23219	MAT 1:6	xíō iꞌxá Isaii é nani Dāvii, ña e kúvi rei. Ēni viꞌi rei Davií san ni ñadɨ̄ꞌɨ kií, ñadɨ̄ꞌɨ́ Uriá, ne, xíō iꞌxá ña é nani Salāmuun.
23240	MAT 2:2	Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña.
23241	MAT 2:3	Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú Jerusaleen.
23242	MAT 2:4	Kāna ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña.
23244	MAT 2:6	Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san.
23245	MAT 2:7	Kidáā né, kāna xuꞌu Heródē ña dóo kiꞌin inī í san, tsixeꞌe ña ñā nee ntúvi ntiꞌxe é kii díto kɨ́mī san.
23247	MAT 2:9	Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san.
23248	MAT 2:10	Dā íni ña kɨ́mī sán ne, ñá tē nté kaa diní ña.
23249	MAT 2:11	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi.
23254	MAT 2:16	Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.
23256	MAT 2:18	Dîtó un tsi nte ñuú Ramaa ntákachuꞌu ntáa ña, ntaéku ña. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñadɨ̄ꞌɨ́ Israeé ne, ntaéku nteé ña iꞌxá ña. Ña ni ntío ña ntukaꞌnu iní ña, tsí é xiꞌi ntɨ́ꞌɨ iꞌxá ña, kaꞌan ña.
23266	MAT 3:5	Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleén ni ñūú Judeá, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo etsin nú ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, kuéꞌen ñā mí nuu Juaán san.
23268	MAT 3:7	Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?
23270	MAT 3:9	Ñá ku kaꞌān nto: “Ntɨꞌɨ́ ne, Abraan úva ikā ntɨ”, é kuān o ntákaꞌan nto. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí kuvi vií Xuva kō é ntāda ña xuú san iꞌxá Abraán, tē dɨ́ ntio ña.
23282	MAT 4:4	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña.
23284	MAT 4:6	kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ́n xuu. Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan.
23286	MAT 4:8	Kuēꞌen níꞌi xtūku tóꞌō e ña váꞌā san ña. Kúxēe ña uun xuku mi dóo dūkún ne, náñēꞌe ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é īó ñuxiví sa. Ñá tē nté kaa váꞌā o.
23287	MAT 4:9	Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Te nākunchɨ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san —kaꞌan.
23301	MAT 4:23	Īka Jesuu kanɨ́ɨ ñūú Galilea, nakuāꞌa ña ñaꞌa san má ūkún ña Israee. Kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iña i é kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kuiꞌi, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é kākuvi ñaꞌa san.
23302	MAT 4:24	Kūtuni ñáꞌa iña ñá kanɨɨ ñūú Siria ne, ntēka ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nchokuví san, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntákuvi kuiꞌi, o te ūꞌvi kúñu ñā, o te ñūꞌu e ña váꞌā nima ñá, o te kāxiꞌi míi ñā, o tē natɨ́ɨn ña ne, ntaváꞌa ña ña, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña.
23316	MAT 5:13	ʼDɨvi ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san.
23321	MAT 5:18	Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nté ntɨ̄ꞌɨ e dukún kān, da nté ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, ñá kunāa nté uun letra, nté uun puntu leí san da nté kūntaa ntɨ́ꞌɨ.
23322	MAT 5:19	Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kuenta leí san, kuān te dií ka lúꞌntī né, kuān ó kanakuāꞌa ña tuku ñaꞌa é kuān koo vií ña dɨ́ ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é kāde ntaá leí san ne, kuān ó kanakuāꞌa ña ñaꞌa san é kuān koo vií ña dɨ́ ne, dōo kaꞌnu ñaꞌa ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23325	MAT 5:22	Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō né, tē xoó kudiin í ni tāꞌan i ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i é kīni kaa iña taꞌan i ne, kuéꞌē ña tsiñu i é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i tsí tuntu táꞌan i ne, kɨ́ꞌɨn ñā dôꞌvi kan.
23334	MAT 5:31	ʼKuān ó kakaꞌan ña intóo kídaā dɨ: “Xoó ñatīi é naxtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, da miī é nakatsin ña tutú ña”, kaꞌan ña.
23335	MAT 5:32	Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñatīí xtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, tē ña ni ide ñadɨꞌɨ́ san é kini kaa ni tuku ñatīí ne, kaxéꞌe ñatīí san itsi é vīí ñadɨꞌɨ̄ ña é kīni kaa. Tē xoó ñaꞌa natántaꞌa niꞌi ña ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, kade ña é kini kaa ni ñā dɨ.
23351	MAT 5:48	Dɨvi ntō ne, vií nto é vāꞌá ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, vatā ó de Xuva kō, ña tuví e dukún kān.
23353	MAT 6:2	Dukuān ne, dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, ñá ku kaꞌān ntó ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa vatā ó de ñaꞌa é rkɨ xaa ña ntéku e ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ. Kuān ó de ña vata koo é kāꞌan ñáꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23356	MAT 6:5	ʼDā ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku kaꞌān ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Tsi dóo ntio ña é kuntitsī ña kaꞌan ntâꞌví ña má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ́, vata koo é kīní ñaꞌa san ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23359	MAT 6:8	Ñá ku kuān xkoó de nto, tsí Xuva kō ne, ini ña nee ntɨ́ꞌɨ ntɨꞌɨ kantio nto diꞌna dá kākan ntó ntaꞌa ña.
23360	MAT 6:9	Duꞌva koo kaꞌan ntâꞌví nto: Xuvā ntɨ é tuví nto e dukún kān, na nakuiko ñuꞌū ntɨ́ dɨvī nto.
23363	MAT 6:12	Kada kaꞌnu iní nto nī ntɨ kuétsī ntɨ́, vatā ó kade kaꞌnu iní ntɨ ni ñāꞌa, ña e ntáde é kini kaa nī ntɨ.
23364	MAT 6:13	Ñá ku dā váꞌa ntō é ntōꞌo ntɨ́ ntaꞌa tóꞌō e ña váꞌā san, ntá tsi xntii ntō ntɨ é ña vií ntɨ é kīni kaa é ntio i é vīí ntɨ. Tsí dɨvi ntō é kadē kúꞌvē nto; dɨvi ntō e dóo iō nto é viī ntó ne, dɨvi ntō e dóo kaꞌnu nto ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo. Kuan kōo kaꞌan ntó ni Xuva kō.
23367	MAT 6:16	ʼDá ntaíntoo ixu ntō ne, ñá kū xkuntóo ntaꞌxa ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Ntánakoto ntaꞌxa ña vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí ña ntaéꞌxi ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23383	MAT 6:32	Tsí ñaꞌa, ña e ñá ini Xúva kō ne, ntánantuku ña ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i sáꞌa. Ntá tsi ini Xúva kō, ña tuví e dukún kān, tsí ntátaan núu nto un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i sáꞌa.
23384	MAT 6:33	Ntá tsi diꞌna ntukū nuu iní nto é nantuku ntō é kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vií nto é vāꞌa é ntio ña. Kidáā ne, taꞌxi ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é ntátaan núu nto.
23391	MAT 7:6	ʼÑá ku kuēꞌé nto tínā sán nuu i e kúviko san. Tē ñaꞌá ne, tɨɨn tɨ nto. Ntē ña ku xéꞌe nto kutsín san xoꞌo kɨtɨ e áꞌvi san, tsí kaka nuu tɨ. Kidáā né, ntuku kuiꞌī tɨ́ nto.
23398	MAT 7:13	ʼKūkɨ́ꞌvi nto xiꞌi é ña niꞌí san. Tsi dóo nīꞌí xiꞌi é kañeꞌe dôꞌvi kan. Ñá tē neé ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn o itsi tsíkan ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntáñeꞌe ña ikān.
23399	MAT 7:14	Ntá tsi ña te niꞌí xiꞌi mí kuīta ntíꞌxin ō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. Dōó ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn o itsí sāꞌá ne, ñá tɨ̄tɨ́n ñaꞌa ntánanīꞌi ña.
23405	MAT 7:20	Dukuān ne, kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨ́tɨ i.
23406	MAT 7:21	ʼKuān te dóo tɨtɨ́n ñaꞌa ntákaꞌan ña e Tóꞌo ñā ko, ntá tsi ña te un ntɨꞌɨ ña xēe ñá ntaꞌa Uva kō. Da mii tsī ña e dé ntaa é kākaꞌan Úvā ko, ñá tuví e dukún kān, é xēe ña.
23407	MAT 7:22	Ntuvi tsikán ne, ñá te da dīi ñaꞌa káꞌan ñá nī ko: “Tōꞌó ntɨ, ntɨꞌɨ́ ne, káꞌān ntɨ́ kuenta iña ntó ne, nakúnū ntɨ́ é ña váꞌa kuēnta iña nto. Nuu i é dóo naꞌnu é idé ntɨ kuenta iña ntó dɨ”, koo kaꞌan ña.
23410	MAT 7:25	Dá kɨ̄ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute san. Un váꞌa tsi ínu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān, ntá tsi ña ni kɨ́ɨn viꞌí san, tsí ntitsi kutu nú xūú san.
23412	MAT 7:27	Dā kɨ́ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute. Un váꞌa tsi īnu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān ne, uun ito tsī kɨ́ɨn. Kūnaá kueꞌen viꞌi ña —kaꞌan Jésuu.
23421	MAT 8:7	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kɨ́ꞌɨ̄n u, dá ntaváꞌā ú ña —kaꞌan ña.
23423	MAT 8:9	Xuꞌú ne, īó ña kade kúꞌve iña kó ne, kade ú tóꞌō sntadún san dɨ. Te kāꞌán u ni ūun ñaꞌa é na kɨ̄ꞌɨn ñá ne, kɨ́ꞌɨn ntīꞌxe ña. Te kāꞌán u ni tūku ñaꞌa é kīꞌxi ña ne, kiꞌxi ntiꞌxe ña. Te kāꞌán u nī ña kade tsiñu iñá ko é viī ñá tsiñu tsikán ne, kada ntaa ña —kaꞌan ña.
23425	MAT 8:11	Ne, kaꞌán u ni ntō tsí tɨ̄tɨ́n ñaꞌa kiꞌxi ña da míꞌī ká ñuú ñuxiví san é kuntoo ña, kaꞌxí dadɨɨ ña ni ñata ika ko Ābraan ni Ísaa ni Jácoo nú mēsa mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23428	MAT 8:14	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌī Pedru kán ne, īní Jesuu é tuví ntaa ñuntɨ́ɨ Pedrú san e dóo kaxéꞌe ña kaꞌni.
23430	MAT 8:16	Dā kuáa vaꞌá ne, xée ñāꞌa san mí tuví Jesuu. Dōó tɨtɨ́n ñaꞌa ntánteka ña ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima i. Jesuú ne, uun tsi túꞌun ñā nakuíta ña é ña váꞌā san ne, ntāváꞌa ña ña nchokuví san dɨ.
23433	MAT 8:19	Xée ūun mastrú leí san, ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mastrú, kuntīkɨ́n u nto dā míꞌī ka mí kɨ̄ꞌɨn nto —kaꞌan ña.
23434	MAT 8:20	Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xteé san ne, īó mâvi tɨ mí kaintoo váꞌa tɨ. Lāá, kɨtɨ ntaíko e dukún kān né, īó taka tɨ mí kañuꞌu váꞌa tɨ dɨ. Ntá tsi xuꞌú é vēxkúvī ú ñatīí ne, ña túvī mí kutūví daꞌna dɨkɨ́ ko —kaꞌan ña.
23435	MAT 8:21	Tuku ña ntɨniꞌi ñā né, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó ntɨ, taꞌxi nto é diꞌna kikuꞌxí u uvā kó ne, da kidáa kuntīkɨ́n u nto —kaꞌan ña.
23436	MAT 8:22	Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨ́n ko. Xtuvīn miin ñá ntɨ̄xɨ́ san, na kūꞌxí taꞌan ña ña ntɨ̄xɨ́ niꞌi ñā —kaꞌan ña.
23438	MAT 8:24	Un váꞌa tsi ínu tatsín san kídaa, dā nté kūkɨ́ꞌvi ntute san iní tun ntōó san. Ntá tsi kakidi Jésuu.
23443	MAT 8:29	Ntákachuꞌu ntáa ñatīí san, ntákaꞌan ña: —¿Ntē ntú koo vií nto nī ntɨ́, Iꞌxá Xuva kō? ¿Vēxnántoꞌo ntu nto ntɨ́ diꞌna dá xēe ntúvi ī é ntōꞌo ntɨ? —kaꞌan ña.
23446	MAT 8:32	Kakaꞌan Jésuu: —Kuēꞌen —kaꞌan ña. Ne, ntīi é ña váꞌā san nima ñátīí san, kúkɨ̄ꞌví nima kútsín san. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kutsín san ínu tɨ, kueꞌen tɨ́ xɨꞌntɨ kán, ne, nákōꞌxó nuu tɨ kúñu tɨ̄ nu mínī san. Ikān ténī ntɨɨ́ ntɨɨ̄ tɨ.
23448	MAT 8:34	Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú i sán ne, xée ñā mí tuví Jesuu. Dā íni ña ña ne, ntákaꞌan ñáꞌa san ni Jésuu, na viī ñá da xeꞌe, na ntāka ña ñuú tsikan.
23457	MAT 9:9	Dā ntáka Jesuu íkān ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña uun ñatīi, ñá nani Māteu. Tuví ña mí kaido ña diuꞌun xôó san iña ñá ñuú Roma. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuntīkɨ́n ko —kaꞌan ña. Nákuntītsí Mateú san ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña.
23462	MAT 9:14	Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨ́n Juaán san mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kui ntɨꞌɨ́ nī ña fariseú san ne, ntaíntóo ixū ntɨ, ntá tsi ña ntántīkɨn ntó ne, ña ntáde ña? —kaꞌan ña.
23464	MAT 9:16	ʼTe nāteé nuu ō doo tsudé ne, ñá nāxnteé nuu o doo é vāta natɨ́xɨ̄ duꞌnu áta kō mí ntátsin, tsí ntatsin xtuku te natɨxɨ̄ doo xée sán ne, dií dií ka kukueꞌe ntatsin.
23465	MAT 9:17	Ntē ña tsuꞌun o ntute tɨ́ntiꞌo xee ini tsáꞌa atā e kúvi ñɨɨ, tsí ntatsin ñɨɨ sán ne, katɨ ntɨꞌɨ ntute tɨ. Nté ñɨ̄ɨ san ña kaidiáꞌvi ká i dɨ. Tsí tsuꞌun o ntūte tɨntiꞌo xee ini tsáꞌa ñɨɨ xēé, vata koo é xntii ntuvi nuu i —kaꞌan ña.
23466	MAT 9:18	Da nɨɨ kākaꞌan Jésuu ni ñá ne, xée ūun ñaꞌa ña tsiñu i, inchɨ́tɨ ña nūu Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Dā ve xíꞌi a diókō ko. Ntá tsi te kīꞌxi nto ne, te tɨɨn ntaꞌa nto ī né, ntoto —kaꞌan ña.
23467	MAT 9:19	Nákuntītsí Jesuú ne, kuéꞌen ñā kántīkɨn ñá ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntántīkɨn ñá dɨ.
23468	MAT 9:20	Kidáā ne, véꞌxi uun ñadɨ̄ꞌɨ́ ata Jesuu. Ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, é ūxuvi kuía é kaetɨ nɨñɨ ña. Xée ētsin ña ata Jésuú ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntēte doo ña.
23474	MAT 9:26	Kidáā né, kūtuní un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú i é ntoo etsin nté ō kúvi.
23475	MAT 9:27	Dā ntáka Jesuu íkān ne, uvi ñáꞌa, ña kuāá, kuntīkɨn ñá ña, ntákana ña ña: —¡Ntūntaꞌví ini nto ntɨ́, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña.
23476	MAT 9:28	Dā ita ntíꞌxin Jesuú san má viꞌi kān ne, xée etsin ña kuāá san mí tuví ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Ntákuintiꞌxe ntu nto e kuvi vií u sáꞌā? —kaꞌan ña. —Ntákuintiꞌxe ntɨ́ nto, Tóꞌō ntɨ —kaꞌan ña.