23214	MAT 1:1	Xuꞌu é Mateú u ne, iꞌa kakaꞌán u iña táta viꞌi Jesucristu, iꞌxá ika Dāvii, iꞌxá ika Ābraan.
23215	MAT 1:2	Xíō iꞌxá Abraan é nani Īsaa; xíō iꞌxá Isaa é nani Jācoo; xíō iꞌxá Jacoo é nani Jūdaa; xíō ení ña dɨ.
23216	MAT 1:3	Xíō iꞌxá Judaa é nanī Fare ní Zara (dɨꞌɨ ñā ne, Tamaa nani ña); xíō iꞌxá Fare é nani Ēruun; xíō iꞌxá Eruun é nani Āraan;
23217	MAT 1:4	xíō iꞌxá Araan é nani Aminādaa; xíō iꞌxá Aminadaa é nani Nāsuun; xíō iꞌxá Nasuun é nani Sālmuun;
23219	MAT 1:6	xíō iꞌxá Isaii é nani Dāvii, ña e kúvi rei. Ēni viꞌi rei Davií san ni ñadɨ̄ꞌɨ kií, ñadɨ̄ꞌɨ́ Uriá, ne, xíō iꞌxá ña é nani Salāmuun.
23221	MAT 1:8	xíō iꞌxá Asa é nani Josāfaa; xíō iꞌxá Josafaa é nani Jōraan; xíō iꞌxá Joraan é nani Ūzia;
23224	MAT 1:11	xío ūun iꞌxá Josia é nani Jecōniá ne, xíō ení ña dɨ. Ntoo ña ntuvi dá xee ñáꞌa, ña ñuú Babiloniá san ne, kueꞌen níꞌi ña ña Israeé san ñuú ña kān é nantōꞌo ña ña.
23225	MAT 1:12	Dā rkontûvi xíō iꞌxá Jeconia é nani Salātiee; xíō iꞌxá Salatiee é nani Zorobābee;
23226	MAT 1:13	xíō iꞌxá Zorobabee é nani Abīuu; xíō iꞌxá Abiuu é nani Eliāquiin; xíō iꞌxá Eliaquiin é nani Āsoo;
23229	MAT 1:16	xíō iꞌxá Jacoo é nani Jōseé, dɨvi xɨ̄ɨ Maríā. Maríā sán ne, dɨꞌɨ Jēsuú, dɨvi ñā é kākaꞌan o é Cristu, ña é taxnuu Xuva kō.
23230	MAT 1:17	Xío ūxkɨmi úvata ñā nté Abraan un tsi nté Davii. Xíō tuku uxkɨmi úvata ñā nté Davii un tsi da nté kueꞌen niꞌi ña ña Israeé san ñuú Babiloniá ne, xíō tuku uxkɨmi úvata ñā un tsi da nté ntūvi e káku Cristú san.
23231	MAT 1:18	Dukuan ō kúvi da káku Jesucristu: María, dɨꞌɨ Jēsuú ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña e tántaꞌa ña ni Jōseé ne, ntá tsi diꞌna dá kuntoo niꞌi tāꞌan ña ne, kūtuni ña tsí ñuꞌu iꞌxá ña kuenta iña Espíritū Sántū san.
23232	MAT 1:19	Dōo vaꞌá ñaꞌa xɨɨ ña Joseé san. Ña ni ntío ña é kāꞌan kíni ñaꞌa san iña Maríā. Dukuān né, dē kuení ña é diin diin tsi naxtuvī mii ña ña.
23233	MAT 1:20	Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.
23239	MAT 2:1	Kāku Jesuu ñuú Beleen ntuvi dá inúu rei Heróde ñūú tsikan. Kidáā né, ēka ña e dóo kiꞌin inī í san ñuú e dóo ikā ne, xée ña ñūú Jerusaleen.
23240	MAT 2:2	Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña.
23241	MAT 2:3	Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú Jerusaleen.
23242	MAT 2:4	Kāna ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña.
23244	MAT 2:6	Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san.
23245	MAT 2:7	Kidáā né, kāna xuꞌu Heródē ña dóo kiꞌin inī í san, tsixeꞌe ña ñā nee ntúvi ntiꞌxe é kii díto kɨ́mī san.
23247	MAT 2:9	Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san.
23249	MAT 2:11	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi.
23250	MAT 2:12	Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko ūun xénī é kākaꞌan é ña ku ntiko koó ña mí tuví Heródē. Dukuān ne, tuku itsi kunúꞌu ña.
23251	MAT 2:13	Dā kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña.
23253	MAT 2:15	Ikān tsi kantóo ña dā nté xiꞌi Heródē san. Sáꞌā kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko nte kídaā: “Nté ñūu Egítō nákaná u iꞌxá ko”, kaꞌan ña.
23254	MAT 2:16	Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.
23255	MAT 2:17	Kidáā né, kūntaá vata ō kaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko nte éma tsi, ñá nani Jerēmia:
23256	MAT 2:18	Dîtó un tsi nte ñuú Ramaa ntákachuꞌu ntáa ña, ntaéku ña. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñadɨ̄ꞌɨ́ Israeé ne, ntaéku nteé ña iꞌxá ña. Ña ni ntío ña ntukaꞌnu iní ña, tsí é xiꞌi ntɨ́ꞌɨ iꞌxá ña, kaꞌan ña.
23257	MAT 2:19	Ntá tsi dā xiꞌi Heródē ne, kéni Josee é xee uun ánje Xuva kō, kakaꞌan ña:
23258	MAT 2:20	—Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kunúꞌu nto ñuú Israee, tsí e xíꞌi ña é ncho kaꞌní iꞌxá san —kaꞌan ña.
23259	MAT 2:21	Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī ne, dá kunúꞌu ña ñuú Israee.
23260	MAT 2:22	Ntá tsi dā téku ña é dɨvi tsi īꞌxá Heródē, ñá nani Arquēlau, nakunúu ña naa ñá ne, úꞌvī ña é ntiko koō ña. Kūtuni ña ñuu éni kān ne, da díta ña itsi ñuú Galilea.
23261	MAT 2:23	Kuéꞌen ña, kūkuntóo ña ñuu é nani Nazāree. Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Kaꞌan ñáꞌa san tsí nazarenu ña”, kaꞌan ña.
23266	MAT 3:5	Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleén ni ñūú Judeá, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo etsin nú ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, kuéꞌen ñā mí nuu Juaán san.
23268	MAT 3:7	Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?
23270	MAT 3:9	Ñá ku kaꞌān nto: “Ntɨꞌɨ́ ne, Abraan úva ikā ntɨ”, é kuān o ntákaꞌan nto. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí kuvi vií Xuva kō é ntāda ña xuú san iꞌxá Abraán, tē dɨ́ ntio ña.
23272	MAT 3:11	Xuꞌú ne, ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakutsi ntute ú nto é nātɨvi iní nto kuétsi ntō, ntá tsi ña é dā vé véꞌxi ne, dií ka kaꞌnu ña é xuꞌu. Ntē ña váꞌa u é kuidō ú ntiꞌxen ñā. Dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū san ni ñúꞌu dáꞌvi ña nto.
23273	MAT 3:12	Niꞌi ntaꞌa ña ūtun é kākani ña kɨtɨ trigú ne, dá nākaxnúu ña é vāꞌá ne, dá nātsuꞌun váꞌa ña. Ntá tsi e ña kaidiáꞌvi ne, kaꞌmi ña meꞌñú ñuꞌu é ña kantáꞌva —kaꞌán Juaán san.
23274	MAT 3:13	Kidáā ne, véꞌxi Jēsuu nte ñúú Galileá, ne, xée ñā nú ntute kaꞌnu Jordaán san, mí nuu Juaán san, vata koo é kūtsi ntute ña ntaꞌa Juaán san.
23277	MAT 3:16	Dā kúvi ítsi ntute Jesuú ne, ntii ña diñɨ ntute kān ne, ura dúꞌva tsi i nákaan e dukún kan ne, īní ña Espíritu Xuva kō, é īnu ña vata kaa paloma, kátavi ntódo ña ña.
23279	MAT 4:1	Kidáā ne, íntēka Espíritū Sántū san Jésuu ñuu itsí kān é kōto nteé tóꞌō e ña váꞌā san ñá te kōꞌxó nteē ña.
23283	MAT 4:5	Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen, mí tuvi xúkun Xuva kō. Xntitsī ña míꞌī e dií ka dūkun rkɨ úkūn sán ne,
23284	MAT 4:6	kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ́n xuu. Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan.
23291	MAT 4:13	Ntāka ña ñuú Nazaree é tuvi ñuú Galileá ne, kuéꞌen ñā é kutuvī ñá ñuú Capernau, é tuví diñɨ míni kaꞌnu san, etsin nú rāxa Zabúluun ni nú rāxa Néftalii.
23293	MAT 4:15	Ñuú Zabuluún ni ñūú Neftalií ne, ñuu é ntoo etsin diñɨ míni kaꞌnu kān, uun xo diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san, ñuú Galilea, mí ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san.
23296	MAT 4:18	Dā íka Jesuu úun xo diñɨ míni Galileá san ne, īní ña Simuun, ña é kākaꞌan ña é Pedrú, ni enī ñá, Andree. Ntánakuītá nuu ñá xunu ña nú ntute kān, tsí ntátɨɨn ña tsákā.
23298	MAT 4:20	Ura tsí i xtúvī mii ña xunu ñá ne, íntīkɨn ñá ña.
23300	MAT 4:22	ura tsí i xtúvī mii ña tún ntōó ña ni uva ñā ne, íntīkɨn ñá ña.
23301	MAT 4:23	Īka Jesuu kanɨ́ɨ ñūú Galilea, nakuāꞌa ña ñaꞌa san má ūkún ña Israee. Kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iña i é kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kuiꞌi, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é kākuvi ñaꞌa san.
23302	MAT 4:24	Kūtuni ñáꞌa iña ñá kanɨɨ ñūú Siria ne, ntēka ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nchokuví san, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntákuvi kuiꞌi, o te ūꞌvi kúñu ñā, o te ñūꞌu e ña váꞌā nima ñá, o te kāxiꞌi míi ñā, o tē natɨ́ɨn ña ne, ntaváꞌa ña ña, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña.
23303	MAT 4:25	Ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña nté ñūú Galilea, nté ñūu é nani Ūꞌxi Ñúú ne, nté Jerusāleen, nté Jūdea, nté ñūu é ntoo uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan.
23321	MAT 5:18	Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nté ntɨ̄ꞌɨ e dukún kān, da nté ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, ñá kunāa nté uun letra, nté uun puntu leí san da nté kūntaa ntɨ́ꞌɨ.
23323	MAT 5:20	Kakaꞌán u ni ntō: ñá kɨ̄ꞌɨn nto mí tuví Xuva ko tē ña dií dií ka váꞌa koo vii nto é kāꞌan Xúva ko vatā ó ntáde ña fariseú san nī mastrú leí san.
23338	MAT 5:35	Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūxiví sa, tsí ñuxiví sa nteku ntiꞌi dɨꞌɨn Xuva kō. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūú Jerusaleen, tsí ikān ñuú Rei, ña e dóo kaꞌnu.
23353	MAT 6:2	Dukuān ne, dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, ñá ku kaꞌān ntó ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa vatā ó de ñaꞌa é rkɨ xaa ña ntéku e ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ. Kuān ó de ña vata koo é kāꞌan ñáꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.
23378	MAT 6:27	¿Vá kūvi vií ntu nto é kuēꞌnu ká nto te dāva métru, kuān te dóo kutsuꞌun ntō?
23380	MAT 6:29	Ntá tsi nté rei Salamuun ña ni xío doo ña e dóo vaꞌá vata kaa laa sán, kuān te dóo kuika ñā.
23414	MAT 7:29	tsí nakuaꞌa ña ña vatā ó kanakuāꞌa ñaꞌa, ña e dóo kiꞌin inī i. Ñá te ni nakuaꞌa ña ña vatā ó de mastrú leí san.
23417	MAT 8:3	Nákāa Jesuu ntaꞌa ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, dá kakāꞌan ña: —Ntio ko. ¡Ntuváꞌan! —kaꞌan ña. Ura tsí i ntuváꞌa ña ne, ntɨ̄ꞌɨ kuiꞌí san.
23419	MAT 8:5	Dā xee ñá ñuú Capernaú ne, xéē tóꞌō é uun sientu sntadún san mí tuví ña ne,
23424	MAT 8:10	Da kúduꞌva Jesuú da téku ña é kākaꞌan tóꞌō sntadún san ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Váta kīní u uun ñaꞌa, ña e dóo kakuintíꞌxe i, nté ña ñuú Israee.
23425	MAT 8:11	Ne, kaꞌán u ni ntō tsí tɨ̄tɨ́n ñaꞌa kiꞌxi ña da míꞌī ká ñuú ñuxiví san é kuntoo ña, kaꞌxí dadɨɨ ña ni ñata ika ko Ābraan ni Ísaa ni Jácoo nú mēsa mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
23427	MAT 8:13	Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni tóꞌō sntadún san: —Kunúꞌun. Kuan koo na kūví vata tsī o kuíntiꞌxe o —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña kade tsiñu iña ña.
23428	MAT 8:14	Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌī Pedru kán ne, īní Jesuu é tuví ntaa ñuntɨ́ɨ Pedrú san e dóo kaxéꞌe ña kaꞌni.
23429	MAT 8:15	Kidáā né, tɨɨn ntaꞌa Jēsuu ntáꞌa ña ne, ura dúꞌva tsi i ntikó ña kaꞌni sán ne, dā nakuntítsi ña, de váꞌa ña é kāꞌxi ña.