23217	MAT 1:4	Ra Aram i cuu zutu ra Aminadab. Ta ra Aminadab i cuu zutu ra Naasón. Ta ra Naasón i cuu zutu ra Salmón.
23218	MAT 1:5	Ra Salmón i cuu zutu ra Booz. Ta Rahab nañi zɨhɨ ra. Ra Booz i cuu zutu ra Obed. Rut nañi zɨhɨ ra. Ta ra Obed i cuu zutu ra Isaí.
23219	MAT 1:6	Ra Isaí i cuu zutu ra rey David. Ta ra rey David i cuu zutu ra Salomón vatyi i quihin ra sii ñazɨhɨ ra Urías.
23220	MAT 1:7	Ra Salomón i cuu zutu ra Roboam. Ta Roboam i cuu zutu ra Abías. Ra Abías i cuu zutu ra Asa.
23225	MAT 1:12	Yaha cuan ta zɨquɨ ra Jeconías i cuu zutu ra Salatiel. Ta ra Salatiel i cuu zutu ra Zorobabel.
23227	MAT 1:14	Ta ra Azor i cuu zutu ra Sadoc, ta ra Sadoc i cuu zutu ra Aquim. Ta ra Aquim i cuu zutu ra Eliud.
23231	MAT 1:18	Ihya cuu cuhva i cacu ra Jesucristo. Sa cundaa tyiño ña María zɨhɨ ra Jesús sihin minoo ra sa nañi José, zoco cumañi ca ndu‑ɨɨn ñu ta i sito ña vatyi sa ñihi ña minoo zehe sa cuenda Tatyi Ii maa ra Ndyoo.
23256	MAT 2:18	I quita minoo nduzu ñihi nu cu si Ramá. Sacu xaan ñiyɨvɨ, ta sacu saa ñu. Maha Raquel sacu sa cuenda zehe ña, ta ma cutaxi ña vatyi yoñi ca si. I catyi Tuhun Ndyoo vatyi cua cuu si cuhva cuan. Ta zuun ñi cuhva cuan i quita si.
23273	MAT 3:12	Sa ndaha ra pala ra ta cua zanduvii ra sɨtɨ trigo ra, ta cua tava zɨɨn ra zoo si. Cua zandu‑ɨɨn ra sii trigo ra, ta cua cucumi vaha ra sii si, ta cua cahmi ra zoo si sisi minoo ñúhu sa ma ndahva. Tacuan i catyi ra Juan sihin ñiyɨvɨ.
23282	MAT 4:4	Zoco i nacahan ra Jesús ta catyi ra: Catyi Tuhun Ndyoo vatyi ña maa sihin sa casi ñi yo cundito yo. Sihin sa sasi yo ndito coño ñuhu yo, zoco sihin sa tyaa yo yahvi tuhun cahan ra Ndyoo ta ndito añima yo sa ndisa cuii. Catyi ra Jesús sihin cuihna.
23296	MAT 4:18	Ta i sica noo ra Jesús yuhu miñi Galilea. Ta i ndyehe ra sii uu tahan ra sihin yañi ra. Minoo ra nañi ra Simón, ta Pedro nañi tucu ra. Ta inga ra nañi ra Andrés. Cañi ra traya ra nu ndutya vatyi yucuan cuu tyiño i zacuu ra.
23301	MAT 4:23	Sica noo ra Jesús nacahnu Galilea. Zacuaha ra sii ñiyɨvɨ sisi vehe ñuhu tahan tahan ñuu. Ta nacatyi ra Tuhun Vaha sihin ñiyɨvɨ cuhva cua cundyaca ñaha ra Ndyoo. Ta i zanduvaha ra sii ñiyɨvɨ cuhu tandɨhɨ cuii nuu cuehe.
23302	MAT 4:24	I sito ñiyɨvɨ tuhun ra Jesús nacahnu Siria. Ta i quisi ndyaca ñu sii tandɨhɨ ñu cuhu zɨɨn zɨɨn nuu cuehe a tatu iyo sa uhu sii ñu. Ta i quisi ndyaca ñu sii ñu ñoho tatyi cuihna, ta ñu cuhu cuehe meme, ta ñu xii. Ta i zanduvaha ra Jesús sii ñu.
23306	MAT 5:3	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ vityi tatu sa sito ñu vatyi siñi ñuhu ra Ndyoo sii ñu vatyi tahan si sii ñu sa cundyaca ñaha ra Ndyoo sii ñu.
23307	MAT 5:4	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ cuihya iñi vityi vatyi cua zanaa ra Ndyoo tucuihya iñi sii ñu.
23308	MAT 5:5	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ zanduluhlu sii, vatyi cuee ca cua cuhva maa ra Ndyoo sa cundyaca ñaha ñu ñuu ñiyɨvɨ ya.
23309	MAT 5:6	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ cuñi xaan zavaha tandɨhɨ sa ndoo, cuhva cuñi ra Ndyoo vatyi cua tyindyee ra Ndyoo sii ñu, ta cua cuu xaan zavaha ñu sa vaha.
23310	MAT 5:7	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ cundahvi iñi sii inga ñiyɨvɨ vatyi Ndyoo cua cundahvi xaan iñi ra sii maa ñu.
23311	MAT 5:8	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ sa ñahñi cuatyi iyo añima vatyi cua ndyehe ñu sii maa ra Ndyoo.
23312	MAT 5:9	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ nducu cuhva zacoo sa taxi nu iyo cuatyi vatyi cua catyi ra Ndyoo vatyi zehe maa ra cuu sii ñu.
23313	MAT 5:10	Sa iyo sa vaha sii ñiyɨvɨ tatu zandyehe inga ñiyɨvɨ tundoho sii ñu sa cuenda sa vaha sa zavaha ñu. Ndisa vatyi sa ndyaca ñaha ra Ndyoo sii ñu.
23314	MAT 5:11	Sa iyo sa vaha sii ndo tatu quiñi xaan cahan ñiyɨvɨ sihin ndo sa cuenda mi ta tatu zavaha xaan ñu sa ndya vaha ñi sihin ndo ta tatu cahan ñu ndya vaha ñi sii ndo ta ña ndisa cuu si.
23321	MAT 5:18	Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi nɨɨ ñi sa iyo andɨvɨ ta ñuhu ñuu ñiyɨvɨ, ma naa nu siin cuhva iyo sii ley ra Ndyoo. Tandɨhɨ sa catyi ley sa tahan si cuu, ta cua cuu si.
23324	MAT 5:21	Sa siñi ndo cuhva i catyi ra Ndyoo sihin ñiyɨvɨ ta sa naha. I catyi ra: “Ma cahñi ndo sii ñiyɨvɨ. Yoo ra cua cahñi sii minoo ñiyɨvɨ, tahan si sa cutuñi ra.”
23330	MAT 5:27	Sa siñi maa ndo tuhun i catyi ra Ndyoo ta sa naha vatyi ma cuu coo inga ñaha ndo ta ma cuu coo inga yɨɨ ndo.
23337	MAT 5:34	Zoco yuhvi catyi sihin ndo vatyi ma cuaha xaan cahan ndo tatu cuñi ndo sa cua sino iñi ñiyɨvɨ sa cahan ndo. Ma catyi ndo: “Sito vaha Ndyoo.” Ma cahan ndo tuhun andɨvɨ vatyi yucuan cuu nu ndyaa maa ra Ndyoo.
23341	MAT 5:38	Sa siñi tucu ndo cuhva i tyaa ra Moisés ta sa naha nu catyi si vatyi tatu cañi ñiyɨvɨ sii ndo ta zatɨvɨ ñu minoo sɨtɨ nuu ndo cuñi tucu si sa zatɨvɨ minoo ra cu tyiño sɨtɨ nuu ñu. A tatu coco ñu minoo noho ndo, zuun ñi sihin cuhva cuan cua ndoho maa ñu, ta cua quita minoo noho ñu.
23356	MAT 6:5	Ta tatu cua cahan ndo sihin ra Ndyoo, ma cuu ndo tañi ra zaha tuhun vatyi vaha xaan ra, ta ña ndisa ra vatyi tahan iñi ra cahan ra sihin ra Ndyoo nu tuu ñiyɨvɨ vatyi cuñi ra sa cua ndyehe ñu. Yucuan cuenda cua cuɨñɨ ndyaa ra sisi vehe ñuhu a ityi cahnu ta cahan ra sihin ra Ndyoo. Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi sihin sa ndyehe ñiyɨvɨ sii ra sihin sa zavaha ra, ta sa ñihi ra sa cua ñihi ra.
23358	MAT 6:7	Cuhva cahan ndo sihin ra Ndyoo ma cahan ndo zuun ñi sa cahan ndo uu a uñi saha tañi zavaha ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo. Sica iñi ñu vatyi cua cuɨñɨ ra Ndyoo sa cahan ñu tatu cuaha xaan cahan ñu.
23373	MAT 6:22	Sɨtɨ nuu ndo cuu tañi minoo sa zandisi sii ndo. Ta tacuan tucu añima ndo, tatu maa ñi sa vaha ra Ndyoo iyo añima ndo, vaha ñiyɨvɨ cuu ndo.
23380	MAT 6:29	Zoco catyi sihin ndo vatyi cuca xaan ra rey Salomón ta tyaqui xaan zahma ra, zoco ña tyaqui ca si ta zɨquɨ minoo ita cuan.
23417	MAT 8:3	Ta i tyizo ra Jesús ndaha ra xiñi ra, ta i catyi ra: Cuñi. Sa nduvohon. Ta zuun ñi caa cuhva cuan, i quita cuehe cuan sii ra, ta ndaha nduvaha ñi ra.
23430	MAT 8:16	Sa tyizo ñicandyi, ta sa tyahan cuan i quisi ndyaca ñiyɨvɨ sii cuaha xaan ñu ñoho tatyi cuihna nu ndyaa ra Jesús. Ta i tava ra tatyi ña vaha cuan sihin minoo ñi tuhun cahan ra, ta i zanduvaha tucu ra sii tandɨhɨ ñu cuhu.
23444	MAT 8:30	Tacuan i zacahan cuihna sii ra cuan. Ta yatyi ñi yucuan sica noo cuaha xaan quɨnɨ. Sasi tɨ.
23450	MAT 9:2	Ta i sindyaca ñiyɨvɨ sii minoo ra cuhu nu ndyaa ra Jesús. Ndyizo ra sii ra cuan sihin minoo tyuhva. Ta sa ndyehe ra Jesús cuhva sino xaan iñi tandɨhɨ ra, ta i catyi ra sihin ra cuhu cuan: Ra luhlu, ma nducuihya iñun. Sa ndasi cuatyun.
23453	MAT 9:5	¿Ñaa sa yɨɨ ca catyi yo? ¿Atu yɨɨ ca catyi yo: “Sa ndasi cuatyun”, a yɨɨ ca catyi yo: “Nduviton ta cacon”? (Ña yɨɨ catyi yo: “Sa ndasi cuatyun.” Vatyi yɨvɨ sa ndyehe yo cuu cuhva cuan. Ma coto ñiyɨvɨ tatu ndisa a ña ndisa. Zoco cua ndyehe ñu tatu zanduvaha yo sii minoo ñiyɨvɨ sa ndisa.)
23466	MAT 9:18	Nɨɨ ñi sa cahan ra Jesús cuhva cuan, ta i saa minoo ra cu tyiño cuenda ñu hebreo, ta i sicuɨñɨ sɨtɨ ra nuu ra Jesús, ta catyi ra: Sa sihi minoo zehi, zoco tatu cua cuhun ndya vehi ta tyizon ndohon sii ña, cua nandoto ña. Catyi ra.
23468	MAT 9:20	Ta ityi cuahan ra Jesús, i tuhva minoo ñaha sii ra. Sa usi uu cuiya sa cuhun ña, cuehe sa cuu ña nɨñɨ. Ta i quisi ña ityi sata ra Jesús, ta i tɨɨn ña yuzahma ra.
23476	MAT 9:28	Ta sa yaha quɨhvɨ ra Jesús sisi vehe, i tuhva ra cuaa cuan sii ra. Ta i ndaca tuhun ra Jesús sii ra: ¿Atu sino iñi ndo vatyi cuu zanduvehi sii ndo? Ta i nacahan ra cuan, ta catyi ra: Sino iñi ndi, tata.
23485	MAT 9:37	Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra sica noo sihin ra: Sa ndisa quehin vatyi cahnu xaan itu, zoco yoñi cuñi zatyiño ta zaquee ra sii si.
23488	MAT 10:2	Ta ihya cuu zɨvɨ sa usi uu tahan ra cuan. Xihna ca ra Simón. Pedro nañi tucu ra, ta ra Andrés yañi ra. Inga ra nañi Jacobo, ta ra Juan yañi ra. Nduu tahan ra cuu zehe ra Zebedeo.
23490	MAT 10:4	Ta inga ra nañi ra Simón. Maa ra cuu cuenda minoo ityi ra cuñi zama sii ra ndyaca ñaha. Ta inga ra nañi ra Judas Iscariote. Cuee ca ta i xico ra sii ra Jesús.
23491	MAT 10:5	I tasi ra Jesús sii sa usi uu tahan ra cuan, ta ihya cuu sa i catyi ra sihin ra: Ma cuhun ndo nu yoñi ñiyɨvɨ hebreo, ta ma quɨhvɨ ndo ñuu nu cu si Samaria.
23494	MAT 10:8	Zanduvaha ndo sii ñu cuhu. Zanandoto ndo sii ñu i sihi. Zanduvaha ndo sii ñiyɨvɨ cuhu cuehe tyahyu, ta tava ndo tatyi cuihna. Sa caha ñi ñihi maa ndo cuhva ya, ta sa caha ñi tyindyee maa ndo sii ñiyɨvɨ.
23501	MAT 10:15	Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi quɨvɨ cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, cuaha ca tundoho cua ndyehe ñiyɨvɨ ñuu cuan ta zɨquɨ niyɨvɨ ñuu Sodoma ta ñuu Gomorra.
23529	MAT 11:1	Sa ndɨhɨ zacuaha ra Jesús cuhva ya sii sa usi uu tahan ra i casi ra, ta zɨquɨ i quita ra yucuan ta cuahan ra zɨɨn zɨɨn ñuu ityi cuan cua zacuaha ra ta nacatyi ra Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ.
23539	MAT 11:11	Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi tandɨhɨ rayɨɨ ra cacu, yoñi inga ca ra ñiñi ca ta zɨquɨ ra Juan. Zoco ra luhlu ca, ra cuhun nu ndyaca ñaha ra Ndyoo, cahnu ca ra ta zɨquɨ ra Juan, ra zacoo ndutya sii ñiyɨvɨ.
23549	MAT 11:21	¡Ndahvi yoho ñuu Corazín! ¡Ta ndahvi yoho ñuu Betsaida! Vatyi tatu i zavehi sa ndyityi ndya ñuu Tiro ta ñuu Sidón tañi sa ndyehe maa ndo, sa ndisa vatyi cua zama ñu cuhva iyo ñu, ta cua nducuihya xaan iñi ñu sa cuenda cuatyi ñu ndya cuhva ndɨhvɨ ñu zahma toon ta tyaa ñu ñiyaa xiñi ñu.
23550	MAT 11:22	Zoco quɨvɨ cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, ñihi ca cua tasi tuñi ra sii maa ndo ta zɨquɨ sii ñiyɨvɨ ñuu Tiro ta ñuu Sidón cuan.
23551	MAT 11:23	Ta yoho ñuu Capernaum, ¿atu sica iñun vatyi cua ndoon ndya gloria? Cua noon ndya andyaya vatyi tatu i zavehi sa ndyityi ndya ñuu Sodoma tañi sa ndyehe ñiyɨvɨ ñuu Capernaum, ndisa vatyi ma zanaa ra Ndyoo ñuu Sodoma cuan ta cua coo si ndya cuhva ndya vityi.
23552	MAT 11:24	Zoco catyi sihin ndo vatyi quɨvɨ cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, ñihi ca cua tasi tuñi ra sii ndoho ra ñuu Capernaum ta zɨquɨ sii ñiyɨvɨ ñuu Sodoma.
23555	MAT 11:27	Ta zɨquɨ i catyi tucu ra Jesús: Saha maa ra Ndyoo Zuti tandɨhɨ sa iyo sii maa ra sii mi. Ta yoñi sa sito sii. Maa ñi ra Ndyoo Zuti cuu ra sito sii. Ta maa ñi mi site sii ra Ndyoo Zuti. Yoñi inga ra sito sii ra sa ndisa cuii. Ta zañehi sii yoo ra cuñi, cuhva iyo Zuti sa ndisa.
23600	MAT 12:42	Ta tacuan tucu minoo ñaha i sindyaca ñaha ndya siyo tyañuhu, cua nandoto ña quɨvɨ cua tyicuhva ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, ta cua tyaa ña cuatyi sata ndo vatyi sica xaan i quisi ña quɨvɨ cuan vatyi cua tyizoho ña sa siñi tuñi sa saha ra Ndyoo sii ra Salomón. Ta ihya iyo minoo ra ñiñi ca ta zɨquɨ ra Salomón.
23619	MAT 13:11	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra: Saha ra Ndyoo sa coto maa ndo tuhun xehe sa cuenda cuhva ndyaca ñaha maa ra. Zoco ma cuu coto inga ñiyɨvɨ.
23628	MAT 13:20	Sɨtɨ sa canacoyo tɨcuɨ yuu cuu tañi ñiyɨvɨ sa siñi Tuhun Ndyoo, ta zɨɨ xaan i cuñi ñu.
23653	MAT 13:45	Ta cuhva ndyaca ñaha ra Ndyoo sii yo vale xaan si tañi minoo cuhva minoo ra zata ndaha tyiño ta naxico ra. Sica noo ra ta nanducu ra perla vaha xaan.
23661	MAT 13:53	Sa ndɨhɨ cahan ra Jesús zɨquɨ cuhva ya ta zɨquɨ i quita ra yucuan, ta cuahan ra.
23663	MAT 13:55	Ta zehe ra carpintero cuu sii ra. Ta ña María cuu zɨhɨ ra. Ta ra Jacobo, ta ra José, ta ra Simón, ta ra Judas cuu yañi ra.
23668	MAT 14:2	Ta i catyi ra sihin muzu ra: Ra Juan Bautista cuu ra cuan. Sa nandoto ra, ta yucuan cuenda ndyityi xaan ra.
23681	MAT 14:15	Ta cuhva sa cua iñi, i quisi ra i casi ra nu ndyaa ra, ta catyi ra sihin ra: Sahiñi xaan. Ta yoñi ñiyɨvɨ iyo ihya. Catyun sihin ñiyɨvɨ nacuhun ñu. Nacuhun ñu nu iyo ñuu ta zata ñu sa casi ñu.
23691	MAT 14:25	Ta ñaa ca i tuhva ra Jesús nu yucu ra. Sica ra nu ndutya.
23697	MAT 14:31	Ta zuun ñi caa cuhva cuan i natɨɨn ra Jesús ndaha ra, ta i catyi ra sihin ra: ¡Siin xaan sino iñun sii! ¿Ñacu ña nɨɨ iñun? Catyi ra.
23699	MAT 14:33	Ta zɨquɨ ra ñoho barco cuan, i sicuɨñɨ sɨtɨ ra, ta i zacahnu ra sii ra Jesús, ta catyi ra: Sa ndisa cuii vatyi Zehe ra Ndyoo cuu suun.
23723	MAT 15:21	I quita ra Jesús yucuan, ta cuahan ra ndya ñuu Tiro ta ñuu Sidón.
23732	MAT 15:30	I saa cuaha xaan ñiyɨvɨ nu ndyaa ra. Sindyaca ñu sii ñu coxo, ta ñu cuaa, ta ñu ñehe, ta ñu cumañi ndaha ta cuaha xaan inga ñu cuhu. I saqui ñu sii ñu nu ndyaa ra Jesús, ta i zanduvaha ra sii ñu.
23743	MAT 16:2	Zoco i nacahan ra Jesús ta catyi ra sihin ra: Sa sahiñi tuhva maa ndo catyi: “Cua cundisi vaha ityaan vatyi cuaha xaan vico.”
23749	MAT 16:8	I sito ra Jesús sa natuhun ra, ta catyi ra: ¿Ñaa cuenda catyi ndo vatyi ñahñi pan ndyizo ndo? ¡Siin xaan sino iñi ndo!
23757	MAT 16:16	Ta i catyi ra Simón Pedro: Yoho cuu ra Cristo, ra cua zacacu sii ndi. Ta zehe ra Ndyoo ndito cuu suun.
23758	MAT 16:17	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra sihin ra: Zɨɨ xaan cuu suun, Simón, zehe ra Jonás, vatyi yoñi ñiyɨvɨ zañaha cuhva cuan suun. Maa Zuti ra ndyaa andɨvɨ i zañaha cuhva cuan suun.
23764	MAT 16:23	Zoco i nasico cava ra Jesús, ta i catyi ra sihin ra Pedro: ¡Cuɨñɨ siyon sii, cuihna! Zayanga xoon sii, vatyi ña sica iñun cuhva sica iñi ra Ndyoo. Sica iñun cuhva sica iñi ñiyɨvɨ.
23769	MAT 16:28	Sa ndisa cuii catyi sihin ndo vatyi iyo zuhva ra yucu ihya, ma cuu ra ndya cuhva ndya cua ndyehe ra vatyi ndisi tucu ra i quisi ndya gloria inga saha sihin cuhva cua cundyaca ñaha ra sii ñiyɨvɨ.
23780	MAT 17:11	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra: Sa ndisa vatyi xihna ca cua quisi ra Elías, ta cua zanduvaha ra tandɨhɨ.
23789	MAT 17:20	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ñá cuu sii ndo vatyi siin cuii ñi sino iñi ndo. Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi tatu sino iñi ndo vazu zuhva ñi tañi cuhva caa minoo sɨtɨ mostaza, cua cuu catyi ndo sihin yucu ya: “Cuɨñɨ siyon ihya, ta cuhun inga ityi.” Ta cua cuɨñɨ siyo si. Ta ñahñi maa sa ma cuu sii ndo.
23794	MAT 17:25	Ta i catyi ra Pedro: Tuhva ra. Ta cuhva sa quɨhvɨ ra Pedro sisi vehe i cahan xihna ra Jesús sihin maa ra, ta catyi ra: ¿Yozo caa cuñi oo, Simón? ¿Yoo sii zatyiyahvi ra rey, ra ndyaca ñaha ñuu ñiyɨvɨ ya? ¿Atu zatyiyahvi ra sii ñiyɨvɨ sii ra a sii ñiyɨvɨ inga ñuu?
23795	MAT 17:26	Ta i nacahan ra Pedro ta catyi ra: Sii ñiyɨvɨ inga ñuu zatyiyahvi ra. Ta yɨvɨ sii ñiyɨvɨ sii ra. Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ndisa. Ta ñiyɨvɨ sii ra, ña tahan si tyiyahvi ñu.
23799	MAT 18:3	Ta i catyi ra sihin ra sica noo sihin ra: Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi tatu ma zama ndo cuhva iyo ndo ta nduu ndo tañi sa ndyihi sa ñahñi cuatyi, ma cuu quɨhvɨ ndo nu ndyaca ñaha ra Ndyoo.
23814	MAT 18:18	Sa ndisa catyi sihin ndo ñaa sa cua cuhñi ndo ñuu ñiyɨvɨ ya, cua cunuhñi tucu si andɨvɨ. Ta ñaa sa cua ndasi ndo ñuu ñiyɨvɨ ya, cua ndasi tucu si andɨvɨ.
23832	MAT 19:1	Sa yaha cahan ra Jesús cuhva cuan, ta i quita ra Galilea, ta i nasaa ra nu cu si Judea sa ndyaa siyo ityi caña ñicandyi siyo yuu Jordán.
23854	MAT 19:23	Tacuan ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ra i casi ra: Sa ndisa cuii catyi sihin ndo vatyi yɨɨ xaan ta cua quɨhvɨ ñiyɨvɨ cuca nu ndyaca ñaha ra Ndyoo.
23858	MAT 19:27	Tacuan ta i catyi ra Pedro sihin ra: Sa zandoo ndi tandɨhɨ sa sii ndi, ta ndyico ndi suun. ¿Ñaa sa cua ñihi maa ndi?
23859	MAT 19:28	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi ndoho ra ndyico sii, cuee ca, quɨvɨ cua cundyaa ra i quisi ndya gloria nu tyayu vaha ra sisi gloria ta cua cundyaa tucu maa ndo nu tyayu vaha. Minoo si sii minoo minoo ndo, ta cua tyicuhva ndo sii ñiyɨvɨ hebreo, tandɨhɨ sa usi uu tahan ityi ñu.
23872	MAT 20:11	Sa yaha quihin ra sii si, ta zɨquɨ i quisaha cahan ra sii ra cu patrón ra.
23886	MAT 20:25	Zoco i cana ra Jesús sii tandɨhɨ ra, ta i catyi ra sihin ra: Sa sito maa ndo cuhva ndyaca ñaha ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ. Iyo ra cu nuu, ta zacoto ra sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi ndyaca ñaha ra sii ñu.
23898	MAT 21:3	Ta tatu iyo ñiyɨvɨ ndaca tuhun sii ndo ñaa cuenda ndasi ndo sii tɨ, catyi ndo: “Siñi ñuhu tɨ sii ra ndyaca ñaha sii yo.” Ta tacuan ta cua cuhva ra sii tɨ.
23911	MAT 21:16	Ta i catyi ra sihin ra Jesús: ¿Atu siñun sa cahan sa ndyihi cuan? Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Siñi sa cahan si. ¿Atu ta cahvi ca ndo Tuhun Ndyoo nu cahan si sa cuenda cuhva ya? Catyi si: Maa ra Ndyoo saha sa cata sa ndyihi ta sa lee, ta vaha xaan cuu cuhva zacahnu si sii ra.
23916	MAT 21:21	Ta i nacahan ra Jesús, ta catyi ra sihin ra: Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi tatu nɨɨ xaan cuu iñi ndo, ta ma caca xaan iñi ndo tatu cuu a ma cuu zavaha ndo, cua zavaha ndo cuhva i zavehi sihin yutu higuera ya. Ta ña maa ñi tacuan. Cua cuu tucu cahan ndo sihin yucu ya: “Cuɨñɨ siyon ihya, ta cua ndɨhvun sisi tyañuhun”, cua catyi ndo.
23923	MAT 21:28	I catyi tucu ra Jesús sihin ra zutu nahnu ta sihin ra mandoñi: ¿Yozo caa sica iñi ndo sa cuenda tuhun ya? Sicoo minoo ra, ta sicoo uu tahan zehe yɨɨ ra. Ta i cahan ra sihin minoo ra, ta catyi ra: “Zehe luhli, cuahan vatyi cua tohon uva.”
23926	MAT 21:31	Ta vityi catyi ndo ¿ndya ra i zavaha cuhva cuñi zutu ra? Ta i catyi ra cuan sihin ra Jesús: Ra sa xihna ñi. Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi sa cuu quɨhvɨ ra tava xuhun cuenda ra ndyaca ñaha ta ñiyɨvɨ zɨɨ iñi nu ndyaca ñaha ra Ndyoo, zoco maa ndo ma cuu quɨhvɨ ndo.
23928	MAT 21:33	Cuɨñɨ ndo inga cuhva ya. Sicoo minoo ra iyo ñuhu, ta i zavaha ra minoo sacu, ta i tasi ra yoho uva sisi si. Ta zɨquɨ i zavaha ra nu cua tava ra ndutya uva ta minoo vehe tyiyahva vatyi cua zacuenda ra sacu ra. Ta i saha noo ra sacu ra sii minoo ityi ra cua zatyiño yucuan. Ta cuahan ra nusica.
23945	MAT 22:4	Inga saha i tasi tucu ra sii inga muzu ra, ta catyi ra sihin ra: “Catyi ndo sihin ñiyɨvɨ i cane vatyi sa ndyaa listo sa casi ñu. Sa sahñi zɨndɨquɨ zone ta inga quɨtɨ xahan. Sa ndyaa listo tandɨhɨ. Naquisi maa ñu vico.”
23949	MAT 22:8	Ta zɨquɨ i catyi rey cuan sihin muzu ra: “Sa ndyaa listo tandɨhɨ sa cuenda vico tindaha, zoco ñiyɨvɨ i cane, ña vaha ñu vatyi ñá tyaa ñu yahvi sa quehin, ta ña tahan si sii ñu quisi ñu.
23962	MAT 22:21	Ta i catyi ra cuan. Sii ra gobierno César. Ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ra: Cuhva ndo sii ra César sa cuu sii maa ra. Ta cuhva ndo sii ra Ndyoo sa cuu sii ra Ndyoo.
23966	MAT 22:25	Sicoo usa tahan rayɨɨ sihin yañi ra. I tindaha ra nuu. Ta i sihi ra, ta yoñi zehe ra i sicoo. I zandoo ra sii ñazɨhɨ ra cuenda yañi ra.
23989	MAT 23:2	Sica iñi ra maestro cuenda ley ta ra fariseo vatyi cuu nacatyi ra tandɨhɨ cuii sa cuñi catyi ley ra Moisés.
24001	MAT 23:14	¡Ndahvi ndoho ra maestro cuenda ley ta ra fariseo! Zaha ndo tuhun vatyi vaha xaan ndo, zoco ña ndisa vatyi quindyaa ndo vehe ñundahvi, ñu sihi yɨɨ, ta zɨquɨ zandavi ñaha ndo vatyi vaha xaan ndo, ta naha xaan cahan ndo sihin ra Ndyoo. Sa cuenda sa zavaha ndo cuhva ya, ta ñihi xaan ca cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ndo.
24023	MAT 23:36	Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi cua ndoo cuatyi sa cuenda tandɨhɨ ya sata ñiyɨvɨ iyo vityi.
24024	MAT 23:37	¡Ndahvi yoho ñuu Jerusalén! Sahñi ñiyɨvɨ sii ra profeta ihya, ta ra tasi ra Ndyoo ihya, cañi ñu sii ra sihin yuu. ¡Cuaha xaan cuaha xaan saha cuñi zandu‑ɨin sii ñiyɨvɨ ñuu ya ta zacuende sii ñu tañi zacuenda minoo ndɨvɨ sii zehe tɨ sisi ndisi tɨ, zoco ña cuñi ñu!
24028	MAT 24:2	Zoco i nacahan ra Jesús ta catyi ra sihin ra: ¿Atu ndyehe ndo tandɨhɨ ihya? Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi numinoo yuu ya ta ma ndoo si zɨquɨ tahan si. Cua tani tandɨhɨ si. (Sihin cuhva ya zacoto ra Jesús vatyi cua zatɨvɨ ndɨhɨ ñiyɨvɨ vehe ñuhu cuan.)