23223	MAT 1:10	Ra Ezequías i cuu zutu ra Manasés. Ta ra Manasés i cuu zutu ra Amón. Ta ra Amón i cuu zutu ra Josías.
23228	MAT 1:15	Ra Eliud i cuu zutu ra Eleazar. Ra Eleazar i cuu zutu ra Matán. Ra Matán i cuu zutu ra Jacob,
23229	MAT 1:16	ta ra Jacob i cuu zutu ra José yɨɨ ña María. Ta maa ña i cuu zɨhɨ ra Jesús ra sa nañi Cristo.
23231	MAT 1:18	Ihya cuu cuhva i cacu ra Jesucristo. Sa cundaa tyiño ña María zɨhɨ ra Jesús sihin minoo ra sa nañi José, zoco cumañi ca ndu‑ɨɨn ñu ta i sito ña vatyi sa ñihi ña minoo zehe sa cuenda Tatyi Ii maa ra Ndyoo.
23233	MAT 1:20	Zoco cuhva sa nacañi xaan iñi ra yozo caa cua zavaha ra, i quituu minoo ángel ra Ndyoo nuu ra sisi ñimahna, ta i catyi ángel cuan sihin ra: José, ñiyɨvɨ sii ra David, ma yuhun ta cuhun sii ña María sa cuu ña ñazɨhun vatyi zehe ña sa cua cacu cuu zehe Tatyi Ii ra Ndyoo.
23236	MAT 1:23	Minoo ñaha yoco, cua ñihi ña minoo zehe, ta rayɨɨ cua cuu zehe ña. Emanuel cua cunañi ra. Zɨvɨ Emanuel cuan cuñi si catyi si: Ra Ndyoo ndyaa sihin yo.
23237	MAT 1:24	Ta cuhva sa ndoyo ra José i zavaha ra cuhva i catyi ángel cuan sihin ra. I quihin ra sii ña María sa cuu ña ñazɨhɨ ra.
23239	MAT 2:1	I cacu ra Jesús ñuu Belén nu cu si Judea quɨvɨ i cuu ra Herodes rey yucuan. Ta ñuu Jerusalén i saa zuhva ra sito xaan cahvi. Mago nañi ra. Ityi caña ñicandyi i quisi ra.
23249	MAT 2:11	Ta i quɨhvɨ ra sisi vehe, ta i ndyehe ra sii lee cuan sihin ña María zɨhɨ ra. Ta i sicuɨñɨ sɨtɨ ra, ta zacahnu ra sii ra Jesús. Ta zɨquɨ i nuña ra ndaha tyiño ra, ta i saha maa ra xuhun cuaan, ta cutu ta ndutya vixi.
23256	MAT 2:18	I quita minoo nduzu ñihi nu cu si Ramá. Sacu xaan ñiyɨvɨ, ta sacu saa ñu. Maha Raquel sacu sa cuenda zehe ña, ta ma cutaxi ña vatyi yoñi ca si. I catyi Tuhun Ndyoo vatyi cua cuu si cuhva cuan. Ta zuun ñi cuhva cuan i quita si.
23262	MAT 3:1	Quɨvɨ cuan i quisi ra Juan, ra zacoo ndutya sii ñiyɨvɨ, ndya nu cu si Judea. Minoo nu ityi xaan nu yoñi maa ñiyɨvɨ iyo i saa ra, ta i nacatyi ra Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ i saa nu ndyaa ra.
23270	MAT 3:9	Ta ma caca iñi ndo sihin añima ndo vatyi ra Abraham cuu zutu ndo, ta ma caca iñi ndo vatyi maa ra cua zacacu sii ndo. Ma zacahnu ndo sii ndo vatyi vazu sihin yuu ya, ta cuu zavaha ra Ndyoo ñiyɨvɨ sii ra Abraham sihin si.
23291	MAT 4:13	Zoco ñá ndoo ra ñuu Nazaret. Cuahan ra cua cundyaa ra ñuu Capernaum. Minoo ñuu sa ndyaa yatyi ñi yuhu miñi yatyi nu cu si Zabulón ta Neftalí cuu si.
23296	MAT 4:18	Ta i sica noo ra Jesús yuhu miñi Galilea. Ta i ndyehe ra sii uu tahan ra sihin yañi ra. Minoo ra nañi ra Simón, ta Pedro nañi tucu ra. Ta inga ra nañi ra Andrés. Cañi ra traya ra nu ndutya vatyi yucuan cuu tyiño i zacuu ra.
23316	MAT 5:13	Maa ndo cuu tañi ñɨɨ sa cuenda ñuu ñiyɨvɨ ya. Zoco tatu ña uhva ca ñɨɨ, ¿yozo caa tyindyee si? Tatu ña uhva ca si ña vaha ca si. Zavita yo sii si, ta cuañi ñiyɨvɨ zɨquɨ si.
23317	MAT 5:14	Maa ndo cuu tañi ñúhu sa cuenda ñuu ñiyɨvɨ ya. Tatu ndyaa minoo ñuu xiñi minoo yucu ma cuu sa cundyaa xehe si.
23320	MAT 5:17	Ma caca iñi ndo vatyi yuhvi vasi zanei cuhva tyaa ñiyɨvɨ yahvi sii ley ra Ndyoo sa i tyaa ra Moisés a cuhva i tyaa ra profeta. Ña vasi zandɨhi cuhva iyo sii si cuan. Vasi ta tyei yahvi sii tandɨhɨ sa catyi tuhun cuan.
23324	MAT 5:21	Sa siñi ndo cuhva i catyi ra Ndyoo sihin ñiyɨvɨ ta sa naha. I catyi ra: “Ma cahñi ndo sii ñiyɨvɨ. Yoo ra cua cahñi sii minoo ñiyɨvɨ, tahan si sa cutuñi ra.”
23337	MAT 5:34	Zoco yuhvi catyi sihin ndo vatyi ma cuaha xaan cahan ndo tatu cuñi ndo sa cua sino iñi ñiyɨvɨ sa cahan ndo. Ma catyi ndo: “Sito vaha Ndyoo.” Ma cahan ndo tuhun andɨvɨ vatyi yucuan cuu nu ndyaa maa ra Ndyoo.
23338	MAT 5:35	Ma cahan ndo tuhun ñuu ñiyɨvɨ vatyi yucuan cuu nu sañi saha ra. Ta nu tuhun ñuu Jerusalén ta ma cahan ndo vatyi yucuan cuu ñuu ra Ndyoo, ra rey cahnu.
23341	MAT 5:38	Sa siñi tucu ndo cuhva i tyaa ra Moisés ta sa naha nu catyi si vatyi tatu cañi ñiyɨvɨ sii ndo ta zatɨvɨ ñu minoo sɨtɨ nuu ndo cuñi tucu si sa zatɨvɨ minoo ra cu tyiño sɨtɨ nuu ñu. A tatu coco ñu minoo noho ndo, zuun ñi sihin cuhva cuan cua ndoho maa ñu, ta cua quita minoo noho ñu.
23342	MAT 5:39	Zoco yuhvi catyi sihin ndo: Ma zavaha ndo sa ña vaha sihin ñiyɨvɨ zavaha sa ña vaha sihin ndo. Tatu iyo ra cati minoo siyo xɨtun, cuhva ndɨhun inga siyo nacati ra.
23352	MAT 6:1	Ma zavaha ndo sa vaha nuu ñiyɨvɨ ñi vatyi cuñi ndo sa ndyehe ñu. Tatu tacuan zavaha ndo, ñahñi sa cua cuhva Zutu yo, ra ndyaa andɨvɨ, sii ndo.
23359	MAT 6:8	Ma cuu ndo tañi maa ñu vatyi sa sito ra Ndyoo Zutu yo ñaa sa siñi ñuhu sii ndo cuee ca sa caca ndo sii ra.
23364	MAT 6:13	Ma cuhvon sa nducu coto ihñi cuihna sii ndi coto zavaha ndi sa ña vaha. Vatyi moo cuu ra ndyaca ñaha, ta moo cuu ra iyo xaan tundyee iñi sii, ta tahan si zacahnu tandɨhɨ ñiyɨvɨ suun tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta nacuu si sa ndisa. Tacuan cahan ndo sihin ra Ndyoo.
23369	MAT 6:18	Tacuan zavaha ndo vatyi ma coto ñiyɨvɨ vatyi ñá sasi ndo. Minoo tuhun ñi maa ra Ndyoo cua ndyehe cuhva zavaha ndo, ta cuaha sa vaha cua cuhva ra sii ndo ta cua ndyehe ñiyɨvɨ.
23370	MAT 6:19	Ma zacaya xaan ndo xuhun a ndaha tyiño ndo ihya ñuu ñiyɨvɨ coto tɨvɨ si a coto zatɨvɨ tiquixi sii si. Ta coto quɨhvɨ ra zuhu ta quihin ra sii si.
23375	MAT 6:24	Ma cuu zatyiño minoo muzu sa cuenda uu tahan patrón vatyi cua cuñi ca ra sii minoo patrón ra, ta ma cuñi ca ra sii inga ra. A sii minoo ra cua tyaa ra yahvi, ta sii inga ra ma tyaa ra yahvi. Ma cuu cuñi ndo sii ra Ndyoo ta cuñi ndo sii xuhun.
23376	MAT 6:25	Ta i catyi tucu ra Jesús: Yucuan cuenda catyi sihin ndo, ma caca xaan iñi ndo yozo caa cua ñihi ndo sa casi ndo ta sa coho ndo ñuu ñiyɨvɨ ya. Ta ma caca xaan iñi ndo yozo caa cua ñihi ndo zahma quɨhɨ ndo. Zoco nuu ra Ndyoo ñiñi ca añima ndo ta coño ñuhu ndo ta zɨquɨ sa casi ndo ta sa ndɨhvɨ ndo. Maa ra saha sa ndito ndo, ta cua cuhva ra tandɨhɨ sa siñi ñuhu sii ndo.
23378	MAT 6:27	¿Ta yoo ndo cuu nduzucu ca ndo siin ca tatu caca xaan iñi ndo sa cuenda si? Ma cuu ca.
23382	MAT 6:31	Yucuan cuenda catyi sihin ndo: Ma caca xaan iñi ndo ta catyi ndo: “¿Ñaa sa cua casi ndi? ta ¿naa sa cua coho ndi? ta ¿yozo caa ñihi ndi zahma quɨhɨ ndi?”
23386	MAT 7:1	Ma cahan cuehe ndo sii ñiyɨvɨ coto catyi tucu ra Ndyoo vatyi ña vaha zavaha tucu maa ndo.
23394	MAT 7:9	Maa ndo ra cu zutu sa ndyihi, tatu cua caca zehun minoo pan, ¿atu cua cuhva ndo minoo yuu sii ra? Ña tacuan.
23397	MAT 7:12	Ta tatu cuñi ndo sa cua zavaha ñiyɨvɨ sa vaha sihin maa ndo, tacuan zavaha tucu maa ndo sihin maa ñu tandɨhɨ saha vatyi yucuan cuu sa catyi ley ra Moisés ta libro i tyaa ra profeta ta sa naha.
23403	MAT 7:18	Minoo yutu vaha, ma cuu cuhva tu sɨtɨ ña vaha. Ta minoo yutu ña vaha, ma cuu cuhva tu sɨtɨ vaha.
23406	MAT 7:21	Ña tandɨhɨ ñiyɨvɨ sa catyi sihin: “Zutu mañi yuu, Zutu mañi yuu”, cuu quɨhvɨ ñu nu ndyaca ñaha ra Ndyoo andɨvɨ. Maa ñi ñiyɨvɨ zavaha cuhva cuñi ra Ndyoo Zuti, cuu quɨhvɨ ñu.
23418	MAT 8:4	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndyehun vatyi ma nacatyun sihin numinoo ñiyɨvɨ. Cuhun nu ndyaa ra cu zutu, ta cuhvon ofrenda sii ra Ndyoo tañi i catyi ra Moisés cua cuhva ñiyɨvɨ tatu sa nduvaha ñu. Ta tacuan ta cua coto tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi sa i nduvohon.
23433	MAT 8:19	Ta i tuhva minoo ra maestro cuenda ley sii ra Jesús, ta i catyi ra sihin ra: Maestro, cuñi cundyique suun vazu ndya ndya maa cuohon.
23453	MAT 9:5	¿Ñaa sa yɨɨ ca catyi yo? ¿Atu yɨɨ ca catyi yo: “Sa ndasi cuatyun”, a yɨɨ ca catyi yo: “Nduviton ta cacon”? (Ña yɨɨ catyi yo: “Sa ndasi cuatyun.” Vatyi yɨvɨ sa ndyehe yo cuu cuhva cuan. Ma coto ñiyɨvɨ tatu ndisa a ña ndisa. Zoco cua ndyehe ñu tatu zanduvaha yo sii minoo ñiyɨvɨ sa ndisa.)
23457	MAT 9:9	I quita ra Jesús yucuan, ta i ndyehe ra sii minoo ra nañi Mateo. Ndyaa ra nu zatyiyahvi ra sii ñiyɨvɨ cuenda xuhun ra ndyaca ñaha. Ta i catyi ra sihin ra: Coho sihin. Tacuan ta i nduvita ra Mateo, ta cuahan ra sihin ra.
23458	MAT 9:10	Yaha zuhva quɨvɨ ta sahan ra Jesús sa casi ra xita vehe ra Mateo. Ta ɨɨn ñi sihin ra Jesús ta sihin ra sica noo sihin ra sasi cuaha xaan ra tava xuhun cuenda ra ndyaca ñaha ta inga ra iyo cuatyi.
23463	MAT 9:15	Ta i nacahan ra Jesús ta catyi ra: ¿Atu cuu sa ma casi ñu ñoho minoo vico tindaha nɨɨ ñi sa ndyaa ra i tindaha sihin ñu? Ma cuu. Zoco cua saa quɨvɨ cua cuhun ra i tindaha, ta zɨquɨ ndisa vatyi ma casi ñu.
23489	MAT 10:3	Ta ra Felipe tucu, ta ra Bartolomé, ta ra Tomás, ta ra Mateo; ra i tava xuhun cuenda ra ndyaca ñaha cuu ra Mateo. Ta ra Jacobo zehe ra Alfeo, ta ra Lebeo. Nañi tucu ra Tadeo.
23490	MAT 10:4	Ta inga ra nañi ra Simón. Maa ra cuu cuenda minoo ityi ra cuñi zama sii ra ndyaca ñaha. Ta inga ra nañi ra Judas Iscariote. Cuee ca ta i xico ra sii ra Jesús.
23491	MAT 10:5	I tasi ra Jesús sii sa usi uu tahan ra cuan, ta ihya cuu sa i catyi ra sihin ra: Ma cuhun ndo nu yoñi ñiyɨvɨ hebreo, ta ma quɨhvɨ ndo ñuu nu cu si Samaria.
23495	MAT 10:9	Ma cuizo ndo xuhun cuenda ityi, nu xuhun cuaan, ta nu xuhun cuisi, ta nu xuhun cuatyi.
23496	MAT 10:10	Numinoo yɨtɨ ma cuizo ndo. Ma cuizo ndo inga camisa a zapato a minoo tutatu vatyi tahan si sa cuhva ñiyɨvɨ sa casi ra zatyiño tañi maa ndo.
23514	MAT 10:28	Ma yuhu ndo sii ñiyɨvɨ cahñi coño ñuhu ndo vatyi ma cuu cahñi ñu añima ndo. Vaha ca cuyuhu ndo sii ra sa cuu cahñi sii ndo sa ndisa cuii ta zacuhun ra sii ndo andyaya.
23520	MAT 10:34	Ma caca iñi ndo vatyi vasi cuhve sa coo sa taxi ñuu ñiyɨvɨ. Ña tacuan cuu si. Vasi ndyaque cuhva cahñi tahan ñiyɨvɨ.
23541	MAT 11:13	Tandɨhɨ ra profeta ta ley ra Moisés ndɨhɨ ca, i cahan si sa cuenda cuhva cua cundyaca ñaha ra Ndyoo ndya cuhva ndya quɨvɨ i saa ra Juan.
23555	MAT 11:27	Ta zɨquɨ i catyi tucu ra Jesús: Saha maa ra Ndyoo Zuti tandɨhɨ sa iyo sii maa ra sii mi. Ta yoñi sa sito sii. Maa ñi ra Ndyoo Zuti cuu ra sito sii. Ta maa ñi mi site sii ra Ndyoo Zuti. Yoñi inga ra sito sii ra sa ndisa cuii. Ta zañehi sii yoo ra cuñi, cuhva iyo Zuti sa ndisa.
23559	MAT 12:1	Minoo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ i yaha ra Jesús mahñu itu trigo ñiyɨvɨ. Ta i sizoco ra i casi ra Jesús, ta i quisaha tohon ra zuhva yoco trigo, ta i zavii ra, ta sasi ra sii si.
23562	MAT 12:4	I quɨhvɨ ra sisi vehe ñuhu, ta i quihin ra pan ii. Ta i sasi ra sii si, ta ña catyi ley sa casi ra sii si ta nu ra ndɨhɨ sihin ra. Maa ñi ra cu zutu tahan si casi pan cuan.
23577	MAT 12:19	Ma tusi tahan ra tuhun. Ta ma cana saa ñi ca ra ta cahan ra. Ta ma zacahnu ra sii ra nuu ñiyɨvɨ.
23578	MAT 12:20	Ma cahnu ndɨhɨ ra numinoo tuñɨɨ yacua, ta ma ndahva ndɨhɨ ra ñúhu sa siin ñi cayu. (Cuñi si catyi si vatyi ma quindyaa ndɨhɨ ra tatu siin ñi sino iñi ñiyɨvɨ.) Cua quindyaa ra cuhva ndyaca ñaha ñiyɨvɨ ña vaha, ta cua cundyaca ñaha ra minoo cuhva ndoo xaan.
23584	MAT 12:26	Ta ma cahñi tahan ra cu nuu sii cuihna sihin inga cuihna vatyi tatu tacuan zavaha ra, yatyi xaan cua ndɨhɨ cuhva iyo sii ra. Ma tava cuihna sii cuihna.
23585	MAT 12:27	Ta tatu yuhvi tave sii cuihna sihin tundyee iñi ra Beelzebú, ¿yoo sii tundyee iñi tava ra ndyico sii maa ndo sii si? Maa ra cua zacoto sii ndo vatyi ma tava minoo cuihna sii inga cuihna.
23591	MAT 12:33	Minoo yutu vaha, saha tu sɨtɨ vaha. Ta minoo yutu ña vaha, saha tu sɨtɨ ña vaha. Nacoto yo ñaa yutu cuu tahan tahan tu sa cuenda sɨtɨ saha tu.
23593	MAT 12:35	Minoo ra vaha, cahan ra tuhun vaha vatyi iyo sa vaha añima ra. Ta minoo ra ña vaha, ña vaha sa cahan ra vatyi iyo sa ña vaha añima ra.
23596	MAT 12:38	Tacuan ta zuhva ra fariseo ta ra maestro cuenda ley i catyi ra sihin ra Jesús: Maestro, cuñi ndi ndyehe ndi minoo zeña sa ndyityi.
23636	MAT 13:28	Ta i catyi sitoho si: “Minoo ra xaan iñi sii, i zavaha cuhva cuan.” Ta zɨquɨ i ndaca tuhun muzu ra sii ra: “¿Atu cuñun vatyi cutohon ndi yucu ña vaha cuan?”
23637	MAT 13:29	Zoco i catyi ra sihin ra: “Ma tohon ndo sii si coto quita ndɨhɨ trigo cuan.
23663	MAT 13:55	Ta zehe ra carpintero cuu sii ra. Ta ña María cuu zɨhɨ ra. Ta ra Jacobo, ta ra José, ta ra Simón, ta ra Judas cuu yañi ra.
23692	MAT 14:26	Ta cuhva sa ndyehe ra sii ra Jesús vatyi sica ra nu ndutya, i yuhu xaan ra, ta i sacu saa ra sihin sa yuhu ra, ta catyi ra: ¡Minoo añima cuu si!
23693	MAT 14:27	Zoco i cahan ra Jesús, ta catyi ra: Zandyee ndo iñi ndo. Ma yuhu ndo vatyi mi cui.
23707	MAT 15:5	Zoco catyi maa ndo vatyi cuu catyi minoo ra sihin zutu ra a sihin zɨhɨ ra: “Ma cuu tyindyei suun vatyi tandɨhɨ sa iyo sii, saha cuende sii ra Ndyoo.”
23716	MAT 15:14	Ma tyaa ndo yahvi sii ra fariseo. Cuu ra tañi ra cuaa ta zañaha ra ityi sii inga ra cuaa. Ta tatu zañaha minoo ra cuaa ityi sii inga ra cuaa cua canacava nduu tahan ra sisi minoo xahva. Catyi ra Jesús.
23730	MAT 15:28	Tacuan i catyi ña, ta zɨquɨ i catyi ra Jesús: ¡Maha, sino xaan iñun sii! Cua cuu si cuhva cuñi moo. Ta zuun ñi cuhva cuan, ndaha nduvaha ñi zehe ña.
23741	MAT 15:39	Yaha cuan ta i natasi ra Jesús sii ñiyɨvɨ ndya vehe ñu, ta i ndɨhvɨ ra barco ta cuahan ra ndya nu cu si Magdala.
23758	MAT 16:17	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra sihin ra: Zɨɨ xaan cuu suun, Simón, zehe ra Jonás, vatyi yoñi ñiyɨvɨ zañaha cuhva cuan suun. Maa Zuti ra ndyaa andɨvɨ i zañaha cuhva cuan suun.
23772	MAT 17:3	Ta zuun ñi cuhva cuan, i ndyehe ra sii ra Moisés ta ra Elías. (Ra i sihi ta sa naha cuu nduu tahan ra cuan.) Natuhun ra sihin ra Jesús.
23773	MAT 17:4	Ta zɨquɨ i catyi ra Pedro sihin ra Jesús: Tata, ¡vaha xaan yucu yo ihya! Tatu cuñun cua zavaha ndi uñi tahan vehe tyiyahva, minoo cuenda moo, ta minoo cuenda ra Moisés, ta inga si cuenda ra Elías.
23776	MAT 17:7	Ta zɨquɨ i tuhva ra Jesús sii ra, ta i tyizo ra ndaha ra sii ra, ta catyi ra: Nduvita ndo. Ma yuhu ndo.
23778	MAT 17:9	Ta cuhva sa vasi noo ra yucu cuan, ñihi xaan i saha ra Jesús tyiño sii ra, ta catyi ra: Ma nacatyi ndo sa ndyehe ndo nu sihin minoo ñiyɨvɨ ndya sa yaha nandoto ra i quisi ndya gloria sisi sa i sihi ra.
23786	MAT 17:17	Ta i nacahan ra Jesús, ta i catyi ra: ¡Ndoho cuu ñiyɨvɨ ña sino iñi, ta ña vaha ndo! Ma cundyee iñi cundyei sihin ndo naha xaan ca. Ta ndyaca ndo sii ra luhlu ña ihya.
23838	MAT 19:7	Tacuan i catyi ra Jesús ta zɨquɨ i ndaca tuhun ra fariseo sii ra: ¿Ñaa cuenda i saha ra Moisés tyiño vatyi cuu cuhva rayɨɨ minoo tutu divorcio sii ñazɨhɨ ra, ta tacuan ta cuu zandoo ra sii ña?
23839	MAT 19:8	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndava xaan iñi ndo. Yucuan cuenda i saha ra Moisés sa zandoo ndo sii ñazɨhɨ ndo. Zoco ña tacuan i cuu si nu quisaha si.
23845	MAT 19:14	Zoco i catyi ra Jesús: Ma cahan ndo. Naquisi ndyaca maa ñu sii sa ndyihi sii, vatyi tatu cuñi ñiyɨvɨ sa cua cundyaca ñaha ra Ndyoo sii ñu, cua sino iñi ñu sii, tañi sino iñi sa ndyihi ya.
23848	MAT 19:17	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: ¿Ñaa cuenda catyun vatyi vaha xein? Minoo tuhun ñi ra vaha iyo, maa ra Ndyoo. Tatu cuñun sa ñihi tahvi añimon, zavohon cuhva catyi sa usi tahan ley ra Ndyoo.
23849	MAT 19:18	Ta i catyi ra cuan sihin ra Jesús: ¿Ndya ley? Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ma cahñun sii ñiyɨvɨ. Ma cuzun sihin inga ñaha sa yɨvi ñazɨhun cuu. Ma zuhun. Ma cohon cuendu zɨquɨ ñiyɨvɨ.
23859	MAT 19:28	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi ndoho ra ndyico sii, cuee ca, quɨvɨ cua cundyaa ra i quisi ndya gloria nu tyayu vaha ra sisi gloria ta cua cundyaa tucu maa ndo nu tyayu vaha. Minoo si sii minoo minoo ndo, ta cua tyicuhva ndo sii ñiyɨvɨ hebreo, tandɨhɨ sa usi uu tahan ityi ñu.
23882	MAT 20:21	Ta i ndaca tuhun ra Jesús sii ña, ta i catyi ra: ¿Ñaa sa cuñun zavehi? Ta i catyi ña sihin ra: Cuhvon vatyi quɨvɨ cua cundyaca ñohon, cua cundyaa nduu tahan zehi suhun. Minoo ra siyo cuohon ta minoo ra siyo zatyun.
23884	MAT 20:23	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndisa cuii cua ndyehi tundoho ta cua ndyehe ndoho tundoho sa cuenda mi. Zoco sa cundyaa ndo siyo cuehi, ta siyo zatyi, ña tahan si sa yuhvi cuhva. Maa ra Ndyoo Zuti cua catyi yoo ra cua ñihi ndatu cuan.
23894	MAT 20:33	Ta i catyi ra cuaa cuan: Maestro, cuñi xaan ndi sa nandyehe ndi. Catyi ra.
23911	MAT 21:16	Ta i catyi ra sihin ra Jesús: ¿Atu siñun sa cahan sa ndyihi cuan? Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Siñi sa cahan si. ¿Atu ta cahvi ca ndo Tuhun Ndyoo nu cahan si sa cuenda cuhva ya? Catyi si: Maa ra Ndyoo saha sa cata sa ndyihi ta sa lee, ta vaha xaan cuu cuhva zacahnu si sii ra.
23914	MAT 21:19	Ityi cuahan ra i ndyehe ra minoo yutu higuera, ta i sahan ra i sindyehe ra tatu iñi sɨtɨ tu, zoco ñá ñihi maa ra ndaha ñi. Maa maa ndaha ñi tu iñi. Ta i catyi ra Jesús sihin yutu cuan: Ma cuhva ca moo yucu vixi casi ñiyɨvɨ. Ta zuun ñi caa cuhva cuan, ndaha i na‑ityi ñi tu.
23924	MAT 21:29	Ta i catyi zehe ra: “Ma cuhin.” Zoco cuee ca i ndu‑uu iñi ra cuhva ña vaha i cahan ra sihin zutu ra, ta cuahan ra.
23930	MAT 21:35	Zoco ra zatyiño yucuan, i tɨɨn ra sii muzu cuan. I cañi ra sii minoo ra. Minoo ra i sahñi ra. Ta i cañi ra sihin yuu sii inga ra.
23946	MAT 22:5	Ta tacuan i nacatyi muzu ra, zoco ñá tyaa ñiyɨvɨ yahvi. Minoo ra cuahan ra nu iyo itu ra, ta inga ra cuahan ra nu iyo inga tyiño ra.
23957	MAT 22:16	Ta i tasi ra fariseo sii zuhva ra ndyico sii ra sihin ra ndyico sii ra rey Herodes, ta i catyi ra sihin ra Jesús: Maestro, sito ndi vatyi ra vaha xaan cuun ta zañohon ityi ra Ndyoo sa ndisa. Ta inuu ndita ñi tyoon yahvi sa cahan ñiyɨvɨ cuca ta ñiyɨvɨ ndahvi.
23965	MAT 22:24	Maestro, i catyi ra Moisés vatyi tatu sihi minoo rayɨɨ ta ndoo ndahvi ñazɨhɨ ra ta yoñi zehe ra, natindaha yañi ra sihin ñaha cuan. Ta cua coo zehe ra sihin ña sa cuenda yañi ra, ra i sihi cuan.
23977	MAT 22:36	Maestro, ¿ndya cuu ley ra Ndyoo sa ñiñi ca?
23989	MAT 23:2	Sica iñi ra maestro cuenda ley ta ra fariseo vatyi cuu nacatyi ra tandɨhɨ cuii sa cuñi catyi ley ra Moisés.
23995	MAT 23:8	Zoco maa ndo, ma cuhva ndo sa catyi ñiyɨvɨ maestro sii ndo vatyi iyo minoo ñi ra cuu Maestro ndo, ra Cristo. Ta tandɨhɨ maa ndo, yañi ndo cuu sihin tahan ndo.
24020	MAT 23:33	¡Tañi coo cuu ndo, zehe quɨtɨ xaan! ¿Yozo caa cuu cacu ndo ta ma cuhun ndo andyaya? Ma cuu.
24052	MAT 24:26	Yucuan cuenda tatu catyi ñiyɨvɨ sihin ndo: “Ndyehe ndo, ndyaa ra Jesús sisi cuhu.” Catyi ñu. Zoco ma cuhun ndo cundyehe ndo. A tatu catyi ñu: “Iyo minoo nu ñoho xehe ra.” Ma sino iñi ndo.
24062	MAT 24:36	Zoco yoñi ñiyɨvɨ sito ñaa quɨvɨ a ñaa cuhva cua cuu si. Nu ángel andɨvɨ ta ña sito ra. Maa tuhun ñi ra Ndyoo Zuti sito.