23214	MAT 1:1	Sə́ mə́ zə́ tɔ̧́ɔ̧lə impáámbə́ í Yésus-Krîst, mbyɛ̂l mə́ *Dávid, mbyɛ̂l mə́ *Abʉraham.
23218	MAT 1:5	Salʉmon bá Ráhab bwə́ mú byâ Bowaz. Bowaz bá Rut bwə́ mú byâ Obɛd. Obɛd mú byâ Yése,
23221	MAT 1:8	Azaf byâ Zhwozafat. Zhwozafat byâ Zhworam. Zhworam byâ Oziyas.
23222	MAT 1:9	Oziyas byâ Yótam. Yótam byâ Akwaz. Akwaz byâ Ezekyas.
23225	MAT 1:12	Nûŋ Babilɔn, Zhekoniyas músə byâ Salátiyɛl. Salátiyɛl mú byâ Zorobábɛl.
23228	MAT 1:15	Eliyud byâ Elyazar. Elyazar byâ Mátan. Mátan byâ Yákwab.
23229	MAT 1:16	Yákwab byâ Yósɛb, ŋgwúm mə́ Maríya. Maríya wɔɔŋgʉ̂ wə́ nyə a byâ Yésus, bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ Krîst, Cʉgye buud Zɛmbî nyə á bwey kaag yɛ́.
23230	MAT 1:17	Ntɔ́ ikala í búúd í á byɛ̂l wûm nə inɔ̧̂, tɛ́ɛ́dʉ́lə wə́ Abʉraham kə jé wə́ Dávid. Í á bə wûm nə inɔ̧̂ wúlə wə́ Dávid kə jé ja buud ɔ́ Izʉrəyɛ̂l bwə́ á kə míkwám mí dɔ́ɔ́mb dɨ́ Babilɔn yí. Bíl wûm nə inɔ̧̂ í á nyiŋgə byɛ̂l tɛ́ɛ́d ja bwə́ á kə míkwám dɨ́ yí kə jé wə́ Krîst.
23231	MAT 1:18	Byélé mə́ Yésus-Krîst í á bə ntʉ́ga: Nyɔɔŋgʉ́ yé Maríya bá Yósɛb bwə́ á bə nə cɛ̧ɛ̧lá bâ. Njɨ bwə́ kú fwo mpúya, Maríya mú ŋwa bum nə ŋkul mə́ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim.
23232	MAT 1:19	Yósɛb nyɛ mú tə́dʉga nə́ a wɛ̂ny cɛ̧ɛ̧lá bâ wɔɔŋgʉ̂. Njɨ nda nyə á bə tʉ́təlí muud nə́ nyə á cɛɛl béégya nə Maríya shwoó, kú wá nyə shwôn.
23233	MAT 1:20	A ŋgə́ tə́dʉga ntɔ́, *éŋgəles mə́ Yawé mú zə lésha nə nyə ntámə́d nə́: «Yé Yósɛb Mwân mə́ *Dávid, wo kú fúndə bálə Maríya, nəcé mwán jɨ́ nyə mwɔ̧́ dɨ́ ɛ́nɛ ŋgə zhu wə́ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim.
23239	MAT 2:1	Yésus nyə a byɛ̂l ŋgwə́la á Betʉlehɛm, shí á Yudéa, Herod ŋgə́ jwú nə lɔɔm. Ja Yésus mə́ shîn byɛ̂l yí, bɔ́ɔ́l búúd bwə́ á zhu ŋgɛɛ kɔ́ɔ́mb jwɔ̂w í dʉ cúwo yí, zə jé Yurʉ́səlɛm. Buud bɔɔŋgʉ́ bwə́ á bə məma ómpuye ɔ́ ísâ, bwə́ á dʉ bigas wəacén-cénî.
23241	MAT 2:3	Lâŋ nɨ í á ka zə tɨ̂ Njwú-buud Herod məkuú shí, bə́nɔ̂ŋ buud wâ Yurʉ́səlɛm bɛ̂sh.
23242	MAT 2:4	Ntɔ́ a mú jɔ̂w mílúlúú myâ ofada nə *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ wâ kúl búúd *Izʉrəyɛ̂l. A mú jî bwo nə́ bwə́ jááwʉg nyə kʉ́l í á bə nə́ *Krîst mə bá byɛ̂l yí.
23243	MAT 2:5	Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Betʉlehɛm, ŋgwə́la á Yudéa.» Sâ jɔɔŋgʉ̂ wə́ *múúd micúndə́ nyə á cilə yí, nə́:
23244	MAT 2:6	Yé Betʉlehɛm, ŋgwə́la á Yudéa, Wo kú dʉ́g nə́ wo wə́ mə́ búl cwáágʉwo míŋgwə́la myâ Yudéa myɛ̂sh dɨ̂, nəcé wúl mbyágá wô í bá bə cî ánʉ́nɨ̂. Nyə wə́ mə́ bá wɨ́ɨl kúl búúd jâm Izʉrəyɛ̂l.
23245	MAT 2:7	Ntɔ́ Herod mú jɔ̂w ómpuye ɔ́ ísâ ɔ́nɨ shwoó, nə́ bwə́ mpúg jaaw nyə baan ácén-céní wɔɔŋgʉ̂ nyə á tɛ́ɛ́d nyínʉ́lə joŋ dɨ́ yí.
23246	MAT 2:8	Nə́ ndɛɛ́ nyə mú kənd bwo Betʉlehɛm. Nyə nə́: «Kagâ. Bɨ kə́g mpu wámbʉlə kʉ́l Mwân wɔɔŋg jísə́ yí. Bɨ́ mə́ ká kwey nyə, bɨ músə zə jaaw mə, mə bâg nə́mə́ kə yə nyə gúmə́.»
23248	MAT 2:10	Ja bwə́ mə́ dʉ́g ntɔ́ yí, bwə́ mú bul shwas.
23250	MAT 2:12	Nə́ ndɛɛ́, Zɛmbî mú kɛ́wʉli bwo ntámə́d nə́ bwə́ kú ná kwo kə wə́ Herod. Ntɔ́ bwə́ mú kyey zhɨ́ɨ́ shúsʉ́d, nyiŋgə́lə kə bwə́dɨ́.
23251	MAT 2:13	Ja ómpuye ɔ́ ísâ bwə́ mə́ shîn kyey yí, *éŋgəles mə Yawé mú zə lésha nə Yósɛb ntámə́d. Nyə nə́: «Wɔɔlʉ́g, wo ŋwág Mwân bá nyɔɔŋgʉ́, wo wúg nə bwo wa, bɨ kyéyʉg, kə shwaaw shí á Igîpten, nəcé Herod nyə e sɔ̧́ nə́ a gwú mwân. Bɨ́ é kə ji nûŋ, kə wɔ́ɔ́s ja mə́ bá cɨ nə́ bɨ nyíŋgəg zə yí.»
23252	MAT 2:14	Yósɛb mú wɔɔl, ŋwa Mwân bá nyɔɔŋgʉ́ nə́mə́ búlú nɨɨ́d, bwə́ mú kyey kə shwaaw shí á Igîpten.
23253	MAT 2:15	Bwə́ á ji wu, kə jé ja Herod nyə á yə yí. Sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ nɨ wɛ̂sh í á bwəma nda Yawé nyə á bwey lás wə́ *muud micúndə́ yé nə́, nə́: «Mə a jɔ̂w Mwân wáam, nə́ a wúg shí á Igîpten.»
23254	MAT 2:16	Ja Herod mə́ dʉ́g nə́ ompuye ɔ́ ísâ bwə́ mə́ shɨɨg nyə yí, a mú jág gwág bɔ̂w. A mú kənd buud bɛ́ Betʉlehɛm nə mə́nd mâ kúnə́-kúnə, nə́ bwə́ kə́g gwú bwábudûm bɛ̂sh, tɛ́ɛ́d ikény kə jé bɔɔŋg wâ mimbû mímbá. Nyə a fɛ́ɛ́sh ntɔ́ bɛ̧ɛ̧́lə baan ómpuye ɔ́ ísâ bwə́ á jaaw nyə yí.
23255	MAT 2:17	Ntɔ́ sâ múúd micúndə́ Zheremî nyə á bwey cɨ yí í mú zə bwəma. Nyə á cɨ nə́:
23257	MAT 2:19	Mpʉ́sə shwɨy mə́ Herod, Yósɛb njúl ná shí á Igîpten, éŋgəles mə Yawé mú kə lésha nə nyə ntámə́d.
23259	MAT 2:21	Yósɛb mú tɔ̂w, ŋwa Mwân bá nyɔɔŋgʉ́, a mú nyiŋgə nə bwo, kə shí á Izʉrəyɛ̂l.
23260	MAT 2:22	Njɨ a mú gwág nə́ Mwân mə́ Herod bwə́ á dʉ jɔ̂w nə Arkeláwos yɛ́ wə́ mə́ shúgʉla nə icî yâ Yudéa. A mú fúndə kə̌lə wu. Zɛmbî nyə á zə kɛ́wʉli nyə ntámə́d, a mú kə shí á Galilê,
23261	MAT 2:23	kə ji ŋgwə́la á Nazarɛ̂t. Í á sɨ̂y ntɔ́ shú nə́ bwə́ bâg dʉ jɔ̂w nyə nə́: «Muud á Nazarɛ̂t». Ntɔ́, sâ búúd ɔ́ mícúndə́ bwə́ á bwey cɨ yí, í músə bwəma.
23263	MAT 3:2	«Cɛ́ndʉ́gá mitə́dʉ́gá nəcé Faan á gwɔ́w mú kúnə́-kúnə.»
23266	MAT 3:5	Ntɔ́ buud ɔ́ Yurʉ́səlɛm nə bɔɔŋg wâ shí á Yudéa tɔɔ bɔɔŋg wâ fuundú ŋgwɔ̧ɔ̧́ Zhurdɛ̧̂ bɛ̂sh bwə́ á dʉ kə nyə́dɨ́,
23267	MAT 3:6	kə́ dʉ magʉlə *mísə́m tâm buud, Yuánɛs músə ka dʉ duu bwo ŋgwɔ̧ɔ̧́ Zhurdɛ̧̂.
23268	MAT 3:7	Nə́ ndɛɛ́, nə *Ofarizyɛ̂ŋ nə *Osadwisyɛ̂ŋ bwə́ á dʉ zə ŋkí bulya nə́ Yuánɛs dúúg bwo. Nda nyə á dʉ́g ntɔ́ nə́, nyə á ka ŋkáánd nə bwo nə́: «Yé iyəlʉkag íga! Bɨ mə́ bə́lɛ fúndə mpimbə Zɛmbî mə́ bá lwóya yí? Zə́ ámə kɛ́wʉli bɨ́ ɛ́nɛ?
23269	MAT 3:8	Wúmə́gá fwámɛ́ mpúmə́, í lwágʉ́lə́ nə́ bɨ mə́ cɛ́nd mítə́dʉ́gá yí.
23270	MAT 3:9	Kúgá bɛ̧ njɨ dʉ́lə tə́dʉga nə́: “Sə́ bâŋ sə́ bɨ́ mpwoŋ buud mə́ *Abʉraham” nəcé mə mpú jaaw bɨ́ nə́ Zɛmbî jɨ nə ŋkul shwɔ̧́ɔ̧la mə́kwóógʉ́ mə́ga, sá mwo bwân ɔ́ Abʉraham.
23272	MAT 3:11	Mɛɛ mə ŋgə duu bɨ́ nə məjúwó shú lwólə nə́ bɨ́ mə́ cɛ́nd mítə́dʉ́gá. Njɨ ŋgwɔ́l múúd ŋgə zə mə mpʉ́sə. A jɨ nə mpífə́ cɔ̧́ mə. Mə ampíyáyɛ́ nə́ mə yílʉ́g nyə məŋgwub mə́kuúd. Nywáá mə́ bá duu bɨ́ nə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim nə kuda.
23274	MAT 3:13	Ntɔ́ Yésus nyə a wú shí á Galilê, kə ŋgwɔ̧ɔ̧́ Zhurdɛ̧̂ wə́ Yuánɛs shú nə́ Yuánɛs dúúg nyə.
23280	MAT 4:2	Yésus mú ci ídʉ̂w wu tâŋ mwɔ̂w məwûm mə́nɔ̧̂, nə mwásə́ nə bulû. A mú ka gwág zha.
23283	MAT 4:5	Njwû məjamb mú kə nə nyə ŋgwə́la mə́ Zɛmbî. A mú kə tə̂l nyə zhwááŋgɛ̂ *Mpáánzə́ Zɛmbî dɨ́ gwɔ̂w.
23288	MAT 4:10	Yésus mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «*Sátan, wúg mə míshʉ́d! Jɨ́ nə́mə́ cilyá nə́: Dʉgʉ́ kúd mpwoombʉ́ shí njɨ wə́ Zɛmbî woó Yawé. Njɨ nyə wə́ wó dʉ́g yə gúmə́ yɛ́.»
23289	MAT 4:11	Ja Njwû məjamb mə́ gwág ntʉ́nɨ yí, a mú bɨ́d Yésus. Wəéŋgəles bwə́ mú wɔ́ɔ́s, bwə́ mú ka zə sɛ̂y nə Yésus.
23291	MAT 4:13	Njɨ nyə a shígɛ́ ná kwo kə ŋgwə́la á Nazarɛ̂t. Nyə á yida kə ji ŋgwə́la á Kapɛrnawûm wúsə mâŋ dɨ́ koogʉ́, mpwəmá məshí mâ Zabulon nə Nɛftali yí.
23293	MAT 4:15	Məshí mâ Zabulon nə Nɛftali, mɔɔŋg mɨ́ ŋgɛɛ́ mâŋ dɨ́ má, mə́sə́ nə́mə́ fuundú ŋgwɔ̧ɔ̧́ Zhurdɛ̧̂ má, kɔ́ɔ́mb Galilê íkûl ishús í njúl yí.
23295	MAT 4:17	Ja Yésus nyə á shîn jé Galilê yí, nyə a tɛ́ɛ́d ŋgə́lə cúndə nə́: «Cɛ́ndʉ́gá mitə́dʉ́gá nəcé Faan á gwɔ́w í mú kúnə́-kúnə.»
23301	MAT 4:23	Nə́ ndɛɛ́ Yésus nyə á ŋgə kyey shí á Galilê nyɛ̂sh, a ŋgə́ jɨ́ɨ́gʉli buud *mə́mpáánzə́ mə́ mínjɨ́ɨ́gʉ́lá mə́ *Oyúdɛn dɨ́, a ŋgə́ cúndə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛ́l á Faan mə́ Zɛmbî, a ŋgə́ nə́mə́ lwag buud məbwas mímbií myɛ̂sh, tɔɔ ijâm.
23302	MAT 4:24	Lâŋ yé í á jwɔ̧ shí á Sirî nyɛ̂sh. Buud bwə́ mú zə nyə nə mimbə̂l myɛ̂sh, buud bwə́ á bə nə məváál mə́ mə́bwas mɛ̂sh nə məváál mə́ ófimâl mɛ̂sh, tɔɔ mimbúmbwúgʉ́, tɔɔ wəáfudə ibwúg, tɔɔ bɔɔŋg bwə́ á ŋgə lwáf nə məjamb wá. A mú lwag bwo.
23305	MAT 5:2	A mú tɛ́ɛ́d jɨ́ɨ́gʉ́lílə ntʉ́ga:
23309	MAT 5:6	Buud bwə́ ŋgə́ gwág cʉg á tʉ́təlí zha nə yɛ̂sh wá, bwə́ mə́ jəla, nəcé bwə́ bá jílə.
23313	MAT 5:10	Buud bwə́ ŋgə́ bwəma nə cúwʉ́lí nəcé otʉ́təlí ɔ́ Zɛmbî wá, bwə́ mə́ jəla, nəcé bwə́ wə́ bʉ́sə búúd wâ Faan á gwɔ̂w.
23315	MAT 5:12	Gwágʉ́gá məshusʉg, bɨ́ kɔɔs, nə́ bɨ mə bá kə bə nə məma myə́na gwɔ̂w. Nəcé ntʉ́nɨ nə́mə́ wə́ bwə́ á sá nə *buud ɔ mícúndə́ bwə́ á tɛ́ɛ́d zə nə bɨ́ wá; bwə́ á lwágʉlə bwo cúwʉ́lí.»
23318	MAT 5:15	Mbií ŋgwúd nə lámba, ja bwə́ dʉ jida dwo yí, bwə́ ádɛ́ kúd dwo mpɨ́ɨ́d. Bwə́ yida dʉ tə̂l dwo cé lámba dɨ́, í ŋgə́ faan, buud ɔ njɔ́w bɛ̂sh bwə́ dʉ́g mə́ŋkɛnya.
23319	MAT 5:16	Ntɔ́, məŋkɛnya mʉ́n mə́ jəlá nə nyîn búúd dɨ̂. Bwə́ dʉ́gʉ́g jɔ̧jɔ̧ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mín, bwə́ mú ságʉsə Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n jɨ́ gwɔ́w yɛ́.
23320	MAT 5:17	«Bɨ kú ŋgə tə́dʉga nə́ mə mə́ zə nyaal Mə́cɛ̧ɛ̧ mə́ Moyîz nə minjɨ́ɨ́gʉ́lá mí *búúd ɔ mícúndə́. Mə azə́yɛ́ nyaal myo, mə á yida zə sá nə́ mí bwə́mag.
23321	MAT 5:18	Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, té wɛ̂sh gwɔ̂w nə shí í ŋgə́ ná bə yí, tɔɔ kaŋgá ŋgwúd á *mbwoomb mə́cɛ̧ɛ̧ ŋkí cúcwán í ábʉ́lɛ́ bwɛlɛ wû, kə jé jwɔ́w byɛ̂sh í bá fwo bwəma yí.
23322	MAT 5:19	Ntɔ́ wə́ jɨ́ nə́, múúd mə ká mpyêny cʉ́cɛ̧ɛ̧́ ŋgwúd, ŋkí nə́ á julə búúd nə́ bwə́ sáág ntɔ́, muud wɔɔŋgʉ̂ mə bá bul bə bíbíyá Faan á gwɔ́wʉ́d. Njɨ muud mə bá bɛ̧ mə́cɛ̧ɛ̧, a julə búúd nə bwə́ sáág ntɔ́ yɛ́, a bá bə fwámɛ́ múúd Faan á gwɔ́wʉ́d.
23323	MAT 5:20	Mə́ mpú jaaw bɨ́ nə́ Zɛmbî jɨ nə ŋkul magʉlə múúd Faan dɛ́d njɨ muud tʉ́təlí yé mə cɔ̧́ nyɔɔŋg á *Ofarizyɛ̂ŋ nə *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ yɛ́.»
23324	MAT 5:21	«Bɨ a shí gwág nə́ bwə́ á cɨ nə odá nə́: “Muud kú gwú múúd. Muud mə ká gwú múúd, bwə́ tə̂l nyə kɔɔdʉd.”
23325	MAT 5:22	Njɨ mɛɛ mə́ cɨ nə bɨ́ nə́ múúd mə ká gwág mpimbə nə mínyɔŋʉ̂ yé, a tɔ̂w nə́mə́ kɔɔdʉd. Múúd mə ká lwîy mínyɔŋʉ̂ yé, bwə́ kə nə nɛ́ *Mpáánzə́ milə́sʉ́ á Zɛmbî. Múúd mə ká jɔ̂w mínyɔŋʉ̂ yé nə́ mpúfú, á jəlá nə kə *Gehɛ̂n kuda á kandʉgəd.
23326	MAT 5:23	Í ká wɔ́ɔ́s nə́ wo ŋgə́ kə *alatâr dɨ́ nə́ wo kə́ yə́ Zɛmbî gúl sâ, wo ka tə́dʉga nə́ ŋgwɔ́l mínyɔŋʉ̂ woó ŋgə gwág wo mpimbə,
23327	MAT 5:24	lʉ́gə́g sâ jɔɔŋgʉ́ na kúnə́-kúnə nə alatâr, wo tɛ́ɛ́d fwo kə kwambʉlə nə mínyɔŋʉ̂ woó. Cínɔŋgʉ́, wo mú ka tɛɛm zə yə́ Zɛmbî sá wó yə́ nyə yí.
23328	MAT 5:25	«Ŋkí wo mə́ byaagʉlə nə ŋgwɔ́l múúd nə́ ndɛɛ́ á cɛɛl kə nə wo mpáánzə́ milə́sʉ́, lɛɛlʉg kwambʉlə nə nɛ́ té bɨ́ bɨ́ ná zhɨ́ɨ́d ŋgə́lə kə yí. Nəcé nyə a bá kənd wo wə́ sémbye milə́sʉ́, sémbye milə́sʉ́ mú kənd wo wə́ fulísh, fulísh kə wá wo mímbwugʉd.
23329	MAT 5:26	Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw wo nə́, wo cugɛ́ nə ŋkul wú mímbwug myɔɔŋgʉ́d, té wɛ̂sh wo afwóyɛ́ shîn jə́na tâŋ nyɛ̂sh, fáda ŋgwúd kú lʉ́g yí.»
23332	MAT 5:29	Nə́ ndɛɛ́, í ká bə nə́ jús dwô á məncwûm í dʉ sá nə́ wo sáág *sə́m, tɨ́ɨ́g dwo, wo wusə dwo shwóg-shwóg. Nəcé í bul jəla nə́ wo jímbálʉ́g gúl kʉ́l nyúul gwô, ntɔ̧ nə́ bwə́ wúsəg nyúul nywô ncindî kuda á kandʉgəd.
23333	MAT 5:30	Ntɔ́ ŋkí mbwə̂ wô á məncwûm í dʉ sá nə́ wo sáág sə́m, sámbʉ́g wə, wo wusə wə shwóg-shwóg. Nəcé í bul jəla nə́ wo jímbálʉ́g gúl kʉ́l nyúul gwô, ntɔ̧ nə́ nyúul nywô ncindî í kə́g kuda á kandʉgəd.»
23337	MAT 5:34	Njɨ mɛɛ mə́ jaaw bɨ́ nə́ bɨ kú ná dʉ kɛɛn tɔɔ sâ. Bɨ kú kɛɛn joŋ lʉ gwɔ̂w nəcé dʉ́sə *caaŋgə́ mə́ Zɛmbî.
23338	MAT 5:35	Bɨ kú kɛɛn shí nəcé cínɔŋg wə́ á dʉ tə̂l məkuú yɛ́. Bɨ kú kɛɛn Yurʉ́səlɛm nəcé jísə də́nd mə́ Zɛmbî, Njwú-buud ánʉ́nɨ̂.
23339	MAT 5:36	Wó kú kɛɛn lúú wô, nəcé wo cúgɛ́ nə ŋkul shwɔ̧́ɔ̧la tɔɔ ntand shilú ŋgwúd nə́ í fúməg ŋkí nə́ í yíndə́g.
23340	MAT 5:37	Ntɔ́ jɨ nə́ wó ká cɨ nə́ wo sá gúl sâ, cɨɨ́g njɨ nə́: “Haaw, mə é sá”. Wó ká cɨ nə́ wo asáyɛ́ gúl sâ, cɨɨ́g njɨ nə́: “Mbɔ̂, mə asáyɛ́”. Ciyá jɛ̂sh wó kwádʉlə na gwɔ́w yí, í zhu wə́ Mbʉ́wʉ́lú múúd.»
23348	MAT 5:45	Ntɔ́ í é mpûy nə́ bɨ bʉ́sə bwân ɔ́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n jɨ́ gwɔ́w yɛ́. Nəcé Zɛmbî mə́ dʉ sá nə́ yásə́ í fáánʉg shú buud bɛ̂sh, tɔɔ bɔɔŋg ɔ́ ányunywaâ tɔɔ bɔɔŋg ɔ́ abʉ́bɔ̂w. A dʉ nə́mə́ sá nə́ mpú nywɔ̧́g shú búúd bɛ̂sh, tɔɔ bɔɔŋg ɔ́ átʉ́təlí tɔɔ bɔɔŋg bwə́ cúgɛ́ tʉ́təlí wá.