23219	MAT 1:6	De Isaí nī ncuu dē tatá David, tēe nī ncuu rey. De rey David nī ncuu dē tatá Salomón, de naná dē, xihna cā nī ncuu ña ñasíhí Urías.
23230	MAT 1:17	De jondē Abraham de jondē David de nī ncuu ūxī cūmī tatā. De jondē David de jondē tá cuāhān ndá nchivī Israel preso nación Babilonia de nī ncuu tucu ūxī cūmī tatā. De jondē tá nī jēhēn ndá ji preso de jondē nī ncacu Cristo, suni nī ncuu ūxī cūmī cā tatā.
23238	MAT 1:25	De nduú ní nquíxīn dē jíín ña, chi jondē nī scácu ña sēhe yií xíhna ñúhún ña. De nī scúnaní dē ji Jesús.
23265	MAT 3:4	De sahma ñúhún Juan cúu ixi camello, de núhnī iin cinturón ñii chījin dē. De jā técū dē cúu tīca langosta jíín ndūxi yōcō.
23268	MAT 3:7	De tá nī jinī dē jā váji cuāhā tēe grupo fariseo jíín tēe grupo saduceo nūū scuénduté dē, de nī ncāhān dē: Va sēhe cōō cúu ndá nú, chi xēēn nū tá cúu cōō. ¿A jáni inī ndá nú jā cuu cunu nú cācu nú nūū castigo xēēn jā quiji?
23271	MAT 3:10	De cúu ndá nú tá cúu tūndīhá jāá nduú jéhe jāvíxī vāha. De mitan de ja íyó tūha Yāā Dios jā cuāha yā castigo xēēn, tá cúu nūū íyó tūha iin cāa jā quehndē jondē yoho ñutun. Túsaá de sāhá yā jíín ndá nú tá cúu nūū sáhá yā jíín ndācá ñutun jāá nduú jéhe jāvíxī vāha, jā tēhndē de cāyū nūū ñúhūn.
23277	MAT 3:16	De tá nī ncuu nī jenduté yā, de nī nquee yā ndute. De nī nune-ni nūū ndéē Yāā Dios andiví, de nī jinī yā jā cúun Espíritu Yāā Dios vāji, de cáá tá cáá iin paloma, de nī jīnū xīnī yā.
23280	MAT 4:2	De nī īyo nditē inī yā ūū xico nduú ūū xico ñuú, sá de nī nquiji sōco nūū yā.
23283	MAT 4:5	Ñúcuán de cuāhān tāchī cúñáhnú jíín yā jondē Jerusalén jā cúu ciudad īī. De nī jani ji yā xīnī torre templo.
23286	MAT 4:8	De tāchī cúñáhnú nī jeca tucu ji yā cuāhān ji jíín yā xīnī iin yucu súcún ndasí. De nī stéhēn ji ndācá nación níí cáhnú ñayīví nūū yā, de viī ndasí cáá ndihi.
23315	MAT 5:12	De sāhá sīī ndá nú inī nū túsaá, de sa víhí cā cusiī inī nū, chi cáhnú ndasí coo tāhvī nū jondē andiví. Chi suni súcuán nī jinī ūhvī ji ndá tēe nī nacani tūhun Yāā Dios jā ní nquiji xihna cā nsūú cā ndá ndóhó.
23317	MAT 5:14	Ndá tiñu váha jā sáhá nú cúu tá cúu luz inī ñayīví. De cúu nú tá cúu iin ñuū jā yósō xīnī yūcú, de mā cūú coo yuhū.
23327	MAT 5:24	túsaá de squéndōo nú jā sōcō nū xiín altar, de xihna cā quīhīn nū jā ndumanī nū jíín táhán nú. De sá de ndicó cóo tucu nú jā sōcō nū.
23329	MAT 5:26	De ndāā cáhān ni jíín ndá nú jā má quēé cuitī nū ñúcuán chi jondē chunáá nú ndihi cuitī xūhún jā jícān ndá dē.
23339	MAT 5:36	De juni mā cáhān téyíí nú jā ná cúndeē cuāchi sīquī nū de tú nduú cáhān ndāā nū. Mā cáhān nū súcuán, chi mā cūú cuitī sāhá nú jā ni iin ixi xínī nū nducuíjín á ndutuún.
23347	MAT 5:44	Sochi nduhū chi cáhān ni jíín ndá nú: Cundáhví inī nū nchivī jā jínī ūhvī ndóhó. De cācān táhvī nū jā váha cuu nchivī jā cáhān nāvāha sīquī nū. De sāhá vāha nú jíín nchivī jā quítī inī jínī ndóhó. De cācān táhvī nū jēhē nchivī jā cáhān nēhén nūū nū de sáhá xēēn ji ndóhó.
23349	MAT 5:46	Chi tú íyó mānī nū jíín maá-ni nchivī jā mānī jíín nú, de nduú nā tāhvī nīhīn nū nūū yā. Chi jondē ndá tēe stáhví jā stútú xūhún ñúū, suni súcuán sáhá ndá dē.
23367	MAT 6:16	De tá íyó nditē inī ndá nú jā chíñúhún nú Yāā Dios, de mā sāhá nú tá sáhá ndá tēe stáhví-ni. Chi sáhá ndá dē jā cáá xií nūū dē, de súcuán de stéhēn dē nūū nchivī jā íyó nditē inī dē, tácua cuetúhún ji dē. De ndāā cáhān ni jíín nú jā ñúcuán-ni cúu tāhvī dē, suu jā jétúhún nchivī dē.
23368	MAT 6:17	Sochi ndá máá nú, tá íyó nditē inī nū de sa nasāhá vāha nú xīnī nū de quiti nuú nú,
23370	MAT 6:19	Mā cúndihvī inī ndá nú jā scáyā nū ndatíñú jā cucuícá nú inī ñayīví yáhá, chi quívi tīquixīn, de néne xaha, de tíví. De suni quívi jācuīhná de sácuíhná.
23371	MAT 6:20	Chi sa sāhá nú ndācá tiñu váha tácua cāyā tāhvī nū jondē andiví. Chi ñúcuán mā quívi tīquixīn ni mā nēné xaha jā tīví, de ni mā cūú quīvi jācuīhná jā sacuíhná.
23375	MAT 6:24	Ni iin mozo mā cūú satíñú dē nūū ūū patrón. Chi quītī inī dē cunī dē iin de coo manī dē jíín incā, á squíncuu vāha dē nūū iin de sāhá jéhe inī dē nūū incā. De suni súcuán mā cūú satíñú nú nūū Yāā Dios de tú maá-ni sīquī xūhún ndíhvī inī nū.
23400	MAT 7:15	De mā cándíja cuitī nū ndá tēe stáhví jā cáhān dē jā tūhun Yāā Dios nácani dē. Chi modo tīcāchí, quiti jāá nduú xēēn, súcuán sáhá ndá dē vāji dē nūū nū. Sochi inī ánō dē chi cúu dē tá cúu yīhī, quiti xéēn.
23401	MAT 7:16	Jíín tiñu sáhá ndá dē de cunī ndá nú nāsa tēe cúu dē. Chi cúu tá cúu ñutun jā jíín jāvíxī jā cúun de jínī ō tú ñutun váha cúu. De nduú níhīn ō uva xīnī ñutun íñú, de ni nduú níhīn ō higo xīnī iñu quími.
23402	MAT 7:17	Chi ndācá ñutun váha chi jéhe jāvíxī vāha, de ñutun néhén chi cúun jāvíxī nēhén.
23403	MAT 7:18	Iin ñutun váha mā cūún jāvíxī nēhén, de iin ñutun néhén mā cuáha jāvíxī vāha.
23404	MAT 7:19	De ndācá ñutun jāá nduú jéhe jāvíxī vāha, chi tēhndē de cāyū nūū ñúhūn.
23410	MAT 7:25	De nī ncuun sāvī, de nī ndaa ndute yúte, de nī nquene tāchī xéēn, de nī nchindahá vehe ñúcuán. Sochi nduú ní jícó cáva, chi sīquī toto yósō.
23412	MAT 7:27	De nī ncuun sāvī, de nī ndaa ndute yúte, de nī nquene tāchī xéēn, de nī nchindahá vehe ñúcuán. De nī jicó cáva-ni, de nī naā īī-ni, ncachī Jesús jíín ndá ji.
23434	MAT 8:20	De nī ncāhān Jesús jíín dē: Ndācá xúncuii chi íyó yavī cava tī, de ndá saā suni íyó tacā tī. Sochi maá nī, Yāā nī nduu tēe, nduú nūū cūsūn ni, ncachī yā.
23435	MAT 8:21	De incā tēe nī ncāhān dē jíín yā, de tēe scuáha jíín yā cúu dē: Señor, cundetū ní de ná quíchiyuhū sá tatá sá xihna cā. Sá de cuniquīn sá níhín, ncachī dē.
23438	MAT 8:24	De nūū mar nī jīquīhi iin tāchī níhin, de nī scáa ndute mar, de nī nquīvi inī barco. De maá Jesús chi quíxīn yā.
23442	MAT 8:28	De nī nquenda yā incā lado mar, maá región nchivī Gadara. De ūū tēe nī nquee dē jondē nūū yíyuhū ndīyi, nī jēcutáhán dē jíín yā. De ñúhún tāchī inī dē, de sīquī jā xēēn ndasí ndá tāchī, de ni iin nchivī nduú cúu yāha ji ichi ñúcuán.
23457	MAT 9:9	De nī nquee Jesús ñúcuán cuāhān yā. De nī jinī yā nūū iin tēe nání Mateo, ndéē dē nūū nástútú dē xūhún renta. De nī ncāhān yā jíín dē: Cuniquīn nduhū ná cóhōn. De nī nacuiñī dē, de cuāhān dē jíín yā.
23458	MAT 9:10	Ñúcuán de nī jēhēn yā nī nchajī yā stāā vehe dē. De cuāhā tēe stútú xūhún renta jíín ndá cā tēe jā sáhá cuāchi, suni ndéē ndá dē yájī dē stāā jíín Jesús jíín ndá tēe scuáha jíín yā.
23459	MAT 9:11	De ndá tēe grupo fariseo nī jinī dē, de nī ncāhān dē jíín ndá tēe scuáha jíín yā: ¿Nūcu yájī maestro nū jíín ndá tēe stútú xūhún renta jíín ndá cā tēe sáhá cuāchi? ncachī dē.
23468	MAT 9:20	De māhñú ndá nchivī jā cuáhān jíín yā nī nquenda iin ñahan cúhū, de ja nī ncuu ūxī ūū cuīyā ndóho ña cuēhē játi nīñī ña. De nī nquenda ña ichi chátā yā, de nī nquehé ña yuhú sáhmá yā.
23472	MAT 9:24	De nī ncāhān yā jíín ji: Cujiyo ndá nú, chi ñahan lúlí ñúcuán nduú ní jíhī ji, chi quíxīn ji-ni, ncachī yā. De nī jācū catá ndá ji jā ní ncāhān yā, chi jínī ji jā ní jīhī sūchí ñúcuán.
23487	MAT 10:1	Ñúcuán de nī ncana yā ūxī ūū tēe jā scuáha dē jíín yā. De nī jēhe yā poder nūū ndá dē jā tavā dē ndá tāchī inī nchivī, jíín jā nasāhá vāha dē nchivī cúhū ndācá nūū cuēhē.
23488	MAT 10:2	De yáhá cúu síví ndihúxī ūū tēe apóstol: Tēe xíhna ñúhún cúu Simón jā suni nání Pedro, jíín ñanī dē Andrés. De ūū cā dē cúu sēhe Zebedeo, de nání dē Jacobo jíín Juan.
23489	MAT 10:3	Ñúcuán de Felipe, Bartolomé, Tomás, Mateo tēe nī stútú xūhún renta, Jacobo sēhe Alfeo, jíín Lebeo jā suni nání Tadeo,
23491	MAT 10:5	De nī ntají Jesús ndihúxī ūū tēe yáhá jā quíhīn dē. De nī ndacu yā tiñu nūū dē nāsa sāhá dē: Mā quíhīn ndá nú nūū nchivī jāá nsuú nchivī maá ó hebreo cúu, de ni mā quívi nú ndācá ñuū nchivī Samaria.
23495	MAT 10:9	De mā cuīsó nú xūhún oro ni xūhún plata ni xūhún cuáchí.
23501	MAT 10:15	De ndāā cáhān ni jíín ndá nú jā quīvī juicio de xēēn cā coo castigo sīquī ndá ñuū jā sáhá súcuán nsūú cā sīquī ñuū Sodoma jíín ñuū Gomorra nūū ní nsāhá ndasí nchivī cuāchi.
23515	MAT 10:29	De ndá saā chi nduú yāhvi ndéē tī, chi jondē ūū tī jā iin xūhún lúlí. De ni iin tī nduú níncava tī nūū ñūhún de tú nduú jéhe Tatá nú tūhun, chi jíto yā tī.
23516	MAT 10:30	De nā oncā cúu ndá máá nú, chi jondē ndihi ixi xínī nū ja nī ncahvi yā.
23529	MAT 11:1	De tá nī jīnu nī ndacu Jesús tiñu nūū ndihúxī ūū tēe scuáha jíín yā, de nī nquee yā ñúcuán cuāhān yā jā stéhēn yā de nácani yā tūhun ndá ñuū región ñúcuán.
23540	MAT 11:12	De jondē quīvī jā ní nquenda Juan tēe scuénduté, de jondē mitan, chi ndúcú ndéé ndá nchivī jā quīvi ji ñuū nūū tátúnī Yāā andiví. De jondē nchivī xēēn ndúcú ndéé ji sīquī.
23547	MAT 11:19	De nī nquenda maá nī, Yāā nī nduu tēe, de yájī ni jíhi nī, de suni nduú jétahān inī ndá nú, de scáa nú cā chi cáhān nū jā maá-ni jā yájī ni jíhi nī vino. De quétáhán nī jíín ndá tēe stútú xūhún renta jíín ndá cā tēe sáhá cuāchi, cáchī nū. De tú cúndíchí iin tēe jíín tūhun Yāā Dios, de jíín tiñu sáhá dē de natūu jā tēe ndíchí cúu dē, ncachī yā.
23548	MAT 11:20	Ñúcuán de nī nquijéhé yā cáhān xēēn yā nūū ndācá ñuū nūū ní nsāhá yā cuāhā tiñu ñáhnú, chi nduú ní nácani inī ndá ji jā sndóo ji cuāchi ji. De nī ncāhān yā:
23549	MAT 11:21	Nācā xēēn cundoho ndá nú, nchivī ñuū Corazín. De nācā xēēn cundoho nú, nchivī ñuū Betsaida. Chi tú inī ñuū Tiro jíín ñuū Sidón ní nsáhá nī tiñu ñáhnú jā ní nsāhá nī inī ñuū maá nú, de ñamā nacani inī nchivī ñuū ñúcuán jā sndóo ji cuāchi ji nícu. De sāhá ji seña jā stéhēn jā nácani inī ji sīquī cuáchi ji, chi cuhun ji sahma túún de chihi ji yāā xīnī ji nícu.
23550	MAT 11:22	Túsaá de cáhān ni jíín ndá nú jā quīvī quiji juicio, de xēēn cā coo castigo sīquī ndá nú nsūú cā jā coo sīquī ñuū Tiro jíín ñuū Sidón.
23552	MAT 11:24	Túsaá de cáhān ni jíín ndá nú jā quīvī juicio de xēēn cā coo castigo sīquī ndá nú nsūú cā jā coo sīquī nchivī ñuū Sodoma, ncachī yā.
23559	MAT 12:1	De iin quīvī nátātú nī nchāha Jesús cuāhān yā nūū cáá trigo. De tēe scuáha jíín yā, cócon ndá dē. De nī nquijéhé ndá dē jéhndē dē xīnī trigo yájī dē.
23578	MAT 12:20	Mā sāhá xēēn yā jíín nchivī jā ní ncunīhin tūndóhó sīquī, ni mā snáā yā nchivī jā iin lulī-ni cándíja. Chi cuñáhnú yā sīquī ndihi, de ndāā tatúnī yā.
23587	MAT 12:29	¿Chi nāsa cuu quīvi iin tēe inī vehe tēe ndacuī jā sacuíhná dē ndatíñú? Chi cánuú jā xihna cā cuhnī dē tēe ndacuī, sá de cuu sacuíhná dē ndatíñú tēe ñúcuán. De suni súcuán cúu jā júhnī ni Satanás de távā ni tāchī.
23591	MAT 12:33	Tú iin ñutun váha, de vāha jāvíxī, de tú iin ñutun cánēhén, de suni cánēhén jāvíxī. Chi jíín jāvíxī de jínī ō nāsa ñutun cúu. De suni súcuán cúu nchivī.
23592	MAT 12:34	Va sēhe cōō cúu ndá nú, chi xēēn nū tá cúu cōō. ¿Nāsa cuu cāhān nū tūhun vāha, chi nchivī nēhén cúu ndá nú? Chi ndihi nāsa jáni inī ánō nchivī, de cúsá ñúcuán cáhān ji.
23603	MAT 12:45	Ñúcuán de jéhēn jénacuēca ūjā cā tāchī nēhén cā nsūú cā maá. De quívi ndá inī tēe ñúcuán de jécundeē ndá. Túsaá de xēēn cā cundoho tēe ñúcuán jā sándīhí nsūú cā jā xíhna ñúhún. De suni súcuán cundoho nchivī nēhén tiempo yáhá, ncachī yā.
23616	MAT 13:8	De jacū cā nī jītē nūū ñuhun váha, de nī jēhe cuāhā nūnī. Sava nī jēhe ciento jā iin iin, de sava nī jēhe ūnī xico, de sava cā nī jēhe ōcō ūxī.
23631	MAT 13:23	De tatā jā ní jītē nūū ñuhun váha cúu ndá nchivī jíni tūhun yā, de jícūhun inī ji, de jíja ji jíín. De sava ji cúu tá cúu tatā jā jéhe ciento jā iin iin, de sava cā ji jéhe ūnī xico, de sava cā ji jéhe ōcō ūxī, ncachī yā.
23633	MAT 13:25	De íyó iin tēe jínī ūhvī dē tēe xíí trigo. De juni quíxīn tēe xíí trigo jíín ndá táhán dē, de nī jēhēn tēe ñúcuán, de nī jitē niquin itē lásū nūū trigo, de cuāhān.
23638	MAT 13:30	Vāha cā ná cuáhnu maá jondē quīvī tēhndē. De quīvī ñúcuán de cachī ni nūū ndá tēe quehndē jā xihna cā itē lásū quehndē dē, de caquīn tūtú dē tácua cāyū. Ñúcuán de trigo chi quehndē dē ndīvi inī yacā ni, ncachī dē, ncachī yā.
23652	MAT 13:44	De jā quívi nchivī ndahá Yāā Dios jā tatúnī yā nūū ji, suu cúu tá cúu iin jātūn xūhún jā yíyuhū chījin iin ñuhun. De nī nanihīn iin tēe, de nī nacasī tucu dē sīquī. De jā cúsiī inī dē jíín, de cuāhān dē cuāxīcó ndihi dē jā névāha dē, de nī jeen dē ñuhun ñúcuán.
23653	MAT 13:45	De jā quívi nchivī ndahá Yāā Dios jā tatúnī yā nūū ji, suni cúu tá cúu iin tēe jéen de náxīcó, de ndúcú dē perla vāha.
23660	MAT 13:52	De nī ncāhān yā jíín dē: Iyó vāha túsaá. De iin tēe stéhēn ley janahán, tú ja nī ncutūha dē nāsa tátúnī Yāā andiví, de cuu stéhēn dē ndá tūhun sīquī ñúcuán. Chi cúu dē tá cúu iin tēe xívéhe. De inī jātūn dē távā dē ndatíñú ndéē yāhvi, sava jā jēé jíín sava jā ní ncunahán íyó, ncachī yā.
23674	MAT 14:8	De nī jēhēn ji nī jīcā tūhún ji naná ji nā cuá cúu jā cācān ji. De nī ndīvi ji nūū Herodes, de nī ncāhān ji: Taji ní xīnī Juan tēe scuénduté, cuhun nūū iin cōhō, ncachī ji.
23676	MAT 14:10	De nī ntají dē soldado jā quíquehndē xīnī Juan inī vecāa.
23677	MAT 14:11	De nī nenda soldado jíín xīnī Juan, ñúhún nūū iin cōhō, de nī jēhe ndá nūū ñahan lúlí. De nī jēnasiáha ji nūū naná ji.
23685	MAT 14:19	De nī ncāhān yā jíín ndá nchivī jā cundeē ji nūū ítē. De nī nquehen yā ndihúhūn stāā jíín ndúū tiacá ñúcuán. De nī nūcūndēhé yā ichi andiví, de xihna cā nī nacuetáhví yā nūū Tatá yā. De nī scuáchi yā stāā, de nī jēhe yā nūū ndá tēe scuáha jíín yā. De ndá máá dē nī nsajī dē nūū ndá nchivī cuāhā.
23686	MAT 14:20	De ndiviī ji nī nchajī, de nī ndahā chījin ji. De nī nastútú ndá dē pedazo jā ní nquendōo, de nī nchitú ūxī ūū tīcá.
23716	MAT 15:14	Ná quíhīn ndá máá dē, chi cúu ndá dē modo tēe cuáá jā stéhēn ichi nūū incā tēe cuáá. Chi tú iin tēe cuáá stéhēn dē ichi nūū incā tēe cuáá, de ndúū dē nincava xehvā, ncachī yā.
23724	MAT 15:22	De iin ñahan ñuū Canaán ndéē ña región ñúcuán, de nī nquenda ña nūū Jesús. De nī ncana jee ña: Señor, maá ní jā cúu Sēhe tatā David, cundáhví inī ní sāán. Chi sēhe síhí sá, ñúhún tāchī inī ji, de xēēn ndasí ndóho ji, ncachī ña.
23738	MAT 15:36	De nī nquehen yā ndihújā stāā jíín tiacá, de xihna cā nī nacuetáhví yā nūū Yāā Dios. De nī scuáchi yā, de nī jēhe yā nūū ndá tēe scuáha jíín yā, de ndá máá dē nī nsajī nūū nchivī.
23779	MAT 17:10	Ñúcuán de ndá tēe scuáha jíín yā, nī jīcā tūhún dē yā: Túsaá de ndá tēe stéhēn ley janahán, ¿nājēhē cáhān dē jā cánuú jā xihna cā Elías nenda, sá de quiji Yāā cúu Cristo? ncachī dē.
23780	MAT 17:11	De nī ncāhān Jesús jíín dē: Jāndáā cúu jā xihna cā quiji iin tēe cuu tá ncuu Elías, de sāhá tūha dē ndihi, cáchī tutū.
23791	MAT 17:22	De jíca nuu Jesús jíín ndá dē región Galilea, de nī ncāhān yā jíín dē: Maá nī, Yāā nī nduu tēe, nastúu ji nduhū nūū ndá tēe xēēn.
23793	MAT 17:24	De nī nquenda yā ñuū Capernaum jíín ndá tēe scuáha jíín yā. De ndá tēe stútú xūhún templo nī nquenda dē, de nī jīcā tūhún dē Pedro: De maestro ndá nú, ¿á mā tājí dē xūhún cuetíñú inī templo? ncachī dē.
23794	MAT 17:25	De nī ncāhān Pedro: Cuu, ncachī dē. De tá nī ndīvi dē inī vehe, de xihna cā Jesús nī ncāhān yā jíín dē: ¿Nāsa jáni inī nū, Simón? Ndācá tēe cúu rey inī ñayīví yáhá, ¿ní nūū jícān dē xūhún renta jíín xūhún ñúū? ¿A nūū sēhe dē, á nūū nchivī incā vehe? ncachī yā.
23795	MAT 17:26	De nī ncāhān Pedro: Nūū tēe incā vehe jícān dē, ncachī dē. De nī ncāhān Jesús: Túsaá de nduú nā incā cúñáhnú nūū sēhe rey jā cācān xūhún nūū ji. Súcuán nī stéhēn yā jāá nduú cánuú chunáá yā jā cúu yā Sēhe Yāā Dios. De nī ncāhān yā:
23796	MAT 17:27	De ná chúnáá ó tácua mā squítī inī ō dē. Túsaá de cuáhán yuhú mar, de squívi nú gancho jā tíin tiacá, de tavā nū tiacá jā tíin xihna cā. De ndicā nū yuhú tī, de ñúcuán nīhīn nū iin xūhún jā quenda chunáá nú jā jícān ndá dē. De quīsiáha nú nūū ndá dē jā cuu nduhū jíín ndóhó, ncachī yā.