23214	MAT 1:1	Je̱ Jesucristo je̱ jyu̱jpit jayu, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ Abraham, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ David. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe ñaske̱ꞌxidi:
23215	MAT 1:2	je̱ Abraham tseꞌe je̱ myajntk je̱ Isaac; je̱ Isaac tseꞌe je̱ myajntk je̱ Jacob; je̱ Jacob tseꞌe je̱ myajntk je̱ Judá je̱ts je̱ yꞌuts je̱ yꞌajch;
23216	MAT 1:3	je̱ Judá je̱ts je̱ ta̱ꞌa̱xta̱jk Tamar, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ myajntkta je̱ Fares je̱ts je̱ Zara; je̱ Fares tseꞌe je̱ myajntk je̱ Esrom; je̱ Esrom tseꞌe je̱ myajntk je̱ Aram;
23217	MAT 1:4	je̱ Aram tseꞌe je̱ myajntk je̱ Aminadab; je̱ Aminadab tseꞌe je̱ myajntk je̱ Naasón; je̱ Naasón tseꞌe je̱ myajntk je̱ Salmón;
23219	MAT 1:6	je̱ Isaí tseꞌe je̱ myajntk je̱ yakkutojkpa David; je̱ yakkutojkpa David je̱ts je̱ ta̱ꞌa̱xta̱jk juuꞌ veꞌe ijt je̱ jamyaꞌaju Urías je̱ ñu̱da̱ꞌa̱x, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ myajntk je̱ Salomón.
23221	MAT 1:8	je̱ Asa tseꞌe je̱ myajntk je̱ Josafat; je̱ Josafat tseꞌe je̱ myajntk je̱ Joram; je̱ Joram tseꞌe je̱ myajntk je̱ Uzías;
23224	MAT 1:11	je̱ Josías tseꞌe je̱ myajntk je̱ Jeconías je̱ts je̱ yꞌutsa̱ta̱jk, vanꞌit ku veꞌe je̱ israeejlit jayu ake̱e̱ꞌy yakvo̱o̱vdi je̱m babilóniait yꞌit jo̱o̱tm.
23225	MAT 1:12	Tá̱vani tseꞌe je̱ israeejlit jayu ake̱e̱ꞌy yakvo̱vda vyeꞌna, je̱tseꞌe jyaaꞌknañaske̱ꞌxijidi: je̱ Jeconías tseꞌe je̱ myajntk je̱ Salatiel; je̱ Salatiel tseꞌe je̱ myajntk je̱ Zorobabel;
23226	MAT 1:13	je̱ Zorobabel tseꞌe je̱ myajntk je̱ Abiud; je̱ Abiud tseꞌe je̱ myajntk je̱ Eliaquim; je̱ Eliaquim tseꞌe je̱ myajntk je̱ Azor;
23227	MAT 1:14	je̱ Azor tseꞌe je̱ myajntk je̱ Sadoc; je̱ Sadoc tseꞌe je̱ myajntk je̱ Aquim; je̱ Aquim tseꞌe je̱ myajntk je̱ Eliud;
23228	MAT 1:15	je̱ Eliud tseꞌe je̱ myajntk je̱ Eleazar; je̱ Eleazar tseꞌe je̱ myajntk je̱ Matán; je̱ Matán tseꞌe je̱ myajntk je̱ Jacob;
23229	MAT 1:16	je̱ Jacob tseꞌe je̱ myajntk je̱ José, je̱ María je̱ ñu̱yaaꞌy. Je̱ María tseꞌe je̱ Jesús je̱ tyaak. Je̱ Jesús tseꞌe je̱ Cristo, juuꞌ veꞌe je̱ Nteꞌyam vyinko̱o̱n je̱tseꞌe yakkutojknit.
23230	MAT 1:17	Ax makmajkts naske̱ꞌe̱xats je̱ꞌe̱ veꞌe vyeꞌna ku veꞌe je̱ Abraham ku̱jx yakmacho̱va̱tsa̱a̱ꞌn je̱ts je̱ David ku̱jx paat; makmajkts naske̱ꞌe̱xavats je̱ꞌe̱ veꞌe ku veꞌe je̱ David ku̱jx yakmacho̱va̱tsa̱a̱ꞌn je̱ts vanꞌit ku̱jx paat ku veꞌe je̱ israeejlit jayu ake̱e̱ꞌy yakvo̱o̱vdi je̱m Babilonia; makmajkts naske̱ꞌe̱xavats je̱ꞌe̱ veꞌe ku veꞌe vanꞌit ku̱jx yakmacho̱va̱tsa̱a̱ꞌn je̱ts vanꞌit ku̱jx paat ku veꞌe je̱ Cristo kyeꞌx.
23231	MAT 1:18	Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe je̱ Jesucristo kyeꞌx. Toꞌk xa veꞌe je̱ jayu yꞌijt juuꞌ veꞌe José du̱xa̱a̱j. Pú̱kani tseꞌe du̱jayep vyeꞌna toꞌk je̱ kiixa̱ta̱ꞌa̱x juuꞌ veꞌe María du̱xa̱a̱j, je̱ꞌe̱ juuꞌ veꞌe u̱xꞌo̱o̱k je̱ Jesucristo tyaaki. Ka̱kꞌapu̱kna veꞌe cha̱a̱nada vyeꞌna, vanꞌit tseꞌe je̱ Espíritu Santo je̱ Nteꞌyam je̱ mya̱kkin ka̱jx du̱yaktaajñ je̱ María ónu̱k ma̱a̱t.
23232	MAT 1:19	Ax je̱ José, tu̱vts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ jyáyuvin je̱ jyoojntykin yꞌijt. Ku veꞌe du̱ꞌix je̱ts ónu̱k ma̱a̱tani veꞌe je̱ María, ax kaꞌa tseꞌe du̱ꞌuktso̱jkni je̱tseꞌe du̱ma̱a̱ttsa̱a̱nat, ni kaꞌa tseꞌe du̱tso̱jkpa je̱tseꞌe ku̱du̱yaktso̱ꞌo̱tyuujn, je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe du̱ꞌukvinmaajy je̱ts ayuꞌutsji veꞌe ku̱du̱maso̱o̱kni.
23233	MAT 1:20	Namvaateꞌe je̱ José veꞌem du̱vinmay, vanꞌit tseꞌe toꞌk je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles yakꞌixji je̱ kumaꞌaj ka̱jx juuꞌ veꞌe jidu̱ꞌu̱m na̱ꞌmu̱xju: ―José, je̱ David je̱ chaan je̱ kyo̱o̱j, kadi mtsa̱ꞌa̱ga je̱tseꞌe je̱ María xma̱a̱ttsa̱a̱nat, ku̱x je̱ Nteꞌyam je̱ kyutojku̱n ka̱jxeꞌe je̱ Espíritu Santo yaktaajnji ónu̱k ma̱a̱t.
23237	MAT 1:24	Ku veꞌe je̱ José jyo̱tvij, veꞌem tseꞌe du̱tuujn ax joꞌn je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles ña̱ꞌmu̱xji, mya̱a̱ttsu̱u̱niꞌukvaan tseꞌe je̱ María;
23239	MAT 2:1	Je̱meꞌe Belén je̱ Jesús kyeꞌx, toꞌk je̱ kajpu̱n juuꞌ veꞌe je̱m judéait yꞌit jo̱o̱tm, vanꞌit ku veꞌe je̱ Herodes yakkutojkp vyeꞌna. Vanꞌit tseꞌe jye̱ꞌydi je̱m jerusaleenit kyajpu̱n ka̱jxm je̱ yaaꞌtya̱jkta juuꞌ veꞌe je̱ maatsa du̱nu̱ꞌixpa̱jkidup,
23240	MAT 2:2	je̱m je̱ꞌe̱ veꞌe cho̱o̱ꞌnda joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum, je̱tseꞌe du̱ꞌamo̱tutú̱vidi: ―¿Jómaseꞌe yꞌit je̱ israeejlit jayu yakkutojkpa juuꞌ veꞌe ke̱ꞌx? Joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum, je̱mts a̱a̱tseꞌe nꞌix je̱ maatsa juuꞌ veꞌe du̱yaknu̱ke̱ꞌxnata̱jkip je̱ts ta̱ veꞌe kyeꞌex, je̱ꞌe̱ ka̱jxts a̱a̱tseꞌe yaja tu̱nmín je̱ts a̱a̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe nvinjávat nvintsa̱ꞌa̱gat.
23241	MAT 2:3	Ku veꞌe je̱ yakkutojkpa Herodes du̱mo̱tu, vanꞌit tseꞌe ñavyinmaꞌyu̱nmo̱o̱jyji, nay veꞌempa tseꞌe nu̱jom je̱ jerusaleenit jayu.
23242	MAT 2:4	Vanꞌit tseꞌe je̱ yakkutojkpa du̱vatsa̱a̱jv nu̱jom je̱ teeꞌta̱jk je̱ vyintsa̱nda je̱ts je̱ tsaptu̱jkpit yakꞌixpa̱jkpata̱jkta, je̱tseꞌe du̱ꞌamo̱tutú̱vidi pa̱n joma veꞌe kye̱ꞌe̱xu̱t je̱ Cristo, juuꞌ veꞌe je̱ Nteꞌyam vyinko̱o̱n je̱tseꞌe yakkutóku̱t.
23244	MAT 2:6	Je̱ts miitsta, beleenit jáyuda juuꞌ veꞌe tsu̱u̱nidup yaja judéait yꞌit ja̱a̱t, mnu̱má̱jidup xa miitseꞌe nu̱yojk je̱ts kaꞌa veꞌe je̱ viijnk jáyuda juuꞌ veꞌe tsu̱u̱nidup yaja Judea, ku̱x je̱meꞌe mkajpu̱n ka̱jxmda jyé̱jat toꞌk je̱ yakkutojkpa juuꞌ veꞌe du̱ꞌixꞌijtnup a̱ts je̱ njáyuda, je̱ israeejlitta. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe du̱jatyaajñ.
23245	MAT 2:7	Vanꞌit tseꞌe je̱ Herodes ayuꞌuts du̱vatsa̱a̱jv je̱ꞌe̱da juuꞌ veꞌe je̱ maatsa du̱nu̱ꞌixpa̱jkidup je̱tseꞌe du̱ꞌamo̱tutu̱vi pa̱n vinꞌiteꞌe du̱ꞌixꞌukvaandi je̱ maatsa.
23249	MAT 2:11	Ku veꞌe tya̱jkidi je̱p tu̱jkp, yꞌixtu tseꞌe je̱ piꞌk mix ma̱a̱t je̱ tyaak María, vanꞌit tseꞌe du̱vinko̱xkténidi je̱ piꞌk mix ónu̱k je̱tseꞌe du̱vinjaꞌvidi du̱vintsa̱ꞌkidi. Vanꞌit tseꞌe du̱yakꞌavaatsti je̱ yꞌapa̱jkinda je̱tseꞌe du̱mo̱o̱ydi je̱ vyintsa̱ꞌkin: je̱ oro, je̱ts je̱ incienso ax joꞌn je̱ po̱o̱m, je̱ts je̱ paꞌajk xooꞌkpa juuꞌ veꞌe mirra du̱xa̱a̱j.
23250	MAT 2:12	Vanꞌit tseꞌe je̱ Nteꞌyam tyuknu̱jaꞌvijidi je̱ kumaꞌaj ka̱jx je̱ts kaꞌa veꞌe yꞌukvimpijttinit joma veꞌe je̱ Herodes. Je̱ viijnk tooꞌ tseꞌe pya̱jktinu je̱tseꞌe ña̱jkxtini joma veꞌe je̱ yꞌitta je̱ ñaaxta.
23251	MAT 2:13	Ku veꞌe ña̱jkxtini je̱ yaaꞌtya̱jkta juuꞌ veꞌe je̱ maatsa du̱nu̱ꞌixpa̱jkidup, vanꞌit tseꞌe je̱ José je̱ kumaꞌaj ka̱jx yakꞌixji toꞌk je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles juuꞌ veꞌe jidu̱ꞌu̱m na̱ꞌmu̱xju: ―Pojtu̱ku̱, yaktso̱o̱ꞌnu̱ ya̱ piꞌk mix ma̱a̱t ya̱ tyaak je̱ts ma̱a̱tke̱ꞌe̱ku̱n. Na̱jkxta je̱m Egipto, je̱m tseꞌe mtándat vanꞌit paat ku a̱ts mitseꞌe nvaajnjat, ku̱x je̱ Herodes yakjayꞌíxtajapeꞌe ya̱ piꞌk mix ónu̱k je̱tseꞌe du̱yakjayꞌo̱o̱ꞌkju̱t.
23253	MAT 2:15	Je̱m tseꞌe tyaandi vanꞌit paat ku veꞌe je̱ Herodes yꞌo̱o̱ꞌkni. Ku tseꞌe veꞌem jyajty, vanꞌit tseꞌe tyoojnji je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌayook, veꞌem ax joꞌn vyaajñ toꞌk juuꞌ veꞌe ijt je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpa. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe vyaajñ: “Nvatso̱o̱v a̱tseꞌe je̱ nꞌOnu̱k je̱tseꞌe je̱m Egipto pyítsumnit.” Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe vyaajñ.
23254	MAT 2:16	Ku veꞌe je̱ yakkutojkpa Herodes du̱ꞌix je̱ts vinꞌa̱a̱ꞌnju̱du veꞌe je̱ yaaꞌtya̱jkta juuꞌ veꞌe je̱ maatsa du̱nu̱ꞌixpa̱jkidup, o̱o̱y tseꞌe tyunnaajkjo̱tmaꞌtji, yakjayꞌo̱o̱ꞌkka̱jxju veꞌe nu̱jom je̱ piꞌk mix ónu̱kta juuꞌ veꞌe du̱kata̱jkipna toojk joojnt je̱tseꞌe je̱m jyoojntykada vyeꞌna beleenit kyajpu̱n ka̱jxm je̱ts ta̱ma̱naat; veꞌemeꞌe du̱payo̱ꞌy pa̱n vinxu̱p joojntani veꞌe je̱ piꞌk mix Jesús, veꞌem ax joꞌn ña̱ꞌmu̱xjidi je̱ yaaꞌtya̱jkta juuꞌ veꞌe je̱ maatsa du̱nu̱ꞌixpa̱jkidup.
23255	MAT 2:17	Ax ku tseꞌe veꞌem jyajty, vanꞌit tseꞌe tyoojnji je̱ Jeremíasje̱ yꞌayook, toꞌk juuꞌ veꞌe ijt je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpa. Jidu̱ꞌu̱m tseꞌe vyaajñ:
23256	MAT 2:18	Yakmo̱tu xa veꞌe je̱m ramaajit kyajpu̱n ka̱jxm je̱tseꞌe je̱ jayu je̱ yaaxu̱n je̱ tsaachvinmaꞌyu̱n du̱yaknajxti, je̱ Raquel je̱ chaan je̱ kyo̱o̱j, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱ yꞌónu̱k du̱nu̱yaaxtu, kaꞌa tseꞌe du̱ꞌuktso̱jktini je̱tseꞌe pa̱n kyo̱jtsjo̱tꞌamá̱jajadat, ku̱x tá̱vani veꞌe je̱ yꞌónu̱kta yꞌo̱o̱ꞌkni vyeꞌna.
23257	MAT 2:19	A̱a̱ꞌkani tseꞌe je̱ Herodes vyeꞌna, vanꞌit tseꞌe je̱m Egipto je̱ José toꞌk je̱ Ma̱ja̱ Vintsá̱n je̱ yꞌaangeles yakꞌixji je̱ kumaꞌaj ka̱jx, je̱tseꞌe ña̱ꞌmu̱xji:
23258	MAT 2:20	―Pojtu̱ku̱, vo̱vu̱ ya̱ piꞌk mix ma̱a̱t ya̱ tyaak, na̱jkxtinuva je̱m israeejlit yꞌit jo̱o̱tm, ku̱x tá̱vani je̱ꞌe̱ veꞌe yꞌo̱o̱ꞌktini juuꞌ veꞌe du̱ꞌukyakꞌo̱o̱ꞌkuvaandu ya̱ piꞌk mix.
23259	MAT 2:21	Vanꞌit tseꞌe je̱ José pyojtu̱k je̱tseꞌe du̱va̱a̱jv je̱ piꞌk mix ma̱a̱t je̱ tyaak, je̱tseꞌe je̱m ña̱jkxtini israeejlit yꞌit jo̱o̱tm.
23260	MAT 2:22	Ax ku tseꞌe je̱ José du̱mo̱tu je̱ts je̱ Arquelao veꞌe yakkutojkp je̱m Judea, je̱ꞌe̱ juuꞌ veꞌe je̱ tyeeꞌ Herodes du̱vintikts, tsa̱ꞌki tseꞌe je̱ José ku veꞌe je̱m ña̱jkxu̱t. Ku veꞌe yakvaajnji je̱ kumaꞌaj ka̱jx, je̱m tseꞌe galiléait yꞌit jo̱o̱tm ñu̱jkx.
23261	MAT 2:23	Ku veꞌe je̱m jye̱ꞌy, je̱m tseꞌe nazarétit kyajpu̱n ka̱jxm ñu̱jkx tsu̱u̱niva. Ku tseꞌe veꞌem jyajty, vanꞌit tseꞌe tyoojnji juuꞌ veꞌe kyo̱jtstu je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpata̱jkta, je̱ꞌe̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe ku veꞌe vyaandi je̱ts nazarétit jayu je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ Jesús.
23262	MAT 3:1	Ku veꞌe je̱ Jesús chu̱u̱ni je̱m Nazaret, vanꞌit tseꞌe je̱ Yakna̱pe̱jtpa Juan ñu̱jkx joma veꞌe kyapa̱ntsu̱u̱na je̱m judéait yꞌit jo̱o̱tm.
23266	MAT 3:5	Je̱ jerusaleenit jayu tseꞌe na̱jkxtu amo̱tunajxpa; na̱jkxtuva tseꞌe nu̱jom je̱ jáyuda juuꞌ veꞌe tsu̱u̱nidup je̱m judéait yꞌit jo̱o̱tm, nay veꞌempa tseꞌe pa̱n pa̱n jatyeꞌe du̱mutá̱midup je̱ jordaanit ma̱ja̱ na̱a̱j.
23267	MAT 3:6	Vintso̱ts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ tyo̱kin du̱mavyatsta, veꞌem tseꞌe je̱ Juan yakna̱pé̱tjada je̱m Jordán ma̱ja̱ na̱jo̱o̱tm.
23268	MAT 3:7	Ax ku tseꞌe je̱ Juan du̱ꞌix je̱ts nu̱mayeꞌe je̱ fariseota̱jk je̱ts je̱ saduceota̱jk ñu̱na̱jkxjada je̱tseꞌe du̱yakna̱pé̱ttat, vanꞌit tseꞌe du̱nu̱u̱jmidi: ―Miitsta, je̱ tsaaꞌn je̱ chaanda je̱ kyo̱o̱jta, je̱ ka̱ts xa veꞌe tu̱xmó̱tuda je̱ts tá̱minup je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ tsaachtoꞌnu̱n, je̱ꞌe̱ ka̱jx tseꞌe xkuke̱ꞌe̱kta.
23270	MAT 3:9	Kaꞌa veꞌe xnu̱tú̱vadat je̱tseꞌe mvaꞌandat: “Kaꞌa tseꞌe je̱ Nteꞌyam xyaktsaachpaatumdat, ku̱x je̱ Abraham je̱ chaan je̱ kyo̱o̱j xa u̱u̱ꞌmeꞌeda”, ku̱x nvaajnjidup a̱ts miitseꞌe je̱ts o̱ꞌyixjupeꞌe je̱ Nteꞌyam je̱tseꞌe ya̱ tsaaj du̱yakvimpítu̱t je̱ Abraham je̱ chaan je̱ kyo̱o̱j.
23272	MAT 3:11	Je̱ tsoxk na̱a̱j a̱ts miitseꞌe ntukyakna̱pe̱jttup, je̱ꞌe̱ nu̱jaꞌvints je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ts mmaso̱o̱ktinu veꞌe je̱ mko̱ꞌo̱y joojntykinda; ax je̱ꞌe̱ pa̱n a̱tseꞌe xpaꞌu̱xꞌo̱o̱kip, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱m mjaꞌvin ka̱jxmda mtukyakna̱pé̱tjadap je̱ Espíritu Santo je̱tseꞌe je̱ jayu du̱to̱kimpayo̱ꞌo̱yu̱t. Ñu̱má̱jipts je̱ꞌe̱ veꞌe nu̱yojk je̱ts kaꞌa veꞌe a̱ts, ni kaꞌats a̱tseꞌe nvinmachju̱ je̱ts a̱tseꞌe je̱ kya̱ꞌa̱jk nyakke̱e̱kjat.
23273	MAT 3:12	Ku veꞌe je̱ jayu du̱to̱kimpayo̱ꞌo̱y, veꞌem tseꞌe du̱tónu̱t ax joꞌn toꞌk je̱ yaaꞌtya̱jk juuꞌ veꞌe je̱m kya̱ꞌm je̱ tukje̱e̱ꞌpu̱n du̱matsꞌijtp je̱tseꞌe du̱vimpó̱ju̱t je̱ trigo. Pya̱kmókup tseꞌe je̱ trigo ta̱a̱jm; ax je̱ poꞌox juuꞌ veꞌe pya̱jkjap, je̱ꞌe̱ tseꞌe je̱m ja̱njo̱o̱tm pya̱a̱mnup juuꞌ veꞌe ni vinꞌita kapiꞌtsp.
23274	MAT 3:13	Ku veꞌe je̱ Juan je̱ jayu du̱yakna̱pejt, vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús cha̱a̱ꞌn je̱m galiléait yꞌit jo̱o̱tm je̱tseꞌe jye̱ꞌy joma veꞌe je̱ jordaanit ma̱ja̱ na̱a̱j, je̱m joma veꞌe je̱ Juan vyeꞌna. Je̱ꞌe̱ tseꞌe ñu̱na̱jkx je̱tseꞌe je̱ Juan yakna̱pé̱tju̱t.
23277	MAT 3:16	Ku tseꞌe je̱ Jesús ña̱pe̱jtku̱jx, vanꞌit tseꞌe pyítsumni je̱m na̱jo̱o̱tm. Tun toꞌmayji tseꞌe o̱jts je̱ tsapjo̱o̱tmit it yꞌavaꞌach je̱tseꞌe je̱ Jesús du̱ꞌix je̱ts je̱meꞌe ñu̱ka̱daꞌakyju̱ je̱ Espíritu Santo, juuꞌ veꞌe ijtp je̱m je̱ Nteꞌyam jyaꞌvin ka̱jxm, veꞌemeꞌe ñu̱ka̱daꞌakyju̱ ax joꞌn toꞌk je̱ pak.
23279	MAT 4:1	Vanꞌit tseꞌe je̱ Espíritu Santo je̱ Jesús du̱yaknu̱jkx je̱m vinvaꞌajts it ka̱jxm je̱tseꞌe je̱m je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap juuꞌ veꞌe du̱nu̱vintsa̱nika̱jxp je̱ ko̱ꞌo̱yjayuvapta̱jkta, je̱tseꞌe du̱ꞌíxu̱t vintso̱ veꞌe je̱ Jesús ku̱du̱yakto̱kimpu̱jk.
23283	MAT 4:5	Vanꞌit tseꞌe je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap yakna̱jkxji je̱m kunuuꞌkx kajpu̱n ka̱jxm, je̱m Jerusalén. Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús je̱m ma̱ja̱ tsapta̱kko̱jm du̱yakpejt
23291	MAT 4:13	ax kaꞌa tseꞌe tyaajñ je̱m nazarétit kyajpu̱n ka̱jxm, je̱meꞌe Capernaum ñu̱jkx tsu̱u̱niva. Je̱ kajpu̱n, myutá̱mipeꞌe je̱ ma̱ja̱ na̱ꞌaka̱ya je̱m zabuloonit je̱ts neftaliijit yꞌit jo̱o̱tmda.
23293	MAT 4:15	Je̱ it je̱ naax juuꞌ veꞌe Zabulón je̱ts Neftalí du̱xa̱a̱j, je̱ tooꞌ juuꞌ veꞌe je̱ꞌyp je̱m maaxy na̱paꞌam je̱tseꞌe ñaxy je̱m jadoꞌk adoꞌom Jordán ma̱ja̱ na̱paꞌam, je̱m galiléait yꞌit jo̱o̱tm joma veꞌe jyoojntykada pa̱n pa̱n jatyeꞌe ka je̱ israeejlit jáyuvap,
23296	MAT 4:18	Je̱ja tseꞌe galiléait mya̱ja̱̱ na̱ꞌaka̱ya paꞌayi je̱ Jesús ñaxy vyeꞌna, je̱tseꞌe du̱ꞌix nu̱me̱jtsk je̱ yaaꞌtya̱jk, toꞌk uts toꞌk ajch: toꞌk juuꞌ veꞌe du̱xa̱a̱j Simón juuꞌ veꞌe yaktukxa̱a̱ji Pedro, je̱ts jadoꞌk juuꞌ veꞌe du̱xa̱a̱j Andrés. Ajkx maakpats je̱ꞌe̱ veꞌe yꞌijtti; je̱m je̱ꞌe̱ veꞌe du̱ꞌavá̱jada vyeꞌna je̱ tyukꞌajkxꞌamaakin xuum ma̱ja̱ na̱ꞌaka̱ya jo̱o̱tm.
23299	MAT 4:21	Ve̱e̱ꞌn tseꞌe yo̱ꞌo̱yda vyeꞌna, vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús du̱ꞌixpa janu̱me̱jtsk je̱ yaaꞌtya̱jk, je̱ Santiago je̱ts je̱ Juan, nay toꞌk uts toꞌk ajchpats je̱ꞌe̱ veꞌeda, je̱ Zebedeo je̱ myajntkta̱jk. Je̱m je̱ꞌe̱ veꞌe barco jo̱o̱tm je̱ tyeeꞌ du̱ma̱a̱dada vyeꞌna je̱tseꞌe je̱ tyukꞌajkxꞌamaakin xuum du̱ꞌataagada. Vanꞌit tseꞌe je̱ Zebedeo je̱ myajntkta̱jk yakvo̱o̱vduva.
23300	MAT 4:22	Tun jatyji tseꞌe du̱maso̱o̱ktini je̱ barco ma̱a̱t je̱ tyeeꞌda, je̱tseꞌe du̱pana̱jkxtini.
23302	MAT 4:24	Yaknu̱jaꞌvip tseꞌe je̱ Jesús je̱m nu̱jom ma̱ja̱ it jo̱o̱tm juuꞌ veꞌe Siria du̱xa̱a̱j; tyuknu̱na̱jkxtu tseꞌe je̱ Jesús nu̱jom pa̱n pa̱n jatyeꞌe je̱ pa̱jkpa je̱ aampa du̱jaye̱jptup, pa̱n pa̱n jatyeꞌe je̱m jyaꞌvin ka̱jxmda je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap, pa̱n pa̱n jatyeꞌe ko̱ꞌo̱pyaꞌampa̱jkju̱dup, je̱ts pa̱n pa̱n jatyeꞌe mojktup; yakjo̱tka̱dakka̱jxnuts je̱ꞌe̱ veꞌe toꞌk ka̱ꞌa̱jyjida.
23303	MAT 4:25	Nu̱may tseꞌe je̱ jayu pyana̱jkxjidi. Je̱m tseꞌe je̱ galiléait jayu, je̱m tseꞌe juuꞌ veꞌe tso̱o̱ꞌndu je̱m decápolisit yꞌit jo̱o̱tm je̱ts je̱m jerusaleenit kyajpu̱n ka̱jxm, je̱mpa tseꞌe juuꞌ veꞌe viijnk tso̱ tso̱o̱ꞌndu je̱m judéait yꞌit jo̱o̱tm, nay je̱mpa tseꞌe juuꞌ veꞌe tso̱o̱ꞌnduva je̱ it je̱ naax juuꞌ veꞌe jadoꞌk adoꞌom je̱ jordaanit ma̱ja̱ na̱naxy je̱m joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum.
23323	MAT 5:20	Ku̱x veꞌem a̱ts miitseꞌe nna̱a̱jmada, veꞌem xa veꞌe du̱tsa̱k je̱tseꞌe nu̱yojk o̱y xtóndat juuꞌ veꞌe je̱ Nteꞌyam cha̱jkp je̱ts kaꞌa veꞌe juuꞌ veꞌe tyoondup je̱ tsaptu̱jkpit yakꞌixpa̱jkpata̱jk je̱ts je̱ fariseota̱jk. Pa̱n kaꞌa tseꞌe veꞌem xtonda, kaꞌa tseꞌe mtá̱kadat je̱m je̱ Nteꞌyam yꞌam kya̱ꞌm.
23338	MAT 5:35	Kaꞌa tseꞌe ya̱ naxviijnit it xyaknajxtuvat. Pa̱n veꞌem xa veꞌe xtonda, veꞌemts je̱ꞌe̱ veꞌe ax joꞌn je̱ Nteꞌyam ku̱xyaknajxti, ku̱x veꞌem ya̱ꞌa̱ veꞌe ya̱ naxviijnit it ax joꞌn je̱ vaꞌkpe̱jtu̱n joma veꞌe je̱ Nteꞌyam je̱ tyek ku̱du̱yukká̱n. Kaꞌa tseꞌe je̱ Jerusalén xyaknajxtuvat. Pa̱n veꞌem xa veꞌe xtonda, veꞌemts je̱ꞌe̱ veꞌe ax joꞌn je̱ Nteꞌyam ku̱xyaknajxtuva, ku̱x je̱ Ma̱ja̱ Yakkutojkpa je̱ꞌe̱ veꞌe je̱ kyajpu̱n.
23391	MAT 7:6	’Kaꞌa tseꞌe je̱ ok xmo̱ꞌo̱dat je̱ Nteꞌyam jye̱ꞌe̱, kaꞌa tseꞌe je̱ mpeerlas xva̱jjadat je̱ ke̱e̱m. Pa̱n mmo̱o̱ydup xa veꞌe, tyukte̱e̱ꞌndapts je̱ꞌe̱ veꞌe je̱tseꞌe mnu̱pojtu̱kjadat je̱tseꞌe myakvintó̱kijadat.
23400	MAT 7:15	’Myakkó̱pkadap tseꞌe o̱o̱y je̱ꞌe̱ ka̱jxta pa̱n pa̱n jatyeꞌe natyijju̱dup je̱ Nteꞌyam je̱ yꞌayook ko̱jtsnajxpada. Veꞌem xa je̱ꞌe̱ veꞌeda ax joꞌn je̱ muꞌuk lobo juuꞌ veꞌe napya̱a̱jmjup je̱ piꞌk carnero joꞌn je̱tseꞌe je̱ja nu̱may carnero akujk tya̱ka.
23416	MAT 8:2	Vanꞌit tseꞌe vyinkutá̱miji toꞌk je̱ jayu juuꞌ veꞌe leprapa̱jkjup, je̱tseꞌe je̱ Jesús du̱vinko̱xkteni, je̱tseꞌe du̱nu̱u̱jmi: ―Vintsá̱n, pa̱n mtsa̱jkp xa mitseꞌe, mꞌo̱ꞌyixjup tseꞌe je̱ts a̱tseꞌe xtuknu̱vaꞌatsu̱t ya̱ lepra paꞌam.
23417	MAT 8:3	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús je̱ kya̱ꞌa̱j tyuknu̱ko̱o̱jnji je̱tseꞌe je̱ paꞌam jayu du̱nu̱u̱jmi: ―Ntsa̱jkp xa a̱tseꞌe. Vaꞌajts tseꞌe mtaanni. Ku veꞌe veꞌem vyaajñ, tun jatyji tseꞌe je̱ lepra paꞌam ñu̱vaatsjini.
23418	MAT 8:4	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús ña̱ꞌmu̱xji: ―Ni pa̱na xa veꞌe xkavaajnjat pa̱neꞌe tu̱myakjo̱tka̱daꞌakyju̱. Na̱jkxu̱ joma veꞌe je̱ teeꞌ je̱tseꞌe du̱ꞌíxu̱t je̱ts ta̱ veꞌe mjo̱tka̱daꞌaky, vanꞌit tseꞌe xyó̱xu̱t juuꞌ veꞌe je̱ Moisés pyavaan ku veꞌe je̱ jayu kyo̱o̱ꞌkpa̱jkjini je̱ lepra paꞌam, veꞌem tseꞌe anañu̱joma du̱nu̱jávadat je̱ts tá̱vani veꞌe je̱ paꞌam mnu̱vaꞌachju̱.
23419	MAT 8:5	Ku veꞌe je̱ Jesús tya̱jki je̱m capernaaumit kyajpu̱n jo̱o̱tm, vanꞌit tseꞌe vyinkutá̱miji toꞌk je̱ tojpa juuꞌ veꞌe du̱nu̱vintsá̱nip nu̱mó̱kupx je̱ tojpata̱jk. Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús du̱munooꞌkxtk.
23424	MAT 8:10	Ku veꞌe je̱ Jesús du̱ꞌamo̱tunajxy, atu̱va ato̱ki tseꞌe tyaajñ je̱tseꞌe jidu̱ꞌu̱m du̱nu̱u̱jmi je̱ jayu juuꞌ veꞌe pana̱jkxju̱dup: ―Tyú̱vam xa a̱ts miitseꞌe nna̱a̱jmada je̱ts yaja veꞌe nu̱jom israeejlit yꞌit ja̱a̱tta, ni toꞌkats a̱tseꞌe nkapaaꞌty juuꞌ a̱tseꞌe xjaanchjaꞌvip ax joꞌn ya̱ jayu.
23425	MAT 8:11	A̱tsts miitseꞌe nnu̱u̱jmidup je̱ts je̱ꞌyadapeꞌe nu̱may juuꞌ veꞌe tso̱o̱ꞌndap je̱m joma veꞌe je̱ xa̱a̱j pyítsum je̱ts je̱m joma veꞌe je̱ xa̱a̱j tya̱ka, mya̱a̱tꞌa̱jxtu̱ktapts je̱ꞌe̱ veꞌe kaayva je̱ Abraham, je̱ Isaac, ma̱a̱t je̱ Jacob je̱m je̱ Nteꞌyam kyutojku̱n jo̱o̱tm;
23428	MAT 8:14	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús ñu̱jkx je̱m je̱ Pedro tya̱kꞌam. Je̱m tseꞌe du̱ꞌix je̱ Pedro je̱ mya̱ꞌvu̱t taak pyaꞌammaꞌaj, ja̱mpa̱jkjup.
23437	MAT 8:23	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús tya̱jki je̱m barco jo̱o̱tm ma̱a̱t je̱ yꞌixpa̱jkpata̱jk.
23438	MAT 8:24	Vanꞌit tseꞌe je̱ ma̱kk po̱j myiijn joma veꞌe je̱ na̱a̱j, je̱tseꞌe je̱ barco o̱o̱y du̱tuntukkooꞌya, maap tseꞌe je̱ Jesús vyeꞌna.
23442	MAT 8:28	Ku veꞌe je̱ Jesús jye̱ꞌy je̱m jadoꞌk adoꞌom ma̱ja̱ na̱ꞌaka̱ya paꞌam, je̱m gadaarait yꞌit jo̱o̱tm, vanꞌit tseꞌe nu̱me̱jtsk je̱ yaaꞌtya̱jk vyinkutá̱mijidi juuꞌ veꞌe pítsumdu je̱p o̱o̱ꞌkpa aajntkup. Vaꞌajts muꞌukts je̱ꞌe̱ veꞌe yꞌijtti, ni pa̱na veꞌe kyo̱o̱ꞌkꞌo̱ꞌyixjini je̱tseꞌe je̱m tso̱ ñáxu̱t. Nu̱me̱jtsk je̱ yaaꞌtya̱jk, je̱m tseꞌe jyaꞌvin ka̱jxmda je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap.
23449	MAT 9:1	Vanꞌit tseꞌe je̱ Jesús tya̱jki je̱m barco jo̱o̱tm je̱tseꞌe jye̱ꞌy je̱m jadoꞌk adoꞌom ma̱ja̱ na̱ꞌaka̱ya paꞌam, je̱m joma veꞌe o̱jts chu̱u̱na.
23459	MAT 9:11	Ax ku tseꞌe je̱ fariseota̱jk du̱ꞌixti, vanꞌit tseꞌe du̱ꞌamo̱tutú̱vidi je̱ Jesús je̱ yꞌixpa̱jkpata̱jk: ―¿Tya̱jx tseꞌe ya̱ myakꞌixpa̱jkpada du̱ma̱a̱tkáy du̱ma̱a̱tꞌuuꞌk je̱ kupa̱ꞌmu̱n pa̱kmojkpada je̱ts je̱ viijnk tó̱kinax jáyuda?
23462	MAT 9:14	Vanꞌit tseꞌe je̱ Yakna̱pe̱jtpa Juan je̱ yꞌixpa̱jkpada je̱ Jesús du̱vinkutá̱midi je̱tseꞌe du̱ꞌamo̱tutú̱vidi: ―¿Tya̱jxts a̱a̱tseꞌe ntunꞌayooja je̱tseꞌe je̱ fariseota̱jk o̱o̱y tyunꞌayoojiduva?, kaꞌa tseꞌe mits ya̱ mꞌixpa̱jkpata̱jk yꞌayoojada.
23466	MAT 9:18	Namvaateꞌe je̱ Jesús veꞌem vyaꞌañ vyeꞌna, vanꞌit tseꞌe toꞌk je̱ israeejlit jayu je̱ ñu̱vintsá̱n jye̱ꞌy je̱tseꞌe je̱ Jesús du̱vinko̱xkteni, je̱tseꞌe du̱nu̱u̱jmi: ―Tun o̱o̱ꞌkuvaannupeꞌe a̱ts je̱ mpiꞌk na̱a̱x. Jaꞌmu̱ toꞌk aaj je̱tseꞌe je̱ mka̱ꞌa̱j xtuknu̱kó̱nu̱t, veꞌem tseꞌe jyaaꞌkjoojntykat.
23471	MAT 9:23	Ku veꞌe je̱ Jesús jye̱ꞌy je̱m je̱ israeejlit jayu je̱ ñu̱vintsá̱n tya̱kꞌam, vanꞌit tseꞌe je̱ xooxpata̱jk du̱ꞌix je̱ts nu̱mayeꞌe je̱ jayu tyunyaꞌaxta tyuntsaachvinmáyda.
23481	MAT 9:33	Ku tseꞌe je̱ Jesús du̱yakpítsumni je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap, vanꞌit tseꞌe je̱ jayu kyo̱jtspa̱jkni. Atu̱va ato̱ki tseꞌe je̱ nu̱may jayu tyanka̱jxti je̱tseꞌe ñavyaajnjidi: ―Ni vinꞌita xa veꞌe kyayakꞌixna je̱tseꞌe veꞌem juuꞌ tyunju̱ yaja israeejlit yꞌit ja̱a̱t.
23482	MAT 9:34	Ax jidu̱ꞌu̱m tseꞌe je̱ fariseota̱jk vyaandi: ―Je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap juuꞌ veꞌe du̱nu̱vintsa̱nika̱jxp je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvapta̱jkta, je̱ꞌe̱ts ya̱ꞌa̱ veꞌe mo̱o̱jyjup je̱ kutojku̱n je̱tseꞌe je̱ ko̱ꞌo̱yjáyuvap du̱yakpítsum je̱m je̱ jayu jyaꞌvin ka̱jxm.
23484	MAT 9:36	Ku veꞌe je̱ Jesús je̱ nu̱may jayu du̱ꞌix, tyukmo̱ꞌt tseꞌe ku̱xeꞌe jyomjatta tyijatta je̱tseꞌe myayda tyajta veꞌem ax joꞌn je̱ carnero juuꞌ veꞌe je̱ vyinténiva kaꞌijttup.
23485	MAT 9:37	Vanꞌit tseꞌe je̱ yꞌixpa̱jkpata̱jk du̱nu̱u̱jmi: ―O̱o̱y xa veꞌe je̱ jayu juuꞌ veꞌe du̱kahꞌamo̱tunajxtupnum je̱ o̱y ka̱ts je̱ o̱y ayook. Veꞌem xa je̱ꞌe̱ veꞌeda ax joꞌn je̱ trigo ta̱a̱jm juuꞌ veꞌe pa̱kmojkip je̱m kam jo̱o̱tm; ax nu̱ꞌeejyji tseꞌe je̱ toompa.