23223	MAT 1:10	Ezesiyas èwi Manase, Manase èwi Amoŋ, Amoŋ èwi Zuziyas,
23228	MAT 1:15	Eliyʉt èwi Eleyazar, Eleyazar èwi Mataŋ, Mataŋ èwi Zekʉp,
23229	MAT 1:16	Zekʉp èwi Zʉzef. Zʉzef ti zal ga Mari ya èwi Yezu ni. Yezu ti təzalay naŋ Krist.
23231	MAT 1:18	Tìwi Yezu *Krist ti àgravu nahkay hi : məŋani Mari məva ge Zʉzef. Zʉzef àzay naŋ faŋ ndo, ay tìpi ti naŋ a huɗ. Naŋ a huɗ ti àna njəɗa ga *Məsuf Njəlatani.
23233	MAT 1:20	Naŋ àbu ajalay ahàr nahkay ti *məslər ge Melefit àŋgazlivu e kisim miziɗeni bu, àhi ahkado : « Zʉzef wur huɗ ge Devit, kàgray aŋgwaz ga mazay Mari ga wal ba, aɗaba wur ya a huɗ gayaŋ bu ni ti àzay huɗ gani àna njəɗa ga Məsuf Njəlatani.
23235	MAT 1:22	Zlam gani nani àgravu ɗek ti, ti pakama ga Bay Melefit ya àhi ana bay mahəŋgaray *pakama gayaŋ ni mâgravu. Pakama gani nani ti nihi :
23236	MAT 1:23	« Wur dahalay ya àsər zal faŋ ndo ni ara azay huɗ, emiwi wur zalani, atəzalay naŋ Emenʉwel. » Emenʉwel ti awayay aɗəmvaba « Melefit naŋ àbu akaba leli. »
23237	MAT 1:24	Zʉzef nakəŋ àra èpiɗekva ti àgray ere ye ti məslər ga Bay Melefit àhi gray ni. Àzay Mari nakəŋ ga wal,
23238	MAT 1:25	ay tàndəhaɗkabu ndo, duk àbivoru ana sarta ya Mari èweya wur na ni. Nahkay Mari nakəŋ èwi wur zalani, mək Zʉzef àdi slimi gani Yezu.
23240	MAT 2:2	Tàra tìnjia ti tìhindi, tə̀ɗəm : « Bay ga ndam Zʉde ya tìwi ni ti naŋ eley ? Màra ti aɗaba boŋgur àcəlaya, aɗafaki tìweya bay gəɗakana. Mìpia boŋgur na ti màra ga mabəhaɗi mirdim a. »
23242	MAT 2:4	Eslini Erot nakəŋ àzalakabu gəɗákani ga ndam *maŋgalabakabu mis akaba Melefit ni akaba ndam Zʉde ya *tə̀səra Wakita ge Melefit a ni. Àzalakabu gəɗákani ga ndam Zʉde ni nahkay ti ge mihindifiŋa kà tay a : « *Krist Bay gəɗakani ya amara ni ti, etiwi naŋ ti eley ? »
23243	MAT 2:5	Naŋ nakəŋ àra àhia ana tay a nahkay ti nday nakəŋ tə̀həŋgrifəŋ, tə̀hi : « Etiwi naŋ ti e Betlehem ka haɗ Zʉde, aɗaba bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit nahaŋ àbəki a wakita gayaŋ bu nahkay hi :
23244	MAT 2:6	“Bay Melefit àɗəm : Lekʉlʉm ndam Betlehem ka haɗ Zʉde ni ti kəsa gekʉli gəɗakani àtam kəsa ndahaŋ ga haɗ Zʉde ni, aɗaba etiwi bay a kəsa gekʉli bu. Bay gani nani ti amədi kama ana ndam goro ndam *Izireyel.” »
23249	MAT 2:11	tə̀huriyu a ahay ya ti boŋgur ècikki ni vu, tə̀di ahàr ana wur ni nday ata məŋani Mari. Tàra tìpia wur na ti tàbəhaɗi mirdim grik meleher ndiɓa ndiɓa ana haɗ, mək tə̀zləkaba sahar gatay a, tə̀həlaya zlam a, tə̀bi ana wur ni. Zlam gani nday hi : gru, haf ya tamal tazəbay ezi ti àɓəlay ni, akaba haf nahaŋ təzalay mir, ezi akaɗa ge tersel ni.
23250	MAT 2:12	Kələŋ gani Melefit àhi ma ana tay e kisim miziɗeni bu, àhi ana tay ahkado : « Kə̀ŋgumoru gwar afa ga Erot ba. » Nahkay nday nakəŋ tàsləka, tàŋgoru a magam gatay àna divi nahaŋ zlam gatay.
23251	MAT 2:13	Ndam məsər zlam ni tàra tàsləka ti *məslər ge Melefit àŋgazlivu ana Zʉzef e kisim miziɗeni bu, àhi ahkado : « Sləka, za wur na nday ata məŋana, cuhworu àna tay gwar ka haɗ Ezip. Ekinjʉmiya ti njəhaɗuma eslina. Anəhuk “Sləka” day kwa ti akəsləkumbiya. Aɗaba *Erot naŋ àbu aɗəbay divi ge mijiŋ wur ni. »
23253	MAT 2:15	Tòru tìnjʉa eslina ti tànjəhaɗiyu duk àbiviyu ana kisim ga bay Erot. Ata bəŋ ga Yezu tòru àna Yezu ka haɗ Ezip ti, ti pakama ga bay mahəŋgaray *pakama ga Bay Melefit mâgravu. Pakama ya àɗəm ni ti nahkay hi : « Nə̀zalabiyu wur goro ti kwa ka haɗ Ezip. »
23254	MAT 2:16	Erot àra ècia ndam məsər zlam ni tàgosa naŋ a ti àzuma ɓəruv a dal-dal. Nahkay àsləroru mis, àhi ana tay tôru tâbazl bəza ga kəsa Betlehem akaba bəza ge mis ya tanjəhaɗ kà gəvay gani ni. Àhi ana tay tâbazl bəza ya ti tə̀zuma vi a cʉ cʉena akaba ya tìsli vi cʉ cʉeni ndo ni ɗek. Àɗəm tâbazl bəza ge vi cʉ cʉeni ni ti aɗaba ndam məsər zlam ni tə̀hi « Mìpi boŋgur enjenjeni ti àgray vi cʉ nihi. »
23255	MAT 2:17	Nahkay pakama ge Zeremi bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit ni àgravu. Pakama gani nahkay hi :
23257	MAT 2:19	Kələŋ gani bay *Erot nakəŋ àməta. Àra àməta ti məslər ga Bay Melefit àŋgazlivu ana Zʉzef ka haɗ Ezip e kisim miziɗeni bu keti,
23260	MAT 2:22	Ay Erseleyʉs wur ga Erot àhuriya a bay ga bəŋana va ka haɗ *Zʉde a. Zʉzef nakəŋ àra ècia ma gana ti aŋgwaz awər naŋ, àwayay məhuriyani ka haɗ Zʉde do. Eslini *məslər ge Melefit àhi ma e kisim miziɗeni bu, nahkay Zʉzef nakəŋ òru ka haɗ *Gelili.
23261	MAT 2:23	Òru ènjʉa eslina ti ànjəhaɗ a kəsa nahaŋ bu ; təzalay kəsa gani Nazaret. Nahkay ere ye ti ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ya tə̀ɗəmbiyu ni àgrava. Ma gani nahkay hi : « *Bay gəɗakani ya amara ni ti atəzalay naŋ zal Nazaret. »
23263	MAT 3:2	Àhi ana mis ahkado : « Mbatumkaba majalay ahàr gekʉli a, aɗaba *Məgur ge Melefit ènjia wuɗak. »
23264	MAT 3:3	Zeŋ ti Izayi bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit àɗəmkibiya ma, àɗəm : « Maslaŋa azlah a huɗ gili bu, dəŋgu gayaŋ ahəndabiyu. Àɗəm : “Slamatumikabu divi ana Bay gəɗakani, ahàr àɗəm divi gayaŋ mâla ndəlaɓa.” »
23268	MAT 3:7	Ndam *Feriziyeŋ akaba ndam *Sedʉseyeŋ kay tə̀rəkia ke Zeŋ a ti mə̂baray tay. Zeŋ nakəŋ àra èpia tay a ti àhi ana tay ahkado : « Lekʉlʉm ti medékw ! Way àhi ana kʉli dəguma afa goro a ti kâtamumfəŋa kà məzum ɓəruv ge Melefit ya ara azumki ke mis wuɗak na way ?
23270	MAT 3:9	Ŋgay bəŋ ga bəŋ gekʉli Abraham, nahkay akatamum ti kə̀humi ana ahàr ba, aɗaba nəhi ana kʉli nahəma, Melefit esliki məhiani ana akur nday ndani tîgi bəza huɗ ga Abraham day, agravu.
23271	MAT 3:10	Si kəgrum tʉwi sulumani kwa. Do ni ti Melefit naŋ ànjəkia ka matraɓ kʉli a àndava, agri ana kʉli akaɗa ge mis ya məŋ ga zlam gayaŋ tìwi bəza sulumani do ni ti azay zlaba gayaŋ ekeleba tay a, abiyu tay a aku vu ni.
23272	MAT 3:11	Nu ti nabaray kʉli àna yam ti mis tə̂sər lekʉlʉm kàmbatumkaba majalay ahàr gekʉli a, ay maslaŋa nahaŋ naŋ àbu ara e divi ba kələŋ goro a : naŋ ti aməbaray kʉli àna *Məsuf Njəlatani akaba àna aku. Naŋ gani nani ti njəɗa gayaŋ àtama goro a ; nu ti way ga məziaba kimaka gayaŋ a di way ?
23276	MAT 3:15	Ay Yezu àhəŋgrifəŋ, àhi : « Nihi ti gəskabá, gray nahkay hayaŋ. Tamal màgra nahkay ti màgra ere ye ti Melefit awayay na ɗek. Àgəski ti magray nahkay. » Zeŋ àra ècia ma ga Yezu na ti àgəskabu, àbaray naŋ.
23277	MAT 3:16	Zeŋ àra àbara Yezu a ti Yezu àcəlaya a yam ni ba. Eslini huɗ melefit àzləkvaba, mək Yezu nakəŋ èpi *Məsuf ge Melefit àhərkiaya akaɗa ga kurkoduk ya ahər na.
23278	MAT 3:17	Eslini dəŋgu àhəndabiyu a huɗ melefit bu akaɗa dəŋgu ge mis, àɗəm : « Maslaŋa hini ti wur goro, nawayay naŋ dal-dal ; aməru məɓəruv dal-dal. »
23279	MAT 4:1	Kələŋ gani *Məsuf ge Melefit àzoru Yezu a huɗ gili vu ti *Seteni mə̂həlfəŋa eyʉ a.
23281	MAT 4:3	Nahkay bay məhəlfəŋa eyʉ kè mis a ni àrəkioru, àhi ; « Tamal ti nak Wur ge Melefit eɗeɗiŋ ti hi ana akur nday hini tə̂mbukvu *dipeŋ zla aw. »
23282	MAT 4:4	Ay Yezu àhəŋgrifəŋ, àhi : « Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit bu, Melefit àɗəm : “Mis anjəhaɗ ti àna zlam məzumani ciliŋ do ; anjəhaɗ ti àna pakama ya Melefit àɗəm ni ɗek.” »
23283	MAT 4:5	Eslini Seteni àzoru naŋ a kəsa *njəlatani ni vu, àfəkaɗ naŋ jik ka ahàr ga *ahay gəɗakani ge Melefit ni,
23284	MAT 4:6	mək àhi : « Tamal nak Wur ge Melefit eɗeɗiŋ ti diyu a haɗ, aɗaba àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu nahkay hi : “Melefit aməhi ma ana məslər gayaŋ, atakəcaw kur, ti asak gayak ènjifiŋ kà akur ba.” »
23285	MAT 4:7	Ay Yezu àhi : « Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu keti : “Kə̀həlfəŋa eyʉ kà Bay Melefit gayak a ba.” »
23288	MAT 4:10	Eslini Yezu àhi : « Həɗakfua, Seteni. Àbu məbəkiani a Wakita ge Melefit ni bu nahkay hi : “Akabəhaɗi mirdim ti ana Bay Melefit gayak ; akazləbay naŋ naŋ bəlaŋ ciliŋ.” »
23289	MAT 4:11	Yezu àra àɗəma ma na nahkay ti Seteni nakəŋ àsləkafəŋa. Àra àsləkafəŋa ti *məslər ge Melefit tə̀rəkia ka Yezu a, tə̀fi ahàr.
23292	MAT 4:14	Àgray nahkay ti pakama ge Izayi bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit ya àɗəmbiyu ni ti mâgravu. Àɗəm nahkay hi :
23295	MAT 4:17	Ka sarta gani nani Yezu ànjəki ka məhi ma ana mis, àɗəm : « Mbatumkaba majalay ahàr gekʉli a, aɗaba *Məgur ge Melefit ènjia. »
23297	MAT 4:19	Eslini Yezu àhi ana tay : « Ɗəbumbiyu nu ; anagray ti kîgʉm ndam məhəlibiyu mis ana Melefit akaɗa ya ti kəgəsum kilif ni. »
23301	MAT 4:23	Kələŋ gani Yezu àsawaɗay ka kəsa ka kəsa ga haɗ *Gelili ni ɗek, àcahi zlam ana mis a ahay ga *mahəŋgalavù Melefit ye eslini ni bu. Àhi *Ma Mʉweni Sulumani àki ka *Məgur ge Melefit ana tay, àhəŋgaraba ndam gatay dərani akaba ndam gatay ya arməwər gərgərani awər tay na ɗek.
23303	MAT 4:25	Mis dal-dal tàsləkabiya e Gelili a, ka haɗ ga *Kəsa Kru a, a Zerʉzalem a, ka haɗ *Zʉde akaba ke ledi ga zalaka *Zʉrdeŋ a, tàɗəbay Yezu.
23306	MAT 5:3	« Ndam ya ti tə̀səra nday ndam talaga kè eri ge Melefit ni ti tə̂mərvu, aɗaba *Məgur ge Melefit ti gatay.
23307	MAT 5:4	Ndam ya ti titʉwi ni ti tə̂mərvu, aɗaba Melefit aməhəŋgrivu ɓəruv ana tay.
23308	MAT 5:5	Ndam ya ti nday kuɗufani ni ti tə̂mərvu, aɗaba Melefit aməvi haɗ ya ti àɗəm aməvi ana ndam gayaŋ ni ana tay.
23309	MAT 5:6	Ndam ya ti tawayay jiri ge Melefit akaɗa ya tawayay zlam məzumani akaba zlam miseni ni ti tə̂mərvu, aɗaba etipi jiri gani nani, atərəh àna naŋ akaɗa ya tərəh àna zlam məzumani ni.
23310	MAT 5:7	Ndam ya ti mis təsi cicihi ana tay ni ti tə̂mərvu, aɗaba nday day atəsi cicihi ana Melefit.
23311	MAT 5:8	Ndam ya ti məɓəruv gatay *njəlatani ni ti tə̂mərvu, aɗaba etipi Melefit.
23312	MAT 5:9	Ndam ya ti taŋgalabakabu mis ni ti tə̂mərvu, aɗaba Melefit amazalay tay bəza gayaŋ.
23313	MAT 5:10	Ndam ya ti mis təgri daliya ana tay aɗaba nday ndam jireni ni ti tə̂mərvu, aɗaba Məgur ge Melefit ti gatay.
23315	MAT 5:12	Yʉm, mərumvu dal-dal, aɗaba Melefit aməvi zlam sulumani ana kʉli kay a kəla gani vu a huɗ melefit bu. Daliya ya təgri ana kʉli nihi ni ti, ku ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit ahaslani day tə̀gri ana tay nahkay. »
23318	MAT 5:15	Maslaŋa ya ti ebeftey ceŋgel mək ahəmbaki dagəla ni ti àbi ; afəkaɗ ka məlaŋ zaŋani sawaŋ, nahkay ti aslaɗi məlaŋ ana mis ya ti a huɗ ahay bu ni ɗek.
23320	MAT 5:17	« Ŋgay nu nàra ga məmbatkaba *Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki na akaba pakama ga ndam ndahaŋ ya tàhəŋgaray *pakama ge Melefit na ti kə̀ɗəmum ba. Nàra ga məmbatkaba tay a do, nàra ti ge mendeveriŋ tʉwi gani sawaŋ.
23321	MAT 5:18	Nəhi ana kʉli nahəma, ku asak ma gʉzit ge Divi ge Melefit ya Mʉwiz àbəki ni emiji do. Tamal huɗ melefit akaba haɗ ni ɗek tìjiji ndo ni ti asak ma ga wakita ni day emiji do. Si ere ye ti Melefit awayay magray ni ɗek amagrava day kwa.
23322	MAT 5:19	Nahkay zla nahəma, tamal mis àgəskabu ku Divi bəlaŋ e kiɗiŋ ge Divi ge Melefit bu ndo, akaba acahi ana mis ndahaŋ ti tâgray akaɗa gayaŋ ni ti, àɓəlay do. Ku tamal àgəskabá Divi ndahaŋ a ɗek, Divi ya àgəskabu ndo ni ti gʉziteni àtam nday ndahaŋ ɗek nəŋgu ni, Melefit aməɗəm maslaŋa nani gʉziteni àtam mis ndahaŋ ɗek a Məgur gayaŋ ni bu. Ay maslaŋa ya ti àgəskabá Divi ge Melefit a ɗek, acahi ana mis ndahaŋ ni ti, Melefit aməɗəm naŋ gəɗakani a Məgur gayaŋ ni bu.
23323	MAT 5:20	Nəhi ana kʉli nahəma, ahàr àɗəm kâtamum ndam *Feriziyeŋ akaba ndam *məsər Wakita ge Melefit àna jiri. Tamal kàtamum tay ndo ni ti akəhurumiyu a *Məgur ge Melefit ni vu koksah. »
23324	MAT 5:21	« Kə̀səruma tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli ahkado : “Kə̀kaɗ mis ba. Maslaŋa ya ti àkaɗa mis a ni ti tagrafəŋa seriya.”
23327	MAT 5:24	mbərbu sədaga gayak ni eslini, ru kâŋgalumbabiya. Akəŋgalumbabiya ti ŋga ti kâfəkaɗi sədaga gayak ni ana Melefit ɗəma mba.
23336	MAT 5:33	« Kə̀səruma tə̀hi ana ata bəŋ gekʉli ahkado : “Tamal kàmbaɗa, kə̀ɗəm akəgri zlam ana Melefit ti ahàr àɗəm kə̀mbrəŋ ba, gray ere gani nani.”
23337	MAT 5:34	Ay nu ti nəhi ana kʉli : kàmbaɗum ɗay-ɗay ba. Ku àna huɗ melefit kàmbaɗum ba, aɗaba huɗ melefit ti kʉrsi ga Bay Melefit.
23338	MAT 5:35	Ku àna haɗ ɗay kàmbaɗum ba, aɗaba haɗ ti məlaŋ məbəki asak ge Melefit. Ku àna Zerʉzalem day kàmbaɗum ba, aɗaba nani kəsa ga Bay gəɗakani.
23347	MAT 5:44	Ay nu ti nəhi ana kʉli : wayum ndam ezir gekʉli ; həŋgalumi Melefit ana ndam ya təgri daliya ana kʉli ni.
23349	MAT 5:46	Tamal lekʉlʉm kawayum ndam ya ti tawayay kʉli ni ciliŋ ti, kə̀humi ana ahàr Melefit aməvi zlam ana kʉli ka duwa gani aw ? Aha ! Aɗaba ku ndam *məhəl hadam day tə̀bu tagray nahkay.
23350	MAT 5:47	Tamal kəgrumi sa ana bəza ga məŋ gekʉli ciliŋ ti, kə̀humi ana ahàr kəgrum zlam sulumani aw ? Aha ! Ku nday ya ti tə̀fəki ahàr ke Melefit do ni day tə̀bu tagray nahkay.
23353	MAT 6:2	Nahkay zla nahəma, ka ya ti kəvumi zlam ana ndam talaga ni ti, kàzlahum àna naŋ ti mis tîci ba. Ndam ya ti tawayay ti mis tə̂ɗəm nday ndam jireni ni tə̀bu tagray nahkay a ahay ga *mahəŋgalavù Melefit bu akaba a kəsa bu. Tagray nahkay ti aɗaba tawayay ti mis tâzləbay tay. Nəhi ana kʉli nahəma, nday ti tə̀ŋgəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgət nahaŋ va do.
23356	MAT 6:5	« Ka ya ti kahəŋgalum Melefit nahəma, kə̀grum akaɗa ga ndam ya tawayay ti mis ndahaŋ tə̂ɗəm nday ndam jireni ni ba. Nday ti tahəŋgalay Melefit tawayay micikeni jik a ahay ga *mahəŋgalavù Melefit bu ahkay do ni kà gəvay ge divi, ti mis tîpi tay. Nəhi ana kʉli nahəma, nday ti tə̀ŋgəta zlam ka duwa gana àndava, atəŋgət nahaŋ va do.
23357	MAT 6:6	Ay nak ti ka ya ti kahəŋgalay Melefit nahəma, huriyu a ahay gayak vu, zləkkabu mahay ti mis tìpi kur ka ya ti kahəŋgalay Melefit ni ba. Buk ti epi zlam ya mis tìpi do ni, nahkay aməvuk zlam sulumani azuhva tʉwi gayak ya kàgray ni.
23358	MAT 6:7	Ka ya ti kahəŋgalum Melefit ni ti kə̀həŋgrumi zuh ana zlam bəlaŋani sak kay akaɗa nday ya ti tə̀fəki ahàr ke Melefit do tagray ni ba. Nday ti tə̀hi ana ahàr tamal tahəŋgalay dal-dal ti Melefit aməgri ere ye ti tawayay ni ana tay.
23360	MAT 6:9	Ka ya ti kahəŋgalum Melefit nahəma, ɗəmum nahkay hi : “Bəŋ geli nak a huɗ melefit bu, mis ɗek tə̂gəskabu nak njəlata ti ;
23363	MAT 6:12	Mbərfəŋa zlam ya màgudaruk ni kè leli a, akaɗa geli ya mə̀mbərfəŋa zlam ge mis ya tàgudari ana leli na kà tay a ni ti.
23375	MAT 6:24	« Maslaŋa àbi esliki məgri tʉwi ana bay ahay cʉ bi. Emizirey bəlaŋ gani, amawayay naŋ nahaŋ ni ; ahkay do ni aməgəsiki ma ana nahaŋ ni do, ana naŋ nahaŋ ni ti ni aməgəsiki ma. Lekʉlʉm day tamal kəɗəbum siŋgu hi hi ti kìslʉmki məgri tʉwi ana Melefit koksah. »
23381	MAT 6:30	Zlam ya təfət a vədaŋ bu kani, hajəŋ təbiyu tay a aku vu ni tekeɗi Melefit abəki vay-vay ka tay. Tamal naŋ àbu agray nahkay ti aməbəki zlam ke kʉli amatam gatay ni do waw ? Lekʉlʉm ti kə̀fumki ahàr ke Melefit lala do ni ti kamam ?
23383	MAT 6:32	Ndam ya taɗəbay zlam nday nani ɗek kəlavaɗ ni ti nday ya ti tə̀fəki ahàr ke Melefit do ni. Ay lekʉlʉm ti Bəŋ gekʉli ya e melefit bu ni àsəra ere ya àhəcikivu ana kʉli na.
23384	MAT 6:33	Enjenjeni ti ɗəbum *Məgur ge Melefit akaba jiri gayaŋ ; nahkay zlam ndahaŋ ni ɗek day Melefit aməvikivu ana kʉli.