23233	MAT 1:20	Zoco cuhva sa nacañi xaan iñi ra yozo caa cua zavaha ra, i quituu minoo ángel ra Ndyoo nuu ra sisi ñimahna, ta i catyi ángel cuan sihin ra: José, ñiyɨvɨ sii ra David, ma yuhun ta cuhun sii ña María sa cuu ña ñazɨhun vatyi zehe ña sa cua cacu cuu zehe Tatyi Ii ra Ndyoo.
23235	MAT 1:22	Ta i cuu tandɨhɨ cuhva ya vatyi cua quita si tañi cuhva i catyi ra Ndyoo quɨvɨ i cahan minoo ra profeta ta i catyi ra:
23236	MAT 1:23	Minoo ñaha yoco, cua ñihi ña minoo zehe, ta rayɨɨ cua cuu zehe ña. Emanuel cua cunañi ra. Zɨvɨ Emanuel cuan cuñi si catyi si: Ra Ndyoo ndyaa sihin yo.
23240	MAT 2:2	Ta i ndaca tuhun ra: ¿Ndyamaa iyo ra i cacu sa cuu ra rey cuenda ñiyɨvɨ hebreo? Ityi caña ñicandyi ndyaa ndi, ta i ndyehe ndi minoo tiñoo sa cuu cuenda ra. Ta vasi ndi vatyi cua zacahnu ndi sii ra. Catyi ra.
23243	MAT 2:5	Ta i nacatyi ra cuan sihin ra: Cua cacu ra ñuu Belén nu cu si Judea vatyi tyehen i tyaa minoo ra profeta ta sa naha:
23246	MAT 2:8	Ta zɨquɨ i tasi ra sii ra ndya ñuu Belén, ta catyi ra: Nanducu vaha xaan ndo sii ra luhlu cuan. Ta tatu sa nañihi ndo sii ra, zacoto ndo sii, vatyi cua cuhun tuqui, ta cua zacahni sii ra.
23251	MAT 2:13	Cuahan ra mago cuan ta zɨquɨ i quituu minoo ángel ra Ndyoo nuu ra José sisi ñimahna, ta i catyi si: Nduvita ta cuhun sii ra luhlu ta sii zɨhɨ ra, ta cuhun ndo ndya Egipto. Yucuan ndoo ndo ndya quɨvɨ cua catyi sihin ndo vatyi cuñi cahñi ra Herodes sii ra luhlu.
23253	MAT 2:15	I ndoo ñu yucuan ndya i sihi ra rey Herodes. Cuhva ya i cuu si vatyi tacuan ta cua quita si cuhva i catyi minoo ra profeta nu i catyi ra cuhva i nacatyi maa ra Ndyoo: “Cua nacane sii Zehi ndya Egipto.” Catyi ra.
23255	MAT 2:17	Ta cuhva i sahñi ra Herodes sii ra ndyihi, i quita si cuhva i tyaa ra Jeremías, minoo ra profeta ta sa naha. Tyehen i tyaa ra:
23257	MAT 2:19	Ta sa yaha sihi ra Herodes, ta i quituu tucu minoo ángel ra Ndyoo ityi nuu ra José sisi ñimahna nu ndyaa ra Egipto, ta i catyi si sihin ra:
23263	MAT 3:2	Ihya cuu cuhva i catyi ra: Zama ndo cuhva iyo ndo vatyi sa cuñi saa quɨvɨ cundyaca ñaha ra Ndyoo ihya ñuu ñiyɨvɨ. Catyi ra.
23264	MAT 3:3	Ta ra Juan cuu ra i cahan ra Isaías tuhun quɨvɨ i tyaa ra tuhun i saha ra Ndyoo sii ra, ta i catyi ra: Cua cuɨñɨ ndo nduzu minoo ra cana saa minoo nu ityi xaan. Ta catyi ra cuan: “Tañi zanduvaha ndo minoo ityi, tacuan zanduvaha ndo añima ndo vatyi cua quisi ra ndyaca ñaha sii yo. Tañi zandundoo ndo ityi, tacuan zama ndo cuhva iyo ndo.” Tacuan i tyaa ra Isaías ta sa naha sa cuenda ra Juan, ra cua quisi cuee ca.
23268	MAT 3:7	I ndyehe ra Juan vatyi saa cuaha xaan ra fariseo sihin ra saduceo vatyi cuñi ra coo ndutya ra, ta i catyi ra Juan sihin ra: ¡Ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo cuu ndo tañi coo! ¿Yoo sa catyi sihin ndo vatyi cuu cacu ndo sihin cuhva sa cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ?
23275	MAT 3:14	Ta ñá cuñi ra Juan zacoo ndutya sii ra vatyi catyi ra: Tahan si sa zacoo ndutya moo sii mi. ¿Ta ñaa cuenda catyun sa zacoo ndutye suun?
23276	MAT 3:15	Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: Nacuu si cuhva catyi suhun vityi vatyi tacuan cuñi si zavaha yo tandɨhɨ cuhva ndoo, cuhva cuñi ra Ndyoo. Tacuan i catyi ra Jesús, ta zɨquɨ i ndoo ra Juan vaha.
23278	MAT 3:17	Ta tacuan ta i cahan minoo ra cahan sisi andɨvɨ ta i catyi ra: Ihya cuu zehi. Cuñi xein sii ra. Zɨɨ xaan cuñi sihin ra.
23281	MAT 4:3	Ta cuhva cuan i tuhva cuihna sii ra vatyi cua nducu coto ihñi ra sii ra, ta catyi ra: Tatu ndisa vatyi Zehe ra Ndyoo cuu suun, catyun sihin yuu sa catuu ihya vatyi nanduu si pan.
23282	MAT 4:4	Zoco i nacahan ra Jesús ta catyi ra: Catyi Tuhun Ndyoo vatyi ña maa sihin sa casi ñi yo cundito yo. Sihin sa sasi yo ndito coño ñuhu yo, zoco sihin sa tyaa yo yahvi tuhun cahan ra Ndyoo ta ndito añima yo sa ndisa cuii. Catyi ra Jesús sihin cuihna.
23283	MAT 4:5	Tacuan ta i sindyaca cuihna sii ra Jesús ndya ñuu Jerusalén. Ta i zandaa ra sii ra xiñi vehe ñuhu cahnu. Ta i catyi ra sihin ra Jesús:
23284	MAT 4:6	Tatu ndisa vatyi Zehe ra Ndyoo cuu suun, ndavon ndya nu ñuhu vatyi catyi Tuhun Ndyoo: “Cua cuhva ra Ndyoo tyiño sii ángel ra vatyi zacuenda ra suun. Cua naqueen ra suun sihin ndaha ra, ta ma ñicuehe sohon sihin minoo yuu.”
23285	MAT 4:7	Tacuan i catyi cuihna, ta i catyi ra Jesús sihin ra: Catyi tucu Tuhun Ndyoo vatyi ma nducu coto ihñi ndi sii ra Ndyoo ra ndyaca ñaha sii ndi.
23287	MAT 4:9	Ta i catyi ra sihin ra Jesús: Ndaha mi ndyaa tandɨhɨ ya vatyi saha ra Ndyoo sa cundyaca ñehi tandɨhɨ ñuu ñiyɨvɨ ya. Ta cua cuhve tandɨhɨ si suun tatu cua cuɨñɨ sɨtun nui ta zacahnun sii. Catyi cuihna.
23288	MAT 4:10	Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: Cuɨñɨ siyo suun sii, cuihna vatyi catyi Tuhun Ndyoo vatyi ɨɨn ñi sii maa ra Ndyoo ra ndyaca ñaha sii ndi cua zacahnu ndi. Ta ɨɨn ñi tyiño maa ra cua zacuu ndi. Catyi ra Jesús sihin cuihna.
23292	MAT 4:14	Tacuan i cuu si vatyi cua quita si cuhva i tyaa ra Isaías, minoo ra profeta ta sa naha. Tyehen i tyaa ra Isaías:
23295	MAT 4:17	Ndya quɨvɨ i quɨhvɨ ra Jesús Galilea, ta i quisaha nacatyi ra Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ. Tyehen i catyi ra: Zandoo ndo cuatyi ndo, ta zama ndo cuhva iyo ndo vatyi sa cuñi saa quɨvɨ cua cundyaca ñaha ra Ndyoo ñuu ñiyɨvɨ.
23297	MAT 4:19	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Coho ndo sihin, ta cua cuhve cuhva nducu ndo sii ñiyɨvɨ tañi cuhva nducu ndo sii tyiyaca. Tacuan i catyi ra Jesús sihin ra.
23305	MAT 5:2	Ta i quisaha zacuaha ra Jesús sii ñu, ta tyehen catyi ra:
23324	MAT 5:21	Sa siñi ndo cuhva i catyi ra Ndyoo sihin ñiyɨvɨ ta sa naha. I catyi ra: “Ma cahñi ndo sii ñiyɨvɨ. Yoo ra cua cahñi sii minoo ñiyɨvɨ, tahan si sa cutuñi ra.”
23334	MAT 5:31	Ta catyi tucu Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ ta sa naha: “Yoo ra cuñi zandoo sii ñazɨhɨ, cuñi si sa nducu ra cuhva tani tutu ñu sihin ley.”
23337	MAT 5:34	Zoco yuhvi catyi sihin ndo vatyi ma cuaha xaan cahan ndo tatu cuñi ndo sa cua sino iñi ñiyɨvɨ sa cahan ndo. Ma catyi ndo: “Sito vaha Ndyoo.” Ma cahan ndo tuhun andɨvɨ vatyi yucuan cuu nu ndyaa maa ra Ndyoo.
23340	MAT 5:37	Cuenda catyi ñi ndo: “Ndisa.” A catyi ndo: “Yɨvɨ.” Ta ñahñi ca sa cua cahan ndo. Tatu ñaa ca sa tuhva ndo cahan, zañaha si vatyi ña ndisa ndo.
23342	MAT 5:39	Zoco yuhvi catyi sihin ndo: Ma zavaha ndo sa ña vaha sihin ñiyɨvɨ zavaha sa ña vaha sihin ndo. Tatu iyo ra cati minoo siyo xɨtun, cuhva ndɨhun inga siyo nacati ra.
23360	MAT 6:9	Yucuan cuenda cahan ndo sihin ra Ndyoo tyehen: Ndyoo Zutu ndi, ra ndyaa andɨvɨ, ii xaan cuu zɨvɨ moo.
23367	MAT 6:16	Ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ñiyɨvɨ: Quɨvɨ ma casi ndo ta cahan ndo sihin ra Ndyoo, ma zanducuihya ndo iñi ndo tañi zavaha ñiyɨvɨ zaha tuhun vatyi vaha xaan ñu. Ta ma cahyi ndo ñiyaa nuu ndo tañi zavaha maa ñu. Tacuan zavaha ñu vatyi cuñi ñu sa cua ndyehe ñiyɨvɨ sii ñu ta nacoto ñu vatyi ña sasi ñu. Zoco catyi sihin ndo vatyi ñahñi cua ñihi ñu sihin ra Ndyoo vatyi yɨvɨ sa cuenda maa ra zavaha ñu sii si.
23376	MAT 6:25	Ta i catyi tucu ra Jesús: Yucuan cuenda catyi sihin ndo, ma caca xaan iñi ndo yozo caa cua ñihi ndo sa casi ndo ta sa coho ndo ñuu ñiyɨvɨ ya. Ta ma caca xaan iñi ndo yozo caa cua ñihi ndo zahma quɨhɨ ndo. Zoco nuu ra Ndyoo ñiñi ca añima ndo ta coño ñuhu ndo ta zɨquɨ sa casi ndo ta sa ndɨhvɨ ndo. Maa ra saha sa ndito ndo, ta cua cuhva ra tandɨhɨ sa siñi ñuhu sii ndo.
23382	MAT 6:31	Yucuan cuenda catyi sihin ndo: Ma caca xaan iñi ndo ta catyi ndo: “¿Ñaa sa cua casi ndi? ta ¿naa sa cua coho ndi? ta ¿yozo caa ñihi ndi zahma quɨhɨ ndi?”
23406	MAT 7:21	Ña tandɨhɨ ñiyɨvɨ sa catyi sihin: “Zutu mañi yuu, Zutu mañi yuu”, cuu quɨhvɨ ñu nu ndyaca ñaha ra Ndyoo andɨvɨ. Maa ñi ñiyɨvɨ zavaha cuhva cuñi ra Ndyoo Zuti, cuu quɨhvɨ ñu.
23407	MAT 7:22	Quɨvɨ cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, cuaha xaan ñu cua catyi tyehen sihin: “Zutu mañi yuu, nduhvi i cahan ndi sihin zɨvɨ moo, ta sihin zɨvɨ moo tava ndi tatyi ña vaha, ta i zavaha ndi cuaha xaan sa ndyityi.” Cua catyi ñu.
23408	MAT 7:23	Zoco yuhvi cua catyi: “Ña site sii ndo. Cuɨnɨ siyo ndo sii, ta cuahan ndo vatyi ñá zavaha ndo sa vaha sa i catyi sihin ndo.”
23416	MAT 8:2	Ta i tuhva minoo ra cuhu cuehe tyahyu sii ra Jesús. Ta i sicuɨñɨ sɨtɨ ra nuu ra ta catyi ra: Tata, iyo cuhva suun, ta cuu zanduvohon sii tatu cuñun.
23417	MAT 8:3	Ta i tyizo ra Jesús ndaha ra xiñi ra, ta i catyi ra: Cuñi. Sa nduvohon. Ta zuun ñi caa cuhva cuan, i quita cuehe cuan sii ra, ta ndaha nduvaha ñi ra.
23418	MAT 8:4	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndyehun vatyi ma nacatyun sihin numinoo ñiyɨvɨ. Cuhun nu ndyaa ra cu zutu, ta cuhvon ofrenda sii ra Ndyoo tañi i catyi ra Moisés cua cuhva ñiyɨvɨ tatu sa nduvaha ñu. Ta tacuan ta cua coto tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi sa i nduvohon.
23419	MAT 8:5	I quɨhvɨ ra Jesús ñuu Capernaum, ta minoo ra ndyaca ñaha sii minoo ziendu zandaru i tuhva sii ra ta i sica ra tumañi iñi sii ra, ta catyi ra:
23421	MAT 8:7	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Cua cuhin, ta cua zanduvehi sii ra.
23422	MAT 8:8	Ta i nacahan ra ndyaca ñaha sii zandaru cuan, ta i catyi ra: Ña tahan si sa cuhun vehi vatyi ra cahnu xaan ca cuu moo. Tatu cua catyi moo vatyi cua nduvaha muzi, cua nduvaha ra.
23424	MAT 8:10	Tacuan i catyi ra, ta sa siñi ra Jesús cuhva cahan ra, iyo xaan i cuñi ra, ta i catyi ra sihin ñiyɨvɨ ndyico sii ra: Catyi sihin ndo vatyi tañaha ca nañihi sii minoo ra hebreo ra sino iñi sii ra Ndyoo tañi sino iñi ra ya.
23427	MAT 8:13	Ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ra ndyaca ñaha sii zandaru: Cuahan ndya vehun vatyi cuu si tañi cuhva sino iñun. Tacuan i catyi ra Jesús, ta zuun ñi caa cuhva cuan i nduvaha muzu ra.
23431	MAT 8:17	Tacuan i cuu si vatyi cua quita si cuhva i catyi ra Isaías; minoo ra profeta i cuu ra ta sa naha. Tyehen i catyi ra: “I quindyaa ra cuehe yo, ta i zanduvaha ra sii yo.”
23433	MAT 8:19	Ta i tuhva minoo ra maestro cuenda ley sii ra Jesús, ta i catyi ra sihin ra: Maestro, cuñi cundyique suun vazu ndya ndya maa cuohon.
23434	MAT 8:20	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: ¿Atu cundyee iñun? vatyi ñicuii ca ta iyo vehe tɨ, ta zaa iyo taca tɨ. Zoco ra i quisi ndya gloria, ñahñi maa vehe ra iyo.
23435	MAT 8:21	Ta zɨquɨ inga ra ndyico sii ra Jesús, i catyi ra sihin ra: Tata, cua cundyique suun, zoco cuatu noo ndya nacuu xihna zuti ta zɨquɨ cua cundyique suun.
23436	MAT 8:22	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Yoho cundyicon sii vityi, ta natyihi ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo sii tahan sihi sihin ñu sisi ñuhu.
23439	MAT 8:25	Ta sahan ra sica noo sihin ra, ta i zandoyo ra sii ra, ta catyi ra sihin ra: ¡Tata, zacacun sii yo; sa cuñi cunaa yo!
23440	MAT 8:26	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra: ¿Ñacu yuhu xaan ndo? Zuhva cuii ñi sino iñi ndo. Catyi ra. Tacuan ta i nduvita ra, ta i cahan ra sihin tatyi ta sihin ndutya, ta i cutaxi si.
23441	MAT 8:27	Ta iyo xaan i cuñi ra ndɨhɨ sihin ra, ta catyi ra: ¿Yoo ra cuu ra ya? vatyi cuhva ndya tatyi ta cuhva ndya ndutya ta tyaa si yahvi sii ra.
23443	MAT 8:29	Ta i quisaha cana saa ra, ta catyi ra: ¿Ñaa sa cuñun sihin ndi, yoho Jesús zehe ra Ndyoo? ¿Atu vasi zandyehun tundoho sii ndi cumañi ca sa tahan si quɨvɨ?
23446	MAT 8:32	Ta i catyi ra Jesús sihin si: Vaha, cuahan ndo. Ta i quita tatyi cuihna sii nduu tahan rayɨɨ cuan, ta i quɨhvɨ si sisi quɨnɨ cuan. Ta zɨquɨ tandɨhɨ quɨnɨ cuan, i sino tɨ nu iñi noo yuhu miñi, ta i sihi tandɨhɨ tɨ sisi ndutya.
23450	MAT 9:2	Ta i sindyaca ñiyɨvɨ sii minoo ra cuhu nu ndyaa ra Jesús. Ndyizo ra sii ra cuan sihin minoo tyuhva. Ta sa ndyehe ra Jesús cuhva sino xaan iñi tandɨhɨ ra, ta i catyi ra sihin ra cuhu cuan: Ra luhlu, ma nducuihya iñun. Sa ndasi cuatyun.
23451	MAT 9:3	Tacuan ta zuhva ra maestro cuenda ley, i sica iñi ra: “Quiñi xaan cahan ra ya sii ra Ndyoo.” (Vatyi zaha ra Jesús tuhun vatyi Ndyoo cuu ra, cuñi ra cuan.)
23452	MAT 9:4	Ta ra Jesús i sito ra ñaa sa sica iñi ra, ta i catyi ra sihin ra cuan: ¿Ñaa cuenda sica iñi ndo minoo cuhva ña vaha?
23453	MAT 9:5	¿Ñaa sa yɨɨ ca catyi yo? ¿Atu yɨɨ ca catyi yo: “Sa ndasi cuatyun”, a yɨɨ ca catyi yo: “Nduviton ta cacon”? (Ña yɨɨ catyi yo: “Sa ndasi cuatyun.” Vatyi yɨvɨ sa ndyehe yo cuu cuhva cuan. Ma coto ñiyɨvɨ tatu ndisa a ña ndisa. Zoco cua ndyehe ñu tatu zanduvaha yo sii minoo ñiyɨvɨ sa ndisa.)
23454	MAT 9:6	Cua zañehi sii ndo vatyi iyo cuhva sii vii, ra i quisi ndya gloria, sa zandasi cuatyi ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ. Ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ra xii: Nduviton. Nacuhun tyuhvon, ta cuhun ndya vehun.
23457	MAT 9:9	I quita ra Jesús yucuan, ta i ndyehe ra sii minoo ra nañi Mateo. Ndyaa ra nu zatyiyahvi ra sii ñiyɨvɨ cuenda xuhun ra ndyaca ñaha. Ta i catyi ra sihin ra: Coho sihin. Tacuan ta i nduvita ra Mateo, ta cuahan ra sihin ra.
23459	MAT 9:11	Ta sa ndyehe ra fariseo cuhva cuan, i ndaca tuhun ra sii ra sica noo sihin ra Jesús ta catyi ra: ¿Ñaa cuenda sasi ra maestro ndo sihin ra tava xuhun ta sihin inga ra iyo cuatyi?
23460	MAT 9:12	Ta i siñi ra Jesús tuhun cuan, ta i catyi ra: Ñiyɨvɨ iyo vaha, ña siñi ñuhu minoo médico sii ñu, zoco sii ñu cuhu siñi ñuhu médico.
23461	MAT 9:13	Cuhun ndo ta cutuhva ndo cuhva catyi si nuu tutu ra Ndyoo nu catyi si tyehen: “Cuñi sa cua cundahvi iñi ndo sii ñiyɨvɨ, ta ma zañiñi xaan ndo sa cahñi ndo quɨtɨ sa cuenda cuatyi ndo.” Vatyi ña vasi cane sii ñiyɨvɨ vaha, vasi cane sii ñu iyo cuatyi vatyi cuñi sa cua zama ñu cuhva iyo ñu.
23462	MAT 9:14	Tacuan ta ra ndyico sii ra Juan, ra zacoo ndutya sii ñiyɨvɨ, i tuhva ra sii ra Jesús, ta i ndaca tuhun ra sii ra: ¿Ñaa cuenda vatyi maa ndi ta ra fariseo tuhva xaan ndi coo ndyitya, ta ra sica noo sihin moo, ña tuhva ra?
23463	MAT 9:15	Ta i nacahan ra Jesús ta catyi ra: ¿Atu cuu sa ma casi ñu ñoho minoo vico tindaha nɨɨ ñi sa ndyaa ra i tindaha sihin ñu? Ma cuu. Zoco cua saa quɨvɨ cua cuhun ra i tindaha, ta zɨquɨ ndisa vatyi ma casi ñu.
23464	MAT 9:16	Tacuan i catyi ra Jesús, ta zɨquɨ i cahan ra zɨquɨ inga cuhva ta catyi ra: Yoñi ñiyɨvɨ natyaa zuhva zahma saa sii zahma sahnu vatyi cua ndɨyɨ zahma saa cuan, ta cua tahndya ca zahma sahnu cuan.
23466	MAT 9:18	Nɨɨ ñi sa cahan ra Jesús cuhva cuan, ta i saa minoo ra cu tyiño cuenda ñu hebreo, ta i sicuɨñɨ sɨtɨ ra nuu ra Jesús, ta catyi ra: Sa sihi minoo zehi, zoco tatu cua cuhun ndya vehi ta tyizon ndohon sii ña, cua nandoto ña. Catyi ra.
23469	MAT 9:21	Vatyi sica iñi ña: “Vazu zahma ñi ra cua tɨin, ta nduvehi.”
23470	MAT 9:22	Zoco i nasico cava ra Jesús, ta i ndyehe ra sii ña, ta catyi ra: Cuzɨɨ xaan iñun, zihi. I nduvohon vatyi i sino iñun sii. Ta zuun ñi caa cuhva cuan i nduvaha ña.
23472	MAT 9:24	Ta i catyi ra sihin ñu: Quita ndo ihya. Ñá sihi ña luhlu ya. Quixi ña. Tacuan i catyi ra, ta i sacu ndyaa ñu sii ra.
23475	MAT 9:27	Ta sa quita ra Jesús yucuan, i sindyico uu tahan ra cuaa sii ra, ta cana saa ra, ta catyi ra: ¡Cundahvi iñun sii ndi Zehe ra David!
23476	MAT 9:28	Ta sa yaha quɨhvɨ ra Jesús sisi vehe, i tuhva ra cuaa cuan sii ra. Ta i ndaca tuhun ra Jesús sii ra: ¿Atu sino iñi ndo vatyi cuu zanduvehi sii ndo? Ta i nacahan ra cuan, ta catyi ra: Sino iñi ndi, tata.
23477	MAT 9:29	Tacuan ta i tɨɨn ra Jesús sɨtɨ nuu ra, ta i catyi ra: Nacuu si tañi cuhva sino iñi ndo.
23481	MAT 9:33	I tava ra Jesús sii tatyi cuihna cuan, ta zɨquɨ i quisaha cahan ra ñehe cuan. Ta iyo xaan i cuñi ñiyɨvɨ, ta i catyi ñu: Tañaha ca ndyehe maa yo ñiyɨvɨ hebreo minoo sa tyehen.
23482	MAT 9:34	Zoco i catyi ra fariseo: Ihya ra tava tatyi cuihna sihin tundyee iñi sii ra cu nuu sii cuihna.
23485	MAT 9:37	Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra sica noo sihin ra: Sa ndisa quehin vatyi cahnu xaan itu, zoco yoñi cuñi zatyiño ta zaquee ra sii si.
23491	MAT 10:5	I tasi ra Jesús sii sa usi uu tahan ra cuan, ta ihya cuu sa i catyi ra sihin ra: Ma cuhun ndo nu yoñi ñiyɨvɨ hebreo, ta ma quɨhvɨ ndo ñuu nu cu si Samaria.
23498	MAT 10:12	Cuhva sa saa ndo minoo vehe catyi ndo: “Nacoo sa vaha sii ra Ndyoo sihin ndo.”
23531	MAT 11:3	Ta i ndaca tuhun ra cuan sii ra Jesús: ¿Atu yoho cuu ra Cristo, ra cua zacacu sii ndi a cuatu ca ndi naquisi inga ra?
23532	MAT 11:4	Ta i nacahan ra Jesús, ta i catyi ra sihin ra cuan: Cuahan ndo ta nacatyi ndo sihin ra Juan tandɨhɨ sa i ndyehe ndo ta sa siñi ndo.
23535	MAT 11:7	Tacuan i catyi ra Jesús sihin ra ndyico sii ra Juan. Ta sa yaha cuahan ra cuan ta zɨquɨ i quisaha cahan ra Jesús sihin ñiyɨvɨ sa cuenda ra Juan, ta catyi ra: ¿Ñaa sa sindyehe ndo quɨvɨ i sahan ndo nu ityi xaan nu yoñi ñiyɨvɨ iyo? ¿Atu sahan ndo vatyi cua ndyehe ndo minoo tuñɨɨ sa zacanda tatyi?
23538	MAT 11:10	Vatyi ra cuan cuu ra cahan si tuhun nuu tutu ra Ndyoo nu catyi si: “Yuhvi ra Ndyoo cua tasi sii minoo ra ityi nuu ca, ta cua zanduvaha ra cuhva iyo ñiyɨvɨ vatyi cua saa moo cuee ca, ta cua tyizoho ñu sa cohon.”
23544	MAT 11:16	¿Ñaa ñi cuhva quehin sihin ñiyɨvɨ iyo vityi? ¿Tañi yoo ñi sa caa caa ñu? Caa ñu tañi sa ndyihi sa ndyaa nuyahvi, ta cana saa si sii tahan si, ta catyi si:
23548	MAT 11:20	Tacuan ta zɨquɨ i quisaha cuxaan ra Jesús ta cahan ra sihin sa minoo minoo ñuu nu i zavaha xaan ra sa ndyityi vatyi ñiyɨvɨ ñuu cuan, ñá zama ñu cuhva iyo ñu. Tyehen i catyi ra Jesús:
23553	MAT 11:25	Ta cuhva cuan i catyi ra Jesús: Zacahnu xein suun Ndyoo Zuti. Yoho ndyaca ñohon andɨvɨ ta ñuu ñiyɨvɨ. Tyixehun sa siñi tuñi suun sii ñiyɨvɨ sica iñi vatyi sito xaan ñu, ta zañohon sii si sii ñu cuu tañi sa ndyihi ñuu ñiyɨvɨ ya.
23555	MAT 11:27	Ta zɨquɨ i catyi tucu ra Jesús: Saha maa ra Ndyoo Zuti tandɨhɨ sa iyo sii maa ra sii mi. Ta yoñi sa sito sii. Maa ñi ra Ndyoo Zuti cuu ra sito sii. Ta maa ñi mi site sii ra Ndyoo Zuti. Yoñi inga ra sito sii ra sa ndisa cuii. Ta zañehi sii yoo ra cuñi, cuhva iyo Zuti sa ndisa.
23560	MAT 12:2	Ta cuhva sa ndyehe ra fariseo cuhva zavaha ra, i catyi ra sihin ra Jesús: Ndyehe, zatyiño ra sica noo suhun, ta ña catyi ley yo sa zatyiño yo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ.
23561	MAT 12:3	Zoco i catyi ra Jesús sihin ra: ¿Atu tañaha ca cahvi ndo cuhva i zavaha ra David ta ra ndɨhɨ sihin ra minoo quɨvɨ i sizoco xaan ra?
23568	MAT 12:10	Ta yucuan ndyaa minoo ra na‑ityi ndaha. Ta inga ra yucu yucuan, i cuñi ra nducu ra cuhva tyaa ra cuatyi sata ra Jesús, ta yucuan cuenda i ndaca tuhun ra sii ra Jesús: ¿Atu catyi ley sa zanduvaha yo sii ñiyɨvɨ quɨvɨ quitatu yo?
23569	MAT 12:11	Ta i nacahan ra Jesús ta catyi ra: ¿Yoo ndoho tatu iyo minoo mvee ticatyi zono ndo ta canacava tɨ sisi minoo xahva quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ, atu ma tava ndo sii tɨ?
23571	MAT 12:13	Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra na‑ityi ndaha cuan: Nandɨca ndohon. Ta i nandɨca ra ndaha ra, ta i nduvaha si tañi caa inga si.
23575	MAT 12:17	Cuhva cuan i natahan si cuhva i nacatyi ra Isaías, minoo ra profeta, sa cuenda ra Jesús. Ihya cuu Tuhun ra Ndyoo i tyaa ra Isaías:
23581	MAT 12:23	Ta iyo xaan i cuñi tandɨhɨ ñiyɨvɨ, ta i catyi ñu: ¿Atu ra ihya cuu ra cu tata ra David, ra cua zacacu sii yo?
23582	MAT 12:24	Zoco sa i siñi ra fariseo cuhva cahan ñiyɨvɨ, ta i catyi ra: Ra ihya tava ra tatyi cuihna maa ñi sihin tundyee iñi iyo sii ra Beelzebú, ra cu nuu sii cuihna.
23583	MAT 12:25	Ta sa sito ra Jesús cuhva sica iñi ra, ta i catyi ra: Tatu sahñi tahan xaan ñiyɨvɨ minoo ñuu, ndaha cua tɨvɨ ta naa ñuu cuan. Ta tacuan tucu minoo vehe ñiyɨvɨ, tatu sahñi tahan ñu sihin tahan ñu, yatyi xaan cua ndɨhɨ cuhva vaha yucu ñu.
23596	MAT 12:38	Tacuan ta zuhva ra fariseo ta ra maestro cuenda ley i catyi ra sihin ra Jesús: Maestro, cuñi ndi ndyehe ndi minoo zeña sa ndyityi.
23597	MAT 12:39	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra sihin ra: Ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo ta ñu ña vaha, sica ñu sa ndyehe ñu sa ndyityi, zoco ma ndyehe ca ñu inga zeña ta zɨquɨ cuhva i cuu ra Jonás, minoo ra profeta ta sa naha.