23216	MAT 1:3	Zuda nge Perez be Zera tama-diaru. Tina-diaru ara Tema. Perez nge Ezron tama. Ezron nge Ram tama.
23231	MAT 1:18	Iesus Kristus bokainatuka be nekiaka ipura. Tina Maria nge Iosep dirauamani. Ata tago isi disoaki-buduru be Maria ambe Oli Spirit kaiboang nena-lo be itine.
23233	MAT 1:20	Ata Iosep isi ilo ilelelenakia-la be Tanepoa Nanaranga ‘enzel’ ne teke rai-o ipura be bokai irai, “Iosep, Debiti tubu! Maria gobagai be gouati kana nge moaki taburim ira, bakara nge Oli Spirit kaiboang nena-lo ka itine.
23235	MAT 1:22	Kana ngaedi bokainatuka dipura be Tanepoa pilenga tekedi toira ‘propet’ teke aoa-nalo dipusika nge dikalingo.
23236	MAT 1:23	Toira be Tanepoa pilenga bokai dieno, “Aine teke moane zaiza tago sesu isi dieno-budu masa ngatine be natu moane teke nganekiaki ara Imanuel.” Ara Imanuel nge labu bokai: “Nanaranga marada isoaki.”
23237	MAT 1:24	Bokaibe Iosep imarang nge Tanepoa ‘enzel’ ne pilenga itagadi be Maria ibagai be iuati.
23240	MAT 2:2	Tamoata ngaedi Ierusalem-lo dipura nge bokai ditegi, “Natu moane ungguma Iuda ngatanepoadi kana be nekiaka ipura inanga isoaki? Goai ne ege amari rakeanao irakerake be kite ka kipura be garakeaki kana.”
23247	MAT 2:9	Tamoata marourou Erot pilenga ngaedi dilongo nge dialale. Zala-lo nge goai matamata ege amari rakeanao dite nge kababe ipura be arodi imuamua be ditagatagai. Goai ngae imuamua nibe ilako be kaba odio natu-muku ieno kana nge atabaladi itui.
23248	MAT 2:10	Tamoata marourou goai ngae dite nge suridi diuia-tina.
23251	MAT 2:13	Tamoata marourou ege amari rakeana-onaona dialale nge Tanepoa ‘enzel’ ne teke Iosep rai-o ipurakani be bokai irai, “Gomarang be natu-muku tina diaru godoki-diaru be kamairatuto be Izip kamalakoto. Makara kamasoakito nibe masa kaba mra-kamingto be kamamuleto. Erot ambe natu-muku ngalelei be ngaumoatei kana.”
23253	MAT 2:15	Be makara Izip kaba-lo disukoakito nibe Erot imate. Bokainatuka be Tanepoa pilenga tekedi ‘propet’ teke aoa-nalo dipusika nge dikalingo. ‘Propet’ ngae bokai ipile, “Natu-gu moane Izip kaba-lo be ukeliaki.”
23254	MAT 2:16	Alauri be Erot kaba bokai ita tamoata marourou ege amari rakeana-onaona dibolesi nge nama ira-tina. Bokaibe ipile be Betlem anua-lo be anua saringa dieno-lo nge natu-muku moane moarunga barasi nedi rua be ibala nge diumoatedi. Tamoata marourou pilengadi itagadi be natu-muku umoateadi dipura. Di ka bong-tina ono goai ipura nge dirangakani.
23257	MAT 2:19	Erot imate nge rai-o Tanepoa ‘enzel’ ne teke Iosep Izip kaba-lo isoaki be ipurakani.
23258	MAT 2:20	Be bokai irai, “Gotui be natu-muku tina diaru godoki-diaru be kaba Israel kateka-lo kamamulelakoto. Tamoata maka natu-muku daumoatei kana nge ambe dimate-doi.”
23264	MAT 3:3	‘Propet’ ara Aisaia toira bokainatuka ipile nge Zon ka irangaki. Aisaia bokai ipile: “Malonga teke masaua kaba-lo bokai ikilaulau, ‘Tanepoa zalaka kamamoataungakini. Zala adoadodi kamaemaki be odio ngalale.’” (Ais 40:3)
23266	MAT 3:5	Makara nge tamoata be aine kokoko-tina Zon-lo dilako. Tamoata be aine ngaedi nge Ierusalem anua-lo, be Zudea kaba-lo, be kaba moarunga Zodan zagura zagenao dieno-lo ka ditui be dilako.
23270	MAT 3:9	Be moaki ilo-ming bokai kananga, ‘Abaram nge keka tubuma’ ngena masa moatubu ngaedi kamairatudi? Tago-la! Ngau ka ura-kaming! Nanaranga iboadu patu ngaedi ngadoki be Abaram tubu ne ngapurakidi!
23273	MAT 3:12	Taramang ne ono niu kozoma idokidoki. Masa niu ngakozo be kalingodi ngadoki be kangkang pera nena-lo ngakoazalaki, be zipidi masa eoa tago matemate-lo ngarokakilako.”
23282	MAT 4:4	Be Iesus ikatu be bokai ipile, “Nanaranga ‘Buku’ ne bokai ipile, ‘Tamoata tago masa kangkang-ba ngakangkang be ngasukoaki. Tago. Nanaranga pilenga moarunga ngatagatagadi be ngasukoaki.’” (Diut 8:3)
23285	MAT 4:7	Be Iesus ikatu be bokai ipile, “Ata Nanaranga ‘Buku’ ne kababe bokai ipile, ‘Nanaranga nem Tanepoa moaki kutoi.’” (Diut 6:16)
23287	MAT 4:9	Be bokai irai, “Tukum-o kurokazokuria be aragu kurakeaki masa kana moarunga ngaedi nge nem miangko.”
23288	MAT 4:10	Ata Iesus ikatu be bokai ipile, “Satang, goiratu! Nanaranga ‘Buku’ ne bokai ipile, ‘Nanaranga nem Tanepoa-la ka gorakerakeaki be ngaia-la ka gomalipilipini.’” (Diut 6:13)
23293	MAT 4:15	“Zebulun kateka be Naptali kateka, ege makasi lakoianao, Zodan zagura ege takaianao. Galili kaba nge Ungguma Takadi kaba nedi.
23294	MAT 4:16	“Tamoata malama tagongana-lo disukoaki ambe malama kanabiabia teke dite. Tamoata be aine mate-kaba anunukana-lo disukoaki masa malama odio ngabala.” (Ais 9:1-2)
23299	MAT 4:21	Mukuna-la ilako nge kaba taritokatoka rua ara-diaru Zems be Zon ite-diaru. Diaru nge Zebidi natu ruoti. Tama-diaru Zebidi zaiza be kati nediatoi-o disoakito be raka kandiato diolaoladi be Iesus ikila-diaru.
23306	MAT 5:3	“Tamoata dikaua Nanaranga mata-nao kana nedi tagotago nge suridi dauia! Bong ono Nanaranga ngatanepoa kana nge tamoata bokainaina nedi!
23307	MAT 5:4	“Tamoata ilodi dinodonodo be ditangtang nge suridi dauia! Nanaranga masa ilodi ngaka-maliedi.
23308	MAT 5:5	“Tamoata nedia-la dibabalakidi be malielie-ba disukoaki nge suridi dauia! Kana moarunga kateka-o masa dadoki be danemdi.
23309	MAT 5:6	“Tamoata dimoatangtang-tina be Nanaranga mata ne adoadodi daememaki kana nge suridi dauia! Nanaranga masa rerengadi ngamambuaki.
23310	MAT 5:7	“Tamoata maka tamoata takadi ilodi ditagatagadi nge suridi dauia! Nanaranga masa ilo ngatagadi.
23311	MAT 5:8	“Tamoata ilodia-lo giriki tago teke ieno nge suridi dauia! Di masa Nanaranga date.
23312	MAT 5:9	“Tamoata anua-uia didokidoki nge suridi dauia! Nanaranga masa natu kana ngarangakidi.
23313	MAT 5:10	“Tamoata Nanaranga rerenga ditagatagadi be tamoata takadi ditaguraki be sururu dianiandi nge suridi dauia! Bong ono Nanaranga ngatanepoa kana nge tamoata bokainaina nedi.
23318	MAT 5:15	Bokainatuka-la, tamoata baratui dibubulai nge tago tabira-baba erumadi dinangananga. Tago. Kadanga-lo dinangananga be tamoata moarunga pera-lo malama dianiandi.
23319	MAT 5:16	Be baratui-la ngae bokana, tamoata be aine takadi matadi-o kamamalamalama be muzi uia kamaememaki be daitaita. Bokai masa Tama-ming lang anua-lo isoaki ara darakerakeaki!
23320	MAT 5:17	“Moaki ilo-ming dipile Moses Mata ne be ‘Propet’ gerengadi mgamang be mrokaki kana ka upura. Tago mgamang be mrokaki kana ka upura. Memaki be dakalingo kana ka upura.
23321	MAT 5:18	Moimoi ka ura-kaming! Bong lang be kateka daeno nibe ngalako manubungadi-o masa Moses Mata ne nge tagona-tina muku teke ngaleua! Tago be tago-soasoa! Siriki mukumukunatuka, ki gere siriki nedi mukumukunatuka teke tago iboadu ngaleua. Gere ngaedi masa daeno nibe kana moarunga rangakadi dipura nge emakadi dapura be dakalingo.
23324	MAT 5:21	“Toira bokai diradi be kam ambe kalongo, ‘Tamoata takaia moaki kumoatei. (Eks 20:13) Tamoata takaia kumoatei masa giriki nem lilitadi dapura.’
23325	MAT 5:22	Ata ngau bokai ura-kaming: Tamoata naita taritoka giriki tagonganaba-lo nama irataki masa giriki ne lilitadi dapura. Tamoata naita taritoka bokai irai, ‘Moangaruru,’ masa Iuda ‘Kansolo’ nedi arodi ngatui. Tamoata naita taritoka bokai irai, ‘Ngaongaom-tina’ masa eoa tago matemate-lo ngalako.
23328	MAT 5:25	“Tamoata teke ibagaiko be ‘koto’-lo ngalakuakiko kana nge zala-lanalo be pile kamadorakiru be kamaeruangamiru. Pile tago kadorakiru be kaeruangamiru masa tamoata ngae ngaeluakiko be tamoata giriki adoadoraki aro ngatuirakiko. Kodeka tamoata giriki adoadoraki masa ngadokiko be katonga-oaoa luma-nao ngasalangakiko be uaura-lo ngarokakikolako.
23330	MAT 5:27	“Toira bokai diradi be kam ambe kalongo, ‘Roti mata moaki kugamani be aine ki moane takaia kurepeki be kaeno-buduru.’ (Eks 20:14)
23331	MAT 5:28	“Ata ngau bokai ura-kaming! Tamoata naita aine teke matanaba-lo ite be ireretaki be daeno-buduru kana nge ambe roti mata ka igamani be dieno-buduru bokana. Ilonaba-lo ka ipile, ata nge ambe roti mata ka igamani.
23334	MAT 5:31	“Toira bokai dipile, ‘Tamoata naita roa ngasegeaki kana nge ‘pepa’ ono roti totoka ngagereti be aine ngani.’
23336	MAT 5:33	“Pile takadi tamoata toira diradi be kam ambe kalongo nge bokai, ‘Pile tekedi tamoata ki kana teke aranao be kupile be moimoibe goemaki kana nge goemaki be ngakalingo. Moaki kuboli. Tanepoa aranao be kupile nge kana kurangaki goemakia-soasoa be ngakalingo.’
23340	MAT 5:37	‘E!’ kana kapile nge ‘E!’-la kana kamapile. ‘Tago!’ kana kapile nge ‘Tago!’-la kana kamapile. Bakara, pile takadi ono pilenga-ming kababe kamabatadi kana masa Satang-lo dapusika.
23341	MAT 5:38	“Toira bokai dipile be kam ambe kalongo, ‘Tamoata matam ipasiki nge mata gopasikani. Tamoata ilem ikoto nge ile gokoto.’
23342	MAT 5:39	Ata ngau bokai ura-kaming! Tamoata muzinga goalakadi kata bakara ibasakiko nge luma moaki kukatu. Tamoata naita poapoam oanam-o izamposaniko nge gobuiriko be egedi takadi ngazamposa.
23343	MAT 5:40	Tamoata kata nga‘koto’takiko kana be angapi nem idoki nge malo nem goani be.
23344	MAT 5:41	Tamoata kata ipura be tago rerengam-lo iakangaoiko be kana ne moatubudi masauakadi kaleti pile-lo ‘mail’ teke goalaleaki kana nge kaiko ‘mail’ rua goalaleaki.
23345	MAT 5:42	Tamoata teke isinauiko nge kana ireretaki goani. Tamoata teke ipura be isinauiko be kana nem teke ngabagai kana nge luma zokuzoku-ba goani. Moaki kukapangai.
23346	MAT 5:43	“Toira bokai dipile be kam ambe kalongo, ‘Ruangam gorereretaki be erekei nem gosegesegeaki.’ (Leb 19:18)
23348	MAT 5:45	Bokai kamuzimuzi masa Tama-ming lang anua-lo isoaki natu kamapura. Ngai ka amari iememaki be tamoata uia be tamoata goalakadi malama ianiandi. Be ngai ka ura iememaki be tamoata muzingadi adoadodi be tamoata muzingadi goalakadi odio ibalabala.
23349	MAT 5:46	Tamoata direreretaki-kamingla karereretakidi masa zazanga uia nangatadi kamadoki? Maka ma tamoata ‘tagisi’ didokidoki bokai dimuzimuzi!
23350	MAT 5:47	Ruanga-mingla kadumadumadi nge kana oauoau kata kapuraki ki? Nge tago oauoau ka kapuraki! Tamoata Nanaranga pilenga tago ditagatagadi bokai dimuzimuzi!
23351	MAT 5:48	Adoado-tina kamasukoaki, Tama-mingla adoado-tina lang anua-lo isoaki bokana.
23352	MAT 6:1	“Eke! Muzinga-ming adongadi tamoata takadi matadi-o kamaememaki be date-kaming takana! Muzinga-ming bokainaina mangata lili-be-matao kaememaki masa Tama-ming lang anua-lo isoaki zazanga uia tago ngang-kaming.
23353	MAT 6:2	“Tamoata kana ne tagotago kata kana teke goani kana nge tauru eueuri moaki arom dilako be kutagadi! Muzi bokainaina nge tamoata bolingadi ratadi muzi nedi. Muzi ngaedi nge pera ono serereinga-lo be zala bibia-lo diememaki. Bokai dimuzimuzi be tamoata be aine takadi ditetedi be aradi dirakerakeaki. Moimoi ka ura-kaming! Tamoata bokainaina ambe zazanga nedi ere-moarungadi be didoki-doi.
23354	MAT 6:3	Tamoata kana ne tagotago kata godumai kana nge lumam oanam rakana iememaki nge ngasim moakina-tina ikaua.
23355	MAT 6:4	Bokai masa kana tamoata kuiani nge zugumaba-lo ngaeno. Tamoata takadi moakina-tina dikaua. Kana moarunga zuguma-lo emakadi dipurapura nge Tama-ming itaita-doi. Bokai kamuzimuzi masa zazanga neming uia ngang-kaming.
23357	MAT 6:6	Ata bong kam kamarabo kana nge pera kanaming-lo kamasili be babaduadua kana-ming kamaono-uia be Tama-ming tago kateate nge kamaraboi. Muzi moarunga komanga-lo emakadi dipurapura nge Tama-ming itaita-doi. Bokai masa zazanga uia ngang-kaming.
23359	MAT 6:8	“Muzingadi moaki katagatagadi. Rakana karere-taki be Tama-ming kamasinaui kana nge ikauatakia-doi mua. Alauri ka kasinaunaui.
23360	MAT 6:9	“Bokainatuka kamaraborabo: ‘Tama-ma lang anua-lo kusukoaki. Aram ratana-la ngaeneno.
23365	MAT 6:14	“Kamalongo! Tamoata ki aine teke oti ne kam-lo dieno be karokakile masa Tama-ming lang anua-lo oti neming ngarokakile-kaming.
23366	MAT 6:15	Ata tamoata be aine takadi oti nedi tago karokakiledi masa Tama-ming lang anua-lo oti neming tagona-tina ngarokakile-kaming!
23367	MAT 6:16	“Bong kangkang kazirau nge lili-ming moaki nodonodo bokana kaemaki. Muzi bokainaina nge tamoata bolingadi ratadi muzi nedi. Dalalale masa teadi tole matemate bokana dalalale. Tamoata be aine takadi datedi masa dapile-ra tamoata ngaedi kangkang dizirau. Moimoi ka ura-kaming! Tamoata bokainaina ambe zazanga nedi ere-moarungadi be didoki-doi.
23369	MAT 6:18	Bokai kamuzi masa tamoata be aine takadi tago dakaua kangkang kazirau. Ata Tama-ming tago itaita-la ka ikaua. Kana moarunga zuguma-lo emakadi dipurapura nge Tama-ming itaita-doi. Bokaibe zazanga uia masa ngang-kaming.
23375	MAT 6:24	“Tamoata teke tago iboadu tanepoa rua dududu kandiaru bokana ngasoaki. Takaia masa ngarereretaki be takaia masa ngasegesegeaki. Be takaia masa ngatalatalari be takaia masa ngamurinarinai. Kam tago iboadu Nanaranga be ‘mone’ malipi nedi bong-doi teke kamadokidoki.
23377	MAT 6:26	Mang makatabala diroro kamatedi. Di kangkang tago ditanotano, be tago diuaroeroe, be kangkang tago kangkang pera-lo dikoazakoazalaki. Tago-la! Tama-ming lang anua-lo isoaki ka kangkang ianiandi. Bokaibe Tama-ming masa kam ngailo-bukutaki-kaming mua. Alauri ka mang ngailo-bukutakidi kana.
23379	MAT 6:28	“Bakara ka kusi kamanangananga kana nge ilo-ming dibukubukutaki? Moare kabukabu purangadi kamaita. Tago dimalipilipi! Kusi nedi tago nedia-la diememaki!
23380	MAT 6:29	Ata ngau ka ura-kaming! Toira Solomon ngazim ne uia-tina inangananga. Ata ngazim ne malamakadi nge tagona-tina teke moare kabukabu malamakadi iuasadi.
23383	MAT 6:32	Ilo-buku ngaedi nge tamoata Nanaranga pilenga tago ditagatagadi nedi. Tama-ming lang anua-lo isoaki ikaua kana moarunga ngaedi nge kareretaki.
23386	MAT 7:1	“Tamoata takadi giriki nedi moaki kaliliti be kapile digoala. Tamoata takadi giriki nedi kaliliti masa Nanaranga kam giriki neming ngaliliti.
23387	MAT 7:2	Tamoata takadi giriki nedi kaliliti be baituka karangaki nge masa Nanaranga bokainatuka-la ka ngabasaki-kaming kana. Mata bakarairai katagadi be tamoata takadi giriki nedi kaliliti masa Nanaranga mata-la ngaradi ngatagadi be kam giriki neming ngaliliti.
23393	MAT 7:8	Maka ma tamoata isinaunau-la masa kana ngadokidoki-la. Tamoata kana ilelelei-la masa ngaitaita-la, be tamoata babaduadua ipalipali-la masa datakakaka-la.
23394	MAT 7:9	“Kaiko kamoang kata natum ipura be kangkang kana isinauiko masa patu goani ki? Tago!
23396	MAT 7:11	Moimoi muzinga-ming ra goalakadi, ata kana uia natu-ming aniadi nge kamang! Bokainatuka-la, bong Tama-ming lang anua-lo isoaki kasinaui masa lumaluma uia bibia-la be ngang-kaming kana! Tago iboadu ngakapangadi!
23397	MAT 7:12	“Bokaibe kana moarunga-lo nge bokainatuka kamamuzimuzi: Tamoata takadi baituka dababasaki-kaming kana karerere nge kam bokainatuka-la kamababasakidi. Mata ngae ka Moses Mata ne moarunga be ‘Propet’ gerengadi moarunga labudi.
23399	MAT 7:14	Ata babaduadua ono moauriuri-la soaki-lo ilako nge imukumuku be zalaka iugu-tina. Tamoata be aine teke-tina-teke ka zala ngae diteate.
23401	MAT 7:16	Muzingadiaba-lo masa kamakaua. ‘Uain’ kalingodi tago oakum-o ka dipurapura! Paepae tago kai ragaragadi-o ka dipurapura. Tago-la!
23406	MAT 7:21	“Moaki ilo-ming dipile tamoata be aine moarunga ‘Tanepoa! Tanepoa!’ kana dikilakilaia masa bong ono Nanaranga ngatanepoa kanana-lo dasili. Tago-la! Tamoata naita Tama-gu lang anua-lo isukoaki rerenga itagatagadia-la ka masa ngasili.
23407	MAT 7:22	Bong biabia ono giriki adorakangao masa kokoko-tina bokai dapile, ‘Tanepoa! Tanepoa! Aram-o be Nanaranga pilenga mangata kirangaki. Aram-o be mariaba goalakadi kitaodi be kilala kaiboangdi nem kiemaki.’
23408	MAT 7:23	Ata ngau masa tatalari-la ka bokai mradi, ‘Tagona-tina muku ukauataki-kaming! Kamairatu! Kam muzi goalakadi kaememaki!’
23411	MAT 7:26	“Tamoata pilengagu ngaedi ilongo be tago itoatoaki nge tamoata ngaongao pera kana kateka-ba kusi-nao ikeli bokana.
23412	MAT 7:27	Ura ibala be zagura dirokasapa, be oasa kanabibia dipura be pera ngae irurukaki be itapulo. Tapulonga nge digoala-tina!”
23414	MAT 7:29	Sulenga ngaedi nge tamoata aradi bibia bokana isuletaki. Tago tamoata nedi Moses Mata ne disulesuletaki bokana pile ngaedi isuletaki.