23217	MAT 1:4	De Aram nī ncuu dē tatá Aminadab, de Aminadab nī ncuu dē tatá Naasón, de Naasón nī ncuu dē tatá Salmón.
23218	MAT 1:5	De Salmón nī ncuu dē tatá Booz, de naná dē nī ncuu Rahab. De Booz nī ncuu dē tatá Obed, de naná dē nī ncuu Rut. De Obed nī ncuu dē tatá Isaí.
23219	MAT 1:6	De Isaí nī ncuu dē tatá David, tēe nī ncuu rey. De rey David nī ncuu dē tatá Salomón, de naná dē, xihna cā nī ncuu ña ñasíhí Urías.
23220	MAT 1:7	De Salomón nī ncuu dē tatá Roboam, de Roboam nī ncuu dē tatá Abías, de Abías nī ncuu dē tatá Asa.
23225	MAT 1:12	De tá nī īyo ndá ji ñúcuán, de Jeconías nī ncuu dē tatá Salatiel. De Salatiel nī ncuu dē tatá Zorobabel.
23227	MAT 1:14	De Azor nī ncuu dē tatá Sadoc, de Sadoc nī ncuu dē tatá Aquim, de Aquim nī ncuu dē tatá Eliud.
23231	MAT 1:18	De jā ní ncacu Jesucristo de súcuán nī ncuu: Naná yā María, ja nī ncundaā jā cundeē ña jíín José. De jondē tá ncháha ca cundeē ña jíín dē, de nī jīcūhun sēhe ña nī nsāhá Espíritu Santo.
23233	MAT 1:20	De juni súcuán nácani inī dē, de nī stéhēn jāni nūū dē jā ní nquenda-ni iin ángel maá Jētohō ō Yāā Dios nūū dē, de nī ncāhān yā jíín dē: José, sēhe tatā David, mā cúyūhú nú cueca nú ñasíhí nú María, chi sēhe ña jā cacu, vāji ji jondē nūū maá Espíritu Santo.
23235	MAT 1:22	Súcuán nī ncuu ndācá tiñu yáhá, tácua quee ndaā tūhun Jētohō ō Yāā Dios jā ní ncāhān tēe nī nacani tūhun yā jondē janahán. De súcuán nī ncāhān dē:
23253	MAT 2:15	De ñúcuán nī ndeē dē jondē nī jīhī Herodes. De súcuán nī ncuu tácua quee ndaā tūhun Jētohō ō Yāā Dios jā ní ncāhān tēe nī nacani tūhun yā janahán: Jondē nación Egipto nī ncana nī Sēhe nī vāji ji, ncachī Yāā Dios, cáchī tutū.
23261	MAT 2:23	De nī nquenda ndá dē ñúcuán, de nī ndeē dē ñuū nání Nazaret. Súcuán nī ncuu tácua quee ndaā tūhun jā ní ncāhān ndá tēe nī nacani tūhun Yāā Dios janahán. Chi nī ncachī dē jā cāhān nchivī jā tēe ñuū Nazaret cúu Jesús.
23264	MAT 3:3	De Isaías, tēe nī nacani tūhun Yāā Dios jondē janahán, suha nī ntee dē tūhun Juan nūū tutū: Coo iin tēe jā cana jee jondē nūū ñuhun tíhá: Sāhá tūha ndá nú maá nú, chi quenda maá Jētohō ō. De sāhá ndá nú tiñu ndāā, chi vāji yā, cachī dē. Ncachī Isaías.
23272	MAT 3:11	De nduhū chi jíín ndute scuénduté nī ndá nú, de ñúcuán cúu jā stéhēn nū jā ní nacani inī nū jā sndóo nú cuāchi nú. De Yāā jā quiji, chi modo jā scuénduté yā ndá nú cúu jā cuāha yā Espíritu Santo cundeē inī ánō ndá nú, de poder yā cúu tá cúu ñuhūn. De Yāā jā quiji chi cúñáhnú ndasí cā yā nsūú nduhū. Chi nduú cúñáhnú cuitī ni nūū yā, ni jā cuetíñú yā nduhū vísō iin tiñu lúlí cā jā cuiso nī nījān yā.
23273	MAT 3:12	De sāhá yā tá sáhá tēe stéchí trigo, chi sāhá síín yā nchivī vāha jíín nchivī nēhén, tá cúu nūū cúndoo trigo jā quée síín paja. De nastútú yā trigo yā ndīvi inī yacā yā. Sochi paja chi teñuhūn yā nūū ñúhūn jā má ndáhvā cuitī, ncachī Juan.
23275	MAT 3:14	Sochi nduú cúnī Juan scuénduté dē yā, chi nī ncāhān dē jíín yā: Sa cánuú jā scuénduté maá ní sāán, ¿de nāsa cúu jā sa nūū sá vāji ní? ncachī dē.
23278	MAT 3:17	De ichi andiví nī ncāhān iin tūhun: Yáhá cúu Sēhe nī jā mānī ndasí nī jíín, de cúsiī ndasí inī ni jíín, ncachī.
23279	MAT 4:1	Ñúcuán de nī jīnū Jesús jondē nūū ñuhun tíhá nī nsāhá Espíritu Santo. Chi ñúcuán coto túnī tāchī cúñáhnú yā, chi cúnī jā sāhá yā cuāchi.
23281	MAT 4:3	De nī nquenda maá tāchī cúñáhnú jā coto túnī ji yā, de nī ncāhān jíín yā: Tú maá nú cúu Sehe Yāā Dios de cāhān nū jā ndá yūū yáhá ná ndúu stāā cajī nū, ncachī.
23284	MAT 4:6	De nī ncāhān ji jíín yā: De tú Sēhe Yāā Dios cúu nú, de squíncava nú maá nú jondē nūū ñūhún, chi scácu yā ndóhó. Chi súcuán yósō nūū tutū: Tetíñú yā ndá ángel yā jā coto ndóhó. De canee ndá yā ndóhó, tácua mā scáchihi nú jēhē nū nūū yúū. Cáchī tutū, ncachī tāchī.
23288	MAT 4:10	Ñúcuán de nī ncāhān Jesús nūū tāchī: Satanás, cujiyo cuáhán, chi yósō nūū tutū jā ná chíñúhún nchivī maá Jētohō ji Yāā Dios, de nūū mátúhún-ni yā satíñú ji, ncachī yā.
23296	MAT 4:18	De jíca Jesús yuhú mar Galilea cuāhān yā. De nī jinī yā nūū ūū tēe, de ñanī ndúū dē. De iin dē cúu Simón jā suni nání Pedro, de incā dē cúu Andrés. De tēe tíin tiacá cúu ndúū dē, de chúhun dē ñunu dē inī mar.
23302	MAT 4:24	De nī jītē nuu tūhun yā cuāhān níí región Siria. De nūū yā nī nquisiáha ji ndācá nchivī cúhū, nchivī jā ndóho quéhén nūū cuēhē, jíín jā játū, jíín jā ñúhún tāchī inī, jíín jā jíhī yīhí, jíín jā ní nduvehlé. De nī nasāhá vāha yā ndá ji.
23322	MAT 5:19	Túsaá de tú iin nchivī nduú squíncuu ji iin tūhun yáhá jā ndácu ley yā, vísō iin tūhun lulí cā cúu, de tú stéhēn ji jā suni súcuán sāhá sava cā nchivī, túsaá de cuu ji nchivī núu cā inī andiví nūū tátúnī Yāā Dios. Sochi tú iin nchivī squíncuu ji de stéhēn ji jā squíncuu nchivī, túsaá de cuñáhnú ji inī andiví nūū tátúnī Yāā Dios.
23325	MAT 5:22	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú, vísō vāchi jā quītī inī iin nchivī cunī ji táhán ji, de suni quīhīn ji nūū justicia. De tú iin nchivī cāhān nāvāha ji nūū táhán ji, túsaá de quīhīn ji nūū justicia cúñáhnú cā. De tú iin nchivī cāhān ji nūū táhán ji: Ndóhó tēe naā ndasí, cachī ji, túsaá de quīvi ji nūū ñúhūn infierno de tú mā nácani inī ji.
23331	MAT 5:28	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú jā tú iin tēe ndéhé dē nūū iin ñahan jā ndíyo inī dē ña, ñúcuán de ja nī ncasíquí ndéē dē ñahan ñúcuán inī ánō dē.
23335	MAT 5:32	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú, tú iin tēe sndóo dē ñasíhí dē, de tú nsūú jā ndiī ña, túsaá de sáhá dē jā casíquí ndéē ña jā cundeē ña jíín incā tēe. De tú iin tēe cueca dē ñahan jā ní nquendōo, suni cásíquí ndéē dē ña.
23337	MAT 5:34	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú jā ni iin sīquī tiñu mā cáhān téyíí nú jondē jíín síví Yāā Dios. De tú cāhān téyíí nú de nduú vāha jā nacunehen nú andiví, chi suu cúu nūū íyó mesa nūū tátúnī Yāā Dios.
23342	MAT 5:39	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú: Mā nácuāha nú jā ndutahvī tēe jā sáhá nāvāha ndóhó. Chi tú ní tēe cani dē cūñu nuū lado cuáhá nú, de vāha cā suni cuāha nú incā lado cani dē, nsūú cā jā nacuāha nú jā ndutahvī dē.
23347	MAT 5:44	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú: Cundáhví inī nū nchivī jā jínī ūhvī ndóhó. De cācān táhvī nū jā váha cuu nchivī jā cáhān nāvāha sīquī nū. De sāhá vāha nú jíín nchivī jā quítī inī jínī ndóhó. De cācān táhvī nū jēhē nchivī jā cáhān nēhén nūū nū de sáhá xēēn ji ndóhó.
23354	MAT 6:3	Sochi ndá ndóhó, tá sáhá nú caridad, de sāhá yuhū nū, tácua jondē amigo vāha nú mā cūní jā sáhá nú.
23355	MAT 6:4	Súcuán sāhá yuhū nū caridad. De maá Tatá nú jā ndéhé jā sáhá yuhū nū, iin quīvī de cuāha yā tāhvī cuu nú.
23357	MAT 6:6	Sochi ndá ndóhó, de tá jícān táhvī nū, de ndīvi nú inī vehe nú de nacasī nū viéhé. De cācān táhvī nū nūū maá Tatá nú, Yāā jā íyó yuhū jíín nú. Ñúcuán de maá Tatá nú jā jínī yā jā súcuán sáhá yuhū nū, cuāha yā jā jícān nū.
23362	MAT 6:11	Stāā jā técū ndá sá ndācá quīvī, taji ní nūū sá mitan.
23364	MAT 6:13	De mā cuáha ní tūhun jā coto túnī tāchī sāán, chi sa scácu ní sāán nūū ndācá jānēhén. Chi maá ní cúu Yāā tátúnī, de tíin ní poder, de viī ndasí cúñáhnú ní níí cání. Súcuán ná cóo. Amén. Cachī ndá nú.
23366	MAT 6:15	Sochi tú mā cúne cáhnú inī nū nūū nchivī jā sáhá cuāchi nūū nū, de suni súcuán mā cúne cáhnú inī maá Tatá nú nūū cuáchi nú.
23368	MAT 6:17	Sochi ndá máá nú, tá íyó nditē inī nū de sa nasāhá vāha nú xīnī nū de quiti nuú nú,
23374	MAT 6:23	Sochi tú nduú íyó nijīn tīnūú nú, de níí-ni yiqui cúñu nú íyó neē. De suni súcuán cúu ánō nū, chi tú maá-ni jā jáni nēhén inī nū, de nācā neē cā íyó inī ánō nū túsaá.
23380	MAT 6:29	De cáhān ni jíín ndá nú jā juni rey Salomón, quīvī jā ní ñūhun dē sahma váha ndasí, de ni nduú ní ñúhún dē sahma viī súcuán tá cúu nūū íyó ndá itā.
23383	MAT 6:32	Chi maá-ni sīquī yáhá cúu jā ndíhvī inī nchivī ñayīví jāá nduú cándíja. Sochi ndá máá nú, chi íyó Tatá nú andiví, de jínī yā jā jíni ñúhún nú ndācá yáhá.
23400	MAT 7:15	De mā cándíja cuitī nū ndá tēe stáhví jā cáhān dē jā tūhun Yāā Dios nácani dē. Chi modo tīcāchí, quiti jāá nduú xēēn, súcuán sáhá ndá dē vāji dē nūū nū. Sochi inī ánō dē chi cúu dē tá cúu yīhī, quiti xéēn.
23410	MAT 7:25	De nī ncuun sāvī, de nī ndaa ndute yúte, de nī nquene tāchī xéēn, de nī nchindahá vehe ñúcuán. Sochi nduú ní jícó cáva, chi sīquī toto yósō.
23416	MAT 8:2	De iin tēe ndóho cuēhē stéhyū, nī nquenda dē nūū yā. De nī jēcuīñī jītí dē nūū yā, de nī ncāhān dē jíín yā: Señor, jínī sá jā cuu sāhá ní jā nduvāha sá, de tú cúnī ní, ncachī dē.
23420	MAT 8:6	Señor, mozo sá cáá ji vehe sá, chi nī nduvehlé ji de ndóho ndasí ji, ncachī dē.
23422	MAT 8:8	De nī ncāhān capitán jíín yā: Señor, nduú cúñáhnú sá jā quíhīn ní quīvi ní vehe sá. Chi maá jā cāhān ní-ni, de ná ndúvāha-ni mozo sá.
23426	MAT 8:12	Sochi sava nchivī nación Israel jā maá ji quīvi nícu, sa tavā yā ji quīhīn ji nūū neē, chi nduú ní ncándíja ji. De ñúcuán cuacu ji de nacayīhí ji ñii yúhú ji jā ndoho ndasí ji, ncachī yā.
23434	MAT 8:20	De nī ncāhān Jesús jíín dē: Ndācá xúncuii chi íyó yavī cava tī, de ndá saā suni íyó tacā tī. Sochi maá nī, Yāā nī nduu tēe, nduú nūū cūsūn ni, ncachī yā.
23435	MAT 8:21	De incā tēe nī ncāhān dē jíín yā, de tēe scuáha jíín yā cúu dē: Señor, cundetū ní de ná quíchiyuhū sá tatá sá xihna cā. Sá de cuniquīn sá níhín, ncachī dē.
23439	MAT 8:25	De ndá tēe scuáha jíín yā nī sndóto dē yā, de nī ncāhān dē: Señor, scácu ní yóhó, chi quēe ó chījin ndute, ncachī dē.
23443	MAT 8:29	De nī ncana cóhó ndúū dē nī nsāhá tāchī: ¿Nūcu vāji ní nūū sá, Jesús Sēhe Yāā Dios? ¿A vāji ní yáhá jā sndóho ní sāán jondē ncháha ca quenda maá quīvī? ncachī.
23448	MAT 8:34	Sá de ndihi nchivī ñuū nī nquee ji cuāndēhé ji nūū íyó Jesús. De tá nī nquenda ji nūū íyó yā, de nī ncāhān ndāhví ji jíín yā jā ná quée yā región ñúcuán quīhīn yā.
23454	MAT 9:6	De mitan de ná stéhēn ni jā maá nī, Yāā nī nduu tēe, ndíso tíñú nī inī ñayīví yáhá jā cune cáhnú inī ni nūū cuáchi. Sá de nī ncāhān yā jíín tēe nī nduvehlé: Nacōo de naquehen nú camilla nū de quīnohōn nū vehe nú, ncachī yā.
23462	MAT 9:14	Ñúcuán de ndá tēe scuáha jíín Juan tēe scuénduté, nī nquenda dē nūū Jesús. De nī ncāhān ndá dē jíín yā: Sāán jíín ndá tēe fariseo, cuāhā vuelta íyó nditē inī ndá sá nūū Yāā Dios. De ndá tēe scuáha jíín maá ní, ¿nūcu nduú sáhá dē súcuán?
23463	MAT 9:15	De nī ncāhān Jesús jíín dē: ¿A cuu conditē inī ndá dē juni íyó cā ni jíín dē? ¿A cuu cucuécá inī nchivī jā íyó vico tándāhá juni ndéē tēe tándāhá jíín ji? Sochi quiji quīvī jā cujiyo tēe tándāhá, de quīvī ñúcuán chi conditē inī ji.
23466	MAT 9:18	De juni cáhān Jesús ndācá tūhun yáhá, de iin tēe cúñáhnú nūū nchivī hebreo nī nquenda dē nūū yā. De nī jēcuīñī jītí dē nūū yā, de nī ncāhān dē: Sēhe síhí sá, cáta nī jīhī ji. De á mā cóhōn de tee ní ndahá ní ji, de natecū ji, ncachī dē.
23475	MAT 9:27	De nī nquee Jesús ñúcuán cuāhān yā. De ūū tēe cuáá cuāhān dē yātā yā, de cána jee dē: Maá ní jā cúu ní Sēhe tatā David, cundáhví inī ní sāán viī, ncachī dē.
23476	MAT 9:28	De tá nī nquenda yā vehe, de nī nquenda ndúū tēe cuáá ñúcuán nūū yā. De nī ncāhān yā jíín dē: ¿A cándíja ndúū nū jā cuu nacune nī tīnūú nú? ncachī yā. De nī ncachī ndúū dē: Cándíja sá Señor, ncachī dē.
23479	MAT 9:31	Sochi tá nī nquee ndúū dē, de nī scútē nuu dē tūhun níí región ñúcuán jā súcuán nī nsāhá yā ndúū dē.
23482	MAT 9:34	Sochi ndá tēe grupo fariseo chi nī ncāhān dē: Tēe yáhá chi távā dē tāchī jíín fuerza maá tāchī cúñáhnú cā, ncachī dē.
23488	MAT 10:2	De yáhá cúu síví ndihúxī ūū tēe apóstol: Tēe xíhna ñúhún cúu Simón jā suni nání Pedro, jíín ñanī dē Andrés. De ūū cā dē cúu sēhe Zebedeo, de nání dē Jacobo jíín Juan.
23490	MAT 10:4	jíín Simón tēe grupo cananista, jíín Judas Iscariote, tēe jā ní nastúu dē yā.
23491	MAT 10:5	De nī ntají Jesús ndihúxī ūū tēe yáhá jā quíhīn dē. De nī ndacu yā tiñu nūū dē nāsa sāhá dē: Mā quíhīn ndá nú nūū nchivī jāá nsuú nchivī maá ó hebreo cúu, de ni mā quívi nú ndācá ñuū nchivī Samaria.
23501	MAT 10:15	De ndāā cáhān ni jíín ndá nú jā quīvī juicio de xēēn cā coo castigo sīquī ndá ñuū jā sáhá súcuán nsūú cā sīquī ñuū Sodoma jíín ñuū Gomorra nūū ní nsāhá ndasí nchivī cuāchi.
23508	MAT 10:22	De ndihi nchivī quītī inī ji nūū nū jā síquī nduhū. Sochi nchivī jā cuiñi nīhin jondē jīnu tūndóhó, nchivī ñúcuán chi cācu ánō ji.
23511	MAT 10:25	Chi tēe scuáha, tá cúu nūū ndóho maestro dē, suni súcuán cundoho nahñí dē, de tēe cúu mozo suni cundoho dē tá cúu nūū ndóho patrón dē. Túsaá de tú nduhū cáhān ndá ji jā Satanás cúu nī, de nā oncā cúu ndá ndóhó jā má cáhān ji jā cúu nú Satanás.
23534	MAT 11:6	De nācā ndetū tēe jā má nácani yátá inī dē jā nduhū cúu Cristo. Súcuán cachī nū nūū Juan, ncachī yā jíín ndúū dē.
23549	MAT 11:21	Nācā xēēn cundoho ndá nú, nchivī ñuū Corazín. De nācā xēēn cundoho nú, nchivī ñuū Betsaida. Chi tú inī ñuū Tiro jíín ñuū Sidón ní nsáhá nī tiñu ñáhnú jā ní nsāhá nī inī ñuū maá nú, de ñamā nacani inī nchivī ñuū ñúcuán jā sndóo ji cuāchi ji nícu. De sāhá ji seña jā stéhēn jā nácani inī ji sīquī cuáchi ji, chi cuhun ji sahma túún de chihi ji yāā xīnī ji nícu.
23550	MAT 11:22	Túsaá de cáhān ni jíín ndá nú jā quīvī quiji juicio, de xēēn cā coo castigo sīquī ndá nú nsūú cā jā coo sīquī ñuū Tiro jíín ñuū Sidón.
23551	MAT 11:23	De ndá ndóhó nchivī ñuū Capernaum, ¿á jáni inī ndá nú jā cúñáhnú nú tá cúu iin jā cáa cuāhān ichi andiví? Nduú chi sa nuu nú jondē lugar nūū íyó ndá ánō ndīyi. Chi tú inī ñuū Sodoma ní nsáhá nī tiñu ñáhnú jā ní nsāhá nī nūū maá nú, de coo ñuū ñúcuán jondē mitan nícu.
23552	MAT 11:24	Túsaá de cáhān ni jíín ndá nú jā quīvī juicio de xēēn cā coo castigo sīquī ndá nú nsūú cā jā coo sīquī nchivī ñuū Sodoma, ncachī yā.
23555	MAT 11:27	De nī ncāhān cā yā: Ndiviī nī jēhe Tatá nī nūū ni. De nduú jínī ndá nchivī ní iin cúu nduhū, Sēhe Yāā Dios, chi maá-ni Tatá nī cúu jā jínī yā nduhū. De ni nduú jínī nchivī nāsa Yāā cúu maá Tatá, chi maá-ni Sēhe cúu jā jínī. De íyó nchivī jā cúnī maá Sēhe stéhēn yā nūū ji nāsa Yāā cúu Tatá yā, de maá ji suni cunī ji.
23571	MAT 12:13	Ñúcuán de nī ncāhān yā jíín tēe jā ní nchīchī ndahá: Scáā ndahá nú, ncachī yā. De nī scáā dē, de nī nduvāha-ni tá cúu nūū íyó incā.
23582	MAT 12:24	De ndá tēe grupo fariseo, nī jini dē jā súcuán cáhān ji. De nī ncāhān ndá dē: Tēe yáhá mā cūú tavā dē ndá tāchī de tú mā sāhá dē jíín fuerza Satanás jā cúñáhnú nūū ndá tāchī, ncachī dē.
23584	MAT 12:26	De saá-ni Satanás tú tavā táhán tāchī, túsaá de sáhá síín maá. ¿De nāsa cuiñi nīhin Satanás jā ndacu nūū táhán túsaá?
23585	MAT 12:27	Chi cáhān ndá nú jā jíín fuerza Satanás távā ni ndá tāchī. De tú súcuán cúu de ndá nchivī jā scuáha jíín ndá nú, ¿nā jīín fuerza távā maá ji tāchī, jáni inī nū? Túsaá de ndá máá ji cachī jā ní stíví ndasí nú jā ní ncāhān nū jā távā ni tāchī jíín fuerza Satanás.
23587	MAT 12:29	¿Chi nāsa cuu quīvi iin tēe inī vehe tēe ndacuī jā sacuíhná dē ndatíñú? Chi cánuú jā xihna cā cuhnī dē tēe ndacuī, sá de cuu sacuíhná dē ndatíñú tēe ñúcuán. De suni súcuán cúu jā júhnī ni Satanás de távā ni tāchī.
23589	MAT 12:31	Jā ñúcuán cáhān ni jíín ndá nú: Iyó modo jā coo tūhun cáhnú inī nūū ndācá cuāchi jā sáhá nchivī, jíín nūū ndācá tūhun nēhén jā cáhān ji. Sochi tú cāhān nāvāha ji sīquī Espíritu Santo, de mā cúne cáhnú inī Yāā Dios nūū ji.
23590	MAT 12:32	De tú nā-ni nchivī cāhān ji sīquī nduhū, Yāā nī nduu tēe, cuu cune cáhnú inī Yāā Dios nūū ji. Sochi tú nā-ni nchivī cāhān nāvāha ji sīquī Espíritu Santo, mā cúne cáhnú inī Yāā Dios nūū ji, ni ñayīví yáhá, ni tiempo jā quiji.
23600	MAT 12:42	De reina jā ní ncuñáhnú nación ichi sur, natecū ña jíín nchivī tiempo yáhá, quīvī juicio jā sāhá ndāā yā cuāchi, de cāhān ña cuāchi sīquī ji. Chi jondē jícá ndasí nī nquiji ña nī nini ña ndá tūhun ndíchí jā ní ncāhān rey Salomón, de nī ncandíja ña. De mitan chi cúñáhnú cā nduhū, Yāā íyó yáhá, nsūú cā Salomón, de nduú cándíja ndá nú nduhū.
23607	MAT 12:49	De nī stéhēn ndāhá yā nūū ndéē ndá tēe scuáha jíín yā. De nī ncāhān yā: Suni naná nī jíín ñanī ni cúu ndācá yáhá.
23616	MAT 13:8	De jacū cā nī jītē nūū ñuhun váha, de nī jēhe cuāhā nūnī. Sava nī jēhe ciento jā iin iin, de sava nī jēhe ūnī xico, de sava cā nī jēhe ōcō ūxī.
23619	MAT 13:11	De nī ncāhān yā: Ndá ndóhó chi sáhá yā jā cuu jīcūhun inī nū ndá tūhun yáhá jā ní nchiyuhū, nāsa quívi nchivī ndahá Yāā andiví jā tatúnī yā nūū ji. Sochi nchivī yáhá jāá nduú cándíja, chi mā jícūhun inī ji.
23620	MAT 13:12	Chi nchivī ja jícūhun inī, stéhēn cā yā nūū ji, de víhí cā cunī ji. Sochi nchivī jāá nduú cándíja, vísō ja jínī ji jacū, de sa naā.
23624	MAT 13:16	Sochi ndá máá nú, nācā ndetū nū, chi ndéhé nú jíín tīnūú nú, de tée sōho nú.
23627	MAT 13:19	De nchivī jā jíni tūhun nāsa tátúnī Yāā Dios, de tú nduú jícūhun inī ji, de cúu ji tá cúu tatā jā ní jītē yuhú íchí. Sá de quénda tāchī cúñáhnú de cándeē-ni tūhun inī ánō ji.
23629	MAT 13:21	Sochi nduú cúcutú tūhun inī ánō ji, de jacū-ni quīvī jétáhví ji. De tá quíji tūndóhó, á jā jínī ūhvī nchivī ji jā síquī tūhun ñúcuán, sá de quíjéhé nácani yátá inī ji.
23635	MAT 13:27	Ñúcuán de nī nquenda ndá mozo, de nī ncāhān ji jíín patrón: Señor, ¿á nsūú trigo vāha ní jítē ní nūū ñūhún ní? ¿De nūcu nī nquene itē lásū nūū?
23640	MAT 13:32	De ndāā jā iin niquin lúlí cā cúu nsūú cā ndá cā niquin. Sochi tá nī jahnu, de cúu cáhnú cā nsūú cā ndá cā yūcū, chi ndúu iin ñutun. De quénda ndá saā, de sáhá tī tacā tī chījin ndahá yúcū, ncachī yā.
23643	MAT 13:35	Súcuán nī nsāhá yā tácua quee ndaā tūhun nī ncāhān tēe jā ní nacani tūhun Yāā Dios jondē janahán: Cāhān ni ndá tūhun yátá jíín nchivī, de cachī ni ndá tūhun yuhū jā íyó jondē tá nī jēcāva ñayīví. Cachī Jesús, ncachī tēe nī nacani tūhun.
23651	MAT 13:43	Sá de nchivī jā squíncuu nūū yā chi cuēndūtē ji modo ncandiī, de cundeē ji nūū tátúnī maá Tatá ji Yāā Dios. Ndá ndóhó jā níni, tee sōho vāha nú.
23659	MAT 13:51	De nī jīcā tūhún yā ndá dē: ¿A nī jīcūhun inī ndá nú ndá tūhun yáhá, á nduú? ncachī yā. De nī ncāhān ndá dē jíín yā: Nī jīcūhun inī sá, Señor.
23663	MAT 13:55	Chi sēhe carpintero cúu tēe yáhá, de naná dē cúu María, de ndá ñanī dē cúu Jacobo, José, Simón, jíín Judas.
23669	MAT 14:3	Chi maá dē ja nī ndacu dē jā ná quívi Juan vecāa, jíín jā cunuhnī dē jíín cadena. Súcuán nī nsāhá dē jā síquī Herodías, ñasíhí ñanī dē Felipe.
23671	MAT 14:5	De jā ñúcuán nī ncuu inī Herodes jā cahnī dē Juan. Sochi yúhú dē jā quītī inī nchivī, chi ndihi ji jáni ndija inī ji jā iin tēe nácani tūhun Yāā Dios cúu Juan.
23675	MAT 14:9	Ñúcuán de rey Herodes nī ncucuécá inī dē. Sochi sīquī jā ní ncāhān téyíí dē, jíín jā ní jini ndá tēe yájī stāā jíín dē, jā ñúcuán nī ndacu dē jā ná cuáha ndá nūū ji.
23694	MAT 14:28	Ñúcuán de nī ncāhān Pedro jíín yā: Señor, de tú maá ní cúu, de cachī ní jā suni ná cáca jéhé sá nūū mar de cuēē sá nūū ní, ncachī dē.
23696	MAT 14:30	De tá nī jinī dē jā nīhin yíhí tāchī, de nī nchūhú dē. De nī nquijéhé dē quée dē chījin ndute. De nī ncana cóhó dē: Scácu ní sāán, Señor, ncachī dē.