23224	MAT 1:11	Zuziyas èwi Zesʉniyas akaba bəza ga məŋani. Ka sarta gani nani ti tə̀həloru ndam *Zʉde ka haɗ Babiloŋ.
23225	MAT 1:12	Tàra tə̀həloya ndam Zʉde ka haɗ Babiloŋ a ti Zesʉniyas èwi Salatiyel, Salatiyel èwi Zorobabel,
23230	MAT 1:17	Nahkay e kiɗiŋ ga sarta ga Abraham akaba sarta ge Devit bu ni ti bəza huɗ bəza huɗ ga Abraham kru mahar faɗ ; e kiɗiŋ ga sarta ge Devit akaba sarta ya ti tə̀həloru ndam Zʉde ka haɗ Babiloŋ ni bu ni ti bəza huɗ bəza huɗ ga Abraham kru mahar faɗ ; e kiɗiŋ ga sarta ya ti tə̀həloru ndam Zʉde ka haɗ Babiloŋ ni akaba sarta ge Krist bu ni ti bəza huɗ bəza huɗ ga Abraham kru mahar faɗ.
23240	MAT 2:2	Tàra tìnjia ti tìhindi, tə̀ɗəm : « Bay ga ndam Zʉde ya tìwi ni ti naŋ eley ? Màra ti aɗaba boŋgur àcəlaya, aɗafaki tìweya bay gəɗakana. Mìpia boŋgur na ti màra ga mabəhaɗi mirdim a. »
23242	MAT 2:4	Eslini Erot nakəŋ àzalakabu gəɗákani ga ndam *maŋgalabakabu mis akaba Melefit ni akaba ndam Zʉde ya *tə̀səra Wakita ge Melefit a ni. Àzalakabu gəɗákani ga ndam Zʉde ni nahkay ti ge mihindifiŋa kà tay a : « *Krist Bay gəɗakani ya amara ni ti, etiwi naŋ ti eley ? »
23243	MAT 2:5	Naŋ nakəŋ àra àhia ana tay a nahkay ti nday nakəŋ tə̀həŋgrifəŋ, tə̀hi : « Etiwi naŋ ti e Betlehem ka haɗ Zʉde, aɗaba bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit nahaŋ àbəki a wakita gayaŋ bu nahkay hi :
23246	MAT 2:8	Tàra tə̀hia sarta gana ti àsləroru tay e Betlehem, àhi ana tay : « Dəgum, kəɗəbum məlaŋ ga wur ya tìwi ni lala. Akəsəruma məlaŋ gana ti, ŋguma ti kə̂həŋgrumu ma gani. Aɗaba nu day nara nakoru ga mabəhaɗi mirdim. »
23247	MAT 2:9	Nday nakəŋ tàra tìcia ma ga bay na ti tàsləka. Nday tə̀bu takoru e divi bu ni ti tìpi boŋgur ya àcəlaya gwar egezi a ni, naŋ àbu akoru kama gatay. Boŋgur ni naŋ àbu akoru nahkay ti òru ècikki ka məlaŋ ga wur ya naŋ àvu ni.
23248	MAT 2:10	Tàra tìpia boŋgur na ti tə̀mərva dal-dal,
23249	MAT 2:11	tə̀huriyu a ahay ya ti boŋgur ècikki ni vu, tə̀di ahàr ana wur ni nday ata məŋani Mari. Tàra tìpia wur na ti tàbəhaɗi mirdim grik meleher ndiɓa ndiɓa ana haɗ, mək tə̀zləkaba sahar gatay a, tə̀həlaya zlam a, tə̀bi ana wur ni. Zlam gani nday hi : gru, haf ya tamal tazəbay ezi ti àɓəlay ni, akaba haf nahaŋ təzalay mir, ezi akaɗa ge tersel ni.
23250	MAT 2:12	Kələŋ gani Melefit àhi ma ana tay e kisim miziɗeni bu, àhi ana tay ahkado : « Kə̀ŋgumoru gwar afa ga Erot ba. » Nahkay nday nakəŋ tàsləka, tàŋgoru a magam gatay àna divi nahaŋ zlam gatay.
23253	MAT 2:15	Tòru tìnjʉa eslina ti tànjəhaɗiyu duk àbiviyu ana kisim ga bay Erot. Ata bəŋ ga Yezu tòru àna Yezu ka haɗ Ezip ti, ti pakama ga bay mahəŋgaray *pakama ga Bay Melefit mâgravu. Pakama ya àɗəm ni ti nahkay hi : « Nə̀zalabiyu wur goro ti kwa ka haɗ Ezip. »
23254	MAT 2:16	Erot àra ècia ndam məsər zlam ni tàgosa naŋ a ti àzuma ɓəruv a dal-dal. Nahkay àsləroru mis, àhi ana tay tôru tâbazl bəza ga kəsa Betlehem akaba bəza ge mis ya tanjəhaɗ kà gəvay gani ni. Àhi ana tay tâbazl bəza ya ti tə̀zuma vi a cʉ cʉena akaba ya tìsli vi cʉ cʉeni ndo ni ɗek. Àɗəm tâbazl bəza ge vi cʉ cʉeni ni ti aɗaba ndam məsər zlam ni tə̀hi « Mìpi boŋgur enjenjeni ti àgray vi cʉ nihi. »
23256	MAT 2:18	« Tìci zlahay a Rama : tuway ahənday dal-dal, tagray delʉlʉ. Nani Resel, etʉwi bəza gayaŋ, àwayay ti mis tədabakay naŋ do, aɗaba bəza gayaŋ tə̀bi va bi. »
23258	MAT 2:20	àhi ahkado : « Cikaba, za wur na nday ata məŋana, kəŋgoru àna tay ka haɗ Izireyel. Aɗaba ndam ya ti tàwayay makaɗ wur ni ti tə̀məta. »
23261	MAT 2:23	Òru ènjʉa eslina ti ànjəhaɗ a kəsa nahaŋ bu ; təzalay kəsa gani Nazaret. Nahkay ere ye ti ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ya tə̀ɗəmbiyu ni àgrava. Ma gani nahkay hi : « *Bay gəɗakani ya amara ni ti atəzalay naŋ zal Nazaret. »
23266	MAT 3:5	Eslini ti ndam Zerʉzalem, ndam ga haɗ Zʉde ɗek akaba ndam ya ti tanjəhaɗ kà gəvay ga zalaka *Zʉrdeŋ ni ɗek tə̀rəkia ke Zeŋ nakəŋ a,
23267	MAT 3:6	tə̀ɗafaya zlam gatay ya tàgudar na, mək Zeŋ nakəŋ àbaray tay a zalaka Zʉrdeŋ ni bu hʉya.
23268	MAT 3:7	Ndam *Feriziyeŋ akaba ndam *Sedʉseyeŋ kay tə̀rəkia ke Zeŋ a ti mə̂baray tay. Zeŋ nakəŋ àra èpia tay a ti àhi ana tay ahkado : « Lekʉlʉm ti medékw ! Way àhi ana kʉli dəguma afa goro a ti kâtamumfəŋa kà məzum ɓəruv ge Melefit ya ara azumki ke mis wuɗak na way ?
23270	MAT 3:9	Ŋgay bəŋ ga bəŋ gekʉli Abraham, nahkay akatamum ti kə̀humi ana ahàr ba, aɗaba nəhi ana kʉli nahəma, Melefit esliki məhiani ana akur nday ndani tîgi bəza huɗ ga Abraham day, agravu.
23275	MAT 3:14	Ay ti Zeŋ àwayay məbaray naŋ do, àhi ahkado : « Amal nu nərəkukoru ti kâbaray nu. Nihi ti nak kə̀rəkua ti nâbaray kur sawaŋ aw ? »
23285	MAT 4:7	Ay Yezu àhi : « Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu keti : “Kə̀həlfəŋa eyʉ kà Bay Melefit gayak a ba.” »
23287	MAT 4:9	mək àhi : « Kə̀bu kipioru zlam ni ɗek do waw ? Tamal ti kàbəhaɗua mirdim a meleher ndiɓ ana haɗ ti anəbuk tay ɗek. »
23289	MAT 4:11	Yezu àra àɗəma ma na nahkay ti Seteni nakəŋ àsləkafəŋa. Àra àsləkafəŋa ti *məslər ge Melefit tə̀rəkia ka Yezu a, tə̀fi ahàr.
23290	MAT 4:12	Kələŋ gani mis tə̀hi ana Yezu tə̀fiya Zeŋ a daŋgay va. Yezu àra ècia ma gana ti àsləka òru ka haɗ *Gelili.
23293	MAT 4:15	« Lekʉlʉm ndam ga haɗ ga Zabuloŋ akaba ga Naftali, gwar ka dəluv, ke ledi ga zalaka *Zʉrdeŋ ni ! Ka haɗ Gelili gekʉli ti ndam ya nday ndam *Zʉde do ni tə̀bu kay,
23296	MAT 4:18	A vaɗ nahaŋ Yezu naŋ àbu asawaɗay kà gəvay ga dəluv Gelili ti èpi mis ndahaŋ cʉ nday kà məŋ gatay. Bəlaŋ gani slimi gayaŋ Simu naŋ ya təzalay Piyer ni, nahaŋ ni ti ni slimi gayaŋ Andre. Nday tə̀bu tətəliyu zəva gatay a dəluv vu, aɗaba nday ndam məgəs kilif.
23298	MAT 4:20	Tàra tìcia pakama ga Yezu na ti tə̀mbərbu zəva gatay ni ndəɓak, tàɗəbay naŋ hʉya.
23299	MAT 4:21	Nday tə̀bu takoru ti Yezu èpi mis ndahaŋ cʉ, nday kà məŋ gatay keti ; nday bəza ge Zebede, bəlaŋ gani slimi gayaŋ Zek, nahaŋ ni ti ni slimi gayaŋ Zeŋ. Nday a *slalah ga yam bu akaba bəŋ gatay Zebede, tə̀bu təslamalay zəva gatay. Yezu àra èpia tay a ti àzalay tay.
23300	MAT 4:22	Nday nakəŋ tàra tìcia zalay ga Yezu na ti tə̀mbərbu slalah ga yam gatay ni akaba bəŋ gatay ni, tàɗəbay naŋ.
23302	MAT 4:24	Nahkay ndam ga haɗ Siri ɗek tìcia zlam ga Yezu ya àgray na. Eslini tə̀həlibiyu ndam gatay ya tèɓesey do ni ɗek : ndam ga arməwər, ndam ya ti təcakay daliya ni, ndam ya ti seteni tə̀niviyu ana tay ni, ndam ya ti araŋa agəs tay ɓəruk ɓəruk ni, akaba ndam dəra. Tə̀həlibiya tay ana Yezu a ti Yezu àhəŋgaraba tay a.
23304	MAT 5:1	Yezu àra èpia mis dal-dalani na ti àcəloru a həma vu, ànjəhaɗ digʉs. Nahkay ndam maɗəbay naŋ ni tə̀rəkioru,
23306	MAT 5:3	« Ndam ya ti tə̀səra nday ndam talaga kè eri ge Melefit ni ti tə̂mərvu, aɗaba *Məgur ge Melefit ti gatay.
23315	MAT 5:12	Yʉm, mərumvu dal-dal, aɗaba Melefit aməvi zlam sulumani ana kʉli kay a kəla gani vu a huɗ melefit bu. Daliya ya təgri ana kʉli nihi ni ti, ku ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ahaslani day tə̀gri ana tay nahkay. »
23320	MAT 5:17	« Ŋgay nu nàra ga məmbatkaba *Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki na akaba pakama ga ndam ndahaŋ ya tàhəŋgaray *pakama ge Melefit na ti kə̀ɗəmum ba. Nàra ga məmbatkaba tay a do, nàra ti ge mendeveriŋ tʉwi gani sawaŋ.
23324	MAT 5:21	« Kə̀səruma tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli ahkado : “Kə̀kaɗ mis ba. Maslaŋa ya ti àkaɗa mis a ni ti tagrafəŋa seriya.”
23326	MAT 5:23	Nahkay tamal kìnjʉa àna sədaga gayak ka məlaŋ ya tabəhaɗ na, mək kə̀sərkia kàgudaria zlam ana wur ga muk a ti,
23329	MAT 5:26	Nəhuk nahəma, mənjəɗ məpəlaba ere ye ti tə̀fəkuk na ɗek ti akahəraya a daŋgay ni ba do. Ku tamal ti agəjənifuk sisi bəlaŋ nəŋgu ni, si kəpəlaba kwa. »
23330	MAT 5:27	« Kə̀səruma tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli ahkado : “Kàgray hala ba.”
23334	MAT 5:31	« Tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli : “Tamal maslaŋa agaray wal gayaŋ ti ahàr àɗəm abəki wakita gani, avi.”
23336	MAT 5:33	« Kə̀səruma tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli ahkado : “Tamal kàmbaɗa, kə̀ɗəm akəgri zlam ana Melefit ti ahàr àɗəm kə̀mbrəŋ ba, gray ere gani nani.”
23340	MAT 5:37	Ere ye ti kəɗəmum ni ti “Iy !” ahkay do ni “Aha !” Tamal kə̀ɗəmumkiva ma nahaŋ a ti nani tʉwi ge *Seteni. »
23341	MAT 5:38	« Kə̀səruma, tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli : “Tamal maslaŋa àzukaba eri a ti ziaba eri a bilegeni. Tamal maslaŋa àdəvukaba aslər a ti dəviaba aslər a bilegeni.”
23346	MAT 5:43	« Kə̀səruma tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli : “Ahàr àɗəm wayay ndam ya ti nak kə̀bu akaba tay ni, zirey ndam ezir gayak.”
23349	MAT 5:46	Tamal lekʉlʉm kawayum ndam ya ti tawayay kʉli ni ciliŋ ti, kə̀humi ana ahàr Melefit aməvi zlam ana kʉli ka duwa gani aw ? Aha ! Aɗaba ku ndam *məhəl hadam day tə̀bu tagray nahkay.
23350	MAT 5:47	Tamal kəgrumi sa ana bəza ga məŋ gekʉli ciliŋ ti, kə̀humi ana ahàr kəgrum zlam sulumani aw ? Aha ! Ku nday ya ti tə̀fəki ahàr ke Melefit do ni day tə̀bu tagray nahkay.
23352	MAT 6:1	Yezu àhi ana tay keti : « Ka ya ti kəgrum zlam sulumani ni ti, kə̀grum kè meleher ge mis ndahaŋ ti tîpi ere ye ti kəgrum ni ba. Tamal kəgrum kè meleher ge mis ti, Bəŋ gekʉli ya e melefit bu ni aməvi zlam ana kʉli azuhva tʉwi gekʉli ni do.
23353	MAT 6:2	Nahkay zla nahəma, ka ya ti kəvumi zlam ana ndam talaga ni ti, kàzlahum àna naŋ ti mis tîci ba. Ndam ya ti tawayay ti mis tə̂ɗəm nday ndam jireni ni tə̀bu tagray nahkay a ahay ga *mahəŋgalavù Melefit bu akaba a kəsa bu. Tagray nahkay ti aɗaba tawayay ti mis tâzləbay tay. Nəhi ana kʉli nahəma, nday ti tə̀ŋgəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgət nahaŋ va do.
23356	MAT 6:5	« Ka ya ti kahəŋgalum Melefit nahəma, kə̀grum akaɗa ga ndam ya tawayay ti mis ndahaŋ tə̂ɗəm nday ndam jireni ni ba. Nday ti tahəŋgalay Melefit tawayay micikeni jik a ahay ga *mahəŋgalavù Melefit bu ahkay do ni kà gəvay ge divi, ti mis tîpi tay. Nəhi ana kʉli nahəma, nday ti tə̀ŋgəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgət nahaŋ va do.
23358	MAT 6:7	Ka ya ti kahəŋgalum Melefit ni ti kə̀həŋgrumi zuh ana zlam bəlaŋani sak kay akaɗa nday ya ti tə̀fəki ahàr ke Melefit do tagray ni ba. Nday ti tə̀hi ana ahàr tamal tahəŋgalay dal-dal ti Melefit aməgri ere ye ti tawayay ni ana tay.
23359	MAT 6:8	Ay lekʉlʉm ti kə̀grum akaɗa gatay ni ba. Aɗaba wuɗaka kahəŋgalum ti Bəŋ gekʉli àsəra ere ye ti àhəcikivu ana kʉli na àndava.
23363	MAT 6:12	Mbərfəŋa zlam ya màgudaruk ni kè leli a, akaɗa geli ya mə̀mbərfəŋa zlam ge mis ya tàgudari ana leli na kà tay a ni ti.
23364	MAT 6:13	Kə̀vi divi ana *Seteni ge mesipet leli ba, həŋgafəŋa leli kà naŋ a sawaŋ ti. [Aɗaba Bay ya ti agur zlam ɗek akaba esliki ka magray zlam ɗek ni ti nak. Bay ya ti mis ɗek atazləbay ni ti nak, ga kaŋgay-kaŋgayani. Aya nahkay.]”
23365	MAT 6:14	« Nə̀ɗəm nahəma, tamal kəmbrəŋumfəŋa zlam ge mis ya tagudari ana kʉli na kà tay a ti, Bəŋ gekʉli ya e melefit bu ni aməmbərfəŋa zlam gekʉli ya kagudarum ni kè kʉli a bilegeni.
23366	MAT 6:15	Ay tamal lekʉlʉm kə̀mbrəŋumfəŋa zlam ya mis tagudari ana kʉli ni kà tay a do ni ti, Bəŋ gekʉli day aməmbərfəŋa zlam gekʉli ya kagudarum ni kè kʉli a do bilegeni. »
23367	MAT 6:16	« Ka ya ti kəgəsum ndəra nahəma, kə̀grum akaɗa ge mis ya tawayay ti mis ndahaŋ tə̂ɗəm nday ndam jireni ni ba. Nday ti ka ya ti təgəs ndəra ni ti tamənjavu akaɗa tə̀bu təcakay daliya, akaɗa tàmətaɓkaba ; tawayay ti mis tə̂sər nday tə̀bu təgəs ndəra. Nəhi ana kʉli nahəma, nday ti tə̀ŋgəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgət nahaŋ va do.
23369	MAT 6:18	Nahkay ti ŋgay kə̀gəsa ndəra ti mis tə̀sər do, si Buk ya ti naŋ àbu akaba kur ni. Nahkay Buk aməvuk zlam sulumani azuhva tʉwi gayak ya kàgray ni ; naŋ ti epi zlam ya mis tìpi do ni. »
23370	MAT 6:19	« Kə̀ŋgumkabu elimeni a duniya bu ba. A duniya bu ni ti gaŋgu akaba vi təzumaba, ndam akal day tindef ahay təhəlaba elimeni na.
23371	MAT 6:20	Ŋgumkabu elimeni gekʉli ti a huɗ melefit bu sawaŋ, aɗaba eslini ti gaŋgu akaba vi tə̀zum do, ndam akal day tìndef ahay koksah, tə̀həl elimeni ni koksah.
23379	MAT 6:28	« Kajalumki ahàr ka zlam məbakabani ti kamam ? Ŋga pʉm vay-vay ga zlam ya təfət a vədaŋ bu ni ; tàgray tʉwi do, tə̀ləmkabu azana do daya.
23381	MAT 6:30	Zlam ya təfət a vədaŋ bu kani, hajəŋ təbiyu tay a aku vu ni tekeɗi Melefit abəki vay-vay ka tay. Tamal naŋ àbu agray nahkay ti aməbəki zlam ke kʉli amatam gatay ni do waw ? Lekʉlʉm ti kə̀fumki ahàr ke Melefit lala do ni ti kamam ?
23383	MAT 6:32	Ndam ya taɗəbay zlam nday nani ɗek kəlavaɗ ni ti nday ya ti tə̀fəki ahàr ke Melefit do ni. Ay lekʉlʉm ti Bəŋ gekʉli ya e melefit bu ni àsəra ere ya àhəcikivu ana kʉli na.
23386	MAT 7:1	« Ŋgay mis ndahaŋ tàgudara zlam a ti kə̀ɗəmum ba ; tamal kəgrum nahkay ti lekʉlʉm day ŋgay kàgudaruma zlam a ti Melefit aməɗəm do.
23388	MAT 7:3	Kamənjaləŋ ka cakwasl ya àniki ke eri ga wur ga muk ni, kə̀sərki ka damkoluk ya ànukki ke eri ni do ni ti kamam ?
23391	MAT 7:6	Kə̀vumi zlam *njəlatani ge Melefit ana kərá ba, do ni ti tambatkibiyu ma ke kʉli tahəpəɗkaba kʉli a. Kàfəkaɗumivu ebirsli gekʉli e divi bu ana mədrə́s ba, do ni ti təcəlki, tagudar masakani. »
23392	MAT 7:7	« Hindʉm zlam. Kìhindʉma ti Melefit aməvi ana kʉli. Ɗəbum zlam. Kə̀ɗəbuma ti akəŋgətum. Zalum Melefit. Kàzaluma naŋ a ti aməwəli ana kʉli, aməzləkiaba mahay ana kʉli a.
23396	MAT 7:11	Lekʉlʉm ti ndam magudar zlam. Ku tamal lekʉlʉm ndam magudar zlam nəŋgu ni, kə̀səruma məvi zlam sulumani ana bəza gekʉli a. Ay ti Bəŋ gekʉli Melefit naŋ e melefit bu, naŋ sulumani ti magray gayaŋ ahəmamam ? Naŋ ti tamal maslaŋa èhindiliŋa zlam a nahəma, aməvi zlam sulumani eɗeɗiŋ.
23397	MAT 7:12	Nahkay ere ye ti kawayum mis tə̂gri ana kʉli ni ti grumi ere gani nani ana tay bilegeni. Melefit àna Divi gayaŋ ya Mʉwiz àbəki ni àɗəm nahkay ; ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ni day tə̀ɗəm nahkay. »
23398	MAT 7:13	« Zum njəɗa, kaɗumvu ga məhuriyani gwar a mahay misliceni ni. Aɗaba mahay botutani ti divi gani azoru mis e mijeni vu àwərvu do. Nahkay mis kay tə̀bu təhuriyu gwar a mahay botutani ni.
23400	MAT 7:15	« Bumvu slimi àna ndam ya tə̀ɗəm nday ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ni. Tara afa gekʉli a ti tafəkaɗ ahàr gatay akaɗa nday təmbəmbak, ambatakani do a məɓəruv gatay bu ni ti nday akaɗa təmbəmbak eɗeɗiŋ do, nday akaɗa kərá gili cuɗayani sawaŋ.