23233	MAT 1:20	Ni vii nanducu xini ra ñaan cha cuu cha cua savaha ra, ta ndehe ra chi iin tatun ra chahnu Ndioo tichi ñumahna, ta quechaha cati ra tatun Ndioo can chi ra ti: ―Yoho José, ñivi ra David chihin cun. Ña cua saxini cun, soco cua naquihin cun chi ña María ñasihi cun, vati tuvi maan sehe ña tichi ña savaha ra Tati Ndioo.
23235	MAT 1:22	Ndihi chacan ni chacoo, vati tacan ni quee tuhun cuhva ni cati tuhun ra chahnu Ndioo chi ra ni cahan cuenda ra Ndioo nu ni quichi quivi, vati cha cati ra ti:
23240	MAT 2:2	ta quechaha nducu tuhun ra ti: ―¿Ndaa cuu nu ni cacu ra cuu ra cua cundaca ñahan chi ñivi judío? Nducu tuhun ndi, vati cha ni ndehe ndi cha ndaa ri cuu tiñu ra chiyo cana nicandi, ta vachi ndi, vati cuni sacahnu tahan ndi chi ra ―cati ra ta ra.
23243	MAT 2:5	Tacan cuu, ta cati ndico ra ta ra ti: ―Iti ñuun Belén cha iyo cuenda ñuhun Judea cua cacu ra, vati tacan ni taa ra ni cahan cuenda ra Ndioo nu ni quichi quivi. Cha cati ra ti:
23246	MAT 2:8	Tacan cuu, ta cati ra ti: ―Cuahan ndo iti ñuun Belén, ta cua nanducu vaha ndo chi ve luhu can. Tacan cua nanihin ndo chi ve, ta sa cua quichi cati ndo chihin yu, vati tacan cua cuhun tahin, ta sa cua sacahnu tahin chi ve ―cati ra. Tacan tava tiñu ra chi ra ta ra iti ñuun Belén.
23251	MAT 2:13	Cha cuahan ra sacuaha chi ri tiñu, ta cahan tucu ra tatun ra chahnu Ndioo chi ra José chi ñumahna, ta cati ra chi ra ti: ―Cua cuinda cun, ta cua quihun chi ve luhu sehun chi sihi ve, ta cua cunu ndo cuhun ndo iti ñuhun Egipto. Cua ndoo ndo tican nda cua nda quivi cua cati ndique chihun, vati cua nanducu ra Herode chi ve, vati cua cahni run chi ve ―cati ra tatun Ndioo can.
23255	MAT 2:17	Tacan queta tuhun cha ni cati ra Jeremía nu ni quichi quivi, vati cati ra ti:
23258	MAT 2:20	ta cati ra chi ra ti: ―Cua cuinda cun, ta cua quihun chi ve luhu sehun chi sihi ve, ta cua cuhun ndico ndo iti ñuhun Israel, vati cha ni chihi ra nducu cahni chi ve ―cati ra.
23263	MAT 3:2	Cati ra Juaan can chi ñivi can ti: ―Cua saña ihni ndo cuati ndacu ndo, vati yatin xaan cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi chi yo ―cati ra.
23264	MAT 3:3	Chehe cuu tuhun cati tuhun ra Isaía ra ni cahan cuenda ra Ndioo nu quichi quivi, vati cati ra cuenda ra Juaan can ti: Cua cana chaa iin rai tichi cuhu, ta cua cati ra ti cua tiso vaha ñi iti nu cua yaha ra chahnu. Tacan ni cua tiso vaha ñi tiñu, cua cati ra, cati ra Isaía can.
23268	MAT 3:7	Ndehe ra Juaan ti cha tuvi ra fariseo chi ra saduceo quichi, vati cua cuanduta tahan ra ta ra, ta quechaha cati ra chi ra ta ra ti: ―¡Vata xaan ndo! Yoni cati chi ndo ti cua cundee cacu ndo nu cua tachi tuni ra Ndioo chi ñivi.
23275	MAT 3:14	Ña cuni ra Juaan can sacuanduta ra chi ra, ta cati ra chi ra ti: ―Nini ca cha cua sacuanduta cun chi yuhu, ta cha vachi cun iti nuin ―cati ra.
23276	MAT 3:15	Ta cati ra Jesuu chi ra ti: ―Ña cua casi cun, vati cha vaha cuu cha cua savaha yo cuhva cati ra iyo iti siqui andivi ―cati ra. Tacan cuu, ta chaha ra Juaan.
23278	MAT 3:17	Tacan cuu, ta nducahan ra Ndioo iti siqui andivi, ta cati ra ti: ―Sehi chi rahya. Cuni xain chi ra, ta sii xaan cuni yu ndehi chi ra ―cati ra.
23281	MAT 4:3	ta tuhva run cuihna nu iyo ra, ta quechaha cati run chi ra ti: ―Tu ndicha ti sehe Ndioo cuu cun, cua cati cun chi yuu ya ti cua cuu chi paan, ta cua cachi cun ―cati run.
23282	MAT 4:4	Ta cati ndico ra Jesuu ti: ―Cha cati tutu Ndioo ti iyo ndito ñivi, vati chachi ñi, soco ñavi cuenda chacan ni iyo ndito ñivi. Iyo ndito ñi, vati maan ra Ndioo cati, cati chi ―cati ra.
23284	MAT 4:6	ta quechaha cati run chi ra ti: ―Tu ndicha ti sehe Ndioo cuu cun, cua capa cun, vati cati tutu Ndioo ti: Cati tuhun ra Ndioo ti cua cumi ra tatun Ndioo chi sehe ra, ta cua tindee tatun ra chihin ra, coto cua yani chaha ra chata yuu, cati chi ―cati run.
23285	MAT 4:7	Ta cati ndico ra Jesuu chi run ti: ―Inga ndico cha cati tutu Ndioo ti ña cua nducu ndo cuhva cha cua savaha ra chahnu Ndioo iin cha ndavaha ni, cati chi ―cati ra.
23287	MAT 4:9	ta quechaha cati run chi ra ti: ―Ndihi ñuun can cua cuhve chihun, tu cua cahnu chiti cun, ta cua sacahnu cun chihin yu ―cati run.
23288	MAT 4:10	Tacan cuu, ta cati ra Jesuu chi run ti: ―Cuahan, yoho Satanaa, vati cha cati tutu Ndioo ti cua sacahnu ndo chi ra chahnu Ndioo. Iin tuhun ni maan ra cua sacahnu ndo, cati chi ―cati ra.
23292	MAT 4:14	Chacan cuu cha ni quee tuhun cuhva ni cati ra Isaía ra ni cahan cuenda ra Ndioo nu ni quichi quivi, vati cati ra ti:
23295	MAT 4:17	Nda ni quivi can quechaha cati tuhun ra Jesuu tuhun vaha, ta cati ra ti: ―Cua saña ihni ndo cuati ndacu ndo, vati yatin xaan cua queta quivi cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi ―cati ra.
23297	MAT 4:19	Tacan cuu, ta quechaha cati ra Jesuu chi ra ta ra ti: ―Na coho. Cua coo ndo chihin yu, ta cua savahi cha cua nanducu ndo chi ñivi cuhva ni nanducu ndo chi ri tiaca ―cati ra.
23305	MAT 5:2	Tacan cuu, ta quechaha sacuaha ra chi ñi. Cati ra Jesuu chi ñivi can ti:
23316	MAT 5:13	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cua cuu ndo sava ni ta cua ñiin vaha. Tu ña vaha ñiin, ta cua naan cha uhva chi, ña cua cuu ca nduvaha ndico chi. Ñahni ca yavi ndaa chi. Cua savita yo chi chi, ta cua ndoyo ñuhun chi.
23320	MAT 5:17	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ña cua saxini ndo ti cha vachi yu, vati cua sanain ley cha ni tiso ra Moisee chi tuhun cati tuhun ra ni cahan cuenda ra Ndioo tiempu chahnu. Ñavi cuhva can quichi yu. Quichi yu, vati cua saquete ndihi chacan.
23324	MAT 5:21	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti ña cua cahni ndo ñivi tahan ndo, vati tu cua cahni ndo tahan ndo, iyo cha cua cutuni ndo.
23330	MAT 5:27	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti ña cua coo ndo ndavaha ni chi tahan ndo inga chiyo,
23334	MAT 5:31	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti tu cua saña ndo chi ñasihi ndo, na cua nducu ndo cha cua ndoyo tutu cha ni saña ndo chi ña,
23336	MAT 5:33	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini tahan ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti ña cua sandahyu ñahan ndo, soco cuenda ra chahnu cua savaha ndicha ndo cuhva cha ni cati ndo.
23341	MAT 5:38	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti tu cua tuhun iin ñivi titi nuun ñivi tahan ñi, cua tuhun tahan ra cumi tiñu titi nuun maan ñi cha cua cutuni ñi. Ta ni cuhva tu cua tahvi ñivi nuhun ñivi tahan ñi, cua tahvi tahan nuhun ñi cha cua cutuni ñi.
23346	MAT 5:43	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cha chini ndo ti tiempu chahnu queta tuhun ti cua cuni mani ndo chi ñivi tahan ndo, ta cua cuxaan ini ndo chi ñivi cuxaan ini chi ndo,
23352	MAT 6:1	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Na cua nducu ndo cuhva cha cua savaha ndo cha vaha, soco ña cua nducu ndo cuhva cha cua ndehe ñivi cuhva ni savaha ndo. Tu cua cuni ndo cha cua ndehe ñivi yoso cuhva cua savaha ndo, ña cua cunda yahvi ndo iti nuun ra sutu ndo iyo iti siqui andivi, [vati cha nihin ndo yahvi ndo chi ñivi ñuñivi cha savaha ndo tacan].
23356	MAT 6:5	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Hora cua cahan ndo chi ra Ndioo ña cua savaha ndo cuhva savaha ñivi uvi yaa. Cuni xaan ñi cuindi ñi ve ñuhun, ta cuni xaan ñi cuinda ñi iti cahnu, ta cahan ñi chi ra Ndioo, vati cuni ñi cha cua ndehe ñivi cha ndacu ñi. Cati ndicha yu chihin ndo ti cha nihin ñi yahvi ñi.
23360	MAT 6:9	Chacan cuu cha tehen ni cua cahan ndo chi ra: Sutu ndi iyo iti siqui andivi, na cua sacahnu ndihi ñivi chihun.
23367	MAT 6:16	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Quivi cua coo ndita ndo ña cua cucuihya xaan cuni anima ndo cuhva savaha ñivi uvi yaa. Savaha ñi cha ndahvi ndehe nuun ñi, vati tacan cua coto ndihi ñivi ti cha iyo ndita ñi. Cati ndicha yu chihin ndo ti cha nihin ñican yahvi ñi.
23370	MAT 6:19	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñican:] ’Na ña cua nducu ndo cha cua coo cha vaha cha cua tivaha ndo nu ñuhun ñuñivi ya, vati chachi ri tindacu chi chi, ta cuxin chi. Tahvi ñasuhu nu indi chi, ta quihin run chi chi.
23373	MAT 6:22	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Titi nuun yo cuu sava ni ta cua iin ñuhun ndichin. Tu vaha iyo titi nuun yo, ndichin vaha cua ndehe yo, [ta iyo cha chini tuni chi yo].
23375	MAT 6:24	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ña cuu satiñu ndo chi uvi ra cuu chitoho ndo. Tu cua nducu ndo cuhva, cua cuni mani ndo chi iin ra, ta cua cuxaan ini ndo chi inga ra. Chacan cuu cha cati yu ti ña cua cuu satiñu ndo chi ra Ndioo, tu cua nanducu xaan ndo cha cua cuu chi maan ndo.
23376	MAT 6:25	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Chacan cuu cha cati yu chihin ndo ti ña cua tichaha ndo yoso cuhva cua coo ndo. Ña cua saxini ndo ñaan cha cuu cha cua cachi ndo ta ñaan cha cuu cha cua coho ndo. Ña cua saxini ndo ñaan cha cuu cha cua cunami ndo cha cua cundichin ndo. Cha chaha ra Ndioo cha iyo ndito yo, ta chaha ra cha iyo vaha iquin cuñu yo. Chacan cuu cha chito yo ti cua cuhva ra cha cua cachi yo cha cua cunami yo.
23386	MAT 7:1	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ña cua cati ndo ti ña vaha ñivi tahan ndo, vati tacan ni ña cua cati ra Ndioo ti ña vaha maan ndo,
23392	MAT 7:7	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Na cua ndaca ndo cha chini ñuhun ndo chi ra Ndioo, ta cua cuhva ra chi chi chi maan ndo,
23398	MAT 7:13	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Na cua yaha ndo nu tuu, ta cua quihvi ndo nu cua cundaca ñahan ra Ndioo, vati quihin xaan nu cua yaha ñivi, ta cua queta ñi nu cua ndoyo ñuhun ñi, ta tuvi xaan ñivi yaha ican.
23400	MAT 7:15	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Cua saha ndo cuenda yoso cuhva iyo ñivi sandahyu ñahan cuenda ra Ndioo. Queta ñi nu iyo ndo, ta vii xaan cahan ñi, soco xaan xaan ñi cuu.
23406	MAT 7:21	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Ñavi ndihi ñivi cati ti cha sacahnu ndicha ñi chihin yu cuu ñi cua cundee quihvi nu cua cundaca ñahan ra iyo iti siqui andivi, soco ñivi ndacu cuhva cuni ra suti cha iyo iti siqui andivi―ñican cuu ñi cua cundee quihvi.
23407	MAT 7:22	Cua queta quivi can, ta sa cua cati ñivi chihin yu ti: “Yoho ra chahnu, cha cuenda sivi cun cahan ndi cuenda ra Ndioo. Cha cuenda sivi cun tava ndaa ndi chi run tati cuihna. Cha cuenda sivi cun savaha ndi cuhva cahnu xaan,” cua cati ñi.
23408	MAT 7:23	Tacan, ta sa cua cati main chi ñi ti: “Ña nacote chihin ndo. Cua quee ndaa ndo iti nuin, vati mani cha ndavaha ni savaha ndo,” cua cati yu.
23409	MAT 7:24	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:] ’Tu cua tasoho ndo tuhun cati tuhin chi ndo ihya, ta cua savaha ndo chi chi, cua cuu ndo sava ni ta cua iin rai saxini vaha. Quihin ra yuu cha cuu chaha vehe ra, ta chaqui ndaa ra vehe ra nuun yuu can.
23416	MAT 8:2	Tacan cuu, ta queta iin ra cuehe tahyu. Tuhva ra nuun iyo ra Jesuu, ta chahnu chiti ra iti nuun ra, ta quechaha cati ra chi ra ti: ―Yoho ra chahnu, tu cuni cun, cua cuu sanduvahun chihin yu ―cati ra ndahvi can.
23417	MAT 8:3	Tacan cuu, ta sacaa ra Jesuu ndaha ra, ta sayani ndaha ra chi ra, ta cati ra ti: ―Cuni yu. Na nduvahun ―cati ra. Ta hora can naan cuehe can chi ra,
23418	MAT 8:4	ta cati tucu ra Jesuu chi ra ti: ―Ña cua cahun ni chi iin ñivi, soco cuahan. Cua sanahun chihun chi ra sutu, ta cua cundaca cun cha cua samani cun chi ra Ndioo cuhva ni cati tuhun ra Moisee tiempu chahnu. Chacan cuu cha cua coto ñivi ti cha ni nduvahun ―cati ra.
23420	MAT 8:6	Cati ra ti: ―Ra chahnu, caa sehi tichi vehi, vati nduñiin ra. Nihin xaan iyo tu ndoho chi ra ―cati ra.
23421	MAT 8:7	Ta cati ra Jesuu chi ra ti: ―Cua cu ndehi chi ra, vati cua sanduvahi chi ra ―cati ra.
23422	MAT 8:8	Ta cati ndico ra sandaru can ti: ―Ñahni yavi ndai cha cua yahun tichi vehi, ra chahnu. Na cua cahun tuhun ni, ta cua nduvaha sehi.
23424	MAT 8:10	Chini ra Jesuu tuhun can, ta quechaha nduiyo cuni ra, ta cati ra chi ñivi ndicu chi ra ti: ―Cati ndicha yu chihin ndo ti ña tuhva main ndehi ni chi iin ñivi ñuhun Israel chinu ini cuhva chinu ini rahya.
23427	MAT 8:13	Tacan cuu, ta cati ra Jesuu chi ra sandaru can ti: ―Cuahan. Na cua cuu chi cuhva chinu ini cun ―cati ra. Ta ni nduvaha sehe ra hora can.
23433	MAT 8:19	Tacan cuu, ta tuhva iin ra sacuaha ley chahnu can nu iyo ra, ta quechaha cati ra chi ra Jesuu ti: ―Yoho maestru, na cua cuhun tahin chihun ndaa iti cua cuhun cun ―cati ra.
23434	MAT 8:20	Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ti: ―Iyo nu quixi ri ñucuii, ta iyo taca ri saa, soco yuhu ra cuu sehe ñivi―ña ta ñahni nu cua cave cusi ―cati ra Jesuu.
23435	MAT 8:21	Ta cati inga ñivi sacuaha chi ra ti: ―Ra chahnu, cuhva cha cua cuhun xihne, ta cua cuchi yu chi suti ―cati ñi.
23436	MAT 8:22	Ta cati ndico ra Jesuu chi ñi ti: ―Na cua cuhun cun chi main icaa ni, ta cuhva cun cha cua cuchi ñivi ña chinu ini chi ndii can ―cati ra Jesuu.
23439	MAT 8:25	Tacan cuu, ta tuhva ñi nu caa ra, ta quechaha sandoyo ñi chi ra, ta cati ñi ti: ―Ra chahnu, sacacu chi ndi, coto cua ndoyo ñuhun ndi ―cati ñi.
23440	MAT 8:26	Ta cati ndico ra chi ñi ti: ―¿Ñacu yuhvi xaan ndo? Ña chinu ini ndo chi ra Ndioo ―cati ra. Tacan cuu, ta chacuinda ra, ta cati ra ti cua cutaxin tati can chi nduta can. Tacan cuu, ta taxin taxin cuu.
23441	MAT 8:27	Iyo xaan iyo xaan quechaha cuni ñivi can, ta quechaha cati ñi ti: ―Cahnu xaan rai cuu ra, vati tasoho tati chi nduta tañuhun cha cahan ra ―cati ñi.
23443	MAT 8:29	Tacan cuu, ta quechaha cana chaa ra ta ra, ta cati ra ta ra ti: ―¿Ñaan cha cuu cha cuni cun chi ndi, ta yoho ra cuu sehe Ndioo? Cha vachi cun ihya, vati cua cuhva cun tu ndoho chi ndi, ta ña ta queta quivi cua tachi tuni ra Ndioo chi ndi ―cati ra ta ra chi ra Jesuu.
23445	MAT 8:31	Tacan, ta cahan ndahvi run tati cuihna can chi ra Jesuu, ta cati run ti: ―Tu cua tava ndaun chi ndi, cuhva cun cha cua quihvi ndi tichi maan run quini can ―cati run.
23446	MAT 8:32	Ta cati ndico ra Jesuu chi run ti: ―Cuahan ndo ―cati ra. Tacan cuu, ta quee run cuahan run, ta quihvi run tichi maan ri quini can, ta jihna quechaha ca chinu ndihi ri tichi xahva can, ta quehni ri tichi nduta tañuhun can, ta chihi ri.
23450	MAT 9:2	Tacan cuu, ta quichi ndaca ñivi chihin iin ra nduñiin chaha nu iyo ra. Yuvi nu caa ra ndahvi can chiso ñi nu iyo ra Jesuu. Ndehe ra Jesuu ti chinu ini ñi chi ra, ta quechaha cati ra chi ra nduñiin can ti: ―Na cua cusii ini cun, yoho yani xaa. Cha ni naan cuati iyo chihun ―cati ra.
23452	MAT 9:4	Tacan, ta chito ra Jesuu yoso cuhva saxini ra ta ra. Chacan cuu cha cati ra chi ra ta ra ti: ―Ña vaha cha saxini ndo ndavaha ni chi anima ndo.
23454	MAT 9:6	Cua sanahin chi ndo. Chacan cuu cha cua coto ndo ti iyo tu ndee ini chi ra cuu sehe ñivi, ta cuu sanaan ra cuati iyo chi ñivi ñuñivi ―cati ra Jesuu chi ra ta ra. Tacan cuu, ta cati ra Jesuu chi ra nduñiin can ti: ―Cuinda, ta canihin cun yuvi cun, ta cuahan iti vehun ―cati ra.
23457	MAT 9:9	Tacan cuu, ta yaha ra Jesuu tican, ta ndehe ra iin rai, ta ndaa ra nu satiahvi ra chi ñivi. Mateo nani ra, ta quechaha cati ra Jesuu chi ra Mateo can ti: ―Na coho. Tacan cuu, ta ni chacuinda ra Mateo can, ta cuahan ra chi ra Jesuu.
23459	MAT 9:11	Ndehe ra fariseo ta ra ti chachi ra Jesuu chi racan ta ra icaa ni, ta quechaha nducu tuhun ra ta ra chi ñi sacuaha chi ra ti: ―¿Ñacu chachi ra cuu maestru ndo chi ra satiahvi chi ra ña sacahnu ley Moisee icaa ni? ―cati ra ta ra.
23460	MAT 9:12	Ta chini ra Jesuu cha cahan ra ta ra, ta cati ndico ra ti: ―Ña chini ñuhun ñivi ña cuhvi chi ra sanduvaha chi ñi, soco ñivi cuhvi cuu ñi chini ñuhun chi ra.
23462	MAT 9:14	Tacan cuu, ta quichi ra sacuaha chi ra Juaan, ta quechaha nducu tuhun ra ta ra chi ra Jesuu ti: ―¿Ñacu chacoo ndita maan ndi chi ra fariseo, ta ña tuhva ñivi sacuaha chihun coo ndita ñi? ―cati ra ta ra.
23463	MAT 9:15	Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti: ―Ña cuu coo tu cuihya ini chi amigu ra cua tandaha quivi iyo ra chi ñi icaa ni, soco cua queta quivi cua cuhun ra, ta quivi can sa cua coo ndita ñi.
23466	MAT 9:18	Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can, ta quihvi iin ra ndiso tiñu. Tuhva ra nu ndaa ra Jesuu, ta chahnu chiti ra iti nuun ra Jesuu, ta quechaha cati ra chi ra ti: ―Cha ni chihi ña luhu sehi, soco cuahan, ta taun ndahun xini ña, ta cua coo ndito ndico ña ―cati ra chi ra Jesuu.
23470	MAT 9:22	Tacan cuu, ta chico coo ra Jesuu, ta ni ndehe ra chi ña, ta quechaha cati ra chi ña ti: ―Yoho sihi, na cua cusii ini cun. Cha ni nduvahun, vati chinu ini cun chihin yu ―cati ra. Ta suvi ni hora can ni nduvaha ña ñahan can.
23472	MAT 9:24	ta quechaha cati ra ti: ―Cua quee ndo, vati ña chihi ña luhu ya. Quixi ni ña ―cati ra chi ñi. Tacan, ta chacu nahan ñi cha cahan ra.
23475	MAT 9:27	Cha cua quee ra Jesuu tican, ta quechaha ndicu uvi ra cuaa chi ra. Cana chaa ra ta ra, ta cati ra ta ra chi ra Jesuu ti: ―Na cua cundahvi ini cun chihin ndi, yoho ra cuu ñivi ra David ―cati ra ta ra.
23476	MAT 9:28	Quihvi ra Jesuu tichi vehe, ta tuhva ra cuaa can iti nuun ra Jesuu, ta quechaha nducu tuhun ra chi ra ta ra ti: ―¿Atu chinu ini ndo ti cha cuu savahi cuhva cuni ndo? ―cati ra. Ta cati ndico ra ta ra chi ra ti: ―Chinu ini ndi, ra chahnu.
23477	MAT 9:29	Tacan cuu, ta taa ra Jesuu ndaha ra nuun ra ta ra, ta cati ra chi ra ta ra ti: ―Na cua cuu chi cuhva ni chinu ini ndo.
23478	MAT 9:30	Tacan cuu, ta ndundichin vaha ndehe ra ta ra, ta cati tuhun xaan ra Jesuu chi ra ta ra ti: ―Ña cua cahan ndo ni chi iin ñivi.
23481	MAT 9:33	Tava ndaa ra Jesuu chi maan run tati cuihna can, ta nducahan ra ndahvi can. Iyo cuni ndihi ñivi can, ta quechaha cati ñi ti: ―Ña ta ñahni ñivi Israel ndehe cuhva savaha rahya [nu ni quichi quivi] ―cati ñi.
23482	MAT 9:34	Ta ra fariseo ta ra cati ti: ―Cha cuenda run ndaca ñahan chi run tati cuihna tava ndaa ra chi run ―cati ra ta ra.
23485	MAT 9:37	Tacan, ta quechaha cati ra chi ñivi sacuaha chi ra ti: ―Cuaha xaan tiñu iyo, soco ña queta ñivi cua satiñu.
23491	MAT 10:5	Tava tiñu Jesuu chi tatun ra, ta cati tuhun ra chi ra ta ra ti: ―Ña cua cuhun ndo nu iyo ñivi cuu inga tucu ñivi, ta ni ña cua cuhun ndo nu iyo ñivi Samaria.
23502	MAT 10:16	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra tatun ra:] ’Tava tiñu yu chihin ndo, ta cuu ndo sava ta cua ri mbee nu iyo ri ñucuii, [vati cua cuni sandoyo ñuhun ñivi chi ndo]. Na cua coo cha chini tuni chi ndo. Na cua coo masu ini ndo.
23512	MAT 10:26	[Ni vii cahan ra Jesuu chi tatun ra:] ’Ña cua cuyuhvi ndo chi ñivi, vati ndihi cha cua savaha xehe ñivi cua coto ra Ndioo.
23518	MAT 10:32	[Ni vii cahan ra Jesuu chi tatun ra:] ’Ndihi ñivi cua cati chi ñivi tahan ñi ti chi yuhu iyo ñi―suvi ni cha cuenda maan ñi cua cati yu chi ra suti cha iyo iti siqui andivi ti chi main iyo tahan ñican.
23520	MAT 10:34	[Ni vii cahan ra Jesuu chi ra tatun ra:] ’Ña cua saxini ndo ti vachi yu, vati cua coo vii ñivi chi tahan ñi nu ñuhun ñuñivi ya. Ñavi tacan vachi yu. Vachi yu, vati cua cani tahan ñivi chi tahan ñi.
23526	MAT 10:40	[Ni vii cahan ra Jesuu chi tatun ra:] ’Tu cua quihin cuenda ñivi chihin ndo, cua quihin cuenda ñi chi yuhu, ta tu cua quihin cuenda ñi chi yuhu, cua quihin cuenda tahan ñi chi ra tava tiñu chihin yu.
23531	MAT 11:3	ta nducu tuhun ra ta ra chi ra ti: ―¿Atu maun cuu ra iyo cha cua quichi cuenda ra Ndioo a cua cuatu nuun ca ndi chi inga ra? ―cati ra.
23532	MAT 11:4	Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti: ―Cuahan ndo, ta cati ndico ndo ñaan cha cuu cha ni chini soho ndo ñaan cha cuu cha ni ndehe ndo.
23535	MAT 11:7	Tacan cuu, ta cuahan ra tatun ra Juaan can, ta quechaha cati ra Jesuu chi ndihi ñivi can cuenda ra Juaan ti: ―Chahan ndo tichi cuhu, soco ñavi vati cuni ndo ndehe ndo nu tuñu maan tuyoo can, [soco cuni ndo ndehe ndo chi iin rai ndicha].
23549	MAT 11:21	Cati ra chi ñi ti: ―Ndioho ñivi ñuun Corazín, ndioho ñivi ñuun Betsaida, cua ndehe ndo tu ndoho, vati tu cha ndehe tahan ñivi ñuun Tiro chi ñivi ñuun Sidón cuhva cahnu cuhva cha ni ndehe maan ndo, yatin xaan cua coo cuihya anima ñi, ta sa cua saña ihni ñi cuati savaha ñi.
23553	MAT 11:25	Suvi ni hora can cati ra Jesuu chi sutu ra ti: ―Tata, yoho ndaca ñahan iti siqui andivi ta nu ñuhun ñuñivi ya. Sacahnu yu chihun, vati ña chaha maun cha chini tuni chi ñivi nditi vaha xini, ta cutuni ini ñi cha ndacu i, soco cha chahun cha cua cutuni ini ñivi ndahvi.
23555	MAT 11:27	[Tacan, ta sa cati ra chi ñivi can ti:] ―Chaha ra suti ndihi cha ndacu i. Yoni ñivi chito yoso cuhva iyo ra cuu sehe Ndioo. Iin tuhun ni ra Ndioo chito, ta yoni ñivi chito yoso cuhva iyo ra cuu sutu ra. Iin tuhun ni ra cuu sehe ra chito, ta iyo ñivi cuni sacoto ra cuu sehe ra. Ñican ni chito tahan yoso cuhva iyo ra.
23560	MAT 12:2	Ndehe ra fariseo ta ra, ta quechaha cati ra ta ra chi ra Jesuu ti: ―¡Jihna! cha ndacu tatun cun, ta ña chaha ley chahnu cha ndacu ra tacan quivi sábadu ―cati ra ta ra.
23561	MAT 12:3	Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti: ―Vasi ña ta sacuaha ndo tutu Ndioo. Vasi ña chito ndo ñaan cha ni savaha ra David quivi chisoco ra chi ra chica chi ra.
23568	MAT 12:10	Ican iyo iin ra nduxii ndaha, ta quechaha nducu tuhun ra fariseo ta ra chi ra Jesuu ti: ―¿Atu chaha ley chahnu cha sanduvaha ñivi quivi sábadu? ―cati ra ta ra, vati cuni ra ta ra tiso ra cuati ra Jesuu.
23569	MAT 12:11	Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti: ―Tu iyo iin ri mbee chihin ndo, ta cua quehni ri tichi xahva―masi quivi sábadu cuu chi, soco ndihi ndo cua tiin ndo chi ri, ta cua tava ndo chi ri nu quehni ri.