23229	MAT 1:16	Jekop-ni Josep mirim. Josep Maria yi-min. Josep-ni Maria ui naa liipili Maria yunu kangambula oluna monjupa mulurum. Penga ambu-yisele muluringli kene Maria-ni Yesos mirim. ⸤Pulu Yili-ni “Enini nokupa konjumba yi-nuim te liipu mundumbu.” ui nimba makó turum yili penga Yesos yi akili omba mulurumeliinga⸥ yunga bi te wasie siku kene ‘Kraisele’ niringko.
23231	MAT 1:18	Yesos, Pulu Yili-ni “Enini nokupa konjumba yi te liipu mundumbu.” ui nimba makó turum yi-nuim Kraisele, yunu miring temanele i-sipa mele: Yunga anum Maria-nga pulu lirim yambuma-ni “Maria Josep-ni liipili.” niku kórunga niringeliinga-pe ui Josep wasie tiluna naa piangli Mini Kake Tiliele-ni Maria yunga oluna kangambula te munjunjurumele Maria yunu piliirim.
23232	MAT 1:19	Kanu-kene yunga yi Josep yunu yi sumbi-niliele mulurumeliinga Maria kangambula munjurumele piliipa kene ‘Maria pipili naa kulupili.’ nimba ‘Yambu pulele molangi yunu tímu mele nimbu para naa sipu yu-yunu molumba kene kiyang nimbu we “Kamu pui.” niambu.’ nimba piliirim.
23234	MAT 1:21	“Yu kang te membá. Kang kanili-ni yunga yambuma ‘Eninga numanuna ulu-pulu-kis telemelema pípili molemeláliinga mindili nungí.’ nimba enini tepa liipa, mindili nolkemela kupulanum-na wendu liipa, yunu-kene wasie molku kunjingí kupulanum-na liipa monjumbaliinga yunga bi lekunu “Yesos” niani.” nirim.
23235	MAT 1:22	Aku-sipa wendu urum ulumanga pali kórunga-ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi te-ni ulu mare penga wendu ombá ui nirim mele kamu wendu urum. Akili i-sipa mele:
23236	MAT 1:23	“Piliai. Ambu-wenipu te-ni kangambula monjupa kene kang te membá. Kanu-kene yunga bi leku “Imanuel” ningí.” nirim. Bi ilinga ung-pulele ‘Pulu Yili oliu-kene molemú’.
23239	MAT 2:1	Erot yunu kolea Judia distrik yambumanga yi nuim kingele mulupili Maria-ni kolea Judia, Betelliem taon-na Yesos mirim. Ena kanumanga ena ola ulikundu piliipa kungnjuli pili yi mare taki-taki kombukantupuna ‘ulu-pulu mare wendu ombánje?’ niku mimi-siku kanuku muluring yima kolea-auli Jerusallem oku kene niku mele:
23240	MAT 2:2	“Juda-yambumanga yi nuim king molumba kang miring akili tena molemúye? Oliu ena ola ulikundu molupu kene yi te yi nuim king molumba miringele liipa ora sili kombukantupale pulu-pulu wendu omba angiliirim-na kanupu kene, yu popu topu bi paka tonjumulundu okomulu.” niring.
23241	MAT 2:3	Yi nuim king Erot-ni ung ili piliipa kene ‘Yi te yu alko topa king molumba lam.’ nimba piliipa kene yu mini-wale mundurum, Jerusallem yambuma pali mini-waleko munduring.
23242	MAT 2:4	Kanu-kene yu-ni Juda-yambumanga Pulu Yili popu tunjuring yi-aulima pali kene Pulu Yili-nga ung-manimanga puluma piliiku ung-bo tunjuring yima pali kene “Sukundu wai.” nimba kene enini walsipa piliipa kene nimba mele: “Pulu Yili-ni ‘Enini nokupa konjumba yi te liipu mundumbu.’ nimba makó turum yi-nuim Kraisele tena mingélendu niringiye?” nirim.
23243	MAT 2:5	Enini yunundu niku mele: “Kolea Judia distrik sukundu Betelliem taon-na yu mingí. Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi ⸤Maika-ni⸥ penga aku-sipa wendu ombá mele ui buk turum akuna molemú kanili. Yu-ni nimba mele:
23244	MAT 2:6	“Betelliem, Juda koleana lelemú kolea te, yu kolea Juda sukundu kolea-aulimanga yu kolea kepe auli te-ko. Yunga sukundu yi-nuim auli te wendu ombá, yi akili-ni nanga Isrel-yambumanga kung-sipsip tápu-yili molupa enini nokumba.” nirim kanili.” niring.
23245	MAT 2:7	Kanu-kene we-yambuma naa kanuku piliiku molangi Erot-ni piliipa kungnjuli pili yima “Wai.” nimba kombukantupale pulu-pulu wendu omba angiliirim enale walsipa piliirim kene yunundu niku siring mele
23249	MAT 2:11	Lkuna lkundu puku kene kangale kene anum Maria kene muluringlina puku kanuku liiring. Kanuku kene kangalenga kumbi-kerina koporungu languku ma kanuku kene yu popu toku bi paka tunjuring. Bi paka tonjuku kene enini wale meku uringma apisiku méle kaíma wendu liiku yu siring. Ku-gollu talse kene, paura kalemele kene mura tuli paura akiliinga te kene, kopungu-wel aima mura tuli te kene, méle akuma yu siring.
23251	MAT 2:13	Kanu-kene piliipa kungnjuli pili yima kelku puring kene Auliele-nga angkella te-ni Josep uru-kumbu sipa kene nimba mele: “Yi nuim king Erot-ni nondupa yunga ami-yimandu ‘Kangale koruku toku konju-pai!’ nimbá akiliinga nu ola molkunu kangale kene anum kene liikunu mekunu kolea Isip-ndu takara toku puku molu-pai. Ne anju molku kene, penga na-ni ‘Kelku yandu wai.’ nimbú kene wangi. Ui mólu.” nirim.
23253	MAT 2:15	‘Erot kolumba kene kelepu lkundu pumulú.’ niku ui Isip anju muluring. Aku tiringeliinga Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi ⸤Osia⸥-ni ulu te penga wendu ombá ui nirim mele kamu wendu urum. Akili i-sipa mele: “Pulu Yili-ni nimba mele: ‘Nanga kangale “Kolea Isip munduku kelkunu wendu ui.” nirindu.’ nirim.” nimba yi ⸤Osia⸥ kanili-ni aku-sipa nirim kanili.
23254	MAT 2:16	Kanu-kene anum lapasele Yesos wasie Isip puku molangi, piliipa kungnjuli pili yima-ni Erot yunu liiku lu siring mele piliipa kene Erot yu-ni arerembi aima lakupa kulurum. Arerembi kolupa kene ami-yi marendu nimba mele: “Betelliem taonale kene Betelliem nondupa lelemú kolea kanumanga puku kang punie tale omba puli kangma kene punie tale naa pora nili kangma kene pali koruku toku konju-pai!” nirim. Kombukantupu kanuku piliipa kungnjuli pili yima-ni kombukantupale pulu monjupa wendu omba angiliirim enale yunundu niku siring mele piliipa kene punie aku-sipa nirim.
23255	MAT 2:17	Aku-sipa tirimeliinga kórunga-ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi Jeremaya-ni ulu te penga wendu ombá nimba ui nirim mele wendu urum.
23256	MAT 2:18	Yu-ni nimba mele: “Enini kolea Rama sukundu ung te piliiring; kola tiring piliiring akili, yambu kolemele kene kola telemele mele kola aku-siku tiring piliiring. Ambu Resel-ni yunga kangambulamanga kola tirim. Yu ‘Numanu waengu nipili.’ niku kene tiringeliinga-pe ‘Naa piliimbu.’ nimba yunga kangambulama kolku pora siring, te naa mulurum akiliinga yu kondu kolupa kola tepa mindi mulurum.” nimba Jeremaya-ni ui aku-sipa nirim kanili.
23261	MAT 2:23	akuna lirim Nasaret taon-na pupa mulurum-na Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba ung nimba sirimuma piliiku yambuma niku siring yima-ni ⸤Yesos-kene⸥ ulu te penga wendu ombá niku ui niring mele kamu wendu urum. Enini niku mele: “Yambuma-ni yu bi leku ‘Yu Nasaret taon yi te.’ ningí.” niring kanili.
23262	MAT 3:1	⸤Yesos Nasaret taon-na we mulupili⸥ No-Liinjili Jon omba kolea Judia distrik sukundu kolea-wakana ele-ung nimba kene nimba mele:
23263	MAT 3:2	“Pulu Yili yi nuim kingele molumba enale nondupa wendu ombá tekemaliinga eninga ulu-pulu-kis tiring numanuna pelemúma munduku kelku numanu topele tai.” nirim.
23264	MAT 3:3	Yi kanili ⸤ui naa mulupili aima kórunga-ui⸥ Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi Asaya-ni Pulu Yili-nga ung te nimba sipa buk turum. Ung kanili i-sipa mele: “Kolea-wakana yambu tenga kerina ung te nimba mele: “Auliele ombá kupulanumele teku mimi tenjai. Yu ombá kupulanum kelúma toku sumbi sai.” nikem.” nirim. ⸤Jon-ni aima penga temba mele Asaya-ni ui aku-sipa nimba panjipa buk turum.⸥
23265	MAT 3:4	Jon yu kung-kemel dili-ni tili wale-pakuli te pakupa, kung kiluele-ni tili kamirika te topa kene, kuli-kumba kene pillim-nóma kene langi akusele mindi nomba mulurum.
23268	MAT 3:7	Yu-ni ⸤Juda-yambumanga yi-auli⸥ Perisima kene Sadusima kene yi pulele no liingíndu uring kanupa kene, enini ung-mura sipa nimba mele: “Gólu topa yambuma tepa kis-sili wambiyelenga walúma, Pulu Yili arerembi kolumba enaliinga nae-ni “Eni takara toku pai.” nim-na enini ‘Pulu Yili-ni naa tepa kis-sipili.’ niku ‘No liimulú.’ niku okumeleye?
23272	MAT 3:11	Ulu-pulu-kísima kanuku kis piliiku numanu topele tolemele yambuma na-ni sika no liinjiliu. Akiliinga-pe yi te aelepa ombále yu-ni ⸤Pulu Yili-nga⸥ Mini Kake Tiliele kene tepéle kene eni liinjimba ⸤liingí⸥. Na kene aelepa ombá yi ili yunga tondulale aima olandupa, nanga tondulale aima mania-kilia. Na yunu-kene kapula mólu. Yambu-aulimanga kongun kis tili kendemande-yambuma-ni sika eninga aulimanga kongun kísima tinjingíndu kimbu-suma wendu liinjilimele akiliinga-pe na-kene aelepa ombáliinga kimbu-su wendu liinjimbu kongun kanili aima olandupa mele na-ni kapula naa tenjilka, ⸤na yi aima kisele⸥.
23273	MAT 3:12	“Yu-ni yunga rais-wit apuruli apulu-pokale ambulupa kene yunga rais-wit monguma kene rais-wit kiluma kene apurumbandu molemú. Yunga rais-wit apuruli polale tepa mimi tembandu rais-witma pali apurupa wendu liipa kene monguma liipa rais-wit nosilimú lkuna ‘Lipili.’ nimba nosimbandu lku liipa nosupa, penga kiluma liipa máku topa tepi naa kumbulupa nomba pepa mindi pulimúna kalomba.” nirim.
23277	MAT 3:16	Yesos no liipa pora sipa kene nona sumbi-sipa wendu urum. Wendu ombá urum kene muléle takape nimba anju-yandu purum, Pulu Yili-nga Minéle, kera-waembonu mele, mania omba Yesos mulurumna pupa ⸤kangina⸥ ola mulurum kanurum.
23278	MAT 3:17	Kanu-kene mulúna ola ung te wendu omba kene nimba mele: “Ili nanga numanu monjuliu kangale. Yunu-kene numanu siliu.” nirim.
23279	MAT 4:1	Yesos ⸤no liirim kene Pulu Yili-nga Minéle yu-kene omba molupa kene,⸥ Minéle yu-ni ‘⸤Kurumanga nuim⸥ depollale-ni yu kundi tupili.’ nimba Yesos kolea-wakana memba purum.
23280	MAT 4:2	Akuna Yesos kaliimbu te kóru tale mele langi naa nuli we molupa pirim kene yu engle-ni kolupa mulurum.
23281	MAT 4:3	Kanu-kene kundi tuli ⸤kuru Seten⸥ omba kene yundu nimba mele: “Nu Pulu Yili-nga Málale lem ku-mulú ima ‘Pllawa kaluli au talupili.’ ni.” nirim.
23285	MAT 4:7	Yesos-ni yundu nimba mele: “Pulu Yili-nga yambumandu ung te wasie nimba molemúko. Akili i-sipa mele: ‘Pulu Yili eninga Auliele-ni “Tembu.” nilimú mele ‘Sika nilimúnje mola gólu tolemúnje kanamili.’ niku eni yu manda leku naa teai.’ nimba molemúko kanili.” nirim.
23286	MAT 4:8	Alsupa depollale-ni yu liipa ma-pangí te aima ola-kilia lirimna memba ola pupa monjupa kene, yu ma-koleama pali kene koleamanga méle kaíma wasie liipa ora sipa kene
23292	MAT 4:14	⸤Kapeniam taon-na pupa mulurumeliinga⸥ kórunga-ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi Asaya-ni ulu te penga wendu ombá ui nirim mele kamu wendu urum. Asaya-ni nimba mele:
23293	MAT 4:15	“Sepullan-ni kalupa liirim yambuma pelemelé koleale kene, Naptallai-ni kalupa liirim yambuma pelemelé koleale kene, no-numúna lepa pulimú kupulanumele no-Jodan nekendu lelemú koleale kene, kolea Gallalli wikindu yambu-lupa pulele molemele koleale kene, kolea akumanga molemele yambuma ⸤aima sumbulú túlina molemele⸥.
23295	MAT 4:17	⸤Kapeniam omba mulurum⸥ ena kaniliinga Yesos-ni yambuma pulu monjupa ungma nimba sipa kene nimba mele: “Pulu Yili yi nuim kingele molupa nokumba enale nondupa wendu ombá tekemaliinga ⸤‘Pulu Yili yu-ni nokumba yambumanga talapena sukundu molamili.’ niku⸥ ulu-pulu-kis telemelema munduku kelku numanu topele tai.” nirim.
23296	MAT 4:18	Yesos Numú-Gallalli kéluna andupa kene anginingli tale kanurum, akusele Saimon kene angin Endru-sele oma liili wale te no-numúna toku suku munduku muluringli kanurum. Penga Saimon-nga bi te Pita niringko. Oma liiringli akili elsengla ku-moni kongunale tiringli.
23297	MAT 4:19	⸤Aku-siku teku muluringli kanupa kene⸥ nimba mele: “Na lumbili wangli. Oma liinglíndu oma liili wale te liiku nona suku mundulimbili kene omama walena omba pelemú mele, penga ‘nanga kongunale tinglíndu nanga ungele piliikulu niku silsiliiku andunglí kene yambuma nanga talapena sukundu oku molangi.’ nimbu ‘Else na lumbili wale.’ niker.” nirim.
23298	MAT 4:20	⸤Aku nirim mele piliikululiinga⸥ lkisikulu elsengla oma liili walema munduku kelkulu kene Yesos lumbili puringli.
23299	MAT 4:21	Kanu-kene yu laye-kolte anju pupa kene anginingli tale lupa kanurum, akusele Seperi málu Jemis kene Jemis angin Jon-sele, lapa Seperi kene eninga nona anduli sipna sukundu oma liili walema toku tambulku muluring kanupa kene elsele walsipa kene “Na lumbili wale.” nirim.
23303	MAT 4:25	Yambu aima pulele yu lumbili puring. Kolea Gallalli distrik yambuma kene, ‘Kolea-Auli Rurepunga Tale’ niring kolea yambuma kene, kolea Judia distrik lirim kolea-auli Jerusallem yambuma kene, kolea Judia sukundu lirim we-koleamanga muluring yambuma kene, no Jodan nekendu koleamanga yambuma kene, aima pulele yu lumbili puring.
23309	MAT 5:6	“Pulu Yili-ni “Teai.” nilimú ulu sumbi nílima tingíndu waka kolku molemele yambuma kapula mulungéliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23314	MAT 5:11	“Na piliiku molemele yambuma, eni nanga yambuma molemeláliinga we-yambuma-ni eni ung-taka tonjuku mindili siku, ung kis lupa-lupama eninga bulkundu gólu toku ninjingí kene eni “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23315	MAT 5:12	⸤Yambuma-ni eni aku-siku mele telemeláliinga⸥ eni mulú-koleana pungí kene kanuna Pulu Yili-ni eni méle kalupa konjumbaliinga numanu aima lakuku siku numanu kaí pípili molai. Yambuma-ni ekupu eni mindili silimele mele aku-siku eni naa molangi kóru-ui Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba ung nimba sirimuma piliiku yambuma niku silsiliiku anduring yambuma we-yambuma-ni enini kepe mindili siringko kanili.” ⸤nirim.⸥
23316	MAT 5:13	“Eni ma-koleana yambumanga api-kusa mele molemele. ⸤Akili méle kaí⸥ akiliinga-pe yu sungu naa temba kene ‘Yu kelepa sungu tipili.’ nimbu ulu te kapula temulúye? Yu kongunale temba tondulu te alsupa naa pembaliinga we topu mundupu kelemulú kene yambuma-ni anduku kambiliingí kene kapula.
23320	MAT 5:17	“Na-ni ‘Pulu Yili-nga ung-manima ⸤Moses-ni⸥ bukna turum ungma kene Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba ung nimba sirimuma piliiku yambuma niku siring yima-ni bukna turing ungma kene ‘mania pupili.’ nimbá okum.’ niku naa piliangi. Na-ni ‘ung kanuma kamu mania pupili.’ nimbú naa okur. ‘Ung akumanga ung-pulu pelemúma kamu wendu upili.’ nimbú okur.
23321	MAT 5:18	Na-ni enindu aima sika niker: “Mulú-masele ui pora naa nipili Pulu Yili-nga ung-mani ⸤Moses-ni bukna tunjurum⸥-manga ung wallú-kolte kepe aima te mania naa pumba. Ung-manimanga pali ung auli kelúmanga pali kongunuma ui wendu ombá.” niker.
23322	MAT 5:19	Akiliinga, yambu te-ni Pulu Yili-nga ung-mani kanumanga ung-mani wallú te kepe “Naa tembu.” nimba mundupa kelepa, yambu lupama mani sipa kene “Munduku kelai.” nimbá yambale Pulu Yili yi nuim kingele molupa nokulemú koleana yunga bili aima mania pemba. Akiliinga-pe yambu te-ni ung-mani kanuma piliipa liipa tingí panjipa molupa, yambu lupama mani sipa ung-bo tonjumba yambale Pulu Yili yi nuim kingele molupa nokulemú koleana yunga bili aima lakupa molumba.
23323	MAT 5:20	Na-ni enindu nimbu siker: “Perisi-yima kene Pulu Yili-nga ung-manimanga puluma piliiku ung-bo tonjilimele yima kene enini ulu sumbi-nílima telemele ulumanga olandupa eni we-yambuma-ni naa tíngi lem, Pulu Yili yi nuim kingele molupa yambu nokulemú talapena sukundu eni aima naa puku mulungí.” niker. ⸤Yi kanuma-ni ung-manima piliiku kene telemele mele lupa. Pulu Yili-ni kanupa ulu sumbi-nílima nimba kanolemú mele lupa.⸥” ⸤nirim.⸥
23325	MAT 5:22	Akiliinga-pe ekupu na-ni eni ung-mani kaniliinga ung-pulele i nimbu simbu teker: “Yambu te-ni yunga angin kene arerembi kolumba yambale willis-kot-na liiku monjuku “Yu pundu tupili.” niku buni singí.” niker. Yambu te-ni yunga angin-ndu ung-taka tonjupa “Nu kamakaleye?” nimbá yambale propinjel-kot-na meku puku kot tinjingí. Yambu te-ni yambu te-ndu “Nu aima wilie kelepa tuliele!” nimbá yambale tepi-koleana pumba.
23326	MAT 5:23	“Aku-siku tingí yambuma buni mingéliinga nu-ni ‘Pulu Yili-ni na kanupa kaí piliipili.’ niku yunga mélema tepina kaluli poluna Pulu Yili kung mola kera popu toku kalku sinindu meku okunu kene nunga angenele-ni nu-kene we arerembi te kolumba piliikunu kene,
23327	MAT 5:24	nu Pulu Yili kalku sini mélema Pulu Yili popu toku kaluli polu alse punduna we lipili nosukunu kene kelku anju pukunu angenandu “Tiluna kapula-kapula molambili.” nikunu puku nikunu mele, penga kelku okunu nu Pulu Yili kaluní mélema okunu yu kalku sani.
23328	MAT 5:25	“Nu kot tenjimba temba yambale ‘Kapula-kapula molambili ulu te teambu.’ nikunu kene wela ti. Aku naa tinu lem nu kot tenjimba yambale-ni nunga kot piliili yili molumbana memba pupa simbanje. Pe kot piliili yili-ni nu ka-lku nukuli yili liipa simba, yu-ni nu ka-lkuna liipa mundumba.
23329	MAT 5:26	Na-ni nundu aima sika nimbu siker: “Nu ka-lkuna wendu uníndu pundu aima pali tokunu kene mindi wendu uní. We kapula wendu naa uní.” niker.” ⸤nirim.⸥
23330	MAT 5:27	“⸤Ui Moses-ni⸥ ung-mani te sirimele eni piliilimili. Ung-mani kanili i-sipa mele: ‘Ambu yi púlima yi lupama kene waperanale naa teku, yi ambu líílima ambu lupama kene waperanale naa teai.’ nirim kanili.
23331	MAT 5:28	Akiliinga-pe ekupu na-ni eni ⸤ung-mani kaniliinga ung-pulele⸥ i nimbu siker: “Yi te-ni ambu te kanupa kene ‘Yu kene wasie tapú-topu pelkumbulanje kapula.’ nimba numanuna piliilimú akili numanuna sukundu ambale kene kamu waperanale telemú.” niker.
23332	MAT 5:29	“Nunga mongsele-ni méle te kanukunu kene numanale-ni ‘Liambuka.’ niku piliikunu ulu-pulu-kis te tinu lem mongsele ukuku wendu mundui. Nunga mongsele angiliipili nu tepi-koleana liiku mundungí kene kapula naa tembaliinga kangieliinga méle te wendu liiku munduku kelkunu kene molkunu kunjini kene kapula.
23333	MAT 5:30	Nunga ki-sele-ni ulu-pulu-kis te tinu lem ki-akusele kari leku wendu mundani. Nunga ki-sele angiliipili nu tepi-koleana liiku mundungí kene kapula naa temba akiliinga kangieliinga méle te wendu liiku munduku kelkunu kene molkunu kunjini kene kapula.” ⸤nirim.⸥
23335	MAT 5:32	Akiliinga-pe na-ni ekupu eni nimbu siker: “Yi puli ambu te yi te kene waperanale naa tipili yunga yili-ni yu makurupa “Kamu pui.” nim lem ‘Waperanale tili ambale mulupili.’ nimba aku telemú. “Pui.” nimba topa makorolemú ambale pe yi te-ni yu liilimú kene yi kanili kepe waperanale telemú-ko.” niker.” ⸤nirim.⸥
23336	MAT 5:33	“Kóru-ui ⸤Moses-ni⸥ anda-kolepalimandu ung-mani te wasie sirimele eni piliilimili. Ung-mani kanili i-sipa mele: ‘ “Aima sika tembu.” niku, niku panjiku mi lingí ungele karaye naa teai. Auliele-ndu “Aima sika tembu.” niku, niku panjiku mi lingí mele aima sika aku-siku teai.’ nirim kanili.
23339	MAT 5:36	Nunga pengale kepe. Akili nu-ni pengi-di te ‘Kake tipili.’ mola ‘Pombera tupili.’ niku ulu te kapula naa tinéliinga pengale walsiku bi leku mi naa leai.
23342	MAT 5:39	Akiliinga-pe ekupu na-ni eni nimbu siker: “Eni tepa kis-simba yambale anju ulu te naa teku, ‘We tepa kis-sipili.’ niai. Yambu te-ni nunga kumbi-keri ekendunga lkarauwa-ni tomba kene topele toku ‘Ekendunga kamu lkarauwa-ni tupili.’ ni.” niker.
23343	MAT 5:40	Yambu te-ni ‘Nunga wale-pakuliele liambu.’ nimba kot tenjimba temba yambale nunga wale sulu kaiéle kepe ‘wasie we liipili.’ ni.
23344	MAT 5:41	⸤Rom-ami-⸥yi te-ni nu ambulupa kene “Nu-ni na liiku tapunjukunu makó tenga ⸤nanga mélema menjani⸥ pambili.” nimbá kene makó tenga wasie yu we liiku tapunjukunu mélema menjikunu pui.
23345	MAT 5:42	“Méle te si.” nimba mawa temba yambale mawa temba mélale we si. “Ku-moni te pundu monjukunu si.” nimbá yambale “Mólu.” naa ni.” ⸤nirim.⸥
23347	MAT 5:44	Akiliinga-pe ekupu na-ni eni nimbu siker: “Eni eninga ele-túma numanu monjuku, eni teku kis-silimele yambuma ‘Pulu Yili-ni nokupa kunjupili.’ niku Pulu Yili eninga niku mawa tenjai.
23348	MAT 5:45	‘Eninga Lapale mulú-koleana molemáliinga kangambulama molamili.’ niku aku-siku teai.” niker. Yu-ni yambu kis kaíma molemelena ‘Ena tupili.’ nilimú. Yambu ulu sumbi-nílima telemele yambuma kepe yambu ulu sumbi-nílima naa telemele yambuma kepe eninga wasie pali ‘Lo tupili.’ nilimú-ko.
23349	MAT 5:46	“Eni numanu monjulemele yambuma mindi numanu monjulemele kene Pulu Yili-ni kanupa kaí piliimbaye? ⸤Rom-gapman⸥ ku-moni-takis liilimele yambu ⸤kis⸥ma kepe anju-yandu aku-ko telemeláliinga ⸤eni kanuku kis piliilimili yambuma wasie numanu munjingí kene kapula⸥.
23350	MAT 5:47	Eni eninga pulu lelemú yambumandu mindi “Eni kapula molemeleye?” nilimele kene we-yambuma-ni telemele mele mania-kilia, eni telemele mele olandupaye? Ulsukundu yambuma-ni aku-sikuko naa telemeleye?
23351	MAT 5:48	Akiliinga ⸤Moses-ni sirim ung-manima we piliiku naa teku,⸥ eninga Lapale mulú-koleana molemú yi aima sumbi-niliele molemú mele eni aku-siku yambu sumbi-nílima molai.” ⸤nirim.⸥
23352	MAT 6:1	⸤Yesos-ni ung mare nimba molupa kene ung mare wasie nimba mele:⸥ “‘Yambuma-ni ‘Oliu yambu aima kaíma. Uluma aima tepu konjulimulu.’ niku kanangi.’ niku yambuma kanuku molangi eninga ulu kaíma aima naa teai. Aku-siku tingí kene yambuma-ni eni kape ningí. Kape ningí ung kanuma eninga méle kaluliele liingéliinga eninga mulú-koleana molemú Lapale-ni eni méle naa kalomba.
23353	MAT 6:2	“⸤Eninga mulú-koleana molemú Lapale-ni aku-siku tingí yambuma méle naa kalomba⸥liinga eni yambu korupa púlima kondu kolku ‘Liipu tapunjamili.’ niku ku-moni te singíndu ‘Temulú mele yambuma-ni kanangi.’ niku, nangale toku niku méle te naa sai. Topele-mapele tuli yima-ni ‘Na yambuma-ni kape niangi.’ niku yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliili lkumanga kene kupulanumumanga kene we-yambu pulele-ni mongale-ni kanangi yambu-korupama liiku tapunjulemele. Yi akuma-ni telemele mele eni aku-siku naa teai. Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Aku telemeláliinga enini yambuma-ni kape nilimele ungma eninga méle kaluliele kórunga liilimele.” niker.
23354	MAT 6:3	“Akiliinga-pe eni yambu-korupama kondu kolku méle te singíndu ‘Yambuma-ni aima naa kanangi. Yambu te wasie tapú-topulu andolembulále-ni kepe naa kanupili, mo topu kiyang nimbu liipu tapunjambu.’ niai.
23358	MAT 6:7	“‘Na Pulu Yili-kene popu topu ung niambu.’ nikunu kene Isrel-talapena ulsu molemele yambuma-ni eninga kuruma mola pulu yi gólu túlima-kene popu toku ung ningíndu we ung pulele nilimele mele aku-siku naa teai. Yambu kanuma-ni ‘Na ung pulele nimbú kene piliimba.’ niku aku-siku nilimele kanili.