Wildebeest analysis examples for:   mjc-mjcNT   N    February 11, 2023 at 19:07    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ ra Jesucristo tsa tsicoo̱ tsa ndi cumañi ca cacu ra. Nyɨvɨ ra David tan nyɨvɨ ra Abraham cuvi̱ tsi ra.
23217  MAT 1:4  Tan sehe ra Aram cuvi̱ tsi ra Aminadab, jutu ra Naasón. Tan sehe ra Naasón cuvi̱ tsi ra Salmón.
23229  MAT 1:16  Tan ra Jacob cuvi̱ jutu ra José, yɨɨ ña María. Juvin ña cuví sɨhɨ ra Jesús ra cuví Cristo, o cuñí tsi catyí, ra tsa jaquitsi̱ Nyoo tyin quɨhɨ ndaha tsi yo.
23231  MAT 1:18  Tyehen cuvi̱ tan cacu̱ ra Jesucristo: tsa yaha̱ cundaa̱ tyiñu tsa cua tindaha ña María tsihin ra José. Tan tsa ndi cumañi ca naquihin ra tsi ña, ñihi̱ sehe ña tsa cuenda Tatyi Ii Nyoo.
23233  MAT 1:20  Tan tsitsi tsa tsicá iñi ra yacan, quituvi̱ iin ángel Jutu Mañi yo nuu ra nu quixí ra. Tan nyehe̱ ra ñumaahna, tan catyí ángel can tsihin ra: ―José, tata ra David, ña ca̱ca iñi un quihin un tsi ña María cuvi ña ñasɨɨhɨ un, tyin sehe ña tsa cua cacu, sehe Tatyi Ii Nyoo cuví tsi.
23236  MAT 1:23  Tan catyi̱ ra tyehen: Ñaha yoco tsa ñaha ca coo yɨɨ, cua cuhun sehe ña. Tan cua coo iin sehe ña. Tan cua cunañi ra: Emanuel. Tan sɨvɨ can cuñí tsi catyi:Nyoo iyó ra tsihin yo.”
23240  MAT 2:2  Tsica̱ tuhun ra naha tsi nyɨvɨ tan catyí ra naha: ―¿Nu maa nyií ra cuví rey cuenda nyɨvɨ Israel? Tyin ityi nu caná ñicanyii nyehe̱ ndi tiñuu tsa tsahá cuenda tyin cacu̱ ra ityi ihya. Tan vatsí ndi vatsí jacahnu ndi tsi ra ―catyí ra naha.
23243  MAT 2:5  Tan nacaha̱n ra can naha ra tan catyí ra naha: ―Ñuu Belén tsa canyií Judea, ndacan taahán tsi cacu ra tyin tyehen tyaa̱ ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo nu tutu taha̱n tsanaha:
23244  MAT 2:6  Tan yooho Belén ñavin iin ñuu luhlu ñi cuví un tsa nuu tandɨhɨ maa ñuu tsa cayucú Judá tyin nuu yooho cua quita ra cua quɨhɨ ndaha tsi nyɨvɨ ñuu yu Israel. Maa ra cua jaha cuenda ra tsi ñi. Tacan catyí nu tutu Nyoo, ―catyí ra can naha ra tsihin ra Herodes.
23251  MAT 2:13  Tsa yaha̱ cuahán ra tsa tsitó xaan can naha ra, tacan tan iin ángel Jutu Mañi yo quituvi̱ nuu ra José tsitsi ñumaahna. Tan catyí ángel can tsihin ra:Ndu̱vita, qu̱ihin tsi lee ihya, tsihin sɨhɨ ra, tan cu̱hun ndo nda ñuhu Egipto. Ndo̱o ndo ndacan nda cuanda cahan nyico yu tsihin un. Tyin ra Herodes cua nanducu ra tsi ra lee ihya tyin cuñí ra cahñi ra tsi ra ―catyí ángel can tsihin ra José.
23253  MAT 2:15  Ndacan tsicoo̱ ñi nda cuanda tsa tsihi̱ ra Herodes. Tacan cuvi̱ tyin cundaa̱ tsa caha̱n ra cuvi̱ ndusu yuhu Jutu Mañi yo taha̱n tsanaha jaha̱ Nyoo. Tyehen catyi̱ ra:Nda Egipto canyu tsi Sehe yu”, catyi̱ ra.
23255  MAT 2:17  Tacan cuvi̱ tyin cundaa̱ tsa caha̱n Nyoo tan tyaa̱ ra Jeremías, ra cuvi̱ ndusu yuhu ra taha̱n tsanaha. Tyaa̱ ra tyehen:
23256  MAT 2:18  Tsiñí yo iin ndusu ñuu Ramá, tsacú tsaa nyɨvɨ, tan iyo taahán ñi. Juvin ñi nyɨvɨ cuví tata ña Raquel, nyɨvɨ Israel, tsacú tsaa ñi tsa cuenda sehe ñi. Maa tyin ña cuñí ñi tsa naquihin ndaahvi nyɨvɨ tsi ñi tyin tsa yaha̱ tsihi̱ sehe ñi, catyí tsi nu tutu Nyoo.
23258  MAT 2:20  Ndu̱vita, qu̱ihin tsi lee ihya tsihin sɨhɨ ra. Tan cu̱nuhu nyico ndo nda Israel, tyin tsa tsihi̱ nyɨvɨ nducu̱ cahñi tsi ra lee ihya.
23260  MAT 2:22  Maa tyin quɨvɨ tsito̱ ra José tyin ra Arquelao, sehe ra Herodes, cuví ra rey nda Judea, nayuhvi̱ ra tan ña cuñí ra cuhun ra ndacan. Tan cuanuhu̱ ñi nda Galilea tyin tacan jacoto̱ Nyoo tsi ra tsitsi ñumaahna.
23261  MAT 2:23  Tsa tsaa̱ ñi ican, tan cuahán ñi nda ñuu Nazaret, cua coo ñi. Tan ican tsicoo̱ ñi. Tacan cuvi̱ tyin cundaa̱ tsa caha̱n ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo taha̱n tsanaha. Tyin catyi̱ ra naha tyin ra Jesús ra ñuu Nazaret cua cuvi ra.
23262  MAT 3:1  Quɨvɨ tsa ndi iyó ñi ñuu Nazaret, ra Juan, ra jacoondutyá tsi nyɨvɨ, cuahán ra nu tsɨquɨ tsa iyó Judea. Tan quitsaha̱ caahán ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tsa tsaá nu nyií ra.
23263  MAT 3:2  Tan catyí ra:Ndu̱ uvi iñi ndo cuatyi ndo tyin tsa cuñí tsaa quɨvɨ cundaca ñaha Nyoo tsi yo.
23264  MAT 3:3  Juvin ra Juan cuví ra tsa caha̱n ra Isaías ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo taha̱n tsanaha. Tan tyaa̱ ra tsa tsaha̱ Nyoo tsi ra tyehen: Cua tyaa soho yo ndusu ra nu caná tsaa ra nu tsɨquɨ tan catyí ra:Nu̱ña ndo iin ityi cuɨtɨ. Tan natyiso vaha ndo tsi ndo tyin tsa vatsi Jutu Mañi yo,” catyí tuhun tsa tyaa̱ ra Isaías.
23268  MAT 3:7  Maa tyin nyehe̱ ra Juan tyin cuaha xaan ra fariseo, ra tsa tyaá yahvi xaan ley vehe ñuhu, tan cuaha xaan ra saduceo, quitsi̱ ra naha tyin coondutya ra naha. Tan catyí ra tsihin ra naha: ―¡Nyooho, tumaa tata coo xaan cuví ndo! ¿A cuñí maa ndo tyin tsihin tsa coondutya ñi ndo tan ña cua tatsi tuñi ca Nyoo tsi ndo? Ña cuví.
23269  MAT 3:8  Na̱sama ndo cuhva iyó ndo, na nyehe yo tyin tsa ndu uvi̱ iñi ndo cuatyi ndo nuu Nyoo.
23270  MAT 3:9  Maa tyin ña ndu̱yaa ndo tan catyí ndo tyin nyɨvɨ tata ra Abraham cuví ndo. Tyin vasu tsihin yuu ihya, Nyoo cuví jananduvi ra nyɨvɨ ra Abraham.
23271  MAT 3:10  Tsa ndatú yatsa Nyoo tsi tandɨhɨ ndo tsa cuví ndo tumaa yutun tsa ña tsahá tsɨtɨ vaha. Cua tyahnya tun tan cua cayu tun, tacan cua javaha Nyoo tsihin ndo ―catyí ra Juan―.
23272  MAT 3:11  Tsa nditsa tyin yuhu jacoondutyá yu tsi nyɨvɨ tsihin ndutya, tan cuví tsi iin seña tyin tsa ndu uvi̱ iñi ñi cuatyi ñi. Maa tyin tsa yaha jacoondutya yu tsi ñi tsihin ndutya, vatsí inga ra cua jacoondutya tsi ñi tsihin Tatyi Ii Nyoo tan tsihin ñuhu̱ ihñi. Iyó ca tunyee iñi Nyoo tsi maa ra tan ñavin ca yuhu. Tan ndi tsa cuiso yu nditsan ra tan nduve yahvi nyaá yu, tyin maa ra cahnu ca cuví ra.
23276  MAT 3:15  Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra: ―Tsa vityin, na cuvi tsi cuhva catyi̱ yu tsihin un. Tyin cuñí tsi tsa javaha yo tandɨhɨ tsa vaha tsa cuñí Nyoo ―catyí ra tsihin ra Juan. Tacan tan ndoo̱ ra Juan vaha.
23277  MAT 3:16  Tsa yaha̱ tsicoondutya̱ ra Jesús tan quita̱ ra tsitsi ndutya. Tan nuña̱ andɨvɨ, tan ra Jesús nyehe̱ ra vatsí nTatyi Ii Nyoo, tumaa iin paloma. Tan tsaa̱ tsi sɨquɨ ra.
23279  MAT 4:1  Tacan tan tsindaca̱ Tatyi Ii Nyoo tsi ra Jesús iin nu tsɨquɨ, tyin cua nducu cuhva nu ña vaha tsi ra.
23281  MAT 4:3  Tacan tan natuhva̱ nu ña vaha nu nyaá ra, tyin cuñí nu nducu cuhva nu tsi ra. Tan catyí nu tsihin ra: ―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, ca̱han tsihin yuu ihya, na nanduvi tsi paan ―catyí nu ña vaha tsihin ra Jesús.
23282  MAT 4:4  Maa tyin ra Jesús nacaha̱n ra tan catyí ra: ―Tuhun Nyoo tsa nyaá nu tutu catyí tsi tyin: “Ña maa ñi tsihin tsa catsi nyɨvɨ tan coonyito ñi, tyin coonyito ñi tsihin tandɨhɨ tuhun caahán Nyoo” ―catyí ra Jesús tsihin nu ña vaha.
23284  MAT 4:6  Tan catyí nu tsihin ra: ―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, nda̱va nu nyaá un nu sucun ihya nda cuanda nu ñuhu. Tyin catyí tsi nuu tutu Nyoo tyehen: Nyoo cua tava tyiñu ra tsi ángel naha ra, cua jaha cuenda ra naha tsi un. Cua janahnra naha tsi un, tan ña cua nañi tsaha un nuu yuu.
23285  MAT 4:7  Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra: ―Tan juvin ñi catyí tuhun Nyoo: “Ña nducu cuhva un tsi Nyoo un―catyí ra Jesús tsihin nu ña vaha.
23288  MAT 4:10  Tacan tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra tsihin nu: ―Cu̱aahan, cuihna. Tyin nyaá tuhun Nyoo catyí: “Ja̱cahnu tsi intuhun ñi maa Jutu Nyoo, tan ja̱ha tyiñu tyiñu ra.”
23291  MAT 4:13  Maa tyin ña ndoo̱ ra ñuu Nazaret, nu tsahnra. Cuahán ra cua coo ra nda ñuu Capernaum, iin ñuu tsa canyií yatyin ñi yuhu miñi, nu ñuhu ra Neftalí yatyin ñuhu ra Zabulón.
23292  MAT 4:14  Tacan tan cundaa̱ tsa caha̱n ra Isaías, ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo, taha̱n tsanaha. Tan catyí ra:
23293  MAT 4:15  Ñuhu ra Zabulón tan ñuhu ra Neftalí tsa cayucú yuhu miñi inga tsiyo yutya cahnu Jordán, tsa cuví Galilea nu iyó nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví.
23294  MAT 4:16  Nyɨvɨ iyó nu naa, ñi iyó nu iyó tixahñu tuhun tsiihi, nyehé ñi iin ñuhu̱ nditsin tsa jandunditsín nu yucú ñi, catyi̱ ra Isaías.
23295  MAT 4:17  Nda cuanda quɨvɨ can, tan quitsaha̱ caahán ra Jesús tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ, tan catyí ra tsihin ñi:Ndu̱ uvi iñi ndo cuatyi ndo tyin tsa cuñí tsaa quɨvɨ cundaca ñaha Nyoo tsi ndo ―catyí ra Jesús tsihin nyɨvɨ.
23296  MAT 4:18  Ra Jesús tsicá ra yuhu miñi tsa nañí Ndutya Ñuhu Galilea. Tan nyehe̱ ra tsi uvi taahan ra tsihin yañi ra, ra Simón tsa nañí tucu Pedro, tan ra Andrés. Ra tɨɨ́n tyaca cuví ra naha. Tan cañí ra naha traya ra naha nu ndutya.
23297  MAT 4:19  Tacan tan catyí ra Jesús tsihin nduvi taahan ra naha: Na̱ha ndo, qu̱itsi nyicun ndo tsi yu. Tan yuhu cua jatyinyee tsi ndo tyin tumaa tsa tɨɨ́n ndo tyaca, tacan cua ñihi ndo nyɨvɨ cua cuvi nyɨvɨ Nyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
23301  MAT 4:23  Cuahán ra Jesús tsicá ra tandɨhɨ ñuu cuenda Galilea jacuahá ra tsi nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu tan iin tan iin ñuu. Caahán ra tuhun vaha nácaa ndacá ñaha Nyoo tsi yo. Tan janduvaha̱ ra tsi nyɨvɨ cuuhví tsihin tandɨhɨ ñi nuu cuehe tsa yɨhɨ́ tsi ñi.
23304  MAT 5:1  Nyehe̱ ra Jesús tyin cuaha xaan nyɨvɨ, tan ndaa̱ ra iin nuu yucu. Tan tsicunyaa̱ ra ican. Tacan tan nyɨvɨ tsicá tsihin ra, tsinunduvi̱ ñi tsi ra.
23306  MAT 5:3  Nasocó Nyoo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsitó tyin tsiñí ñuhu ra tsi ñi, tan tsa cuenda ñi cuví nu ndacá ñaha ra.
23307  MAT 5:4  ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuiihya cuñí tsa cuenda cuatyi ñi, nasocó Nyoo tsi ñi tan ña cua coo ca ñi tucuiihya iñi.
23308  MAT 5:5  ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña cahnu jahá ñi tsi ñi, nasocó Nyoo tsi ñi, tan cua naquihin cuenda ñi ñuhu ñayɨvɨ tsa catyi̱ Nyoo tyin cuhva ra tsi ñi.
23309  MAT 5:6  ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuñí xaan javaha cuhva catyí Nyoo, nasocó Nyoo tsi ñi, tan cua jatyinyee ra tsi ñi tan cua cuvi javaha ñi cuhva cuñí maa ra.
23310  MAT 5:7  ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cundaahví iñi tsi inga nyɨvɨ, nasocó Nyoo tsi ñi, tan cua cundaahvi iñi ra tsi ñi.
23311  MAT 5:8  ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa janduvaha̱ Nyoo añima, nasocó ra tsi ñi, tan cua nyehe ñi tsi ra.
23312  MAT 5:9  ’Tan nyɨvɨ tsa nducú cuhva tsa coo vaha nyɨvɨ tsihin Nyoo tan tsihin inga nyɨvɨ, nasocó ra tsi ñi tan cua catyi ra tyin sehe ra cuví tsi ñi.
23313  MAT 5:10  ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa javahá cuhva cuñí Nyoo tan ndasɨ cuñí nyɨvɨ nyehe ñi tsi ñi, nasocó Nyoo tsi ñi, tan tsa cuenda ñi cuví nu ndacá ñaha ra.
23314  MAT 5:11  Nasocó Nyoo tsi nyooho tsa caahán nyɨvɨ ndavaha ñi tsata, tan javahá ñi tsa uhvi tsi ndo, tan caahán ñi cuendu tsa ña nditsa sɨquɨ ndo tsa cuenda tsa tsinú iñi ndo tsi yu.
23315  MAT 5:12  Cu̱sɨɨ iñi ndo tun tacan javahá nyɨvɨ tsihin ndo; sɨɨ cu̱ñi ndo, tyin cahnu xaan tan sɨɨ xaan caá tsa cua ñihi ndo nda gloria. Tyin juvin ñi tacan javaha̱ nyɨvɨ tsa ña vaha tsihin tandɨhɨ ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo taha̱n tsanaha.
23316  MAT 5:13  Nyooho tsa tsinú iñi tsi yu, tumaa ñɨɨ vaha cuví ndo. Maa tyin tatun ñɨɨ, tan ndɨhɨ tsa uhva tsi, ña cua jandu uhva ca tsi tsa catsi yo. Ña vaha ca ñɨɨ can. Tacan tan javita yo can, tan cuañi nyɨvɨ tsata can.
23317  MAT 5:14  Nyooho cuví ndo tumaa ñuhu̱ tsa jandunditsín nu tsicá nyɨvɨ. Iin ñuu tsa canyií jiñi iin yucu, ña cua cuvi quɨhɨ xeehe tsi.
23319  MAT 5:16  Tan tacan taahán tsi jandunditsin tucu nyooho tsihin ñuhu̱ Nyoo tsa iyó añima ndo nu tsicá nyɨvɨ. Tacan tan nyehe ñi tsa vaha tsa javahá ndo, tan jacahnu ñi tsi Jutu yo Nyoo, ra nyaá gloria.
23320  MAT 5:17  ’Ña cu̱ñi ndo tyin yuhu vatsí janaa yu ley tsa tsaha̱ Nyoo tsi ra Moisés tyin tyaa ra. Tan ndi ña vatsí janaa yu tuhun tsa tyaa̱ tandɨhɨ ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo taha̱n tsanaha. Ñavin tyiñu can vatsí yu. Yuhu vatsí yu vatsí tyaa yahvi yu tsa caahán ley can, tan catyi tuhun yu tsihin ndo náa cuñí tsi catyí ley can.
23322  MAT 5:19  Yacan cuenda, ra tsa ña tyaá yahvi cuhva catyí Nyoo, vasu iin tsa luhlu ñi; tan janahá ra tsi nyɨvɨ na javaha ñi tacan, luxu cuii ñi cua cuvi ra nu ndacá ñaha Nyoo. Maa tyin ra tsa tyaá yahvi tandɨhɨ, tan janahá ra tsi inga nyɨvɨ, cahnu xaan cua cuvi ra nu ndacá ñaha Nyoo.
23323  MAT 5:20  Catyí yu tsihin ndo tyin tun ña tyaá yahvi vaha ca ndo tsi Nyoo tan ñavin ca tumaa javahá ra cuví maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ra cuví fariseo naha ra, ña cuvi quɨhvɨ ndo nu ndacá ñaha Nyoo.
23324  MAT 5:21  Nyooho tsa cuaha tsaha tsiñi̱ ndo tsa catyi̱ Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicoo̱ taha̱n tsanaha. Catyi̱ ra: “Ña cahñi ndo tsi nyɨvɨ, tyin tatun cahñi ndo nyɨvɨ, taahán tsi tsa cutuñi ndo.”
23326  MAT 5:23  ’Tan yacan cuenda quɨvɨ cuahán un vehe ñuhu, tan ndahá un tsa cua jamañi un tsi Nyoo, tan nducuhún iñi un tyin iyó tsa javaha̱ un tsi yañi un,
23327  MAT 5:24  na̱coo tsa cuahán tsihin un ityi nu altar vehe ñuhu. Tan cu̱hun jihna un ndacan un tucahnu iñi tsi yañi un. Tacan tan cuhun un nda vehe ñuhu inga tsaha, tan cu̱hva cuenda un tsa cua jamañi un tsi Nyoo.
23330  MAT 5:27  Nyooho tsa tsiñi̱ ndo tyin catyi̱ Nyoo taha̱n tsanaha tyin nyooho tsa iyó ñasɨɨhɨ, ña cua coo inga ñaha tsi ndo, tan ndi ñaha tsa iyó yɨɨ tan ña taahán tsi coo inga rayɨɨ tsi ña.
23332  MAT 5:29  ’Tatun tinuu cuaha un janacavá tsi un tsitsi cuatyi, vaha taxin ca ta̱va un tinuu un tan ja̱vita un can. Tyin vaha ca quɨhvɨ un nu ndacá ñaha Nyoo tsihin intuhun ñi tinuu un, tan ñavin ca tsa cuhun un anyaya tsihin nduvi taahan tsi.
23333  MAT 5:30  O tatun iin ndaha un janacavá tsi un tsitsi cuatyi, vaha taxin ca ca̱hnya un ndaha un tan ja̱vita un can. Tyin vaha ca tsa quɨhvɨ un nu ndacá ñaha Nyoo tsihin tsa lundu ndaha un, tan ñavin ca tsa nanɨɨ un tan cuhun un anyaya.
23334  MAT 5:31  ’Tan juvin ñi catyi̱ Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicoo̱ taha̱n tsanaha tyin yóo ra nacoo ihñi ñasɨɨhɨ ra, cuñí tsi tsa canɨ ra tutu tsa tindaha̱ ra tsihin ña.
23335  MAT 5:32  Maa tyin catyí yu tsihin ndo tyin nduve ndatu iyó tsi rayɨɨ tsa nacoo ra ñasɨɨhɨ ra tatun ña quituvi̱ ña tsihin inga rayɨɨ. Tyin tatun nacoo ra tsi ña, tan ñavin tsa cuenda cuatyi can, cua coo cuatyi ra nuu Nyoo. Tan tatun quihin ña inga rayɨɨ cua coo ndɨhɨ cuatyi ña. Tan tacan ra tsa cua quihin tsi ña cua coo ndɨhɨ cuatyi ra.
23336  MAT 5:33  ’Tan tsiñi̱ ndɨhɨ ndo, tyin catyi̱ tucu Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicoo̱ taha̱n tsanaha: “Tatun catyí ndo naha Nyoo maa’ tyin cua javaha ndo iin tsa cua javaha ndo nuu ra, taahán tsi tsa javaha ndo can tan ña jandavi ñaha ndo.”
23337  MAT 5:34  Maa tyin yuhu catyí yu tsihin ndo tyin ña cahan ndo naha Nyoo maa”. Tan ña ca̱han ndo tuhun andɨvɨ, tyin yacan cuví nu nyaá Nyoo.
23338  MAT 5:35  Tan ndi tuhun ñuhu ñayɨvɨ ihya ña ca̱han ndo, tyin ihya cuví nu tsañí Nyoo. Tan ndi ña ca̱han ndo tuhun ñuu Jerusalén, tyin ican cuví ñuu maa Nyoo tsa cuví ra Rey cahnu ca.
23340  MAT 5:37  Vaha ca ca̱han ndo iin ndaha ñi tun nditsa o tun ña nditsa tsa caahán ndo. Tyin tsa catyí ndo naha Nyoo maa” nu ña vaha jacahán tsi ndo tsa cahan ndo tacan.
23341  MAT 5:38  Tan tsiñi̱ tucu ndo tsa catyi̱ Nyoo taha̱n tsanaha: “Tatun cañí nyɨvɨ tsi ndo, tan tavá ñi iin nuhu ndo, o iin tinuu ndo, taahán tsi tyin javaha ndɨhɨ ra cumi tyiñu tacan tsihin ñi, tumaa tsa javaha̱ ñi tsihin ndo.”
23346  MAT 5:43  ’Tan tsiñi̱ tucu ndo tyin catyi̱ Nyoo taha̱n tsanaha: “cu̱ñi ndo tsi ra vaha iñi tsi ndo. Tan xaan cu̱ñi ndo nyehe ndo tsi ra xaan iñi tsi ndo.”
23347  MAT 5:44  Maa tyin yuhu catyí yu tsihin ndo, cu̱ñi ndo tsi nyɨvɨ xaan iñi tsi ndo. Tan ja̱vaha ndo tsa vaha tsihin nyɨvɨ caahán tsi ndo, tan tsi nyɨvɨ ña cuñí nyehe tsi ndo. Tan nda̱can tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda nyɨvɨ tsa caahán nyaa tsi ndo tan tsa cuenda ñi tsa jacuví tsa uhvi tsi ndo.
23350  MAT 5:47  Tatun tsahá ndo nacumi tsi maa ñi ra tsa vaha iñi tsi ndo tan ña jacuu ndo tacan tsihin inga ca nyɨvɨ, nduve tsa vaha xaan javahá ndo. Tyin juvin ñi tacan javahá nyɨvɨ tsa ña tsitó tuhun Nyoo.
23353  MAT 6:2  Tun cua javaha ndo tumañi iñi, ña cua jacoto ndo tsi inga nyɨvɨ tyin javahá ndo tumañi iñi. Ña ja̱vaha ndo tumaa icá ra tsa jahá tyin vaha xaan ra tan tsicá nuu ra naha nuyahvi tan tsitsi vehe ñuhu. Javahá ra naha tumañi iñi tyin na catyi nyɨvɨ tyin vaha xaan iñi ra naha. Yacan ñi ñihi̱ ra can naha ra, tan nduve náa cua cuhva Nyoo tsi ra naha.
23355  MAT 6:4  Xeehe ñi ja̱tyinyee ndo tsi ñi ndaahvi. Tan Jutu yo Nyoo cua nyehe ra tsa javahá ndo tacan. Tan cua cuhva ra tsa vaha tsi ndo.
23356  MAT 6:5  ’Tatun cua ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, ña ja̱vaha ndo tumaa javahá ra tsa jahá tyin vaha xaan ra naha. Tyin ra ican naha ra tuhvá ra naha tsicán tahvi tsi Nyoo nu tuvi nyɨvɨ, tan nyecú nyityi ra naha tsitsi vehe ñuhu o ityi cahnu tyin taahán iñi ra naha tsa cahan nyɨvɨ tyin vaha xaan ra naha. Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin yacan ñi ñihi̱ ra naha.
23357  MAT 6:6  Maa tyin nyooho quɨvɨ tsa ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, ña ndacan tahvi ndo tsi ra nu nyehe nyɨvɨ tsi ndo. Quɨ̱hvɨ ndo tsitsi vehe ndo tan na̱casɨ ndo yuvehe ndo tan nda̱can tahvi ndo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo. Tan intuhun ñi maa Nyoo Jutu yo cua nyehe ra tsa javahá ndo tacan tyin nuu maa ra tsicán tahvi ndo, tan ñavin nuu nyɨvɨ. Tan cua cuhva ra tsa vaha tsi ndo.
23358  MAT 6:7  ’Tatun cua cahan ndo tsihin Nyoo, ñavin juvin ñi tuhun tsa nduve yahvi nyaa ca̱han ndo. Tacan javahá nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo. Cuñí maa ñi tyin tacan tan cua tyaa soho Nyoo tsa caahán ñi, tyin cuaha xaan tsaha caahán ñi juvin ñi tuhun tsa tsa yaha̱ caha̱n ñi.
23359  MAT 6:8  Ña ja̱vaha ndo tacan. Tyin Nyoo tsa tsitó ra náa tsiñí ñuhu tsi ndo tsa ndi cumañi ca ndacan ndo tsi ra.
23360  MAT 6:9  Yacan cuenda nyooho, tatun cua ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, tyehen ca̱tyi ndo: Jutu Mañi ndi, tsa nyaá un gloria. Jacahnú xaan ndi tsi un.
23361  MAT 6:10  Na quitsi tsa ndaca ñaha un nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tan na javaha tandɨhɨ nyɨvɨ tandɨhɨ cuhva cuñí maa un, tumaa cuví nda gloria.
23364  MAT 6:13  Ña cuhva un tsa nducu cuhva nu ña vaha tsi ndi, coto javaha ndi cuatyi nuu un. Tyin maa un cuví ra jacacú tsi ndi ndaha nu ña vaha. Tan maa un cuví ra ndacá ñaha tsi ndi. Tan iyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi un. Tan taahán tsi tyin jacahnu tandɨhɨ nyɨvɨ tsi maa ñi un tandɨhɨ maa quɨvɨ tan na ña cundɨhɨ tsi. Na cuvi tsi tacan ñi. Tyehen taahán tsi ndacan tahvi ndo tsi Nyoo.