23214	MAT 1:1	Ngaedi nge Iesus Kristus labu rangaka: Iesus nge Debiti labunao ka ipura. Be Debiti nge Abaram labunao ka ipura.
23215	MAT 1:2	Be Abaram nge Aisak tama. Aisak nge Zekop tama. Zekop nge Zuda taritoka zaiza tamadi.
23218	MAT 1:5	Samon nge Boaz tama. Boaz tina ara Reab. Boaz nge Obed tama. Obed tina ara Rut. Obed nge Zesi tama.
23224	MAT 1:11	Zosaia nge Zekonaia taritoka zaiza tamadi. Dia-lo be ungguma aradi Babilon dipura be ungguma Iuda diundi be diuauridi be kaba nedia-lo dibagadialako.
23229	MAT 1:16	Zekop nge Iosep tama. Iosep roa Maria. Be Maria Iesus inekiaki. Iesus ka Kristus.
23230	MAT 1:17	Abaram-lo be imai Debiti-lo nge tubu kulemoa-be-oati moarunga. Debiti-lo be imai ramani ungguma Babilon dipura be Iuda diundi be diuauridi be dibagadi nge tubu kulemoa-be-oati moarunga. Babilon-lo be dimule be imai Kristus puraianao nge tubu kulemoa-be-oati moarunga.
23232	MAT 1:19	Maria roa rarauam Iosep nge tamoata iauia be muzinga moarunga nge adoadodi be tago irere lili-be-matao Maria ngaruku-goalai. Bokaibe ilo ilelenaki be zugumaba-lo be Maria ngasegeaki kana.
23237	MAT 1:24	Bokaibe Iosep imarang nge Tanepoa ‘enzel’ ne pilenga itagadi be Maria ibagai be iuati.
23239	MAT 2:1	Erot nge Zudea kaba anuatanepoa nedi bokana isoaki be Iesus Betlem anua, ege Zudea kaba-lo nekiaka ipura. Alauri nge tamoata marourou alu ege amari rakeanao be ditui be Ierusalem anua-lo dipura.
23241	MAT 2:3	Erot pile ngaedi ilongo nge ilo ibuku-tina. Be tamoata be aine moarunga Ierusalem-lo nge bokaina-doi ilodi dibuku.
23243	MAT 2:5	Be di dikatu be bokai dipile, “Betlem anua, ege Zudea kaba-lo. Maka ma ‘propet’ bokai igere:
23244	MAT 2:6	‘Betlem anua, Zuda kateka nenao ka kueno! Zuda bagi tamoata nedi bibia maradi nge aram tago ileua-tina! Kaiko-lo ka tamoata biabia teke ngapura kana. Ngai ka ungguma negu Israel ngamuadi kana.’” (Mai 5:2)
23246	MAT 2:8	Kodeka Erot bokai iradi, “Kamalale Betlem-lo be natu-muku ngae kamaleleia-tina uia. Kate nge kamapura be kamaraia, be mialale be mrakeaki.”
23249	MAT 2:11	Kodeka makara be pera ono natu-muku ieno kanana-lo disili. Disili nge natu-muku tina Maria diaru disoakiru be dite. Be tukudio dirokazokuria be natu-muku ngae dirakeaki. Dirakeakia-doi kodeka raba kandi diuasari be lumaluma didokidokini nge diani. ‘Gol,’ au-kusi boaudi rongorongo be bureng boaudi otioti nge lumaluma bokana natu-muku diani.
23250	MAT 2:12	Ata rai-o nge pile bokai didoki, “Erot-lo moaki kamule.” Bokaibe zala takaia ditagai be anua nedia-lo dimule.
23253	MAT 2:15	Be makara Izip kaba-lo disukoakito nibe Erot imate. Bokainatuka be Tanepoa pilenga tekedi ‘propet’ teke aoa-nalo dipusika nge dikalingo. ‘Propet’ ngae bokai ipile, “Natu-gu moane Izip kaba-lo be ukeliaki.”
23254	MAT 2:16	Alauri be Erot kaba bokai ita tamoata marourou ege amari rakeana-onaona dibolesi nge nama ira-tina. Bokaibe ipile be Betlem anua-lo be anua saringa dieno-lo nge natu-muku moane moarunga barasi nedi rua be ibala nge diumoatedi. Tamoata marourou pilengadi itagadi be natu-muku umoateadi dipura. Di ka bong-tina ono goai ipura nge dirangakani.
23255	MAT 2:17	Bokai imuzi be ono ‘propet’ ara Zeremaia nge pilenga dikalingo. Zeremaia bokai ipile:
23256	MAT 2:18	“Malonga teke Rama anua-lo longora ipura. Itangtang be ilo nge itakoro-tina. Resel ka natu kanabe itangtang. Natu moarunga nge dimate-doi. Bokaibe tago teke iboadu ilo ngaka-uiai.” (Zer 31:15)
23258	MAT 2:20	Be bokai irai, “Gotui be natu-muku tina diaru godoki-diaru be kaba Israel kateka-lo kamamulelakoto. Tamoata maka natu-muku daumoatei kana nge ambe dimate-doi.”
23260	MAT 2:22	Bong Iosep bokai ilongo Akelas ambe tama Erot kaba idoki be Zudea kaba itanepoadi nge taburi irani be tago ilako be Zudea kaba-lo isoaki. Rai-o be pile ngaedi idoki. Bokaibe Galili kaba-lo ilako,
23262	MAT 3:1	Alauri nge Zon Baptais ipura be Zudea masaua kaba-lo be tamoata be aine isulesuledi
23263	MAT 3:2	be mangata bokai iraradi, “Ilo-ming kamabuiri be muzigoala neming kamasegeaki! Bong ono Nanaranga ngatanepoa kana ambe isaringa!”
23267	MAT 3:6	Be muzigoala nedi mangata dirangaki be Zon itaguraki be ruku ono tamalinga ane be Zodan zagura-lo irukudi.
23270	MAT 3:9	Be moaki ilo-ming bokai kananga, ‘Abaram nge keka tubuma’ ngena masa moatubu ngaedi kamairatudi? Tago-la! Ngau ka ura-kaming! Nanaranga iboadu patu ngaedi ngadoki be Abaram tubu ne ngapurakidi!
23272	MAT 3:11	“Ngau dang ane ka ruku ono tamalinga ane uruku-kaming be ono kaua ngapura kana kam ambe ilo-ming kabuiri be muzigoala neming kasegeaki. Ata murigu nge tamoata teke kaiboang ne ngau kaiboang negu diuasadi nge ngamai kana. Ngau erumaruma-tina! Bokaibe tagona-tina uboadu ae sukuma ne mbazidi. Ngai masa Oli Spirit be eoa ane be ruku ono tamalinga ane ngaruku-kaming. Bakara, Oli Spirit be eoa ka kulubobi.
23276	MAT 3:15	Be Iesus ikatu be bokai ipile, “Kaituka-tina nge ambe kana bokai emakadi dipura. Bokaibe bokaina-la daeno. Moaki tabuiri-ramo. Maka ma bokai tamuzi masa mata adoadodi taemaki be dakalingo.” Iesus bokai ipile nge Zon isumoala.
23277	MAT 3:16	Alauri Iesus rukuia ipura nge oaikiki-tina laka-o ituilako. Laka-o ituilako nge lang ono itakakalako be Oli Spirit nge mang bune bokana ibalabala be ite. Bune ngae ibala be Iesus ono itokaria.
23278	MAT 3:17	Be malonga teke lang-lo bokai ipile, “Nge Natugu! Ngau urereretakia-tina. Be ilogu iuiatakia-tina.”
23282	MAT 4:4	Be Iesus ikatu be bokai ipile, “Nanaranga ‘Buku’ ne bokai ipile, ‘Tamoata tago masa kangkang-ba ngakangkang be ngasukoaki. Tago. Nanaranga pilenga moarunga ngatagatagadi be ngasukoaki.’” (Diut 8:3)
23284	MAT 4:6	Be bokai irai, “Kaiko Nanaranga Natu nge makare be nem-la be ea kateka-o gorokakikolako. Maka ma Nanaranga ‘Buku’ ne bokai ipile: ‘Nanaranga masa kaiko kanabe ‘enzel’ ne nganepidi be luma-di ane dasabosaboiko. Bokai masa aem-baba tagona-tina patu-o gototoki.’” (Sam 91:11-12)
23285	MAT 4:7	Be Iesus ikatu be bokai ipile, “Ata Nanaranga ‘Buku’ ne kababe bokai ipile, ‘Nanaranga nem Tanepoa moaki kutoi.’” (Diut 6:16)
23287	MAT 4:9	Be bokai irai, “Tukum-o kurokazokuria be aragu kurakeaki masa kana moarunga ngaedi nge nem miangko.”
23288	MAT 4:10	Ata Iesus ikatu be bokai ipile, “Satang, goiratu! Nanaranga ‘Buku’ ne bokai ipile, ‘Nanaranga nem Tanepoa-la ka gorakerakeaki be ngaia-la ka gomalipilipini.’” (Diut 6:13)
23290	MAT 4:12	Bong Iesus bokai ilongo Zon ambe uaura-lo dinangai nge kaba ngaradi ipereki be Galili kaba-lo imulelako.
23292	MAT 4:14	Bokaibe ‘Propet’ ara Aisaia nge pilenga tekedi dikalingo. Aisaia bokai ipile:
23295	MAT 4:17	Kodeka bong ngaradia-lo be Iesus pilenga ngaedi mangata ipilepile, “Ilo-ming kamabuiri be muzigoala neming kamasegeaki! Bong ono Nanaranga ngatanepoa kana ambe isaringa!”
23301	MAT 4:23	Iesus ege-ege Galili kaba-lo ilakolako be Iuda pera nedi ono serereinga-lo isilisili be Pile Uia bong ono Nanaranga ngatanepoa kana nge mangata irangarangaki. Be more be goala bakarairai-bakarairai nge iadoadoraki.
23302	MAT 4:24	Bokaibe rangaka nge ege-ege Siria kaba-lo dilako be tamoata more be goala bakarairai-bakarairai odio dieno, be tamoata sururu bibia odio dieno, tamoata mariaba goalakadi dibagabagadi, tamoata zuzudi bokaudi, tamoata aedi be luma-di matedi nge dieluakidia-doi be Iesus iadorakidi.
23303	MAT 4:25	Bokaibe tamoata be aine dum kokoko-tina Galili kaba-lonalona be ‘Dekapolis’ kaba-lonalona, Ierusalem anua-lonalona, Zudea kaba-lonalona be Zodan zagura ege takanao disukoaki nge Iesus ditagai.
23304	MAT 5:1	Iesus tamoata be aine kokoko-tina dipura be itedi nge buku muku tekenao ilako be zagenao isoakiria. Be tagataga ne dipura be disoakiria.
23305	MAT 5:2	Kodeka makara be isuledi. Bokai ipile:
23306	MAT 5:3	“Tamoata dikaua Nanaranga mata-nao kana nedi tagotago nge suridi dauia! Bong ono Nanaranga ngatanepoa kana nge tamoata bokainaina nedi!
23313	MAT 5:10	“Tamoata Nanaranga rerenga ditagatagadi be tamoata takadi ditaguraki be sururu dianiandi nge suridi dauia! Bong ono Nanaranga ngatanepoa kana nge tamoata bokainaina nedi.
23315	MAT 5:12	Ilo-ming moaki dibuku! Suri-ming dauia! Bakara, zazanga neming bibia-tina lang anua-lo dieno! ‘Propet’ tongira aro-ming dilako nge bokainatuka-la sururu aniadi dipura.”
23316	MAT 5:13	“Kam tamoata be aine kateka-o makasi kandi. Ata bong makasi kapisanga daleua masa baituka tabasaki be kaba kapisanga tamuleaki? Makasi bokainaina nge malipi nedi tago. Bokaibe rokakadi dipurapura be tamoata ae-di ane diduaposaposa.
23318	MAT 5:15	Bokainatuka-la, tamoata baratui dibubulai nge tago tabira-baba erumadi dinangananga. Tago. Kadanga-lo dinangananga be tamoata moarunga pera-lo malama dianiandi.
23319	MAT 5:16	Be baratui-la ngae bokana, tamoata be aine takadi matadi-o kamamalamalama be muzi uia kamaememaki be daitaita. Bokai masa Tama-ming lang anua-lo isoaki ara darakerakeaki!
23321	MAT 5:18	Moimoi ka ura-kaming! Bong lang be kateka daeno nibe ngalako manubungadi-o masa Moses Mata ne nge tagona-tina muku teke ngaleua! Tago be tago-soasoa! Siriki mukumukunatuka, ki gere siriki nedi mukumukunatuka teke tago iboadu ngaleua. Gere ngaedi masa daeno nibe kana moarunga rangakadi dipura nge emakadi dapura be dakalingo.
23322	MAT 5:19	Bokaibe tamoata naita mata ngaedi ege mukumukunatuka teke ikotoi be idoki be tamoata takadi itikingdi be ngai bokana dimuzi nge masa lang anua-lo ara ngalaurituka. Ata tamoata naita mata ngaedi itagatagadi, be idoki be tamoata takadi itikingdi nge masa lang anua-lo ara biabiatuka.
23326	MAT 5:23	“Bokaibe tabataba nem kueluaki be bagi ono tabataba aninga-o kunanga, ata taritokam teke kamru edua nemingru tekedi ilom iandi nge
23332	MAT 5:29	“Bokaibe matam oanam-onaona ka iemakiko be muzigoala kuemaki nge gopasiki be gorokaki! Kaniam tekena-la ileua nge iuia. Ere-moarungam be eoa tago matemate-lo kulako nge tagona-tina iuia!
23335	MAT 5:32	Ata ngau bokai ura-kaming! Aine nangata roa tago ono imanai, ata moane-ba ka isegeaki be aine kababe iroti nge moane ngae ka aine iemaki be roti mata igamani be moane takaia diaru dieno-buduru. Be moane nangata itaguraki be aine segesegeaki bokainaina iuati nge moane ngae roti mata igamani be aine takaia diaru dieno-buduru!
23338	MAT 5:35	Moaki kateka ara-nao be pile neming kaka-kaidi. Moaki-tina. Kateka nge Nanaranga ae salangaka ne. Moaki Ierusalem ara-nao be pile neming kaka-kaidi. Moaki-tina. Ierusalem nge Anuatanepoa Biabia-tina anua ne.
23340	MAT 5:37	‘E!’ kana kapile nge ‘E!’-la kana kamapile. ‘Tago!’ kana kapile nge ‘Tago!’-la kana kamapile. Bakara, pile takadi ono pilenga-ming kababe kamabatadi kana masa Satang-lo dapusika.
23348	MAT 5:45	Bokai kamuzimuzi masa Tama-ming lang anua-lo isoaki natu kamapura. Ngai ka amari iememaki be tamoata uia be tamoata goalakadi malama ianiandi. Be ngai ka ura iememaki be tamoata muzingadi adoadodi be tamoata muzingadi goalakadi odio ibalabala.
23353	MAT 6:2	“Tamoata kana ne tagotago kata kana teke goani kana nge tauru eueuri moaki arom dilako be kutagadi! Muzi bokainaina nge tamoata bolingadi ratadi muzi nedi. Muzi ngaedi nge pera ono serereinga-lo be zala bibia-lo diememaki. Bokai dimuzimuzi be tamoata be aine takadi ditetedi be aradi dirakerakeaki. Moimoi ka ura-kaming! Tamoata bokainaina ambe zazanga nedi ere-moarungadi be didoki-doi.
23355	MAT 6:4	Bokai masa kana tamoata kuiani nge zugumaba-lo ngaeno. Tamoata takadi moakina-tina dikaua. Kana moarunga zuguma-lo emakadi dipurapura nge Tama-ming itaita-doi. Bokai kamuzimuzi masa zazanga neming uia ngang-kaming.
23356	MAT 6:5	“Bong Nanaranga karaboraboi nge moaki tamoata bolingadi ratadi diraborabo bokana karaborabo. Zala bibia zagedi-o be pera ono serereinga-lo nge tuitui-ba rabo kana direrere-tina. Bokai dimuzimuzi be ono tamoata be aine moarunga datetedi kana. Moimoi ka ura-kaming! Zazanga nedi ambe ere-moarungadi be didoki-doi.
23357	MAT 6:6	Ata bong kam kamarabo kana nge pera kanaming-lo kamasili be babaduadua kana-ming kamaono-uia be Tama-ming tago kateate nge kamaraboi. Muzi moarunga komanga-lo emakadi dipurapura nge Tama-ming itaita-doi. Bokai masa zazanga uia ngang-kaming.
23358	MAT 6:7	“Bong Nanaranga karaboraboi nge moaki pile kokoko labudi tagotago ane be karabo. Muzi bokainaina nge tamoata Nanaranga pilenga tago ditagatagadi muzi nedi. Ilodi dipilepile pile kokoko daememaki masa Nanaranga ngalongoridi.
23360	MAT 6:9	“Bokainatuka kamaraborabo: ‘Tama-ma lang anua-lo kusukoaki. Aram ratana-la ngaeneno.
23361	MAT 6:10	‘Bong ono gotanepoa kana nge ngapura-kama. Rerengam lang anua-lo ditagatagadi bokana nge kateka-o datagatagadi.
23364	MAT 6:13	‘Moaki toitoi-lo kulakuaki-kama. Ata Satang gorokakale-kama. [Bong ono gotanepoa kana, kaiboang, be ara bibia nge nem-doi, be nem-kueno daeneno. Moimoi.]’
23367	MAT 6:16	“Bong kangkang kazirau nge lili-ming moaki nodonodo bokana kaemaki. Muzi bokainaina nge tamoata bolingadi ratadi muzi nedi. Dalalale masa teadi tole matemate bokana dalalale. Tamoata be aine takadi datedi masa dapile-ra tamoata ngaedi kangkang dizirau. Moimoi ka ura-kaming! Tamoata bokainaina ambe zazanga nedi ere-moarungadi be didoki-doi.
23369	MAT 6:18	Bokai kamuzi masa tamoata be aine takadi tago dakaua kangkang kazirau. Ata Tama-ming tago itaita-la ka ikaua. Kana moarunga zuguma-lo emakadi dipurapura nge Tama-ming itaita-doi. Bokaibe zazanga uia masa ngang-kaming.
23370	MAT 6:19	“Kana neming uia aburoming-tina nge moaki kateka-o kakakabung. Makare kateka-o nge boaboaziri kana digagamang be kana alu digalagalalai. Be anako babari disaresare be disilisili be dianakonako!
23371	MAT 6:20	Kana neming uia kamakabung kana nge lang anua-lo kamakabung. Kana makara kabunadi dipurapura nge boaboaziri tago digagamang, be tago digalagalalai. Be anako tago babari disaresare be disilisili be dianakonako.
23374	MAT 6:23	Mata-ming digoala masa tamoata-mingo oabubu daeno. Malama omingo dieno tago diuia masa teaming daoabubu-tina. Be oabubu ngae masa ngagoala-tina!
23375	MAT 6:24	“Tamoata teke tago iboadu tanepoa rua dududu kandiaru bokana ngasoaki. Takaia masa ngarereretaki be takaia masa ngasegesegeaki. Be takaia masa ngatalatalari be takaia masa ngamurinarinai. Kam tago iboadu Nanaranga be ‘mone’ malipi nedi bong-doi teke kamadokidoki.
23376	MAT 6:25	“Nge bokai ka bokai mra-kaming kana! Kangkang kamakangkang be dang kamasingsing be neming uia kamasoaki kana nge moaki ilo-ming dibukubukutaki. Be rakana kamaokori kana nge moaki ilo-ming dibukutaki. Rakana ka ilo-ming dabukutakia-mua kana? Soakinga-ming be tamoata-ming ki kangkang be kusi kamanangananga ka ilo-ming dabukutaki mua kana? Soakinga-ming be tamoata-ming ka ilo-ming dabukutaki-mua kana!
23377	MAT 6:26	Mang makatabala diroro kamatedi. Di kangkang tago ditanotano, be tago diuaroeroe, be kangkang tago kangkang pera-lo dikoazakoazalaki. Tago-la! Tama-ming lang anua-lo isoaki ka kangkang ianiandi. Bokaibe Tama-ming masa kam ngailo-bukutaki-kaming mua. Alauri ka mang ngailo-bukutakidi kana.
23379	MAT 6:28	“Bakara ka kusi kamanangananga kana nge ilo-ming dibukubukutaki? Moare kabukabu purangadi kamaita. Tago dimalipilipi! Kusi nedi tago nedia-la diememaki!
23385	MAT 6:34	Bokaibe zama moaki ilo-ming dibukutaki. Zama masa nena-la be ngailo-bukutaki. Amari teke ilo-buku ne nge amarina-la tekena-lo daeno. Moaki zamazama-lo kalakuaki.”
23388	MAT 7:3	“Bakara ka robuka mukuna-tina teke taritokam matana-lo ieno nge kute, ata nem matam-lo nge kai mapala biabia tago ilom iani?
23390	MAT 7:5	Bolinga-ming ratadi! Kai mapala biabia nem matam-lo gopasiki be kaba goita uia noko taritokam matana-lo robuka mukumuku ieno nge gopasiki.
23392	MAT 7:7	“Gosinau masa kana aniam ngapura. Kana golelei masa gote. Babaduadua gopaliti masa ngatakakaniko.
23396	MAT 7:11	Moimoi muzinga-ming ra goalakadi, ata kana uia natu-ming aniadi nge kamang! Bokainatuka-la, bong Tama-ming lang anua-lo isoaki kasinaui masa lumaluma uia bibia-la be ngang-kaming kana! Tago iboadu ngakapangadi!
23397	MAT 7:12	“Bokaibe kana moarunga-lo nge bokainatuka kamamuzimuzi: Tamoata takadi baituka dababasaki-kaming kana karerere nge kam bokainatuka-la kamababasakidi. Mata ngae ka Moses Mata ne moarunga be ‘Propet’ gerengadi moarunga labudi.
23398	MAT 7:13	“Babaduadua aoa ugugu-lo kamasili. Maka ma babaduadua ono leuanga nge ilaba-tina be zala ono eoa tago matemate-lo ilako nge ipala-tina! Bokaibe tamoata be aine kokoko-tina zala ngae ditagatagai.
23402	MAT 7:17	Bokainatuka-la, kai iauia patu uia ipupuraki. Ata kai goalaka patu goalakadi ipupuraki.
23403	MAT 7:18	Kai iauia tago iboadu patu goalakadi ngapuraki. Be kai goalaka tago iboadu patu uia ngapuraki.
23405	MAT 7:20	Bokaibe ‘propet’ bolingadi ratadi nge muzingadiaba-lo masa kauatakadi dapura.
23407	MAT 7:22	Bong biabia ono giriki adorakangao masa kokoko-tina bokai dapile, ‘Tanepoa! Tanepoa! Aram-o be Nanaranga pilenga mangata kirangaki. Aram-o be mariaba goalakadi kitaodi be kilala kaiboangdi nem kiemaki.’
23409	MAT 7:24	“Bokaibe tamoata pilengagu ngaedi ilongo be idoki be itoatoaki nge tamoata kaua-kaua pera kana ea-ruma patu-o labu inangai be ikeli bokana.