23231	MAT 1:18	Yaa jaduhṉ myiṉ̃ cujaay nebiä Jesucristo myiiṉ̃guiahyyän. Jaꞌa Jesucristo tiaj, María hänajty jeꞌe xiøhaty. Tøø hänajty tiødiägøꞌøy coo jaꞌa Maríahajxy hänajty piøgaꞌañ møødä José. Pero cajnä hajxy hänajty piøcyñä, mänitä María quiähxøꞌcy coo hänajty yhuungmøødä. Jaꞌa Dioshespírituhaam hänajty tøø yhuungpaady.
23232	MAT 1:19	Jaduhṉ jaꞌa judíoshajxy hänajty quiuhdujthaty, coo jaꞌa toꞌoxiøjc yhuungpáadät jabiøcy, mänit jaduhṉ yhøxmájtsänät. Pero miøød jaꞌa José hojioot hänajty; cabä María hänajty ñäxøꞌøwøꞌøwaꞌañ. Mänitä José wyiinmahñdyhajty coo jaꞌa María yhøxmádsät hameeꞌch, nebiä María jaduhṉ quiaꞌa yajtsähdiúnät.
23235	MAT 1:22	Coo jaꞌa José miaꞌabiädøꞌcy, mänit quiudiuuṉ̃ neby hänajty tøø ñämaꞌayíijäm jaꞌa Diosmóonsäm. Mänitä María wyiingpøjcy. Pero cab hajxy ñimiøødmaaw̱ä høxtä coonä jaꞌa María jaꞌa Jesús yajmiṉ̃ñä. Jaꞌa coobhuung, jeꞌeds jaduhṉ miiṉgahw̱. Jesús jaduhṉ xiøhajty. Coo jaꞌa Jesús jaduhṉ myiiṉ̃guiahy, tøjiajt jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ nebiä Diosmädiaꞌagy‑yajwaꞌxpähajxy jecy quiujahyyän: Huungpaadaam̱b jaꞌa cäxyiihänaꞌc tuꞌug. Yaꞌayhänaꞌc yhuunghadaam̱by. Jueꞌe xiøhataꞌañ, Emanuel. Jeꞌeduhṉ ñänøøm̱by coo jaꞌa Dios hajxy xmiøødhájtäm.
23240	MAT 2:2	Mänit hajxy yajtøøyy: ―Maa jaꞌa judíos guiobiernähajxy, jaꞌa tøø myiṉ̃ tøø quiáꞌayäbä. Jäguem̱ højts jaꞌa miadsaꞌa tøø nnäheebøøyyä, jim̱ maa jaꞌa xøø piädsøm̱iän. Paady højts yaa tøø nmiṉ̃ tøø nmech neby højts jaduhṉ nwiingudsähgǿꞌøwät.
23249	MAT 2:11	Mänitä madsaꞌahøxtaabiähajxy tiøjtägøøyy. Jim̱ä regalo hajxy hänajty miøødä caajäjooty. Mänitä pigänaꞌc‑huung hajxy yhijxy møødä tiaj María. Mänitä pigänaꞌc hajxy wyiinjijcädaacy; wyiingudsähgøøyy hajxy jaduhṉ. Mänitä quiaajä hajxy yaghawaach. Mänitä oro hajxy yajpädsøøm̱y møødä poom møødä mirraperfume. Paꞌagxuuꞌp jeꞌe; tsow̱ ñøcxy. Mänitä pigänaꞌc hajxy jaduhṉ ñäꞌä mooyy.
23251	MAT 2:13	Coo jaꞌa madsaꞌahøxtaabiähajxy hänajty tøø wyiimbijnä, mänitä José jaꞌa Diosmoonsä tuꞌug wyiinhijxy cumaꞌayhaam, jaꞌa tsajpootypä. Mänitä José ñämaayyä: ―José, pädøꞌøg. Nøcx hajxy jim̱ Egiptonaaxooty møødä mhuung møødä mdoꞌoxy. Jim̱ hajxy mmähmǿꞌøwät høxtä coonä nhawáaṉämät coo hajxy mwiimbídät. Paady hajxy mbäyǿꞌøgät neby yøꞌø mhuung xquiaꞌa yaghóꞌcät. Jaꞌa Herodes, xyhøxtaꞌawáaṉäp yøꞌø mhuung jaduhṉ; xyajyaghoꞌogáaṉäp jaduhṉ.
23258	MAT 2:20	―Pädøꞌøg, wiimbit hajxy møødä mhuung møødä mdoꞌoxy. Nøcx hajxy Israelnaaxooty. Tøø jäyaꞌayhajxy yhoꞌnä, jaꞌa mhuung hajxy hijty xyaghoꞌogáaṉäbä.
23268	MAT 3:7	Mänitä Juan yhijxy coo hänajty ñämec̈hii jaꞌa fariseoshajxy nämay møødä saduceoshajxy. Ja wiꞌi ñäbetaam̱b hajxy hänajty jeꞌebä. Jaꞌa fariseoshajxy, hoy hajxy hänajty jiaanc̈h tehm̱ quiudiuṉ̃ jaꞌa Moisés miädiaꞌagy. Jaꞌa saduceoshajxy, wiingä cuhdujt hajxy hänajty miøødä; cab hajxy hänajty miänaꞌañ coo hajxy jiujypiøjtägatsaꞌañ. Mänitä Juan miänaaṉ̃: ―Hay, møjcuꞌu, caj mijts hoguiuhdujt mnäꞌägädä møødä. Paady hajxy mja wiꞌi ñäbetaam̱bä nebiä Dios hajxy jaduhṉ xquiaꞌa yajcumädów̱ät, túhm̱äts.
23271	MAT 3:10	Pøṉ hoy caꞌa wädijp, jaduhṉ mäwíinäts jeꞌe nebiä quepychaajän, jaꞌa caꞌa tøømhajpä. Piuxaam̱by hajxy jeꞌe; mänit hajxy ñoꞌogaꞌañ. Paady hajxy hoy mwädítät nebiä Dios hajxy jaduhṉ xquiaꞌa yajcumädów̱ät.
23272	MAT 3:11	Tøyhajt mijts nyajnäbety nøøhaam neby hajxy jaduhṉ myajcähxǿꞌøgät coo jaꞌa mhaxøøgcuhdujt hajxy tøø mnajtshixøꞌøy. Pero xii jäyaꞌay tuꞌug jiaac miṉ̃ høx̱haam; jeꞌeds mäbǿjnäbä jaꞌa Dioshespíritu hajxy xmioꞌowaam̱b. Xyajnähwaꞌads xyajcuhwaꞌadsaam̱b hajxy jaduhṉ. Maas møcä cuhdujt jeꞌe miøødä quejeec̈h høøc̈h. Cábøch cuhdujt nnäꞌägä møødä ni weeṉ̃tiä maa jaayaꞌaguiøxpän.
23273	MAT 3:12	Jaꞌa jäyaꞌayhajxy, coo jaꞌa trigo hajxy hänajty tøø tiex̱y, tøgooty hajxy nøcxy piädaꞌagy. Pero jaꞌa trigohac, naax̱wiin jeꞌe quiaꞌay. Jaduhṉ mäwíinäts jäyaꞌayhajxy quiaꞌawaꞌañ haxøøgtuum, jaꞌa yhaxøøgcuhdujt hajxy caꞌa najtshixøꞌøwaam̱bä. Cøjxtaꞌaxiøø hajxy jiiby chaac̈hpøgaꞌañ.
23281	MAT 4:3	Mänitä Jesús ñämejtsä jaꞌa møjcuꞌugóngäm. Ja wiꞌi yagjatcøꞌøwáaṉäp jaꞌa Jesús hänajty haxøøg. Mänitä møjcuꞌugong miänaaṉ̃: ―Pø miic̈h jaꞌa Dios tøyhajt xyHuunghajp, nämaꞌaw yøꞌø tsaa coo ween chajcaagyquiojy.
23284	MAT 4:6	Mänit ñämaayyä: ―Pø miic̈h jaꞌa Dios tøyhajt xyHuunghajp, cuhdøpxnax̱ jii. Caj miic̈h nej mjádät. Jaduhṉ jaꞌa Diosmädiaꞌagy miänaꞌañ: Jaꞌa Dios jaꞌa mioonsä haneꞌemaam̱b, jaꞌa hajxy jim̱ tsajpootypä coo miic̈h xcwieendähádät. Xchehṉhidaam̱b miic̈h hajxy nej miic̈h tsaajooty jaduhṉ mgaꞌa cuhnébät.
23285	MAT 4:7	Mänitä Jesús yhadsooyy: ―Pero nøm̱ jaꞌa Diosmädiaꞌagy miänaam̱bä: “Cabä Dios jaꞌa mWiindsǿṉ mjøjcapxǿꞌøwät.”
23296	MAT 4:18	Jim̱ä Jesús hänajty miejypiaꞌayoꞌoy maa jaꞌa Galileamejjiän. Mänitä jäyaꞌay metsc yhijxy, jaꞌa Simón, jaꞌa xøhajpä Pedro, møødä piuhyaꞌay Andrés. Hacxmats hajxy hänajty tiuuṉghajpy. Jim̱ä yhacxjohm̱d hajxy hänajty miejypiädaꞌagaꞌañ.
23306	MAT 5:3	―Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty jaduhṉ yajpejxp. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo hajxy jim̱ ñøcxaꞌañ maa jaꞌa Diosän.
23307	MAT 5:4	’Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty jootmayhajp. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo jaꞌa Dios hajxy quiapxmøcpøgaꞌañíijäm.
23308	MAT 5:5	’Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty meeꞌxxieemy hidaam̱b. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo jaꞌa Dios hajxy mioꞌowaꞌañíijäm nebiaty jaꞌa Dios tøø yajwiinwaaṉøꞌøy.
23309	MAT 5:6	’Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty jaꞌa jioot tsojp coo hajxy hoy quiudiúnät. Puhbedáaṉäp hajxy jaduhṉ Diósäm.
23310	MAT 5:7	’Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty hojioot møød. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo jaꞌa Dios hajxy ñäxuudsaꞌañíijäm.
23311	MAT 5:8	’Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty haxøøgwiinmahñdy caꞌa møød. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo jaꞌa Dios hajxy yhixaꞌañ.
23312	MAT 5:9	’Jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ pønjaty capxcuhgädaacp maa jaꞌa tsip piädøꞌøguiän. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo jaꞌa Dios hajxy yhuunghadaꞌañíijäm.
23313	MAT 5:10	’Tsaac̈hpøjp jaꞌa jäyaꞌayhajxy näjeꞌe coo hoguiuhdujt hajxy miøødä; pero jootcujc hajxy jaduhṉ yhidaꞌañ. Paady hajxy jootcujc yhidaꞌañ, coo hajxy jim̱ ñøcxaꞌañ maa jaꞌa Diosän.
23315	MAT 5:12	’Jaanä jaduhṉ hajxy jecy tøø chaac̈hpøjpä, jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy jecy yajwáꞌxäbä. Pero xooṉdaꞌag hajxy, jootcugøꞌøw hajxy; jim̱ä hoybä weenbä hajxy mjaanc̈h tehm̱ piaadaꞌañ jim̱ tsajpootyp.
23320	MAT 5:17	’Páadyhøch yaa tøø nmiṉ̃ tøø nmech hädaa yaabä naax̱wiin nébiøch mijts jaduhṉ nyajnähixǿꞌøwät nebiä Diosmädiaꞌagy hajxy hamuumduꞌjoot mgudiúnät, jaꞌa Moisés jecy quiujáhyyäbä, jaꞌa Diosmoonsähajxy yajwáꞌxäbä, jaꞌa hajxy hädaa yaabä naax̱wiimbä. Cábøc̈hä Diosmädiaꞌagy nyajcuhdägoyyaꞌañ. Cab hajxy jaduhṉ mmänáꞌanät cooc̈h nyajcuhdägoyyaꞌañ.
23322	MAT 5:19	Pønjaty jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ cudiuum̱b, pønjaty jaꞌa wiinghänaꞌc jaduhṉ yajnähixøøby coo hajxy quiudiúum̱bät, jeꞌeds hajxy møj jaanc̈h pädaꞌagáaṉäp coo jaꞌa Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌøgaꞌañ. Pero pønjaty jaꞌa Diosmädiaꞌagy ni weeṉ̃tiä caꞌa cudiuum̱b, pønjaty jaꞌa wiinghänaꞌc yajnähixøøby coo hajxy quiaꞌa cudiúnät, cab hajxy jeꞌe møj jaanc̈h piädaꞌagaꞌañii coo jaꞌa Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌøgaꞌañ.
23323	MAT 5:20	Míjtshøch jaduhṉ nnämaaby, cabä ley‑yajnähixøøbiädøjc‑hajxy hoy wiädity ni jaꞌa fariseodøjc‑hajxy. Coo mijts maas hoy mwädítät, mänit hajxy jim̱ mnǿcxät cøxp maa jaꞌa Diosän. Pø cab hajxy hoy mwäditaꞌañ, cab hajxy jim̱ mnǿcxät.
23325	MAT 5:22	Pero høøc̈h mijts nnämaaby, pøṉ jaꞌa miäjøøn miädøjc mäjootmaꞌp, jeꞌeds cumädow̱aam̱b maa jaꞌa cuduuṉgän. Pøṉ jaꞌa miäjøøn miädøjc nähwaam̱bejp, jeꞌeds cumädow̱aam̱b maa jaꞌa gobiernän. Pøṉ jaꞌa miäjøøn miädøjc nämaaby coo jeꞌe quiuhmañøꞌøy, jeꞌeds jiiby caꞌawaam̱b haxøøgtuum, maa jaꞌa jøøn mänaa quiaꞌa piꞌic̈hän.
23331	MAT 5:28	Pero høøc̈h mijts jaduhṉ nnämaaby, coo pøṉ wiingtoꞌoxiøjc mänaa yhadsocy, näꞌägädä tuꞌudägooby jeꞌeduhṉ.
23332	MAT 5:29	’Coo tii hoyhadsojnä mhíxät, cab jim̱ mmøjhéeꞌpnät ni mgaꞌa nähdónät. Jaduhṉ mnibiädaꞌagǿøjät nebiä wiindspän nebiä cøꞌøducpän. Pø caj, jiiby hajxy mgaꞌawaꞌañ haxøøgtuum.
23335	MAT 5:32	Pero høøc̈h mijts jaduhṉ nnämaaby, coo pøṉ tioꞌoxiøjc mänaa yhøxmádsät, y cabä tioꞌoxiøjc hänajty nej tøø jiatcøꞌøy, coo jaꞌa toꞌoxiøjc wiingyaꞌadiøjc jiøjpøgǿꞌøwät, pues tuꞌudägóyyäp jaꞌa toꞌoxiøjc jaduhṉ. Jaꞌa yaꞌadiøjc, jaꞌa hänajty jawyiin tøøbä yhøxmáchäbä, jeꞌedsä pojpä møød. Y jaꞌa yaꞌadiøjc tøø jiaac jøjpøgǿꞌøyäbä, jaanä tuꞌudägooby jeꞌebä.
23336	MAT 5:33	’Jaduhṉä jecyjiäyaꞌayhajxy hijty ñämaꞌayii: “Pø tøø jaꞌa Dios hajxy mnämaꞌay hamuumduꞌjoot coo hajxy hotyiijä mgudiunaꞌañ, tsipcøxp hajxy jaduhṉ mgudiúnät.”
23337	MAT 5:34	Pero høøc̈h mijts nnämaaby coo hajxy tii mgaꞌa yajwiinwaaṉǿꞌøwät näꞌä nägoobä. Coo hajxy hänajty tii myajwiinwaaṉøꞌøwaꞌañ, cabä tsajpootypä hajxy mgapxpáadät, ni jaꞌa naax̱wiimbä, ni jaꞌa Jerusalén, ni jaꞌa mgopc‑hajxy. Hix̱, paadiä tsajpootypä hajxy mgaꞌa capxpáadät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios jim̱ yhäñaꞌay. Møød hädaa yaabä naax̱wiin hajxy mgaꞌa capxpáatpät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios yajtänaabiety. Møødä Jerusalén hajxy mgaꞌa capxpáatpät jeꞌeguiøxpä coo jeꞌe Dyioscajptä. Møødä mhamdsoo copc hajxy mgaꞌa capxpáatpät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa mguhwaay hajxy hoy mgaꞌa yajpóꞌowät, ni hajxy hoy mgaꞌa yagjiṉ̃ǿꞌøwät.
23342	MAT 5:39	Pero høøc̈h mijts nnämaaby: cab jaduhṉ myaghawiimbídät; coo pøṉ xyhalaꞌpǿꞌøgät tuꞌnax̱, mjaac yégäp jaduhṉ jaꞌa tuꞌnax̱pä, ween xjiaac halaꞌpøꞌøgy.
23347	MAT 5:44	Pero høøc̈h mijts nnämaaby: caꞌa mmähaṉhaty pønjaty jaduhṉ xmiädsiphajp. Hoy hajxy mnänǿmät pønjaty haxøøg xñänøøm̱b. Mnäxúudsäp hajxy pønjaty xmiähaṉhajp. Mänuuꞌxtaꞌag jaꞌa Dios hajxy coo ween mioꞌoy jaꞌa hoyhajt jaꞌa weenhajt pønjaty xwyiinwohm̱b xyhawohm̱b, pønjaty xyhäyoow̱hijxp.
23349	MAT 5:46	Cab hajxy tii mbáadät näꞌä tägøꞌøbä coo jaꞌa mmäguꞌughajpähajtiä mmøødnijiootpaadǿøjät. Høxtä jaꞌa yajnähjuudiuutpädøjc‑hajxy nic̈hojc nibiaꞌhäyóow̱äp. Pero coo jaꞌa mmädsip hajxy mméeꞌxät, mänitä Dios hajxy xyhuunghádät.
23350	MAT 5:47	Cab jaduhṉ ñejpiä coo jaꞌa mmäguꞌughajpä hajxy mmøødnijiootpaadyii. Hopiøṉä ñijiootpaadyii, hoy jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy quiaꞌa ja mäbøcy. Pero coo jaꞌa mmädsip hajxy mméeꞌxät, hoy hajxy mgudiuṉ̃.
23352	MAT 6:1	’Näjeꞌe jaꞌa jäyaꞌayhajxy jia wiꞌi yajcumayaꞌañ, paady hajxy jaduhṉ ñibiädaꞌagyii nebiä hojiäyaꞌayän. Pero cab jaduhṉ yhoyyä coo hajxy jaduhṉ yajcumáyät. Cab hajxy jaduhṉ mbahix̱ mbadúnät. Coo hajxy jaduhṉ mbahix̱ mbadúnät, cabä Dios hajxy xyhuunghádät, jaꞌa jim̱ tsajpootypä.
23353	MAT 6:2	Jii jäyaꞌayhajxy näjeꞌebä, coo jaꞌa häyoobäyaꞌay jaꞌa xädøꞌøñ hajxy hänajty tøø mioꞌoy, mänit hajxy tiägøꞌøy mädiaacpä jiiby tsajtøgooty møød jim̱ tuꞌhaam. Paady hajxy jaduhṉ miädiaꞌagy, yajcumayaam̱b hajxy jaduhṉ maa jaꞌa cuꞌugän. Pero cabä Dios hajxy jaduhṉ quiumayíijäm, jeꞌeguiøxpä coo hajxy hänajty jim̱ tøø yajcumay maa jaꞌa cuꞌugän.
23354	MAT 6:3	Pero mijts, coo jaꞌa häyoobäyaꞌay xädøꞌøñ hajxy hänajty tøø mmoꞌoy, cab hajxy waam̱b mmänáꞌanät. Ni pøṉ hajxy mgaꞌa hawáaṉät, ni jaꞌa mmäguꞌughajpähajxy.
23356	MAT 6:5	’Jii jäyaꞌayhajxy näjeꞌebä, tänaꞌa jaꞌa Dios hajxy nax̱y piaꞌyaꞌaxy jiiby tsajtøgooty møød jim̱ maa jaꞌa tuꞌuxeṉ̃än. Pero cabä Dios hajxy tuꞌjoot piaꞌyaꞌaxy. Näꞌä yajcumayaam̱b hajxy jaduhṉ maa jaꞌa cuꞌugän. Pero cabä Dios hajxy jaduhṉ quiumayaꞌañíijäm. Tøyhajt jaduhṉ. Pero mijts, hameeꞌch jaꞌa Dios hajxy mbaꞌyáꞌaxät. Xyhíxäp xmiädów̱äp hajxy jeꞌeduhṉ; mänit hajxy xyhuunghádät.
23358	MAT 6:7	’Jaꞌa jäyaꞌay jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy caꞌa mäbøjpä, cab hajxy ñajuøꞌøy waam̱baty jaꞌa Dios hajxy jia paꞌyaꞌaxy. Ja capxp hajxy jaduhṉ ja naañ ja tsojc. Paady hajxy jaduhṉ jia capxy cooc tyijy jaꞌa Dios hajxy jaduhṉ miädow̱aꞌañíijäm. Pero mijts, cab hajxy jaduhṉ mbahix̱ mbadúnät. Hix̱, jäguem̱iä jaꞌa Dios ñajuøꞌøy tijaty hajxy hänajty myajmaajiajpy.
23366	MAT 6:15	Pero coo wiinghänaꞌc hajxy jaduhṉ mgaꞌa mäméeꞌxät, cabä Dios jaꞌa mbojpä mgädieey hajxy jaduhṉ xmiéeꞌxät.
23367	MAT 6:16	’Jii jäyaꞌayhajxy näjeꞌe, coo hajxy hänajty yhayuuhadaꞌañ, jaduhṉ hajxy ñibiädaꞌagyii nebiä jootmayhajpän. Paady hajxy jaduhṉ ñibiädaꞌagyii, jaduhṉ hajxy quiähxøꞌøgaꞌañ jäyaꞌawyiinduum coo hajxy hänajty yhayuuhaty. Tøyhájthøch mijts nnämaꞌay, cab hajxy jaduhṉ tii piaadaꞌañ.
23368	MAT 6:17	Pero mijts, cab hajxy jaduhṉ mnibiädaꞌagǿøjät nebiä jootmayhajpän. Coo hajxy hänajty mhayuuhadaꞌañ, yajxóṉ hajxy mniyhonǿøjät mniwyiimbujǿøjät.
23371	MAT 6:20	Pero jaduhṉ hajxy mwiinmahñdyhádät neby hajxy hoy mwädítät. Jaduhṉ hajxy jootcujc mhídät jim̱ tsajpootyp; caj pøṉ jim̱ xyagjootmayhádät.
23372	MAT 6:21	Pøṉ jaduhṉ ja wiꞌi miäyøøhadaam̱b hädaa yaabä naax̱wiin, jim̱ä jioot hajxy jaduhṉ piädaꞌagy maa jaꞌa xädøꞌøñän. Pero pøṉ hoy wäditaam̱b, jim̱ä jioot jaduhṉ piädaꞌagy maa jaꞌa Diosän.
23373	MAT 6:22	’Pø mmøødä howyiinmahñdy hajxy, mänit hajxy hoy mwädítät nebiä Dios choquiän.
23374	MAT 6:23	Pero pø cabä mwiinmahñdyhajxy yhoyyä, cab hajxy hoy mwädítät nebiä Dios jia tsoquiän.
23377	MAT 6:26	Høxtahm̱dsä muuxyhajxy, cab hajxy ñiꞌiby tiuṉ̃, cab hajxy tii piädaꞌagy tsehx̱jooty. Pero jaꞌa nDeedyhájtäm jaꞌa jim̱ tsajpootypä, jeꞌeds jaduhṉ yagjøøꞌxp yajpøjp. Y mmaas tsoobaatp mijts quejee jaꞌa muuxyhajxy.
23380	MAT 6:29	Pero maas yajxóṉ jeꞌe quejee jaꞌa rey Salomón hijty; jaanc̈h tehm̱ yajxóṉ jaꞌa Salomón hijty jegyhajty ñibiädaꞌagyii.
23383	MAT 6:32	Yøꞌøduhm̱bä hajxy yhøxtaaby jaꞌa Dios hajxy caꞌa wiingudsähgøøbiä. Pero jaꞌa nDeedyhájtäm jim̱ tsajpootypä, ñajuøøby jeꞌeduhṉ coo mijts myajmaajiaty.
23391	MAT 7:6	’Cabä jäyaꞌay hajxy hadsip mnämáꞌawät coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy miäbǿgät. Pø cab hajxy jaduhṉ miädow̱aꞌañ, caꞌa hajxy hadsijpc mduṉ̃, coo hajxy jaduhṉ ñäꞌä jootmáꞌadät.
23396	MAT 7:11	Hoorä, jeꞌedsä mhuung hajxy mmooby jaꞌa hoybä, hoy mijts mja haxøøgjäyaꞌayä. Pero jaꞌa nDeedyhájtäm jim̱ tsajpootypä, hojiäyaꞌay jeꞌe. Xmioꞌowaam̱b jaꞌa hoyhajt hajxy jaduhṉ coo hajxy mmäyujwáꞌanät.
23398	MAT 7:13	’Hamäjaa jim̱ mnǿcxät Dioswiinduum. Jaduhṉ mäwíinäts jim̱ nebiä xuꞌudstuꞌujän; cab hajxy jaduhṉ nämay piaady. Pero coo jiiby mhädáꞌagät haxøøgtuum, cab jaduhṉ yhamäjaajä. Jaduhṉ mäwíinäts jeꞌe nebiä møjtuꞌujän; nämay hajxy jiiby yhädaꞌagy.
23406	MAT 7:21	’Nämáyhøch jaꞌa jäyaꞌayhajxy xjia nämaꞌay: “Wiindsǿṉ.” Pero cab hajxy nägøx̱iä jim̱ tiägøꞌøwaꞌañ Dioswiinduum jim̱ tsajpootyp. Pønjátyhøch jaꞌa nDeedy jaꞌa miädiaꞌagy xquiudiúuṉäp, jeꞌeds jim̱ tägøꞌøwaam̱b.
23409	MAT 7:24	’Pǿṉhøch nmädiaꞌagy xmiädóow̱äp, coo jaduhṉ quiudiúnät nébiøch nhaneꞌemiän, jaduhṉ mäwíinäts jeꞌe nebiä jäyaꞌay jaꞌa tiøjc tøø quiojjiän tsaawiing.
23410	MAT 7:25	Mänit com̱ tiuuyy. Mänitä møjnøø quiom̱gädaacy. Mänitä tøjc møc miøjpojpejty. Pero cabä tøjc ñäꞌä jijty, jeꞌeguiøxpä coo tsaawiing quiojjiä.
23411	MAT 7:26	Pero pǿṉhøch nmädiaꞌagy tøø xquiaꞌa cudiuuṉä nébiøch nhaneꞌemiän, jaduhṉ mäwíinäts jeꞌe nebiä jäyaꞌay caꞌa jajpän. Jiibiä tiøjc quiojy tsabiuꞌujooty.
23422	MAT 8:8	Mänitä soldadowiindsǿṉ yhadsooyy: ―Pero Wiindsǿṉ, cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo miic̈h jiiby mdägǿꞌøwät maac̈h ndøgootiän, jeꞌeguiøxpä coo miic̈h mmøjjä mjaanc̈hä. Nägooyyä miic̈h jaduhṉ mmänáꞌanät cooc̈h nmoonsä yhoyǿꞌøwät, pues hoyǿꞌøwäp.
23426	MAT 8:12	Pero jaꞌa judíoshajxy caꞌa mäbøjpä, cab hajxy hänajty jim̱ quioodaꞌañ Dioswiinduum. Jiiby hajxy jaduhṉ quiuhjuijpnaxaꞌañii møjcuꞌuhaam maa yhagoodsän. Jiiby hajxy jaduhṉ chaac̈hpøgaꞌañ tehṉgajnä.
23428	MAT 8:14	Mänitä Jesús ñøcxy maa jaꞌa Pedro tiøjcän. Jiibiä Pedro miøꞌødhoc hänajty quioꞌnaꞌay tomiøød.
23436	MAT 8:22	Mänitä Jesús yhadsooyy: ―Ween jaꞌa mjujy jaꞌa mmäguꞌughajxy yajnaax̱tägøꞌøy. Cábøch jaꞌa nmädiaꞌagy hajxy xpianøcxaaṉä. Pero miic̈h, ween quipxy nwädíjtäm.
23438	MAT 8:24	Mänitä poj møc piädøꞌcy, høxtä cugujjøøyy jaꞌa nøø jiiby barcojooty. Pero tøø jaꞌa Jesús hänajty miaahoꞌnä.
23445	MAT 8:31	Mänitä Jesús miänuuꞌxtaacä jaꞌa møjcuꞌuhajxy: ―Pø xyajpädsøm̱aam̱b højts yaa maa hädaa jäyaꞌayän nämetscä, naꞌañ højts jiiby nhuuc tägøꞌøy maa yøꞌø hädsøm̱ jioodootyhajxiän.
23460	MAT 9:12	Miädoow̱ jaꞌa Jesús jaduhṉ. Mänit miänaaṉ̃: ―Pøṉ jaduhṉ møc, caj yajtsooyøꞌøy; pøṉ jaduhṉ paꞌammøød, jeꞌeds jaduhṉ yajtsooyøøby. Jaduhṉ mäwíinøch høøc̈h nebiä mädsooyøøbiän. Páadyhøch yaa tøø nmiṉ̃ tøø nmech, nébiøch jaꞌa cubojpä cugädieeybähajxy nnämáꞌawät coo jaꞌa yhaxøøgwiinmahñdy hajxy ween ñajtshixøꞌøy. Jaꞌa hojiäyaꞌayhajxy, cábøch hajxy jeꞌe waam̱b nnämaꞌawaꞌañ. Nøcx hajxy habøc tii jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ ñänøøm̱by: “Chójpiøch jaꞌa njoot jaduhṉ coo hojioot hajxy mmøødhádät; cábøch jaduhṉ nmänaaṉnä coo animal hajxy myóxät maa jaꞌa høøc̈hcøxpän.”
23463	MAT 9:15	Mänitä Jesús yhadsooyy: ―Coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy mänaa piøcy yhuꞌugy, cabä woyba wichpä hajxy jiøꞌøy xiuuc̈h. Xooṉdaacp hajxy jaduhṉ, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa jamiøꞌød jyiijä. Jaduhṉ mäwíinøch høøc̈h nebiä jamiøꞌødän. Páadyhøch nmäguꞌughajpähajxy jaguiay quiaꞌa hity. Habaadaam̱b jaduhṉ cooc̈h yaa ndsoonaaṉnä; mänit hajxy mäbøcypiä jaguiay yhidaꞌañ.
23465	MAT 9:17	Jaanä jaduhṉduhm̱bä, cabä pøṉ jem̱yvyino quiudemøꞌøy tucwajhacxujiooty. Cǿødsäp jaꞌa wajhacxuy jaduhṉ y høxyógäp jaꞌa vino jaduhṉ. Haagä tägóyyäp jaꞌa wajhacxuy jaduhṉ møødä vino. Pero jiibiä jem̱yvyino hajxy quiudemøꞌøy maa jaꞌa wajhacxuy jem̱ybiän. Jaduhṉ ni mädyii quiaꞌa tägóyyät.
23468	MAT 9:20	Jim̱ä tajjäyaꞌay hänajty tuꞌug høx̱haam pianøcxy. Paꞌammøød hänajty jeꞌe. Majmetscjumøjt jaꞌa ñøꞌty hänajty tøø wyiꞌi xieeꞌxy, weenjaty weenjaty. Jaduhṉä tajjäyaꞌay hänajty miädiaꞌagy quiopcooty: “Nägóoyyøch jaꞌa wyitpaꞌa nnähdóoṉät, mänítøch nmøcpǿgät.” Coo jaꞌa Jesús jaꞌa tajjäyaꞌay jiäguyohdiägǿøyyä, mänitä wyitpaꞌa ñähdóoṉäxä.
23472	MAT 9:24	Mänitä Jesús miänaaṉ̃: ―Pädsøm̱ hajxy jiiby. Cab yøꞌø tøø yhoꞌogy, näꞌä maab yøꞌøduhṉ. Mänitä Jesús ñäxiicä.
23482	MAT 9:34	Mänitä fariseoshajxy miänaaṉ̃: ―Paady yøꞌøyaꞌay jaꞌa møjcuꞌu yajpäyøꞌøgy, coo jaꞌa møjcuꞌugong miäjaa miøødhajtä.
23485	MAT 9:37	Mänitä Jesús ñämaayy jaꞌa miäguꞌughajpähajxy: ―Yøꞌø majiäyaꞌayhajxy, hoy jaduhṉ cooc̈hä nmädiaꞌagy hajxy xmiäbǿjcät. Pero cab højts nnämáyyäm, højts jaꞌa mädiaꞌagy nyajwáꞌxämbä.
23488	MAT 10:2	Jaduhṉä nämajmetspähajxy hänajty xiøhaty: Simón Pedro møødä piuhyaꞌay Andrés; jaꞌa Zebedeo yhuunghajxy, Jacobo møødä Juan;
23502	MAT 10:16	’Maac̈h mijts nwiinguex̱iän, haxøøgwiinmahñdy jaꞌa jäyaꞌayhajxy jim̱ miøød. Paady hajxy nähix̱ hahixøꞌø mnibiädaꞌagǿøjät. Meeꞌxxieemy hajxy jaduhṉ mwädítät.
23505	MAT 10:19	Pero coo hajxy jaduhṉ xyajmédsät maa jaꞌa wyiinduumhajxiän, cab hajxy mdaj mmáyät waam̱baty hajxy hänajty mmädiaꞌagaꞌañ. Coo jaduhṉ yhabáadät, mänitä Dios jaduhṉ xyhawáaṉät waam̱baty hajxy jaduhṉ mmänáꞌanät.
23508	MAT 10:22	Jaꞌa høøc̈hcøxpä mijts jaꞌa jäyaꞌayhajxy nägøx̱iä xmiähaṉhadaꞌañ. Pøṉ jaduhṉ meeꞌxtujp cøjxtaꞌaxiøø, jeꞌeds jaduhṉ mähmøꞌøwaam̱b hodiuum.
23518	MAT 10:32	’Pønjátyhøch jaꞌa nmädiaꞌagy xmiøødyajtuꞌugøøby maa jaꞌa cuꞌugwiinduumän, mänítøch jaꞌa miädiaꞌagyhajxy nmøødyajtuꞌugøꞌøwaam̱bä maac̈hä nDeedy wyiinduumän jim̱ tsajpootyp.
23519	MAT 10:33	Pero pønjátyhøch jaduhṉ tuꞌugmädiaꞌagy tøø xquiaꞌa møødhity maa jaꞌa cuꞌugwiinduumän, ni høøc̈h jaduhṉ tuꞌugmädiaꞌagy ngaꞌa møødhidaam̱bä maac̈hä nDeedy wyiinduumän jim̱ tsajpootyp.
23523	MAT 10:37	’Pøṉä tiaj pøṉä tieedy maas tsojp quejeec̈h høøc̈h jaduhṉ xchocy, cábøch jaꞌa nmädiaꞌagy hoy xpianǿcxät. Y pøṉä ñøøx pøṉä miajc maas tsojp quejeec̈h høøc̈h jaduhṉ xchocy, ni jeꞌec̈h jaꞌa nmädiaꞌagy hoy xquiaꞌa panǿcxäbät.
23524	MAT 10:38	Pøṉä jioot tsojp cooc̈h høøc̈h xpianǿcxät, pero cabä jioot jaduhṉ chocy coo chaac̈hpǿgät nébiøch jaduhṉ ndsaac̈hpøgaꞌañän, cábøch nmädiaꞌagy jaduhṉ hoy xpianǿcxät.
23525	MAT 10:39	Pøṉä jiugyhajt jaduhṉ ja wiꞌi yaghoyøꞌøwaam̱b, tägóyyäp jaꞌa jiugyhajt jaduhṉ. Pero pøṉä jiugyhajt najtshixøꞌøwaam̱b jaꞌa høøc̈hcøxpä, jeꞌeds hodiuum nøcxaam̱b.
23526	MAT 10:40	’Pøṉ mijts jaduhṉ xchojp, jaduhṉ mäwíinøch høøc̈h xchojpä. Y pǿṉhøch høøc̈h jaduhṉ xchojp, jaduhṉ mäwíinädsä Dios jaduhṉ chojpä, jaꞌac̈h tøø xquiéx̱iäbä.
23527	MAT 10:41	Jaꞌa Diosquex̱yhajxy, hodiuum hajxy ñøcxaꞌañ. Jaanä jim̱ hajxy ñøcxaam̱bä pøṉ jaduhṉ tsojp jaꞌa Diosquex̱y. Paady hajxy chogyii coo hajxy jaduhṉ Dyiosquex̱iä. Jaanä jim̱ hajxy ñøcxaam̱bä hodiuum pøṉ jaduhṉ tsojp jaꞌa hojiäyaꞌay.
23536	MAT 11:8	Diosquex̱y jeꞌe, paadiä miädiaꞌagy hajxy hoy tøø mmädoow̱ä, hoy jaꞌa howyit hänajty quiaꞌa ja møødä nebiä mäyøøjäyaꞌayhajxy miøødän. Tøyhajt jaduhṉ coo jaꞌa Juan jaꞌa Diosmädiaꞌagy yajwiingapxøꞌøy. Pero jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy näꞌä jaac yajnähixøøbiä, jeꞌedsä cuhdujt hajxy maas may tøø mioꞌoyii jaꞌa Diósäm.
23539	MAT 11:11	Ni pøṉ jaduhṉ jädaꞌahaty quiaꞌa mäbaady hädaa yaabä naax̱wiin nebiä Juan mäyajnäbejpä jaꞌa cuhdujt miøødän. Tøyhajt jaduhṉ. Pero cooc̈h hänajty tøø nhoꞌnä, cooc̈h hänajty tøø nnøcxtägach maac̈h nhuuc tsohm̱bän, pønjaty jaꞌa Diosmädiaꞌagy mäbøgaam̱b jaꞌa høøc̈hcøxpä, maas mayyä cuhdujt hajxy hänajty miøødhadaꞌañ quejee jaꞌa Juan miøødä, hoy jaꞌa møjcuhdujt hajxy hänajty quiaꞌa ja møødä.
23541	MAT 11:13	Jaꞌa Diosquex̱yhajxy jecypiä, jaduhṉ hajxy jecy miänaaṉ̃ coo jaꞌa Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌøgaꞌañ. Jaduhṉä Moisés miädiaꞌagy miänaam̱bä. Pero jayǿjpäc jaꞌa Elías hijty myinaꞌañ. Y coo jaꞌa Juan tøø miech, Elías jeꞌe, pø mwiinjuøꞌøwaam̱by hajxy jaduhṉ.
23543	MAT 11:15	Pøṉ mädohnd møød, ween miädoy.
23544	MAT 11:16	Pänébiøch jäyaꞌayhajxy nyajmäbáadät jaꞌa jädaꞌahatypä. Cab hajxy tii yhojiäwøꞌøwaꞌañ. Jaduhṉ mäwíinäts hajxy jeꞌe nebiä pigänaꞌc wiinhecpän. Coo hajxy nax̱y miech häyøꞌpä tøjpaꞌc, mänitä miäbigänaꞌc hajxy ñämaꞌay:
23547	MAT 11:19	Mänítøch nbamejtspä, høøc̈h jaꞌa Diosquex̱ypä. Mänítøch ndägøøyy caabiä huucpä. Jadúhṉhøch mijts xñänøøm̱bä cooc̈h nwiꞌi quiayaꞌañ cooc̈h nwiꞌi yhuꞌugaꞌañ, cooc̈hä cubojpä cugädieeybä nmäguꞌughaty møødä yajnähjuudiuutpädøjc. Pero yajcähxøꞌøgaam̱by jaꞌa Dios jaduhṉ jaꞌa wyiinmahñdyhaam cooc̈h jaꞌa tøyhajt jaduhṉ nmøødä.
23548	MAT 11:20	Mänitä Jesús tiägøøyy hamänajpä. Jaꞌa cajptjäyaꞌayhajxy jaduhṉ hojjä, jaꞌa hajxy hänajty tsänaabiä maa jaꞌa Jesús jaꞌa hoy‑yagjuøøñäjatypä hänajty tøø jia yajcähxøꞌøguiän. Paady jaduhṉ yhamänajty, coo yhaxøøgwiinmahñdy hajxy hänajty tøø quiaꞌa najtshixøꞌøy. Mänitä Jesús miänaaṉ̃: