23217	MAT 1:4	Jaꞌa Aram yhuung, Aminadab jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Aminadab yhuung, Naasón jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Naasón yhuung, Salmón jeꞌe xiøhajty.
23218	MAT 1:5	Jaꞌa Salmón yhuung, Booz jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Booz tiaj, Rahab jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Booz yhuung, Obed jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Obed tiaj, Rut jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Obed yhuung, Isaí jeꞌe xiøhajty.
23219	MAT 1:6	Jaꞌa Isaí yhuung, David jeꞌe xiøhajty. Mänitä David tiägøøyy gobiernähajpä. Mänitä Urías yajyaghoꞌcä mänaa jaꞌa tsip jiadyiijän. Coo jaꞌa Urías yhoꞌcy, mänitä David jaꞌa Urías tioꞌoxiøjc wyiingpøjcä. Mänitä David yaghuungpaaty. Salomón jaꞌa yhuung hajxy yajxøhajty.
23220	MAT 1:7	Jaꞌa Salomón yhuung, Roboam jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Roboam yhuung, Abías jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Abías yhuung, Asa jeꞌe xiøhajty.
23224	MAT 1:11	Jaꞌa Josías yhuung tuꞌug, Jeconías jeꞌe xiøhajty. Jim̱ä Jeconías jaꞌa piuhyaꞌay hänajty miøødä. Mänitä judíoshajxy hadsip yajnøcxä jäguem̱ Babilonia‑naaxooty.
23225	MAT 1:12	Jim̱ hajxy chänaadiaacpøjcy Babilonia. Jim̱ä Jeconías jaꞌa yhuung yajxøhajty Salatiel. Jaꞌa Salatiel yhuung, Zorobabel jeꞌe xiøhajty.
23226	MAT 1:13	Jaꞌa Zorobabel yhuung, Abiud jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Abiud yhuung, Eliaquim jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Eliaquim yhuung, Azor jeꞌe xiøhajty.
23227	MAT 1:14	Jaꞌa Azor yhuung, Sadoc jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Sadoc yhuung, Aquim jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Aquim yhuung, Eliud jeꞌe xiøhajty.
23228	MAT 1:15	Jaꞌa Eliud yhuung, Eleazar jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Eleazar yhuung, Matán jeꞌe xiøhajty. Jaꞌa Matán yhuung, Jacob jeꞌe xiøhajty.
23230	MAT 1:17	Nämajmacts jaꞌa Jesús jaꞌa yhap jaꞌa tieedy hänajty miøødä, møødä Abraham møødä David. Y jaac nämajmacts jaꞌa yhap jaꞌa tieedy hänajty miøødä, møødä Salomón møødä Jeconías. Mänitä judíoshajxy yajnøcxä Babilonia‑naaxooty. Y jaac nämajmacts jaꞌa Jesús jaꞌa yhap jaꞌa tieedy hänajty miøødä, møødä Salatiel møødä José. Mänitä Cristo myiiṉ̃guiahy.
23235	MAT 1:22	Coo jaꞌa José miaꞌabiädøꞌcy, mänit quiudiuuṉ̃ neby hänajty tøø ñämaꞌayíijäm jaꞌa Diosmóonsäm. Mänitä María wyiingpøjcy. Pero cab hajxy ñimiøødmaaw̱ä høxtä coonä jaꞌa María jaꞌa Jesús yajmiṉ̃ñä. Jaꞌa coobhuung, jeꞌeds jaduhṉ miiṉgahw̱. Jesús jaduhṉ xiøhajty. Coo jaꞌa Jesús jaduhṉ myiiṉ̃guiahy, tøjiajt jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ nebiä Diosmädiaꞌagy‑yajwaꞌxpähajxy jecy quiujahyyän: Huungpaadaam̱b jaꞌa cäxyiihänaꞌc tuꞌug. Yaꞌayhänaꞌc yhuunghadaam̱by. Jueꞌe xiøhataꞌañ, Emanuel. Jeꞌeduhṉ ñänøøm̱by coo jaꞌa Dios hajxy xmiøødhájtäm.
23239	MAT 2:1	Jaꞌa Jesús, jim̱ jaduhṉ myiiṉ̃guiahy maa jaꞌa cajpt jaduhṉ xiøhatiän Belén, jim̱ Judeanaaxooty. Jaꞌa Herodes, jeꞌe hänajty tuum̱b gobiernä. Jim̱ jeꞌe hänajty chänaꞌay maa jaꞌa møjcajptän Jerusalén. Mänitä jäyaꞌayhajxy jim̱ näjeꞌe miejch maa jaꞌa Heródesän. Jäguem̱ hajxy hänajty tøø chooñ maa jaꞌa xøø piädsøm̱iän. Madsaꞌahøxtaabiä hajxy hänajty wiädity.
23241	MAT 2:3	Coo jaꞌa gobiernä Herodes jaduhṉ miädoyhajty møødä Jerusalénpä‑jäyaꞌayhajxy nägøx̱iä, mänit hajxy tiägøøyy tajpä maabiä.
23242	MAT 2:4	Mänitä Herodes miøjyaax̱y jaꞌa teedywiindsøṉhajxy møødä ley‑yajnahixøøbiähajxy. Mänitä Herodes yajtøøyy: ―Maa jaꞌa Cristo myinaꞌañ quiaꞌawaꞌañ, jaꞌa Dios quiexaam̱biä.
23243	MAT 2:5	Mänit hajxy yhadsooyy: ―Beléncajptóotiäc jaduhṉ myinaꞌañ quiaꞌawaꞌañ yaa Judeanaaxooty. Jaꞌa Diosmädiaꞌagy‑yajwaꞌxpä jecy cujahy nebiä Dios miänaaṉ̃än:
23244	MAT 2:6	Jaꞌa cajpt jaduhṉ xøhajpä Belén, jim̱ Judeanaaxooty, jim̱ä wiindsǿṉ tuꞌug myinaꞌañ quiaꞌawaꞌañ; jeꞌec̈h jaꞌa nguꞌug xyhaneꞌemáaṉäp, jaꞌa judíoshajxy; paadiä Beléncajpt jaduhṉ yajmäbaadaꞌañii nebiä møjcajptän.
23246	MAT 2:8	Coo jaꞌa Herodes tøyhajt miooyyä, mänitä miänáaṉgumbä: ―Nøcx jaꞌa pigänaꞌc hajxy jim̱ yajtøw̱ Belén. Nax̱y hajxy hoy mdehm̱ yajtǿwät. Coo mbáadät, mänítøch hajxy miṉ xyhawaaṉä, nébiøch jim̱ nøcxy nwiingudsähgøøbiä.
23247	MAT 2:9	Mänitä madsaꞌahøxtaabiähajxy tiuꞌubøjcy. Jim̱ hajxy ñøcxy Belén nebiä Herodes hänajty tøø miänaꞌañän. Mänitä madsaꞌa hajxy jadähooc yhíjxcumbä, jaꞌa hajxy hänajty tøø yhuug hijxpä jäguem̱ maa jaꞌa xøø piädsøm̱iän. Mänit hajxy jiaanc̈h tehm̱ xiooṉdaacy. Mänitä madsaꞌa hajxy piaduꞌubøjcy. Mänitä madsaꞌa jim̱ tøyyä tiänaaxiøjpy maa jaꞌa pigänaꞌc‑huung hänajty yhitiän naax̱yp. Tøyyä jaꞌa madsaꞌa hänajty quiuhjajnax̱y maa hänajty quioꞌnaꞌayän.
23249	MAT 2:11	Mänitä madsaꞌahøxtaabiähajxy tiøjtägøøyy. Jim̱ä regalo hajxy hänajty miøødä caajäjooty. Mänitä pigänaꞌc‑huung hajxy yhijxy møødä tiaj María. Mänitä pigänaꞌc hajxy wyiinjijcädaacy; wyiingudsähgøøyy hajxy jaduhṉ. Mänitä quiaajä hajxy yaghawaach. Mänitä oro hajxy yajpädsøøm̱y møødä poom møødä mirraperfume. Paꞌagxuuꞌp jeꞌe; tsow̱ ñøcxy. Mänitä pigänaꞌc hajxy jaduhṉ ñäꞌä mooyy.
23254	MAT 2:16	Coo jaꞌa Herodes ñajuøøyy coo hänajty tøø wyiinhøøñii jaꞌa madsaꞌahøxtaabiädøjc, mänitä Herodes jiootmaꞌty. Mänitä Herodes jaꞌa pigänaꞌc yajyaghoꞌcä nägøx̱iä, pønjaty jaꞌa mejtsjumøjtpä hänajty caꞌa yaghabejpnä, jaꞌa hajxy hänajty tsänaabiä Belén møødä Belén mäwiingóṉ. Hix̱, tøø hänajty mejtsjumøjt yhijnä coo jaꞌa madsaꞌa quiähxøꞌtsohṉ̃, jaꞌa madsaꞌahøxtaabiädøjc‑hajxy hänajty tøø yhíx̱iäbä.
23255	MAT 2:17	Jaduhṉ jaꞌa Diosmädiaꞌagy tiøjiájcumbä nebiä Jeremías hänajty jecy tøø quiujaayän: Jim̱ maa xiøhatiän Ramá, jim̱ä Raquel jaꞌa yhuung ñäjøøyy ñaxuuꞌch. Coo jaꞌa yhuung yaghóꞌcäxä, paady quiaꞌa jootcapxmøcpøgaaṉä. Jaꞌa Jeremías, jeꞌe jaꞌa Diosmädiaꞌagy jecy yajwaꞌx.
23258	MAT 2:20	―Pädøꞌøg, wiimbit hajxy møødä mhuung møødä mdoꞌoxy. Nøcx hajxy Israelnaaxooty. Tøø jäyaꞌayhajxy yhoꞌnä, jaꞌa mhuung hajxy hijty xyaghoꞌogáaṉäbä.
23259	MAT 2:21	Mänitä Joséhajxy piädøꞌcy møødä yhuung møødä tioꞌoxy. Mänit hajxy jim̱ jiaanc̈h nøcxy Israelnaaxooty.
23260	MAT 2:22	Mänitä José miädoyhajty coo Arquelao hänajty guiobiernähajnä jim̱ Judeanaaxooty maa jaꞌa tieedy Herodes hänajty tøø guiobiernähatiän. Mänitä José chähgøøyy. Cab hänajty jim̱ ñøcxaaṉnä Judeanaaxooty. Wiingtuum hajxy ñøcxy Galileanaaxooty, nebiä José hänajty tøø yhawáaṉäxän cumaꞌayhaam.
23261	MAT 2:23	Coo hajxy jim̱ miejch Galileanaaxooty, mänit hajxy jim̱ chänaadiaacpøjcy maa jaꞌa cajpt xiøhatiän Nazaret. Coo hajxy jim̱ chänaadiaacpøjcy, tøjiajt jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ maa jaduhṉ myiṉ̃än cujaay coo jaꞌa Jesús hänajty ñämaꞌawaꞌañii coo jim̱ chooñ Nazaret. Jaꞌa Diosmädiaꞌagy‑yajwaꞌxpähajxy jaduhṉ jecy cujahy.
23265	MAT 3:4	Jaꞌa Juan, camellopøjt hänajty wyithajpy; wajhac hänajty wiøønhajpy. Chuꞌchp muꞌu hänajty jeꞌe; yhuucypy cunaax̱møjtsiinnøø hänajty.
23266	MAT 3:5	Majiäyaꞌay jaꞌa Juan hänajty ñämec̈hii. Jerusalén hajxy hänajty näjeꞌe chooñ. Näjeꞌe hajxy hänajty chohm̱bä Judeanaaxooty møødä Jordánmøjnøøbaha. Yhamädoow̱hidáaṉäp jaꞌa Juan miädiaꞌagy hajxy hänajty.
23274	MAT 3:13	Mänitä Jesús miejch maa jaꞌa Juan hänajty miäyajnäbetiän jim̱ maa jaꞌa Jordánmøjnøøjän. Galilea jaꞌa Jesús hänajty tøø chooñ. Näbetaam̱b hänajty jeꞌebä.
23277	MAT 3:16	Mänitä Jesús ñäbejty. Mänit jeꞌe tiøꞌødspädsøøm̱y. Mänitä tsajt yhawaach. Mänitä Jesús jaꞌa Dioshespíritu yhijxy coo hänajty miänacy nebiä palomän, coo hoy yhäñaaguiädaꞌagy jaꞌa Jesús quiuhduum.
23283	MAT 4:5	Mänitä møjcuꞌugong jaꞌa Jesús wioonøcxy jim̱ Jerusalén. Jaꞌa Dioscajpt jeꞌe jim̱. Mänitä Jesús miøødwiimbejtä jaꞌa møjtsajtøjcuhduum.
23290	MAT 4:12	Coo jaꞌa Jesús miädoyhajty coo jaꞌa Juan hänajty tøø chumyii, mänit jim̱ ñøcxy Galileanaaxooty.
23291	MAT 4:13	Mänitä Jesús jim̱ ñaxøøyy maa jaꞌa Nazaretcajptän, pero cab jim̱ miähmøøyy. Mänit jim̱ chänaadiaacpøjcy maa jaꞌa cajpt jaduhṉ xiøhatiän Capernaum. Jím̱äts jeꞌe Galileamejypiaꞌa maa jaꞌa Zabulón yhap yhoc‑hajxy chänaꞌayän. Jim̱ä Neftalí jaꞌa yhap yhoc‑hajxy chänaabiä.
23293	MAT 4:15	Jaꞌa naax̱ maa jaꞌa Zabulón yhap yhoc‑hajxy chänaꞌayän, maa jaꞌa Neftalí yhap yhoc‑hajxy chänaabiän, jim̱ä tuꞌu ñaxøꞌøy mejypiaꞌa, jim̱ Galilea, jim̱ maa jaꞌa caꞌa judíoshajxy chänaꞌayän.
23296	MAT 4:18	Jim̱ä Jesús hänajty miejypiaꞌayoꞌoy maa jaꞌa Galileamejjiän. Mänitä jäyaꞌay metsc yhijxy, jaꞌa Simón, jaꞌa xøhajpä Pedro, møødä piuhyaꞌay Andrés. Hacxmats hajxy hänajty tiuuṉghajpy. Jim̱ä yhacxjohm̱d hajxy hänajty miejypiädaꞌagaꞌañ.
23301	MAT 4:23	Mänitä Jesús tiägøøyy wädijpä cajpt‑cajpt jim̱ Galilea. Mädiaꞌagy‑yajwaꞌxpä jaduhṉ wiädijty coo jaꞌa Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌøgaꞌañ. Homiädyii cajptä hänajty ñøcxy, jiiby hänajty yajnähixøꞌøy maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. May jaꞌa jäyaꞌay yajmøcpøjcy. Homiädyii paꞌamä jaduhṉ yajnajxy.
23303	MAT 4:25	Mänitä Jesús piaduꞌubøjcä jaꞌa majiäyaꞌay. Jim̱ Galilea hajxy hänajty näjeꞌe chooñ. Näjeꞌe hajxy hänajty chooñ maa jaꞌa majc‑hagajptän, näjeꞌe Jerusalén, møødä Judea møødä Jordánmøjnøøꞌawiimb.
23321	MAT 5:18	Tøyhájthøch mijts nnämaꞌay, mäduhṉ̃tiä jaꞌa tsajtwiing miähmøꞌøwaꞌañ, mäduhṉ̃tiä hädaa yaabä naax̱wiin miähmøꞌøwaꞌañ, cabä Diosmädiaꞌagy quiuhdägoyyaꞌañ, ni weeṉ̃tiä, ni tuꞌlíiꞌxytiädä, høxtä coonä hänajty tøø quiøx̱y habejnä.
23323	MAT 5:20	Míjtshøch jaduhṉ nnämaaby, cabä ley‑yajnähixøøbiädøjc‑hajxy hoy wiädity ni jaꞌa fariseodøjc‑hajxy. Coo mijts maas hoy mwädítät, mänit hajxy jim̱ mnǿcxät cøxp maa jaꞌa Diosän. Pø cab hajxy hoy mwäditaꞌañ, cab hajxy jim̱ mnǿcxät.
23326	MAT 5:23	’Entonces, coo hajxy hänajty tii mänaa myoxaꞌañ jiiby tsajtøgooty maa jaꞌa altarän, y coo hajxy mänit mjahmiédsät coo jaꞌa mmäjøøn mmädøjc hajxy hänajty tøø xmiädsibøꞌøy hotyiiguiøxpä,
23327	MAT 5:24	jim̱ hajxy mnajtsconǿꞌøwät altarwiinduum, tijaty hajxy hänajty myoxaam̱by. Mänit hajxy jim̱ mnǿcxät maa jaꞌa mmäjøønän maa jaꞌa mmädøjcän, neby hajxy jaduhṉ myajtødiägǿꞌøwät. Mänit hajxy mwiimbídät. Mänit hajxy mnøcxtägátsät maa jaꞌa altarän. Mänit hajxy myójxnät.
23328	MAT 5:25	’Coo pøṉ hänajty mänaa xñäxøꞌøwøꞌøwaꞌañ maa jaꞌa cuduuṉgän, jayøjp myajtødiägǿꞌøwät tuꞌhaamnøcxpä. Coo jim̱ mgaꞌa yajtødiägǿꞌøwät tuꞌhaamnøcxpä, mänit hajxy xyajmédsät cuduuṉgwiinduum. Mänitä cuduuṉg xyajcøꞌødägǿꞌøwät jaꞌa policíahajxy. Mänit hajxy xchúmät.
23337	MAT 5:34	Pero høøc̈h mijts nnämaaby coo hajxy tii mgaꞌa yajwiinwaaṉǿꞌøwät näꞌä nägoobä. Coo hajxy hänajty tii myajwiinwaaṉøꞌøwaꞌañ, cabä tsajpootypä hajxy mgapxpáadät, ni jaꞌa naax̱wiimbä, ni jaꞌa Jerusalén, ni jaꞌa mgopc‑hajxy. Hix̱, paadiä tsajpootypä hajxy mgaꞌa capxpáadät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios jim̱ yhäñaꞌay. Møød hädaa yaabä naax̱wiin hajxy mgaꞌa capxpáatpät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios yajtänaabiety. Møødä Jerusalén hajxy mgaꞌa capxpáatpät jeꞌeguiøxpä coo jeꞌe Dyioscajptä. Møødä mhamdsoo copc hajxy mgaꞌa capxpáatpät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa mguhwaay hajxy hoy mgaꞌa yajpóꞌowät, ni hajxy hoy mgaꞌa yagjiṉ̃ǿꞌøwät.
23342	MAT 5:39	Pero høøc̈h mijts nnämaaby: cab jaduhṉ myaghawiimbídät; coo pøṉ xyhalaꞌpǿꞌøgät tuꞌnax̱, mjaac yégäp jaduhṉ jaꞌa tuꞌnax̱pä, ween xjiaac halaꞌpøꞌøgy.
23344	MAT 5:41	Coo pøṉ hänajty tii xyajtsøm̱nøcxaꞌañ tuꞌkilómetro hadsip, mejtskilómetro mnäꞌägä tsøm̱nǿcxät.
23380	MAT 6:29	Pero maas yajxóṉ jeꞌe quejee jaꞌa rey Salomón hijty; jaanc̈h tehm̱ yajxóṉ jaꞌa Salomón hijty jegyhajty ñibiädaꞌagyii.
23418	MAT 8:4	Mänitä Jesús miänaaṉ̃: ―Huuc mädow̱, caꞌa pøṉ mnäꞌägädä hawaaṉä. Nøcx jim̱ Jerusalén maa jaꞌa teediän. Jim̱ myajcähxǿꞌøgät coo tøø mnähwaꞌac̈h coo tøø mguhwaꞌac̈h. Jim̱ä xädøꞌøñ mguyoxǿꞌøwät nebiä Moisés jecy yhanehm̱iän. Jaduhṉä hijxtahṉd myajcähxǿꞌøgät coo tøø mnähwaꞌac̈h coo tøø mguhwaꞌac̈h.
23419	MAT 8:5	Mänitä Jesús miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Capernaum. Coo quiajptägøøyy, mänit jaꞌa Jesús jaꞌa soldadowiindsǿṉ ñämejch.
23422	MAT 8:8	Mänitä soldadowiindsǿṉ yhadsooyy: ―Pero Wiindsǿṉ, cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo miic̈h jiiby mdägǿꞌøwät maac̈h ndøgootiän, jeꞌeguiøxpä coo miic̈h mmøjjä mjaanc̈hä. Nägooyyä miic̈h jaduhṉ mmänáꞌanät cooc̈h nmoonsä yhoyǿꞌøwät, pues hoyǿꞌøwäp.
23423	MAT 8:9	Hanéꞌemyhøch nhity; jím̱høch nwiindsøṉbä, y jím̱høch nsoldado. Cooc̈hä nsoldado tuꞌug nnämáꞌawät coo homiaajä ñǿcxät, nǿcxäp jaduhṉ; y cooc̈h nnämáꞌawät coo myínät, mínäp jaduhṉ. Y cooc̈hä nmoonsä waam̱b nnämáꞌawät, quiudiúnäp jaduhṉ.
23427	MAT 8:13	Mänitä Jesús jaꞌa soldadowiindsǿṉ ñämaayy: ―Nøcx maa jaꞌa mdøjcän. Tøø jaduhṉ mmäbøcy, tøø jaꞌa mmoonsä jaduhṉ yhoyøꞌøy. Mänitä jaꞌa mioonsä jiaanc̈h hoyøøyy.
23451	MAT 9:3	Jim̱ä ley‑yajnähixøøbiädøjc hänajty näjeꞌe tiänaꞌay jaꞌa Jesús ñähmøjc. Coo hajxy jaduhṉ miädooyy nebiä Jesús miänaaṉ̃än, mänit hajxy näjeꞌe quiopcooty tiägøøyy mädiaacpä: “Capxtägooby hädaa craa jaduhṉ maa jaꞌa Dioscøxpän.”
23460	MAT 9:12	Miädoow̱ jaꞌa Jesús jaduhṉ. Mänit miänaaṉ̃: ―Pøṉ jaduhṉ møc, caj yajtsooyøꞌøy; pøṉ jaduhṉ paꞌammøød, jeꞌeds jaduhṉ yajtsooyøøby. Jaduhṉ mäwíinøch høøc̈h nebiä mädsooyøøbiän. Páadyhøch yaa tøø nmiṉ̃ tøø nmech, nébiøch jaꞌa cubojpä cugädieeybähajxy nnämáꞌawät coo jaꞌa yhaxøøgwiinmahñdy hajxy ween ñajtshixøꞌøy. Jaꞌa hojiäyaꞌayhajxy, cábøch hajxy jeꞌe waam̱b nnämaꞌawaꞌañ. Nøcx hajxy habøc tii jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ ñänøøm̱by: “Chójpiøch jaꞌa njoot jaduhṉ coo hojioot hajxy mmøødhádät; cábøch jaduhṉ nmänaaṉnä coo animal hajxy myóxät maa jaꞌa høøc̈hcøxpän.”
23481	MAT 9:33	Mänitä Jesús jaꞌa møjcuꞌu jiiby yajpäyøꞌcy. Mänitiä jaꞌa huum quiapxøꞌcy. Yagjuøøyy jaꞌa jäyaꞌayhajxy jaduhṉ. Mänit hajxy miänaaṉ̃: ―Ni mänaa jaduhṉ pøṉ tii quiaꞌa yagjadyii nebiä hädaajän yaa Israelnaaxooty.
23489	MAT 10:3	Felipe; Bartolomé; Tomás; Mateo jaꞌa yajnähjuudiuutpä; Jacobo, jaꞌa Alfeo yhuung; Lebeo Tadeo;
23491	MAT 10:5	Mänitä Jesús jaꞌa nämajmetspähajxy quiejxy mädiaꞌagy‑yajwaꞌxpä. Mänit ñämaayy: ―Caꞌa hajxy jim̱ mnøcxy maa jaꞌa caꞌa judíoshajxy chänaꞌayän, y caꞌa hajxy jim̱ mnøcxy Samarianaaxooty. Yaayyä hajxy jaduhṉ mwädítät, yaa Israelnaaxooty.
23496	MAT 10:10	Cabä morral hajxy mwídsät. Tuꞌuquiä camiixy hajxy mwídsät. Cabä cøꞌøg hajxy mejtstehṉg mmänǿcxät. Cabä cuhdajt hajxy mgábät. Jim̱ hajxy mmägayaꞌañ mmähuꞌugaꞌañ maa hajxy hänajty mhamejtstaꞌagaꞌañän.
23541	MAT 11:13	Jaꞌa Diosquex̱yhajxy jecypiä, jaduhṉ hajxy jecy miänaaṉ̃ coo jaꞌa Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌøgaꞌañ. Jaduhṉä Moisés miädiaꞌagy miänaam̱bä. Pero jayǿjpäc jaꞌa Elías hijty myinaꞌañ. Y coo jaꞌa Juan tøø miech, Elías jeꞌe, pø mwiinjuøꞌøwaam̱by hajxy jaduhṉ.
23565	MAT 12:7	Caj mijts mwiinjuøꞌøy waam̱b jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ miänaꞌañ: “Mänáam̱bøch jaduhṉ coo hojioot hajxy mmøødhádät; cábøch jaduhṉ nmänaꞌañ coo animal hajxy myóxät jaꞌa høøc̈hcøxpä.” Coo hajxy jaduhṉ mwiinjuǿꞌøwät, cabä jäyaꞌay hajxy näꞌä nägoodä mwiingapxpédät.
23596	MAT 12:38	Mänitä Jesús ñämaayyä jaꞌa fariseoshajxy näjeꞌe møødä ley‑yajnähixøøbiähajxy: ―Wiindsǿṉ, højts jaꞌa hijxtahṉd huuc yaghíjxäc jaꞌa hoy‑yagjuǿøñäbä.
23598	MAT 12:40	Jaꞌa ballenajoodooty jaꞌa Jonás yhijty tägøøgxøø tägøøgtsuhm̱. Jadúhṉäts høøc̈h nhidaam̱bä naax̱jutjooty tägøøgxøø tägøøgtsuhm̱, høøc̈h jaꞌa Diosquex̱ypä.
23599	MAT 12:41	Coo jaꞌa Jonás jaduhṉ piädsøøm̱y ballenajoodooty, mänitä Diosmädiaꞌagy hoy yajwaꞌxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Nínive. Coo hajxy jim̱ miädooyy, mänit hajxy miäbøjcy. Mänitä yhaxøøgwiinmahñdy hajxy ñajtshixøøyy. Y cabä Jonás møjtuuṉg hijty jaduhṉ jiaty møødä. Maas møjtúuṉghøch nmøødä høøc̈h. Pero cábøch nmädiaꞌagy hajxy xmiädow̱aaṉä, jaꞌa jäyaꞌayhajxy jädaꞌahatypä. Coo jaduhṉ yhabáadät coo hajxy hänajty yajnähdijaꞌañii, mänit hajxy ñämaꞌawaꞌañii coo hajxy jaduhṉ piädaꞌagǿøjät haxøøgtuum. Jaꞌa jecyjiäyaꞌayhajxy jaduhṉ mänaꞌanaam̱b, jaꞌa hajxy hijty jegyhajty tsänaabiä Nínive.
23600	MAT 12:42	Jaduhṉdsä toꞌoxiøjc miänaꞌanaam̱bä, jaꞌa jecy gobiernähájtäbä jäguem̱naax̱ jaꞌa jøømbojmänajpä. Mänitä Salomón hoy miämädoow̱hity, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Salomón hänajty jiaanc̈h tehm̱ quiuhwijjiä. Y cabä Salomón jaꞌa møjtuuṉg hijty jiaty møødä. Maas møjtúuṉghøch nmøødä høøc̈h. Pero cábøch nmädiaꞌagy hajxy xmiädow̱aaṉä, jaꞌa jäyaꞌayhajxy jädaꞌahatypä.
23653	MAT 13:45	’Coo jaꞌa Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌøgaꞌañ, jaduhṉ mäwíinäts jeꞌe nebiä perlatsaahajuubiän, jaꞌa jaanc̈h tehm̱ yajxoṉbä. Jaꞌa perlatsaa, pic jeꞌe møød pioobä.
23654	MAT 13:46	Coo jaduhṉ tuꞌug piáadät jaanc̈h tehm̱ chow̱bä, mänit nøcxy tioogy tijaty jim̱ miøød. Mänitä perlatsaa nøcxy jiuy.
23660	MAT 13:52	Mänitä Jesús miänáaṉgumbä: ―Coo jaꞌa ley‑yajnähixøøbiähajxy tiägǿꞌøwät habøjpä nebiä Dios yhaneꞌemiän, mejtstuꞌu jaꞌa mädiaꞌagy jaduhṉ jiadaꞌañ møødä jecypiä møødä jem̱ybiä. Jaduhṉ mäwíinäts jeꞌe nebiä cudøjc madiuꞌu miøødhátiäbän, møødä jem̱ybiä møødä jecypiä.
23667	MAT 14:1	Mänitä Herodes miädoyhajty coo jaꞌa Jesús hänajty jim̱ wiädity. Jaꞌa Herodes, jim̱ hänajty jeꞌe guiobernadorhaty Galileanaaxooty.
23669	MAT 14:3	Tøø jaꞌa Herodes jaꞌa Juan hänajty yajtsumyii. Tøø jaꞌa Juan hänajty quiøꞌøxoc̈hii cadenahaam. Paadiä Juan jaduhṉ chuum̱ä coo jaꞌa Herodes hänajty tøø ñämaꞌay coo jaduhṉ quiaꞌa hoyyä coo jaꞌa Herodes jaꞌa piuhyaꞌay tioꞌoxiøjc miøødtsänáayyät. Jueꞌe jaꞌa Herodes piuhyaꞌay hänajty xiøhaty, Felipe. Jueꞌe jaꞌa Felipe tioꞌoxiøjc hänajty xiøhaty, Herodías.
23687	MAT 14:21	Nämägoox̱mil hajxy quiaayy haagä yaꞌadiøjc. Hawiingä toꞌoxiøjc‑hajxy møødä pigänaꞌc‑hajxy.
23703	MAT 15:1	Mänitä Jesús ñämejtsä jaꞌa fariseoshajxy näjeꞌe møødä ley‑yajnähixøøbiähajxy näjeꞌe. Jerusalén hajxy hänajty chooñ. Mänitä Jesús hajxy miäyajtøøyy:
23731	MAT 15:29	Mänitä Jesús jim̱ chohṉnä. Mänit ñøcxnä maa jaꞌa mejypiaꞌajän, jaꞌa xøhajpä Galilea. Mänit hoy piety tuṉnähgøxp. Mänit yhøxtaacy.
23740	MAT 15:38	Nämädaax̱mil jaꞌa yaꞌadiøjc‑hajxy quiaayy. Pagaayy jaꞌa toꞌoxiøjc‑hajxypä møødä pigänaꞌc‑hajxy. Pero cab jaduhṉ yajnajuøꞌøy nänaagä hajxy hänajty jeꞌebä.
23750	MAT 16:9	Cáhnøch nmädiaꞌagy hajxy xwyiinjuøøyyä. Cab hajxy jaduhṉ mjahmiejtsnä nébiøch jaꞌa mägoox̱pä tsajcaagy nyajnäwaꞌxøøyyän jaꞌa nämägoox̱milpä jäyaꞌay, y coo hajxy maguiach myajpädøꞌcy.
23751	MAT 16:10	Ni jaduhṉ hajxy mgaꞌa jahmiejtsnä nébiøch jaꞌa juxtujpä tsajcaagy nyajnäwaꞌxøøyyän jaꞌa nämädaax̱milpä jäyaꞌay, y coo hajxy maguiach myajpädǿꞌcumbä.
23754	MAT 16:13	Mänitä Jesúshajxy jim̱ miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Cesarea de Filipo. Mänitä Jesús miäyajtøøyy jaꞌa miäguꞌughajpähajxy: ―Waam̱bátyhøch jaꞌa cuꞌughajxy xñänøm̱y pǿṉhøch høøc̈h jaꞌa Diosquex̱ypä.
23755	MAT 16:14	Mänit hajxy yhadsooyy: ―Näjeꞌe jaꞌa cuꞌughajxy miänaꞌañ cooc miic̈h mJuan mäyajnäbejpä; näjeꞌe hajxy miänaam̱bä cooc miic̈h mhElíasä; näjeꞌe hajxy miänaam̱bä cooc miich mJeremíasä, jaꞌa Diosmädiaꞌagy jecy yajwáꞌxäbä; näjeꞌe hajxy miänaam̱bä cooc miic̈h mDiosquex̱iä.
23762	MAT 16:21	Mänitxøø jaꞌa Jesús tiägøøyy hawáaṉäbä jaꞌa miäguꞌughajpähajxy cooc hänajty jim̱ ñøcxaꞌañ Jerusalén, cooc hänajty jim̱ yajtsaac̈hpøgaꞌañíijäm jaꞌa martuumädøjc møødä teedywiindsøṉhajxy møødä ley‑yajnähixøøbiädøjc. Mänit miänaam̱bä cooc hänajty yaghoꞌogaꞌañii, pero cumáax̱cäc hänajty jiujypiøgaꞌañ.
23772	MAT 17:3	Mänitä Moiséshajxy ñäguehx̱tøøꞌxy møødä Elías. Mänitä Jesús hajxy tiägøøyy møødmädiaacpä. Coo hajxy yhijxä,
23773	MAT 17:4	mänitä Pedro jaꞌa Jesús ñämaayy: ―Wiindsǿṉ, hoyøøyy jaduhṉ coo højts yaa tøø nbéjtäm. Pø chojpiä mjoot jaduhṉ, ween højts tøjquemyhuung tägøøg nhuuc hädiuṉ̃ jaꞌa mijtscøxpä cøjtuꞌug; tuꞌug miic̈h mjeꞌe, tuꞌug jaꞌa Moisés jieꞌe, tuꞌug jaꞌa Elías jieꞌe.