23225	MAT 1:12	Jɨm ma je Babilonia y'it, jɨm Jeconías oy ung'adyii Salatiel. Salatiel oy ung'adyii Zorobabel.
23230	MAT 1:17	Jadu'n oy ñɨcxy majmactz najtzquëxɨ' Abraham ixtɨ David. Ma je David jamajmactz najtzquëxɨ' chi je israelitas jäy yajtzɨmy yajmajch ma Babilonia y'it, e nañ jamajmactz najtzquëxɨ' chiinɨ oy ymiñ yja'ty je Cristo.
23231	MAT 1:18	Jadayab capxy ayuc jadu'n nej ymiñ yja'ty je Jesucristo. Jesús ytaj, huɨdi anajty yxɨɨ María, yɨ' tɨ anajty ycapxytungɨxy co ypɨgaangɨxy mɨɨd José; e ma anajty ca'nɨ ñaybudɨgɨ́ɨyɨgɨxy, chi María oy y'ungdzɨmɨ̈gy mɨɨd yɨ Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt.
23232	MAT 1:19	José, yɨ' ñäy, hue' anajty yɨ' yajpaty janch tudägy. Ca' anajty xɨ̈hua'ñ María mayjäyjoty. Hue' janchtɨy yhuinma'ñybaty co ixmadza'ñ ayüch ameech ca' pɨn yajnejhuɨ̈hua'ñ.
23233	MAT 1:20	Huin'it ma jadu'n anajty nihuinmayɨ̈y, chi Huindzɨn Dios tüg y'ángel ñayquëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José, chi ñɨmaayɨ: ―José, David y'ap y'oc, ca' mɨjcajee mdzachhuinmay nej m'octöxyɨjc'adɨɨyb María, com yɨ' y'ung huɨdibɨ yajma'xung'adamy hue' mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt ycɨxpɨ.
23235	MAT 1:22	Tüg'ócɨy jada ytundaayɨ yjajtaayɨ ycɨjxy yca'pxy jadu'n nej je Dios anajty tɨ nɨmäy je profeta, je jäy huɨdi Dios y'ayuc najtzcapxɨɨyɨp ma anajty jadu'n yjaybetyɨty:
23237	MAT 1:24	Co José ymäyhuijy, chi cuyduñ jadu'n nej anajty Dios y'ángel tɨ nɨmäyii, chi huoy María jadu'n nej jɨhuɨɨy töxyɨjc'adyii.
23239	MAT 2:1	Jesús yma'xung'ajty ma tüg cajp huɨdi yxɨɨ Belén, jɨm ma Judea ñaaxjot, huin'it co anajty Herodes yrey'aty ma yɨ jɨmbɨ naaxjot. Chi huin'it yja'ty ma Jerusalén cajp nijëjɨty yëydɨjctɨjc huidibɨ anajty tɨ choñ ma xɨɨ ypɨdzɨmy, yɨ huɨdibɨ anajty ajcxy xɨɨ madza' tɨ ni'ixpɨgɨɨygɨxy.
23240	MAT 2:2	Chi ajcxy yajtɨy: ―¿Ma je judíojäy yrey tɨɨbɨ yma'xung'aty? Tɨ ɨɨch ajcxy n'ijxɨ yɨ' ymadza' jɨm ma xɨɨ ypɨdzɨmy, e yɨ' ɨɨch ajcxy ya miñ nhuindzɨgɨ̈huaangɨxy.
23241	MAT 2:3	Co je rey Herodes jadu'n mɨdooy, chi ooy ytɨgɨɨy tajpɨ maybɨ mɨɨd tüg'ócɨy cajpjäy jɨm Jerusalén.
23242	MAT 2:4	Huin'it je rey huomujctay tüg'ócɨy teedytɨjc huindzɨndɨjc huɨdibɨ anajty yaj'ixpɨjcp yɨ Dios yley, chi yajtɨy ma anajty yma'xung'ada'ñ yɨ Cristo.
23243	MAT 2:5	Chi ajcxy y'adzooy: ―Jɨm Belén ma Judea ñaaxjot, com Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ jadu'n je' cojaay:
23244	MAT 2:6	E miich Belén, mabɨ Judea ñaaxjot, mɨj'ajtp mgɨx'ajtp ca'ydɨ jac huɨdi naax jac huɨdi cajp, com ma miich chona'ñ tüg Huindzɨn huɨdi ane' mam yɨ israeljäy.
23246	MAT 2:8	E huin'it ajcxy quejxy jɨm Belén. Chi jadu'n nɨmay: ―Nɨ́cxcɨx jɨm e ocnidɨu ocyajtɨugɨxy je pi'c'anäg; e co anajty tɨ mbatcɨxy, miñ miich ajcxy xyajnɨmáaygɨxyɨch jaydëbɨ ɨɨch nɨcxy nañ jadu'n nhuindzɨgɨ̈yɨch.
23247	MAT 2:9	Co jadu'n rey najtzcapxɨyday, chi ajcxy choñ. E je madza' tɨɨbɨ anajty íjxcɨxy ma xɨɨ ypɨdzɨmy, chi ajcxy ijxy jayɨjp je' anajty ñɨcxy ma je' ajcxy, ixtɨ conɨ oy je madza' yhuäcxɨpy ma anajty je pi'c'anäg yajpaady.
23248	MAT 2:10	Co je rey ixpɨcytɨjc jadu'n ijxy yɨ madza', chi ajcxy oy janch jotcujc ñayjɨhuɨ̈yii.
23249	MAT 2:11	Co ajcxy ytɨjctɨgɨɨy, chi ajcxy ijxy je pi'c'anäg mɨɨd ytaj je María. Chi jada' ajcxy ñaygojxtɨnaydaacɨ huindzɨgɨɨy ojadajty ajcxy je pi'c'anäg. Chi ajcxy yaj'ahuach yxuumy aguejtucy abɨjctucy, chi ajcxy yajpɨdzɨmy oorɨ, poom, etz tüg tzoy huɨdi yxɨɨ mirra. Chi ajcxy moy je pi'c'anäg.
23250	MAT 2:12	Chi cumäyjoty ajcxy nɨmaayɨ co ca' huaad yhuimbijtcɨxy ma Herodes, chi ajcxy ñɨcxnɨ ma ycajp, jüyöyñaxy ajcxy je Herodes, huingbɨ tü'aa ajcxy ycuyñɨcx.
23251	MAT 2:13	Co je rey ixpɨcytɨjc ajcxy yhuimbijttaayñɨ, chi cumäjoty José ijxy tüg Dios y'ángel, chi ñɨmaayɨ: ―Pɨdɨ̈g, nɨcx jɨm Egipto ñaaxjot mɨɨd yɨ pi'c'anäg etz mɨɨd yɨ' ytaj, e jɨm mhuɨ'mɨpy ixtɨ coonɨ ɨɨch miich nɨmähuɨpy. Com yɨ Herodes y'ixtähuamy yɨ' yɨ pi'c'anäg e yaj'öga'ñ yɨ'.
23252	MAT 2:14	Chi huin'it José ypɨdɨ̈gy mɨɨd tzooñ coodz je pi'c'anäg mɨɨd ytaj, chi ajcxy ñɨcxy jɨm Egipto.
23254	MAT 2:16	Co Herodes oy huinma'ñ yajyöy co tɨ anajty ooy yhuin'ɨɨñyii je rey ixpɨcytɨjc ajcxy co ca' anajty tɨ ñihuimbidyii, chi ooy yjot'ambɨjcy, chi ni'ane'mdɨɨy co huen nɨcxy jɨm Belén etz majaty cajp mɨhuingon Belén, yaj'öctaaygɨxy tüg'ócɨy yɨ pi'c'anäg huɨdibɨ mejtz jɨmɨjt etz huɨdibɨ ca'nɨ nigooty mejtz jɨmɨjt.
23255	MAT 2:17	E jadu'n jada yajcuyduñ jadu'n nej anajty Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ, je Jeremías, anajty tɨ cojaay:
23256	MAT 2:18	Jɨm Ramá yajmɨdoy co anajty chachjɨɨy chachyäxy jäy ajcxy; yɨ Raquel tzachjɨɨyb tzachyaaxp mɨɨd y'ung ajcxy ycɨxpɨ, ca' ajcxy anajty yjotcujc'aty mɨɨd co anajty y'ung tɨ y'öctäy.
23257	MAT 2:19	Co oy y'öcnɨ Herodes huin'it jɨm Egipto, Dios tüg y'ángel ñayguëxɨ̈cɨ cumäyjoty ma José. Chi ñɨmayɨ:
23258	MAT 2:20	―Pɨdɨ̈g, mɨɨdnɨcx yɨ pi'c'anäg etz yɨ' ytaj jɨm ma yɨ Israel ñaaxjot jadügtecy com tɨ y'öctaayñɨ yɨ huɨdibɨ anajty yaj'ögam yɨ pi'c'anäg.
23259	MAT 2:21	Huin'it José ypɨdɨ̈gy, mɨɨd nɨcxy yɨ pi'c'anäg etz yɨ' ytaj jɨm ma Israel ñaaxjot.
23260	MAT 2:22	Per co José nejhuɨɨy co je Arquelao yɨ' anajty jɨm ane'mb jadu'n nej anajty je yteedy Herodes, ooy chɨgɨɨy nej ñɨcxɨp jɨm. E co jadu'n anajty tɨ ycumäy co ca' jɨm ñɨcxɨp, chi ajcxy ñɨcxy jɨm Galilea ñaaxjot.
23261	MAT 2:23	Co jɨm yjäty, chi jɨm chɨnaydacpɨjcy ma je cajp huɨdi yxɨɨ Nazaret. Jadayaabɨ je' jadu'n tun jajtɨ jadu'n nej anajty ycojaayɨty ma Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ ñecy co Jesús xɨɨ'adɨɨyb Nazareno.
23262	MAT 3:1	Huin'it tiempo nañ jadu'n Juan je Bautista (huɨdibɨ jäy yajnɨɨbejtpɨ) ymiñ tüg tɨgɨ̈dum ma Judea ñaaxjot capxhuäcx Dios y'ayuc,
23264	MAT 3:3	Jada Juan yɨ' je' huɨdibɨ je profeta Isaías nigapxy ymɨnañ: Jɨm mɨjtɨgɨ̈dum yajmɨdoy tüg ayuc mɨna'ñ: “Ni'ixɨɨygɨxy yɨ mHuindzɨn ytü'aa, ni'ixɨɨygɨxy tüg tü'aa tɨɨybɨ.”
23265	MAT 3:4	Je Juan hue' anajty yhuit'ajtpy ɨyujc nïbɨjc (huɨdibɨ jäy ytijpy camello) e hue' anajty yhuɨɨnɨp ɨyujc ac, e yɨ' anajty yjɨcxy'ajtpy mu' etz tijaty ɨyujc päg jɨm tüg tɨgɨ̈duum.
23266	MAT 3:5	Chi chooñ jɨm Jerusalén jäy etz tüg'ócɨy huɨdijaty tzɨnaayb ma Judea ñaaxjot, nañ jadu'n huɨdijaty tzɨnaayb ma Jordán mɨjnɨɨba', ñɨcx ajcxy ma Juan amɨdo'íjtɨy yɨ' y'ayuc.
23267	MAT 3:6	Co anajty ajcxy nigapxtaaygɨxy yɨ ypocy huɨdi anajty tɨ tundɨgooygɨxy, huin'it anajty ajcxy Juan yajnɨɨbedyii ma Jordán mɨj nɨɨ.
23268	MAT 3:7	Per yɨ Juan y'ix co may fariseo jäy etz saduceo jäy miñ anajty ajcxy nɨɨbejtcɨxy, chi ajcxy nɨmay: ―¡Miich ajcxy, m'ajuugy m'amɨgüg ahua'n ɨyujc! ¿Pɨn tɨ xyajni'ixɨɨygɨxy nej jëbɨ huaad mgögueeccɨxy yɨ ayo'n huɨdibɨ huingomb?
23271	MAT 3:10	Yɨ jach ni'ixɨ̈ yɨ' y'ijtnɨ ma quipy y'ɨjx, tüg'ócɨy quipy huɨdi ca' oy ytɨm'aty yajpujxp yɨ', e chi jada' yajnögy jɨɨnjoty.
23272	MAT 3:11	Ɨɨch, janch yajnɨɨbejtpɨch mɨɨd nɨɨ, yɨ' yɨ' jadu'n nej tüg ixpejt co tɨ mjothuimbijtcɨxy; per jacminamb tzojc huɨdi ajcxy xyajnɨɨbedɨpy mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ etz mɨɨd jɨɨn. Je' ymɨɨd mɨc'ajtɨn etz cötujcɨn, nïgɨ ca'ydɨ ɨɨch, ni xycapaadyɨch nɨcxy ycɨ̈g nyajtecyjendügyɨch.
23273	MAT 3:12	Ymɨɨd mɨc'ajtɨn pɨjc-huäcxamy yɨ jäy jadu'n nej jäy huimbojy moc, abɨcy pɨdäga'ñ actz, abɨcy moc pajc. Yujcpɨga'ñ moc pajc ma tze'x ninögɨ̈hua'ñ yɨ moc actz moc jaam jɨɨnjoty ma je jɨɨn huɨdibɨ nicamɨnaaxɨɨ ycapïch.
23274	MAT 3:13	Huin'it Jesús chooñ ma Galilea ñaaxjot, chi ñɨcxy ma Jordán mɨj nɨɨ ma anajty Juan yjäyyajnɨɨbety, nɨɨbedam anajty yɨ' nañ jadu'n.
23275	MAT 3:14	Juan ca'jadɨm'a'ɨxɨ̈y, chi nɨmay Jesús: ―Ɨɨch miich ixyipy xyajnɨɨbejtpɨch, ¿e miich mimb ma ɨɨchɨ?
23276	MAT 3:15	Chi Jesús y'adzooy: ―Jadachambɨ oc'a'ɨxɨ̈ jadu'n, com ooy yɨ' ycopɨtyɨty co nguydundayɨm tüg'ócɨy tɨɨbɨ Dios xyaj'ane'mɨm. Huin'it Juan a'ɨxɨɨy chi yajnɨɨbejty Jesús.
23277	MAT 3:16	Co Jesús ñɨɨbejttay, chi Jesús ijxy Dios yjɨhuɨ'ñ ñigɨdägyii jadu'n nej tüg pi'cmuuxy.
23280	MAT 4:2	Jɨm y'ijty jaygay huixchɨgui'px xɨɨ huixchɨgui'px tzuum, e huin'itnɨ ooy yɨböccodyii.
23281	MAT 4:3	Chi je ca'oybɨ nimɨjhuägy Jesús ocjot'ixa'ñ oc-huinma'ñ'ixa'ñ, chi nɨmay:
23282	MAT 4:4	―Pen Dios miich xy'ung'ajtp, nɨma' jada tzaa huen naygojyii tzajcaagy. Chi Jesús y'adzooy: ―Jaybety jadu'n ymiñ ma Dios ñecy: “Ca'p jäy tzajcaagytɨ'ajty nitzɨnähuɨpy, nañ jadu'n nitzɨnähuɨpy tüg'ócɨy yɨ ayuc huɨdibɨ Dios ycapxp.”
23283	MAT 4:5	Chi je ca'oybɨ mɨɨdnɨcxy Jesús jɨm Jerusalén, chi ymɨɨdpejty tzajptɨjc cöduum.
23284	MAT 4:6	Chi nɨmay: ―Pen janch co miich Dios xy'ung'adyii, cödɨjpnax jiiby naaxcɨ́xy, ca' yɨ' nej mjadɨpy com jaybety jadu'n ymiñ co jadu'n ymɨna'ñ: Dios yquexyp yɨ' y'ángeles jɨgɨx xycuend'adɨpy xyhuidzɨpy mɨɨd ycɨ', ca'ydɨ ninej mgönepy ma tzaagop.
23286	MAT 4:8	Jadüg'oc je ca'oybɨ ymɨɨd'ajty Jesús ma tüg copnïcx janch cɨjxpɨ, e jɨm yajni'ixɨɨyday tüg'ócɨy naax cajp co ooy mɨɨdɨty oy'ajtɨn etz mɨc'ajt.
23287	MAT 4:9	E chi nɨmay: ―Ɨɨch jada miich nmoydähuɨpy tüg'ócɨy, pen miich cojxtɨna' xyhuindzɨgɨ̈yɨch xy'ojadatyɨch.
23288	MAT 4:10	Huin'it Jesús y'adzooy: ―Huinhuäctutcɨch miich mujcu', com jadu'n yjaybetyɨty: “Tügpajc yɨ mHuindzɨn Dios yɨ' mhuindzɨgɨ̈huɨpy m'ojadadɨpy.”
23289	MAT 4:11	Huin'it je ca'oybɨ huinhuäctucy Jesús, chi Jesús ñimiinɨ ángeles ycuend'ajtɨ.
23290	MAT 4:12	Co Jesús nejhuɨɨy co Juan tɨ anajty yajpɨdägy pujxtɨgoty, chi yhuimbijtnɨ jadüg'oc jɨm Galilea.
23291	MAT 4:13	E ni ca' yhuɨ'mɨɨy jɨm Nazaret, chi ñɨcxy jɨm Capernaum, jɨm ma Zabulón etz Neftalí y'it.
23294	MAT 4:16	Yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ jɨm tzɨnaayb agootztuuby ijxpaty ajcxy tüg tɨɨcxɨn jajɨn. Je huɨdijaty anajty ajcxy tzɨnaayb ma je jɨbɨcpɨ y'anicɨ̈y, chi ajcxy ycodɨcxɨɨy tügɨ tɨɨcxɨn jajɨn.
23295	MAT 4:17	Ixtɨ huin'it Jesús ytɨgɨɨy ayuccapxhuäcxp ymɨnañ: ―Jothuimbijtcɨx, yajmingɨx yajmejtzcɨx mjot mhuinma'ñ ma Dios, com yɨ Dios y'ane'mɨn huingonɨp yɨ'.
23296	MAT 4:18	Jesús tüyöyb anajty ma Galilea mejypa', co ijxpaty metz yëydɨjc ac tüg quëxpɨ, hue' anajty yɨ' je' je Simón, huɨdibɨ nañ jadu'n yxɨɨ Pedro, e je jadügpɨ hue' je' anajty Andrés. Acxmadzɨɨ anajty ajcxy yɨ' ytung'ajty e jɨm anajty ajcxy yɨ' tzachnɨɨgöhuich y'acxmadzɨ'ñ.
23297	MAT 4:19	Chi Jesús nɨmay ajcxy: ―Pajamgɨch, ɨɨch miich ajcxy nyajni'ixɨ̈huɨpy nej jäy myaj'ixpɨgɨpy je Dios ytɨy'ajt.
23298	MAT 4:20	Huin'it je' ajcxy ixmajtztay tüg'ócɨy yɨ y'acxtzaay, chi ajcxy panɨcxy Jesús.
23299	MAT 4:21	Hueenɨ jac'amɨjcɨ'm Jesús ijxy janimetz Zebedeo ajcxy ymang, je Jacobo etz Juan. Jɨm anajty yɨ' ajcxy ma tüg barco mɨɨd yteedy, yɨ' anajty ajcxy yɨ' jɨm chach'adagɨɨyb yɨ huɨdibɨ mɨ'acxmajtzcɨxy. Chi ajcxy Jesús yhuoohuɨ.
23300	MAT 4:22	E huin'it ajcxy ixmajtztay je barco etz yɨ' yteedy, chi ajcxy panɨcxy Jesús.
23301	MAT 4:23	Huɨdijttay Jesús ma tüg'ócɨy Galilea ñaaxjot, yaj'ixpɨcy jäy majaty je naymujctac cajp cajp. Capxhuäcxy yɨ Dios ytɨy'ajt etz nañ jadu'n pa'mjäy yajtzocy huen ytɨmyhuɨdipá'mɨty anajty ajcxy ymɨɨd.
23302	MAT 4:24	Chi Jesús oy yajnejhuɨɨyñɨ ma tüg'ócɨy yɨ Siria ñaaxjot, e chi ajcxy mɨɨdmiñ ma Jesús tüg'ócɨy huɨdijaty anajty ajcxy ca'oybɨ mɨɨd, etz huɨdijaty anajty ajcxy cɨ̈xuxy tecyxuxy, chi Jesús yajtzoocy.
23303	MAT 4:25	Huin'it Jesús ypanɨcxɨ mayjäy huɨdijaty anajty ajcxy tzɨnaayb ma Galilea ñaaxjot etz yɨ Decapolis jäy, nañ jadu'n Jerusalén jäy etz huɨdijaty tzɨnaayb ma Judea ñaaxjot, nañ jadu'n huɨdijaty anajty ajcxy tzɨnaayb a'oy'amy ma Jordán mɨj nɨɨ.
23304	MAT 5:1	Co Jesús ijxy tüg'ócɨy je mayjäy, chi nɨcxy ma tüg copnïcx, e chi jɨm y'ixtacy. E huin'it je' y'ixpɨjcpɨdɨjc ajcxy yjübigɨɨy.
23306	MAT 5:3	―Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ nejhuɨɨyb co yajmayjajtpy Dios y'oy'ajt, yɨ' ajcxy paatɨp Dios y'ane'mɨn.
23307	MAT 5:4	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdi yajpatp taj may, yɨ' ajcxy yajmöhuam jotcujc'ajtɨn.
23308	MAT 5:5	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ yung naxpy jäy'ajtp, yɨ' ajcxy padaamb tüg'ócɨy je huɨdi Dios tɨ yaj'ahuanɨ̈yii.
23309	MAT 5:6	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ cuydunamb huɨdibɨ Dios chojcpy, Dios yɨ' ajcxy pubedɨɨb.
23310	MAT 5:7	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ pa'ayoob huenytimpɨnjäyɨty, Dios nañ jadu'n ajcxy pa'ayohuɨɨb.
23311	MAT 5:8	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ huädz yjot yhuinma'ñ, yɨ' ajcxy y'ixɨpy yɨ Dios.
23312	MAT 5:9	Janch jotcujc je jäy ajcxy huɨdibɨ ca' ti tzip tzojccɨxy, com yɨ' ajcxy Dios ung'adɨɨb.
23316	MAT 5:13	Jadu'n nej caan ca' yajpüch je tzüch jɨɨcxy tɨm jadu'n miich ajcxy myajpaady ya naaxhuiñ. Pen je caan ca' mɨɨd ti xücx'ajtɨn, ¿nej jëbɨ nyajtuunɨm? Ca' y'oc'oyyajtunɨty, chi yajnajtzxɨdɨɨyñɨ, chi yhuaanɨ tembejt hua'cpejt.
23317	MAT 5:14	Oc'ix tüg je cajp jɨm copcɨx, ca' jëbɨ mhuijtzyüdzɨm mgoyüdzɨm.
23318	MAT 5:15	Co tüg jɨɨn nyajtoyɨ̈cɨm, ca' huaad tu'tz ngöjujpɨm. Hue janchtɨy co nyajtɨɨcxɨm cɨx, huin'it jëbɨ xycodɨcxtaayɨm jadu'n nej ajt nyajpaatɨm ma tɨjc.
23320	MAT 5:17	Ca' mhuinmay co ɨɨch tɨ nmiñɨch ya co nbɨgaanɨch je Dios y'ayuc je' huɨdibɨ anajty tɨ jaay Moisés etz je profetɨtɨjc. Ca' ɨɨch nyajmɨjaagɨxa'ñ je cötujcɨn, ɨɨch tɨ nmiñɨch co nguyduna'ñɨch jadu'n nej ymiñ jaaybety.
23321	MAT 5:18	Janch tɨy'ajt jadu'n nej nɨmaaygɨxy, je huɨdibɨ mimb jaaybety jadu'n tundähuam jajtähuam. Ni tüg letra oy mabaad ymúdzɨty nɨcxy ycayajcuyduñ.
23322	MAT 5:19	Je jäy huɨdibɨ ca' nimɨdooy je Dios ytɨy'ajt oy yjadɨm mutzjaty etz yaj'ixpɨcy jäy jadu'n, je' ajcxy padamb je mutzpɨ tɨgɨydac ma Dios y'ane'mɨn. Paady je jäy huɨdibɨ yaj'ixpɨjcp jadu'n nej tɨy'ajt ymɨna'ñ, e paduñ jadu'n nej yaj'ixpɨcy, je' ajcxy padamb tüg je mɨjpɨ tɨgɨydac ma Dios y'ane'mɨn.
23323	MAT 5:20	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ca' miich ajcxy jac'oy mdúngɨxy ca'ydɨ fariseos etz escribas ajcxy, ca' nimɨna mdɨgɨ̈huɨpy ma Dios y'ane'mɨn.
23325	MAT 5:22	Ɨɨch miich ajcxy jadu'n nɨmaayb pɨnjaty ymɨgügtɨjc mɨjotma'tp, je' Dios tɨydunaanɨpy; e pɨn ymɨgüg xɨɨdijp tzuudijp, yajtɨydunɨpy je' ma Dios tɨydundac; e pɨn ymɨgüg tzuudijp locɨdijp ayo'ndumb, je' y'ity co ñɨcxɨp ayoodactuuby.
23326	MAT 5:23	Pen myajnɨcxpy miich mhuindzɨgɨ'ñ ma Dios ytɨjc, e pen jɨm jäymetzgodyii co mmɨgüg tɨ xyhuin'ɨɨnnaxy tɨ xyhuincapxynaxy yinjaty hueenjaty,
23327	MAT 5:24	jɨm myajhuɨ'm je huindzɨgɨ'ñ ma je altar yhuinduu, e nɨcx jayɨjp nayyaj'oyɨ̈huɨɨ mɨɨd je mɨgüg, huin'it mhuimbedɨp e chɨmgɨ̈yecy je mhuindzɨgɨ'ñ.
23328	MAT 5:25	Tzojc naygapxjotcɨdägɨɨ mɨɨd je mɨdzip, pen yam mɨɨd tüyöy nɨɨ'am tü'am, ca' jecyɨty co je mɨdzip xycɨ̈yegɨp ma juez, e je juez xycɨ̈yegɨp ma je policia, e je' nɨcxy xypɨdägy pujxtɨgoty.
23331	MAT 5:28	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ji pɨn huindɨcxy tüg töxyjäy, e jot'adɨɨyb nejjaty, tɨ je' anajty ñitundɨgooyñɨ ma yjot yhuinma'ñ.
23334	MAT 5:31	Nañ jadu'n ymiñ jaaybety: “Pɨn ixmajtzp ytöxyɨjc, huen möhuɨpy tüg necy ti ycɨxpɨ co ñay'ixmájtzɨgɨxy.”
23335	MAT 5:32	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb, pen ji pɨn ixmach ytöxyɨjc, e ca' anajty tɨ ytundɨgooy mɨɨd huingbɨ yëydɨjc, je yëydɨjc anajty nigɨydeyɨɨyb ytöxyɨjc co anajty ytundɨgooy mɨɨd huingbɨ yëydɨjc; pɨn yëydɨjc pɨjcp mɨɨd je töxyjäy huɨdibɨ anajty tɨ yaj'ixmach, pocytumyb je' anajty.
23336	MAT 5:33	Miich ajcxy mnejhuɨɨyb nej jecy'ajty m'aptɨjc mdeedytɨjc ajcxy yajnɨmay: “Ca' nɨgo ti m'ahuanɨ̈huɨpy, mguydunɨpy jadu'n nej anajty tɨ mmɨna'ñ.”
23337	MAT 5:34	Per ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb: ni mga'ɨɨbaadɨp ni mgacapxpaadɨp; ni mgamɨna'nɨp; “y'ijxpy tzajpjotypɨ,” com yɨ' Dios chɨnaydac. E ni mgamɨna'nɨp, “y'ijxpy naaxhuiñybɨ,” com Dios yajpatp oy ytɨmymaajɨty. E ni mgamɨna'nɨp; “y'ijxpy Jerusalén,” com jɨm je' Dios chajptɨjc; ni mga'ɨɨbaadɨp ni mgacapxpaadɨp mgohuajc, com ca' mjaty myaj'ahuimbity poob o tzixy tüg cöhuay.
23340	MAT 5:37	Hue' janchtɨy, tɨydudägy mɨnaangɨxy: “oy” o “ca'.” E pen miich ajcxy anaxy jaccapxp jadu'n mujcu' y'ayuc je' anajty ajcxy mgapxpy.
23341	MAT 5:38	Miich ajcxy mnejhuɨɨyb co jecy'ajty yajmɨnañ: “Pen ji jäy mhuiin xyajpɨdzɨmɨ, nañ tɨm jadu'n yhuiin myajpɨdzɨmɨpy; pen ji mɨgüg mdɨɨtz xyajpɨdzɨmɨ, nañ jadu'n myaj'ahuimbidɨpy.”
23342	MAT 5:39	Per ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb: Ca' myaj'ahuimbidɨpy jɨbɨcpɨ ma mɨgügtɨjc; pen ji pɨn xycoxy ma mhuiñyjɨjp tüg adu'mbɨ, jac tɨm mo' jadüg adu'm'amybɨ.
23343	MAT 5:40	Pen ji pɨn xyxɨ̈y e xypɨgaanɨ yɨ mnïjen, najtz'ixɨ', huen xyajnɨcxɨ nañ jadu'n mjocx huit.
23344	MAT 5:41	Pen ji pɨn adzip tzɨmy xyajmɨnɨcxa'ñ tüg kilómetro jɨguemɨty, yajnɨcx jac tɨm jadüg kilómetro.
23345	MAT 5:42	Pen tijaty xypɨjctzoohuɨ, mo'. E pen ji pɨn xymɨnuucxa'ñ, yajnuucx.
23346	MAT 5:43	Jadu'n ymiñ jaaybety nej jecyɨp Moisés yjay: “Mɨgüg'adɨɨ yɨ' huɨdibɨ xymɨgüg'ajtp, e mɨdzip'adɨɨ yɨ' huɨdibɨ xymɨdzip'ajtp.”
23347	MAT 5:44	Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb: Tzoc yɨ' huɨdibɨ ajcxy xymɨdzip'ajtp, etz mɨbɨjctzoohuɨ ma Dios huen y'oy'ajtɨn paady yɨ huɨdibɨ xyñigapx xyni'ojɨɨyb, e nañ mɨ'oyjäy'at yɨ huɨdibɨ xyca'ixamb.
23348	MAT 5:45	Huin'it miich ajcxy xy'ung'adɨɨby yɨ Dios tzajpjotypɨ huɨdibɨ yxɨɨ yajtɨɨcxp yajjajp ma oyjäydɨjc etz ma jɨbɨcjäydɨjc, nañ jadu'n yajtüy ma jɨbɨcjäydɨjc etz ma oyjäydɨjc.
23349	MAT 5:46	Pen miich ajcxy mdzojcpy je huɨdibɨ xychojcp, ¿ti jäygɨdaacɨn yɨ' m'ocpadamyb? Nañ jadu'n yɨ' ajcxy yja'ɨdɨɨtzp yɨ pocyjäydɨjc etz yɨ yajcogüejtpɨdɨjc.
23350	MAT 5:47	Pen miich ajcxy mgapxpocxyp yɨ mjugymɨgüg, ¿ti oybɨ yɨ'? Nañ jadu'n ajcxy yɨ' yja'ɨdɨɨtzp yɨ huɨdibɨ ajcxy ca' Dios nejhuɨɨygɨxy.
23352	MAT 6:1	Ca' mdungɨxy je oybɨ ma jäy y'ixy yhuindɨcxy mɨɨd co mdzachyajhuindɨcxaangɨxy co mdungɨxy oybɨ. Pen jadu'n m'ɨdɨɨtzcɨxy mDios Teedy huɨdi jiiby tzajpjoty tzɨnaayb, ca' ajcxy xymöhua'ñ je oy'ajtɨn.
23353	MAT 6:2	Paady co mbubedɨpy mmɨgüg, je ayoobɨ jäy huɨdi yajmayjajtpy tijaty, ca' huaad mnigapxy mnimɨydägy o mnaygömayii co anajty tɨ mmöy tijaty. Yɨ' jadu'n ɨdɨɨtzp je jäy huɨdi mɨj cɨx nayjɨhuɨɨyɨp huɨdi anɨdaacp co huen jäy y'ixyii mɨjpɨdägyii co anajty jadu'n y'ɨdɨ̈ch. Janch ɨɨch miich ajcxy jadu'n nɨmaaygɨx co yɨ' tɨ patcɨxy je oy'ajtɨn.
23354	MAT 6:3	Co miich mmöhuɨpy mmɨgüg tijaty yajmayjajtpy, hue' janchtɨy mdunɨpy ca' myajnejhuɨ̈huɨpy huɨdi mɨɨd mnaymɨgüg'adyii.