24288	MRK 1:4	Malany ja Isaiah inininy monmon John ja aningurtpulukpuning pu. Kayirrk la God inilangakanka angpaningulakan nuyu Jesus. La John annyunmangung wu ta God nuyu ta ngaralk wu pata arrarrkpi. Yanatapa yarrangung tuka karrapey la iyarning manpurrwa iwunguliny ja camel iwiya la muj iyarning ingiri ja karrungmarluta. Yanat inilangung itpiyitpi la kakurl. Kayirrk la John inininy monmon pu pata arrarrkpi pata awaning karrapey. La iminy pu, “Nuwurri ta arrarrkpi kutpangulingulin angkat, kurrungarutpanyi ta aliwi ta kurrungatpi la kurrungpanatpi ta God nuyu.” Kayirrk la yanat iminy pu, “Malany ta nuwurri kutpamilkpungen kutpanarra rtil God la ngapi kurrunpawinypun ta wungurlyak ta ngungpangurtpulukpun nuwurru.” Malany muj pata ararrkpi pata awulinganka Jerusalem wakapa ta karrpin ta kunak ngaw Judea la muj pata tuwuran waka wiyu Judea awuranka amalkpany tuka karrapey wakapa awanalyu nuyu John. Pata arrarrkpi aminy nuyu ja John, “Ngarri ngarrungatpi ta aliwi.” Wakapa yanatapa aningurtpulukpuning wu tuka wumawurr ta wungurlaj Jordan.
24292	MRK 1:8	La ngapi ngungurtpulukpun nuwurru wupaj la yanat angpaningurtpulukpun nuwurru ja Nyunyuk ja Iyarlmu.”
24295	MRK 1:11	Kayirrk la yalyungan God inilakajpungka kapa yurrng iminy, “Nuyi ta ngapi kunmalkpany. Ngapi kunmiyarma mira la ngapi ngamin marrmarr nuwu.”
24301	MRK 1:17	Wakapa Jesus iminy pu, “Arta, nuwulyanat, ngawu! Ngapi kurrunmiyarma kutpanaga arrkpanarra rtil. Ngapi kurrunmiyarma kurriwanawun larr yunyi muj kurrima ja kiyap la kurriwanama rtalk kutpunpanama arrarrkpi ngartu.”
24309	MRK 1:25	Kayirrk la Jesus inilakajpung martapapa mira ja yaliwi “Ankakujpina! Anmalkpanyiga tuka yanat.”
24311	MRK 1:27	Malany pata arrarrkpi awulangaling iwayantung wakapa awurlkpalangkeny kirrk. Kayirrk la awunpulakajpuning la wemin, “Kiki kangmin parak? Nuka ja arrarrkpi kanyunma ta wurrwurr ta yanat kannyatpi ta nuntawarrkurlyak mira! Yanat kimin pu pata Satan kawuyama nuyu pata weliwiyut ‘Kutpamalkpa tuka arrarrkpi ingijalk la kutpana’ kayirrk la kamalkpa kawarra warak.”
24321	MRK 1:37	Kayirrk la iwayawng la aminy nuyu, “Wigarra pata arrarrkpi kunpuyalma nuyi.”
24322	MRK 1:38	Kayirrk la Jesus iminy pu, “Ngawupa, arrkpana! Ngapi ngana tuka nungmatpa kunak awk wakapa ngungpanunma wu ta nungmalal wurluj. Malany nungpakapa nguranka pa nganayama warak.”
24324	MRK 1:40	Malany ja arrarrkpi animarrajpung warak tuka Jesus. La yanat innyatpang ja namurarri tuka ingiri. Yanat innyeny kartawarrkartawarr tuka Jesus ilangaling la angkat inilakajpukpuning, “Nganngulakanti!” Kayirrk la nukapa ja arrarrkpi iminy, “Ngapi ngungpurrun ta nuyi kungmiyarmang, nuyi nganngulajanyjing ngapipa.”
24325	MRK 1:41	Malany Jesus apa iniwurlkpungkuny ja arrarrkpi la iminy nuyu, “Ngapi ngungmiyarma kunpangulakan.” Kayirrk la Jesus imarreny iniwelkpung la iminy, “Nuyipa anngulikiny!”
24327	MRK 1:43	Kayirrk la Jesus inyarnangkatikiny iminy nuyu, “Ngapi marrik ngungmiyarmang nuyi kungunmay wu ta tukapa! La ngapi kunmiyarma nuyi anpana anpunpanuki ta nukiri pata kawuken wu pata Jewish arrarrkpi pata kawulangali mulil. Malany wenatapa kuntayan ta nuyi anngulikiny. La nuyi anpana tuka God nuyu ta nyunyuk kurrampalk la anpalangali mulil kuwawunya ja karlurri tuka Moses arrunyung murnin anngulikingan, la anpanamin nuyu God ta nungmalal mira. Malany yanatapa yarakapju ja karruningulakan. Tukapa ta ankingan mulil, pata amparrkamparr kuntayan la angkawurrun ja God iminy nuwu ta nungmalal.”
24349	MRK 2:20	Malanypi pata arrarrkpi ngantanama warak ngantanawun warrwak la pata jawirna ngartu ngawunpawurlkpungku la awalakuwun ta walij.”
24351	MRK 2:22	La muj tuka ta karrunta ta wurrwurr naka marrik arrungpu rlaw ja pujurlung ja imi rtapartap. Wakapa tuka karrunta nakapa kanti jir la kanya yirrk! Malany karrungpulawn parak ja wurrwurr ja pujurlung. La ta wulatpiyi wu pata Jew arrarrkpi la tuka ngapi kurrunukiki marrik angpartawkunyjili.”
24355	MRK 2:26	kayirrkapa la David yuran yurlgeny tuka God akurlyak kurrampalk atimanyka ta akurlyak ta walij. La wenatju parang pata kawuken ta wulatpiyi wu pata Jew arrarrkpi kapula ta akurlyak walij. La David la pata arrarrkpi nuyu apuwany ta walij, la nungpakapa angpukpung ta wulatpiyi ngarrurru ta Jew arrarrkpi! La God marrik iyintukuna wu.”
24360	MRK 3:3	Malany Jesus iminy nuyu nakapa ja arrarrkpi ja apartipartiyi yurnu tuka kanimarratpi iminy, “Anmajpungkina ankangalinga kani tuka kapal kuntayan wigarra yirrk.”
24363	MRK 3:6	Malany pata awukenang ta wulatpiyi wu iwarutpan awuran amalkpany pu pata jawirna nuyu ja yukenang pu Herod. Kayirrk la awaning ngarlakarlak aminy pu la wemin, “Arriwanawun Jesus.”
24366	MRK 3:9	Nungpakapa ta warntatarr Jesus awuningulakantiny wimurra pata arrarrkpi nungmalal. Kayirrk la wigarra akutju iwumiyarmany iwetpa Jesus awuningulakanti. Warrwak la wigarra yirrk mira pata arrarrkpi iwulirrngkakantiny wanyjikap tuka yanat, makiny la iminy pu pata awarrangung rtil wiyu nuyu, “Kurrimanyi angkat ngartu ja kapala. Kapin ta wenat ngantalirrngkakan angkat nakapa nganalurrangken tuka kapala.”
24368	MRK 3:11	La yara pata arrarrkpi iwatpang yaliwi tuka wingijalk pularr wu. La wenatapa iwayantung ja Jesus pata weliwi wakapa anyeny kirrkirrk wu pata arrarrkpi mawarlkanyiny kirrk tuka Jesus ilangaling, aminy nuyu, “Nuyi ta kunimalkpany God.”
24369	MRK 3:12	La ta awulajantung awuniluntuny ja Jesus iminy pu, “Kutakujpina!” Kayirrk la iminy pu, “Yunyi kutpin pu ngapi ta God nganimalkpany.”
24371	MRK 3:14	Kayirrk la awunimany 12 arrarrkpi pata awanarra rtil wiyu nuyu pata wingurlyakut. La iminy pu, “Ngapi kurrunmany pa atpanarra rtil la muj kurrunpalangaka kurriweni monmon pu. La muj God kurrunpannyun wutkut ta kurriwaka wu ja yaliwiyut.” La yanat awuniwarnangajpuning puka pata Wingurlyakut Pata Kawarra rtil Kawunilangaka Kawuyama Nuyu. Ta Apostles takapa arakap ta karrungparnangajpun.
24378	MRK 3:21	Malany nganti yirrik yuran iminy pu pata yanat witparlarrut, “Naka kinima kalajarr.” Kayirrk la puka pata witparlarrut awuranka iwumanyi warak tuka kunak la iwayatayan.
24379	MRK 3:22	Malany yara pata awunpukikang pata Jews wu ta wulatpiyi pata tuwuran Jerusalem. La wenat awuranka la aminang mali naka ja yaliwi ja Beelzebul ja jara ja ingurlaj Satan ja yukenang pu ja yaliwiyut kiwani nuyu Jesus. Kayirrk la aminy pu la wemin, “Naka ja Kiwken pu ja yaliwi kinnyun wutkut Jesus tuka kinnyaka wu ja yaliwiyut.”
24383	MRK 3:26	Kapin ja Satan la pata weliwiyut kawunginka la kawunparnama la wemin pata weliwiyut, malany yanatapa iwarlartpalililmin wakapa angpana yirrk nuyu ta wutkut! Wakapa marrik muj imi. Nuwurri marrik kurrungpurru mira.”
24389	MRK 3:32	Wakapa wimurra pata arrarrkpi awaning iwuwurlngan aril Jesus awalyung nuyu. La pata arrarrkpi aminy nuyu, “Jita nuyi inyalkpany nuwu la pata nuyi kutinganut kawulangali yalayala la kunpuyalma nuyi.”
24401	MRK 4:9	Kayirrk la Jesus iminy, “Kurralyunyi nuwurri kutpatpi larlngalk kurrungpawurrun ta ngapi ngamin nuwurru.”
24402	MRK 4:10	Malany Jesus awunnyarutpan pata napularrumpi iwaning. Malany yanatapa la pata 12 wingurlyakut pata awarrangung rtil wiyu nuyu la wera pata arrarrkpi awaning rtil. La iwulakajpung aminy nuyu, “Kulakulanyi mira ngarru tuka kungunmangung ngarru.”
24412	MRK 4:20	Tuka ngungunmangung, ja wanpirlk ja yuran yurrjurr tuka nungmalal ta kunak imurranyminyka nungmalal, la mata mamaligaj mamurranyminy karrkpin la mangatpang wanpirlk mata wurrwurr. Tukapa kanyunmaga pata arrarrkpi wularrut kawalyu nuyu God ngaralk tuka yanat kiminka ngarrurru. La puka pata arrarrkpi kapin mata mamarligaj mata mamurranyminy mangatpang mamurra mata warnpirlk.”
24415	MRK 4:23	Nuwurri kutpatpi larnngalk tuka kurralyu ngartu la kurrungpanama ngartu ngaralk.”
24416	MRK 4:24	La muj Jesus iminy pu, “Kutpanalyu mira ngartu la kurrungpawurrun tuka kurralyungan. Kapin ta kurralyungan ta wurluj nakapa God kutpayirtiki kurrungpawurrun mira tuka yanat parak la kutpayirtiki tuka kurrungpawurrun mira tuka yanat nuyu ta wulatpiyi. Kapin ta marrik kurrungmang mira ta wurluj tuka ngamin nuwurru nakapa God marrik kutjirtiking kurrungpurru mira.”
24418	MRK 4:26	La muj Jesus awunnyukikang la iminy pu, “Ngapi ngungmiyarma ngungpanunma nuwurru tuka nuwutpurra kutpanurlgenka nuyu ja arrunimalkpany God. La kayirrk ngungpanunma nuwurru ja arrarrkpi animiyarmany atiyurjiny wanpirlk ta walij pa innyakakangung ja wanpirlk tuka kunak. Yara yuran yurrjurr tuka kunak kayirrk la yarran parak la innyarutpan ja wanpirlk. Kayirrk la apalkpanyka ta aparligaj atjanat piyu ja arrarrkpi marrik aniwurruni ta kunuka atingulangung apurranyminang la nakapa God atingulangung apurranyminang. Mata wanpirlk ta walij nakapa apurranyminy aparligaj werrk awarntulyakpiny kayirrk la apalkpanyka wun ngaw. Malany awurrurtpiny kirrk pa awuranka pata arrarrkpi apulalkuny ta aparligaj la apumany ta wun ngaw. God ja kiwken ngarrurru la arrarrkpi pata kamartukpun nuyu nakapa awanurlgenka nuyu wigarra yirrk kapin ja wanpirlk tuka kayirrk ngungunmangung nuwurru.”
24424	MRK 4:32	Malany ta kiwuyurka nakapa kapalkpa ta aparligaj kayirrk la kawarntulyakpin ta karrkpin warrwak ta kamamurranymin mata karrkpin mira la kamangatpi magarra mata mamawurr wularr. Malany pata karlurri awk kawaga kangpungula kunak la kawani mawngkumawngku. Nungpakapa kangmin parak wu pata God nuyu arrarrkpi ta awungalme.”
24427	MRK 4:35	Wakapa akutju Jesus awunnyukikang pata arrarrkpi la jita muwarn wularrut inyurying parak la yanat angkat ilatikinang tuka kapala. Pa ilakujpiny tuka awunyukikang la iminy pu pata awarrangung rtil wiyu nuyu, “Arrungpanawun pirl wurrkaraga.”
24440	MRK 5:7	La Jesus iminy nuyu ja yaliwi, “Anmalkpanyiga korutpanyi ja arrarrkpi, nuyi ta nuwaliwi.” Yanat ja yaliwi ilajantiny la iyirrurlkeny, “Kunuka nuyu annguranka? Ngapi kunpurrun. Nuyipa Jesus. Nuyi ta kunimalkpany God. Yanatapa ja kiwken kirrk ngarrurru. Aralpa anpanamin ngartu la yunyi nganpun!”
24442	MRK 5:9	Kayirrk la Jesus inilakajpung, “Nuyi nganti nukurlaj?” Ja yaliwi iminyka, “Ngapi ngangurlaj Ngatpurra mira, la ngatpurra mira ngarrulgeny tuka arrarrkpi imarrk.”
24443	MRK 5:10	Pata weliwiyut awurlkpungkang angkat aminang nuyu, “Yunyi ngarruntangaka warak ta kunak.”
24445	MRK 5:12	La aminy nuyu pata weliwiyut, “Ngarruntangakanyi ngatpanurlgen tuka pikipiki.”
24450	MRK 5:17	Warrwakapa pata arrarrkpi aminang nuyu Jesus, “Anyanyji ngarrunarutpanyi ngatpalangali palat.”
24451	MRK 5:18	Jesus yalyungan pu la ilurrangkeny tuka kapala. Kayirrk la ja arrarrkpi ja innyatpang yaliwi inilakajpung Jesus iminy nuyu, “Arrkpanarra rtil nuyi.”
24452	MRK 5:19	Parang la Jesus iminy nuyu, “Makiny, anpana anpamurnangani tuka pata nuwutpalanparlarrut. La kungpanunma wu anpanamin pu ja God iyamany nuwu.”
24456	MRK 5:23	Kayirrk la iminy nuyu ja Jesus “Kinymaju mira jita ngapi nginymalkpany la ngungpurrun inypamaju. Ngungmiyarma kunypanatpi jita ngapi nginymalkpany nuyu inypangulikin.”
24460	MRK 5:27	Inyanat inyalyungan nuyu Jesus ta awunnyatpang, angawurrungapa inyminy, “Ta ngetping nuyu ja kiyarni nakapa nganangulikin.” Kayirrk la inyanat tuka kirrwara nuyu inyarran parak ingatpung nuyu ja iyarning.
24462	MRK 5:29	Malany ta ingatpung ja manpurrwa nakapa inyngulikiny la mata maningul nakapa malakujpiny. La angawurruning, “Aralpa nganingulikiny.”
24466	MRK 5:33	Kayirrk la inymurtpiny jita warramumpik angawurruning mira ta karrkpin mira ta algaj inyngulikiny mawarlkanyiny tuka wanyji yurnu nuyu la angunman nuyu tuka kiki angminy parak ngaw. Kayirrk la inyminy nuyu Jesus, “Ngapi pa kunatpung.”
24468	MRK 5:35	Wakapa Jesus inyilakajpuning jita warramumpik, la nganti yirrik ilinganka tuka Jairus nuyu kurrampalk la iminy, “Juka jita nuyi kunymalkpany inymajungan. Yunyi kungpurrun muj Jesus.”
24472	MRK 5:39	La Jesus yarran parak yurlgeny wukej la iminy pu pata arrarrkpi, “Kunuka nuyu kutpararrken? Jita warrawurnji marrik inymajunyi juka ninyarnankat la inyanat inyurnparrang.”
24473	MRK 5:40	Wenat angkuwurruning inyanatapa jita warrawurnji inymajungan la wenatapa iwuwuning parr yanat, parang la iminy pu, “Kutpalkpanyi yalayala!” Kayirrk la Jesus awunimany pata mayakpu la jita nigi ngaw jita warrawurnji la pata ngarrkarrk la werakap pata awarrangung rtil wiyu nuyu iminy pu, “Arrkpanurlgen ilij ngartu.” Kayirrk la awurlgeny tuka kurrampalk tuka jita warrawurnji inyung.
24476	MRK 5:43	La Jesus iminy pu, “Yunyi kutpin pu ta juka jita warrawurnji ngapi nginymajpungkuny.” Kayirrk la yanat iminy pu, “Ma! Kurrinypanawn apangala ta walij.”
24480	MRK 6:4	Kayirrk la Jesus iminang pu, “Tuka God kinnyun ja arrarrkpi kinini monmon ta ngaralk nuyu, pata arrarrkpi amparrkamparrk kamartukpun nuyu. La puka pata arrarrkpi kangkuwurrun ja nukapa ingurlyak arrarrkpi tuka iminang warranyngiw, malany marrik kayirrk amartukpu nuyu. Kapin muj pata witparlanparlarrut akutju marrik awalyung nuyu.”
24483	MRK 6:7	Malany wakapa Jesus awaning ngarlakarlak pata wurrkamaj yurnu la wurrkamaj yurnu la ngarrkarrk pata wingurlyakut pata yanat awarrangung rtil wiyu nuyu. Yanat iminy pu, “Nuwurri kutpana kunak la kunak kurrungpanunma ta God nuyu ta wurluj wu pata arrarrkpi. La wenat akutju kurruntayatayan tuka kutpunpayarrun parak. La yunyi kurrima warak ja palaji la walij, la ja rrupiya la muj manpurrwa. Nuka kurriwanama warak ja kajarntangali la mata yumparljumparl nuwurru. Warrwak tuka kutpamalkpa tuka kunak, la pata arrarrkpi awanamin marrmarr nuwurru pa kutpawani rtil, malany nuwurri wakapa kutpawani tuka arakap ta kurrampalk. La pata arrarrkpi marrik kurruntumiyarmang ta wakapa, la marrik wenat awalyung nuwurru ta ngaralk, wakapa kurrungpanarutpa warak. Kapin ta kurrungpanarutpa, la kurrapanawun tawktawk kurrungpaka ta yurlngpuj nuwurru tuka yurnu murnin nungpakapa ta wulatpiyi nuwurru. Nuwurripa kutpanamin pu, ‘Nuwurri marrik kurralyunyi nuyu ta ngaralk ja God la yamin wali iwanamin nuwurru la iwayintukun nuwurru.’” Kayirrk la Jesus iminy pu pata awarrangung rtil wiyu nuyu, “Ngapipa kayirrk kurrunpanawn ta wutkut tuka kurriwaka wu ja yaliwiyut pata arrarrkpi.” Kayirrk la wakapa ja Jesus awunilangakan tuka awayama nuyu God. Yanatapa awunilangakan pata 12 pata awarrangung rtil weminpi la wemin ngarrkarrk la muj ngarrkarrk pata arrarrkpi tuka awuyamany nuyu.
24490	MRK 6:14	Nungpakapa ta ngungpanunma nuwurru ta angmalkpany nuyu John ja Aningurtpulukpuning pu. Malany wakapa ja yukenang pu Herod inyimany wumpulaj warramumpik ninyngurlaj Herodius jita Philip nuyu ja awulingan Herod. La John yarran parak iminy nuyu manjat ja Herod, “Arta! Yunyi kunyma wumpulaj juka jita nuyi kutingan nuyu jita warramumpik.” Kayirrk la inyjirrinyminy angarnamangung ingawuni jita Herodius ja John la marrik kiki inymina, murnin ja Herod awunilangakan pata arrarrkpi iwumanyi ja John kayirrk la iwawutikin iwanutpa tuka kawuntuwutaka ta kunak. Kayirrk la jita Herodius marrik kiki inymina nuyu. Malany Herod imurtpiny murnin aniwurruning yanat John ja manjat ja numalal ja arrarrkpi la aniyarruning ta God nuyu ta alan akut la akut. Kayirrk la Herod inimiyarmany awaninga ngarlakarlak la ta John iminang nuyu wakapa yalyungan la marrikpan mali ja Herod. Warrwak la Herod anilangakan wurluj wu pata arrarrkpi pata awukenang pu la ja Herod nuyu pata arrarrkpi pata wimunpimun pata awukenang pu Galilee nuyu awulangaling mulil ta algaj ilurrang. La jita Herodius inyminy mali iwangawun ja John. Wakapa la jita Herodius inyalkpany ngaw jita warrawurnji ingarlukpangung nungmalal aminy marrmarr mira. Kayirrk la Herod iminy ngaw, “Ta kumiyarma tuka ta kunak awk nakapa kunpanawn. Ta kungmiyarma nakapa kunpawilkpun kunpanawn kunak la ngiwawilkpun ngiwanutpa tuka kunak ngartu la yara ja ngapi ngiwanatpi. La kunuka kumiyarma? Nungpakapa manjat ta ngapi ngamin nuwu. Ngapi marrik kuntagarru.” Jita ninyngalalk inyuran yalayala inyngalakajpung jita nigi, “Kiki nganamin nuyu la ngiwalakajpun?” La jita nigi inyminy, “Anpamurnangani warak kuwalakajpun ja Kiwken iwanilangaka ja arrarrkpi iwanimarlalku ja John ja Aningurtpulukpuning wu arrarrkpi la ta wanji nuyu kunpannyun.” Malany jita warrawurnji inyngurriny tuka Herod, inymalkpany nuyu la inyminy nuyu, “Ngungmiyarma kuwamarlalku kungpaka nuyu wanji John ja Aningurtpulukpuning pu arrarrkpi la kungpanutpa ta wanji tuka wilampilam, kayirrk la nganpanawn ngapi.” Kayirrk la yalyungan ja yukenang pu Herod la marrikpan mali. Parang la aniwurruning mira marrik animiyarmanyi annyukpuni ta wulatpiyi murnin awalyungan nuyu ta annyutpan ngaralk pata arrarrkpi awk. Kayirrk la iminy pu pata awuyamangung nuyu Herod ja yukenang pu, “Kutpana kurriwamarlalku ja John la kurrungpanamaga ta wanji nuyu kani tuka wilampilam.” Awarran parak pata awuyamangung nuyu tuka wukej tuka iwaning iwutikinang ja John wakapa iwumarlalkuny. Warrwak angkumany ta wanji nuyu angputpan tuka wilampilam kayirrk la angkumany parak inypung jita warrawurnji kayirrk la inyngawng jita warrawurnji jita nigi. Malany ta awalyungan ta aminang nuyu John ja Aningurlpulukpuning pu pata Herod nuyu arrarrkpi awarran parak pata John jawirna nuyu iwumany ja ingijalk iwuyurjiny tuka yurk. Warrwak la pata arrarrkpi awalyungan ja Jesus iyamangung wu la iwinyang monmon yanatapa. Yara pata arrarrkpi aminang nuka ja Jesus aminang mali nuka Elijah - la nuka ja nuwarlkparrakan annyunmangung ja God nuyu ngaralk ta wularrut mira - wera aminang yanat ja God inimurnanganinyka yarnangkat akutju. La wera pata arrarrkpi kamin nuka ja Jesus ja arrarrkpi ja kinilakula tuka God nuyu, kapin wera pata arrarrkpi aminang inilakulangung ngaralk God nuyu ta wularrut mira. La wera arrarrkpi aminang nuka Jesus ja John ja Aningutpulukpuning wu, la aminang nukapa God inimajpungkuny John akutju la innyung ta wutkut ta nuntatparlangkat mira. Nuka ja Herod ja Kiwken yalyungan tuka angpunmakpangung la iminy, “Ngapi ngawunatpi arrarrkpi pata John iwumarlalkuny tuka wanyji, la puka pata arrarrkpi kangkuwurrun - yanatapa John ja Kaningurtpulukpun wu. La ngapi ngungpurrun God inimajpungkuny yarnangkat akutju.”
24512	MRK 6:36	Anpuntangakanyi pata arrarrkpi nuyu apayalma walij apanala.”
24514	MRK 6:38	Kayirrk la Jesus iminy pu, “Kiki ja kurratayanti ta walij kiki kapin ta katju?” Awarran parakapa apayawng pa aminy, “Tuka awalinjinyut wurrkamaj yurnu ta kantijawa la ngarrkarrk ja kiyap.”
24521	MRK 6:45	Wakapa Jesus iminy pu pata awarrangung rtil wiyu nuyu, “Kutatina tuka kapala kurrungpanawun pirl wurrkaraga Bethsaida.” Kayirrk la Jesus iminy pu pata napulurrrumpi, “Kurrarakanyi!”
24540	MRK 7:8	Kayirrkapa ta nuwurri wiyu nuwurru. Murnin nuwurri kutpilkpungeny nuyu God nuyu ta wulatpiyi la nuwurri kurrungatpi jir ta arrarrkpi kangpungula ta wulatpiyi wu.”
24545	MRK 7:13	Nungpakapa kangmin parak ta nuwurri kurrungpanama warak ta God nuyu ngaralk la wenat pata arrarrkpi angkayarrun nuwurru ta nuwurri nuwurru ta wulatpiyi. Nuwurripa kutpin tukapa akut la akut.”
24547	MRK 7:15	Yunyi kurrungpurrun mira ta kurrata ta walij tuka nuwutakpirij la kurrungpawurrun mira tuka kurrkinka parangju. Malany God iwanalyu ta aliwi kangmalkpa tuka nuwutakpirij yanat iwanamin nuwurru nuwurri aliwi kurrungatpi tuka nuwurrkijalk.”
24550	MRK 7:18	Kayirrk la Jesus iminy pu, “Kurlingka nuwurri kalajarr marrik kurrungpurru mira? Kurralyunyi, kapin ta walij kurrata nakapa kawarra warak tuka wurak nuwurru malany ta warrwakapa la kapalkpa tuka awalijap ta kurrampalk ta kutja. Naka marrik awarray warak tuka walmukpuk. Malany ja God atjayanyjing ta walij la marrik imi nuwurru nuwurri ta nuwutpurrunti.” (Tukapa ta Jesus iminy pu tuka wularrut angpuyarruning tuka yara ta walij marrik apulanyi la ta kayirrk tuka awk ta walij arrapanala yirrk murnin nungmalal yirrk.)
24552	MRK 7:20	La Jesus angkat awunnyukikang pata awarrangung rtil wiyu nuyu, yanat iminy, “Arrarrkpi kangkuwurrun tuka wanji wu ta aliwi wenatapa kawungurrin arlalng - kayirrk la wenat kamajpungkin kangpuyarrun ta aliwi - la God kimin puka pata weliwiyut. Tukapa ta wenat awanamin parak: La wenat angkawurru ta wenat wiyu wu ta aliwiyut. La muj wenat kawarra warak kawu rtil pata wera. La muj wenat kamangirrakan. La wenat muj iwumiyarmang kapin pata wera arrarrkpi kiwetpi. La wenat muj awuling wumpulaj. La wenat muj marnti awuntuwu la amajung pata wera pata arrarrkpi. La muj wenat awarray purup la ja jara wularrut iwurnyakpiny. La muj wenat angpularrukuy nuyu pata arrarrkpi. La muj wenat awuntuwu namarlaja pata wera pata arrarrkpi. La muj wenat kamin mali wenat wiyu pata wingurlyak mira. La wenat kangkuwurrun tuka wenat wiyu wu. La wenat muj ami ta aliwi tuka kangmalkpaga wu tuka wanyji. La muj wenat ami ta nungmurrunti aliwi. Nungpakapa ta aliwiyut kangmalkpaga tuka kangkuwurrun tuka wanji wu. Ta karrungatpi nungmurrunti la God kimin puka pata arrarrkpi tumurrunjut.”
24559	MRK 7:27	Kayirrk la Jesus iminy ngaw, “Ngapipa ta Jew ngatpuran. La ngapi ngawunpayatayan pata ngapi ngartu pata arrarrkpi werrk, la nuwurri marrik ta Jew arrarrkpi. Nungpakapa ngapi ngawunpanalikpi werrk pata warranyngiw ngartu. La marrik nungmalal ta ngapang warak ta wenat wu la ngartakay warak ta walij tuka luluj.”
24560	MRK 7:28	Wakapa jita warramumpik inynginkan inyminy, “Aralpa, nuyi ta Ngarrunukiki. Pata luluj kawulangali wilik tuka kamalangali palapala kapula awalinyjinyut ta walij. Tuka katja yurrjurr warranyngiw kapatpi wirijpirij. Ngapi marrik Jew parangapa la ngungpurrun nungmalal ta arrkpayirtiki.”
24561	MRK 7:29	Wakapa Jesus iminy ngaw, “Nungpakapa nungmalal anminyka ngartu. La nuyipa kayirrk kanmartukpun ngartu. Kayirrkapa nuyi anpanuraka kunak. La ngapi nginyngulakantiny la ja yaliwi inyarutpan jita nuyi anngalkpany ngaw.”
24564	MRK 7:32	La wera pata arrarrkpi iwumanyka ja arrarrkpi nuyu Jesus. Nuka ja arrarrkpi ja inimany kalajarr la marrik inginkanyi mira. La pata arrarrkpi pata jawirna nuyu nakapa wenat iwulakajpung Jesus aminy nuyu, “Kawutpanyi ta yurnu tuka ngarri jawirna ngarru la kuwangulakan la iwangulikin.”
24568	MRK 7:36	Kayirrk la Jesus imurnanganiny parak iminy pu, “Yunyi kurrungunma wu tuka kiki ngaminy.” La wenat marrik awalyunyi nuyu ja Jesus. Angkat iminang pu, “Kutakujpina!” la angkat wenat aminang pu pata arrarrkpi, “Ja Jesus iningulikiny ja arrarrkpi.”
24569	MRK 7:37	Amparrkamparrk awurlkpalangkeny la aminy pu la wemin, “Jesus iminy kirrk tuka manjat mira. Yanat kawuningulakan pata kalajarr la pata marrik awunginkay ngaralk - yanat kawuningulakan pa nuyu awanginka.”
24572	MRK 8:3	Marrik ngawuntangakay warak amurnanganing tuka kunak wu. Wera pata arrarrkpi angkumarrajpungka warak la amalkpany kani la ta amurnanganing parak kunak wenatapa marnti awulatpalililmi la mawarlkanying. Kayirrk ngarrurri arrkpunpanawn ta walij.”
24573	MRK 8:4	Malany Jesus pata awarrangung rtil wiyu nuyu aminy nuyu, “Arta! Ngarrurri marrik arrawetping ta walij kani tuka karrapey la arrkpunu puka pata arrarrkpi.”
24574	MRK 8:5	Kayirrk Jesus iminy pu, “Kiki kurrawatpi ta kantijawa?” Wenat aminyka, “Ngarrawatpi wurrkamaj yurnu la ngarrkarrk ta kantijawa.”
24575	MRK 8:6	Parang la Jesus iminy pu pata arrarrkpi, “Kutpaninga tuka kunak.” Kayirrk la atimajpungkuny ta wurrkamaj yurnu la ngarrarrk ta kantijawa la ilingan iwarruj nuyu God ta walij kayirrk la atjukpung la awunnyung pata awarrangung rtil wiyu nuyu la wenat awunpung pata arrarrkpi.
24578	MRK 8:9	Malany warrwak pata arrarrkpi apuwularrung kirrk kayirrk la Jesus iminy pu, “Nuwurri kutpanuraka kunak.” Wakapa awaning 4000 arrarrkpi la amarlmanpung kirrk wakapa.
24580	MRK 8:11	Wakapa pata awukenang pu ta wulatpiyi pata awuntuwarnangajpuning Pharisees wakapa awaning tuka kunak. Kayirrk la wenat awalyungan pata arrarrkpi ja Jesus iwaning wakapa la awarran parak iwulakajpung yanat. Malany wenatapa angpulagarrukung nuyu pa wenat awanginka yanatapa. Wenat iwalakajpung aminy nuyu, “Nuyi anpanamin tuka ta wungurlyak la ta wutkut, la ngarri ngarrungpawurrun nuyi ta arrarrkpi ta kunilangakanka God.”
24581	MRK 8:12	Kayirrk la Jesus marrik imina marrmarr, yanat annyakan wumurra wirrngak la iminy, “Nuwurri ta kurrungmiyarma kurrungpayan ta wutkut warrwak la kutpamartukpun kutpanamin God nganilangakanka ta ngapi. Kurralyunyi! Ngapi nganamin nuwurru manjat. Ngapi kayirrk marrik kurrungayanjing ngartu ta wutkut ta nuwurri ta kani.”
24588	MRK 8:19	Kurlingka nuwurri kurrungpurrun ta arrawetpang wurrkamaj yurnu ta kantijawa la ngapi ngawunung ta walij pata 5000 napularrumpi arrarrkpi? Kiki ja yangali ta aparutpakpan ta nuwurri kurrapany akpaj?” La wenat aminy, “Wurrkamaj yurnu la wurrkamaj yurnu la ngarrkarrk ja yangali ngarratatikiny mampal.”
24589	MRK 8:20	Kayirrk la Jesus iminy, “Nuwurri kurrungpurrun muj ta wurrkamaj yurnu la ngarrkarrk ta kantijawa ngapilkpukpung wu pata 4000 pata arrarrkpi la kiki ta aparutpakpan?” La wenat aminy, “Wurrkamaj yurnu la ngarrkarrk ja yangali ngarratatikiny mampal.”
24590	MRK 8:21	Malany ja Jesus iminy pu, “Kurlingka nuwurri marrik kurrungpurru ngapi ta God nganilangakanka? Ta ngapi nungmiyarma ngapi wiyu ngakulay nuwurru ta kantijawa.”
24591	MRK 8:22	Kayirrk la Jesus la pata awarrangung rtil wiyu nuyu angkuwung pirl parak tuka wurl ta karrkpin amalkpany awuran tuka kinyuryi muwarn ta kunak wungurlaj Bethsaida. Wakapa wera pata arrarrkpi iwumany parak ja inimany punyikarlu nuyu Jesus kayirrk la iwulakajpung ja Jesus, “Kuwanatpi kuwangulakan.”
24593	MRK 8:24	Malany ja arrarrkpi yukeny la iminy, “Ee ngawunayan pata arrarrkpi la puka kawuyirrngun kapin warlk.”
24595	MRK 8:26	Kayirrk la Jesus iminy nuyu, “Anpanuraka!” Yanat iminy, “Kapin ta anpanuraka tuka kunak, yunyi kanngarra warak tuka kawani arrarrkpi.”
24597	MRK 8:28	Malany wenat aminy, “Yara pata arrarrkpi kamin nuka John ja aningurtpulukpuning pu imurnanganinyka yarnangkat. La pata wera pata arrarrkpi kamin nuka Elijah nukapa ja arrarrkpi ja wularrut mira iwaning. La pata wera pata arrarrkpi kamin nuyi ta kunininy monmon ta God nuyu wulatpiyi wularrut mira.”
24600	MRK 8:31	Kayirrk la Jesus annyunman pu pata awarrangung rtil wiyu nuyu ta aliwi angpanaga nuyu la yanat iminy, “Pata wimunpimun la muj pata kawuken ta wulatpiyi la pata kawunpukiki wulatpiyi wenatapa ngantumulutpulun ngapi murnin ngapi ta ngangurlyak ta arrarrkpi ta God nganilangakanka. Pukapa ngantanawun ngapi ngantamalanymakpa la ngantanawun ngawularr. Ngapipa nganamaju nganaw ngarrkarrk ta ngurrij, kayirrk la nganamajpungkin nganawani rtirr ngarnangkat akutju.”
24601	MRK 8:32	Jesus inininy monmon pu manjat tuka yanat kiki angpanamin parak nuyu warrwak. Malany Peter marrik animiyarmanyi imartukpuni nuyu ta nungpakapa. La Peter inimany parak awurtpiny parak awunparutpan pata wera la iniluntuny yanatapa ja Jesus la inininy monmon nuyu, “Yunyi kanmin ta nungpaka.”
24602	MRK 8:33	Kayirrk la Jesus imilkpungeny awunnyayawng pata awarrangung rtil wiyu nuyu, kayirrk la iminy nuyu manjat ja Peter, “Annyanyji nganarutpanyi! Nuyipa kapin Satan! Nuyi marrik kungpurru tuka God nuyu ta wulatpiyi la kungpurrun parak tuka arrarrkpi ta wulatpiyi.”
24603	MRK 8:34	Kayirrk la Jesus ilajantiny pu amparrkamparrk pata arrarrkpi wakapa awulangaling. Yanat ilajantiny pu la iminy pu la muj pata awarrangung rtil wiyu nuyu, “Ngawu kutjanyjiga kani wanyjikap.” Kayirrk la iminy pu amparrkamparrk, “Kapin nganti kanimiyarma mira nganpaniyarrun ngapi la yunyi kiwurrun ta nuyu wiyu. La yanat iwanamin kapin ngapi. Yanat iwangulinngulin murnin angpanaga ta iwamaju, aralpa, yanat iwamaju kapin ja arrarrkpi ja annyukpung ta wulatpiyi wakapa iwuwarlkarin iwanarnti tuka warlk, kapin ngapi.
24607	MRK 8:38	Nuwurri kurrungpurrun puka pata arrarrkpi ta kayirrk wenatapa tumurrunjut murnin marrik iwuwurru ja God. Kapin ta iwulagarru nakapa yanat wurwiny inyatping ngartu murnin ta wurluj ta ngungunman nuwurru ta ngapi ngartu, warrwak ngapipa wurwiny nganpanyatpi nuyu. Ngapi ta God nuyu arrarrkpi ta ngangurlyak mira, Malanypi ja ngapi nganimalkpany, ja God, yanatapa nganpaningurlyakpa, la ngapi ngatpamurnanganiga kani ilij pu pata kawani yurrng pata God nuyu pata wurluj kangkumaga. Nganti ja naka kinnyatpi wurwiny ngartu ta kayirrkapa, wakapa ngapipa wurwiny nganpanyatpi nuyu tuka nganamurnanganiga ngapi.”
24608	MRK 9:1	Kayirrk la Jesus iminy, “Kurralyunyi tuka ta ngaralk ngapi ngamin nuwurru ta kayirrkapa. Nuwurri nuwurrara arrarrkpi kurrungpayan ta wungurlyak mira. Ja God kurrunpanyuki ta yanatapa iwanuken kirrk la nuwurripa kurriwayan yanat ja nulawarrkurlyak mira. Nuwurripa kurrungpayan tuka angpanaga nuyu kayirrk la warrwak nuwurripa kutpamaju.”
24616	MRK 9:9	Warrwakapa la awulatpanka tuka murrgu, pa awarrangung parak la Jesus iminy pu ta manjat, “Yunyi kurrungunma wu pata wera tuka kurrungayawng. Kurrungpamirlajunju ta ngapi ta ngangurlyak ta God nganilakangalanka nganamaju werrk warrwak la nganamurnanganiga akutju nuwurru. Kayirrk la kurrungpanunma wu warrwak pata wera tuka kurrungayawng.”
24618	MRK 9:11	Kayirrk la iwulakajpung Jesus aminy nuyu, “La pata kawunpukiki ta wulatpiyi awk? Wenat kamin arrarrkpi ja nuwulwularrut ingurlaj Elijah iwamurnanganiga warrwak la God iwanilangakaga yanat nuyu ja ingurlyak arrarrkpi.”
24619	MRK 9:12	Kayirrk la Jesus iminy, “Pata kawunpukiki ta wulatpiyi awk angpunman ta aralpa. Ja arrarrkpi ja ingurlaj John yurankapa inininy monmon pu ta God nuyu ta wurluj, kapin Elijah iminy pu ta wularrut mira. Nukapa John ja aningulinnguliny angkat ngartu, parangapa la pata tumurrunjut pata arrarrkpi iwuwung la malany warrwak awanamin akutju ngartu ngapi ta ngangurlyak arrarrkpi ta God nganilangakanka. Ngantanawn kirrwara marrik muj awalyung ngartu. Tukapa kanyu kirrk tuka God nuyu ja jurra.”
24625	MRK 9:18	Ja yaliwi kannyen kirrkirrk nuyu la ja marryun kinnyaka warntayurr. La yanat kamawarlkanyi tuka kunak kernangkeyikin kimanpun ta yiyigi la kamaniwun malagatagat. La ngapi ngawuntakajpung pata kurrarra rtil ta iwakanyi nuyu ja yaliwi la makiny marrik iwakanyi nuyu.”
24629	MRK 9:22	Malany wugarra yirrk mira ja yaliwi annyenang kirrkirrk nuyu mawarlkanyang parak tuka yungku la tuka wupaj. La ja yaliwi kimin mali iwaniwun iwularr! Kurlingka marrik kawatping ngarru wurlk? La kungulakanyjing.”
24637	MRK 9:30	Warrwak la Jesus la pata awarrangung rtil wiyu nuyu angparutpan wakapa ta kunak la awarrangung parak Galilee ngaw ta kunak. Malany tuka awarrangung parak nakapa awunnyukikang parak pata awarrangung rtil wiyu nuyu. Marrik animiyarmanyi wigarrayirrk angkuwurruni tuka awarrangung parak. Malany tuka awarrangung parak marrik muj nganti aniwurruni murnin malakpuj awarrangung parakju. Kayirrk la iminy pu tuka yanat kiki angpanamin parak nuyu la yanat iminy pu, “Pata tumurrunti pata arrarrkpi ngantanama warak, ngapi ta ngangurlyak arrarrkpi ta God nuyu, la ngantanawun ngawularr. Kayirrk la nganaw ngarrkarrk ta ngurrij la nganamajpungkin.”
24642	MRK 9:35	Malany Jesus yuranap la iminy pu, “Nganti ja kanimiyarma iwanuken? Nakapa ja arrarrkpi marrik iwurru ta nuyu wiyu la imi ngapi ta ngangurlyak la iwayama wu wigarrayirrk.”
24648	MRK 9:41	La muj nganti yirrik ja kaniwurrun nuwurri ta ngapi karrarra rtil la yanat kanimiyarma kutpayirtiki tuka kurrunpannyartawn wupaj yanat, malany ja God apanilulkanyi nuyu tuka nungmalal iminang nuyu.”
24655	MRK 9:48	Malany wakapa tuka nungmurrunti kunak nakapa nungmurrunti mira la pata arrarrkpi pata kawarrra warak wakapa awunpangarajpukpun akut la akut. La awunpannyen kapin wirtu awunpanila akut la akut la muj awanala kapin yungku awanalyu akut la akut. La tuka awunpangarajpukpun marrik muj antakujpi.”
24656	MRK 9:49	Akutju Jesus iminy pu, “God angpannyatpi nuwurru arnangkat nuwurrkarra yirrk ta marrik kurralyung nuyu ja Kiwken. Kapin tuka angpanamin parak yungku mannyanakaga awanala yirrk.”
24657	MRK 9:50	Kayirrk la Jesus iminy, “Nuwurri kurriwurrun ja jirla naka numalal. La ta karryutpa tuka walij karratalken napalal. La kapin ta kiw kerrikpa ja jirla nakapa numurrunti karryaka. Nungpakapa kangmin parak nuwurru ta nuwurri. Nuwurri kutpanamin kapin jirla wu pata arrarrkpi. Nuwurri kutpanunmen tuka kutpunpanuki tuka awawani nungmalal warak. La nuwurri akutju kutpawani rtil nungmalal kirrk kurruntanama la nuwurrimung.”
24661	MRK 10:4	Malany Jew pata awukenang ta wulatpiyi awk aminy, “Moses animirrawung nungmalal ja arrarrkpi inyarutpay jita kawani. Nakapa ja arrarrkpi animirrawu tuka jurra annyutpay ta inypannyarutpa jita awaning. Yanat inypannyun ja jurra la inypanilangaka inypana.”
24666	MRK 10:9	Kurrungayanti kurrungpawurrun tuka God ja kawuningula kawunimirtujpa arakapju parang, malany marrik muj nganti awunnyartpirray.”
24669	MRK 10:12	Kapin jita warramumpik kingarutpa la yamin ja kawani la kingama jara ja arrarrkpi kawu rtil la naka marrik manjat la inyanat kangowkpun ta God nuyu ta wulatpiyi.”
24670	MRK 10:13	Warrwak la yara pata arrarrkpi awuntumany parak wenat pu pata warrayngiw nuyu Jesus. Wenat angkumiyarmangung Jesus annyatpa wu wanji la inilakajpuni God pa awunpannyayatayan. Malany pata Jesus awarrangung rtil wiyu nuyu awunpuluntuny pata arrarrkpi la aminy pu, “Kutpunmanyi warak pata warrayngiw.”
24672	MRK 10:15	Ta ngamin nuwurru ta manjat, kapin kutpunayanti pata warrayngiw ta kamartukpun pu ja mayakpu la jita nigi. Kapin ta nuwurri kutpartukpu ngartu ngapi kapin puka pata warrayngiw la kamartukpun pu pata nigi la mayakpu. Kapin ta marrik kutpartukpu kapin puka pata warrayngiw nakapa nuwurri ta marrik God nuyu ta arrarrkpi.”