23229	MAT 1:16	U mejen aj Jacobo, aj Jose u c'aba'. Le'ec aj Jose abe'e, le'ec u yicham ixna' Mariaja. Le'ec ixna' Mariaja, u na' a Jesusu. —Cristo,— cu t'anoo' ti'i.
23231	MAT 1:18	Pues te'i. Wa'ye' u yaalbül c'u' a mani ti yanaji a Jesucristojo. Ix Maria u c'aba' u na' a Jesusu. Ix Mariaja, ac c'aata'an u men aj Joseje. Le'ec ti ix chu' to ix Mariaja, ti ma'ax to ch'a'büc u men aj Joseje, eeltabi ti ba'la'an. Abe'e, ti'i u Püsüc'al a Dioso.
23233	MAT 1:20	Le'ec ti tan to u tuclic c'u' a ca' u bete'e, chiclaji ti'i ichil u nümül jun tuul u yaj xa'num a Dios ti ca'ana. —Jose, inchech u mam aj quimen rey Davidi. Ma' a saactic a ch'aa' ix Maria ti'i a wütan. Le'ec u yal a bel u ca'a ti yantal ti'iji, yancunbi ti'i u men u Püsüc'al a Dioso,— cu t'an u yaj xa'num a Dios ti ca'an ti'iji.
23234	MAT 1:21	—Yantal u ca'a u yal xidal. Jesus u c'aba' ca' a tz'aa' u men bel u cu sa'altoo' ca' joc'ocoo' ichil u sip'il boon a cristiano a ti'iji. U nu'cul a t'an Jesusu, sa'alil,— cu t'an u yaj xa'num a Dios ti ca'an ti'iji.
23237	MAT 1:24	Le'ec ti aji aj Jose ti wüyülü, u tz'ocsaj c'u' a aalbi ti'i u men u yaj xa'num a Dios ti ca'ana. U ch'a'aj u yütan.
23239	MAT 2:1	Pues te'i. Le'ec ti yanaji a Jesus ich caj Belen cuenta Judeaja, que'en aj Herodes ti reyil te'i. Taloo' joq'ueeb q'uin a winic a walacoo' u cambal yoc'ol u cuentajil a xülaba. C'ochoo' ich caj Jerusalen u cüxtoo' a Jesusu.
23240	MAT 2:2	—¿Tuba que'en u reyoo' aj Israel a yanaji tunu? Ti wilaj u xülabil ti que'eno'on joq'ueeb q'uin. Talo'on ti xontal tu taan ti tz'oques u yanil,— cu t'anoo' a walacoo' u cambal yoc'ol u cuentajil a xülaba.
23243	MAT 2:5	—Yantal u ca'a ala'i ichil aj tz'i' caj Belen tu cuenta Judea,— cu t'anoo' ti'i. —Baalo' ilic u tz'iibtaj a winic u yadaj u t'an a Dios uchi,— cu t'anoo'.
23245	MAT 2:7	Pues te'i. Püyboo' a winic abe' a walacoo' u cambal yoc'ol u cuentajil a xülaba. Püyboo' ca' talacoo' ich mucul ti sut etel aj Herodese. U c'aataj ti'ijoo' biq'uini ti chiclaji a xülab a tan u ye'ic ti yanaji a Cristojo. U yadajoo' ti'i.
23246	MAT 2:8	—Ca' xique'ex a qui' cüxte tuba que'en a tz'ubu. Le'ec ca' a cüxte'exe, ca' talaque'ex a tzolo' ten. In c'ati ilic xan in beel ti xontal in tz'oques u yanil ala'aji,— cu t'an aj Herodes ti'ijoo'o. U tücaa'tajoo' ich caj Belen.
23247	MAT 2:9	Pues te'i. Binoo' jabix u yadaj a reye. Le'ec a xülab u yilajoo' tuba taloo' joq'ueeb q'uini, tan u beel taanil asto ti wa'laji yoc'ol u cuuchil a tz'ubu.
23249	MAT 2:11	Le'ec ti ocoo' ich naj, u yilajoo' a tz'ub etel u na', le'ec ix Mariaja. Xonlajoo'. U tz'ocsajoo' u yanil a Jesusu. U jebajoo' u cuch tuba tanoo' u talesic a sij-oolo. U tz'ajoo' a sij-ool ti'iji. U tz'ajoo' a orojo. U tz'ajoo' a jabix pomo. U tz'ajoo' a jabix boc u c'aba' mirraja.
23250	MAT 2:12	Pues te'i. Le'ec ti tanoo' u wüyül a walacoo' u cambal yoc'ol u cuentajil a xülaba, aalbi ti'ijoo' ich nümül ti ma' u ca' usc'aloo' etel aj rey Herodes. Joc'oo'. Usc'ajoo' ti ulaac' bej tac tu caal.
23251	MAT 2:13	Le'ec ti binoo'o, chiclaji jun tuul u yaj xa'num a Dios ti ca'an ti'i aj Jose ich nümül. —Liq'uen. Benes a tz'ub u yet'oc u na' tu cuenta Egipto. Te'i a muquique'ex a bajil asto in ca' adic te'ex. Le'ec aj rey Herodese, bel u ca'a u yaalte u cüxte a tz'ub ti'i u quimsical,— cu t'an u yaj xa'num a Dios ti ca'an ti'i aj Joseje.
23252	MAT 2:14	Ti'i ilic a ac'ü' abe'e, liq'ui aj Joseje. Joq'ui te'i. Caji u benes a tz'ub u yet'oc u na' ich cuenta Egipto.
23254	MAT 2:16	Pues te'i. Le'ec aj Herodese, u yeeltaj ti tusbi u menoo' a walacoo' u cambal yoc'ol u cuentajil a xülaba. Tz'iicaji tu jajil. U tücaa'taj quimsabüloo' tulacal aj meen tz'ub a xidal a que'enoo' ich caj Belen tac etel a nütz'a'anoo' tzeel a caja. Quimsaboo' a tz'ub a ca' p'e jaab yanoo' ti'i wa ma'ax to u müch'ü' a ca' p'e jaab u men u yadajoo' a walacoo' u cambal yoc'ol u cuentajil a xülab ti ca' p'e jaab tun chiclac a xülab abe'e.
23256	MAT 2:18	—U'yajbi u choconaquil a cristiano ich caj Rama. Naach u yawatoo' ti tanoo' u yoc'ol. Le'ecoo' ix ch'up aj Israele, tanoo' u yoc'ticoo' u yal. Ma' u c'ati jetz'tal u yool u men quimsaboo' u yal,— cu t'an a t'an u tz'iibtaj aj Jeremiasa.
23257	MAT 2:19	Pues te'i. Le'ec ti quimi aj rey Herodese, chiclaji jun tuul u yaj xa'num a Dios ti ca'an ti'i aj Jose ichil u nümül. Que'en to aj Jose ich cuenta Egipto.
23258	MAT 2:20	—Liq'uen. Benes a tz'ub u yet'oc u na' ich cuenta Israel tucaye'. Le'ec a mac u c'atiintaj u quimes a tz'ub biq'uin ado'o, quimi,— cu t'an u yaj xa'num a Dios ti ca'an ti'iji.
23259	MAT 2:21	Liq'ui aj Joseje. Caji u ca' benes a tz'ub u yet'oc u na' ich cuenta Israel tucaye'il.
23260	MAT 2:22	C'u' betiqui, u yubaj ti que'en aj Arquelao ti rey cuenta Judea tu jel u tat, le'ec aj quimen Herodese. Saac aj Jose ca' xi'ic te'i. Aalbi ti'i ich nümül ti sabeensil u beel te'i, mentücü, bini ich cuenta Galilea ichil ilic u cuenta Israel.
23261	MAT 2:23	Bini ti cuntal ichil jun p'eel caj u c'aba' Nazaret. Baalo' ti jajaji u t'an a Dios u tz'iibtaj a winic u yadaj u t'an a Dios uchi. —Aalbül u ca'a ti Nazareno ala'aji,— cu t'an a t'an a tz'iiba'an u men te'i culaji ichil a caj abe'e.
23262	MAT 3:1	Pues te'i. Le'ec ti que'en to a Jesus ich caj Nazarete, caji aj Juan aj tz'aj ocja' ti t'an ich p'atal lu'um tu cuenta Judea.
23264	MAT 3:3	Tzicbalbi aj Juan ti baala' u men aj Isaiasa, le'ec jun tuul u yadaj u t'an a Dios uchi: —Le'ec ada' u t'an jun tuul a tan u t'an ichil a p'atal lu'umu. Tojquinte'ex a na'at ca' a c'üme'ex a Noochtzil jabix tane'ex a tojquintic a beje,— cu t'an aj Isaiasa.
23268	MAT 3:7	Aj Juana, u yilaj ti tanoo' u c'ochol u c'ümoo' a ocja' a yaab a fariseo u c'aba'oo' u na'at y a saduceo u c'aba'oo' u na'ata. U tze'ectajoo' ti chich. —Inche'exe, top c'ase'ex jabixe'ex a cana. ¿Mac u yadaj te'ex ti'i ca' talaque'ex yoc'lal ma' a c'ümique'ex u tz'iiquil a Dios a wataca?— cu t'an aj Juan ti'ijoo'o.
23270	MAT 3:9	Ma' a wadique'ex ta bajil ti c'üma'ane'ex chen u men u mame'ex aj quimen Abraham. Tan in wadic te'ex. Le'ec a Dioso, jede'ec u paatal u su'tesic a tunich ada' ca' su'tuc ti'i u mamoo' aj Abraham,— cu t'an ti'ijoo'.
23271	MAT 3:10	—Inche'exe, jabixe'ex jun teec ti che'e. Paac' u ca'a a baat ti'i u ch'üquical a che'e. Tulacal boon a che' a ma' ta'ach u tz'eec ti quich'pan u wichi, bel u ca'a ch'ücbül. Bel u ca'a pulbul ich c'aac',— cu t'an aj Juan ti'ijoo'o.
23272	MAT 3:11	Pues te'i. Tan u t'an eteloo' a cristiano aj Juana. —Inene, walac in tz'eeque'ex ti ocja' etel ja' u men a jelaje'ex a tucul a tz'aje'ex a wool a tz'ocse'ex a Dioso. Watac jun tuul a mas nooch u wichil u meyaj tin wich inene. Ma' chucul in yanil ma'ax ti'i in ch'a'ical u cayte. Bel u cu tz'a'e'ex jabix ti ocja' pero chen etel u Püsüc'al a Dioso, y etel jabix c'aac',— cu t'an aj Juana.
23273	MAT 3:12	—Ala'aji, jabix mac a que'en u lupbeeb tu c'ü' ti'i u pulu' u nec' a püc'aal ti ca'nal. Baalo' ti walac u yuusbul u men a iq'ui, ca' joc'oc u c'asil. Bel u cu taac'te u nec' tu cuuchil, pero le'ec u pacha, bel u ca'a chubul ichil a c'aac' a ma' yan q'uin u tupul,— cu t'an aj Juan ti'ijoo'o.
23274	MAT 3:13	Pues te'i. Joq'ui a Jesus ich cuenta Galilea. Bini ti a noja' Jordan tuba que'en aj Juana. U c'atiintaj ca' tz'abüc ti ocja' u men aj Juan.
23275	MAT 3:14	Ma' cuchi u c'ati aj Juan u tz'aa' ti ocja'. —Mas qui' ca' a tz'a'een ti ocja' inene. Ma' cuchi inen ca' in tz'a'eech ti ocja'i,— cu t'an aj Juan ti'iji.
23276	MAT 3:15	—C'ümü ti baalo' a tz'a'een ti ocja' aleebili. Yan ti betic tulacal a jabix u c'ati a Dioso,— cu t'an a Jesus ti'iji. Aj Juana, u c'ümaj u tz'aa' ti ocja' a Jesusu.
23277	MAT 3:16	Le'ec ca' u c'ümaj a ocja' a Jesusu, joq'ui ich ja'. Jeebi a ca'ana. Le'ec aj Juana, u yilaj u yemel u Püsüc'al a Dios jabix paloma tac yoc'ol a Jesusu.
23278	MAT 3:17	U yubaj a t'an a tali ti ca'ana. —Le'ec ada' in Mejen. Yaj in wu'yi. Top qui' in wool etel,— cu t'an a t'an ti ca'ana.
23279	MAT 4:1	Pues te'i. Bensabi a Jesus u men u Püsüc'al a Dios ichil a p'atal lu'um ti'i ca' yaaltabüc emsabül u yool u men a quisini.
23280	MAT 4:2	Cuarenta q'uin cuarenta ac'ü' u p'ütaj a janal a Jesusu. Tan u suq'uin. Pachili, wi'ijaji a Jesusu.
23282	MAT 4:4	—Baala' ti tz'iiba'an,— cu t'an a Jesus ti'iji. —“Ma' chen etel pan cuxa'an a cristianoji. Yan ilic u tz'ocsic tulacal a t'an a walac u yadic a Dioso,” cu t'an a t'an a tz'iiba'ana,— cu t'an a Jesusu.
23283	MAT 4:5	Pues te'i. Le'ec a quisini, u bensaj a Jesus ich caj Jerusalen. U tz'aj a Jesus tac pol naj tu yotoch a Dioso.
23284	MAT 4:6	—Wa jaj ti u Mejenech a Dioso, pulu a bajil tac ti lu'um. Ma' ta yajtal u men baala' ti tz'iiba'an,— cu t'an a quisini. —“Le'ec a Dioso, bel u cu tz'aa' ti'ijoo' u yaj xa'num ti ca'an ca' u cününteechoo'. Bel a ca'a cününbül u menoo' ti'i ma' a t'ochic a woc tuwich tunich,” cu t'an a t'an a tz'iiba'ana,— cu t'an a quisin ti'i a Jesusu.
23286	MAT 4:8	Pues te'i. Le'ec a quisini, u bensaj a Jesus tac tu pol a witz a top ca'nala. U ye'aj ti'i tulacal boon a caj a yan yoc'olcab tac etel u quich'panil.
23287	MAT 4:9	—Bel in quin laj siji' tech tulacal ada'a, wa cuchi ca' xonlaquech a c'ajseen,— cu t'an a quisin ti'iji.
23288	MAT 4:10	—Baala' ti tz'iiba'an,— cu t'an a Jesusu. —“C'ajes a Noochtzili, le'ec a Diosil. Jadi' ala'i ca' a c'ajese,” cu t'an a t'an a tz'iiba'ana, mentücü, joq'uen wa'ye' quisin,— cu t'an a Jesus ti'iji.
23289	MAT 4:11	Pues te'i. Joq'ui a quisini. C'ochoo' u yaj xa'num a Dios ti ca'ana, U yaantajoo' a Jesusu.
23290	MAT 4:12	Pues te'i. Le'ec ca' u yubaj ti müchbi aj Juana, joq'ui a Jesus ich cuenta Judea. Ca' bini ich cuenta Galilea.
23291	MAT 4:13	Le'ec ti c'ochi te'i, ca' joq'ui ich caj Nazaret. Bini ti cuntal ich caj Capernaum. Chi' laguna que'en a caj abe'e. Te'i walac u c'ümic u bajil u cuentajil u lu'um u mamoo' aj quimen Zabulon etel u cuentajil u lu'um u mamoo' aj quimen Neftaliji.
23294	MAT 4:16	Le'ecoo' a cristiano abe'e, que'enoo' ich jabix ac'ü'ü. U yilajoo' a jabix a top sasili. Le'ec a pula'anoo'o, que'enoo' tu benil a c'asili, bete cuenta tincaaloo' u paac'too' u quimil y u beeloo' ich c'asil. Yanaji jabix a sasil ti'ijoo',— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana.
23296	MAT 4:18	Pues te'i. Le'ec ti tan u manül a Jesus tu chi' a laguna u c'aba' Galileaja, u yilaj ca' tuul a winiqui, u yitz'in u sucu'unoo' u bajil. Le'ec aj Simono, —aj Pedro,— cu t'anoo' ti'i. Le'ec u yitz'ini, aj Andres u c'aba'. Tanoo' u pulic ich ja' u chinchor ti'al u müchicaloo' a cüyü. Aj jooc'oo' a ca' tuulu.
23299	MAT 4:21	Caji ti ca' manül a Jesus tu chi' a lagunaja. U ca' ilajoo' ulaac' ca' tuul a winiqui. U yitz'in u sucu'unoo' ilic u bajil. Le'ec a ca' tuulu, u mejenoo' aj Zebedeo, le'ec aj Jacobo, u yet'oc u yitz'in le'ec aj Juana. Ichil u barco u tat que'enoo'. Tanoo' u yutzquintic u chinchor u yet'oc u tat. Pues te'i. A Jesusu, u püyajoo' a ca' tuulu.
23301	MAT 4:23	Pues te'i. Mani a Jesus tulacal tubajac cuenta Galilea. U ca'ansajoo' a cristiano ichil boon a naj tuba walacoo' u much'tal u c'ajesoo' a Dioso. U yadaj ti'ijoo' u pectzil yoc'ol biqui ca' uchuc u tücaa' a Dioso. U ch'anesajoo' ilic tulacal a boon p'eel u wich a c'oja'anil a yan ti'i a cristianojo.
23302	MAT 4:24	Eeltabi u patalil a Jesus tulacal tubajac cuenta Siria. U talesajoo' tulacal a c'oja'an etel a Jesusu. Yaaboo' u wich u c'oja'anil u c'uxuquil. Yan a que'en a c'ac'asba'al tu yoolo. Yan a walac u yoom u chi' u men c'ac'as c'oja'anil. Yan a sotmen u büq'uele. U ch'anesajoo'.
23304	MAT 5:1	Pues te'i. Le'ec a Jesusu, u yilajoo' boon u yaabil a cristianojo, mentücü, naq'ui tuwich witz. Tinlaji te'i. Le'ecoo' boon u yaj tz'ocsaj t'ana, naatz'oo' tu tzeel.
23305	MAT 5:2	Caji u ca'ansoo' u yaj tz'ocsaj t'an.
23306	MAT 5:3	—Boon tuule'ex a ac a weele'ex ti ma'ax to jumbelaque'ex a na'at etel a Dioso, qui'e'ex cuchi a wool, u men ti'i a jabixe'exe, yane'ex a cuuchil ti ca'an,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' u yaj tz'ocsaj t'an.
23310	MAT 5:7	—Boon tuule'ex a walaque'ex a ch'a'ic u yotzilil a maca, qui'e'ex cuchi a wool, u men le'ec a walac u ch'a'ic u yotzilil a maca, bel ilic u ca'a ch'a'bül u yotzilil,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' u yaj tz'ocsaj t'an.
23315	MAT 5:12	—Qui'aque'ex a wool tu jajil u men yan ti yaab a qui' te'ex a taac'a'an ich ca'an. Jabix ilic ti tan u betabül a yaj te'exe, baalo' ilic a betabi ti'ijoo' boon tuul u yadajoo' u t'an a Dios uchiji,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' u yaj tz'ocsaj t'an.
23316	MAT 5:13	—Pues te'i. Jabix ilic a taab a walac u ch'ooch'quintic a janal ti'i ma' u jomol c'astala, baalo' ilic inche'exe. Tane'ex a c'ütic u wich a c'as yoc'olcaba. C'u' betiqui, ca' joboc u ch'ooch'il a taaba, ¿biqui ca' yanac u ch'ooch'il tucaye'? Ma' ca' yan u c'abeetil. Jadi' walac u pulbul y u wa'wa'che'bel,— cu t'an a Jesusu.
23317	MAT 5:14	—Inche'exe, jabixe'ex jun p'eel sasil ti'ijoo' a cristiano yoc'olcab. Le'ec a caj a que'en pol witzi, ma' muctzil ta wichi,— cu t'an a Jesus ti'ijoo' u yaj tz'ocsaj t'an.
23320	MAT 5:17	—Pues te'i. Ma' a tuclique'ex wa udeen in jobes a ley u tz'iibtaj aj Moisesi. Ma'ax a tuclique'ex wa udeen in tupu' u t'an boon tuul u yadajoo' u t'an a Dios uchi. Ma' udeen ti'i ca' in tupu'i. Udeen ti'i ca' in jajcunte wa ti'i ca' in chicbes u jajil,— cu t'an a Jesusu.
23324	MAT 5:21	—Pues te'i. A wu'yaje'ex ti aalbi ti'ijoo' ti uchben mamaa' ti ma' u quimsicoo' u yetcristianojil. Le'ec mac a ca' uchuc u quimsaja, tz'abül u ca'a ichil u sip'il,— cu t'an a Jesusu.
23325	MAT 5:22	—C'u' betiqui, tan in wadic te'ex. Tulacal a mac a ca'ax chen tz'iic ti'i u yet'oco, sabeensil u tz'abül ichil u sip'il. Le'ec mac ca' u p'a'aste u yet'oco, sabeensil u bensabül tu taanoo' u yaabil aj il sip'ili. Le'ec mac ca' u yadü' tu c'asil ti pula'an u yet-hermanojili, sabeensil u beel ichil a infierno tuba yan a c'aac'a,— cu t'an a Jesusu.
23328	MAT 5:25	—Le'ec ti tan to u beel u tzole'ex yotoch caj aj tzolo, seebte'ex a bajil a wemes u yool. Wa ma'a, bel u cu bense'ex tu taan aj il sip'ili. Le'ec aj il sip'ili, bel u cu c'ube'ex ti'i a soldadojo. Bel u cu c'üle'ex ich cuarto.
23330	MAT 5:27	—Pues te'i. A wu'yaje'ex ti aalbi ti'ijoo' ti uchben mamaa' ti ma' u cüjtaloo' etel a ca'ax macaca.
23332	MAT 5:29	—Uchac tane'ex a cüxtic a sip'il chen etel c'u' a tane'ex a cha'antic jabix cuchi u nec' a wich ta waj seeb ta waj toj tan u tz'eec te'ex ca' a cüxte'ex a sip'ili. P'üte'ex a cha'antic jabix cuchi tane'ex a joc'sic u nec' a wichi, y a pule'exe. Mas toj jabix cuchi ca' sa'tüc te'ex jun cuul u nec' a wich tuwich ca' culaque'ex ti ca' cuul u nec' a wich y pulbule'ex a ca'a ichil a infiernojo,— cu t'an a Jesusu.
23333	MAT 5:30	—Wa cuchi tane'ex a cüxtic a sip'il chen etel c'u' a tane'ex a betiqui, jabix cuchi a waj seeb c'ü'e'ex a waj toj a tan u tz'eec te'ex ca' a cüxte'ex a sip'ili, mas qui' cuchi a ch'üquique'ex y ca' a pule'ex. Mas toj cuchi ca' sa'tüc te'ex jun p'eel a c'ü' tuwich ca' culaque'ex ti ca' p'eel a c'ü' y pulbule'ex a ca'a ichil a infiernojo,— cu t'an a Jesusu.
23334	MAT 5:31	—Pues te'i. Aalbi ilic ti'ijoo' ti uchben mamaa' a t'an ada'a. “Le'ec mac u c'ati u p'ütü' u yütana, yan u tz'iibtic u ju'umil ca' u tz'aa' ti'i ti'i u p'ütical,” cu t'an ti'ijoo' uchi,— cu t'an a Jesusu.
23335	MAT 5:32	—C'u' betiqui, baala' in t'an inene. Le'ec a tan u p'ütic u yütana, tan u tz'eec ti'i u yütan ca' u cüxte u sip'il, le'ec ca' cüjlac etel ulaac'. C'u' betiqui, wa cuchi cüjlaji u yütan etel ulaac'a, jede'ec cuchi u paatal u p'ütiqui. Le'ec mac ca' u yütante a ac p'üta'an u men u yichama, tan ilic u cüxtic u sip'il ala'aji, le'ec a cüjtala,— cu t'an a Jesusu.
23336	MAT 5:33	—Pues te'i. A wu'yaje'ex ti aalbi ilic ti'ijoo' ti uchben mamaa' a t'an ada'a. “Le'ec ti tane'ex a tz'eec a t'an a bete'ex jun p'eel ba'ala, ma' a c'ajsique'ex u c'aba' Dios ichil a t'ane'ex wa chen tus. Bete'ex c'u' a wadaje'ex a betic tu taan a Noochtzili,” cu t'an ti'ijoo' uchi,— cu t'an a Jesusu.
23341	MAT 5:38	—Pues te'i. A wu'yaje'ex ti aalbi ilic ti'ijoo' ti uchben mamaa' a t'an ada'a. “Le'ec u cüxtaj u sip'il ti ca' u tucaj u nec' u wich ulaac' maca, yan ilic u tucbul u nec' u wich tu jelil. Le'ec u cüxtaj u sip'il ti ca' u tochaj u coj ulaac' maca, yan ilic u tochbol u coj tu jelil,” cu t'an ti'ijoo' uchi,— cu t'an a Jesusu.
23342	MAT 5:39	—C'u' betiqui, baala' in t'an inene. Cha'e'ex u beticoo' a c'as te'ex a mac a c'asa. Le'ec mac ca' u jütz'ü' a p'u'uc tu yaj toj tu yaj seebe, sute'ex a junxeele, ti'i ca' ilic u jütz'ü',— cu t'an a Jesusu.
23345	MAT 5:42	—Mac a tan u matic a c'u' te'exe, tz'aje'ex ti'i. Mac a tan u maantic a c'u' te'exe, tz'aje'ex ilic ti'i,— cu t'an a Jesusu.
23346	MAT 5:43	—Pues te'i. A wu'yaje'ex ti aalbi ilic ti'ijoo' ti uchben mamaa' a t'an ada'a. “Yacunte a wet'oc. Motzinte a wettz'iiquil,” cu t'an ti'ijoo' uchi,— cu t'an a Jesusu.
23347	MAT 5:44	—C'u' betiqui, baala' in t'an inene. Yacunte'exoo' a tz'iic te'exe. C'ajes a Dios yoc'oloo' a tanoo' u betic te'ex a yaja,— cu t'an a Jesusu.
23348	MAT 5:45	—Ca' a bete'ex a baalo'o, chica'an ti inche'ex u mejene'ex a Dios ti ca'an u men baalo' ilic a walac u betic ala'aji. Walac u tz'eec u sac a q'uin yoc'ol a toj u na'at y yoc'ol a ma' toj u na'ata. Walac ilic u tz'eec ca' uchuc a ja' yoc'ol a toj u na'at y yoc'ol a ma' toj u na'ata,— cu t'an a Jesusu.
23352	MAT 6:1	—Pues te'i. Cününte'ex a bajil ti tane'ex a betic a qui' ti'i ma' a betique'ex chen ti'i ca' ilbic u menoo' a cristianojo. Wa cuchi ca' a bete'ex a qui' chen ti'i ca' ilbic ti baalo'o, ma' tu tz'abüle'ex a naal tu jel abe' u men a Tate'ex a que'en ti ca'ana,— cu t'an a Jesusu.
23353	MAT 6:2	—Le'ec ti tane'ex a tz'eec a sij-oolo, ma' a pecsique'ex a ma'ax c'u'i ti'i ca' aalbüc a qui'ile'ex jabix ti walacoo' u betic aj cho'o. Aj cho'o, walacoo' u betic abe' ichil boon a naj tuba walacoo' u much'tal a cristiano u c'ajes a Dioso, y walacoo' ilic u betic abe' ti calle. Tan in wadic te'ex u jajil. Ac u c'ümajoo' tun u jel a c'u' a walacoo' u betiqui. Le'ec u yaalbüloo' u qui'il u menoo' a cristianojo, le'ec u jel,— cu t'an a Jesusu.
23354	MAT 6:3	—Ma' baalo' ca' a tz'a'e'ex a sij-ool inche'exi. Le'ec ti tane'ex a tz'eec a sij-oolo, tz'aje'ex ti ma'ax mac u yeel jabix cuchi jun p'eel a c'ü'ü, ma' u yeel c'u' a tan u betic ulaac' jun p'eel a c'ü'ü, u men muca'an,— cu t'an a Jesusu.
23356	MAT 6:5	—Pues te'i. Le'ec ti tane'ex a t'an etel a Dioso, ma' a betique'ex jabix ti walacoo' u betic aj cho'o. Top qui' tu wichoo' ala'oo' u wa'tal ti t'an etel Dios ichil boon a naj tuba walacoo' u much'tal a cristiano u c'ajes a Dioso, wa xan tu xuuc' a calle chen ti'i ca' ilbic u menoo' a cristianojo. Tan in wadic te'ex u jajil. Ac u c'ümajoo' tun u jel a c'u' a walacoo' u betiqui, le'ec u yaalbüloo' u qui'il,— cu t'an a Jesusu.
23361	MAT 6:10	Ca' talaquech wa'ye' ti tücaa'. Tan cuchi a tz'ocsabül wa'ye' yoc'olcab jabix ilic ti walac a tz'ocsabül ti ca'an.
23363	MAT 6:12	Sa'tes ti sip'il u men ti sa'tesaj ti'ijoo' mac u betajoo' to'on a c'asa.
23364	MAT 6:13	Ma' a cha'ic ca' talac emsabül ti wool ca' ti bete' a c'asa. Sa'alto'on ti'i ma' ti cho'bol u men a c'asa. Inchech a reye. Yan a muc'. Nooch a yanil. Ma' yan q'uin u jobol. Baalo' ca' a wade'ex,— cu t'an a Jesusu.
23365	MAT 6:14	—Wa cuchi ca' a sa'tese'ex u sip'il a mac u betaj te'ex a c'asa, bel ilic u cu sa'tese'ex a sip'il a Tate'ex ti ca'an.
23367	MAT 6:16	—Pues te'i. Le'ec ca' a p'üte'ex a janal ti'i a suq'uini, ma' a betique'ex a wich jabix yaje'ex a wool jabix a walacoo' u betic aj cho'o. Ala'oo'o, walacoo' u betic u wich jabix top yajoo' u yool chen ti'i ca' chiclac ti'ijoo' a cristiano ti tanoo' u suq'uin. Tan in wadic te'ex u jajil. Ac u c'ümajoo' tun u jel a c'u' a walacoo' u betiqui, le'ec u yaalbüloo' u qui'il,— cu t'an a Jesusu.
23368	MAT 6:17	—Inche'exe, ma' a betique'ex a jabix ala'oo'o. Le'ec ca' a p'üte'ex a janal ti tane'ex a suq'uini, utzquinte'ex a tzo'otzel. Po'e'ex a wich.
23369	MAT 6:18	Ti baalo'o, ma' chica'an ti'ijoo' a cristiano wa tane'ex a suq'uin. Jadi' chica'an ti'i a Tate'exe. Ma' ta'ach u yilbil a Dioso. Tan u yilic c'u' a walac u yuchul ich mucul. Tulacal mac, bel u cu yila' ti tz'abüc te'ex u jel,— cu t'an a Jesusu.
23370	MAT 6:19	—Pues te'i. Ma' a taac'tique'ex a ayic'alil wa'ye' yoc'olcab tuba walac u jantabül u men ix moc'oc' wa u men itz. Wa'ye'e, jede'ecoo' u yocol aj xuuch' u xuuch'teje,— cu t'an a Jesusu.
23371	MAT 6:20	—Taac'te'ex a ayic'alil ich ca'an. Te'i ma' yan ix moc'oc' ma'ax itz ti'i u jantical. Ma' yan q'uin u yocol aj xuuch' te'i ti xuuch',— cu t'an a Jesusu.
23373	MAT 6:22	—Pues te'i. U men u nec' u wich a maca, chica'an u benil. Le'ec ti sasil u nec' u wichi, chica'an ti'i tulacal u benil.
23374	MAT 6:23	Le'ec ti ma' qui' u nec' u wichi, ma' ilic chica'an u benil. Baalo' ilic etel u na'at. Wa ma' qui' u na'ata, top yaab u sip'il jabix cuchi que'en ich ac'ü'ü. Top ac'ü' ac'ü' tu jajil tuba que'en,— cu t'an a Jesusu.
23375	MAT 6:24	—Pues te'i. Jun tuul aj meyaja, ma' tu paatal u betic u meyaj ti ca' tuul u tz'ulil. Motz ti'i a jun tuulu, y yaj u yubi ulaac' a jun tuulu. Wa ma'a, bel u cu tz'aa' u yool tu pach a jun tuulu, y bel u cu motzinte ulaac' a jun tuulu. Ma' ilic tu paatal a tz'eeque'ex a wool ich ca' xeel, tu pach a Dioso, y tu pach a taq'uini,— cu t'an a Jesusu.
23376	MAT 6:25	—Pues te'i. U men c'u' in wadaj to te'ex yoc'ol ma' tu paatale'ex a tz'eec a wool ich ca' xeele, tan in wadic te'ex. Ma' a top tuclique'ex tuba u talel a janale'ex a wuc'ule'ex ti'i a cuxtale'exe. Ma'ax a top tuclique'ex tuba u talel a noq'ue'ex ti'i a tz'eeque'ex ta woc'ol. Le'ec a cuxtale'exe, ma' jadi' a janale'exi, ma'ax jadi' a noq'ue'exi,— cu t'an a Jesusu.
23377	MAT 6:26	—Tucle'ex u cuxtaloo' a ch'iich'i. Ma' ta'achoo' u pac', ma'axoo' u joch. Ma' yanoo' u ranchojil u nül. C'u' betiqui, walacoo' u tzeenbel u men a Tate'ex a que'en ti ca'ana. Mas c'atiintzile'ex inche'ex tuwichoo' a ch'iich'i,— cu t'an a Jesusu.
23379	MAT 6:28	—Wa ma' patale'ex a bete' abe'e, ¿c'u' ca'a top tane'ex a tuclic biqui ca' yanaque'ex a noc'? Tucle'ex biqui ti walac u ch'iil a top' ich che'e. Ma' ta'ach u meyaj, ma'ax u jitic u noc',— cu t'an a Jesusu.
23380	MAT 6:29	—Tan in wadic te'ex. Le'ec ti yan a noc' a top quich'pan yoc'ol aj rey Salomon uchiji, ma' yan u quich'panil jabix jun p'eel top'o,— cu t'an a Jesusu.
23381	MAT 6:30	—Le'ec a top' abe'e, cuxa'an tu cuuchil aleebe. Samala, bel u ca'a pulbul ich c'aac'. Le'ec a Dioso, u tz'aj u quich'panil a top' abe'e, y jun p'e rato ilic cuxa'an. Mas que'en u yool a Dios u tz'aa' te'ex a noc' tuwich u tz'eec u quich'panil a top'o. Ma' top que'ene'ex a wool tu pach a Dioso. Top que'ene'ex to a wool tu pach a yoc'olcaba,— cu t'an a Jesusu.
23382	MAT 6:31	—Ma' a top tuclique'ex c'u' a c'abeet te'exe. Ma' a wadique'ex ta bajil: “¿Tuba ti cüxtic ti janal? ¿Tuba ti cüxtic ti wuc'ul? ¿Tuba ti cüxtic ti noc'?” Ma' a tuclique'ex ti baalo',— cu t'an a Jesusu.
23383	MAT 6:32	—Le'ecoo' a cristiano a ma' ti'i a Dioso, top walacoo' u tuclic c'u' a c'abeet ti'ijoo'o. Ma' cuchi baalo'e'ex inche'exi. Le'ec a Tate'ex ti ca'ana, ac u yeel tun ti laj c'abeet te'ex tulacal abe'e,— cu t'an a Jesusu.
23384	MAT 6:33	—Inche'exe, payanbej ca' a tucle'ex biqui'il u c'ati a Dioso. Tucle'ex a toj na'at jabix u c'ati. Jede'ec ilic u tz'abül te'ex tulacal a c'u' a c'abeet te'exe,— cu t'an a Jesusu.
23386	MAT 7:1	—Pues te'i. Ma' a tz'eeque'ex a mac ichil u sip'ili. Ti baalo'o, ma' ta tz'abüle'ex ichile'ex a sip'il.
23387	MAT 7:2	Jabix ilic ti walaque'ex a il sip'il, baalo' ilic ti bel u ca'a ilbil a te'exe. Jabix ilic ti walaque'ex a tz'eeque, baalo' ilic ti bel u ca'a tz'abül te'ex,— cu t'an a Jesusu.
23390	MAT 7:5	—Incheche, chen aj cho'ech. Payanbej joq'ues abe' a jabix a noxi' che' a que'en ichil u nec' a wich. Pachili, jede'ec a wilic ti qui' biqui ca' a joq'ues abe' a jabix a ta'lu'um a que'en ichil u nec' u wich a hermanojo,— cu t'an a Jesus yoc'oloo' u sip'il.