23214	MAT 1:1	Ñà‑yòhó nduú tutu nacání sàhà ana nduú xìì Jesucristu. Iin yohòtéhè‑yá nduú David, te iin yohòtéhè David mà nduú Abraham.
23230	MAT 1:17	Ñàyùcàndùá, nsidaa xìì‑yá yucán, ùxìn cùmì ní sanduu‑ne dècuèndè tiempu xi Abraham xì dècuèndè tiempu xi David. Daaní, ndoó ùxìn cùmì gá‑nè dècuèndè tiempu xi David xì dècuèndè quìvì cuàhàn‑nè presu ñuu Babilonia. Daaní, después ndoó ùxìn cùmì gá‑nè dècuèndè tiempu xi Cristu.
23232	MAT 1:19	Ñàyùcàndùá, nì nacani ini José ñà‑chicá vàha tàhndè tnùhu xi‑ne cahan‑né, doco mà cáchí vate‑néà, vàchi nècuàchì vàha nduú‑né, te có‑cùní‑nè cuitnùhu nèhivì María.
23242	MAT 2:4	Ñàyùcàndùá, nì cana‑tè dùtù chicá xí‑idònùù, xì stná nècuàchì dacuahá ley ìì, te nì xìcàn tnùhù‑té nùù‑né índù ñuu cuàhàn tùinuù Cristu.
23248	MAT 2:10	Ñàyùcàndùá, yáha ga nì cudiì ini‑nè na ní xini tu‑ne sìtnúù mà.
23250	MAT 2:12	Doco después nì sàní‑nè nì cachitnùhu Dios xì‑né ñà‑ìá peligru: màsà náyàha‑ne ndé iá rey Herodes. Ñàyùcàndùá, inga ichì nì naquihin‑ne mànuhù‑né ñuu‑nè.
23252	MAT 2:14	Ñàyùcàndùá, mate ñuú nduá, doco nì ndacuiin José nì saca‑ne méè mà xì dihi‑vé, te nì quihin‑ne ichì cuàhàn‑nè ñuu Egipto.
23254	MAT 2:16	Daaní, na ní xini Herodes cónì ndúlócô nècuàchì nchichí sàhà ñà‑ndùá nì cachì‑te, dandu yáha ga nì xìdà inì‑te. Ñàyùcàndùá, nì techuún‑te soldadu nì sàhàn nì casahnì xì nsidaa méè tiàa ndoó ñuu Belén xì inicutu stná ladu yucán, nsidaa luchi cuati xicá ùì cuìà cuàhàn tìxi‑xi, nì casahnì‑tévê, vàchi ñà‑jaàn nduú tiempu nì cachi nècuàchì nchichí na ní ndàcàtnùhù Herodes nùù‑né.
23255	MAT 2:17	Ñàyùcàndùá, quìvì jaàn nì cuu ndisa ñà‑ndùá nì cachitnùhu Jeremías sànaha na ní càhàn‑nè cuenta xi Dios, te dohó nì cachi‑nè:
23259	MAT 2:21	Ñàyùcàndùá, nì ndacuiin José, nì saca‑nevè xì dihi‑vé mànuhù tú‑né ñuu Israel.
23260	MAT 2:22	Doco nì xinitnùhu‑ne sàdàndàcú dèhe Herodes mà nani Arquelao, cusáhnû‑te lugar xi nsì‑yua‑té ladu Judea. Ñàyùcàndùá, nì yùhí‑nè nùhù‑nè ladu mà. Daaní, inga xichi nì sàní‑nè, nì cachitnùhu Dios ñà‑ndisa iá peligru. Ñàyùcàndùá, nì yàha‑ne chicá nùù‑xí dècuèndè ladu Galilea,
23268	MAT 3:7	Doco nì xini Juan ñà‑vàxi stná cuàhà nècuàchì fariseu xì cuàhà stná nècuàchì saduceu, cuní‑nè cuhiì stná‑nè. Ñàyùcàndùá nì cachi‑nè xì nècuàchìmà: ―Mii‑nsiá, na quidá còò, ducán quidá‑nsiá, vàxi‑nsia yohó xinúdèhé‑nsià nùù castigu icúmí quixi. ¿Ana divi nì cachi xì‑nsiá ñà‑quida‑nsia ducán?
23279	MAT 4:1	Daaní, nihí Espíritu Ìì Jesús nì sàhàn ñà‑coo‑ya yucù dàná, vàchi yucán cuàhàn ñà‑malu quida‑sì lucha dacà‑síyâ. Ñàyùcàndùá, nì quihin‑ya ichì cuàhàn‑yà,
23280	MAT 4:2	te yucán iá‑yà ùì dico quìvì ndui te ñuú; te iníhíì‑yá, iá dòcó‑yà. Ñàyùcàndùá, cuàhà doco xíhì‑yà.
23302	MAT 4:24	Ñàyùcàndùá, ndè inii ladu Siria nì xìtià fama‑yà. Sàhà ñà‑jaàn cuàhà gá nècuàchì cuhí ndacá nèhivì nì quixi nùù‑yá, xínduu‑ne nèhivì ndohó quidá iin cuèhè, ò iin dolor, te xínduu stná‑nè ana ñuhú ñà‑malu anima‑xi, xì stná nèhivì xíhì ìhí, ò néhivì sànì nduyutnu. Doco nsidaa‑né, nì dàndúvàha‑yanè.
23303	MAT 4:25	Ñàyùcàndùá, yáha ga cuàhà nèhivì nì tenchicùn xì‑yá, xínduu‑ne nèhivì nì quixi ladu Decápolis, xì stná ñuu Jerusalén, xì stná ladu Judea, xì stná inga ladu yùte Jordán.
23304	MAT 5:1	Dandu nì xini Jesús ndoó cuàhà gá nèhivì. Ñàyùcàndùá, nì nana‑ya iin yucù, te nì sàcòo‑ya yucán. Dandu nì tnàtuu nsidaa nècuàchì dacuahá‑yá nùù‑yá,
23322	MAT 5:19	Ñàyùcàndùá, nú cô‑quìdá iin tiàa cumplir mate iin ley chicá tii nduá, te ducán chináhá‑nè nèhivì, pues divi tiàa‑ma cunduu ana chicá có‑ndiàá na sáà quìvì cusahnú mii‑yá iá ansivi. Doco nú ni quidá ndisa‑ne cumplir ñà‑ndùá cachí ley xi‑ya, te ducán chináhá‑nè ñanìtnaha‑ne, dandu cunduu‑ne ana chicá ndiaá na sáà quìvì cusahnú‑yá ñuhìví yohó.
23332	MAT 5:29	Ñàyùcàndùá, nú nduchìnúù‑nsiá, cuníà quida‑nsia iin cuàchi, dandu chicá vàha tavà‑nsiáñà, dacaná‑nsiáñà, vàchi chicá vàha ni ndáñúhú iyuhu iin xaan xí‑nsiá, te màdìá sàà inii cuerpu xi‑nsia andea.
23351	MAT 5:48	Ñàyùcàndùá, xiñuhu quida viì ndisa‑nsia nacua quidá Yuandiaha‑nsiá iá ansivi.
23353	MAT 6:2	Ñàyùcàndùá, nú cuàhàn‑nsià dacútâhvì‑nsiá nècuàchì ndahví, màsà cátétnùhu‑nsia ñà‑jaàn. Vàchi ducán quidá nèhivì datiaá uun nduú nèhivì vàha, quidá váté‑nê obra xi‑ne veheñùhu ò calle sàhà‑ñá cuní‑nè ndee vàha‑ne nùù nèhivì. Te ñà‑ndáà nduá cachíˋ xì‑nsiá yohó: cuisì ñà‑jaàn cunduu ñà‑vàha nìhì‑né.
23359	MAT 6:8	Ñàyùcàndùá, màsà quídá‑nsiá na quidá mii‑né. Vàchi Yuandiaha‑nsiá, mate táñâha ga cachi‑nsià xì‑yá índù necesidad icúmí‑nsiâ, doco sà‑ìnáhá‑yâ.
23360	MAT 6:9	Ñàyùcàndùá, nahi palabra yohó cachi‑nsià na xícàn tàhvì‑nsiá nùù‑yá: Yua‑nsí Dios iá ansivi, ni ndácùcahan tnùñuhu nèhivì quìvì‑ní.
23373	MAT 6:22	’Nduchìnúù‑ndà nduú ñà‑tùínúù iquìcúñú‑ndà. Ñàyùcàndùá, nú iá vàha ma, dandu vàtùni cutuì nuù‑ndà ñà‑quida‑nda nsidanicuú iñàha.
23376	MAT 6:25	’Ñàyùcàndùá, yùhù cachíˋ xì‑nsiá, màsà nácání ini‑nsià sàhà vida xi‑nsia nansa nìhì‑nsiá ñà‑cuxi‑nsia coho‑nsia, te cundixi‑nsia. Còó, vàchi màdì cuísi ñà‑cuxi‑nda ndùá xiñuhu sàhà‑ñá cucumi‑nda iin vida ndiaha; te cuerpu xi‑nda, chicá ndiaáˋ nùù sìcoto ndixi‑nda.
23378	MAT 6:27	Ñàyùcàndùá, mate yáha ga ni cahní‑nsiá dìnì‑nsiá, te nacání ini‑nsià, uun‑ni queámà, vàchi mà níhì‑nsiá cuahnu ga‑nsià ni‑inga dava metro.
23381	MAT 6:30	Iin ita, yùcù‑ni nduá (có‑ndiàá ndisa); quìvì vitni iáˋ campu, te tnaa sànì ìchà, vihini quèa xìtnù coca. Doco mate ducán nduá, ndiaha gá nì quidavàha Dios ita‑ñà. Ñàyùcàndùá, vihi gá icúmí‑yâ cuàhatahvì stná‑yà ndohó (ñà‑ndùá xiñuhu). Doco mii‑nsiá, iyuhu gá xiníndísâ‑nsiá mii‑yá.
23384	MAT 6:33	Ñàyùcàndùá, xiñuhu nanducu‑nsiá (nansa chivàha viì‑nsiá ley xi), ñuhìví ìì xí‑yá, te quida‑nsia cumplir ñà‑vàha cuní‑yà quida‑nda, dandísá nìhì stná‑nsià nsidaa gá ñà‑ndùá quidámánì nùù‑nsiá.
23396	MAT 7:11	Cunaha‑nsiá, mate nèhivì cuáchi nduú‑nsiá, doco tùha‑nsia cuàha‑nsia dèhe‑nsia ñà‑ìá viì. Ñàyùcàndùá, vihi gá icúmí Yuandiaha‑nsiá iá ansivi cuàha‑yansià ñà‑vàha nú ni cácàn tàhvì‑nsiá nùù‑yá.
23397	MAT 7:12	’Ñàyùcàndùá, nacua cuní mii‑nsiá quida nèhivì xì‑nsiá, divi ducán quida stná‑nsià xì mii‑né. Vàchi ñà‑jaàn nduá cachí nùù nsidaa tutu nduú ley xi Dios, xì nùù stná tutu nì tiaa profeta nìsa cahàn cuenta xi‑ya.
23405	MAT 7:20	Ñàyùcàndùá, na quida‑nda xi iin yutnù, nacúní‑ndànú sàhà fruta‑nu, ducán nacúní stná‑ndà nèhivì sàhà ñà‑ndùá quidá‑né.
23409	MAT 7:24	’Ñàyùcàndùá, nsidaa nèhivì iníní xí ñà‑ndùá cachíˋ, te quidá ndisa‑neà cumplir, nduú‑né na iin tiàa nchichí nì nanducu xi iin xaan ndé iá cavà fuerte, te yucán nì chinduhù‑né vehe‑ne.
23429	MAT 8:15	Ñàyùcàndùá, nì tnii‑ya ndahà‑né, te nì cuxio cuèhè mà. Dandu nì ndacuiin‑nè nì quesaha‑né nì xinucuachi‑né nùù‑yá xì compañeru‑yà.
23434	MAT 8:20	Doco nì cachi‑yà xì‑né: ―Lusu, iá nchihò‑sí; te laa ndavá ansivi, iá stná tacà‑si; doco yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, còò ni‑iin lugar ndé cunduhí cùdì.
23439	MAT 8:25	Ñàyùcàndùá, nì nataca nècuàchì dacuahá‑yá ndé indúhu‑yá, te nì dànsícuìhnu ini‑nèyà, cachí‑nè xì‑yá: ―¡Stoho‑nsì Señor! ¡Dacácu‑ní nsiùhù, vàchi cuàhàn‑ndà càhà‑ndà!
23445	MAT 8:31	Ñàyùcàndùá, nì sacundahví nsidaa ñà‑malu mà nùù‑yá, cacháˋ: ―Nú cuàhàn‑ní tavà‑ní nsiùhù, dandu dayáha‑ní nsiùhù ini cochi cuàhà yucán.
23446	MAT 8:32	Dandu nì cachi‑yà xán: ―Cuahán‑ndâ, cachíˋ. Dandu nì caquee nsiha nì sàcùñuha ini cochi yucán. Ñàyùcàndùá, carrera nì canuu nsihi‑sì candiaa yucán, te nì còyo‑sì ndè mar nì càhà‑si.
23448	MAT 8:34	Ñàyùcàndùá, nì caquee nsihi nèhivì ñuu mà nì casaà‑nè ndé iá Jesús; te na ní xini‑nèyà nì sacundahví‑nè nùù‑yá ñà‑nì quèé dahuun‑ya ladu xi‑ne.
23450	MAT 9:2	Te yucán nì tnàtuu nèhivì nsida‑xi iin nècuàchì cuhí nì dàñà íì cuerpu‑xi, indúhu‑né camilla. Ñàyùcàndùá, na ní xini‑yà ñà‑cuàhà guá xíxinindisá nèhivì yucán mii‑yá, nì cachi‑yà xì nècuàchì cuhí mà: ―Màsà cúhúún inì‑ní, hijo, vàchi yùhù xicáhnû inì sàhà cuàchi‑ní.
23454	MAT 9:6	Pues yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, cuàhìn quide iñàha sàhà‑ñá cundaà ini‑nsià iá ndisa derechu cuicahnú inì sàhà cuàchi nèhivì ñuhìví. Dandu nì cachi‑yà xi nècuàchì cuhí mà: ―Ndacuiìn‑ní, ndanihi‑ní camilla xi‑ní, te xuhun‑ní vehe‑ní.
23461	MAT 9:13	Ñàyùcàndùá, cuahán‑nsià dacuahá‑nsiá nansa cuní cachi Dios nùù tutu ìì ndé cachí‑yà: “Chicá cudíì inì ñà‑cundehè ndahví stnahá‑nsiá, te màdìá cuàha‑nsia yùhù iin promesa”, cachí‑yà. Vàchi yùhù, màdì nèhivì nihnú ndàcuisì inì‑xi vàxi càhàn xìˊ ñà‑naxicocuíìn ini‑nè. Còó, nèhivì cuáchi vàxi nanduquí áma naxicocuíìn ini‑nè sàhà cuàchi‑ne ―nì cachi Jesús.
23465	MAT 9:17	Stná vinu, nú vinu saa nduá, dandu mà dáquêe nèhivì‑ñá ini itni iìn tuhú, vàchi nú ducán, dandu ndàtà‑ñá, te cuìtià vinu, te cuchicuehe stná iìn mà. Ñàyùcàndùá, nú vinu saa nduá, dandu itni iìn sàà ni quéa, te ducán còò ni‑iñàha cuu xán, ni stná iìn mà.
23467	MAT 9:19	Ñàyùcàndùá, nì ndacuiin‑yà cuàhàn‑yà xì‑né. Te cutnáhâ stná‑nè xì nsidaa nècuàchì dacuahá‑yá.
23468	MAT 9:20	Doco nìsa ìa stná iin nècuàchì ñahà cuhí cuèhè nìì. Sàcuàhàn‑nè ùxìn ùì cuìà ndohó‑né ducán. Ñàyùcàndùá, nì quixi‑ne ladu yàtà‑yá, te nì dàcúhùn canúú‑nê dìnìndàhá‑nè nùù sìcoto xi‑ya.
23472	MAT 9:24	Ñàyùcàndùá, nì cachi‑yà xì‑né: ―Quee‑nsia fuera, vàchi ñahà chìì yohó, cónì xíhì ndisa‑ñà, quídì uun ni‑ñà. Doco nèhivì mà, nì sàcùndiaa uun‑neyà.
23481	MAT 9:33	Dandu nì tavà Jesús ñà‑malu mà, te nì nìhì‑né nì nacahàn viì‑né. Ñàyùcàndùá, nì ndulocó nèhivì, cachí‑nè: ―Có‑xìní‑ndà ni‑iin ñà‑ndiaha jaàn ñuu‑ndà Israel yohó.
23485	MAT 9:37	Dandu nì cachi‑yà xì nècuàchì dacuahá‑yá: ―Ñà‑ndáà nduá (cuàhà nèhivì tàñáha ga cunindisá); te na iin cosecha cahnú ndaníhí‑ndá nduú‑né, doco sacu nèhivì nduú ana (chindéé xí‑ndá) ndanchítóá.
23486	MAT 9:38	Ñàyùcàndùá, càcàn tàhvì‑nsiá nùù Lamú dandacú sàhà chuun yohó ñà‑nì téchúûn gá‑yà nèhivì cùhùn quida xi chuun (ìì xí‑yá mà), vàchi na ian ndaníhí‑ndá iin cosecha ndiaha nduá ―nì cachi Jesús.
23502	MAT 10:16	’Cunaha‑nsiá, dana ga nèhivì ndé techúîn mii‑nsiá cacanuu‑nsia, nahi quisì íhì nduú‑né, te mii‑nsiá nduú‑nsiá nahi riì. Ñàyùcàndùá, xiñuhu ñà‑cunchito tùha‑nsia, te coo mansu stná‑nsià na iin loma.
23509	MAT 10:23	Te nú quidá quíní nèhivì xì‑nsiá iin ñuu, dandu cunudèhé‑nsià ndè inga ñuu. Vàchi cunaha‑nsiá, tàñáha ga nacàhin‑nsia nsidanicuú ñuu raza‑ndà Israel, te sànì naxicocuíìn yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví.
23512	MAT 10:26	’Ñàyùcàndùá, màsà yúhî‑nsià nèhivì. Cunaha‑nsiá, còò ni‑iñàha cui coo dèhé nicanicuahàn; icúmíâ tùia, te icúmí nèhivì cunitnùhu stná‑nè sàhà‑ñá.
23517	MAT 10:31	Ñàyùcàndùá, màsà yúhî‑nsià, vàchi chicá ndiaá‑nsià nùù laa cuati ma.
23530	MAT 11:2	Daaní, Juan, iá‑nè vehecàa, te nì xinitnùhu‑ne ñà‑ndiaha guá milagru quidá Cristu. Ñàyùcàndùá, nì techuún‑né iin ùì nèhivì dacuahá‑né ñà‑nì cúhùn‑nè nùù‑yá.
23531	MAT 11:3	Ñàyùcàndùá, nì sàà nècuàchìmà nì ndàcàtnùhù‑né nùù‑yá, cachí‑nè: ―¿A ndísá mii‑ní nduú ana ndiaha icúmí quesaa, te ò inga ana vàxi cundiatu‑nsi?
23534	MAT 11:6	Ñàyùcàndùá, nú cudíì ini nèhivì modo xi, dandu contentu icúmí‑nê cundoo‑ne ―nì cachi‑yà.
23547	MAT 11:19	Daaní, nì quesaa stná yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, te tùha stnáì cuxi comida vàha, te xihí (vinu), doco cachí stná nèhivì xìˊ ñà‑yáha ga ndadí, te cachí stná‑nè ñà‑tùhe coho cuahí, dècuèndè iá vàha stnáì xì tè‑dàchíyàhvi, xì stná nsidaa gá nèhivì cuáchi, cachí‑nè. Doco cunaha‑nsiá, nú ndisa ñà‑nchìchí ndiaha nduá quìdà‑ndà, dandu icúmí sàà‑mà cunahà claruà después.
23559	MAT 12:1	Daaní, iin quìvì descansu nì quìhvi Jesús iin itu, te nì yàha‑ya yucán, cutnáhâ stná‑yà xì nècuàchì dacuahá‑yá. Dandu nì xìhì‑nè doco. Ñàyùcàndùá, nì quesaha‑né nì casahnù‑nè sìcàyòcó nùnì trigu itá yucán, te nì saxì‑néà.
23566	MAT 12:8	Cunaha‑nsiá, yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, dandacú stnáì sàhà nansa quida nèhivì quìvì descansu ―nì cachi‑yà.
23570	MAT 12:12	Cunaha‑nsiá chicá ndiaá iin tiàa nùù iin riì. Ñàyùcàndùá cundáà ini‑ndà, vàtùni iá ñà‑quida‑nda chuun viì quìvì descansu.
23572	MAT 12:14	Ñàyùcàndùá, nì caquee nècuàchì fariseu yucán, nì candatnuhu‑né nansa cui dandáñúhú‑nêyà.
23581	MAT 12:23	Ñàyùcàndùá, nì ndulocó nèhivì cuáhà yucán, te nì ndàcàtnùhù‑né nùù‑né, cachí‑nè: ―¿A víhíní nduú Jesús (nècuàchì ndiaha) descendencia xi David (icúmí ndecunu)?
23585	MAT 12:27	’Mii‑nsiá, cachí‑nsià ñà‑chìndéé sì‑Beelzebú yùhù na taví ñà‑malu. Doco còó, vàchi nèhivì xí mii stná‑nsià, tùha stná‑nè tavà‑né ñà‑malu. Te ¿ana dìpódèr‑xi quidá‑néàmà? (Amádi poder xi Dios chindéé xí‑nê.) Ñàyùcàndùá, vàtùni cachi mii‑né xì‑nsiá ñà‑cónì càchí viì‑nsiá sàhí.
23589	MAT 12:31	’Ñàyùcàndùá, yùhù cachíˋ xì‑nsiá, vàtùni cuicahnú ini Dios sàhà nsidanicuú cuàchi nèhivì, xì nsidanicuú modo cáhàn ùhí‑nè dìquì‑yá; doco nú ni cáhàn ùhí‑nè dìquì Espíritu Ìì xí‑yá, dandu mà níhì‑né cuicahnú ini‑yà sàhà‑né.
23590	MAT 12:32	Mate ni cáhàn ùhí nèhivì dìquì yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, doco vàtùni nìhì‑né cuicahnú ini Dios sàhà‑né. Doco nú dìquì Espíritu Ìì ni cáhàn ùhí‑nè, dandu mà nunca sàà‑yà cuicahnú ini‑yà sàhà‑né, ni tiempu ndoo‑nda ñuhìví yohó, te ni stná tiempu cundoo‑nda inga ñuhìví nicanicuahàn.
23592	MAT 12:34	Cunaha‑nsiá, nahi anima còò, ducán iá anima mii‑nsiá (nècuàchì fariseu), vàchi malu sàstnùhù‑nsiá. Ñàyùcàndùá, mà cùì cáhàn‑nsià ñà‑ìá viì. Vàchi cuisì ñà‑ñùhú chitu ini anima‑ndà nduá cáhàn‑ndà sàhà‑xí.
23598	MAT 12:40	Vàchi na ian nì ndòo Jonás mà ini tìxi iin siaca cahnú ùnì ndui te ùnì ñuú, divi ducán icúmí cuu stná xì yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, cunacaa stnáì tìxi ñuhù ùnì ndui te ùnì ñuú.
23602	MAT 12:44	dandu cachí‑si: “Còó, chicá vàha nùhì ini anima ndé nìsa ìe antes, vàchi vehi nduá”. Ñàyùcàndùá, mànuhù‑sí anima nèhivì mà, doco nú nì xinì‑si còò inga ana inácáá, dandu quidá‑si cuenta na ian sànì ndundoa, te nì nducutá.
23603	MAT 12:45	Ñàyùcàndùá, cuàhàn‑si nácuàca‑sì inga ùsà tnaha‑sì chicá tùha quini, te quíhvi nsihi‑sì ini anima nècuàchìma ñà‑cuñuhu‑sì yucán. Sàhájàn, chicá pesadu nácòo‑ne nùù antes. Te cunaha‑nsiá, divi ducán icúmí cuu stná xì nèhivì malu tiempu vichi ―nì cachi Jesús.
23621	MAT 13:13	Ñàyùcàndùá, puru ejemplu cáhìn xì nèhivì yohó, vàchi mate indéhe cuáhà‑né, doco quidámáxìní‑nè; te mate iníní cuáhà stná‑nè, doco có‑sânìhì ini‑nè na ian doho‑né.
23627	MAT 13:19	Cunaha‑nsiá, nú sànì xìtià ley xi ñuhìví ìì xí Dios, te iníní iin nèhivì, doco có‑cùndáà vàha ini‑nè sàhà‑ñá, dandu vàxi ñà‑malu, te dacúxíó‑si palabra xi Dios iá ini anima nècuàchìmà. Ñàyùcàndùá nacua nì cuu xi tata nì còyo yuhù íchî, ducán‑ní cuú xi stná nècuàchìmà.
23641	MAT 13:33	’Ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi, ducán nduá nahi tàtnà nsidátáchí xí yusàn pan, vàchi divia nì quihin iin nècuàchì ñahà nì dàquée‑ne mahì ùnì maquila yusàn harina, te nì ndutachi nsihá ―nì cachi Jesús.
23643	MAT 13:35	Ñàyùcàndùá, ducán nì cuu ndisa palabra nì cachitnùhu iin profeta sànaha na ní càhàn‑nè nì quida Dios, te dohó nì cachi‑nè: (Cachí Dios): cuàhà ejemplu cuàhìn nacani xì nèhivì. Cuàhìn datúi cuàhà iñàha nùù‑né, cuàhà palabra nì ìa dèhé dècuèndè nì sàcòo ñuhìví, nì cachi‑yà.
23645	MAT 13:37	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nècuàchì nì chihi xi tata vàha ma nduú yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví.
23649	MAT 13:41	Vàchi yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, icúmî techuín ángel xi cùhùn‑nè tavà‑né nsidaa ana dàtúcù xì ñanìtnaha‑xi, xì nsidaa gá stná ana quìdà‑xì ñà‑có‑ndiàá, te mà cúndóó gá‑nè ñuhìví xi,
23652	MAT 13:44	’Ñuhìví ìì xí mii‑yá iá ansivi, ducán iáˋ nahi dìhùn cuáhà índùxin dèhé nùù iin ñuhù, te nì ndacùhun iin tiàa‑ña. Ñàyùcàndùá nì nachidèhé‑nèà, cudíì gá ini‑nè. Dandu mànuhù‑né nì dicò nsìhí‑né ñà‑ìcúmí‑nê, te nì sàhàn‑nè nì xiin‑ne ñuhù mà.
23654	MAT 13:46	Por fin nì tùi iin sì‑diqui chicá nsiaha. Ñàyùcàndùá nì sàhàn‑nè nì dicò nsìhí‑né ñà‑ìcúmí‑nê, te nì xiin‑ne sì‑diqui nsiaha ma.
23662	MAT 13:54	Te na sánì nasaa‑yà ñuu‑yà, dandu cuàhàn‑yà veheñùhu, te nì quesaha‑yá dacuahá‑yá nèhivì yucán. Ñàyùcàndùá, nì ndulocó nècuàchìmà, cachí‑nè: ―¿Índù nì xini‑ndà nì cunchichí guâ nècuàchì yohó, te quidá stná‑nè milagru?
23664	MAT 13:56	Te cùha‑ne, yohó xíndoo stná‑nè ndé ndoo‑nda. Pues nú ducán, dandu ¿índù nì nìhìtáhvì guá‑nè quidá‑né ducán? Ñà‑jaàn nduá nì cacachi nèhivì,
23666	MAT 13:58	Ñàyùcàndùá, mànìcùí quida‑ya milagru fuerte ñuu‑yàmà, vàchi có‑xìníndísâ‑néyà.
23671	MAT 14:5	Ñàyùcàndùá, cuní‑te cahnì‑ténê, doco yúhî‑te nèhivì ñuù‑te, vàchi quidá‑né cuenta ñà‑iin nèhivì yuhù núù Dios nduú nècuàchìmà.
23673	MAT 14:7	Ñàyùcàndùá, nì chinaha‑té Dios dacútâhvì‑téñâ ndéni iñàha nì cui ni cácàn‑ña.
23677	MAT 14:11	Te nihí nèhivì dìnì‑ndà nì nansìhvi ndé iá‑te, inácáà ini iin charola. Ñàyùcàndùá, nì tnii ñahà chìì mà‑ñá nì sàhàn nì sàha‑ñà dihi‑ñá.
23681	MAT 14:15	Te na ní cuaà, dandu nì catnàtuu nècuàchì dacuahá‑yá nùù‑yá, cachí‑nè: ―Vichi sàcuàhàn nì cuaà, te lugar yohó, còò ni‑iin vehe. Ñàyùcàndùá ndaquìndèè‑ní xì nèhivì ni cúhùn‑nè ñuu cuati yatni cuiin‑ne ñà‑cutiacu‑nè.
23690	MAT 14:24	Doco lancha mà, sàcuàhàn‑nu dava mahì mar, te cuàhà gá sànì nacuahnu todò tècuìí. Ñàyùcàndùá ndé ndiàchì nìhní‑nu, vàchi yáha ga ndee caná tàchì ladu nùù‑nú.
23695	MAT 14:29	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Nahà‑ní. Ñàyùcàndùá, nì nuu Pedro nùù lancha mà nì quesaha‑né nì xìcandodò stná‑nè nùù tècuìí cuàhàn‑nè ndé vàxi Jesús.
23696	MAT 14:30	Doco na ní xini‑nè ñà‑ndee guá caná tàchì, dandu nì yùhí‑nè, te nì quesaha‑né cuàhàn‑nè càhà‑nè ini tècuìí mà nì cùí. Ñàyùcàndùá, nì ndàhì ndee‑né, cachí‑nè: ―¡Stoho‑nsì Señor, dacácu‑ní yùhù!
23701	MAT 14:35	Te nì nacuni nèhivì ñuu mà‑yá, te nì cachitnùhu‑ne xì nsidaa gá nèhivì ladu yucán. Ñàyùcàndùá, yucán nì casaà cuàhà‑né nùù‑yá ndacá‑né nsidaa nècuàchì cuhí xi‑ne.
23708	MAT 15:6	Te nú ducán sànì cachi nècuàchìmà, dandu còò cá obligación icúmí‑nê ñà‑chindee‑né yuadíhí‑nê, cachí‑nsià. Ñàyùcàndùá, sàhà estilu xi‑nsiamà iladu sànì nacoo‑nsia ley nì cachi Dios, te cuisì estilu xi mii‑nsiá chívàha‑nsia.
23729	MAT 15:27	Doco nì cachi‑nè xì‑yá: ―Ñà‑ndáà nduá Señor. Doco cunaha‑ní, dècuèndè stná sìhina cuati, níhì stná‑si iyuhu xèhè dìtà cóyo tìxi mesa xi stohò‑si. (Ñàyùcàndùá, chindee sacu stná‑ní yùhù.)
23730	MAT 15:28	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Cuàhà gá xiníndísá‑nî. Ñàyùcàndùá, ducán ni coó nacua xícàn‑ní. Ñàyùcàndùá, divi hora jaàn nì nduvàha dèheyoco‑né.
23733	MAT 15:31	Ñàyùcàndùá, nì ndulocó nèhivì cuáhà mà na ní xini‑nè nansa nì cuu nì nacahàn nècuàchì ìhìn, te nì nduvìtá ndahà nècuàchì cuhí ndahà‑xí; stná nècuàchì xicá cuéhê, nì nacaca viì stná‑nè, te nì natùinuù stná nècuàchì cuaá. Te nèhivì nì xini mà, cuàhà gá nì naquimanì‑né Dios ñà‑cuàhà guá sànì chindee‑yá nèhivì ñuu‑nè Israel.
23754	MAT 16:13	Daaní, cuàhàn Jesús xì nècuàchì dacuahá‑yá ndè ladu ñuu Cesarea de Filipo. Te nì ndàcàtnùhù‑yá nùù‑né, cachí‑yà: ―Yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, ¿índù nècuàchì nduí cachí nèhivì?
23768	MAT 16:27	’Yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví, icúmî naxicocuíìn, cutnahá stnáì xì cuàhà ángel xi. Te ndiaha gá icúmí coo tnùñuhu xí, nahi tnùñuhu xí Yuamánìˊ. Dandu nsidandaì sàhà nsidaa nèhivì ñuhìví, según nansa nì quida iin iin‑ne.
23774	MAT 17:5	Meru cáhàn Pedro ducán, te nì dàhvi nsidaa‑né mahì iin vìcò nchií ndiaha. Dandu nì tiacu‑nè cáhàn iin ana cáhàn mahì vìcò mà, cachí‑yà: ―Dèhemaní nduú ana yohó, te cudíì inì sàhà‑yá. Ñàyùcàndùá cunini‑nsia ñà‑ndùá cachí‑yà.
23778	MAT 17:9	Daaní, nì naquihin‑ya ichì mànuu‑ya xì‑né yucù yucán. Te ichì mà nì chinaha‑yánè, cachí‑yà xì‑né: ―Màsà nácání‑nsiá xì nèhivì ñà‑ndùá nì xini‑nsià vichi dècuèndè nú sànì natiacu yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví.
23780	MAT 17:11	Dandu nì cachi‑yà xì‑né: ―Ñà‑ndáà nduá, dihna icúmí Elías naxicocuíìn‑nè, te nsidaviì‑né nsidaa chuun có‑ìá viì.
23781	MAT 17:12	Doco cunaha‑nsiá, sànì quixi nècuàchìmà, doco nì nacuaà nèhivì‑né, nì quida ndevàha‑ne xì nècuàchìmà nacua cudíì ini‑nè. Te ducán icúmí‑nê dandohó stná‑nè yùhù ana nduú Tnaha Nèhivì Ñuhìví.
23785	MAT 17:16	Ñàyùcàndùá, ndaquí‑te nì quixi nùù nècuàchì dacuaha‑ní, doco mànì cùí dandúvàha‑nète.