23214	MAT 1:1	Ihya cuu tandɨhɨ ñiyɨvɨ sahnu sii ra Jesucristo, ra cu ñiyɨvɨ sii ra David ta sii ra Abraham.
23215	MAT 1:2	Ra Abraham i cuu zutu ra Isaac. Ta ra Isaac i cuu zutu ra Jacob. Ta ra Jacob i cuu zutu ra Judá ta yañi ra.
23217	MAT 1:4	Ra Aram i cuu zutu ra Aminadab. Ta ra Aminadab i cuu zutu ra Naasón. Ta ra Naasón i cuu zutu ra Salmón.
23218	MAT 1:5	Ra Salmón i cuu zutu ra Booz. Ta Rahab nañi zɨhɨ ra. Ra Booz i cuu zutu ra Obed. Rut nañi zɨhɨ ra. Ta ra Obed i cuu zutu ra Isaí.
23220	MAT 1:7	Ra Salomón i cuu zutu ra Roboam. Ta Roboam i cuu zutu ra Abías. Ra Abías i cuu zutu ra Asa.
23224	MAT 1:11	Ta ra Josías i cuu zutu ra Jeconías sihin yañi ra quɨvɨ i sicoo cuatyi ta i quihin ñiyɨvɨ sii ñu hebreo sindyaca ra sii tandɨhɨ ñu ndya ñuu Babilonia cua cuu ñu muzu ñiyɨvɨ indyacuan.
23225	MAT 1:12	Yaha cuan ta zɨquɨ ra Jeconías i cuu zutu ra Salatiel. Ta ra Salatiel i cuu zutu ra Zorobabel.
23226	MAT 1:13	Ta ra Zorobabel i cuu zutu ra Abiud. Ta ra Abiud i cuu zutu ra Eliaquim. Ta ra Eliaquim i cuu zutu ra Azor.
23228	MAT 1:15	Ra Eliud i cuu zutu ra Eleazar. Ra Eleazar i cuu zutu ra Matán. Ra Matán i cuu zutu ra Jacob,
23229	MAT 1:16	ta ra Jacob i cuu zutu ra José yɨɨ ña María. Ta maa ña i cuu zɨhɨ ra Jesús ra sa nañi Cristo.
23230	MAT 1:17	Ndya quɨvɨ ra Abraham ta ndya ra David i sicoo usi cumi tahan ra sahnu sii ra Jesús cuhva vasi tata ra. Ta ndya quɨvɨ ra David ta ndya quɨvɨ i sindyaca ñiyɨvɨ sii tandɨhɨ ñu hebreo ndya ñuu Babilonia i sicoo inga usi cumi tahan ra sahnu sii ra Jesús cuhva vasi tata ra. Ta i sicoo inga usi cumi tahan ra ndya ta sa yaha sahan ñu ñuu Babilonia ta ndya quɨvɨ i cacu ra Jesús.
23240	MAT 2:2	Ta i ndaca tuhun ra: ¿Ndyamaa iyo ra i cacu sa cuu ra rey cuenda ñiyɨvɨ hebreo? Ityi caña ñicandyi ndyaa ndi, ta i ndyehe ndi minoo tiñoo sa cuu cuenda ra. Ta vasi ndi vatyi cua zacahnu ndi sii ra. Catyi ra.
23244	MAT 2:6	Yoho ñuu Belén nu cu si Judea, ña luhlu ca moo ta zɨquɨ tandɨhɨ inga ca ñuu nu cu si Judea. Vatyi ñuu Belén cua cacu minoo ra cua cundyaca ñaha, ta cua zacuenda ra sii ñu hebreo, ñiyɨvɨ mi. Tacuan catyi Tuhun Ndyoo nacatyi ra cuan sihin ra Herodes.
23270	MAT 3:9	Ta ma caca iñi ndo sihin añima ndo vatyi ra Abraham cuu zutu ndo, ta ma caca iñi ndo vatyi maa ra cua zacacu sii ndo. Ma zacahnu ndo sii ndo vatyi vazu sihin yuu ya, ta cuu zavaha ra Ndyoo ñiyɨvɨ sii ra Abraham sihin si.
23291	MAT 4:13	Zoco ñá ndoo ra ñuu Nazaret. Cuahan ra cua cundyaa ra ñuu Capernaum. Minoo ñuu sa ndyaa yatyi ñi yuhu miñi yatyi nu cu si Zabulón ta Neftalí cuu si.
23293	MAT 4:15	Nu cu si Zabulón ta Neftalí, ityi cuahan yo miñi tatu sa yaha yo yuu Jordán, yucuan cuu nu cu si Galilea nu ndyaa ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu.
23299	MAT 4:21	Ta i sica ra Jesús zuhva ca sihin ra ityi nuu ca ta i ndyehe ra sii ra Jacobo sihin ra Juan zehe ra Zebedeo. Ñoho ra minoo barco sihin zutu ra. Nazuhva ra traya ra. Ta i cana ra Jesús sii ra.
23300	MAT 4:22	Ta zuun ñi caa cuhva cuan i zandoo ra sii zutu ra sihin barco ra, ta i sindyico ra sii ra Jesús.
23397	MAT 7:12	Ta tatu cuñi ndo sa cua zavaha ñiyɨvɨ sa vaha sihin maa ndo, tacuan zavaha tucu maa ndo sihin maa ñu tandɨhɨ saha vatyi yucuan cuu sa catyi ley ra Moisés ta libro i tyaa ra profeta ta sa naha.
23424	MAT 8:10	Tacuan i catyi ra, ta sa siñi ra Jesús cuhva cahan ra, iyo xaan i cuñi ra, ta i catyi ra sihin ñiyɨvɨ ndyico sii ra: Catyi sihin ndo vatyi tañaha ca nañihi sii minoo ra hebreo ra sino iñi sii ra Ndyoo tañi sino iñi ra ya.
23425	MAT 8:11	Ta catyi sihin ndo vatyi cua quisi cuaha xaan ñiyɨvɨ ndya ityi caña ñicandyi ta ndya ityi cua iñi, ta cua cundyaa ñu ta casi ñu sihin ra Abraham, ta ra Isaac ta ra Jacob nu ndyaca ñaha ra Ndyoo andɨvɨ.
23437	MAT 8:23	Tacuan ta i quɨhvɨ ra Jesús minoo barco sihin ra i casi ra.
23438	MAT 8:24	Ta i quisaha caa minoo tatyi ñihi xaan ndya cuhva ndya cuñi zahvi ndutya sii barco cuan. Ta quixi ra Jesús.
23449	MAT 9:1	I quɨhvɨ ra Jesús sisi minoo barco, ta i yaha ra ta saa ra inga siyo miñi, ta i saa ra zuun ñi ñuu maa ra.
23465	MAT 9:17	Ta inga cuhva, yoñi zavaha ndixi panela saa sisi quɨzɨ sahnu vatyi cua cuizo si ta ndaa si ta cua cahndi quɨzɨ sahnu cuan. Cuñi si quɨzɨ saa tatu zavaha ñiyɨvɨ ndixi panela saa vatyi ma tahvi quɨzɨ cuan, ta ma ndoyo ñuhu ndixi cuan. (I cahan ra Jesús cuhva ya vatyi ma cuu nazaca yo cuhva zacuaha maa ra sihin costumbre sahnu.)
23466	MAT 9:18	Nɨɨ ñi sa cahan ra Jesús cuhva cuan, ta i saa minoo ra cu tyiño cuenda ñu hebreo, ta i sicuɨñɨ sɨtɨ ra nuu ra Jesús, ta catyi ra: Sa sihi minoo zehi, zoco tatu cua cuhun ndya vehi ta tyizon ndohon sii ña, cua nandoto ña. Catyi ra.
23481	MAT 9:33	I tava ra Jesús sii tatyi cuihna cuan, ta zɨquɨ i quisaha cahan ra ñehe cuan. Ta iyo xaan i cuñi ñiyɨvɨ, ta i catyi ñu: Tañaha ca ndyehe maa yo ñiyɨvɨ hebreo minoo sa tyehen.
23488	MAT 10:2	Ta ihya cuu zɨvɨ sa usi uu tahan ra cuan. Xihna ca ra Simón. Pedro nañi tucu ra, ta ra Andrés yañi ra. Inga ra nañi Jacobo, ta ra Juan yañi ra. Nduu tahan ra cuu zehe ra Zebedeo.
23489	MAT 10:3	Ta ra Felipe tucu, ta ra Bartolomé, ta ra Tomás, ta ra Mateo; ra i tava xuhun cuenda ra ndyaca ñaha cuu ra Mateo. Ta ra Jacobo zehe ra Alfeo, ta ra Lebeo. Nañi tucu ra Tadeo.
23491	MAT 10:5	I tasi ra Jesús sii sa usi uu tahan ra cuan, ta ihya cuu sa i catyi ra sihin ra: Ma cuhun ndo nu yoñi ñiyɨvɨ hebreo, ta ma quɨhvɨ ndo ñuu nu cu si Samaria.
23492	MAT 10:6	Zoco cuhun ndo nu yucu ñiyɨvɨ hebreo vatyi tañi mvee ticatyi sa cua naa cuu ñu.
23502	MAT 10:16	Ndyehe ndo, tañi mvee ticatyi cuu maa ndo, ta tasi sii ndo nu yucu lobo. Listo xaan cuu ndo tañi coo, zoco mazu xaan cuu iñi ndo tañi paloma.
23504	MAT 10:18	Ta cundyaca ñu sii ndo nuu ra ndyaca ñaha ta nuu ra gobierno sa cuenda mi. Ta tacuan ta cua ñihi ndo cuhva cahan ndo sa cuenda mi nuu ra cuan ta nuu ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu.
23509	MAT 10:23	Tatu quiñi xaan zavaha ñiyɨvɨ sihin ndo minoo ñuu, cono ndo ta cuhun ndo ndya inga ñuu. Vatyi sa ndisa catyi sihin ndo vatyi tañaha ca ndɨhɨ cuhun ndo tandɨhɨ ñuu ñiyɨvɨ hebreo ta cua quisi tucu ra i quisi ndya gloria.
23511	MAT 10:25	Ra ndyico sii ra, nandoo ra vaha cuu ra tañi ra cu nuu sii ra. Ta nandoo ra cu muzu vaha cuu ra tañi patrón ra. Tatu mi, ra cu nuu vehe, ta catyi ñiyɨvɨ vatyi ra cu nuu sii cuihna sa nañi Beelzebú cui, cuaha ca sa cua cahan ñu sii zehi.
23576	MAT 12:18	Ihya ra cuu muzi; i casi sii ra; cuñi xein sii ra, ta zɨɨ xaan cuñi sihin ra. Cua cuhva xein Tatyi Ii sii ra, Ta cua nacatyi ra sihin ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu vatyi ndoo xaan zavehi.
23582	MAT 12:24	Zoco sa i siñi ra fariseo cuhva cahan ñiyɨvɨ, ta i catyi ra: Ra ihya tava ra tatyi cuihna maa ñi sihin tundyee iñi iyo sii ra Beelzebú, ra cu nuu sii cuihna.
23585	MAT 12:27	Ta tatu yuhvi tave sii cuihna sihin tundyee iñi ra Beelzebú, ¿yoo sii tundyee iñi tava ra ndyico sii maa ndo sii si? Maa ra cua zacoto sii ndo vatyi ma tava minoo cuihna sii inga cuihna.
23610	MAT 13:2	I titahan cuaha xaan ñiyɨvɨ nu ndyaa ra, ta yucuan cuenda i quɨhvɨ ra Jesús sisi minoo barco, ta i sicundyaa ra. Ta i ndoo tandɨhɨ ñiyɨvɨ nu ñiyɨtɨ.
23641	MAT 13:33	Ta i cahan tucu ra Jesús zɨquɨ inga cuhva ya: Cuhva ndyaca ñaha ra Ndyoo cuu si tañi yusa iya sa nazaca minoo ñaha sihin uñi taha arroba yutyi pan, ta cua zanandaa yusa iya cuan sii tandɨhɨ yutyi pan cuan. (Ta tacuan tucu cuahan nducahnu ca sa ndyaca ñaha ra Ndyoo.)
23663	MAT 13:55	Ta zehe ra carpintero cuu sii ra. Ta ña María cuu zɨhɨ ra. Ta ra Jacobo, ta ra José, ta ra Simón, ta ra Judas cuu yañi ra.
23679	MAT 14:13	Ta sa sito ra Jesús cuhva cuan, ta i quita ra sisi minoo barco, ta cuahan ra maa tuhun ñi ra ndya minoo nu yoñi maa ñiyɨvɨ iyo. Zoco i ñihi ñiyɨvɨ tuhun, ta i quita ñu ñuu ñu, ta i sindyico ñu sii ra ityi nu ñuhu.
23680	MAT 14:14	Ta sa i quita ra Jesús barco, i ndyehe ra cuaha xaan ñiyɨvɨ. Ta i cundahvi xaan iñi ra sii ñu, ta i zanduvaha ra sii ñu cuhu sa sindyaca ñu.
23688	MAT 14:22	Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra i casi ra vatyi nandɨhvɨ ra barco ta cuyaha ra inga siyo miñi. Ta cua nandoo ra Jesús, ta cua catyi ra sihin tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi cunuhu ñu ndya ñuu ñu.
23690	MAT 14:24	Ta sa cuahan barco cuan mahñu miñi. Nandaa, nanoo tu zacuu ndutya vatyi ñihi xaan ñoho tatyi nu cuahan tu.
23695	MAT 14:29	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ñaha. Ta zɨquɨ i quita ra Pedro barco ta i quisaha sica ra nu ndutya ndya nu vasi ra Jesús.
23698	MAT 14:32	Ta i ndɨhvɨ ra Jesús ta ra Pedro sisi barco, ta i cutaxi tatyi.
23699	MAT 14:33	Ta zɨquɨ ra ñoho barco cuan, i sicuɨñɨ sɨtɨ ra, ta i zacahnu ra sii ra Jesús, ta catyi ra: Sa ndisa cuii vatyi Zehe ra Ndyoo cuu suun.
23704	MAT 15:2	¿Ñaa cuenda ña zavaha ñiyɨvɨ sica noo suhun costumbre i zandoo ñiyɨvɨ sahnu? Vatyi ña nacatya vaha ñu ndaha ñu ta casi ñu.
23705	MAT 15:3	Tacuan i catyi ra cuan, ta zɨquɨ i ndaca tuhun ra Jesús sii ra: ¿Ta ñaa cuenda vatyi ña tyaa maa ndo yahvi sii ley ra Ndyoo vatyi cuñi ndo cundyico ndo costumbre?
23708	MAT 15:6	Ta yoo ra catyi cuhva cuan, ña cuñi ca si sa tyindyee ra sii zutu ra a sii zɨhɨ ra, catyi maa ndo. Ta sihin cuhva cuan tyaa siyo ndo ley maa ra Ndyoo vatyi cuñi ndo cundyico ndo sii costumbre maa ndo.
23711	MAT 15:9	Nahñi tuhun cuu sa zavaha ñu culto; Zacuaha ñu sii ñiyɨvɨ maa maa cuhva costumbre ñiyɨvɨ. Ta ña zavaha ñu cuhva catyi Tuhun Ndyoo sa ndisa.
23722	MAT 15:20	Tandɨhɨ ihya cuu sa zatɨvɨ añima ñiyɨvɨ. Zoco tatu casi ñu ta ma nacatya ñu ndaha ñu tañi catyi costumbre, yɨvɨ sa yucuan cua zatɨvɨ sii ñu.
23726	MAT 15:24	Tacuan i catyi ra, ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ña: I tasi ra Ndyoo sii mi maa ñi sa cuenda mvee ticatyi hebreo sa cua naa. Catyi ra.
23733	MAT 15:31	Ta iyo xaan i cuñi ñiyɨvɨ vatyi i cuu nacahan ñu ñehe, ta ñu cumañi ndaha i nacundyaa ndaha ñu. Ta i cuu nacaca ñu coxo ta nandyehe ñu cuaa. Ta i quisaha zacahnu xaan ñiyɨvɨ sii ra cu Ndyoo cuenda ñiyɨvɨ hebreo.
23741	MAT 15:39	Yaha cuan ta i natasi ra Jesús sii ñiyɨvɨ ndya vehe ñu, ta i ndɨhvɨ ra barco ta cuahan ra ndya nu cu si Magdala.
23770	MAT 17:1	I yaha iñu quɨvɨ, ta zɨquɨ i quihin ra Jesús sii ra Pedro ta ra Jacobo ta ra Juan yañi ra Jacobo ta cuahan ra sihin maa ñi maa ra ndya minoo yucu zucu xaan.
23859	MAT 19:28	Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Sa ndisa catyi sihin ndo vatyi ndoho ra ndyico sii, cuee ca, quɨvɨ cua cundyaa ra i quisi ndya gloria nu tyayu vaha ra sisi gloria ta cua cundyaa tucu maa ndo nu tyayu vaha. Minoo si sii minoo minoo ndo, ta cua tyicuhva ndo sii ñiyɨvɨ hebreo, tandɨhɨ sa usi uu tahan ityi ñu.
23880	MAT 20:19	Ta cua cuhva cuenda ra sii ra sii ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu, ta cua vacu ndyaa ñu sii ra, ta cua cañi xaan ñu sii ra, ta cua cahñi ñu sii ra nu cruz. Ta sa cu uñi quɨvɨ cua nandoto tucu ra.
23881	MAT 20:20	Ta zɨquɨ i tuhva zɨhɨ ra Jacobo ta ra Juan sii ra Jesús. Yɨɨ ña sii ra Zebedeo. I zacahnu ña sii ra Jesús, ta i sica ña minoo tumañi iñi sii ra.
23883	MAT 20:22	Zoco i catyi ra Jesús: Ña siton ñaa sa sicon. Ta i catyi ra sihin ra Jacobo ta ra Juan: ¿Atu cundyee ndoho ndyehe ndo tundoho tañi cua ndyehe mi? Ta i catyi ra: Cundyee iñi ndi.
23885	MAT 20:24	Ta sa siñi inga usi tahan ra i casi ra Jesús ta i cuxaan ra sihin ra Jacobo ta ra Juan.
23897	MAT 21:2	I catyi ra sihin ra: Cuahan ndo minoo ñuu sa ndyaa yatyi ñi yucuan, ta cuhva sa quɨhvɨ ndo ñuu cuan, cua nañihi ndo sii minoo burro. Nuhñi tɨ, ta nandyaa zehe tɨ sihin tɨ. Ndasi ndo sii tɨ, ta quisi ndo sihin tɨ.
23900	MAT 21:5	Ndyehe ndo, vasi rey ndo. Zanduluhlu xaan ra sii ra, ta yozo ra minoo burro luhlu.
23902	MAT 21:7	I quisi ndyaca ra sii burro cuan sihin zehe tɨ, ta i tyizo ra zahma sata tɨ, ta i sicozo ra Jesús sii tɨ.
23938	MAT 21:43	Yucuan cuenda catyi sihin ndo vatyi ma cuu cuhun ndo nu ndyaca ñaha ra Ndyoo, zoco inga ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu cua cuhun ñu vatyi vaha cuhva zavaha ñu.
23962	MAT 22:21	Ta i catyi ra cuan. Sii ra gobierno César. Ta zɨquɨ i catyi ra Jesús sihin ra: Cuhva ndo sii ra César sa cuu sii maa ra. Ta cuhva ndo sii ra Ndyoo sa cuu sii ra Ndyoo.
23973	MAT 22:32	“Yuhvi cui Ndyoo sii ra Abraham ta sii ra Isaac ta sii ra Jacob.” Yɨvɨ Ndyoo sii ñiyɨvɨ ndaha sihi cuii cuu ra. Ndyoo cuu ra sii ñiyɨvɨ cua cundito tandɨhɨ cuii tyiemvu.
23976	MAT 22:35	Ta minoo ra fariseo, ra cu minoo abogado, i ndaca tuhun ra sii ra Jesús vatyi cuñi ra nducu coto ihñi ra sii ra. Ihya cuu sa ndaca tuhun ra:
24022	MAT 23:35	Ta yucuan cuenda sata maa ndo cua ndoo cuatyi sa cuenda tandɨhɨ ñiyɨvɨ vaha i sahñi ñiyɨvɨ ndya ra Abel, ra ndoo xaan, ta ndya cuhva ndya ra Zacarías zehe ra Berequías, ra i sahñi ndo sisi vehe ñuhu mahñu nu ii xaan sihin altar.
24064	MAT 24:38	Quɨvɨ cumañi ca cuu ñiyɨvɨ sihin ndutya, sasi ñu. Sihi ñu. Tindaha ñu. Ta saha ñu sii zehe ñu tindaha ñu ndya cuhva ndya quɨvɨ i quɨhvɨ ra Noé sisi barco.
24104	MAT 25:27	Yucuan cuenda ¿ñaa cuenda ñá tyuhun xuhin banco, ta sa cua nasei ta cua naquihin sii si, zoco sa zahacanaa si zuhva?” Catyi patrón cuan.
24126	MAT 26:3	Ta sisi quɨvɨ cuan i titahan ra zutu nahnu sihin ra maestro cuenda ley ta ra mandoñi. Tandɨhɨ ra cuan cuu ra ra hebreo nahnu, ta i titahan ra nuquehe vehe ra Caífas ra cu zutu ya cahnu.
24140	MAT 26:17	Nu quisaha vico nu tuhva ñiyɨvɨ hebreo sasi pan ña ndaa, i tuhva ra i casi ra Jesús sii ra, ta i catyi ra sihin ra: ¿Ndyamaa cuñun vatyi cua zanduvaha ndi sa cua cuxiñun sa cuenda vico zuhun ya?
24160	MAT 26:37	Ta i quihin ra Jesús sii ra Pedro ta sii nduu tahan zehe ra Zebedeo cuahan sihin ra, ta i quisaha nducuihya xaan iñi ra, ta ndahvi xaan cuñi ra.
24182	MAT 26:59	Ra cu zutu ya cahnu sihin ra mandoñi ta tandɨhɨ ra cu tyiño hebreo, i nanducu xaan ra ñiyɨvɨ cua cuhva sa ndaa sa cuenda ra Jesús vazu maa cuendu ñi cuu si vatyi cuñi ra cahñi ra sii ra.
24200	MAT 27:2	Ta i sihñi ra sii ra Jesús, ta i sindyaca ra sii ra nu ndyaa ra Poncio Pilato, ra cu gobernador.
24207	MAT 27:9	Ta cuhva cuan i natahan si cuhva i catyi ra Jeremías, minoo ra cu profeta ta sa naha. Tyehen i tyaa ra: “I naquihin ra sa usi uu tahan xuhun cuisi. Yucuan cuu yahvi i sicundyaa ra i zacuu ñiyɨvɨ hebreo.
24209	MAT 27:11	I sindyaca ra sii ra Jesús ityi nuu ra Pilato, ra cu gobernador, ta i ndaca tuhun ra Pilato sii ra Jesús: ¿Atu yoho cuu rey cuenda ñiyɨvɨ hebreo? Ta i catyi ra Jesús: Tacuan cu si tañi catyi moo.
24213	MAT 27:15	Ta vico cuan, tuhva ra gobernador tava sii minoo ra ñoho vehe caa, yoo ra cua catyi ñiyɨvɨ.
24214	MAT 27:16	Ta sicoo minoo ra sa sito tandɨhɨ ñiyɨvɨ. Barrabás nañi ra.
24215	MAT 27:17	Ta cuhva i titahan tandɨhɨ ñiyɨvɨ, i ndaca tuhun ra Pilato sii ñu: ¿Yoo ra cuñi ndo sa zañe, a sii ra Barrabás a sii ra Jesús sa nañi Cristo?
24216	MAT 27:18	Vatyi sa sito ra Pilato vatyi ña tahan iñi ra cu tyiño hebreo sii ra Jesús, ta yucuan cuenda i saha cuenda ra sii ra sii ra.