Wildebeest analysis examples for:   mux-mux   Word-Word    February 11, 2023 at 19:11    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  ⸤Isrel-yambumanga ui-pulu-pulu anda-kolepa⸥ Eprayam kene penga yandupa ⸤eninga yi nuim king auli⸥ Depit kene elsele-ni Yesos Krais kalku liiringli mele i-sipa:
23215  MAT 1:2  Eprayam-ni Aisak mirim; Aisak-ni Jekop mirim; Jekop-ni Juda kene Juda-nga anginipilima kene mirim;
23216  MAT 1:3  Juda-ni Péres kene Sera kene mirim, yi kanuselenga anum Tema; Péres-ni Esron mirim; Esron-ni Ram mirim;
23217  MAT 1:4  Ram-ni Aminadap mirim; Aminadap-ni Nason mirim; Nason-ni Sallimon mirim;
23218  MAT 1:5  Sallimon-ni Boas mirim, Boas yunga anum Reap; Boas-ni Opet mirim, Opet yunga anum Rut; Opet-ni Jesi mirim;
23219  MAT 1:6  Jesi-ni Yi Nuim King Depit mirim. Depit-ni Sollomon mirim. Sollomon-nga anum ui Yuraya-nga ambu-mínele mulurum. Penga Depit-ni ambu kanili numanu monjupa Yuraya topa konjupa ambale yunu liirim.
23220  MAT 1:7  Sollomon-ni Riapoam mirim; Riapoam-ni Apaya mirim; Apaya-ni Eta mirim;
23221  MAT 1:8  Eta-ni Josipat mirim; Josipat-ni Joram mirim; Joram-ni Asaya mirim;
23222  MAT 1:9  Asaya-ni Jotam mirim; Jotam-ni Eyas mirim; Eyas-ni Esikaya mirim;
23223  MAT 1:10  Esikaya-ni Manasa mirim; Manasa-ni Emos mirim; Emos-ni Josaya mirim;
23224  MAT 1:11  Josaya-ni Jekonaya kene yunga anginipilima kene mirim. Josaya kulupili yunga malupili molangi ele-tu yambuma Isrel-yambuma-kene oku ele teku kene toku munduku, Isrel-yambu pulele ka siku eninga kolea-auli Bapillon meku puring.
23225  MAT 1:12  Ka siku meku puring kene penga Jekonaya-ni Sialtel mirim; Sialtel-ni Serapapel mirim;
23226  MAT 1:13  Serapapel-ni Apayat mirim; Apayat-ni Ellayakim mirim; Ellayakim-ni Eso mirim;
23227  MAT 1:14  Eso-ni Sedok mirim; Sedok-ni Ekim mirim; Ekim-ni Ellayat mirim;
23228  MAT 1:15  Ellayat-ni Elliesa mirim; Elliesa-ni Matan mirim; Matan-ni Jekop mirim;
23229  MAT 1:16  Jekop-ni Josep mirim. Josep Maria yi-min. Josep-ni Maria ui naa liipili Maria yunu kangambula oluna monjupa mulurum. Penga ambu-yisele muluringli kene Maria-ni Yesos mirim. ⸤Pulu Yili-ni “Enini nokupa konjumba yi-nuim te liipu mundumbu.” ui nimba makó turum yili penga Yesos yi akili omba mulurumeliinga⸥ yunga bi te wasie siku kene ‘Kraisele’ niringko.
23230  MAT 1:17  Eprayam kene Eprayam-ni yandupa-yandupa kalupa liipa Depit kalupa liipa tirim yima ⸤Yesos-nga⸥ anda-kolepa malapunga tale muluring. Penga Depit-ni yandupa-yandupa ui Bapillon yambuma-ni Juda-yambu mare ka siku kolea Bapillon anju naa meku pangi kalupa liirim anda-kolepa malapunga tale-ko muluring. Juda-yambu mare ka siku kolea Bapillon meku puring kene penga yandupa-yandupa yi-nuim Kraisele kalku liiring kene yi malapunga tale-ko muluring.
23231  MAT 1:18  Yesos, Pulu Yili-ni “Enini nokupa konjumba yi te liipu mundumbu.” ui nimba makó turum yi-nuim Kraisele, yunu miring temanele i-sipa mele: Yunga anum Maria-nga pulu lirim yambuma-ni “Maria Josep-ni liipili.” niku kórunga niringeliinga-pe ui Josep wasie tiluna naa piangli Mini Kake Tiliele-ni Maria yunga oluna kangambula te munjunjurumele Maria yunu piliirim.
23232  MAT 1:19  Kanu-kene yunga yi Josep yunu yi sumbi-niliele mulurumeliinga Maria kangambula munjurumele piliipa kene ‘Maria pipili naa kulupili.’ nimba ‘Yambu pulele molangi yunu tímu mele nimbu para naa sipu yu-yunu molumba kene kiyang nimbu we “Kamu pui.” niambu.’ nimba piliirim.
23233  MAT 1:20  Josep aku-sipa numanu liipa mundupa mulupili Auliele-nga angkella te-ni Josep uru-kumbu sipa kene nimba mele: “Josep, yi nuim king Depit-ni kalupa liirim yili, Mini Kake Tiliele-ni Maria ulu te tirimeliinga yu kangambula monjulemú akiliinga nu-ni yu liinindu pipili naa kolkunu, lii.” ⸤nirim.⸥
23234  MAT 1:21  “Yu kang te membá. Kang kanili-ni yunga yambuma ‘Eninga numanuna ulu-pulu-kis telemelema pípili molemeláliinga mindili nungí.’ nimba enini tepa liipa, mindili nolkemela kupulanum-na wendu liipa, yunu-kene wasie molku kunjingí kupulanum-na liipa monjumbaliinga yunga bi lekunu “Yesos” niani.” nirim.
23235  MAT 1:22  Aku-sipa wendu urum ulumanga pali kórunga-ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi te-ni ulu mare penga wendu ombá ui nirim mele kamu wendu urum. Akili i-sipa mele:
23236  MAT 1:23  “Piliai. Ambu-wenipu te-ni kangambula monjupa kene kang te membá. Kanu-kene yunga bi leku “Imanuel” ningí.” nirim. Bi ilinga ung-pulele ‘Pulu Yili oliu-kene molemú’.
23237  MAT 1:24  Josep uru pepa makiliipa kene Auliele-nga angkellale-ni nirim mele piliipa liipa tepa kene ambale liirim.
23238  MAT 1:25  Akiliinga-pe yu kangambulale ui naa mipili tiluna naa piringli. Penga Maria-ni kangale mirim kene Josep-ni kangale bi lepa “Yesos” nirim.
23239  MAT 2:1  Erot yunu kolea Judia distrik yambumanga yi nuim kingele mulupili Maria-ni kolea Judia, Betelliem taon-na Yesos mirim. Ena kanumanga ena ola ulikundu piliipa kungnjuli pili yi mare taki-taki kombukantupuna ‘ulu-pulu mare wendu ombánje?’ niku mimi-siku kanuku muluring yima kolea-auli Jerusallem oku kene niku mele:
23240  MAT 2:2  “Juda-yambumanga yi nuim king molumba kang miring akili tena molemúye? Oliu ena ola ulikundu molupu kene yi te yi nuim king molumba miringele liipa ora sili kombukantupale pulu-pulu wendu omba angiliirim-na kanupu kene, yu popu topu bi paka tonjumulundu okomulu.” niring.
23241  MAT 2:3  Yi nuim king Erot-ni ung ili piliipa kene ‘Yi te yu alko topa king molumba lam.’ nimba piliipa kene yu mini-wale mundurum, Jerusallem yambuma pali mini-waleko munduring.
23242  MAT 2:4  Kanu-kene yu-ni Juda-yambumanga Pulu Yili popu tunjuring yi-aulima pali kene Pulu Yili-nga ung-manimanga puluma piliiku ung-bo tunjuring yima pali kene “Sukundu wai.” nimba kene enini walsipa piliipa kene nimba mele: “Pulu Yili-ni ‘Enini nokupa konjumba yi te liipu mundumbu.’ nimba makó turum yi-nuim Kraisele tena mingélendu niringiye?” nirim.
23243  MAT 2:5  Enini yunundu niku mele: “Kolea Judia distrik sukundu Betelliem taon-na yu mingí. Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi ⸤Maika-ni⸥ penga aku-sipa wendu ombá mele ui buk turum akuna molemú kanili. Yu-ni nimba mele:
23244  MAT 2:6  “Betelliem, Juda koleana lelemú kolea te, yu kolea Juda sukundu kolea-aulimanga yu kolea kepe auli te-ko. Yunga sukundu yi-nuim auli te wendu ombá, yi akili-ni nanga Isrel-yambumanga kung-sipsip tápu-yili molupa enini nokumba.” nirim kanili.” niring.
23245  MAT 2:7  Kanu-kene we-yambuma naa kanuku piliiku molangi Erot-ni piliipa kungnjuli pili yima “Wai.” nimba kombukantupale pulu-pulu wendu omba angiliirim enale walsipa piliirim kene yunundu niku siring mele
23246  MAT 2:8  piliipa kene eninindu nimba mele: “Eni Betelliem puku kangale mimi-siku koro-pai! Kanuku liiku kene na oku niku sai. Na kepe yu ombu popu topu bi paka tonjambu.” nirim.
23247  MAT 2:9  Kingele-ni aku-sipa nirim piliiku kene enini kelku puku kano-puring. Kanu-kene ena ola ulikundu molku kene kombukantupu kanuringele enini puringna kumbi-lepa pumba pupa kene kangale mulurum lku-imuna pupa ola angiliirim.
23249  MAT 2:11  Lkuna lkundu puku kene kangale kene anum Maria kene muluringlina puku kanuku liiring. Kanuku kene kangalenga kumbi-kerina koporungu languku ma kanuku kene yu popu toku bi paka tunjuring. Bi paka tonjuku kene enini wale meku uringma apisiku méle kaíma wendu liiku yu siring. Ku-gollu talse kene, paura kalemele kene mura tuli paura akiliinga te kene, kopungu-wel aima mura tuli te kene, méle akuma yu siring.
23250  MAT 2:12  Kanu-kene Pulu Yili-ni enini uru-kumbu sipa kene eninindu nimba mele: “Eni Erot molemúna kelku pu naa pai, mólu!” nirim piliiku kene enini kupulanum tenga-lupa oku lkundu puring.
23251  MAT 2:13  Kanu-kene piliipa kungnjuli pili yima kelku puring kene Auliele-nga angkella te-ni Josep uru-kumbu sipa kene nimba mele: “Yi nuim king Erot-ni nondupa yunga ami-yimandu ‘Kangale koruku toku konju-pai!’ nimbá akiliinga nu ola molkunu kangale kene anum kene liikunu mekunu kolea Isip-ndu takara toku puku molu-pai. Ne anju molku kene, penga na-ni ‘Kelku yandu wai.’ nimbú kene wangi. Ui mólu.” nirim.
23252  MAT 2:14  Aku nirim-na piliipa kene Josep ola molupa sumbulsuli anum-málusele liipa memba Isip-ndu purum.
23253  MAT 2:15  ‘Erot kolumba kene kelepu lkundu pumulú.’ niku ui Isip anju muluring. Aku tiringeliinga Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi ⸤Osia⸥-ni ulu te penga wendu ombá ui nirim mele kamu wendu urum. Akili i-sipa mele: “Pulu Yili-ni nimba mele: ‘Nanga kangale “Kolea Isip munduku kelkunu wendu ui.” nirindu.’ nirim.” nimba yi ⸤Osia⸥ kanili-ni aku-sipa nirim kanili.
23254  MAT 2:16  Kanu-kene anum lapasele Yesos wasie Isip puku molangi, piliipa kungnjuli pili yima-ni Erot yunu liiku lu siring mele piliipa kene Erot yu-ni arerembi aima lakupa kulurum. Arerembi kolupa kene ami-yi marendu nimba mele: “Betelliem taonale kene Betelliem nondupa lelemú kolea kanumanga puku kang punie tale omba puli kangma kene punie tale naa pora nili kangma kene pali koruku toku konju-pai!” nirim. Kombukantupu kanuku piliipa kungnjuli pili yima-ni kombukantupale pulu monjupa wendu omba angiliirim enale yunundu niku siring mele piliipa kene punie aku-sipa nirim.
23255  MAT 2:17  Aku-sipa tirimeliinga kórunga-ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi Jeremaya-ni ulu te penga wendu ombá nimba ui nirim mele wendu urum.
23256  MAT 2:18  Yu-ni nimba mele: “Enini kolea Rama sukundu ung te piliiring; kola tiring piliiring akili, yambu kolemele kene kola telemele mele kola aku-siku tiring piliiring. Ambu Resel-ni yunga kangambulamanga kola tirim. Yu ‘Numanu waengu nipili.’ niku kene tiringeliinga-pe ‘Naa piliimbu.’ nimba yunga kangambulama kolku pora siring, te naa mulurum akiliinga yu kondu kolupa kola tepa mindi mulurum.” nimba Jeremaya-ni ui aku-sipa nirim kanili.
23257  MAT 2:19  Penga Erot kulurum kene Auliele-nga angkella te-ni Josep kolea Isip mulupili uru-kumbu sipa kene nimba mele:
23258  MAT 2:20  “‘Kangale toku konjangi koro-pai.’ nirim yili kulurumeliinga ola molkunu anum málu-sele liiku mekunu kolea Isrel-ndu kelkunu pui.” nirim kene-na
23259  MAT 2:21  piliipa kene yu ola molupa anum málu-sele liipa memba Isrel-ndu purum.
23260  MAT 2:22  Akiliinga-pe Akelles yunga lapa Erot alko topa yi nuim kingele molupa kolea Judia distrik nukurum akili piliipa kene Josep yu kanuna alsupa pumbandu mundu-mong tirim. Kanu-kene Pulu Yili-ni uru-kumbu sipa kene nimba mele: “Marena tungí akiliinga akuna naa pui.” nimba yunundu lip-lipi turum kene yu kelepa kolea Gallalli distrik pupa
23261  MAT 2:23  akuna lirim Nasaret taon-na pupa mulurum-na Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba ung nimba sirimuma piliiku yambuma niku siring yima-ni ⸤Yesos-kene⸥ ulu te penga wendu ombá niku ui niring mele kamu wendu urum. Enini niku mele: “Yambuma-ni yu bi leku ‘Yu Nasaret taon yi te.’ ningí.” niring kanili.
23262  MAT 3:1  ⸤Yesos Nasaret taon-na we mulupili⸥ No-Liinjili Jon omba kolea Judia distrik sukundu kolea-wakana ele-ung nimba kene nimba mele:
23264  MAT 3:3  Yi kanili ⸤ui naa mulupili aima kórunga-ui⸥ Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi Asaya-ni Pulu Yili-nga ung te nimba sipa buk turum. Ung kanili i-sipa mele: “Kolea-wakana yambu tenga kerina ung te nimba mele: “Auliele ombá kupulanumele teku mimi tenjai. Yu ombá kupulanum kelúma toku sumbi sai.” nikem.” nirim. ⸤Jon-ni aima penga temba mele Asaya-ni ui aku-sipa nimba panjipa buk turum.⸥
23265  MAT 3:4  Jon yu kung-kemel dili-ni tili wale-pakuli te pakupa, kung kiluele-ni tili kamirika te topa kene, kuli-kumba kene pillim-nóma kene langi akusele mindi nomba mulurum.
23266  MAT 3:5  Kanu-kene kolea-auli Jerusallem yambuma kene Jerusallem lirim kolea Judia distrik pali yambuma kene kolea Jodan pali yambuma kene yi kanili mulurumna puku kene,
23267  MAT 3:6  no Jodan sukundu puku kene ulu-pulu-kis tiringma niku para siring kene yu-ni enini no liinjirim.
23268  MAT 3:7  Yu-ni ⸤Juda-yambumanga yi-auli⸥ Perisima kene Sadusima kene yi pulele no liingíndu uring kanupa kene, enini ung-mura sipa nimba mele: “Gólu topa yambuma tepa kis-sili wambiyelenga walúma, Pulu Yili arerembi kolumba enaliinga nae-ni “Eni takara toku pai.” nim-na enini ‘Pulu Yili-ni naa tepa kis-sipili.’ niku ‘No liimulú.’ niku okumeleye?
23269  MAT 3:8  Eni sumbi-siku molku, ulu kaíma mindi teku mulungí kene eni ulu-pulu-kis tiringma aima sika munduku kelku numanu topele tungí mele mokeringa lemba.
23270  MAT 3:9  “Oliu anda-kolepa Eprayam-ni kalupa liirimuma molemuláliinga yambu kaíma molemulu.” niku aku-siku niku naa piliai. Na-ni eni nimbu siker: “Pulu Yili-ni ku-mulú imandu “Eprayam-ni kalupa liirim yambuma au talangi.” nilkanje ku-mulúma Eprayam-ni kalupa liirim yambuma molkemela.” niker. Eni Eprayam-ni kalupa liirim yambuma molemeláliinga ulu te naa telemú.
23271  MAT 3:10  “Unji peki tomba luli Pulu Yili-ni kórunga unji-puluna ambulupa ola liipa molemú. Unji-mong kaí naa tombama yu-ni peki topa kene tepina kalomba.
23272  MAT 3:11  Ulu-pulu-kísima kanuku kis piliiku numanu topele tolemele yambuma na-ni sika no liinjiliu. Akiliinga-pe yi te aelepa ombále yu-ni ⸤Pulu Yili-nga⸥ Mini Kake Tiliele kene tepéle kene eni liinjimba ⸤liingí⸥. Na kene aelepa ombá yi ili yunga tondulale aima olandupa, nanga tondulale aima mania-kilia. Na yunu-kene kapula mólu. Yambu-aulimanga kongun kis tili kendemande-yambuma-ni sika eninga aulimanga kongun kísima tinjingíndu kimbu-suma wendu liinjilimele akiliinga-pe na-kene aelepa ombáliinga kimbu-su wendu liinjimbu kongun kanili aima olandupa mele na-ni kapula naa tenjilka, ⸤na yi aima kisele⸥.
23273  MAT 3:12  “Yu-ni yunga rais-wit apuruli apulu-pokale ambulupa kene yunga rais-wit monguma kene rais-wit kiluma kene apurumbandu molemú. Yunga rais-wit apuruli polale tepa mimi tembandu rais-witma pali apurupa wendu liipa kene monguma liipa rais-wit nosilimú lkuna ‘Lipili.’ nimba nosimbandu lku liipa nosupa, penga kiluma liipa máku topa tepi naa kumbulupa nomba pepa mindi pulimúna kalomba.” nirim.
23274  MAT 3:13  ⸤Jon-ni yambuma no liinjipa mulurum⸥ kene Yesos kolea Gallalli distrik mundupa kelepa kene, ‘Jon-ni yu no liinjipili.’ nimba Jon no-Jodan kéluna mulurumna yu purum.
23275  MAT 3:14  Urum kene Jon-ni nimba mele: “Akili aima mólu. Na-ni nu nambi-sipu no liinjambu nikunu nikinuye? Nu-ni na no liinjilkenanje kapula.” nirim.
23276  MAT 3:15  Akiliinga-pe Yesos-ni pundu topa nimba mele: “Mólu. Ulu kake tili uluma pali kapula tipili akiliinga niker mele ti.” nirim. Kanu-kene Jon-ni “Kapula.” nimba yu no liinjirim.
23277  MAT 3:16  Yesos no liipa pora sipa kene nona sumbi-sipa wendu urum. Wendu ombá urum kene muléle takape nimba anju-yandu purum, Pulu Yili-nga Minéle, kera-waembonu mele, mania omba Yesos mulurumna pupa ⸤kangina⸥ ola mulurum kanurum.
23278  MAT 3:17  Kanu-kene mulúna ola ung te wendu omba kene nimba mele: “Ili nanga numanu monjuliu kangale. Yunu-kene numanu siliu.” nirim.
23279  MAT 4:1  Yesos ⸤no liirim kene Pulu Yili-nga Minéle yu-kene omba molupa kene,⸥ Minéle yu-ni ‘⸤Kurumanga nuim⸥ depollale-ni yu kundi tupili.’ nimba Yesos kolea-wakana memba purum.
23280  MAT 4:2  Akuna Yesos kaliimbu te kóru tale mele langi naa nuli we molupa pirim kene yu engle-ni kolupa mulurum.
23281  MAT 4:3  Kanu-kene kundi tuli ⸤kuru Seten⸥ omba kene yundu nimba mele: “Nu Pulu Yili-nga Málale lem ku-mulú ima ‘Pllawa kaluli au talupili.’ ni.” nirim.
23282  MAT 4:4  Akiliinga-pe yu-ni pundu topa kene nimba mele: “Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele: ‘Langima-ni mindi yambuma kona mululi ulu-pulele naa silimú. Pulu Yili-ni ung nilimúma pali piliiku liiku teku mulungí kene kona mululi ulu-pulele liingí.’ nimba molemú.” nirim.
23283  MAT 4:5  Kanu-kene depollale-ni Yesos liipa kolea-auli Jerusallem, akilindu ‘kolea-auli kake tili’ niliele, akuna memba pupa, Pulu Yili popu toku kaluring lku-temboll imuna memba, aima ola pupa monjupa kene,
23284  MAT 4:6  yundu nimba mele: “Nu Pulu Yili-nga Málale lem nu tepa liimba akiliinga pu-nikunu mania pui.” ⸤nirim.⸥ “Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele: ‘Pulu Yili yunga angkellama-ni ‘Nu oku nokai.’ nimbá. Enini nu ‘Ku te-ni kepe naa tupili.’ niku nu eninga kima-ni oku kanglku liingí.’ nimba molemú kanili. Aku-sipa nirimeliinga piliiku kene aku-sikunu ti.” nirim.
23285  MAT 4:7  Yesos-ni yundu nimba mele: “Pulu Yili-nga yambumandu ung te wasie nimba molemúko. Akili i-sipa mele: ‘Pulu Yili eninga Auliele-ni “Tembu.” nilimú mele ‘Sika nilimúnje mola gólu tolemúnje kanamili.’ niku eni yu manda leku naa teai.’ nimba molemúko kanili.” nirim.
23286  MAT 4:8  Alsupa depollale-ni yu liipa ma-pangí te aima ola-kilia lirimna memba ola pupa monjupa kene, yu ma-koleama pali kene koleamanga méle kaíma wasie liipa ora sipa kene
23287  MAT 4:9  yundu nimba mele: “Nu nanga kumbi-kerina koporungu languku mania molkunu na popu tokunu nanga bili paka tunjúnu lem nu ma-koleana méle lelemú kanokunu ima pali nu simbu.” nirim.
23288  MAT 4:10  Kanu-kene Yesos-ni yundu nimba mele: “Seten, nu anju pa! Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele: ‘Pulu Yili eninga Auliele mindi niku popu toku bi paka tonjuku, yunga kongunuma mindi tenjiku molai.’ nimba molemú kanili.” nirim.
23289  MAT 4:11  Kanu-kene depollale-ni Yesos yu mundupa kelepa yu purum. Purum kene ⸤mulú-koleana⸥ angkellama-ni oku Yesos nukuring.
23290  MAT 4:12  Kanu-kene ⸤No-Liinjili⸥ Jon ka siku ka-lkuna panjiringele piliipa kene Yesos kelepa kolea Gallalli distrik-ndu yandu omba
23291  MAT 4:13  Nasaret taon-na omba kene, penga taon akili mundupa kelepa Kapeniam taon, numú-Gallalli kéluna lirim, akuna pupa ‘Ekupu kolea ili nanga kamu molumbu koleale lipili.’ nimba akuna mulurum. Kapeniam yi Sepullan kene Naptallai-seleni kalku liiringli yambuma ui muluring koleana lirim.
23292  MAT 4:14  ⸤Kapeniam taon-na pupa mulurumeliinga⸥ kórunga-ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa yambuma nimba sirim yi Asaya-ni ulu te penga wendu ombá ui nirim mele kamu wendu urum. Asaya-ni nimba mele:
23293  MAT 4:15  “Sepullan-ni kalupa liirim yambuma pelemelé koleale kene, Naptallai-ni kalupa liirim yambuma pelemelé koleale kene, no-numúna lepa pulimú kupulanumele no-Jodan nekendu lelemú koleale kene, kolea Gallalli wikindu yambu-lupa pulele molemele koleale kene, kolea akumanga molemele yambuma ⸤aima sumbulú túlina molemele⸥.
23295  MAT 4:17  ⸤Kapeniam omba mulurum⸥ ena kaniliinga Yesos-ni yambuma pulu monjupa ungma nimba sipa kene nimba mele: “Pulu Yili yi nuim kingele molupa nokumba enale nondupa wendu ombá tekemaliinga ⸤‘Pulu Yili yu-ni nokumba yambumanga talapena sukundu molamili.’ niku⸥ ulu-pulu-kis telemelema munduku kelku numanu topele tai.” nirim.
23296  MAT 4:18  Yesos Numú-Gallalli kéluna andupa kene anginingli tale kanurum, akusele Saimon kene angin Endru-sele oma liili wale te no-numúna toku suku munduku muluringli kanurum. Penga Saimon-nga bi te Pita niringko. Oma liiringli akili elsengla ku-moni kongunale tiringli.
23299  MAT 4:21  Kanu-kene yu laye-kolte anju pupa kene anginingli tale lupa kanurum, akusele Seperi málu Jemis kene Jemis angin Jon-sele, lapa Seperi kene eninga nona anduli sipna sukundu oma liili walema toku tambulku muluring kanupa kene elsele walsipa kene “Na lumbili wale.” nirim.
23301  MAT 4:23  Kanu-kene Yesos kolea Gallalli distrik sukundu koleamanga pali andupa, Juda-yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lkumanga lkundu pupa yambuma ung-bo tonjupa, Pulu Yili nondupa yi nuim kingele molupa nokumba mele temani kaiéle topa sipa, yambu kuru lupa-lupa turum-ma kene kangina ulu pulele tirim-ma kene tepa kaí tirim.
23302  MAT 4:24  Yu-ni tirim mele temanele kolea Siria propinj koleamanga pali anju-anju purum piliiku kene eninga yambu kuru lupa-lupa turum yambuma kene, mindili lupa-lupa noku muluring yambuma kene, yambumanga numanuna kuru molku ambuluring yambuma kene, kuru-kopari turum yambuma kene, kimbu-ki kukurum yambuma kene, yu mulurumna meku uring kene yu-ni yambu kanuma tepa kaí tirim.
23303  MAT 4:25  Yambu aima pulele yu lumbili puring. Kolea Gallalli distrik yambuma kene, ‘Kolea-Auli Rurepunga Tale’ niring kolea yambuma kene, kolea Judia distrik lirim kolea-auli Jerusallem yambuma kene, kolea Judia sukundu lirim we-koleamanga muluring yambuma kene, no Jodan nekendu koleamanga yambuma kene, aima pulele yu lumbili puring.
23304  MAT 5:1  Yesos-ni yambu pulele liiku máku toku yu lumbili puringma kanupa kene ma-pangina ola pupa mania mulurum kene yu lumbili andúlima yu mulurumna uring.
23305  MAT 5:2  Kanu-kene yu-ni enini ung-bo tonjupa ung-mani sipa kene nimba mele:
23306  MAT 5:3  “Yambu numanuna korupa pulimú piliilimili yambuma Pulu Yili eninga yi nuim kingele molupa enini nokulemáliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23307  MAT 5:4  “Yambu kola teku numanu kis pípili molemele yambuma Pulu Yili-ni “Enini numanu kaí pepa toembu tupili.” nimbáliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23308  MAT 5:5  “Yambu táka-niku molku yambu lupamanga ungma piliiku molemele yambuma ma-koleama pali Pulu Yili-ni enini simba liingéliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23309  MAT 5:6  “Pulu Yili-ni “Teai.” nilimú ulu sumbi nílima tingíndu waka kolku molemele yambuma kapula mulungéliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23310  MAT 5:7  “Yambu lupama kondu kolemele yambuma Pulu Yili-ni kondu kolumbaliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23311  MAT 5:8  “Yambu numanu kake tipili molemele yambuma-ni Pulu Yili kaningéliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23312  MAT 5:9  “‘Yambuma numanu tiluna pupili molangi.’ nilimele yambuma Pulu Yili-ni ‘Enini nanga kangambulama.’ nimbáliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23313  MAT 5:10  “Pulu Yili-ni “Teai.” nilimú ulu sumbi nílima teku molemeláliinga yambu lupama-ni enini mindili silimele ⸤akiliinga⸥ Pulu Yili eninga yi nuim kingele molumbáliinga enini “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23314  MAT 5:11  “Na piliiku molemele yambuma, eni nanga yambuma molemeláliinga we-yambuma-ni eni ung-taka tonjuku mindili siku, ung kis lupa-lupama eninga bulkundu gólu toku ninjingí kene eni “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.
23315  MAT 5:12  ⸤Yambuma-ni eni aku-siku mele telemeláliinga⸥ eni mulú-koleana pungí kene kanuna Pulu Yili-ni eni méle kalupa konjumbaliinga numanu aima lakuku siku numanu kaí pípili molai. Yambuma-ni ekupu eni mindili silimele mele aku-siku eni naa molangi kóru-ui Pulu Yili-ni “Ninjai!” nimba ung nimba sirimuma piliiku yambuma niku silsiliiku anduring yambuma we-yambuma-ni enini kepe mindili siringko kanili.” ⸤nirim.⸥
23316  MAT 5:13  “Eni ma-koleana yambumanga api-kusa mele molemele. ⸤Akili méle kaí⸥ akiliinga-pe yu sungu naa temba kene ‘Yu kelepa sungu tipili.’ nimbu ulu te kapula temulúye? Yu kongunale temba tondulu te alsupa naa pembaliinga we topu mundupu kelemulú kene yambuma-ni anduku kambiliingí kene kapula.
23317  MAT 5:14  “Eni ma-koleana yambumanga talang pa tinjílima molemele. Kolea-auli te ma-pangina ola lembale kapula mo naa tomba.
23318  MAT 5:15  Yambuma-ni tepi-llam kanduku kene mingina suku naa monjulemele. ‘Lkuna sukundu pa tipili, mélema kanangi.’ niku ⸤talang pa tinjili⸥ tepi-llam akili polu tenga ola monjulemele.
23319  MAT 5:16  Aku-sipa mele ‘Oliu-ni ulu kaíma telemulu mele yambuma-ni kanuku kene oliunga Lapa, mulú-koleana molemále, kape niangi.’ niku, eni-enini eninga pa telemú talang akili yambuma-ni kanangi.” ⸤nirim.⸥