ijup ne' María qu' ewhe'ye'yi'ij qe pa' ƚa's qu' nenektaxfik'i ta'ƚets na' ƚet'unha'x na' Espíritu Santo.
23235	MAT 1:22	Week aka'an in ƚunye'jkii qe qa' nafits aka' yit'ij pa'aj pa' Yatsat'ax'inij in i'nijji' pa' ewi'ƚ profeta qa yit'ij:
23240	MAT 2:2	qa inaqfaakaniikii pa'aj: —¿Pa'n i'ni' pa' ƚatata ene' judío pa' hane'ej nekfik'i? Qe hi'weni'ƚii ke' ƚoqo footeki' in nekpha'm na' neƚu'uju'ƚ qa heneki'ƚii qu' nek'iyini'ƚii pakha'an.—
23243	MAT 2:5	Pekhewe'en qa yit'ijju' pa'aj: —Na' Belenii na' sehe' ƚii Judea qe hik aka' yika'ajji' pa'aj pa' ewi'ƚ profeta in yit'ij:
23245	MAT 2:7	Pa' Herodes qa wanat'inij in iyinii iye pa'aj pe' jukhew pe' nikfe'lets pe' footekii. Ma' qa nifaakanijha pa'aj, qa yit'ijets: —¿Pa'n uja'xik'i juwelits in ƚi'weni'ƚii pe' footeki'?—
23246	MAT 2:8	Ma' qa yukinii ha' Belén qa yit'ijets pa'aj: —Ma'aƚii qa' anfaakani'ƚiikiiha pa' iini'ha pa' omeƚa's. Qu' i'weni'ƚ qa' enfeli'ƚ ye'm ma' qa' hakjiiyek qa' nek'iyinjiiyek.—
23250	MAT 2:12	Ma' qa in ima'ju' pa'aj pe' jukhew qa itsowoƚ'etsij pa' Intata qa yit'ijets pa'aj: —Hasu'uj mapiliƚii iye ha' Herodes na' i'ni'. Tujtseika' ma'aƚji' qu' mapiliƚii iye na' etset'iƚ.— Qa ikkii pa'aj qa wapilii pa' ƚetset ikik'i pakhap wit'ikheyi'j.
23251	MAT 2:13	In ikkii pa'aj pe' jukhew qa neketsju' pa'aj pa' ewi'ƚ ƚaqa ángel pa' Yatsat'ax'inij itsowoƚ'axij pa' José qa yit'ijets pa'aj: —Eniipha'm. Ku'mi' na' omeƚa's qa ne' ƚenene iye qa' ilati'ƚetsfik'i na' Egipto ƚeqe sehe' qa' hikna' qu' ni'eku'niƚi' teek jutsitax qu' hit'iƚij ewets iye qa' etpili'ƚets. Qe niwoyo'oikii na' Herodes qu' nilan ha'ne omeƚa's.—
23253	MAT 2:15	Qa hik pakha' qa i'ni' ipƚu'ui in wa'm pa' Herodes'ik'i. Hik aka' ƚunye'j qe qa' nasinik'i pa' ƚ'anye'j pa'aj pa' Yatsat'ax'inij in i'nijji' pa'aj pa' ewi'ƚ profeta qa yit'ij: —Na' Egipto ƚeqe sehe' hikna' i'ntaxi' in haiya'yii na' ya's.—
23255	MAT 2:17	Ma' qa yasiinik'iha iye pa'aj pa' tooxik'i nifel pa' ewi'ƚ profeta'ik'i ƚii Jeremías in yit'ij:
23257	MAT 2:19	Ma' qa in hats wa'm pa'aj pa' Herodes'ik'i, qa pa' Yatsat'ax'inij ƚaqa ángel qa te'nilit'etsju' iye pa' José in mexe amaneyi' pa'aj pa' Egipto. Ƚots'owoƚ'axƚe iye qa yit'ijets pa'aj:
23261	MAT 2:23	In yamets pa'aj ha' Galilea ma' qa i'ni'kii ha' witset ƚii Nazaret. Ma' qa hats yasiinik'iha pa' ƚ'anye'j iye pa'aj tooxik'i pa' ewi'ƚ profeta yika'ajji' pa'aj ke' Intata ƚe'lijei: —Pakha'an qa' ƚenqiyi'ij hatse' Nazaret ƚeiƚe'.—
23262	MAT 3:1	Qa hik pakha'aj pe' neƚutsji' qa hats yamets ƚahats'ij ka' Juan Bautista in we'nethinkii qa te'wenheti'yi' in i'nq'ijatsheni' ha' ham i'ni'i' hakha' sehe' Judea, qa yit'ij:
23264	MAT 3:3	Ha'ne Juan hik ha'ne pa' toxik'i nifel pa'aj pa' profeta'ik'i Isaías in yit'ij: —Tepiikaxtii pa' ƚ'a'x pa' taya'yi'kii pa' ham i'ni'i' in yit'ij: “Aqsi'ji'ƚik'i pa'qu' ƚikheyije' pa' Yatsat'ax'inij, qa' natsathen iye hasu'uj q'if'imme' pe'qu' ƚ'ikheijeye'.”—
23268	MAT 3:7	Qa in yi'wen pa' Juan in olots pe' fariseol qa pe' saduceol iye in nektaxii qu' nenimpuujinju' iye qa yit'ijets pa'aj: —Hik ejunyejeyi'ƚ q'oiq'oyits ƚelits. ¿Ƚekpa' nifeli'ƚ e'm qu' ƚeke'ye' qu' ilati'ƚik'ui hatse' pa' qi iftsax ƚawak pa' Dios?
23270	MAT 3:9	Hasu'uj umti'iƚ qu' nelithiniƚik'ui hatse' pa' qi ƚawak hatse' pa' Intata qu' it'iƚij: “Yekheweli'ƚ hata'ƚi'ƚets pa' Abraham'ik'i”. Qe yijaa'ija qu' hit'iƚij ewets pa' Dios in ƚeke' qu' naqsiijkii ene' utel qu' ƚelitsi'ij pa' Abraham'ik'i.
23275	MAT 3:14	In i'nk'a pa'aj, pa' Juan nite' yisu'untax qu' nimpuujin ha' Jesús qa yittaxijets: —Yakha'tax yijat'ij qu' etsimpuujin. ¿Qa inhats'ek in ƚanamyii qu' k'empulijin?—
23276	MAT 3:15	Qa yit'ij pa'aj ha' Jesús: —Inye'jƚu' qu' etsimpuujin qe les ƚe'wis qu' jintaqsiijkii week pa'qu' nisu'un na' Dios.— Ma' qa tek'eniju'ƚ pa'aj pa' Juan.
23278	MAT 3:17	Ma' qa yepi'ye' pa' ewi'ƚ wit'ax nokesiipha'm na' wa's qa yit'ij pa'aj: —Hane'en hik ha'ne yaa'sija qi in hisu'un qi in tsi'sinheti'mkii.—
23281	MAT 4:3	Pa' inwo'met qa nekets pa'aj qu' nijaajin, qa yit'ijets pa'aj: —Qu' yijaayi'ija qu' o' Dios ƚa'se' qa' it'ijets ene' utel qu' pani'ij.—
23282	MAT 4:4	Qa yeku'ƚ pa'aj ha' Jesús: —Ke' we'nika'ajji' yit'ij: “Nite' ewi'ƚƚe pa'qu' pane qu' niƚin pa'qu' jukhewe', qe ke' week ƚe'lijei na' Dios yiƚin iye pa'qu' jukhewe'.”—
23283	MAT 4:5	Ma' qa pa' inwo'met qa yeka'xii pa'aj na' witset Jerusalén. Qa yeka'xiipha'm pa'aj ƚesinje'eipha'm ne' qi witlijtsitjii, qa yit'ijets pa'aj:
23284	MAT 4:6	—Qu' yijaayi'ija qu' o' Dios ƚa'se', ilit'iiju' qe ke' we'nika'ajji' yit'ij iye: “Qa' nenukinju' ne' ƚaqa angelits qa' nejeƚ ewets. Qa pe' ƚokoyei qa' net'eku'm e' hats'inha qa'nte' neqfe'metene' ne' utel ne' ef'iyei.”—
23285	MAT 4:7	Qa yeku'ƚ iye pa'aj ha' Jesús qa' yit'ij: —Yit'ij iye ke' Dios ƚe'lijei: “Hasu'uj ijaajin pa' Yatsat'ax'inij eqe Dios.”—
23287	MAT 4:9	Qa yit'ijets: —Week qu' k'eƚisij enewe'en qu' monokok'enyifi qa' iyinyii.—
23288	MAT 4:10	Ma' qa ha' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Yape iƚun inwo'met. Qe ke' we'nika'ajji' Dios ƚe'lijei yit'ij: “Iyinii pa' Yatsat'ax'inij eqe Dios. Ewi'ƚƚe qu' aqsiijkii pa'qu' nit'ij.”—
23292	MAT 4:14	Aka'an in ƚunye'jkii qe qa' nasiinik'iha pa' ƚ'anye'j pa'aj pa' profeta'ik'i Isaías in yit'ij:
23295	MAT 4:17	Qa hik pa'aj i'nk'aƚe we'nq'ijatshen ha' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Ili'iƚij pe' uƚ'ets in ƚaqsi'ji'ƚijkii qe na' tenek'enheiji' na' Dios hats met ma' qa' hats na'nju'.—
23297	MAT 4:19	Ma' qa ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj: —Atsjayani'ƚ, qa k'eƚisiƚij qu' mowo'oƚii ene' jukhew qu' hik ƚunye'je' in ƚeq'ehemkiyiƚju'.—
23305	MAT 5:2	Ma' qa i'nq'ijatshen qa yit'ij pa'aj in iyet:
23319	MAT 5:16	Qa ekheweli'ƚ aqsiiƚijkii hik ejunyejeyi'iƚ ne'ej fetitjii qe nalitipji' qa' nana'lkii qa' ni'wen ene' jukhew pa' ƚaqsiiƚijkii in ƚe'wis qa' nit'ijets: “Maa hayits qa ƚe'wisija pa' Ƚatata Dios i'ni' na' wa's.”—
23324	MAT 5:21	—Ekheweli'ƚ hats ƚ'impi'ye'eƚij ke' aqa'jteyi'ƚik'i in yit'ijets: “Hasu'uj eqek'ui, qe pa'qu' netqek'ui qa' newetka'xetsji' pekhewe' qu' nejeƚik'ui pa'qu' ƚunye'je'kii (tribunal) ma' qa' natfaakanhetiikii.”
23325	MAT 5:22	Qa Yakha'ƚe qa' hit'ijek, pakha' qu' na'nayu'um pa'qu' ƚejefeye' qa hats iftsaxets qu' newetka'xetsji' pekhewe' qu' nejeƚik'ui pa'qu' ƚunye'je'kii (tribunal) ma' qa' natfaakanhetiikii. Qa pa'qu' nit'ijets pa'qu' ƚejefeye': “Ham e'wejuƚi'ij” qa hats iftsaxets qu' newetka'xetsji' pekhewe' qu' les qitse'ji' qu' nejeƚik'ui pa'qu' ƚunye'je'kii (tribunal superior) ma' qa' natfaakanhetiikii. Qa pa'qu' nit'ijets ƚejefeye', “ƚujtsek na' qhuf” ma' qa hats iftsaxets qu' namii pa' fe't qi iftsax.
23330	MAT 5:27	—Ekheweli'ƚ hats ƚ'impi'ye'eƚij in wenit'ijets iye: “Hasu'uj ejtenij qu' a'qapi'i pekhepe' efuye' qu' hats ewhe'yei. Hasu'uj iye ejtenij qu' a'qapi'i pe'qu' hats nana'l ƚewhe'ye'ye'.”
23334	MAT 5:31	—Ƚ'impi'ye'eƚij iye in wenit'ij: “Pa'qu' neweqle qa' netisij pa'qu' ƚanfaakanek'e t'ejuyets qu' neweqle.”
23336	MAT 5:33	—Hats ƚ'impi'ye'eƚij iye in wenit'ij: “Hasu'uj aqanƚekii qu' meniwjutsiqen, aqsiijkii yijat'ij pe' hats ƚeniwjutsiqeniji'm pa' Yatsat'ax'inij.”
23341	MAT 5:38	—Ƚ'impi'ye'eƚij iye in wenit'ij: “Pa'qu' nalan qu' nasinji' oto' qa' ilanji'ijji'ek ƚotoye'. Qa qu' nepƚetii ek'unheti'ye' qa' epƚetjiiyek ƚek'unheti'ye'.”
23346	MAT 5:43	—Hats ƚ'impi'ye'eƚij iye in wenit'ij iye: “Isu'un pe' ejuwaikalija qa pe'qu' ejuihifetse' qa' utenija.”
23356	MAT 6:5	Ha' Jesús mexe iyet qa yit'ij iye: —Qu' iyini'ƚ hasu'uj ejunyejeyi'iƚiju'ƚ nekhewe' hik ƚunyejei qu' wetsjuk'e ƚejusitse', qe nekhewe'en yisu'un qu' ts'ap'ayi'ijifi qu' niyin ne' witlijtsitjiyitsifi qa hik ƚunyejei iye in yamii ne'ej ƚekfi'ii ne' wit'ikheijei qa iyin qe yisu'unƚe qu' ni'wenij ne'ej jukhew. Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, aka'an in hik aka'ƚe pa' ƚenisit'ij nekhewe'en.
23360	MAT 6:9	Aka' eqfenyejeyi'ƚij yijat'ij qu' iyini'ƚ: “Intata i'ni' na' wa's, neniwqinhetji'ha aka' qiji' ii.
23382	MAT 6:31	Qa hik ta'ƚijupi' qu' hasu'uj natawje'meteni'ƚ qu' it'iƚij: “Peijat'ij, ¿ƚekpa' qu' jinteƚuj?” I'nƚi'i qu' it'iƚij: “¿Ƚekpa' qu' ji'niyaji'?” Qa i'nƚi'i qu' it'iƚij: “¿ƚekpa' qu' jiteqhinataji'?”
23389	MAT 7:4	¿Pa'n ƚunye'j qu' it'ijets pa'qu' ejefeye': “Etswejinij qu' hiwu'm ek'ui na' i'nji' ne' oto' jup'el ƚa's,” in akha' iye les qi'ik'i na' najak i'nji' ne' oto'?
23406	MAT 7:21	—Nite' week pe'qu' ni'ttaxij yiwets: “Yatsat'axyij, Yatsat'axyij” qu' nuiji'teje'm na' tenek'enheiji' na' Tata wa'sji', qe uja'xƚe yijat'ij pe'qu' naqsi'jijkiiha pa'qu' nisu'un na' Tata wa'sji' qa' hikpe' qu' namiipha'm.
23407	MAT 7:22	Qu' namtaxets hatse' pa' neƚuji' olots pe'qu' ni'ttaxij yiwets: “Yatsat'axyij, Yatsat'axyij, yekheweli'ƚ hit'iƚij ka' ii, qa hik kakha' iye hit'iƚiji' in hukini'ƚfik'ikii pe' inwo'metets. Qa hik kakha' iye ka' ii hit'iƚij qa' haqsiiƚijkii ke' ham ƚunyejeyi'iju'ƚ.”
23408	MAT 7:23	Ma' qa' hit'ijets hatse': “Nite' hayiits qu' netsikfe'li'ƚ ewets. ¡Me'nitoni'ƚ ye'mii ekheweli'ƚ qi in ƚaqsiiƚijkii pa' uƚ'ax!”—
23416	MAT 8:2	Qa nekets pa'aj pa' ewi'ƚ qi wanqaats'e' i'nij kakha' witja'me't ƚii lepra, ƚoq'oqkii pa' ƚ'ajik'i, qa wonokok'eni'ju' pa'aj ƚ'ejuyi'jii ha' Jesús, qa yit'ij: —Yatsat'axyij, qu' isu'un qa' ƚeke'ye' qu' etsiƚin wat'ij.—
23417	MAT 8:3	Qa ha' Jesús qa t'eku'mets pa'aj, qa yit'ijets: —Ehe, hisu'un qa' k'eƚin hane'ej.— In yit'ijets aka'an pa' wanqaats'e' qa aje'eƚ naxpa'lij pa' ƚaja'me'ttax.
23418	MAT 8:4	Ha' Jesús qa yit'ijets iye pa'aj: —Menikfelitetsha aka' qu' hit'ij ewets, hasu'uj enfel eku'ni'm pe'ye' in hats ƚanaxpa'l. Maƚe qa' me'nethinii hakha' pa'i ne' witlijtsitjii qa' eyijii pa'qu' eqisit'i'ij na' Dios (ofrenda), in ƚ'anye'jek ka' inaqyaji'ij ka' Moises'ik'i, hats'inha qu' week nenikfe'lets in hats ƚanaxpa'lij ka' aja'me'ttax.—
23420	MAT 8:6	qa yit'ijets: —Yatsat'axyij, ha' yeqejkunene'k ke' yitsi'ii qi in wanqaats'e', nite' p'e's iye.—
23421	MAT 8:7	Ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj: —Tsamƚi'iyek qa' hiƚin.—
23422	MAT 8:8	Qa pa' centurión qa yeku'ƚ: —Yatsat'axyij, nite' ye'weju'ƚ eju'ƚ qu' uyifi ke' yitsi' qe ewi'ƚƚe yijat'ij pa'qu' it'ij ma' qa' hats nit'unhet ha' yeqejkunenek.
23424	MAT 8:10	In yepi'ye' ek'i pa'aj aka'an ha' Jesús qa qi in yitjuƚaxijpha'm pa'aj. Qa yit'ijji'ju' pekhewe' yijayanik'ikii: —Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, week enewe' Israel ƚeiƚets ham pa'qu' hi'wen qu' hik ƚunye'je' in nite' inqeku' ha'ne jukhew.
23427	MAT 8:13	Ma' qa ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj pa' centurión: —Yape mapilii pe' etsi', qa aka' hats ƚunye'j in nite' ƚeqeku'uk'i qa' hik aka' qu' ƚunye'je'.— Qa pa' witqejkunenek qa hik pakhaa'ijha in hamiikii pa' ƚaatshektax.
23431	MAT 8:17	Aka'an in hats yaqsiijkii pa'aj, qe qa' nasiinik'iha pa' hats nifel pa'aj tooxik'i pa' profeta'ik'i Isaías in yit'ij: —Ƚakha' t'eku'mi' pe' inawtshei qa yeka'x iye pe' inja'metets.—
23433	MAT 8:19	Qa ewi'ƚ pa'aj pa' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa nekets ha' Jesús qa yit'ijets: —Maestro, tsaqjayankeyu'tax ej week pa'qu' maji'ijji'.—
23434	MAT 8:20	Ha' Jesús qa yit'ijets: —Ne' ejenelits na'l ne' ƚewjets qa ne' junatai qa na'l iye ne' ƚupits, qa ha'neƚe Ƚa's na' Jukhew qa ham pa'qu' na'wi'ju' ha'ne ƚeiƚa'.—
23435	MAT 8:21	Qa pakhap iye pe' yijayanik'i qa yit'ijets iye: —Yatsat'axyij, ¿me ƚeke' qu' etswejinƚe eku'n qu' natsamii ha' tata qa heti'j eku'uk'ui hatse'?—
23436	MAT 8:22	Qa yeku'ƚ pa'aj ha' Jesús qa yit'ij: —Atsjayan yijat'ij. Iwejinƚi'ij pekhewe' hik ƚunyejei qu' nawa'm qu' netijik'ui pe' naxju'.—
23439	MAT 8:25	Qa he' ƚ'ijatshenhei qa nijt'otshenii pa'aj, qa yit'ijets: —Yatsat'axyij, ¡etsi'fen qeku'ni'ƚ wat'ij! ¡Hats ji'nuihiyu'!—
23440	MAT 8:26	Qa yeku'ƚ pa'aj: —¿Inhats'ek in qi in ƚe'nijiwe'yi'ƚ? Hayits qa'nte' qitsi'ƚ e'm pa'nte' witqekuye'j.— In yit'ij aka'an ma' qa niipha'm pa'aj qa yaq'ayinij pa' t'unik'i qa pa' iweli' iye, ma' qa yili'ij aje'eƚ qa week ikesimen iye pa'aj.
23441	MAT 8:27	Qa he' ƚ'ijatshenhei qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii pa'aj, qa yit'ijju': —¿Pa'n qu' ƚunyeeji'ija ha'ne jukhew in tek'enets iye aka' t'unik'i qa ha'ne iweli' iye?—
23443	MAT 8:29	Qa tayai wetju'ƚ pa'aj: —¿Inhats'ek in ƚanami'ƚyii Ƚaa'sija pa' Dios? ¿Me ƚanami'ƚyii qu' atsawtsheteni'ƚ in mexente' yamtaxets pa' ƚahats'ij?—
23445	MAT 8:31	Qa pe' inwo'metets qa iyinijets pa'aj ha' Jesús: —Qu' etswu'mi'ƚfik'i, qa etswejinƚi'iƚij qu' nek'uyiƚik'i ne' tafitets.—
23446	MAT 8:32	Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ pa'aj: —¡Ma'aƚfik'ikii!— Qa pe' inwo'metets qa ikik'uifik'ikii pa'aj pe' jukhew qa uijiteje'mkii pe' tafitets. Qa aje'eƚ pe' tafitetsik'i qa week wekuma'xik'iju'kii pa' koomojo' qa t'ilitji'ju'kii pa' iweli' qa naq'axijju'.
23450	MAT 9:2	Qa tetka'xii pa'aj pa' ewi'ƚ jukhew qi wanqaats'e', nite' p'e's, tetkaxij pa' witiwhi'la'x. Ha' Jesús in yi'wen pa'aj pekhewe'en in nite' yeqeku', qa yiyaji'etsju' pa'aj pa' wanqaats'e: —Ment'unhet ya's, ne' ewuƚ'ets hats wetwu'm ek'ui.—
23451	MAT 9:3	Ma' qa pe' uja'x hekhewe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa yumti': —Ha'ne jukhew yiwakaninkii pa' Dios. Uƚ'etsik'i ke' ƚe'lijeyets.—
23452	MAT 9:4	Ha' Jesús qa hatsƚe nikfe'lets pa'aj pakha' yumti pekhewe'en, qa yit'ijets: —¿Inhats'ek in uƚ'ax aka' aqjamtikineyejeyi'ƚij aka'an?
23453	MAT 9:5	¿Pa'n ƚunye'j pa'qu' les nite' jutsitaxe' qu' jintit'ij: “Me pe' ewuƚ'ets hats wetwu'm ek'ui” in nite' ƚeke' qu' i'weni'ƚ? ¿Me i'nƚi'i qu' jintit'ij: “Eniipha'm qa' ma” qe ƚi'weni'ƚ yijat'ij?
23454	MAT 9:6	Hane'ej qa' nethiniƚij ha'ne Ƚa's na' Jukhew in na'li'm pa' ƚet'unha'xijup ha'ne sehe' ipji' qu' niwu'mkii pe' witwuƚ'ets.— Ma' qa yiyaji'etsju' pa'aj pa' wanqaats'e' nite' p'e's: —Eniipha'm, it'ij jof na' ewhi'la'x qa' mapilii pe' etsi'.—
23457	MAT 9:9	Ha' Jesús in hats ikik'ui iye hakha' i'ntaxi', qa yi'wen ha' ewi'ƚ jukhew ƚii Mateo, i'niju' ha' yijanini'kii ke' wekwek t'ejuyets na' witset. Qa yiyaji'ets: —¡Atsjayan!— Ma' qa niipha'm qa yijayan.
23459	MAT 9:11	Qa in yi'wenij he' fariseol qa nifaakan he' ƚ'ijatshenhei: —¿Inhats'ek na' aqa maestro'oƚ in ƚekufets ne' qi uƚ'ets wekwek yijanin qa ne' qi pe' ƚewuƚ'ets iye?—
23460	MAT 9:12	Ha' Jesús qa yepi'ye' ej aka' yit'ijju' ma' qa yit'ijji'ju': —Nekhewe' ham yaats'eyi'iju' nite' wo'oikii weihetaxe' witeqjunhetits ƚeiƚe', qe uja'xƚe yijat'ij nekhewe' wanqaats'eju'.
23461	MAT 9:13	Ma'aƚkii qa' jeƚi'ƚijupkiiha aka' yit'ij pa'aj eke' wi'tlijei in yit'ij: “Yakha' les hisu'un qu' e'nq'eleti'ƚ wetju'ƚ qa nite' pa'qu' ilantaxi'ƚyifi ene' inqa'metets.” Yakha' nite' tsamijju' qu' haiya'yii pe' yatsathen, qe uja'xƚe yijat'ij ne' qi pe' ƚewuƚ'ets qe qa' nijayan na' Dios.—
23462	MAT 9:14	Ma' qa he' ƚ'ijatshenhei ka' Juan Bautista qa nekets ha' Jesús qa nifaakan: —¿Inhats'ek yekheweli'ƚ qa ne' fariseol iye in olotsij in nite' heyekji'ji'ƚ qa ne' ijatshenhei qa nite' yaqsiijkii aka'an?—
23463	MAT 9:15	Qa yeku'ƚ ha' Jesús: —¿Me ƚeke' qu' nika'metets wetju'ƚ pekhewe' te'niyinhe'yij pa' witiwhe'yejii in mexe i'nji'teje'm pakha' niwhe'yeyu'? Yamets hatse' pa'qu' ƚahats'i'ij qu' ne'tnekumhi'yi' qa' netwumhitiifik'i pakha' niwhe'yeyu'. Ma' qa hayitse' yijat'ij qu'nte' neteke'ju'.
23466	MAT 9:18	In mexe iyetij ha' Jesús ekewe'en qa namets ha' ewi'ƚ tenek'enhe'yij iye pe' ewi'ƚ hekhewe' ƚe'lijtsitjiyits ne' judiol. In namets qa wonokok'eni'ju' ha' ƚ'ejuyi'jii qa yit'ijets: —Ke' yasiik'i i'nk'aa'ija wa'm, qa qu' enekik'i' qa' ku'mipji' ma' qa' iƚa'xe' iye.—
23469	MAT 9:21	Qe yumti'ija qu' ƚunye'je' qa yit'ij: —Qu' nakha'yeƚe ƚ'uihitjii qu' he'yeku'mets qa' natsaxpa'lij ha'ne yaatshe'k.—
23470	MAT 9:22	Qa ha' Jesús qa tetwek'elaxiju'ƚ qa yi'wen ke' efu qa yit'ijets: —Ment'unhet, yasi'. Hats ƚanaxpa'lij na' aatshek qe nite' ƚ'inqeku'.— Qa hik akaa'ijha qa naxpa'lij pa' ƚaatshektax.
23472	MAT 9:24	Qa yit'ijji'ju': —Ma'aƚik'uifik'i ene' wititsi'. Ne' ome'ƚaski' nite' wa'm. Ima'ƚe.— Ma' qa talakaxtiiju' ha' Jesús.
23475	MAT 9:27	In ikik'ui iye ha' Jesús hakha' i'ntaxi', qa wetsjuk he' puk'alets nijayanpha'm qa taya'yik'ikii, qa yit'ijju': —Ƚa's pa' David'ik'i, e'nq'elet qeku'ni'ƚyij wat'ij.—
23476	MAT 9:28	Qa ha' Jesús in uyifi ke' wititsi' qa nekets iye he' puk'alets. Ma' qa ha' Jesús qa nifaakan hekhewe'en: —¿Me nite' ƚeqeku'uƚik'i qu' ƚeke'ye' qu' haqsiijkii aka'an?— Qa yit'ijju' in yeku'ƚ: —Nite' heqeku'uƚik'i, Yatsat'axyij.—
23477	MAT 9:29	Ma' qa ha' Jesús qa t'eku'mipji' he' ƚotoi qa yit'ijets: —Aka' hats ƚunye'j in nite' ƚ'inqeku'uƚ qa' nanaqsi'jjiiƚ e'mijkiyek.—
23478	MAT 9:30	Ma' qa yi'wen wetju'ƚ hekhewe' puk'aletstax. Ma' qa ha' Jesús qa qi in yiyajitaxetskiiha qa yittaxijets: —Mowo'oƚiiha qu'nte' nenikfe'le'ets pe'ye' aka'an.—
23481	MAT 9:33	Ha' Jesús in yukinik'uifik'i pa' i'ntaxji' inwo'met ha' jukhew ma' qa iyet ha' hamtax ƚe'lijeye'. He' jukhew qa efuts iye qi in yitjuƚaxijpha'mkii qa yit'ijju': —Nite' pakhaa'ij qu' ƚunye'je' pa'qu' ne'twenhetiiji'teje'm ha'ne Israel qu' ƚunye'je' ka' ƚunye'j ha'ne jukhew.—
23482	MAT 9:34	Qa hekhewe'ƚe fariseol qa yit'ijju'ek: —Ha'ne jukhew in yuki'nfik'ikii pekhewe' inwo'metets yit'iji' pa' ƚet'unha'x pa' qi ƚatata pe' inwo'metets.—
23485	MAT 9:37	Qa yit'ijji'ju' he' ƚ'ijatshenhei: —Hats olotstax ne' yuji' na' wit'enekju' qa nite'ƚe olots ne' yithayikitax.
23491	MAT 10:5	Ha' Jesús qa yukinkii ene' doce (12) ƚ'ijatshenhei qa nifeli'm pa'qu' ƚeqfenyejeye' ƚewek qa yit'ijets: —Hasu'uj ami'ƚets ne' ƚeqe sehel ne' nite' judiol. Qa hasu'uj iye uyi'ƚ ji'teje'm ne' Samaria ƚetsetitits.
23493	MAT 10:7	In ƚaki'ƚkii qu' enfeli'ƚ qa' it'iƚij: “Pa' tenek'enheiji' pa' Dios hats met ma' qa' hats na'nju'.”
23498	MAT 10:12	Qu' ami'ƚets pe'qu' wititsi'ye' ma' qa' it'iƚijets qu' mewetfeliƚi'm pekhewe' tetsii: “Pa' wit'ikesimeya'xƚekii qu' na'ni'ƚ ejupkii.”
23531	MAT 11:3	qu' nanfaakankii ha' Jesús, ma' qa hekhewe'en qa yit'ijets: —¿Me hik akha' pakha' hats jutsiqaxik'ui qu' nanam? ¿Me i'nƚi'i qu' honotki'iƚik'ui iye pakhape'?—
23532	MAT 11:4	Ha' Jesús qa yeku'ƚ: —Mapili'ƚii ha' Juan qa' enfeli'ƚi'm aka' ƚi'weni'ƚ qa aka' ƚ'impi'ye'eƚij iye,
23535	MAT 11:7	In hats ikkii iye pekhewe'en qu' napilkii, ma' qa ha' Jesús qa iyetik'ui hekhewe' jukhew nifeli'm pa'n ƚunye'j pa' Juan, qa yit'ij: —¿Ƚekpa' ƚejeƚiƚii pa'aj in ƚami'ƚii na' ham i'ni'i'? ¿Me ewi'ƚ pe' fapu' yiwu'mkii pa' t'unik'i?
23538	MAT 11:10	Hik hakha' Juan, hikha' t'ejuyets aka' we'nika'ajji' pa'aj Intata ƚe'lijei in yit'ij: “Jeƚ qeku'nek, yakha' hukin hatse' na' yukinek qu' nathayin ek'ui, qa' hik nakha' qu' naqsi'jik'i pa'qu' ikheyi'je'.”
23545	MAT 11:17	qa yit'ijiikii: “In hifuyutaxi'ƚ e'mik'i ne' foj, ekheweli'ƚ qa nite'ƚe ƚ'otoyi'ƚ. Hijitaxi'ƚ e'mik'i ke' witlijtsinel if'iljetsitsik'i qa nite'ƚe ƚapi'ƚju'”
23548	MAT 11:20	Ma' qa yapeƚek ha' Jesús qa yit'ijets pa' uƚ'ax ƚunyejei hekhewe' witsetits hekhewe' qi in yaqsi'jtaxiji'kii kekhewe' ham ƚunyejeyi'iju'ƚ. Yi'wentaxij yemjee qa nite'ƚe yili'ij in yaqsiijkii pe' uƚ'ets. Ma' qa yit'ij ha' Jesús:
23553	MAT 11:25	Hik aka'aj ka' ƚahats'ij ha' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Qi in ƚe'wisij, Tata, Yatsat'axij na' wa's qa ha'ne sehe' iye qe hats ƚ'ethinij ene' nite' weniwqinhetji' eke' ham nikfe'le'ets t'ejuyets na' witiƚa'x, qa' nite' ƚ'ethinij pekhewe' wekwek nikfe'lets qa pekhewe' iye wekwek yiya'yij.
23555	MAT 11:27	Qa yit'ijets iye he' jukhew: —Na' Tata hats week tseƚisij qu' heinek'enhe'yipji' ene' wekwek. Ham pa'qu' ewi'ƚe' qu' nenikfee'letsha ha'ne Ƚa's. Ewi'ƚƚe na' Ƚatata in nikfe'letsha. Qa ham iye pa'qu' ewi'ƚe' qu' nenikfe'letsha na' Ƚatata, ewi'ƚe' ha'ne Ƚa's in nikfe'lets qa nekhewe' iye yisu'un ha'ne Ƚa's qu' nikfelitets qa yikfelitets.
23560	MAT 12:2	Qa he' fariseol in yi'wenij, ma' qa yiyaji'ets ha' Jesús qa yit'ijets: —Jeƚ qeku'nijju' ek ne' ijatshenhei ka' yaqsiijkii nite' ƚenexke'ej qu' naqsiijkii pe'ye' in yamets ha'ne neƚuji' witwapiihijii ham t'ithayiye'ji'.—
23561	MAT 12:3	Ma' qa yeku'ƚ ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —¿Me nite' ƚejeƚi'ƚ ne' witfaakanhei in nifel pa' yaqsiijkii pa'aj ka' David'ik'i pa' ewi'ƚ neƚuji' pa'aj in qi in iyipkuni'ƚju' pekhewe' ƚijts'eyek?
23565	MAT 12:7	Ekheweli'ƚ qek enikfe'li'ƚik'i kakha' ikji'ha aka' wi'tlijei in yit'ij: “Yakha' les hisu'un qu' eq'iltinhetsi'iƚ qa nite' hisu'un pa'qu' ilantaxi'ƚyifi ene' inqa'metets” ma' qekha nite' it'etaxi'ƚijets qu' uƚ'etse' enewe' ham yaqsi'ji'ijkii pa'qu' uƚ'axe'.