23229	MAT 1:16	Pa' Jacob'ik'i qa ƚa's pa' José, ƚewhe'ye' ke' María, hikke' ƚenene ha' Jesús, hikha' ƚenqii iye Cristo.
23234	MAT 1:21	Ne' María qu' nenektaxfik'i pa' ƚa's qa eqiyi'ij hatse' Jesús. Ƚii aka'an qe qa' naqsi'jij pe' ƚewuƚ'ets ene' jukhew qa efuts ha'ne ƚetset.—
23238	MAT 1:25	Qa nite'ƚe ewi'ƚ i'wi'ƚi' nite' t'eku'mets iye, pekhe'en qa nekfik'i pa' ƚa's, qa pa' José qa ƚeqiyij Jesús.
23239	MAT 2:1	In hats neki'fik'i pa'aj ha' Jesús ha' witset'ii Belén, hikha' witset yatsat'axij ha' sehe' Judea, hik pakha'aj mexe tenek'enhei pa' Herodes. Qa namets pa'aj ha' witset Jerusalén pe' jukhew ta'ƚii pa' neƚu'uju'ƚ. Pekhewe'en nikfe'lets qa yejeƚijupkiiha iye ne' footekii,
23274	MAT 3:13	Ha' Jesús ta'ƚii pa'aj ha' Galilea qa nametsju' ha' haqqi' Jordán, hikha' i'ni' pa'aj pa' Juan qe qa nimpuujin iye.
23275	MAT 3:14	In i'nk'a pa'aj, pa' Juan nite' yisu'untax qu' nimpuujin ha' Jesús qa yittaxijets: —Yakha'tax yijat'ij qu' etsimpuujin. ¿Qa inhats'ek in ƚanamyii qu' k'empulijin?—
23276	MAT 3:15	Qa yit'ij pa'aj ha' Jesús: —Inye'jƚu' qu' etsimpuujin qe les ƚe'wis qu' jintaqsiijkii week pa'qu' nisu'un na' Dios.— Ma' qa tek'eniju'ƚ pa'aj pa' Juan.
23277	MAT 3:16	In yili'ij in yimpuujin qa ikik'uipha'm pa'aj ha' iweli', qa hik pa'aj qa qhofii na' wa'sji' qa yi'wen pa' Intata ƚeqe Espíritu hik ƚunye'jtax ofo' in te'nilit'etsju' qa i'nipji' pa'aj ha' Jesús.
23279	MAT 4:1	Qa aje'eƚ pa' Espíritu Santo qa yeka'xii ha' Jesús pa' ham i'ni'i' qu' nijaajin pa' inwo'met.
23282	MAT 4:4	Qa yeku'ƚ pa'aj ha' Jesús: —Ke' we'nika'ajji' yit'ij: “Nite' ewi'ƚƚe pa'qu' pane qu' niƚin pa'qu' jukhewe', qe ke' week ƚe'lijei na' Dios yiƚin iye pa'qu' jukhewe'.”—
23285	MAT 4:7	Qa yeku'ƚ iye pa'aj ha' Jesús qa' yit'ij: —Yit'ij iye ke' Dios ƚe'lijei: “Hasu'uj ijaajin pa' Yatsat'ax'inij eqe Dios.”—
23288	MAT 4:10	Ma' qa ha' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Yape iƚun inwo'met. Qe ke' we'nika'ajji' Dios ƚe'lijei yit'ij: “Iyinii pa' Yatsat'ax'inij eqe Dios. Ewi'ƚƚe qu' aqsiijkii pa'qu' nit'ij.”—
23289	MAT 4:11	Ma' qa pa' inwo'met qa ikik'ui pa'aj ha' Jesús. Qa namets pe' angelits qa t'ifti'ts'ets pa'aj.
23290	MAT 4:12	In i'ye'ej pa'aj ha' Jesús in i'nifi pe' witq'opheƚitjii pa' Juan, qa ik pa'aj qa yamii ha' sehe' Galilea.
23295	MAT 4:17	Qa hik pa'aj i'nk'aƚe we'nq'ijatshen ha' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Ili'iƚij pe' uƚ'ets in ƚaqsi'ji'ƚijkii qe na' tenek'enheiji' na' Dios hats met ma' qa' hats na'nju'.—
23296	MAT 4:18	Ha' Jesús qa ikik'iju' pa'aj ha' ƚotkoyek ke' kaƚi' Galilea qa yi'wen pa'aj he' wetsjuk witjefeye'k. Ewi'ƚ ha' ƚii Simón, qa ƚii iye Pedro qa hakhap iye qa ƚii Andrés. Enewe'en mexe teq'ehemkiiju' pa'aj qe hik aka' ƚ'ithayijkit ek.
23297	MAT 4:19	Ma' qa ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj: —Atsjayani'ƚ, qa k'eƚisiƚij qu' mowo'oƚii ene' jukhew qu' hik ƚunye'je' in ƚeq'ehemkiyiƚju'.—
23299	MAT 4:21	Qa pa' ha'niiji'in qa yi'wen iye pa'aj hekhewep witjefeye'k iye ƚelits ha' Zebedeo ƚiyits, Jacobo (Santiago) qa ha' Juan. I'nji' pa'aj pe' ƚenhitjii tokoyei ƚasi' weeki'ƚ ha' ƚatata, yitiƚ pa'aj pe' ƚeq'ehemkil. Ha' Jesús qa taya'yiiji' iye pa'aj.
23301	MAT 4:23	Ha' Jesús qa week yijalki'sik'i pa'aj ha' Galilea. Week pe' witlijtsitjiyits yamji'jets qa yijatshenji'ij qa nifelji'ij iye eke' ƚe'sits wi'tlijei t'ejuyets pa' tenek'enheiji' pa' Dios, qa niƚinju'kii iye pe' pekhel ƚunyejeikii pe' ƚaja'metets qa pe' pekhel yaats'e'eju'kii.
23302	MAT 4:24	Ma' qa pa' ƚeniihe't pa'aj ha' Jesús qa weekij pa'aj ha' sehe' Siria, qa neka'xii week pe' pekhel ƚaatshenye'jeikii. Uja'x pe' qi wanqaats'eju', qa pe' i'nji' pe' inwo'metets, qa pe' akathenhets, qa pe' onqokits iye, qa week yaqsi'jju' niƚinju' ha' Jesús.
23303	MAT 4:25	Olootsija pa'aj pe' yijayan ha' Jesús pe' ta'ƚii ha' sehe' Galilea qa pe' ta'ƚii he' witsetits Decápolis qa na' Jerusalén qa pe' ta'ƚii iye ha' sehe' Judea qa pe' neƚu'uju'ƚ te'weyii na' ƚajaika' ai na' haqqi' Jordán.
23304	MAT 5:1	In yi'wen pa'aj ha' Jesús in olots pe' jukhew qa efuts iye, qa ikik'ipha'm ke' utek qa hikha' qa i'niju'. Pe' yijatshen qa nekets pa'aj.
23356	MAT 6:5	Ha' Jesús mexe iyet qa yit'ij iye: —Qu' iyini'ƚ hasu'uj ejunyejeyi'iƚiju'ƚ nekhewe' hik ƚunyejei qu' wetsjuk'e ƚejusitse', qe nekhewe'en yisu'un qu' ts'ap'ayi'ijifi qu' niyin ne' witlijtsitjiyitsifi qa hik ƚunyejei iye in yamii ne'ej ƚekfi'ii ne' wit'ikheijei qa iyin qe yisu'unƚe qu' ni'wenij ne'ej jukhew. Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, aka'an in hik aka'ƚe pa' ƚenisit'ij nekhewe'en.
23413	MAT 7:28	Ha' Jesús in yili'ij pa'aj in iyet, qa pe' jukhew qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii,
23415	MAT 8:1	In tepilik'uiju' pa'aj ha' Jesús ke' utek qa olootsija pa'aj pe' nijayan.
23416	MAT 8:2	Qa nekets pa'aj pa' ewi'ƚ qi wanqaats'e' i'nij kakha' witja'me't ƚii lepra, ƚoq'oqkii pa' ƚ'ajik'i, qa wonokok'eni'ju' pa'aj ƚ'ejuyi'jii ha' Jesús, qa yit'ij: —Yatsat'axyij, qu' isu'un qa' ƚeke'ye' qu' etsiƚin wat'ij.—
23417	MAT 8:3	Qa ha' Jesús qa t'eku'mets pa'aj, qa yit'ijets: —Ehe, hisu'un qa' k'eƚin hane'ej.— In yit'ijets aka'an pa' wanqaats'e' qa aje'eƚ naxpa'lij pa' ƚaja'me'ttax.
23418	MAT 8:4	Ha' Jesús qa yit'ijets iye pa'aj: —Menikfelitetsha aka' qu' hit'ij ewets, hasu'uj enfel eku'ni'm pe'ye' in hats ƚanaxpa'l. Maƚe qa' me'nethinii hakha' pa'i ne' witlijtsitjii qa' eyijii pa'qu' eqisit'i'ij na' Dios (ofrenda), in ƚ'anye'jek ka' inaqyaji'ij ka' Moises'ik'i, hats'inha qu' week nenikfe'lets in hats ƚanaxpa'lij ka' aja'me'ttax.—
23419	MAT 8:5	In uiji'teje'm pa'aj ha' Jesús ha' witset Capernaum qa pa' ewi'ƚ centurión qa nekets pa'aj qa iyinijets,
23421	MAT 8:7	Ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj: —Tsamƚi'iyek qa' hiƚin.—
23424	MAT 8:10	In yepi'ye' ek'i pa'aj aka'an ha' Jesús qa qi in yitjuƚaxijpha'm pa'aj. Qa yit'ijji'ju' pekhewe' yijayanik'ikii: —Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, week enewe' Israel ƚeiƚets ham pa'qu' hi'wen qu' hik ƚunye'je' in nite' inqeku' ha'ne jukhew.
23427	MAT 8:13	Ma' qa ha' Jesús qa yit'ijets pa'aj pa' centurión: —Yape mapilii pe' etsi', qa aka' hats ƚunye'j in nite' ƚeqeku'uk'i qa' hik aka' qu' ƚunye'je'.— Qa pa' witqejkunenek qa hik pakhaa'ijha in hamiikii pa' ƚaatshektax.
23428	MAT 8:14	Ha' Jesús qa yamii pa'aj ke' ƚetsi' ha' Pedro qa yi'wen pa'aj ke' ƚeqewketi' in nite' niipha'm qe qi in iwilhan.
23430	MAT 8:16	Qa in hats uiju' pa'aj pe' junu' ha' Jesús qa tetka'xii pe' olots jukhew qa efutsji'kii i'nji' pe' inwo'metets. Ma' qa ƚe'lijeiƚe pe' yitjiijets in yukinfik'ikii pe' inwo'metets. Qa niƚinju' iye pe' week wanqaats'etaxju'.
23432	MAT 8:18	Ha' Jesús in yi'wen pa'aj in olots pe' namii yeqewuk'un, qa yiyaji'ijets pa'aj he' ƚ'ijatshenhei qu' naki'ƚii ƚajaika' ke' kaƚi'.
23433	MAT 8:19	Qa ewi'ƚ pa'aj pa' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa nekets ha' Jesús qa yit'ijets: —Maestro, tsaqjayankeyu'tax ej week pa'qu' maji'ijji'.—
23434	MAT 8:20	Ha' Jesús qa yit'ijets: —Ne' ejenelits na'l ne' ƚewjets qa ne' junatai qa na'l iye ne' ƚupits, qa ha'neƚe Ƚa's na' Jukhew qa ham pa'qu' na'wi'ju' ha'ne ƚeiƚa'.—
23436	MAT 8:22	Qa yeku'ƚ pa'aj ha' Jesús qa yit'ij: —Atsjayan yijat'ij. Iwejinƚi'ij pekhewe' hik ƚunyejei qu' nawa'm qu' netijik'ui pe' naxju'.—
23437	MAT 8:23	Ma' qa ha' Jesús qa he' ƚ'ijatshenhei iye qa t'ilitji'ju'kii pa'aj pe' qi'ik'i witinhitjii qa ikijteje'mkii.
23438	MAT 8:24	Qa yamji'ju' pa'aj ƚeqewuk'u ke' kaƚi' qa aje'eƚ nam pa' qi t'unik'i iftsaxji' qa qitsik'i iye pe' ƚeqe t'uyuyuyits qa tsxiƚtsxiƚji'ju'kii pe' witinhitjii. Qa hakha'ƚe Jesús qa ima' pa'aj.
23442	MAT 8:28	In yamiiteje'm pa'aj ha' Jesús ha' ƚajaika' ke' kaƚi' ha' sehe' ƚii Gadara, ma' qa te'nilitfik'ikii pa'aj pe' wetsjuk jukhew i'nji' pe' inwo'metets ta'ƚets pa' nimeƚkuket qa nekets pa'aj pa' i'ni'. Pekhewe'en qi in iftsitsiju'ƚha pa'aj pa' ƚunyejei, ma' qa ham pa'qu' neneki'kii pakha' i'ni' pekhewe'en.
23445	MAT 8:31	Qa pe' inwo'metets qa iyinijets pa'aj ha' Jesús: —Qu' etswu'mi'ƚfik'i, qa etswejinƚi'iƚij qu' nek'uyiƚik'i ne' tafitets.—
23446	MAT 8:32	Ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ pa'aj: —¡Ma'aƚfik'ikii!— Qa pe' inwo'metets qa ikik'uifik'ikii pa'aj pe' jukhew qa uijiteje'mkii pe' tafitets. Qa aje'eƚ pe' tafitetsik'i qa week wekuma'xik'iju'kii pa' koomojo' qa t'ilitji'ju'kii pa' iweli' qa naq'axijju'.
23448	MAT 8:34	Ma' qa week pa' witset qa nekii pa'aj pa' i'ni' ha' Jesús. Qa in yi'wen pa'aj qa iyinijets qu' nakik'ui iye pa' ƚeqe sehe' pekhewe'en.
23449	MAT 9:1	Ma' qa ha' Jesús qa t'ilitji'ju' iye pa'aj pe' witinhitjii qa yijawe'jiiteje'm pa' ƚajaika' qa yametsteje'm iye pa'aj ha' ƚetseet'ija.
23450	MAT 9:2	Qa tetka'xii pa'aj pa' ewi'ƚ jukhew qi wanqaats'e', nite' p'e's, tetkaxij pa' witiwhi'la'x. Ha' Jesús in yi'wen pa'aj pekhewe'en in nite' yeqeku', qa yiyaji'etsju' pa'aj pa' wanqaats'e: —Ment'unhet ya's, ne' ewuƚ'ets hats wetwu'm ek'ui.—
23452	MAT 9:4	Ha' Jesús qa hatsƚe nikfe'lets pa'aj pakha' yumti pekhewe'en, qa yit'ijets: —¿Inhats'ek in uƚ'ax aka' aqjamtikineyejeyi'ƚij aka'an?
23457	MAT 9:9	Ha' Jesús in hats ikik'ui iye hakha' i'ntaxi', qa yi'wen ha' ewi'ƚ jukhew ƚii Mateo, i'niju' ha' yijanini'kii ke' wekwek t'ejuyets na' witset. Qa yiyaji'ets: —¡Atsjayan!— Ma' qa niipha'm qa yijayan.
23458	MAT 9:10	Ha' Jesús qa i'nijupju' ha' mesa in teki'ju' ke' ƚetsi'ii ha' Mateo. Qa olots iye hekhewep yijaninkii wekwek qa hekhewep iye jukhew qi iye pe' ƚewuƚ'ets, nekii iye qa week ewi'ƚ ƚekulaxi'ƚ qa hekhewe' iye ƚ'ijatshenhei.
23460	MAT 9:12	Ha' Jesús qa yepi'ye' ej aka' yit'ijju' ma' qa yit'ijji'ju': —Nekhewe' ham yaats'eyi'iju' nite' wo'oikii weihetaxe' witeqjunhetits ƚeiƚe', qe uja'xƚe yijat'ij nekhewe' wanqaats'eju'.
23462	MAT 9:14	Ma' qa he' ƚ'ijatshenhei ka' Juan Bautista qa nekets ha' Jesús qa nifaakan: —¿Inhats'ek yekheweli'ƚ qa ne' fariseol iye in olotsij in nite' heyekji'ji'ƚ qa ne' ijatshenhei qa nite' yaqsiijkii aka'an?—
23463	MAT 9:15	Qa yeku'ƚ ha' Jesús: —¿Me ƚeke' qu' nika'metets wetju'ƚ pekhewe' te'niyinhe'yij pa' witiwhe'yejii in mexe i'nji'teje'm pakha' niwhe'yeyu'? Yamets hatse' pa'qu' ƚahats'i'ij qu' ne'tnekumhi'yi' qa' netwumhitiifik'i pakha' niwhe'yeyu'. Ma' qa hayitse' yijat'ij qu'nte' neteke'ju'.
23466	MAT 9:18	In mexe iyetij ha' Jesús ekewe'en qa namets ha' ewi'ƚ tenek'enhe'yij iye pe' ewi'ƚ hekhewe' ƚe'lijtsitjiyits ne' judiol. In namets qa wonokok'eni'ju' ha' ƚ'ejuyi'jii qa yit'ijets: —Ke' yasiik'i i'nk'aa'ija wa'm, qa qu' enekik'i' qa' ku'mipji' ma' qa' iƚa'xe' iye.—
23467	MAT 9:19	Ha' Jesús qa niipha'm qa yijayan qa week iye he' ƚ'ijatshenhei.
23468	MAT 9:20	Ma' qa ewi'ƚ ke' efu qi in wanqaats'e' nite' hamitsik'ui pe' ƚ'athits qa hats yamijets doce (12) ƚeqe'ninqapitsij. Qa nijayanpha'm ha' Jesús qa t'eku'mets pa'aj ha' te'weiju' ha' ƚ'uihitjii.
23470	MAT 9:22	Qa ha' Jesús qa tetwek'elaxiju'ƚ qa yi'wen ke' efu qa yit'ijets: —Ment'unhet, yasi'. Hats ƚanaxpa'lij na' aatshek qe nite' ƚ'inqeku'.— Qa hik akaa'ijha qa naxpa'lij pa' ƚaatshektax.
23471	MAT 9:23	In hats uyifi ha' Jesús ke' ƚetsi' ha' witlijtsitjii tenek'enhe'yij qa yi'wen hekhewe' tofojiyijup qa hekhewe' iye t'aiji' in yejtsi'le' wetju'ƚ.
23472	MAT 9:24	Qa yit'ijji'ju': —Ma'aƚik'uifik'i ene' wititsi'. Ne' ome'ƚaski' nite' wa'm. Ima'ƚe.— Ma' qa talakaxtiiju' ha' Jesús.
23473	MAT 9:25	Ha' Jesús in hats week yuki'nfik'ikii he' week. Ma' qa uyetsji' qa t'eku'mi' ha' ƚokoi, ma' qa ke' wa'mtax ome'ƚaski' qa niipha'm.
23475	MAT 9:27	In ikik'ui iye ha' Jesús hakha' i'ntaxi', qa wetsjuk he' puk'alets nijayanpha'm qa taya'yik'ikii, qa yit'ijju': —Ƚa's pa' David'ik'i, e'nq'elet qeku'ni'ƚyij wat'ij.—
23476	MAT 9:28	Qa ha' Jesús in uyifi ke' wititsi' qa nekets iye he' puk'alets. Ma' qa ha' Jesús qa nifaakan hekhewe'en: —¿Me nite' ƚeqeku'uƚik'i qu' ƚeke'ye' qu' haqsiijkii aka'an?— Qa yit'ijju' in yeku'ƚ: —Nite' heqeku'uƚik'i, Yatsat'axyij.—
23477	MAT 9:29	Ma' qa ha' Jesús qa t'eku'mipji' he' ƚotoi qa yit'ijets: —Aka' hats ƚunye'j in nite' ƚ'inqeku'uƚ qa' nanaqsi'jjiiƚ e'mijkiyek.—
23478	MAT 9:30	Ma' qa yi'wen wetju'ƚ hekhewe' puk'aletstax. Ma' qa ha' Jesús qa qi in yiyajitaxetskiiha qa yittaxijets: —Mowo'oƚiiha qu'nte' nenikfe'le'ets pe'ye' aka'an.—
23479	MAT 9:31	Qa in i'nk'a ikik'uikii qa aje'eƚ nifelkii, ma' qa weekij aje'eƚ ha' sehe' in nikfe'lets ka' yaqsiijkii ha' Jesús.
23480	MAT 9:32	In i'nk'a ikik'uifik'ikii he' puk'aletstax, qa aje'eƚ namets iye he' uja'x jukhew ha' Jesús, neka'xii ha' ewi'ƚ jukhew ham ƚe'lijeye' qe i'nji' pa' ewi'ƚ inwo'met.
23481	MAT 9:33	Ha' Jesús in yukinik'uifik'i pa' i'ntaxji' inwo'met ha' jukhew ma' qa iyet ha' hamtax ƚe'lijeye'. He' jukhew qa efuts iye qi in yitjuƚaxijpha'mkii qa yit'ijju': —Nite' pakhaa'ij qu' ƚunye'je' pa'qu' ne'twenhetiiji'teje'm ha'ne Israel qu' ƚunye'je' ka' ƚunye'j ha'ne jukhew.—
23483	MAT 9:35	Ha' Jesús qa week ikik'i he' witsetits qa he' witsetits ƚelits iye qa i'nq'ijatshenifikii he' ƚe'lijtsitjiyits ne' judiol week he' witsetitsji'. Qa nifelji'ij iye ke' ƚe'sits wi'tlijei t'ejuyets pakha' tenek'enheiji' pa' Dios qa niƚinju'kii iye he' pekhel ƚunyejeikii pe' ƚaja'metets qa he' pekhel yaats'e'eju'kii iye.
23487	MAT 10:1	Ma' qa taya'yets ha' Jesús he' doce (12) ƚ'ijatshenhei qa' tisij pa' ƚet'unhaxitsijup qu' nukinfik'ikii pe' inwo'metets qa qu' nenƚinju'kii iye pe' pekhel ƚunyejeikii pe' ƚaja'metets qa pe' pekhel yaats'e'eju'kii iye.
23488	MAT 10:2	Enewe'en ƚiyits he' doce (12) ƚ'ijatshenhei ha' Jesús. Yojo ha' Simón, ƚii iye Pedro qa ha' ƚek'inij Andrés. Qa ha' Jacobo (Santiago) qa ha' ƚek'inij Juan, enewe' wetsjuk ƚelits ha' Zebedeo,
23490	MAT 10:4	qa hakhap iye Simón, i'nji'teje'mek pa'aj pekhewe' ƚiyinyejei cananitas qa ka' Judas Iscariote, hikka' wotk'onijkii ha' Jesús.
23491	MAT 10:5	Ha' Jesús qa yukinkii ene' doce (12) ƚ'ijatshenhei qa nifeli'm pa'qu' ƚeqfenyejeye' ƚewek qa yit'ijets: —Hasu'uj ami'ƚets ne' ƚeqe sehel ne' nite' judiol. Qa hasu'uj iye uyi'ƚ ji'teje'm ne' Samaria ƚetsetitits.
23511	MAT 10:25	Na'aj wit'ijatshenek les ƚe'wis qu' ni'wejuƚenij in hats hik ƚunye'j na'aj ƚaqa maestro, qa na'aj witqejkunenek iye in hik ƚunye'jek na'aj ƚunye'j na'aj ƚaqa patun. Ene' jukhew qu' ƚeqiyi'ij Beelzebú (ƚatata pe' inwo'metets) na' yatsat'axij ne' wititsi', qa ¿me nite' les uƚ'etsi'ik'i pe'qu' ƚeqiyitsi'ij ene' ƚelits na' yatsat'axij ne' wititsi'?—
23529	MAT 11:1	Ma' qa in hats naq'axijik'i in yijatshen ha' Jesús he' doce (12) ƚ'ijatshenhei, ma' qa ik qu' nakik'i he' metits witsetits i'ni' hakha' sehe' Galilea qa' ni'nq'ijatshen qa qu' nenfel iye ke' ƚe'lijei.
23531	MAT 11:3	qu' nanfaakankii ha' Jesús, ma' qa hekhewe'en qa yit'ijets: —¿Me hik akha' pakha' hats jutsiqaxik'ui qu' nanam? ¿Me i'nƚi'i qu' honotki'iƚik'ui iye pakhape'?—
23532	MAT 11:4	Ha' Jesús qa yeku'ƚ: —Mapili'ƚii ha' Juan qa' enfeli'ƚi'm aka' ƚi'weni'ƚ qa aka' ƚ'impi'ye'eƚij iye,
23535	MAT 11:7	In hats ikkii iye pekhewe'en qu' napilkii, ma' qa ha' Jesús qa iyetik'ui hekhewe' jukhew nifeli'm pa'n ƚunye'j pa' Juan, qa yit'ij: —¿Ƚekpa' ƚejeƚiƚii pa'aj in ƚami'ƚii na' ham i'ni'i'? ¿Me ewi'ƚ pe' fapu' yiwu'mkii pa' t'unik'i?
23548	MAT 11:20	Ma' qa yapeƚek ha' Jesús qa yit'ijets pa' uƚ'ax ƚunyejei hekhewe' witsetits hekhewe' qi in yaqsi'jtaxiji'kii kekhewe' ham ƚunyejeyi'iju'ƚ. Yi'wentaxij yemjee qa nite'ƚe yili'ij in yaqsiijkii pe' uƚ'ets. Ma' qa yit'ij ha' Jesús:
23553	MAT 11:25	Hik aka'aj ka' ƚahats'ij ha' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Qi in ƚe'wisij, Tata, Yatsat'axij na' wa's qa ha'ne sehe' iye qe hats ƚ'ethinij ene' nite' weniwqinhetji' eke' ham nikfe'le'ets t'ejuyets na' witiƚa'x, qa' nite' ƚ'ethinij pekhewe' wekwek nikfe'lets qa pekhewe' iye wekwek yiya'yij.
23559	MAT 12:1	Hik aka'aj ka' ƚahats'ij ha' Jesús qa ikji'teje'm ha' wit'enekju' ka' ewi'ƚ neƚuji' witwapiihijii (sábado) nite' ƚeke' pa'qu' net'ithayiiji'. He' ƚ'ijatshenhei hats iyipkunju' qa nit'ijji' ke' ƚei trigo qa tuj.
23560	MAT 12:2	Qa he' fariseol in yi'wenij, ma' qa yiyaji'ets ha' Jesús qa yit'ijets: —Jeƚ qeku'nijju' ek ne' ijatshenhei ka' yaqsiijkii nite' ƚenexke'ej qu' naqsiijkii pe'ye' in yamets ha'ne neƚuji' witwapiihijii ham t'ithayiye'ji'.—
23561	MAT 12:3	Ma' qa yeku'ƚ ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —¿Me nite' ƚejeƚi'ƚ ne' witfaakanhei in nifel pa' yaqsiijkii pa'aj ka' David'ik'i pa' ewi'ƚ neƚuji' pa'aj in qi in iyipkuni'ƚju' pekhewe' ƚijts'eyek?
23567	MAT 12:9	Ha' Jesús in hats t'atsji'ƚik'uifik'i ha' wit'enekju' qa ikii qa uyifi ke' judiol ƚe'lijtsitjii.
23568	MAT 12:10	Qa hikha' i'ni' ha' ewi'ƚ jukhew yisƚax ka' ƚokoyik'i. Qa in ƚunye'jek hekhewe'en in wo'taxii pa'qu' nit'ijets qu' uƚ'axe' qu' naqsiijkii ha' Jesús, ma' qa nifaakan: —¿Me ƚeke' qu' jintiƚin pa'qu' nanqaats'etax in mexe witwapiihijiiji' (sábado)?—
23569	MAT 12:11	Ha' Jesús qa yeku'ƚ qa yit'ijiju'ƚ: —¿Pa'n ƚii ekheweli'ƚ qu' nanamik'iju' pe'qu' witijkiye' pe'qu' ƚeƚinkiye' kots'etax in sabadoji'? ¿Me nite' nit'ijpha'm pekhe'en?
23572	MAT 12:14	Ma' qa ikfik'ikii he' fariseol qa yifaakateji' pa'qu' ƚeqfenyejeyi'ij qu' ƚeke'ye' qu' nilan ha' Jesús.
23573	MAT 12:15	Ha' Jesús in nikfe'lets aka'an, ma' qa ikik'ui hakha' i'ni' qa olots he' yijayanik'i. Ha' Jesús qa niƚinju' week hekhewe' wanqaats'etaxju'.
23574	MAT 12:16	Qa yiyaji'ijets qu' hasu'uj nenfeli'm pe'ye' kakha' yijaa'ija in ƚunye'j ha' Jesús.
23580	MAT 12:22	Ma' qa tetka'xii ha' Jesús ha' ewi'ƚ jukhew puk'al qa ham iye ƚe'lijeye' qe ta'ƚets pa' inwo'met. Qa ha' Jesús qa yiƚin, ma' qa yi'wenkitkii qa iyet iye.
23582	MAT 12:24	In yepi'ye' ek'i aka'an he' fariseol qa yit'ijju': —Pakha'ƚe Beelzebú, ƚatata pe' inwo'metets, tisij hane'en pa' ƚet'unha'xijup qa ƚeke' in yuki'nfik'ikii pekhewe' inwo'metets.—
23583	MAT 12:25	Ha' Jesús nikfe'lets hekhewe'en ka' yumtitax qu' ƚunye'je' qa yit'ijji'ju': —Na'aj qi witset qu' nawatlanju'kii ma' qa ƚakha'ƚe ƚete'm qu' netwuƚ'enhetju' qa hik ƚunye'j iye na'aj witset ƚa's. Qa hik ƚunye'j iye na'aj ewi'ƚ jukhew qa ƚelits qa ƚewhe'ye' iye in watlanju'kii qa ƚekhewelƚe ƚete'm iye in wetwuƚ'enhetju'.
23585	MAT 12:27	Ekheweli'ƚ in ƚit'iƚijets in hukinfik'ikii pe' inwo'metets qa ta'ƚets pa' ƚet'unha'x na' Beelzebú qa qu' yijaayi'ija aka'an, ¿qa ƚek ƚet'unha'xek pa'qu' nata'ƚijets ne' ijatshenheyi'ƚ in yiwu'mfik'i pe' inwo'metets? Qa hik ta'ƚijupi' nekhewe'en qu' hik nekhewe'ye' qu' nit'iƚij ewets qu' ijaniƚik'i.
23591	MAT 12:33	Ha' Jesús qa yit'ijets iye he' fariseol: —Jeƚi'ƚji' pa'qu' it'iƚijju'ha ekewe'en in t'ejuyets ka' haqsiijkii, ne' najkak ƚe'wis qa ƚe'sitsjijek ƚei, ne' najkak uƚ'ax qa uƚ'etsjeek ƚei, qe ne'ej ƚei hik ne'ej jutsiqetsij ne'ej najkak.
23596	MAT 12:38	Ma' qa he' uja'x he' fariseol qa he' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa yit'ijets ha' Jesús: —Maestro, hisu'untaxi'ƚ qu' k'eweniƚijha qu' aqsiijkii pa'qu' ham ƚunye'ji'iju'ƚ hats'inha qu' jutsiqetsi'iƚ ye'mha qu' neƚisij pa' et'unha'x pa' Dios.—
23597	MAT 12:39	Ha' Jesús qa yeku'ƚ: —Enewe' hane'ej jukhew qi in uƚ'ets qa nite' ewi'ƚƚi'i' iye nakha' yijayantax, iyintaxets qu' net'ethinheti'yij pa'qu' ham ƚunye'ji'iju'ƚ, qa hatsƚe nite' ƚeke' qu' net'ethinheti'yij pa'qu' ham ƚunye'ji'iju'ƚ. Ewi'ƚƚe hatse' qu' net'ethinheti'yij qu' hik ƚunye'je' ka' ƚunye'jkii ka' profeta'ik'i Jonás.
23601	MAT 12:43	Ha' Jesús qa yit'ij iye: —Pa'qu' ewi'ƚ inwo'met'e in ikik'uifik'i na'aj jukhew qa nekƚi'ikii pe' yisƚaxkii sehel, wo'taxiikii ƚawapiihiwet'e qa nite'ƚe yi'wen,
23604	MAT 12:46	Ha' Jesús in mexe iyetik'ui hekhewe' olots jukhew qa' efuts iye, qa namtaxets ke' ƚenene qa he' ƚek'injats iye qe nifaakateyutaxets qa amaneiƚefik'i.
23605	MAT 12:47	Qa ewi'ƚ ha' yit'ijets ha' Jesús: —Ke' enene qa he' ek'injats ha'niite' amaneyi'fik'i, nifaakateyutax ewets.—
23606	MAT 12:48	Qa yeku'ƚ ha' Jesús hakha'an, qa yit'ijets: —¿Ƚek pekhe' nene qa ƚek pekhewe' iye k'injats?—
23609	MAT 13:1	Hik kakha' ka' neƚuji' qa ikik'uifik'i ke' wititsi' ha' Jesús qa i'niju' ha' ƚotkoyek ke' kaƚi'.
23610	MAT 13:2	Qa olootsija he' nekii, qa hik ta'ƚijupi' ha' Jesús in t'ilitji'ju' ke' qi'ik'i witinhitjii qa i'nji'ju' qa hekhewe'ƚe jukhew qa efuts iye qa amaneyi' ha' ƚotkoyek ke' kaƚi'.