23218	MAT 1:5	Tan ra Booz, sehe ra Salmón tsihin ña Rahab cuvi̱ tsi ra. Tan sehe ra Booz tsihin ña Rut cuvi̱ tsi ra Obed, jutu ra Isaí.
23219	MAT 1:6	Tan ra David, ra cuvi̱ rey, sehe ra Isaí cuvi̱ tsi ra. Tan sehe ra rey David tsihin ñaha tsa cuvi̱ ñasɨɨhɨ ra Urías cuvi̱ tsi ra Salomón.
23220	MAT 1:7	Tan sehe ra Salomón cuvi̱ tsi ra Roboam, ra cuvi̱ jutu ra Abías. Tan sehe ra Abías cuvi̱ tsi ra Aza.
23221	MAT 1:8	Tan sehe ra Aza cuvi̱ tsi ra Josafat, ra cuvi̱ jutu ra Joram. Tan sehe ra Joram cuvi̱ tsi ra Uzías.
23222	MAT 1:9	Tan sehe ra Uzías cuvi̱ tsi ra Jotam, ra cuvi̱ jutu ra Acaz. Tan sehe ra Acaz cuvi̱ tsi ra Ezequías.
23223	MAT 1:10	Tan sehe ra Ezequías cuvi̱ tsi ra Manasés, ra cuvi̱ jutu ra Amón. Tan sehe ra Amón cuvi̱ tsi ra Josías.
23224	MAT 1:11	Tan sehe ra Josías cuvi̱ tsi ra Jeconías tsihin tandɨhɨ ra yañi ra. Tsicoo̱ ra naha quɨvɨ tɨɨ̱n ra ñuu Babilonia naha ra tsi nyɨvɨ Israel, tsa cua cuhun ñi cuvi ñi musu ra ñuu Babilonia can naha ra.
23225	MAT 1:12	Tsa yaha̱ can, tan tsicoo̱ sehe ra Jeconías, tan ra ican cuvi̱ ra Salatiel, jutu ra Zorobabel.
23229	MAT 1:16	Tan ra Jacob cuvi̱ jutu ra José, yɨɨ ña María. Juvin ña cuví sɨhɨ ra Jesús ra cuví Cristo, o cuñí tsi catyí, ra tsa jaquitsi̱ Nyoo tyin quɨhɨ ndaha tsi yo.
23231	MAT 1:18	Tyehen cuvi̱ tan cacu̱ ra Jesucristo: tsa yaha̱ cundaa̱ tyiñu tsa cua tindaha ña María tsihin ra José. Tan tsa ndi cumañi ca naquihin ra tsi ña, ñihi̱ sehe ña tsa cuenda Tatyi Ii Nyoo.
23232	MAT 1:19	Tan ra José, ra cua cuvi yɨɨ ña, vaha xaan iñi ra. Ña cuñí ra cuhva ra ticanuu tsi ña. Yacan cuenda tsica̱ iñi ra tsa nacoo xeehe ra tsi ña tan ña cua tindaha ca ra tsihin ña.
23233	MAT 1:20	Tan tsitsi tsa tsicá iñi ra yacan, quituvi̱ iin ángel Jutu Mañi yo nuu ra nu quixí ra. Tan nyehe̱ ra ñumaahna, tan catyí ángel can tsihin ra: ―José, tata ra David, ña ca̱ca iñi un quihin un tsi ña María cuvi ña ñasɨɨhɨ un, tyin sehe ña tsa cua cacu, sehe Tatyi Ii Nyoo cuví tsi.
23234	MAT 1:21	Tan tsa yaha cacu lee can, cua jacunañi un tsi ra: Jesús. Tacan cua cunañi ra tyin cua jacacu ra tsi nyɨvɨ ra tsa iyó cuatyi ñuu ñayɨvɨ ―catyí ángel can tsihin ra José.
23236	MAT 1:23	Tan catyi̱ ra tyehen: Ñaha yoco tsa ñaha ca coo yɨɨ, cua cuhun sehe ña. Tan cua coo iin sehe ña. Tan cua cunañi ra: Emanuel. Tan sɨvɨ can cuñí tsi catyi: “Nyoo iyó ra tsihin yo.”
23237	MAT 1:24	Tan tsa ndoto̱ ra José, javaha̱ ra tumaa catyi̱ ángel can tsihin ra. Quihi̱n ra tsi ña María tyin cuvi ña ñasɨɨhɨ ra.
23239	MAT 2:1	Cacu̱ ra Jesús ñuu Belén tsa canyií nu cuví Judea. Tan quɨvɨ can ra cuví rey Judea nañí ra Herodes. Tacan tan tsaa̱ juhva ra naha nda ñuu Jerusalén. Quee̱ ra naha ityi nu caná ñicanyii. Tan ra tsitó xaan cuví ra naha.
23240	MAT 2:2	Tsica̱ tuhun ra naha tsi nyɨvɨ tan catyí ra naha: ―¿Nu maa nyií ra cuví rey cuenda nyɨvɨ Israel? Tyin ityi nu caná ñicanyii nyehe̱ ndi tiñuu tsa tsahá cuenda tyin cacu̱ ra ityi ihya. Tan vatsí ndi vatsí jacahnu ndi tsi ra ―catyí ra naha.
23241	MAT 2:3	Quɨvɨ tsa tsito̱ ra rey Herodes tsa caha̱n ra can naha ra, tuñu xaan cuñí ra cuvi̱. Tacan tucu tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu Jerusalén can.
23242	MAT 2:4	Tacan tan cana̱ ra Herodes tsi tandɨhɨ ra jutu tsa cuví ityi nuu tsihin ra cuví jutu tan tsihin tandɨhɨ ra cuví maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra. Tan tsica̱ tuhun ra tsi ra naha numaa nda taahán tsi cacu ra Cristo.
23243	MAT 2:5	Tan nacaha̱n ra can naha ra tan catyí ra naha: ―Ñuu Belén tsa canyií Judea, ndacan taahán tsi cacu ra tyin tyehen tyaa̱ ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo nu tutu taha̱n tsanaha:
23244	MAT 2:6	Tan yooho Belén ñavin iin ñuu luhlu ñi cuví un tsa nuu tandɨhɨ maa ñuu tsa cayucú Judá tyin nuu yooho cua quita ra cua quɨhɨ ndaha tsi nyɨvɨ ñuu yu Israel. Maa ra cua jaha cuenda ra tsi ñi. Tacan catyí nu tutu Nyoo, ―catyí ra can naha ra tsihin ra Herodes.
23246	MAT 2:8	Tacan tan jacuhu̱n ra tsi ra naha nda ñuu Belén, tan catyí ra tsihin ra naha: ―Cu̱aahan ndo, tan nda̱ca tuhun vaha ndo tsa cuenda ra lee can. Tatun nañihi ndo tsi ra, qu̱itsi ca̱tyi tuhun ndo tsihin yu, tyin cuhun ndɨhɨ yu cujacahnu yu tsi ra ―catyí ra Herodes tsihin ra naha.
23247	MAT 2:9	Tsa tsiñi̱ ra tsa tsitó xaan can naha ra tsa caha̱n ra Herodes, tan quihi̱n ra naha ityi cuahán ra naha. Tan tiñuu tsa nyehe̱ ra naha ityi nu caná ñicanyii can, cuahán tsi ityi nuu ra naha. Tan tsicuɨñɨ̱ tsi maa maa sɨquɨ nu canyií ra lee can.
23248	MAT 2:10	Tan tsa nyehe̱ ra tsitó xaan can naha ra tyin tsicuɨñɨ̱ tiñuu can, sɨɨ xaan cuñí ra naha.
23249	MAT 2:11	Tan quɨhvɨ̱ ra naha tsitsi vehe nu canyií lee can. Tan nyehe̱ ra naha tsi ra tsihin ña María, sɨhɨ ra. Tan tsicuɨñɨ̱ tsɨtɨ ra naha tyin jacahnu ra naha tsi lee can. Tacan tan nuña̱ ra naha yuhu caja tsa ndahá ra naha. Tan tava̱ ra naha regalo tsa cuví xuhun cuaan, tan cutu vixi, tan ndutya tami tsa nañí mirra. Tan tsaha̱ ra naha tsi lee can.
23250	MAT 2:12	Tsa yaha̱ tsa nyehe̱ ra naha tsi ra Jesús tan cuanuhu̱ ra naha. Tan tsa cuanuhu̱ ra naha nyehe̱ ra naha ñumaahna tan catyí tsi tyin ña taahán tsi cuhun ra naha cucatyi tuhun ra naha tsihin ra Herodes. Yacan cuenda sɨɨn ityi cuanuhu̱ ra naha.
23251	MAT 2:13	Tsa yaha̱ cuahán ra tsa tsitó xaan can naha ra, tacan tan iin ángel Jutu Mañi yo quituvi̱ nuu ra José tsitsi ñumaahna. Tan catyí ángel can tsihin ra: ―Ndu̱vita, qu̱ihin tsi lee ihya, tsihin sɨhɨ ra, tan cu̱hun ndo nda ñuhu Egipto. Ndo̱o ndo ndacan nda cuanda cahan nyico yu tsihin un. Tyin ra Herodes cua nanducu ra tsi ra lee ihya tyin cuñí ra cahñi ra tsi ra ―catyí ángel can tsihin ra José.
23255	MAT 2:17	Tacan cuvi̱ tyin cundaa̱ tsa caha̱n Nyoo tan tyaa̱ ra Jeremías, ra cuvi̱ ndusu yuhu ra taha̱n tsanaha. Tyaa̱ ra tyehen:
23256	MAT 2:18	Tsiñí yo iin ndusu ñuu Ramá, tsacú tsaa nyɨvɨ, tan iyo taahán ñi. Juvin ñi nyɨvɨ cuví tata ña Raquel, nyɨvɨ Israel, tsacú tsaa ñi tsa cuenda sehe ñi. Maa tyin ña cuñí ñi tsa naquihin ndaahvi nyɨvɨ tsi ñi tyin tsa yaha̱ tsihi̱ sehe ñi, catyí tsi nu tutu Nyoo.
23257	MAT 2:19	Maa tyin tsa yaha̱ tsa tsihi̱ ra Herodes, tacan tan quituvi̱ nyico iin ángel Jutu Mañi yo nuu ra José nu quixí ra nda Egipto. Tan catyí ra tsihin ra:
23260	MAT 2:22	Maa tyin quɨvɨ tsito̱ ra José tyin ra Arquelao, sehe ra Herodes, cuví ra rey nda Judea, nayuhvi̱ ra tan ña cuñí ra cuhun ra ndacan. Tan cuanuhu̱ ñi nda Galilea tyin tacan jacoto̱ Nyoo tsi ra tsitsi ñumaahna.
23262	MAT 3:1	Quɨvɨ tsa ndi iyó ñi ñuu Nazaret, ra Juan, ra jacoondutyá tsi nyɨvɨ, cuahán ra nu tsɨquɨ tsa iyó Judea. Tan quitsaha̱ caahán ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tsa tsaá nu nyií ra.
23263	MAT 3:2	Tan catyí ra: ―Ndu̱ uvi iñi ndo cuatyi ndo tyin tsa cuñí tsaa quɨvɨ cundaca ñaha Nyoo tsi yo.
23264	MAT 3:3	Juvin ra Juan cuví ra tsa caha̱n ra Isaías ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo taha̱n tsanaha. Tan tyaa̱ ra tsa tsaha̱ Nyoo tsi ra tyehen: Cua tyaa soho yo ndusu ra nu caná tsaa ra nu tsɨquɨ tan catyí ra: “Nu̱ña ndo iin ityi cuɨtɨ. Tan natyiso vaha ndo tsi ndo tyin tsa vatsi Jutu Mañi yo,” catyí tuhun tsa tyaa̱ ra Isaías.
23265	MAT 3:4	Tan ra Juan nditsí ra jahma tsinu̱ tsihin ixi camellu. Tan cinturón ra, ñɨɨ cuví tsi. Tan tica xama tsatsí ra tan tsihí ra ndutya ñuñu.
23268	MAT 3:7	Maa tyin nyehe̱ ra Juan tyin cuaha xaan ra fariseo, ra tsa tyaá yahvi xaan ley vehe ñuhu, tan cuaha xaan ra saduceo, quitsi̱ ra naha tyin coondutya ra naha. Tan catyí ra tsihin ra naha: ―¡Nyooho, tumaa tata coo xaan cuví ndo! ¿A cuñí maa ndo tyin tsihin tsa coondutya ñi ndo tan ña cua tatsi tuñi ca Nyoo tsi ndo? Ña cuví.
23270	MAT 3:9	Maa tyin ña ndu̱yaa ndo tan catyí ndo tyin nyɨvɨ tata ra Abraham cuví ndo. Tyin vasu tsihin yuu ihya, Nyoo cuví jananduvi ra nyɨvɨ ra Abraham.
23271	MAT 3:10	Tsa ndatú yatsa Nyoo tsi tandɨhɨ ndo tsa cuví ndo tumaa yutun tsa ña tsahá tsɨtɨ vaha. Cua tyahnya tun tan cua cayu tun, tacan cua javaha Nyoo tsihin ndo ―catyí ra Juan―.
23272	MAT 3:11	Tsa nditsa tyin yuhu jacoondutyá yu tsi nyɨvɨ tsihin ndutya, tan cuví tsi iin seña tyin tsa ndu uvi̱ iñi ñi cuatyi ñi. Maa tyin tsa yaha jacoondutya yu tsi ñi tsihin ndutya, vatsí inga ra cua jacoondutya tsi ñi tsihin Tatyi Ii Nyoo tan tsihin ñuhu̱ ihñi. Iyó ca tunyee iñi Nyoo tsi maa ra tan ñavin ca yuhu. Tan ndi tsa cuiso yu nditsan ra tan nduve yahvi nyaá yu, tyin maa ra cahnu ca cuví ra.
23273	MAT 3:12	Tan ra ican ndahá ra pala tyin cua jandava ra trigu. Cua tava sɨɨn ra trigu vaha, tan cua natyihi vaha ra itsi. Tan cua cahmi ra tsahan tsa quita tsihin trigu can tsihin ñuhu̱ tsa ña cua ndahva maa ―catyí ra Juan.
23274	MAT 3:13	Tacan tan quita̱ ra Jesús Galilea tan tsaa̱ ra yutya cahnu Jordán nu nyií ra Juan, tyin cuñí ra tsa jacoondutya ra Juan tsi ra.
23275	MAT 3:14	Tsa jihna ñi ña cuñí ra Juan jacoondutya ra tsi ra, tan quitsaha̱ catyí ra tsihin ra: ―Cuñí un tsa jacoondutya yu tsi un, maa tyin ña taahán tsi tsa jacoondutya yu tsi un. Maa un taahán tsi jacoondutya tsi yu ―catyí ra.
23276	MAT 3:15	Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra: ―Tsa vityin, na cuvi tsi cuhva catyi̱ yu tsihin un. Tyin cuñí tsi tsa javaha yo tandɨhɨ tsa vaha tsa cuñí Nyoo ―catyí ra tsihin ra Juan. Tacan tan ndoo̱ ra Juan vaha.
23277	MAT 3:16	Tsa yaha̱ tsicoondutya̱ ra Jesús tan quita̱ ra tsitsi ndutya. Tan nuña̱ andɨvɨ, tan ra Jesús nyehe̱ ra vatsí nuú Tatyi Ii Nyoo, tumaa iin paloma. Tan tsaa̱ tsi sɨquɨ ra.
23278	MAT 3:17	Tacan tan caha̱n iin ndusu ityi andɨvɨ, tan catyí tsi tyehen: ―Ra ihya cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsi ra. Tan sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ra ―catyí ndusu can.
23281	MAT 4:3	Tacan tan natuhva̱ nu ña vaha nu nyaá ra, tyin cuñí nu nducu cuhva nu tsi ra. Tan catyí nu tsihin ra: ―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, ca̱han tsihin yuu ihya, na nanduvi tsi paan ―catyí nu ña vaha tsihin ra Jesús.
23282	MAT 4:4	Maa tyin ra Jesús nacaha̱n ra tan catyí ra: ―Tuhun Nyoo tsa nyaá nu tutu catyí tsi tyin: “Ña maa ñi tsihin tsa catsi nyɨvɨ tan coonyito ñi, tyin coonyito ñi tsihin tandɨhɨ tuhun caahán Nyoo” ―catyí ra Jesús tsihin nu ña vaha.
23284	MAT 4:6	Tan catyí nu tsihin ra: ―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, nda̱va nu nyaá un nu sucun ihya nda cuanda nu ñuhu. Tyin catyí tsi nuu tutu Nyoo tyehen: Nyoo cua tava tyiñu ra tsi ángel naha ra, cua jaha cuenda ra naha tsi un. Cua janahndɨ ra naha tsi un, tan ña cua nañi tsaha un nuu yuu.
23285	MAT 4:7	Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra: ―Tan juvin ñi catyí tuhun Nyoo: “Ña nducu cuhva un tsi Nyoo un” ―catyí ra Jesús tsihin nu ña vaha.
23286	MAT 4:8	Tacan tan quihi̱n nu ña vaha tsi ra inga tsaha, tan cuahán ra tsihin nu iin jiñi yucu sucun. Tan janaha̱ nu tandɨhɨ tsa cahnu cuví nu ndacá ñaha rey tan ra cumí tyiñu naha ra tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.
23287	MAT 4:9	Tan catyí nu tsihin ra: ―Yuhu cuhva yu tandɨhɨ maa tsa janaha̱ yu tsi un, tatun yooho tan cuɨñɨ tsɨtɨ un nuu yu tan jacahnu un tsi yu.
23288	MAT 4:10	Tacan tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra tsihin nu: ―Cu̱aahan, cuihna. Tyin nyaá tuhun Nyoo catyí: “Ja̱cahnu tsi intuhun ñi maa Jutu Nyoo, tan ja̱ha tyiñu tyiñu ra.”
23290	MAT 4:12	Quɨvɨ tsa tsito̱ ra Jesús tyin ra Juan nyií ra vehe caa, cuahán ra nda Galilea.