23234	MAT 1:21	Itaŋga ii Ymeqä Qokä Hŋqu nyuäŋqiyä. Iqu Iqueqä qokä-apäkä iuqä suqä quvqetaŋi, häŋä imäkäqumuatäniqeqä. Iŋi si Iqueqä yoqe, ‘Jisasi Iqukiyä’ nyuättŋqeqä” ätukqe.
23236	MAT 1:23	“He qätä wipiyä. Apäkä, qokätä hiqaqä mäwiqä hui, äwqä-täŋä eätä, ymeqä qokä hŋque nyuäniqeqä. Qu iqueqä yoqe, ‘Imanueli iqueqä’ nyuätpnuwäŋqeqä. Yoqä tqueqä quati, tiinji. Goti Hanjuwä Iqu, nesä anä äpmenä.”
23244	MAT 2:6	‘Qua Jutiya iuŋi, aŋä-himqä Betlemä iquki, huizi iquauqä yäpakä iquki manä. Ämaqä sitaŋä hŋqu, huiziquau miqä timäuniqeqä. Iqu Ŋqä ämaqä Israitqä iquau miqäŋqä pmeniqeqä,’ ätätä äqäkqeqä” ätukuwi.
23261	MAT 2:23	Iu ätimäuqe, iqu aŋä-himqä “Nasäretqävqä” ätmiŋuwä iu qe äpmakqe. Iqinyqä äukuwi, hiŋuä-tqä iquauqä kukŋui qäyunä qe ätimäukqe. “Qu iquenyqe, ‘ämaqä Nasäretqätaŋä-queqä’ tupnuwiqä.”
23264	MAT 3:3	Kukŋuä Goti Hanjuwä Iqu hiŋuä-tqä Asayä iqueqä maŋä iuta ätkqe, ii Jonä iquenyqe. Ii tiinji. “Aŋä avqŋqä imdaŋi, ämaqä hŋqueqä maŋi tääqä tii ätqiyä. ‘Naqä Iquenyqä hänaqe, näwinyä jänänä imäkepiyä.’”
23268	MAT 3:7	Iŋgaŋi Jonä iqu, Parisi hŋquatä, Satyusi hŋquatä, asŋä mapŋqä kuapänä pqaŋgä äqunäqe, iqu tiiŋä ätukqe. “He qämakä quvqä iquauqä ymeqä-quenjqä. ‘Goti Hanjuwä Iqueqä äwqä tnäŋä äpäŋqiyä. He zä upiyä-qe,’ tqu hitqaŋgikä?
23270	MAT 3:9	‘Aprähamä iqu neqä awiqu hitaŋgqetaŋi, ne äŋguä äpmeŋunä-qe,’ matŋqä pambiyä. Nyi he etqänä. Goti Hanjuwä Iqu hikä tä, Aprähamä iqueqä kaqä-kawäka epŋqe, äŋguä imäkänä.
23272	MAT 3:11	“Hiqä kŋui äkunmäknäpu, ‘suqä quvqe ae ävquatämäuqueqä’ motquapŋqe, nyi asŋi eqetänä eqiyätqäŋä. Iiŋä etaŋgi Ämaqä nyi ämaŋqutäuŋqä Iqu, qänaki änä äpäŋqiyä. Nyi Iqueqä yukä ämuasmäŋqe mamqe, ämaqä äŋguä-qunä ma, quvqunji. Iqu asŋi, Goti Hanjuwä Iqueqä Dŋä Äŋguitä, tä itä heqiyäŋqiyä.
23282	MAT 4:4	Jisasi Iqu kimaŋi, “Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋui tii äqänä. ‘Qokä-apäki buayä dutanä pmeqä hmanjqä. Qu Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋuä eeqänäŋä iutanä pmeqeqä,’ ätä äqänänä” ätukqe.
23284	MAT 4:6	‘Goti Hanjuwä Iqu iqueqä eŋätqä iqua äŋguänä mikipŋqä ätuäŋqiyä. Tqä yuki hikä iu hui matävqä isŋqä diŋqe, iqua hipae hevqä mäkiqutäpŋqäuä.’ ”
23285	MAT 4:7	Iwä Jisasi Iqu tii ätukqe. “Bukä iuŋi, kukŋuä tiiŋä-pqe inä äqänänä. ‘Si Goti Hanjuwä tqä Naqä Iqueŋi, yamwiqä mävqä panä.’”
23288	MAT 4:10	Jisasi Iqu tii ätukqe. “Setänä iquki, huätä päuvä! Goti Hanjuwä Iqueqä bukä iuŋi tii äqänä, ‘Si qoŋä äwoktäutnä, Goti Hanjuwä tqä Naqä Iqueä yoqenä haqeqä ämamäutnä, wäuŋui Iqueqenä iqaŋginyä.’”
23306	MAT 5:3	“Ämaqe, ‘Nyi ämaqä äwa iqunä eämä, Goti Iqueqä hiŋuä iqi qäyunäŋunä hmanjqä’ kŋuä indqänätqäŋuwä iqua, Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqu ämaqä iiŋä iquau ämitqätaŋgqeŋqe, äwqä yeeqä ipŋqeqä.
23312	MAT 5:9	Ämaqä, äkasuwä-mäkä mändi kittqäpŋqä imäkätqäŋuwä iqua, Goti Hanjuwä Iqu iquauŋqe, ‘Ŋqä ymeqä-quaiqä’ tuäniqä iiŋqe, äwqä yeeqä ipŋqeqä.
23320	MAT 5:17	“He Nyinyqe, ‘Iqu kukŋuä-suqä Mosisi iqu äqäkqä itä, kukŋuä hiŋuä-tqä iqua äqäkuwä itä, huätä mamäutŋqä äpqeqä’ kŋuä mindqäŋqä pambiyä. Oeyä! Nyi huätä mamäumqä äpqä ma, qäyunä naqä-qakuä timäutŋqä äpqeqä.
23324	MAT 5:21	“Kukŋuä hiqä taqä-tawäkiqua qätä äwiyäpu ämakuwi, he qätä tiiŋä ae äyä äwiyätqäŋuwiqä. ‘Ämaqä pizqä mapäsqä ipŋqeqä.’ Itaŋga ‘Ämaqä hŋqu ämaqä hŋque pizqä äpäsätqe, iqueŋi kukŋuä wimeniqeqä.’
23325	MAT 5:22	Itaŋgi Nyi he tiiŋä etqänä. Ämaqä hŋqu ämaqä hŋququque äkasuwä ätuätqe, iqueŋi kukŋuä wimeniqeqä. Itaŋi, ämaqä hŋqu hŋquququeŋi, ‘Hiŋgiŋqukiyqä’ ätuätqä iqu, kukŋuä iwäsäuqä naqä iquau wimeniqeqä. Itaŋi ämaqä huizi ique-mända, ‘Si ämaqä kŋuä maeqä hŋgisanä iqä iqukiyqä’ ätuätqä iqu, tä quvqä iqu äsäŋqä iuŋqä wäniqeqä.
23326	MAT 5:23	Iiŋiŋqe, si hiqäva äma äpätnä, hiqäva-imäkqä ttawä iu ätqäutŋäŋgaŋi, tqä sämaquenyqe, ‘Iqu nyitä kukŋuä-täŋueqä’ kŋuä indqäŋgŋi, tqä hiqäva iqi pŋqä eätnä, iquenyqä äwätnä, äwqä naqä-hŋqunä ganä nyiyŋqeqä. E ae imäknyiyi, si äwätnä, tqä hiqävae Goti Hanjuwä Ique iŋganä wisŋqeqä.
23330	MAT 5:27	“Qu tiiŋä ätätqäŋuwiŋqe, he qätä ae äyä äwiyätqäŋuwiqä. ‘Qokä-apäkä ämaŋqe, huizitä huiwi yaŋä mikiqä ipŋqeqä!’
23331	MAT 5:28	Itaŋgi Nyi he tiiŋä etqänä. Ämaqä hŋqu apäkä hui hiŋuä äqunä, ‘Iisä hiqaqä anä womqe’ kŋuä ävqäqe, iqu iqueqä äwqä iutaŋi, suqä quvqe ae imäkqeqä.
23334	MAT 5:31	“Qu tiiŋä ätätqäŋuwiqä. ‘Ämaqä hŋqu iqueqä apäki huätä ändowatätäqäŋgaŋi, iqu iiŋä imäkätqeŋqä ämotquetŋqe, iiŋi, tuwaŋuä hui äqiyätä vätŋqeqä.’
23336	MAT 5:33	“Kukŋuä hiqä taqä-tawäkiqua hiŋuiqänä qätä äwiyäpu ämakuwi, he qätä tiiŋä ae äyä äwiyätqäŋuwiqä. ‘Si nätmatqä hŋqu imäktŋqä diŋqä kukŋuä yäŋänäqŋqä ätätŋäŋgaŋi, quaŋgi matqä panä. Si ätätŋä-pa Naqä Iqueqä hiŋuä iqiŋi ii imäktŋqeqä.’
23340	MAT 5:37	Hiqä kukŋui, ‘Auäqä’ ätäpu, ‘Oeyqä’ tpŋqeqä. Ii qäyuvqä. Kukŋuä haqä nändi ätätqäŋuwi, quvqä imäkqä iquesanjqä.”
23341	MAT 5:38	“Qu tiiŋä ätätqäŋuwiŋqe, he qätä ae äyä äwiyätqäŋuwiqä. ‘Ämaqä hŋqu huiziqueqä hiŋui qui imäkqaŋgutqe, he iqueqä-pqe, inä imäkpŋqeqä. Itaŋga ämaqä hŋqu hŋqueqä hiquaŋi ämisqiyqaŋgutqe, he iqueqe, inä misqäpŋqeqä.’
23345	MAT 5:42	Hŋqu si nätmatqäŋqä yatŋqä kiyqaŋgutqe, ique äwisŋqeqä. Itaŋga ämaqä hŋqu, ‘Si yakuä dapiyä’ ktqaŋgutqe, si ique tuwä mäwiyqä panä.”
23346	MAT 5:43	“Qu tiiŋä ätätqäŋuwiŋqä, he qätä ae äyä äwiyätqäŋuwiqä. ‘Si sämaqä iquenyqe kiiŋä äkinyätä, tqä himä-wiuŋqä iquenyqe, äwqä quvqä imäktŋqeqä.’
23352	MAT 6:1	“He äŋguänäŋä wimasipiyä. He suqä jänäŋi imäkpiyäŋgaŋi, ‘Hiŋuä naqämbŋqäuä’ kŋuä hiyqaŋguti, ämaqä iuqä hiŋuä iqisa mimäkqä ipŋqeqä. He iquauqä hiŋuä iqi imäkqaŋgpqe, Hiniqu Qäukuä Yätu Äpmeŋqä Iqu kimaŋi metapqä yäŋqiyä.
23358	MAT 6:7	He tääqä ätäpiyäŋgaŋi, tääqä kuapänä hiŋginäwa, ämaqä Goti Hanjuwä Iquenyqä quuvqä maeqiyqä iqua ätätqäŋuwä-pa, matqä iqäpŋqeqä. Ämaqä iqua kŋuä tiiŋä indqänätqäŋuwi. ‘Ne Iquenyqä tääqe, quäuqänä ätquque, Goti Iqu qätä neyäŋqiyä.’ Iŋäqe, oeyqä.
23364	MAT 6:13	Yamwiqä nemetŋqä itŋqä iuŋi, Si hiŋuinä mäquŋquä panä. Ämaqä quvqä imäkqä iqueqä hipa iuta aŋgu inätmetnä, metäuku neyä.’
23372	MAT 6:21	Tqä kŋuä indqäŋqä imŋitä, äkiŋqä imŋitä nätmatqä äsquenyqe, ‘Ii äŋguiqä. Nyi ämamqänä’ kŋuä äkiyätŋqe, tqä kŋuä indqäŋqe, asä iunä witätŋqeqä.
23376	MAT 6:25	Iiŋiŋqä Nyi he etqänä. He ‘Ne ymisaŋitä, eqetä, squä natuŋquäwä?’ kŋuä indqänäpu, hiqä häŋä-pmeqä iuŋqä qundqändqä kiiŋä miqä pambiyä. Itaŋga ‘Qäki äki yäuatuŋquäwä?’ kŋuä indqänäpu, hiqä huiwä iuŋqe, äwäwa kiiŋä miqä pambiyä. Ymisaŋitä qäkitäŋi, huiwä iuŋitä häŋä-pmeqä iuŋitäŋi, mämäwqätäuqä yäŋqiyä.
23382	MAT 6:31	Iiŋiŋqe, ‘Ne ymisaŋitä, eqetä äkitaŋi natuŋquäwä? Ä, qäkä-gque äki yäuatuŋquäwä?’ ätäpu, äwäwa kiiŋä miqä pambiyä.
23386	MAT 7:1	“Ämaqä hŋquauŋqe, ‘Ämaqä quvqä-quaiqä’ ätäpu, miwäsäuqä pambiyä. Goti Hanjuwä Iqu suqä asä iiŋä di, he-pqe inä emäkqäŋqäuä.
23389	MAT 7:4	Zä naqänäŋä iqu, tqä hiŋuä iu yqänä witaŋguti, si tqä tta-tuŋgueŋi, ‘Hinoqukuä tqä hiŋuä iu änyäŋqe, huätä mäkmäumqänä-qe’ äänä tutŋqäwä?
23400	MAT 7:15	“He hiŋuä-tqä quaŋgä iquauŋi, äŋguänä wimasipiyä! He iquauŋqe, ‘Iqua sipsipqä eŋqä-pa äwqä haŋuä änyäŋäuä’ kŋuä eyätaŋgqä-qe, quwqä kŋuä indqäŋqe, hiveqä hiqiyqä iquauqä eŋqä-paŋä-qae, qui emäkpŋqäuä.
23406	MAT 7:21	Ämaqä Nyiŋi, ‘Naqä Iqukiyqä’ ändätqäŋuwä iquauŋqe, he kŋuä tiiŋä maeyqä pa inä, ‘Qu eeqänäŋi Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqeuŋqä epnuwiqä.’ Ämaqä Nyaqä Apiqu Qäukuä Yätu Äpmeŋqä Iqueqä äwiŋqä iunä qänaknä imitpqä iquanä hipnuwiqä.
23407	MAT 7:22	Hiunji Goti Iqueqä kukŋuä mitqä naqä iŋgaŋi, ämaqä kuapänäŋi tii dpnuwiqä. ‘Naqä Iqukiyä, ne hiŋuä-tqä wäuŋui imäkätanä, dŋä quvqä iquau huätä ändowatätanä, ämaqä mimäkqänäŋä iuŋi imäkätanäŋgaŋi, Tqä yoqetanä imäkmiŋqueqä.’
23408	MAT 7:23	Iquauŋi, Nyi kimaŋi tii tumniqeqä. ‘Nyi tutqä qäpu henyŋqe änyä maqŋqä eäŋänä. He ämaqä suqä quvqä kuapänä imäkquenjqä. Huätä upiyä!’”
23423	MAT 8:9	Nyi-pqe inänji. Nyi ämaqä yoqä-täŋä hŋqueqä yäpä imä äpmamä, ique qänaknä inä wimqänä. Nyaqä ämaqä mäkä-iqä nyi ämitŋqä iquauŋi, hŋque ‘Si uvä’ tquaŋgundqe, iqu äwäŋqiyä. Hŋque ‘Si biyä’ tquaŋgundqe, iqu äpäŋqiyä. Itaŋga ŋqä wäuŋuä-nyiyqä hŋque ‘Si tä imäkiyä’ tquaŋgundqe, iqu imäkäŋqiyä” ätukqe.
23453	MAT 9:5	Nyi iqueŋi, ‘Tqä suqä quvqe huätä ämakmäuqänä’ ätuätmä imäkmqe, yäŋänäqŋqä-täŋunjqä. Itaŋga Nyi iqueŋi, ‘Si ävautnä qaŋä uvä’ ätuätmä imäkmqä-pqe yäŋänäqŋqä-täŋunjqä. Qäquaqu asänäŋi.
23461	MAT 9:13	Nyi äpqe, ämaqä jänäŋä iquau tääqä tuätumamqä äpqä hmanjqä. Oeyä. Nyi ämaqä suqä quvqä imäkqä iquau tääqä tuätumamqä äpqeqä. Iiŋiŋqe he Goti Hanjuwä Iqueä bukä iu tiiŋä äqänäŋqe, näqŋqä mapiyä. ‘He hiqäva imäkätqäŋuwiŋqe, manyiŋqä iqiyä. He ämaqä iquauŋqä qeqä emäŋgaŋguti äŋguä itquapŋqä änyiŋgiyä.’”
23493	MAT 10:7	He äwäpu kukŋuä awi, ‘Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, qäukuä yätuta qäqi täqi ae äquvepqeqä’ tupŋqeqä.
23498	MAT 10:12	He iqueqä aŋiu äpaquväpiyäŋgaŋi, iqi pmamitpqä iquauŋi, ‘Goti Hanjuwä Iqu äŋguänä emäkäŋqiyä’ tquäpŋqä.
23505	MAT 10:19	Qu heŋi, kukŋuäŋqä eyqiyäma uwqaŋguwäŋgaŋi, ‘Ne kukŋui, äki taŋquatiyä? Ä kimaŋi, äänä tuaŋquatiyä?’ kŋuä mindqäŋqä pa iqäpŋqä. Oeyä. He kukŋuä tpŋqäŋgaŋi, Goti Hanjuwä Iqu he kukŋuä tupŋqe, ämetqueŋqiyä.
23511	MAT 10:25	Näqŋqä ämetqäŋuwä iqua, ämotquetŋqä iqutäŋi, asänäŋä eäŋuwi, ii qäyunjqä. Wäuŋuä imäkätqäŋuwä iqua, naqä iqutä asänä eäŋuwi, ii-pqe qäyunjqä. Iŋi ämaqä ämiqä iquenyqe, qu ‘Iqu dŋä quvqä Belsäpulä iqueqä’ ätpqe, iqueqä yäpä iqi itqäŋuwä iquauŋqe, yoqä quvqänäŋä asä inä tpŋqäuä.
23518	MAT 10:32	Ämaqä hŋqu, ämaqä iuŋi, ‘Nyi Jisasi Iquesaŋunjqä’ tquaŋgutqe, ga Nyi-pqe iqueŋqe, Apiqu Qäukuä Yätu Äpmeŋqä Iqueä hiŋuä iqiŋi, ‘Ämaqä tqu, Ŋqeqä’ tumniqeqä.
23519	MAT 10:33	Itaŋga ämaqä hŋqu, ‘Nyi Jisasi Iquesaŋunä manä’ tquaŋgutqe, ga Nyi-pqe iqueŋqe, Apiqu Qäukuä Yätu Äpmeŋqä Iqueä hiŋuä iqiŋi, ‘Ämaqä tqu, Nyitaŋu manä’ tumniqeqä.
23520	MAT 10:34	He Nyinyqe, ‘Iqu mäkä eeqäpnäŋi, mändi kittqiyätŋqä äpqeqä’ kŋuä maeyqä pa inä. Oeyä. Nyi ämaqe, äwqä haŋuä iŋqä pmetpnuwä diŋqe, mäma mapqä, ipäqäyuŋä äma äpqeqä.
23522	MAT 10:36	Itaŋga ämaqä hŋqueqä käyämaqä iquautaŋä hŋqua, iqueŋi himä-wiuŋqä wipnuwiqä.’
23527	MAT 10:41	Ämaqä hŋque, Goti Iqueqä kukŋuiŋqä hiŋuä-tqä hŋqu ique wimeqaŋga, iqu iquenyqe, ‘Hiŋuä-tqä-queqä’ kŋuä indqänätä, iqueŋi itmetä äŋguä iwimäkätqä iqu, Goti Hanjuwä Iqu ämaqä iqueŋi, nätmatqä äŋgui, hiŋuä-tqä iquau ävätŋqä-pa väniqeqä. Itaŋga ämaqä hŋque, ämaqä jänäŋä hŋqu ique wimeqaŋga, iqu iquenyqe, ‘Ämaqä jänäŋä-queqä’ kŋuä indqänätä, iqueŋi itmetä äŋguä iwimäkätqä iqu, Goti Hanjuwä Iqu ämaqä iqueŋi, nätmatqä äŋguä, ämaqä jänäŋä iquau ävätŋqä-paŋi väniqeqä.
23528	MAT 10:42	Itaŋgaŋi ämaqä hŋqu, Nyaqä ämaqä tquautaŋä yoqä naqä-täŋä maeqä hŋquenyqe, ‘Iqu Jisasi Iquenyqä qänaknä itŋqä-queqä’ kŋuä indqänätä, ique eqä isqä ävätqä iqu, Nyi iquenyqe, ‘Ämaqä tqueqä wäuŋuä äŋguä iutaŋä kimaŋi, ämeniqeqä’ naqä-qakuänäŋä etqänä” ätukqe.
23531	MAT 11:3	Iquaqu Ique äwimayi, yatŋqä tiiŋä äwikiyi. “Qu ‘Kraisi Iqu äpäŋqiyä’ ätätqäŋuwi, Si Qäqukitanä, ä hŋquenyqä hiŋuä inä äqänanä pmetuŋqutanä?”
23533	MAT 11:5	‘Ämaqä hiŋuä pisqä iqua, hiŋuä äŋguä äqäŋgäuä. Yukä quvqä iqua, qaŋä äŋguä äwqäuä. Wänyimäŋqä-täŋä iqua, äŋguä imäŋgäuä. Qätä äyqä iqua, qätä äwiyqäuä. Ae äpäkoŋguwä iqua, aŋgi ävauqäuä. Nätmatqä maeqä iqua, Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋuä äŋgui qätä äwiyqäuä.’
23538	MAT 11:10	“Bukä iuŋi, Goti Hanjuwä Iqueqä tuwaŋui tii ätä äqänänä. ‘Qätä wipiyä. Ämaqä Nyaqä kukŋuä ämapqä hŋque, Si hiŋuiqä kimetŋqä ändowatqänä. Sinyqä hänaqä näwinyä imäuetŋqänänyä,’ ätä äqänänä. Kukŋuä ii, ämaqä tätquenyqä ätqiyä.
23542	MAT 11:14	Goti Iqueqä bukä iuŋi, ‘Hiŋuä-tqä Laisa iqu äpäŋqiyä’ ätätä äqänäŋqe, ii Jonä iquenyqänä äqänänä. He Nyaqä kukŋuä iiŋqe, quuvqä heqäpŋqäpiyä, maeqiyqä ipŋqäpiyä?
23545	MAT 11:17	‘Ne henyqä hääwä qäyä ätqaŋgu, he himnuŋuä miqä iquwiqä. Ne pmapqä qäyä iqaŋgu, he kŋuä maqiyqä iquwiqä’ ätätqäŋuwiqä. Ämaqä täŋga äpmeŋuwä iqua, qu ymeqä tqua eŋqä-paŋä eäpu, suqä äsque-äsqueŋqä mäwiŋgaŋgiyi.
23546	MAT 11:18	Jonä asŋä-qäyqä iqu äpäqetaŋi, buayä änätä, wainqä-eqä maŋqä iqaŋga, qu ‘Dŋä quvqä-täŋä-queqä’ äyä ätkuwiqä.
23547	MAT 11:19	Iŋäqe Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqu äpäqetaŋi, buayätä eqätä gaŋgqäŋga, qu tii ätqäuä. ‘Ämaqä buayä eqä yaqäpiqä itä änätä, wainqä-eqä kuapä ŋqueqä. Itaŋga ämaqä mbqä motauqä iquauqätä, suqä quvqä imäkqä iquauqätä näueqä-queqä’ inä ätqäuä. Iŋäqe, Goti Hanjuwä Iqueqä ämaqä iquauqä wäuŋui, tiiŋä motquapnä. Iqueqä kŋuä indqäŋqe, ii aaŋä naqä-qakuiqä” ätukqe.
23549	MAT 11:21	Iquauŋi Iqu tiiŋä ätukqe. “Ämaqä Kolasinä pmeqä iquendä, Betsaitä pmeqä iquendä, hiqä haŋä-iqeŋqe, Nyi ‘Oänä’ etqänä. Tiiŋä etaŋgiyä. Nätmatqä ämaqä mimäkqänäŋä di, Nyi heyaqä awä iqisa imäkkqä-paŋi, ämaqä hŋqu Tayä pmeqä iquauätä, Saitonä pmeqä iquauätä awä iqisa imäkqä-säpi, qu qäŋganä tiiŋi ae pmeqäpniŋgä. Quwqä kŋui äkunmäknäpu, suqä quvqe ävquatämäupiyitaŋi, huäqä-huŋqä qäki ämäyäupu, tä wätakiu ae pmeqäpniŋgä.
23553	MAT 11:25	Iŋgaŋi, Iqu tii ätukqe. “Apä, Qäukuitä Quaetä Miqä Iquki, ämaqä näqŋqä kŋuä-täŋä iquauŋqä si nätmatqä tä zä äkittqiyeŋä-qe, ymeqä däŋä-sua eŋqä-pa äyä ämotquenyä. Si e imäkqaŋgnä, Nyi ‘äŋguiqä’ äktqänä.
23565	MAT 12:7	Iŋäqe, Goti Hanjuwä Iqueqä bukä iuŋi, kukŋuä hŋqu tiiŋä äqänänä. ‘He hiqäva imäkätqäŋuwiŋqe, manyiŋqä iqiyä. He ämaqä iquauŋqä qeqä emäŋgaŋguti äŋguä itquapŋqä änyiŋgiyä.’ He kukŋuä iiŋä iqueqä quatiŋqä näqŋqä meqä-säpi, he ämaqä suqä quvqä mimäkqä itqäŋuwä iquauŋi, haŋä-iqä mävqä iqäpniŋgä.
23585	MAT 12:27	He Nyinyqe, ‘Iqu Belsäpulä iqueqä yäŋänäqŋqeta dŋä quvqä iquau huätä ändowatätŋqeqä’ qäyunä tqaŋgpqe, hiqä ämaqä iqua dŋä quvqä huätä ändowatätqäŋuwi, yäŋänäqŋqä tqueqeta imäkätqäŋuwäwä? Hiqä ämaqä iiŋä imäkätqäŋuwä iqua, heyaqä kukŋuä iiŋi, ii qäyunä hma hitaŋgqeŋqä ämetquapŋqeqä.
23586	MAT 12:28	I etaŋgqä-qe, Nyi, Goti Iqueqä Dŋä Äŋguä Iqueqä yäŋänäqŋqä iquesa, dŋä quvqä iquau huätä dowatqaŋgundqe, iiŋqe he näqŋqä tiiŋä mapŋqeqä. ‘Goti Hanjuwä Iqunä miqe, ae emeqeqä.’
23591	MAT 12:33	“Ämaqe zä hŋquenyqä, ‘Zä tqu quvqätiyä, äŋguänäŋätiyä’ kŋuä indqänäpiyäŋgaŋi, kiqä häukui, hiŋuä ganä äqumbiyi, iŋgaŋi qu näqŋqä mapŋqäuä. Zä hŋqu äŋguänäŋä eäŋqe, kiqä häukuä-pqe, äŋguänäŋiqä. Iŋäqe zä hŋqu quvqä eäŋqe, kiqä häukuä-pqe, quvqeqä.
23595	MAT 12:37	Si kukŋuä äŋguä tquki etaŋgutqe, Goti Hanjuwä Iqu, ‘Si ämaqä jänänäŋukiyqä’ ktäniqeqä, ŋŋ si kukŋuä quvqä tquki etaŋgutqe, Goti Hanjuwä Iqu, ‘Si ämaqä quvqukiyqä’ ktäniqeqä” ätukqe.
23596	MAT 12:38	Iqu e tquaŋga, ämaqä kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä hŋquatä, Parisi hŋquatä, Iqueŋi tiiŋä ätukuwi. “Ämotqueqä Iqukiyä, ne tiiŋiŋqä äneŋgiyä. Si Goti Hanjuwä Iqueqä Wäuŋuä Imäkquki eäŋi, ne ‘naqä-qakuä-queqä’ kŋuä neyätŋqe, mänätquayä.”
23597	MAT 12:39	Iqu iquauqä kukŋui, kimaŋi tiiŋä ätukqe. “Qokä-apäkä täŋga äpmeŋuwä iquenä, he apäkä qokiqu äväma qaŋä hiŋgi qŋqä eŋqä-paŋä, quvqä eäpu, Goti Hanjuwä Iqueŋqe qänaknä miqä-quenjqä. He ‘Ne Sinyqä näqŋqä metuŋquä diŋqä, mänätquayä’ ändquwä-qe, Nyi iiŋi mimäkqä imqänä. He näqŋqä mapŋqe, hiŋuä-tqä Jona iqu qeyqä.
23601	MAT 12:43	Dŋä quvqä hŋqu ämaqä hŋque ävämaŋi, aŋä yeŋuä duŋqä äwäqe, iqu aŋä hapä pmeqä diŋqä qävqä ikiquäŋqiyä. Itaŋga hŋque mämäqumueqä iäqe, ‘Nyi aŋä hiŋuiqänä ävämakqä duŋqä aŋgu umqänä,’ täŋqiyä.
23623	MAT 13:15	Ämaqä iiŋä iqua näqŋqä äŋguä mämeqäŋqe, quwqä nyuäŋi woyqä ae imaqundäŋgqeqä. Kukŋuä qätä äŋguä mäwiyqäŋqe, quwqä qäte, ae imaqundäŋgqeqä. Nätmatqä hiŋuä äŋguä mäquŋquä ipŋqe, quwqä hiŋuä-pqe, ae yämaqundi iŋgqeqä. Qu iiŋä mimäkqä-säpi, quwqä kŋui äkunmäknäpu, Nyinyŋqä aŋgumä quvepqaŋgpi, ga Nyi iquauŋi äŋguä iwimäkqäminjqä.’
23635	MAT 13:27	Iŋgaŋi iqua äwäpu, ämaqä wäuŋuä kaniqueŋi tiiŋä tupnuwiqä. ‘Ämaqä naqä iquki, ne si tqä wäuŋuä iuŋi, kuä uwqä äŋguinä ätnämäuqiyä-tanä ikque. Qätaqä quvqä hui anä ätqäuŋuwi, änääŋäŋqäwä?’
23636	MAT 13:28	Iqu iquau kimaŋi, ‘Suqä iqu, ämaqä himä-wiuŋqä hŋqu imäkkqeqä’ tuäniqeqä. Itaŋi iqua yatŋqä wipnuwiqä. ‘Ne äwätanä, qätaqä quvqe ekautanä, aquvä maqiyatuŋqueŋqä äkiŋgiyä?’ tupnuwiqä.
23638	MAT 13:30	Kuä täkqäŋgaŋqä, qäquaqu qäyä ätqäunyqä. Kuä täkqäŋgaŋi, nyi ämaqä kuä täkpŋqä iquau tii tumniqeqä. “He qätaqä quvqe ganä ekaupu, aquvä äqiyäpu, tä väuepnuwäŋqä hatŋä äquqotäupu epiyä. Iŋgaŋi he kuä-witqe ätäupu, aquvä äqiyäpu nyaqä buayä pŋqä wiqä aŋä iu pŋqä hipiyä” tumniqeqä,’ tuäŋqiyä” ätukqe.
23652	MAT 13:44	“Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, mbqä pŋqä wiqä ipŋä imäkäpu, wäuŋuä iu qua zä äptekuwä eŋqä-paŋiqä. Ämaqä hŋqu mbqä ipŋä ique ämäqumuetä hiŋuä äqunäqetaŋi, iqu ‘Nätmatqä iiŋi mbqeuŋi ämäwqatäunä’ kŋuä indqänätä, hiŋuä qunämapenä yeeŋqiyä. Iŋgaŋi iqu aquvänä itä, iqueqä nätmatqä eeqänäŋi aquvä ämaqiyätä, ämaqä hŋquququa mbqä ipŋqä imäkäŋqiyä. Mbqä iiŋi ae ämeqe, iqu äwätä wäuŋuä iqueŋi mbqä iŋqiyä” ätukqe.
23694	MAT 14:28	I tquaŋga, Pitä iqu kimaŋi, “Naqä Iquki, Si Qäquki etaŋgutqe, ‘Eqä haqeqi qaŋä biyä’ diyä” ätukqe.
23706	MAT 15:4	Goti Hanjuwä Iqu kukŋuä hŋquaqu tii ätkqeqä. ‘Si tqä tniquetä, tnäwqätä, kukŋuä qänaknä itnä, yäpä iqinyä isŋqeqä.’ Itaŋga ‘Ämaqä hŋqu kiqä kaniqueŋqätä, känäuŋqätä, kukŋuä quvqä ätätqe, qu iqueŋi pizqä päkpŋqeqä.’
23707	MAT 15:5	Goti Iqu iiŋä ätkqä-qe, he tii tquenjqä. Ämaqä hŋqu iqueqä käniquesä känäutäŋi, ‘Nätmatqä nyi yätamäkqä qemätmä ämeŋqe, nyi Goti Hanjuwä Ique wimqä a ae ätäuqeqä’ ätuätqe, ämaqä iqu kaniqueqätä känäwqätä, yäpä iqi itä mävqä yäŋqiyä. Suqä iiŋä dutaŋi, he Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋui mändi äkittqiyäpu, hiqä taqä-tawäkauqä suqe, haqeqä ävauqumuatätqäŋäuä.
23711	MAT 15:9	Qu ämaqä iquauqä kukŋuä-suqä dinä awä ätäpiyä-qe, “Kukŋuä tä Goti Hanjuwä Iqueqe-qe” quaŋgä ätätqäŋä. Iiŋqe, qu Ŋqä yoqe haqeqä mamäupŋqä qoŋä änäuktäutqäŋuwi, hiŋginäwa itqäŋuwiqä.’”
23721	MAT 15:19	Nyi ‘kŋuä indqäŋqä iutanjqä’ etqe, ii suqä tiiŋiŋqä ätqä. Kŋuä indqäŋqä quvqä, suqä ämaqä pizqä päsqä, huiziqueqä apäkäŋqä iqä, huiwä yaŋä hiŋgi iŋqä, quwä-meqä, kukŋuä mitqeta quaŋgä-tqä, itaŋga hŋquauŋqä kukŋuä quvqä tqä, iquayi.
23743	MAT 16:2	Itaŋgi Iqu iquau kimaŋi, tiiŋä ätukqe. “Mäptqä äquveqetä, qäukui qua häŋesqä qäyqaŋgaŋi, he ‘Qäukui häŋesqä äqiyqe, ziŋuitäŋi mäptqä äŋguänä täŋqiyä’ tqä-quenjqä.
23744	MAT 16:3	Itaŋga ziŋuitäŋi, he tii tqä-quenjqä. ‘Qaquvqe hea äwitä, qäukui häŋesqä imäŋgqeŋqe, ii yuŋuä äqunätä piyä qiyäŋqiyä.’ Auqä, qäukuä iutaŋä hiqŋqe, he hiŋuä äqunäpu, iuta iwäsäupŋqeŋqe, näqŋqä äŋguänä ämeŋäuä. Iŋäqe Goti Hanjuwä Iqu täŋga imäkätŋqeŋqä hiqŋqe, he hiŋuä äqumbiyi, iuta iuwäsäupŋqä iiŋqe, he maqŋquenjqä.
23745	MAT 16:4	He qokä-apäkä täŋga äpmeŋuwä iquenä, he apäkä qokiqu äväma qaŋä hiŋgi qŋqä eŋqä-paŋä, quvqä eäpu, Goti Hanjuwä Iqueŋi qänaknä miqä-quenjqä. He ‘Si Tquki eäŋiŋqä ämänätquetnä, wäuŋuä hui imäkiyä’ ändquwä-qe, Nyi wäuŋuä hui mimäkqä imqänä. He näqŋqä mapŋqä hiqŋqe, hiŋuä-tqä Jona iqu qeyqä” ätukqe. I ätuäqe, quŋi äväma äukqe.
23749	MAT 16:8	Qu kukŋuä iiŋä ätnmiŋuwiŋqe, Jisasi Iqu näqŋqä eä, tii ätukqe. “Hiqä quuvqä heqiyqe, wäŋqänäŋäpiyqä. ‘Ne bretqe hmanjqe’ suŋqä ätätqäŋäuä? Nyi bretqeŋqä maetqä da iqänä.
23752	MAT 16:11	He iiŋiŋqä maqŋqä eäŋuwi, ii suŋqäwä? Nyi bretqeŋqä kŋuä nyiyqaŋgi maetqä da iqänä. Nyi Parisi iquauätä, Satyusi iquauätä, nätmatqä änyuämäuqä iiŋqe, ‘He maŋitä ämäwqätäupu äŋguänä mimbiyä’ etqänä” ätukqe.
23755	MAT 16:14	I tquaŋga iqua kimaŋi, “Hŋqua ‘Jonä asŋä-qäyqä iqueqä,’ hŋqua ‘Laisa iqueqä,’ itaŋga hŋqua ‘Järämai iqutiyä, hiŋuä-tqä hŋququtiyä?’ ätätqäŋuwiqä” ätukuwi.
23779	MAT 17:10	I tquaŋga, iqua Iqueŋi yatŋqä tiiŋä äwikuwi. “Laisa iqu täŋganä quvepqaŋgi äqunäŋunä. Iŋi ämaqä kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä iqua tiiŋi, suŋqä ätätqäŋuwäwä? ‘Laisa iqu Kraisi Iqueŋi hiŋuiqä wimeŋqiyäqeuä.’”
23789	MAT 17:20	Iqu kimaŋi tiiŋä ätukqe. “Hiqä quuvqä heqiyqe, aaŋä wäŋqänäŋäpu etaŋgi, he iiŋi änä mimäkqä ipŋqäuä. Nyi naqä-qakuä hitmqeqä. Hiqä quuvqä heqiyqe, zä-guawä piikä wäŋqä isua eŋqä-paŋä etaŋgutqe, he qoqoŋä tqueŋi, ‘Täqisaŋi, näŋiŋqä uvä’ tquaŋguwäŋgaŋi, iqu äwäŋqiyä. He eeqänäŋä iŋi, qeiqinyä imäkpŋqäuä.”
23806	MAT 18:10	Ymeqä wäŋqä isuauä awä iqisaŋä hmbinyqe, ‘Ipu nätmatqä hiŋginäwaŋqeqä’ kŋuä miqä pambiyä. Kŋuä iquenyqe, he äŋguänä wimasipiyä. Nyi he tii hitmqeqä. Ynaunjqä qäukuä yätuŋä ymeqä tquau ämitqäŋuwä iqua, qu Ŋqä Apiqu Qäukuä Yätu Äpmeŋqä Iqueqä hiŋuä iqi ätqäuŋäuä.”
23812	MAT 18:16	Iqu saqä kukŋui qätä makiyqä iqaŋgutqe, si Goti Hanjuwä Iqu kukŋuä ätkqä-pa qänaknä itnä, ämaqä hŋqunäŋä-qe, hŋquaquiŋä-qe itmetnä, iqutä kukŋuä anä tpŋqeqä. Goti Iqu tii ätkqe. ‘Ämaqä hŋquaquiŋä-qe, hŋquaqui-hŋqueŋä-qe kukŋuä asänäŋä dinä tqaŋgpqe, he qätä iunä wiyqäpnä.’
23821	MAT 18:25	Iŋäqe, iqu kima vätŋqe hma etaŋgutqe, ämiqä iqu tii tuäŋqiyä. ‘He ämaqä tquesä, iqueqä ymeqä-apäkä iutä, iqueuä nätmatqä eeqänäŋä-pqe, ämaqä hŋqua mbqä ipŋqä qäsä ätuma upuiyä. Iŋi, imbqua ämaqä iquauqä wäuŋuä-wiyqä hiŋgiŋqä hipŋqänänyä. Itaŋga he mbqä kimaŋi, iuta mapŋqänänyä.’
23822	MAT 18:26	Wäuŋuä-wiyqä iqu kukŋuä tä qätä äwiyäqe, iqu ämiqä iqu-täŋä qäqiqi äpäknätä, qoŋä äuktäuä, tii tuäŋqiyä. ‘Yää, si nyinyqä huäqä kuŋgaŋguti, hiŋuä äqännä pmayä. Itaŋga nyi si hiŋginäwa ämäktaukqe, kimaŋi äktapmqänä.’
23824	MAT 18:28	Itaŋi wäuŋuä-wiyqä iqu yäpaqä mäŋgisa äpäwäqe, iqueqä wäuŋuä anä isinyä 10 kina hiŋginäwa ämotaukqä hŋque wimeŋqiyä. Iqu ique a äkiqätätä, hiiŋuä-qo iu a äkiyamäkätä, tii tuäŋqiyä. ‘Si hiŋginäwa ämakŋä eeqänäŋi, täŋga maqä dapiyä!’
23825	MAT 18:29	Iutaŋi wäuŋuä anä imisiyqä iqu quanŋä äpäknätä, ‘Yää, nyinyqä huäqä kuŋgaŋguti, hiŋuä äqännä pmayä’ tuäŋqiyä. ‘Nyi si hiŋginäwa ämäktaukqe, kima ktapmqänä.’
23826	MAT 18:30	I tquaŋgaŋi, kiŋganäŋä iqu iiŋiŋqe mäwiŋgaŋgi, ‘Oeyqä’ ätuätä, iqueŋi guä pmuateqä aŋä iuŋqä ätuma wäŋqiyä. Iqueqä hiŋginäwa ämotaukqe, kimaŋi qäyunä äyä hiqaŋgaŋqe, iu yqänä pmetäŋqiyä.
23829	MAT 18:33	Nyi sinyqä huäqä änuŋgqeqä. Iŋi suŋqäwä? Si tqä wäuŋuä anä imäkqä iquenyqä huäqä makuŋqä iqeuä’ tuäŋqiyä.
23836	MAT 19:5	Iiŋä imäkätäqetaŋi, tiiŋä ätkqeqä. ‘Qokä hŋqu, kandä-känatä ävämetä, iqueqä apäkisä guä ämänyinyä, huiwä naqä-hŋqunä änyinyä pmeqäŋqeqä.’
23838	MAT 19:7	E tquaŋga, Parisi iqua Iqueŋi, yatŋqä änyä-häŋä hŋqu tiiŋä äwikuwi. “Iŋi, Mosisi iqu suqä tiiŋi, änääŋqä änätapkqäwä? Iqu suqe, ‘Ämaqä hŋqu huätä dowatqä tuwaŋuä äqiyätä, apäki ävätä, ii huätä dowatätŋqeqä’ ätätä änätapkqeqä.”
23845	MAT 19:14	I tquaŋguwäŋga, Iqu “He ‘oeyä’ mätquä pambiyä. Isua änyimapŋqä qäyä äppiyä. Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqeuŋi, ymeqä täsua eŋqä-paŋä iiŋä isuauqeqä.”
23863	MAT 20:2	Ämaqä wäuŋuä imipqä iqua, ‘Ne hiunji tque wäuŋuä itanä, mbqä huätäkŋqä metuŋqueqä’ tquaŋguwäŋga, ämaqä naqä iqu iquauŋi, iqueqä wainqä wäuŋuä iuŋqä dowatäŋqiyä.
23864	MAT 20:3	Hiunji ziŋuitäŋi 9 klokŋga, iqu äwätä, ämaqä hŋqua ququawä aquväqŋqä iu hiŋginäwa tqäutaŋgä äqunäqe, tiiŋä tuäŋqiyä. ‘He-pqe äwäpu, nyaqä wainqä wäuŋuä iu wäuŋuä iqaŋgpqe, nyi mbqe, qäyunä etapmqänä.’
23867	MAT 20:6	Itaŋi heatqä awiyqä 5 klokiuŋi, iqu äwätä, ämaqä huizi iquau-pqe, hiŋginäwa pämä tqäutaŋgä äqunäqe, yatŋqä tiiŋä väŋqiyä. ‘Äänä etaŋgikä? He hiunji tqueŋi, wäuŋuä maeqä hiŋgi, suŋqä tqäuŋäuä?’