23230	MAT 1:17	Ñàyùcàndùá, nsidaa xìì‑yá yucán, ùxìn cùmì ní sanduu‑ne dècuèndè tiempu xi Abraham xì dècuèndè tiempu xi David. Daaní, ndoó ùxìn cùmì gá‑nè dècuèndè tiempu xi David xì dècuèndè quìvì cuàhàn‑nè presu ñuu Babilonia. Daaní, después ndoó ùxìn cùmì gá‑nè dècuèndè tiempu xi Cristu.
23231	MAT 1:18	Cunaha‑nsiá, dohó nì cuu na ní tùinuù Jesucristu. Sànì ndiadi tnùhu nandàhà dihi‑yá María xì José. Doco tàñáha ga coo‑ne xì nècuàchìmà, te nì sàcùñuhu méè xi‑ne nì quida Espíritu Ìì xí Dios.
23233	MAT 1:20	Doco na nacání íì ini‑nè quida‑ne ducán, nì sàní‑nè nì ndecunu iin ángel xi Stoho‑ndà Señor nùù‑né, te dohó nì cachi ángel mà xì‑né: ―Cunini‑ní, José, descendencia xi David; màsà yúhî‑nî nandàhà‑ní xì María. Vàtùni cunduu‑ne ñahàdìhí‑ní, vàchi méè xi‑ne ñuhu‑ma, méè sàhà Espíritu Ìì xí Dios nduú‑vé.
23236	MAT 1:23	Cunaha‑nsiá, icúmí coo méè xi iin ñahà chìì nduú señorita; te nú sànì tùinuù‑vé, dandu cunani‑vé Emanuel, vàchi cuní cachà mà ñà‑sànì quesaa Dios cutnahá‑yá xì‑ndà nduá.
23242	MAT 2:4	Ñàyùcàndùá, nì cana‑tè dùtù chicá xí‑idònùù, xì stná nècuàchì dacuahá ley ìì, te nì xìcàn tnùhù‑té nùù‑né índù ñuu cuàhàn tùinuù Cristu.
23244	MAT 2:6	Cunaha mii‑nsiá nècuàchì ñuu Belén iá ladu Judea: màdì ñuu chicá có‑ndiàá nduú ndé ndoó‑nsiá; còó, divi ñà‑chicá ndiaá nduá nùù nsidaa ñuu nahnú ladu xi‑nsia, vàchi divi ñuu mii‑nsiá icúmí tùinuù mii‑yá ana cusahnú, te icúmí‑yâ cunuù‑yá nèhivì xí, divi nèhivì raza‑nsià Israel.
23246	MAT 2:8	Dandu nì techuún‑tené cùhùn‑nè ñuu Belén, cachí‑te xi‑né: ―Cuahán‑nsià ñuu mà, te ndàcàtnùhù váha‑nsia nansa ndisa iá sàhà méè mà, dandu nacachitnùhu‑nsia xìˊ, vàchi yùhù, cuní stnáì cùhìn cahvi stnáì‑vè ―nì cachì‑te.
23269	MAT 3:8	Cunaha‑nsiá, xiñuhu quida ndisa‑nsia cumplir nacua ndiá ìcà quida‑nda na naxícócuîìn ndisa ini‑ndà sàhà cuàchi‑nda.
23282	MAT 4:4	Doco nì cachi‑yà xì‑sí: ―Còó, vàchi dohó cachí nùù tutu ìì: “Màdì cuisì pan cutiacu nèhivì; còó, vàchi xiñuhu cucumi stná‑nè nsidaa palabra ìì cachí Dios”.
23285	MAT 4:7	Dandu nì cachi Jesús xì‑sí: ―Cachí stná tutu ìì: “Màsà quídá cánûú‑ndá ñà‑có‑cùní Stoho‑ndà Señor”.
23288	MAT 4:10	Doco nì cachi‑yà xì‑sí: ―Cuahán‑nî, Satanás, vàchi dohó cachí stná nùù tutu ìì: “Cuisì mii Stoho‑ndà Dios ndiá ìcà‑ndà cahvi‑nda, te cunucuachi‑nda nùù‑xí”.
23291	MAT 4:13	Doco cónì cuèé‑yà yucán. Còó, nì quihin‑ya ichì cuàhàn‑yà ñuu Capernaum iá yuhù mar ladu ndé cachí xì‑né ladu Zabulón xì Neftalí.
23297	MAT 4:19	Te nì cachi‑yà xì‑né: ―Cunchicùn‑nsià yùhù, vàchi mà cúndúú gá‑nsià nècuàchì tavá xi siaca. Còó, vàchi icúmî dacuahí mii‑nsiá ñà‑cunduu‑nsia nècuàchì tavá xi nèhivì (ichì malu).
23320	MAT 5:17	’Màsà cúcáhán‑nsiâ vàxi dacúxíóé ley nì sàha Moisés. Mà dácûxíóé ley mà, ni mà dácûxíó stnáì palabra nì cachi profeta nì sacahàn cuenta xi Dios. Còó, yùhù vàxi sàhà ñà‑nì cùú ndisa nsidaa ñà‑ndùá cachí palabra mà.
23327	MAT 5:24	dandu (màsà cuáha‑ne) promesa mà; yucan ni ndóa, te ni cúhùn‑nè nùù ñanìtnaha‑nemà, te cuicahnú stnahá ini‑nè sàhà‑né. Cuisì nú ducán, dandu vàtùni naxicocuíìn‑nè veheñùhu mà ñà‑cuàha‑ne promesa mà.
23348	MAT 5:45	Cunaha‑nsiá, nú ni quidá‑nsiá ducán, dandu cunduu ndisa‑nsia dèhe Yuandiaha‑nsiá iá ansivi, vàchi mii‑yá, dandacú‑yá ñà‑xìnu orá nùù nsidanicuú nèhivì, vàha‑ne ò malu‑nè. Te dacuún stná‑yà dàvì nùù nsidaa nèhivì, a quidá víi‑né, ò có‑quìdá víi‑né.
23371	MAT 6:20	Còó, dècuèndè gloria ni cáyà‑ñà, vàchi yucán mà nunca cusiquidiá, ni mà náná dítnú‑ñá, ni mà quíhvi stná tècuìhnà quida cuihna xán.
23376	MAT 6:25	’Ñàyùcàndùá, yùhù cachíˋ xì‑nsiá, màsà nácání ini‑nsià sàhà vida xi‑nsia nansa nìhì‑nsiá ñà‑cuxi‑nsia coho‑nsia, te cundixi‑nsia. Còó, vàchi màdì cuísi ñà‑cuxi‑nda ndùá xiñuhu sàhà‑ñá cucumi‑nda iin vida ndiaha; te cuerpu xi‑nda, chicá ndiaáˋ nùù sìcoto ndixi‑nda.
23377	MAT 6:26	Cundehè‑nsiá laa ndavá ansivi, có‑xìtú‑si, ni có‑chîvàha‑sì nùnì, vàchi còò cosecha ndaníhí‑si. Còó, cuisì nùù Yuandiaha‑nda iá ansivi níhì‑sí ñà‑ìtiácù‑si. Pues náhà xìcà, chicá ndiaá mii‑nsiá nùù quisì mà.
23379	MAT 6:28	’Ni màsà nácání stná inì‑nsia sàhà ñà‑ndùá cundixi‑nsia. Cundehè‑nsiá nansa sahnú ita yucù. Có‑quìdáchúûn‑yá, ni có‑quìdá vàha stná‑yà sìcoto.
23392	MAT 7:7	’Càcàn tàhvì‑nsiá, te nìhì‑nsiá. Nanducu‑nsiá (ñà‑vàha nùù‑yá), te icúmíâ tùia. Càhàn‑nsià, te nuna yehè‑yá.
23396	MAT 7:11	Cunaha‑nsiá, mate nèhivì cuáchi nduú‑nsiá, doco tùha‑nsia cuàha‑nsia dèhe‑nsia ñà‑ìá viì. Ñàyùcàndùá, vihi gá icúmí Yuandiaha‑nsiá iá ansivi cuàha‑yansià ñà‑vàha nú ni cácàn tàhvì‑nsiá nùù‑yá.
23400	MAT 7:15	’Cuidadu cundoo‑nsia xì nèhivì tnùhù dananí úún cáhàn cuenta xi Dios, vàchi cutu vàxi‑ne (datiaá úún‑né mànì ini‑nè) nahi riì mansu, doco anima‑nè, còó, nahi lobu dana, ducán iáˋ.
23406	MAT 7:21	’Cuàhà nèhivì cachí‑nè xìˊ: “Stoho‑nsì Señor nduu‑ní”. Doco màdì nsidaa nècuàchìmà sàà‑nè cundoo‑ne ñuhìví ìì xí Yuamánìˊ iá ansivi; cuisì nèhivì quidá ndisa xi ñà‑ndùá cuní‑yà, divi sàà yucán.
23418	MAT 8:4	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Cunaha‑ní, màsà cáchì‑ní ni‑iñàha xi nèhivì. Cuisì cuahán‑nî nùù dùtù dacúndêhe‑nínè ìcà‑ní, dandu nacuàha‑ní promesa xi Dios nacua cachí ley xi Moisés sàhà‑ñá cundaà ini nèhivì ñà‑sànì nduvàha‑ní ―nì cachi‑yà.
23419	MAT 8:5	Daaní, nì nasaa Jesús ñuu Capernaum, te yucán nì tnàtuu iin capitán romanu, nì sacundahví‑nè nùù‑yá,
23422	MAT 8:8	Te nì naxiconihí capitán mà nùù‑yá, cachí‑nè: ―Señor, có‑nâtùi yàha‑ní vehi. Cuisì dandacu‑ní xì palabra xi‑ní, te nduvàha mozo xi.
23423	MAT 8:9	Vàchi yùhù, ndoó stná ana dandacu‑xi nùí, te mií, dandacú stnáì nùù soldadu xi. Nú ni cachíˋ xì iin‑tè: “Cuahán”, dandu cùhùn‑te; te ò nú ni cachíˋ xì ingà‑te: “Naha”, dandu quixi‑tè; te na cachí stnáì xì iin mozo xi: “Dohó quido”, dandu ducán quida‑te ―nì cachi capitán mà.
23424	MAT 8:10	Nì nsihi nì inini Jesús ñà‑jaàn, dandu nì ndulocó‑yà, te nì cachi‑yà xì nèhivì xínchicùn xì‑yá: ―Cunaha‑nsiá, tàñáha ga cunì ni‑iin nèhivì ñuu‑ndà Israel yohó ndudává xí capitán yohó, vàchi cuàhà gá xiníndísâ‑né.
23436	MAT 8:22	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Còó. Cunchicùn dahuun‑ní yùhù. Nècuàchì còò vida (ndiaha nùù anima‑xi), divi ni cúxin xi nsìi xi.
23446	MAT 8:32	Dandu nì cachi‑yà xán: ―Cuahán‑ndâ, cachíˋ. Dandu nì caquee nsiha nì sàcùñuha ini cochi yucán. Ñàyùcàndùá, carrera nì canuu nsihi‑sì candiaa yucán, te nì còyo‑sì ndè mar nì càhà‑si.
23453	MAT 9:5	Cachi‑nsià xìˊ: ¿índù milagru nduú ñà‑chicá ùhì quida‑nda: a ñá‑cachi uun‑nda (xi nècuàchì cuhí) ñà‑xìcáhnû ini‑ndà sàhà cuàchi‑ne, te ò ñá‑cachi‑ndà xì‑né ni ndácuíín‑nè, te nacaca‑ne?
23460	MAT 9:12	Doco nì tiacu Jesús ñà‑càchí‑nè ducán; ñàyùcàndùá nì cachi‑yà xì‑né: ―Màdì nècuàchì ndáa vàha xiñuhu xi ana quidatatna xi‑né. Còó, nècuàchì cuhí xiñuhu xi ana quidatatna xi‑né.
23461	MAT 9:13	Ñàyùcàndùá, cuahán‑nsià dacuahá‑nsiá nansa cuní cachi Dios nùù tutu ìì ndé cachí‑yà: “Chicá cudíì inì ñà‑cundehè ndahví stnahá‑nsiá, te màdìá cuàha‑nsia yùhù iin promesa”, cachí‑yà. Vàchi yùhù, màdì nèhivì nihnú ndàcuisì inì‑xi vàxi càhàn xìˊ ñà‑naxicocuíìn ini‑nè. Còó, nèhivì cuáchi vàxi nanduquí áma naxicocuíìn ini‑nè sàhà cuàchi‑ne ―nì cachi Jesús.
23463	MAT 9:15	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nècuàchì ndoó vicò nándàhà, ¿a cúí cundoo‑ne tnùnsí ini na meru ndoó‑né cutnáhâ‑né xì noviu? Còó. Doco vàxi iin quìvì mà cóó gá noviu nùù‑né; dandísá tiempu yucán icúmí‑nê cunihiì‑né cundoo dòcó‑nè.
23481	MAT 9:33	Dandu nì tavà Jesús ñà‑malu mà, te nì nìhì‑né nì nacahàn viì‑né. Ñàyùcàndùá, nì ndulocó nèhivì, cachí‑nè: ―Có‑xìní‑ndà ni‑iin ñà‑ndiaha jaàn ñuu‑ndà Israel yohó.
23482	MAT 9:34	Doco nècuàchì fariseu, nì cacachi‑nè sàhà‑yá: ―Còó. Sàhà‑ñá chindéé jefe xi ñà‑malu‑nè, ñàyùcàndùá vàtùni tavà‑né dava ga ñà‑malu.
23488	MAT 10:2	Cunaha‑nsiá, dohó nani ùxìn ùì nècuàchì dacuahá‑yá mà: primeru iá Simón; te Pedro nani stná‑nè; daaní, iá stná ñani‑nè Andrés, xì stná dèhe Zebedeo nani Jacobo, xì ñani Jacobo mà nani Juan.
23490	MAT 10:4	Daaní, iá stná Simón nì sanduu iin nècuàchì partidu cachí‑nè nècuàchì Canaán, te nì ìa stná Judas Iscariote, divi nècuàchì nì cahin xì‑yá nùù tè‑xídandacú.
23492	MAT 10:6	Còó, cuisì‑ní ndé ndoó nèhivì raza‑ndà Israel ni cúhùn‑nsià, vàchi nahi riì nì tùcù xínduu‑ne.
23493	MAT 10:7	Cuahán‑nsià cachitnùhu‑nsia xì‑né ñà‑sà‑ìtúú tiempu cusahnú mii‑yá iá ansivi.
23496	MAT 10:10	Ni morral màsà cúníhí‑nsiá cùhùn ichì. Cuisì‑ní iin‑ni dùhnù‑nsiá cunihi‑nsia, xì ndìsàn sà‑ìnáì‑nsià, xì stná bastón xi‑nsia. Cuisì ñà‑jaàn‑ní cunihi‑nsia cùhùn, vàchi iin nèhivì quidáchúûn, xiñuhu cuàha nèhivì‑né raya xi‑ne.
23502	MAT 10:16	’Cunaha‑nsiá, dana ga nèhivì ndé techúîn mii‑nsiá cacanuu‑nsia, nahi quisì íhì nduú‑né, te mii‑nsiá nduú‑nsiá nahi riì. Ñàyùcàndùá, xiñuhu ñà‑cunchito tùha‑nsia, te coo mansu stná‑nsià na iin loma.
23503	MAT 10:17	Cuidadu gà cundoo‑nsia sàhà nèhivì, vàchi dava‑ne icúmí‑nê quida‑ne mii‑nsiá entregar nùù tè‑nìhí chuun, te yucán ñàhnì cuií‑nsià ini veheñùhu xi‑nsia.
23510	MAT 10:24	’Cunaha‑nsiá, màdìá chicá tùha iin nècuàchì làcà dacuahá nuu iin maestru; te ò iin peón, màdìá chicá ndiaá‑te nùù lamú xi‑tè.
23511	MAT 10:25	Cuisì nú sànì sàà iin nècuàchì dacuahá cunduu‑ne nahi maestru xi‑ne, dandu cudíì ini‑nè sàhájàn. Stná iin peón, nú sànì sàà stná‑te cunduu‑tè nahi lamú xi‑tè, dandu cudíì stná inì‑te sàhájàn. Doco nú cachí nèhivì sàhà iin nècuàchì sahnú ñà‑ndùú‑né ñà‑malu Beelzebú, dandu chicá mà úhì càhàn quini stná‑nè sàhà nèhivì vehe‑ne.
23512	MAT 10:26	’Ñàyùcàndùá, màsà yúhî‑nsià nèhivì. Cunaha‑nsiá, còò ni‑iñàha cui coo dèhé nicanicuahàn; icúmíâ tùia, te icúmí nèhivì cunitnùhu stná‑nè sàhà‑ñá.
23520	MAT 10:34	’Màsà cúcáhán‑nsiâ a váxi yùhù ñuhìví yohó ñà‑cucumi nèhivì paz. Còó. Mà cúndóó mánì‑né; icúmí‑nê cundoo‑ne náâ stnàhá‑né.
23530	MAT 11:2	Daaní, Juan, iá‑nè vehecàa, te nì xinitnùhu‑ne ñà‑ndiaha guá milagru quidá Cristu. Ñàyùcàndùá, nì techuún‑né iin ùì nèhivì dacuahá‑né ñà‑nì cúhùn‑nè nùù‑yá.
23532	MAT 11:4	Dandu nì cachi‑yà xi nèhivì mà: ―Cuahán‑nsià cachitnùhu‑nsia xì Juan sàhà ñà‑ndùá iníní‑nsiá, xì ñà‑ndùá indéhe‑nsiá yohó,
23535	MAT 11:7	Daaní, na sámànuhù nèhivì nì quixi ma, dandu nì quesaha Jesús cáhàn‑yà xì nèhivì sàhà Juan, te dohó nì cachi‑yà: ―Na ní caquee‑nsia ñuu‑nsià cuàhàn‑nsià yucù cundehè‑nsiá Juan, ¿a cuáhàn‑nsià cundehè‑nsiá iin nèhivì (tùha dàma dìnì‑xí) na iin yutnù ndóyo quidá tàchì? (Còó.)
23536	MAT 11:8	Doco nú coó, dandu ¿nansa iá‑nè cahan‑nsiá? ¿A nduú‑né iin nèhivì ndixí vico? Còó, vàchi nèhivì ndixí vico, vehe rey ndoó‑né.
23538	MAT 11:10	Vàchi divi nècuàchìmà nduú ana cáhàn tutu ìì sàhà‑xí ndé (cachí Dios palabra yohó): Cunaha‑ní, cuàhìn techuín iin tiàa, te dihna‑ne yàha‑ne càhàn‑nè xì nèhivì ñà‑ndùú razón xi, te ducán (nsida viì‑né anima‑nè), na ian nduviì iin ichì, dandu después yàha stná mii‑ní (Cristu), cachí Dios nùù tutu mà.
23540	MAT 11:12	’Cunaha‑nsiá, dècuèndè quìvì nì quesaha Juan Bautista cáhàn‑nè sàhù xì dècuèndè vichi, cuàhà gá nèhivì sáhandee fuerte ini‑nè ñà‑nìhì‑né cundoo‑ne ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi. Yáha ga sáhandee ini‑nè, te vàtùni sàcuàhàn cuàhà‑né níhìtáhvì‑né cundoo‑ne yucán.
23544	MAT 11:16	Dandu nì cachi tu‑ya: ―Cuàhìn cachì xì‑nsiá nansa quidá nèhivì tiempu vichi. Cunaha‑nsiá, dohó quidá‑né na ian quidá ñà‑cuati ndoó idádiquí ini iin ñuu, dava cána xì tnaha, cacháˋ: “Siví‑nsì, doco nsiohó, có‑ìtásáhá‑ndâ; daaní, xitó tàsi‑nsi, doco nsiohó, có‑sàcù‑ndá”.
23549	MAT 11:21	Dohó nì cachi‑yà: ―¡Ndahví nècuàchì ñuu Corazín! Te ¡ndahví stná nècuàchì ñuu Betsaida! Vàchi cuàhà milagru fuerte sànì xini‑nè (te cónì ndúlócô‑nè). Doco cunaha‑nsiá, nú ducání ni coó stná milagru mà ñuu Tiro ò ñuu Sidón nì cùí, dandísá, yàchì naxicocuíìn ini nècuàchì ñuu mà sàhà cuàchi‑ne, te nàcùndixi ndahví‑nè, te nàcùndoo stná‑nè mahì yàà tutnù, cunduamà seña ñà‑ndisa cuhí ini‑nè mii‑né sàhà cuàchi‑ne.
23550	MAT 11:22	Doco yùhù cachíˋ xì‑nsiá, chicá iyuhu castigu icúmí nìhì nèhivì ñuu Tiro mà xì nèhivì ñuu Sidón mà na sáà quìvì juiciu, te chicá fuerte coo castigu xi ñuu Corazín xi ñuu Betsaida.
23551	MAT 11:23	Daaní, stná nècuàchì ñuu Capernaum, mate tuxí ini‑nè nana ducún‑nè ndè gloria, doco còó, ndè andea icúmí‑nê nuu‑ne. Vàchi cuàhà milagru fuerte nì quida Dios ñuu‑nè (te cónì ndúlócô‑nè). Doco nú ducán nì quida‑ya milagru mà ñuu (malu) Sodoma, dandu iá ìì ñuu mà ñuhìví yohó nì cùí.
23552	MAT 11:24	Doco yùhù cachíˋ xì‑nsiá, chicá iyuhu castigu icúmí nìhì nècuàchì ñuu Sodoma‑mà na sáà quìvì juiciu, te chicá fuerte coo castigu xi nècuàchì ñuu Capernaum ―nì cachi‑yà.
23560	MAT 12:2	Doco nècuàchì fariseu, nì xini‑nè ñà‑ndùá quidá nècuàchìmà, ñàyùcàndùá nì cachi‑nè xì‑yá: ―Cundehè‑ní nansa quidá nècuàchì dacuaha‑ní, quidá‑né iin chuun có‑sâha ley xi‑nda quida‑nda quìvì descansu.
23566	MAT 12:8	Cunaha‑nsiá, yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, dandacú stnáì sàhà nansa quida nèhivì quìvì descansu ―nì cachi‑yà.
23570	MAT 12:12	Cunaha‑nsiá chicá ndiaá iin tiàa nùù iin riì. Ñàyùcàndùá cundáà ini‑ndà, vàtùni iá ñà‑quida‑nda chuun viì quìvì descansu.
23571	MAT 12:13	Dandu nì cachi‑yà xì tiàa ma: ―Chitanini‑ní ndahà‑ní. Dandu nì chitanini nècuàchìmà ndahà‑né, te momentu mà nì nduvàha dahuan nahi ñà‑inga mà.
23576	MAT 12:18	Ana yohó nduú ana xinúcuáchí nùí, vàchi sànì nacàxin mii‑yá. Cuú ínì sàhà‑yá, te cudíì ínì sàhà nansa quidá‑yá. Nùù anima‑yà cuàhìn caquìn Espíritu Ìì xí, dandu cachitnùhu‑ya xì nèhivì nsidaa ñuu nansa iá modo ndiaha xí.
23578	MAT 12:20	Te nèhivì (yáha ndahví) na iin ndòò cuàhàn ndañuhu, mà cúcúú dana‑ya xì‑né. Còó. (Mànì gá) quida‑ya xì‑né na ian quidá nèhivì ni mà dándâhvà xì ñà‑có‑tnûù vàha. Te ducán icúmí cunduu modo xi‑ya dècuèndè cundee palabra vàha xi‑ya, te sàà‑yà cundee dahuun‑ya.
23582	MAT 12:24	Doco iníní nècuàchì fariseu nansa cachí nèhivì mà, ñàyùcàndùá nì cachi‑nè: ―Còó, vàchi ñà‑malu cusáhnû nani Beelzebú, divi nduú ana chindéé, te ducán tavá Jesús ñà‑malu.
23586	MAT 12:28	Cunaha‑nsiá, Espíritu Ìì xí Dios nduú ana chindéé xî taví‑si, ñàyùcàndùá náhà xìcà, vichi sànì sàà tiempu cuni‑nsià nansa dandacú ndiaha mii‑yá.
23587	MAT 12:29	’Iin tiàa ndacuì, mà cúí quìhvi ndevàha nèhivì vehe‑tè nansa‑ni nì cui ñà‑tavà‑né ñà‑ìcúmí‑tê. Còó, vàchi dihna icúmí‑nê chicuhni‑nète, dandu vàtùni quida‑neàmà.
23592	MAT 12:34	Cunaha‑nsiá, nahi anima còò, ducán iá anima mii‑nsiá (nècuàchì fariseu), vàchi malu sàstnùhù‑nsiá. Ñàyùcàndùá, mà cùì cáhàn‑nsià ñà‑ìá viì. Vàchi cuisì ñà‑ñùhú chitu ini anima‑ndà nduá cáhàn‑ndà sàhà‑xí.
23597	MAT 12:39	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Cuisì nèhivì malu te sìquini xícàn coo iin milagru cundehè‑né, a ndísá icúmí yùhù poder cahan‑né. Doco mà níhì‑né cundehè‑né inga milagru, cuisì ñà‑ndùá (nì xini nèhivì sànaha) na ní cuu milagru xi Jonás, iin profeta nìsa cahàn cuenta xi Dios.
23602	MAT 12:44	dandu cachí‑si: “Còó, chicá vàha nùhì ini anima ndé nìsa ìe antes, vàchi vehi nduá”. Ñàyùcàndùá, mànuhù‑sí anima nèhivì mà, doco nú nì xinì‑si còò inga ana inácáá, dandu quidá‑si cuenta na ian sànì ndundoa, te nì nducutá.
23604	MAT 12:46	Cáhàn va Jesús xì nèhivì, te yucán nì sàà dihi‑yá xì stná ñani‑yà. Itá‑né tùvèhé, cuní‑nè càhàn‑nè xì‑yá.
23605	MAT 12:47	Dandu nì cachitnùhu iin nèhivì xì‑yá: ―Cunaha‑ní, tùvèhècàˊ iín mamá xi‑ní, xì stná ñanì‑ní; cuní‑nè càhàn‑nè xì‑ní.
23611	MAT 13:3	Dandu nì dàcuàhá‑yánè cuàhà iñàha, nì nacani‑ya xì‑né cuàhà historia nduú nahi ejemplu. Te dohó nì cachi‑yà: ―Cunaha‑nsiá, nìsa ìa iin nècuàchì xìtú, te nì quee‑ne cuàhàn‑nè chihi‑ne.
23627	MAT 13:19	Cunaha‑nsiá, nú sànì xìtià ley xi ñuhìví ìì xí Dios, te iníní iin nèhivì, doco có‑cùndáà vàha ini‑nè sàhà‑ñá, dandu vàxi ñà‑malu, te dacúxíó‑si palabra xi Dios iá ini anima nècuàchìmà. Ñàyùcàndùá nacua nì cuu xi tata nì còyo yuhù íchî, ducán‑ní cuú xi stná nècuàchìmà.
23637	MAT 13:29	“Còó”, cachí‑nè, “Còtó tnuhu stná‑nsià viu. Chicá vàha ducání ni coá dècuèndè nú sànì sahnu ndúìà, te sà‑ìá ndanchito cosecha. Dandu quìvì mà cuàhìn cachì xì‑nsiá ñà‑dihna yùcù chicuéhè datacá‑nsià, cunuhnià manojo, te coca. Daaní después, (tàhndè viì) trigu, te nàcòovàha nùnìá”.
23643	MAT 13:35	Ñàyùcàndùá, ducán nì cuu ndisa palabra nì cachitnùhu iin profeta sànaha na ní càhàn‑nè nì quida Dios, te dohó nì cachi‑nè: (Cachí Dios): cuàhà ejemplu cuàhìn nacani xì nèhivì. Cuàhìn datúi cuàhà iñàha nùù‑né, cuàhà palabra nì ìa dèhé dècuèndè nì sàcòo ñuhìví, nì cachi‑yà.
23644	MAT 13:36	Daaní, nì ndaquìndèè Jesús xì nèhivì cuáhà yucán, te nì nansìhvi‑ya vehe. Te nì catnàtuu nèhivì dacuahá‑yá, cachí‑nè xì‑yá: ―Cachì‑ní xì‑nsí nansa cuní cachi ejemplu sàhà yùcù chicuéhè iá itu mà.
23682	MAT 14:16	Doco nì cachi‑yà xì‑né: ―Còò necesidad cùhùn‑nè inga xaan; mii‑nsiá dacuxí‑nsiánè.
23683	MAT 14:17	Dandu nì cachi‑nè: ―Cuisì ùhùn pan nihí‑nsí, xì ùì siaca.
23684	MAT 14:18	Te nì cachi‑yà: ―Cunihi‑nsiañà quixi.
23697	MAT 14:31	Dandu vichi duha nì chitanini‑ya ndahà‑yá nì tnii‑yanè, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Iyuhu gá xiníndísá‑nî. Chicá vàha màsà cóó‑nî xì duda.
23711	MAT 15:9	Cahvi‑né yùhù tuxí‑né, doco có‑ndiàáˋ, vàchi nèhivì ùún nduú ana nì quidavàha xi ley chináhá‑nè nèhivì.
23712	MAT 15:10	Dandu nì cana Jesús nèhivì cuáhà mà ñà‑tnàtuu‑ne nùù‑yá, te nì cachi‑yà xì‑né: ―Cunini vàha‑nsia, te cundaà ini‑nsià.
23714	MAT 15:12	Dandu nì nataca nècuàchì dacuahá‑yá nùù‑ya, te nì cachi‑nè: ―Cunaha‑ní, cudúchí ini nècuàchì fariseu sàhà ñà‑ndùá nì cachì‑ní.
23715	MAT 15:13	Dandu nì naxiconihí‑yá nùù‑né, cachí‑yà: ―(Có‑quìdámà), vàchi nú iá iñàha ñuhìví yohó có‑ndùú ñà‑nì chitnùní ini Yuamánìˊ iá ansivi, dandu icúmíâ ndañuhá na ian ndañuhu yùcù tnuhu‑nda itu.