23231	MAT 1:18	Dʉꞌʉn myiiñ jyajty ja Jesukristʉ. Yʉ Mariiʉ, Jesukristʉ tya̱a̱k, yʉꞌʉ naty pʉkánʉp ja Josee. Es ma̱a̱nʉmʉ naty kyapʉktʉ, Mariiʉ oj wyeꞌemy uꞌunkmʉʉt mʉt ja Espíritʉ Santʉ myʉkꞌa̱jtʉn.
23233	MAT 1:20	Ko dʉꞌʉn twinma̱a̱y, tuꞌugʉ Diosʉ ꞌyanklʉs tꞌijxy tsyuujóty myaꞌayóty es ꞌyanma̱a̱yʉ: —Josee, Davitʉ tyʉʉmp ꞌya̱a̱ts, katʉ xyjawʉ es xyꞌaxá̱jʉt yʉ Mariiʉ éxtʉmʉ mnʉdoꞌoxy, mʉt ko ja uꞌunk diꞌibʉ yajminaampy yajja̱ꞌtaampy, yʉꞌʉ Espíritʉ Santʉ jyaꞌa.
23239	MAT 2:1	Ko Jesús myiiñ jyajty ma̱ yʉ Belén ka̱jpn, Judeeʉ ña̱a̱xóty, ma̱ natyʉ Eroodʉs ryeyꞌaty ma̱ tadʉ naxwíñʉdʉ, ta jya̱jttʉ Jerusalén na̱a̱gʉdyʉ ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ miindʉ ma̱ xʉʉ pyʉdsemy, es jap tniꞌʉxpʉ́kʉdʉ wiꞌixʉ dʉꞌʉn yʉ mʉdsa̱ꞌa̱.
23240	MAT 2:2	Es dyajtʉʉdʉ: —¿Ma̱a̱ net ja israelítʉdyʉ ryey diꞌibʉ tʉ myiñ tʉ jyaꞌty? Pes ndsooñ ma̱ xʉʉ pyʉdsemy. Tʉ nꞌíxtʉts ja myʉdsa̱ꞌa̱ es pa̱a̱dyʉts nnimindʉ es nꞌawdata̱ꞌa̱ndʉts.
23244	MAT 2:6	Es mij Belén, Judeeʉ ña̱a̱xóty, kyaj mnʉgooga̱jpnʉty ma̱ tadʉ nax, mʉt ko ma̱ mij pyʉdsʉma̱ꞌa̱ñ tuꞌugʉ yajkutujkpʉ diꞌibʉ kywentʉꞌataambyʉts ja nja̱ꞌa̱yʉty, ja israelítʉty.
23250	MAT 2:12	Dios anma̱a̱yʉdʉ tsyuujóty myaꞌayóty es kʉdiibʉ jyʉmbíttʉt ma̱ Eroodʉs, pa̱a̱ty tpʉjktʉ wiink tuꞌu es jyʉmbijttʉ ma̱ ja ñáxʉty.
23251	MAT 2:13	Ko tya̱a̱dʉ jyʉmbijttʉ, ta ja Josee tꞌijxy tsyuujóty myaꞌayóty tuꞌugʉ Diosʉ ꞌyanklʉs. Ta ꞌyanma̱a̱yʉ: —Pʉdʉꞌʉk. Mʉnʉjx ja mnʉdoꞌoxy esʉ ꞌyuꞌunk, es nʉjxtʉ tsojk Ejiptʉ es wʉꞌʉmdʉ jap extʉ kots ʉj mij nꞌawánʉdʉt es mjʉmbíttʉt, mʉt ko Eroodʉs ꞌyʉxta̱ꞌa̱yaampy yʉ mixyuꞌunk es dyaꞌooga̱ꞌa̱ñ.
23253	MAT 2:15	Jap wyeꞌemy extʉ koonʉm ꞌyeꞌky ja Eroodʉs. Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn tyuun jya̱jtʉ es yajkuydyúnʉt diꞌibʉ naty ja Nindsʉnꞌa̱jtʉm tʉ ttukka̱jxwaꞌxy ja kyuga̱jxpʉty: “Jap Ejíptʉts nnigaxʉ nꞌUꞌungʉts.”
23254	MAT 2:16	Ko ja Eroodʉs tnija̱ꞌa̱jʉ ko ja diꞌibʉ naty tʉ kyuꞌíxʉdʉ tʉ tyukxiꞌigʉdʉ, yʉꞌʉ ko oj kyaj ꞌyokjʉmbijnʉdʉ, ta jyantsytyʉgoyjyotꞌambejky. Net tniꞌanaꞌamʉ nidʉgekyʉ ja yedyʉjkuꞌungʉty ꞌyooktʉt, yʉ majtsk jʉmʉjtpʉ es waanʉ mútskpʉty, jam Belén es tʉgekyʉ myʉga̱jpnba̱ꞌa̱jʉty. Dʉꞌʉn ttuuñ ma̱ ja tiempʉ ma̱ naty tim jawyiin tʉ kyʉxeꞌeky ja mʉdsa̱ꞌa̱, éxtʉmʉ naty tʉ tyukmʉmadya̱ꞌa̱gʉdʉ yajxón diꞌibʉ oj kyuꞌíxʉdʉ.
23258	MAT 2:20	—Pʉdʉꞌʉk. Tsoon ya̱a̱ mʉdʉ mixyuꞌunk esʉ tya̱a̱k, es jʉmbittʉ ma̱ ja israelítʉdyʉ ñax, mʉt ko tʉ ꞌyooktʉ diꞌibʉ naty yaꞌoogaampy yʉ mixyuꞌunk.
23263	MAT 3:2	es jyʉnaꞌañ: —Yajjʉmbíttʉ mjot mwinma̱ꞌa̱ñʉty, mʉt ko ja tsa̱jpótmʉdʉ kutujkʉn tʉ wyingóñ.
23268	MAT 3:7	Es ko ja Fwank tꞌijxy ko mayʉ fariseeʉty esʉ saduseeʉty ñimínʉdʉ ma̱ yajnʉbéty, ta tꞌanma̱a̱y: —Miidsʉty dʉꞌʉn éxtʉmʉ awa̱ꞌa̱ndsa̱ꞌa̱ñʉn. Es éxtʉmʉ tsa̱ꞌa̱ñʉty tkugaꞌaktʉ ja jʉʉn kʉdiibʉ tyóyʉt, miits mjʉnándʉp xytyijy ko mnitsoꞌoktʉt mʉdʉ mnʉbajtʉn es ko dʉꞌʉn ja Dios kyaj mdʉydyúnʉdʉt éxtʉmʉ pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty.
23269	MAT 3:8	¡Kyaj tyʉyꞌa̱jtʉnʉty! Jawyiin xytyukꞌíxtʉt mʉt ja mjikyꞌa̱jtʉn ko tʉyꞌa̱jtʉn tʉ mjodʉmbittʉ,
23272	MAT 3:11	Ʉj tyámʉts miidsʉty nyajnʉbéty mʉt ja nʉʉ es yaꞌíxʉt ma̱ nidʉgekyʉ ja̱ꞌa̱yʉty ko miidsʉty tʉ mjodʉmbittʉ ma̱ mbojpʉty. Per miimp ja diꞌibʉ myʉda̱jtypy niꞌigʉ ja mʉkꞌa̱jtʉn es kyajts ʉj ndʉꞌʉnʉty. Es kyajts xyñitʉkʉ esʉts yʉꞌʉ nmʉdúnʉt éxtʉm tuꞌugʉ ja̱ꞌa̱y ja tyuumbʉ diꞌibʉ yajnʉjxʉp ja kyʉꞌʉk. Yʉꞌʉ myajnʉbátʉdʉp mʉt ja Espíritʉ Santʉ esʉ jʉʉn.
23279	MAT 4:1	Netʉ Espíritʉ Santʉ yajnʉjxʉ Jesús ma̱ mʉj it es ja mʉjkuꞌugópk tꞌíxʉt wiꞌix ja Jesús dyajpekytyúñ.
23281	MAT 4:3	Ta ja mʉjkuꞌugópk tmʉwingooñ ja Jesús, es tꞌanma̱a̱y: —Pʉn mijtsʉ dʉꞌʉn ja Dios mꞌUꞌunkꞌa̱jtʉp, anʉʉmʉ tya̱dʉ tsa̱a̱ es jyʉmbítʉt tsa̱jkaaky.
23286	MAT 4:8	Ta jatʉgok ja mʉjkuꞌugópk dyajnejxy ja Jesús ma̱ tuꞌugʉ kopkʉ kʉjxmbʉ, es ttukꞌijxy nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty es ja myʉjꞌa̱jtʉn.
23293	MAT 4:15	Ja Zabulongʉ ñax esʉ Neftalii ñax esʉ nax diꞌibʉ jadsoo ma̱ mejyñʉn, ma̱ xʉʉ tsyiꞌity es ma̱ xʉʉ pyʉdsemy, ja ñax ma̱ Jordán mʉjnʉʉ mʉt ja Galileeʉ ñax, ma̱ jyikyꞌattʉ diꞌibʉ kyaj ꞌyisraelítʉty,
23297	MAT 4:19	Netʉ Jesús tꞌanma̱a̱y: —Pamiindʉgʉts, es ʉjts miits nꞌʉxpʉjkpʉꞌáttʉp es nmoꞌoydyʉt jatuꞌugʉ tuunk. Tyamyʉ xyajtsonda̱ꞌa̱ktʉt es xyꞌʉxta̱ꞌa̱yʉt may ja ja̱ꞌa̱yʉty es xytyuknimíndʉdʉts esʉts nandʉꞌʉn yʉꞌʉjʉty nꞌʉxpʉjkpʉꞌáttʉt.
23302	MAT 4:24	Ko oj tnijáwʉdʉ Jesús ma̱ tʉgekyʉ Siryʉ naxwíñʉdʉ, ta ttuknimiindʉ nidʉgekyʉ diꞌibʉ ayoodʉp mʉt kana̱k nax ja pʉjk adoꞌonʉn, diꞌibʉ pʉjkʉdʉp ja kaꞌoybyʉ pa̱ꞌa̱m, moꞌtpʉty esʉ xúxʉty, esʉ Jesús dyaꞌꞌagʉdaꞌaky.
23304	MAT 5:1	Ko Jesús tꞌijxy ja mayjyaꞌay, ta pyejty ma̱ ja kopkʉn, es ñaxweꞌtsy jam. Net tyuknabíkʉdʉ ja ꞌyʉxpʉjkpʉty,
23306	MAT 5:3	—Kuniꞌxy ja diꞌibʉty nayꞌʉxka̱jpʉdʉp ko pyojpʉja̱ꞌa̱yꞌáttʉ, pes yʉꞌʉ íttʉp ma̱ tsa̱jpótmʉdʉ kutujkʉn.
23308	MAT 5:5	’Kuniꞌxy ja diꞌibʉty kyaj myʉj pya̱a̱dʉdʉ, jaꞌa ko Dios moꞌoyánʉdʉp ja naxwíñʉdʉ éxtʉmʉ kyuma̱ꞌa̱ñ.
23311	MAT 5:8	’Kuniꞌxy ja diꞌibʉty wa̱ꞌa̱ts ja ꞌyanmʉja̱ꞌa̱nʉty, pes yʉꞌʉdyʉ dʉꞌʉn íttʉp mʉdʉ Dios.
23313	MAT 5:10	’Kuniꞌxy ja diꞌibʉty ijttʉp witsy poꞌoty mʉt ko jyikyꞌaty éxtʉmʉ Dios ttseky, pes yʉꞌʉ íttʉp ma̱ tsa̱jpótmʉdʉ kutujkʉn.
23317	MAT 5:14	’Extʉm ja xʉʉ xykyudʉꞌxʉm ma̱ njʉdijtʉm kʉdiibʉ ngunajp ngujaꞌpxʉm, miidsʉdyʉ dʉꞌʉn éxtʉm ja ja̱jʉn es xytyukniꞌíxʉdʉt ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ dʉꞌʉn pojpʉ es wiꞌixʉ dʉꞌʉn ja Dios ttseky es njikyꞌa̱jtʉm. Dʉꞌʉn miidsʉty éxtʉm tuꞌugʉ ka̱jpn diꞌibʉ ijtp kopkkʉjxm, ꞌyíxtʉp miidsʉty mjikyꞌa̱jtʉn.
23320	MAT 5:17	’Kyaj xywyinmáydyʉt ko ʉj nyajtʉgoyaꞌañ ja Moisesʉ ꞌyanaꞌamʉn o ja ꞌyʉxpʉjkʉnʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉty. ¡Ni wiꞌix tsoo! Jaꞌats tʉ nnimíñ esʉts nguydyuna̱ꞌa̱ñʉts.
23322	MAT 5:19	Pa̱a̱ty diꞌibʉ kyaj tkuydyúñ tuꞌugʉ tya̱dʉ anaꞌamʉn, oy yʉꞌʉjʉty ja yiꞌinʉm waanʉbʉ, es ttukniꞌíxʉt ja wiinkpʉty es kyaj tkuydyúndʉt tadʉ anaꞌamʉn, tya̱dʉ ja̱ꞌa̱yʉ dʉꞌʉn ꞌyítʉt piꞌixy jʉjp amuꞌunk jam tsa̱jpótm. Per diꞌibʉ kyuydyiimpy es ttukniꞌꞌixʉ ja wiinkpʉty tkuydyúnʉt, tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn ítʉp mʉj jam tsa̱jpótm.
23327	MAT 5:24	nikaꞌak yʉ mwindsʉꞌkʉn jam artal windum es nʉjx jawyiin mnayyajtiꞌigyʉdʉ mʉdʉ mmʉguꞌuk. Net mjʉmbítʉt ma̱ artal es xypyʉjta̱ꞌa̱gʉt ja mwindsʉꞌkʉn.
23337	MAT 5:34	Per ʉj miits nꞌanma̱a̱ydyʉp: Ni na̱ꞌa̱ mgajʉna̱ꞌa̱ndʉt “por tsyos” ko ti xywya̱nda̱ꞌa̱ktʉt; es ni mʉdʉ tsa̱jp, mʉt ko yʉꞌʉ ja Diosʉ ꞌyuñaaybyajn ma̱ yajkutíky;
23338	MAT 5:35	es ni na̱ꞌa̱ xykyawa̱nda̱ꞌa̱ktʉt mʉdʉ naxwíñʉdʉ, mʉt ko yʉꞌʉ dʉꞌʉn éxtʉm ma̱ tkʉxkapy ja tyeky; es ni mʉdʉ Jerusalén, mʉt ko yʉꞌʉ dʉꞌʉn ja kya̱jpnʉ Dios, ja mʉj Rey;
23342	MAT 5:39	Per ʉj nꞌanma̱a̱ydyʉp miits ko ja ja̱ꞌa̱yʉty mduna̱ꞌa̱nʉdʉt axʉʉk, katʉ miits xyñiwa̱ꞌkꞌóyʉdʉ. Pʉn mgojxʉp ma̱ mꞌaga̱ꞌa̱ñdsyoobʉ mꞌama̱ꞌa̱tsy, koojʉmbít jatuk aduꞌum.
23347	MAT 5:44	Per ʉj nꞌanma̱a̱ydyʉp miits ko mdsóktʉp ja mmʉdsípʉty, es mninuꞌxta̱ꞌa̱ktʉp ma̱ Dios diꞌibáty axʉʉk mduunʉdʉp.
23348	MAT 5:45	Dʉꞌʉnʉ dʉn xyaꞌíxʉdʉt ko mꞌuꞌunkꞌátʉdʉ mDeedyʉ tsa̱jpótmʉdʉ. Pes yʉꞌʉ tyukniꞌaampy yʉ xʉʉ tiꞌigyʉ ja oyjyaꞌayʉty es diꞌibʉty kyajʉ Dios tmʉdundʉ, es yajtiipy ma̱ ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt es nandʉꞌʉn diꞌibʉty kyaj jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt.
23352	MAT 6:1	’Ko xytyundʉ ja oybyʉ, éxkʉm es xykyatúndʉt mayjyaꞌayóty es yʉꞌʉ jeꞌeyʉ tꞌíxtʉt ti mduundʉp. Pʉn mdiimbyʉ dʉꞌʉn, yʉ ja mDeedyʉ tsa̱jpótmʉdʉ kyaj mmayꞌátʉdʉt.
23353	MAT 6:2	Pa̱a̱ty ko xypyudʉ́kʉt mʉt tii diꞌibʉ tʉgoyꞌa̱jtxʉdʉp, katʉ ja̱ꞌa̱y xytyuknijáwʉt éxtʉm ꞌyadʉꞌʉtstʉ diꞌibʉ nayꞌandíjʉdʉp jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt, mʉt ko dʉꞌʉn yʉꞌʉjʉty ꞌyadʉꞌʉtstʉ esʉ ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyíxʉdʉt ko dyaktʉ ja naybyudʉkʉ ma̱ ja tsa̱jptʉjk, o ma̱ ja mʉj tuꞌu diꞌibʉ ka̱jpnóty, es dʉꞌʉn myʉjpʉdsʉ́mdʉ ko jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt. Pes ʉj nꞌanma̱a̱ydyʉpts miidsʉty ko mʉt yʉꞌʉyʉ taadʉ, tʉ tꞌaxá̱jʉdʉ ja myayꞌaty.
23355	MAT 6:4	Ko dʉꞌʉn xymyoꞌoy ayuꞌudsyʉ, net ja mDeedyʉ tsa̱jpótmʉdʉ tꞌíxʉt diꞌibʉ mdiimpy ayuꞌudsyʉ, es yʉꞌʉ mmayꞌátʉdʉp.
23356	MAT 6:5	’Ko mga̱jxta̱ꞌa̱ktʉt, katʉ dʉꞌʉn xytyundʉ éxtʉm diꞌibʉ nayꞌandíjʉdʉp jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt. Yʉꞌʉjʉty kya̱jxta̱ꞌa̱ktʉ tanʉ ma̱ ja tsa̱jptʉjk o ma̱ ja mʉj tuꞌu diꞌibʉ ka̱jpnóty es dʉꞌʉn ja ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyíxʉdʉt. Nꞌanma̱a̱ydyʉp miidsʉty ko yʉꞌʉjʉty tʉ tꞌaxá̱jʉdʉ ja myayꞌaty.
23358	MAT 6:7	’Ko mga̱jxta̱ꞌa̱gʉt mij, katʉ jeꞌeyʉ xyñika̱jxpéty ja mꞌayuk, éxtʉm ꞌyadʉꞌʉtstʉ diꞌibʉ kyaj tꞌixyꞌattʉ Dios es jyʉna̱ꞌa̱ndʉ ko mʉt ko kya̱jxʉt niꞌigʉ, jantsy tmʉdaty ko Dios myʉdooꞌítʉdʉt.
23364	MAT 6:13	Es kʉdii xyajkutíky es ja kaꞌoybyʉ xyajpekytyúnʉt.
23367	MAT 6:16	’Ko miits mꞌayuꞌáttʉt, katʉ xypyʉjta̱ꞌa̱ktʉ mwiin mjʉjpʉty yaꞌꞌayow yaꞌꞌama̱ꞌa̱t, éxtʉm ꞌyadʉꞌʉtstʉ diꞌibʉ nayꞌandíjʉdʉp jyikyꞌattʉ tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt. Yʉꞌʉjʉty tyuundʉbʉ dʉꞌʉn esʉ ja̱ꞌa̱yʉty ꞌyíxʉdʉt ko ꞌyayuꞌattʉ. Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉ ko mʉdʉ taadʉ tʉ dʉn tpʉktʉ yʉ myayꞌaty.
23374	MAT 6:23	Per pʉn yʉ mwiin ma̱ꞌa̱t, mjʉdítʉp kubiꞌits. Es pʉn kyaj xytyukꞌixy ja mwiin, ¡nʉgoo jyantsyyʉ́kʉty ja kootsꞌát ma̱ mjʉdity!
23381	MAT 6:30	Es pʉn ja Dios yajpijpy ja pʉjy diꞌibʉ piꞌtsp pojʉn es jakumbom yajnoꞌknʉ, ¿ti ko kyaj xymyʉbʉktʉ es ʉdsa̱jtʉm yʉꞌʉ xywyítxʉm? ¿Es ti ko miidsʉty jeꞌeyʉ waanʉ xymyʉbʉktʉ?
23384	MAT 6:33	Es dʉꞌʉn jotmoꞌoydyʉ ja Dios es jyikyꞌáttʉt éxtʉm yʉꞌʉ yajkutíky, es mꞌaxá̱jʉdʉp nandʉꞌʉn tʉgekyʉ tya̱a̱dʉty.
23391	MAT 7:6	’Katʉ xymyoꞌoy ja úkʉty yʉ tsuꞌutsy diꞌibʉ tʉ ñejxy windsʉꞌkʉn es nan katʉ xywyʉjy ja perlʉ ma̱ yʉ ʉdsʉm, jaꞌa ko ttuktaandʉt, ta mnijʉmbítʉdʉt es mduktsuꞌuts mduknúkʉdʉt.
23397	MAT 7:12	’Pes dʉꞌʉn diꞌibʉ miits mdsojktʉp es ja wiinkpʉty mdukmʉdúnʉdʉt, miits mdukmʉdúndʉbʉ taadʉ. Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn tʉ yaꞌꞌawijtsmíky tʉgekyʉ ja Moisesʉ ꞌyʉxpʉjkʉn esʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉty.
23401	MAT 7:16	Miidsʉty mba̱a̱t xyꞌʉxkaptʉ mʉt éxtʉmʉ dʉꞌʉn ꞌyadʉꞌʉtstʉ. Kyaj yajtíky yʉ uuvʉ ma̱ yʉ apyñgyepy, es ni yʉ iigʉ ma̱ yʉ botonʉs pʉjy.
23404	MAT 7:19	Tʉgekyʉ yʉ kepy diꞌibʉ kyaj tyʉʉmpꞌáty oy, yaꞌʉxpoꞌtʉꞌkp es yajkujʉbípʉ jʉʉnóty.
23425	MAT 8:11	Ʉjts miits nꞌanma̱a̱ydyʉp ko may myíndʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty diꞌibʉ tsoꞌondʉp ma̱ xʉʉ pyʉdsemy es ma̱ xʉʉ kyunaxy, es ñaxwaatstʉt kyáydyʉt mʉdʉ Abra̱a̱n, Isa̱a̱ esʉ Jakoob ma̱ ja tsa̱jpótmʉdʉ kutujkʉn.
23426	MAT 8:12	Per ja diꞌibʉ dʉꞌʉn tʉ jyapa̱a̱dʉdʉ es ꞌyíttʉt ma̱ yʉ tsa̱jpótmʉdʉ kutujkʉn, yʉꞌʉjʉty yajjʉbijppʉdsʉ́mdʉp awa̱ꞌa̱tstuuy ma̱ ja kootsꞌát, ma̱ ja̱ꞌa̱yʉty jyʉꞌʉy ya̱ꞌa̱xtʉt es ñaydyʉtska̱a̱dʉdʉt mʉdʉ ayoꞌon.
23432	MAT 8:18	Jakumbom mejyñbyʉꞌa̱a̱y ko ja Jesús tꞌijxy tyukmíkyʉty ja mayjyaꞌay, ta tꞌanma̱a̱y ja ꞌyʉxpʉjkpʉty es ꞌyawinnáxtʉt ma̱ ja mejyñ.
23434	MAT 8:20	Jesús ꞌyadsooy: —Yʉ wax myʉda̱jtypy ja ꞌya̱a̱nk esʉ joon jʉyujkʉty myʉda̱jttʉp ja pyaꞌan, per ʉj ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, kyajts nmʉdaty ja ngukóyʉts ma̱dsʉ ngʉba̱jk nyajpoꞌxʉt.
23454	MAT 9:6	Pes oy. Min nꞌoktukꞌixtʉ ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, ʉjtsʉ dʉꞌʉn nmʉda̱jtypyʉts ja mʉkꞌa̱jtʉn ya̱ naxwiiñ es nmaꞌxʉdʉts ja pojpʉ. Net tꞌanma̱a̱y ja xux ja̱ꞌa̱y: —Pʉdʉꞌʉk. Yajmúk ja mmabajn es nʉjx ma̱ mdʉjk.
23461	MAT 9:13	Nʉjx jattʉ diꞌibʉ ꞌyandijpy ja Diosʉ jyaaybyajtʉn ma̱ jyʉnaꞌañ: “Ʉj ndsejpyʉts es xymyʉdáttʉt ja paꞌꞌayoꞌon, es kyajts xytyukwindsʉꞌʉgʉdʉts ja jʉyujk añimálʉty.” ’Pes kyajts ʉj nwoy ja ja̱ꞌa̱y diꞌibʉ jikyꞌa̱jttʉp tʉyꞌa̱jtʉn mʉʉt, yʉꞌʉ dʉꞌʉnʉ pojpʉ ja̱ꞌa̱yʉty es jyodʉmbíttʉt.
23466	MAT 9:18	Ma̱ ja Jesús tꞌanʉʉmʉdʉ tya̱a̱dʉ, tuꞌugʉ israelítʉdyʉ wyindsʉ́n jyajty ma̱ ja Jesús, ñaygyoxtʉna̱a̱ydyákʉ es tꞌanma̱a̱y: —Yʉ nnʉʉxʉts tʉ ꞌyeeky. Pʉn mnʉjxp mij es mgʉꞌʉnikeempy, jikyꞌátʉp jatʉgok.
23481	MAT 9:33	Ko ja Jesús dyajpʉdseemy ja kaꞌoybyʉ ma̱ tadʉ uum, ta ja uum oga̱ꞌa̱n oj kyajxy. Dʉꞌʉñʉ ja ja̱ꞌa̱yʉty oj wyʉꞌʉmʉdyaaydyʉ, es jyʉnandʉ: —¡Ni na̱ꞌa̱nʉm kyayaꞌixy dʉꞌʉn éxtʉmʉ tya̱a̱dʉ ma̱ yʉ israelítʉty!
23484	MAT 9:36	Ko ja Jesús tꞌijxy ja mayjyaꞌayʉty ñimínʉdʉ, ta tpaꞌꞌayoodʉ, mʉt ko moon tujktʉbʉ naty éxtʉmʉ borreegʉ diꞌibʉ kyajpʉ ꞌyijxꞌijt kywentʉꞌa̱jtpʉ.
23491	MAT 10:5	Jesús ttukꞌaneꞌemyʉ tya̱dʉ nima̱jmajtskpʉ es nʉjx ꞌyayuk ka̱jxwa̱ꞌxtʉ mʉdʉ tya̱dʉ ka̱jxwíjʉn: —Katʉ mnejxy ma̱jaty tsyʉʉnʉdʉ diꞌibʉ kyaj ꞌyisraelítʉty, es ni mgatʉ́kʉt ma̱jatyʉ samaritanʉ ka̱jpn.
23492	MAT 10:6	Nʉjxtʉ jamyʉ ma̱ ja borreegʉ tʉgoybyʉ ma̱ yʉ ñaxwíñʉdʉ Israel.
23502	MAT 10:16	’¡Ixtʉ! Ʉjts miits ngajxtʉp éxtʉm ja borreegʉ waxka̱ꞌuk agijky. Dʉꞌʉn mꞌíttʉt peꞌtypy éxtʉmʉ tsa̱ꞌa̱ñʉn, per kyaj mꞌawa̱ꞌa̱nꞌáttʉt. Ittʉ éxtʉmʉ pakuꞌunk.
23504	MAT 10:18	es extʉ myajnʉjxʉdʉp gobernadoor windum es ma̱ réyʉty mʉt ko nꞌapostʉlʉꞌattʉ, es dʉꞌʉn xymyadya̱ꞌa̱ktʉdʉts ʉj miidsʉty ma̱ yʉꞌʉjʉty es ma̱ diꞌibʉ kyaj ꞌyisraelítʉty.
23505	MAT 10:19	Ko mgʉyákʉdʉt ma̱ yʉ justísʉty, katʉ mjotmayꞌooktʉ wiꞌix mꞌokjʉna̱ꞌa̱ndʉt o wiꞌix xyꞌokꞌanʉʉmʉdʉt, jaꞌa ko mba̱a̱dʉdʉt ma̱ mga̱jxa̱ꞌa̱ndʉt, Dios myajmiꞌinxʉdʉp ja mꞌayúkʉty,
23508	MAT 10:22	Nidʉgekyʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty mdukꞌakꞌata̱ꞌa̱ñʉty miits mʉt ʉjtskyʉjxm. Es diꞌibʉ ꞌyakmʉbejkypyʉm dʉꞌʉñʉm, yʉꞌʉ nitsoꞌogʉp.
23509	MAT 10:23	Ko mbajʉdítʉdʉt ma̱ tuꞌugʉ ka̱jpn, nʉjx wiink tsoo. Tʉyꞌa̱jtʉn nꞌanʉʉmʉdʉ ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, mina̱a̱mbʉts ma̱a̱nʉmʉ naty miits xykyatukꞌyoꞌoydyaꞌaydyʉnʉm nidʉgekyʉ yʉ israelitʉ ka̱jpnʉty.
23515	MAT 10:29	’¿Tii kyaj yajteeky majtskʉ joonuꞌunk mʉt tuꞌugʉ meeñuꞌungʉ? Es ni tuꞌugʉ tadʉ joonuꞌunk kyaka̱ꞌa̱y naxwiiñ pʉn kyajpʉ mDeedyʉty dyajkutíky.
23519	MAT 10:33	Diꞌibʉts xyꞌʉxtijp mayjyaꞌayóty ya̱ naxwiiñ, nan nꞌʉxtíjʉpts ʉj ma̱dsʉ nDeedyʉts diꞌibʉ jam tsa̱jpótm.
23520	MAT 10:34	’Katʉ mjʉna̱ꞌa̱ndʉ miidsʉty kots ʉj tʉ nmʉmíñ yʉ jotkujkꞌa̱jtʉn ya̱ naxwiiñ. Kyaj yʉꞌʉjʉty; yʉꞌʉ dʉꞌʉnʉ jotmay jeꞌeyʉ.
23521	MAT 10:35	Tyam tʉ nmíñʉts yajtsiptʉjkʉbʉ mʉt ja ja̱ꞌa̱yʉty. Ja uꞌunk ʉna̱ꞌk tsyiptúnʉt mʉdʉ tyeety, ja uꞌunkta̱a̱k mʉdʉ ñʉʉx esʉ xekxy ttukꞌakꞌátʉt ja xyekx.
23529	MAT 11:1	Ko Jesús tꞌanma̱a̱ydyaaydyʉ dʉꞌʉn ja nima̱jmajtskpʉ ꞌyʉxpʉjkpʉ, ta jap tsyoꞌoñ es ñejxy yaꞌʉxpʉjkpʉ es ayuk ka̱jxwa̱ꞌxpʉ ma̱ tadʉ israelítʉdyʉ kya̱jpn wingónʉty.
23531	MAT 11:3	es dyajtʉʉy: —¿Tii mijtsʉ dʉꞌʉn ja Kristʉ diꞌibʉ mina̱a̱mp, o nꞌawíxtʉpts ja wiinkpʉ?
23541	MAT 11:13	Diꞌibʉ ja Moisés es nidʉgékyʉdyʉ Diosʉ kyuga̱jxpʉty ñikaktʉ kʉxja̱ꞌa̱y ma̱ ja Diosʉ jyaaybyajtʉn ma̱a̱nʉmʉ naty kyamíñ ja Fwank, tʉgekyʉ tnigajxy ko myina̱ꞌa̱ñ jya̱ꞌta̱ꞌa̱ñ ma̱ ja Dios yajkutuka̱ꞌa̱ñ.
23547	MAT 11:19	Es ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, kaabyʉts es nꞌiꞌkypyʉts ja vinʉ, es miits mjʉna̱ꞌa̱ndʉ: “Kax es amʉꞌuuk, es myʉtnaymyaayʉp ja pekyjyaꞌayʉty esʉ yajkugʉbajtpʉty.” Per diꞌibʉ tʉ tꞌaxá̱jʉdʉ yʉ oybyʉ ʉxpʉjkʉn es jyikyꞌattʉ éxtʉmʉ Dios ttseky, tadʉ ja̱ꞌa̱y dyaꞌíxʉdʉ ko ꞌyóyʉty diꞌibʉ Dios tyiimpy.
23549	MAT 11:21	—¡Pʉroobʉ mijts Korazín ka̱jpn, es pʉroobʉ mijts Betsaydʉ ka̱jpn! Jaꞌa ko pʉn kooxyʉp yajtuuñ ma̱ Tirʉ ka̱jpn esʉ Sidón ka̱jpn yʉ mʉjꞌa̱jtʉn éxtʉmts nbʉjtaꞌaky ma̱ miidsʉty, tadʉ ka̱jpn jékyʉpxyʉp dyaꞌíxyʉty yʉ jyotmay mʉdʉ pyojpʉkyʉjxm, es jyodʉmbijtxyʉp mʉdʉ Dios.
23558	MAT 11:30	Ja ngukap diꞌibʉts ʉj nbʉjta̱ꞌa̱gaampy ma̱ miidsʉty, kyaj tsyípʉty xyajnʉjxtʉt, es ja tsemy diꞌibʉ mʉʉt xykyʉꞌʉyʉt, toꞌtsyky yʉꞌʉ.
23560	MAT 12:2	Ko ja fariseeʉty tꞌijxtʉ taadʉ, ta tꞌanma̱a̱ydyʉ ja Jesús: —Ix yʉ mꞌʉxpʉjkpʉty, jaꞌa tyuundʉp diꞌibʉ kyaj ñigutíkyʉty ma̱ ja poꞌxʉnxʉʉ.
23562	MAT 12:4	Net tyʉjkʉ Davit ma̱ ja Diosʉ tyʉjk, es tjuꞌty ja tsa̱jkaaky diꞌibʉ kuniꞌxy, es tka̱a̱y yʉꞌʉ es nandʉꞌʉn tmooydyʉ jyamyʉʉdʉty. Es kyaj jyanigutíkyʉty es yʉꞌʉjʉty tkáydyʉt, yʉꞌʉ jeꞌeyʉ ja teety kyáydyʉp.
23566	MAT 12:8	Jaꞌa ko ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, nmʉda̱jtypyʉts ja kutujkʉn ma̱ yʉ tadʉ poꞌxʉnxʉʉ.
23576	MAT 12:18	Tya̱a̱dʉ dʉꞌʉn ja nmʉduumbʉts diꞌibʉts ʉj tʉ nwinꞌixy, diꞌibʉts ʉj niꞌigʉ ndsejpy es diꞌibʉts ʉj mʉʉt njotkujkʉty. Nbʉjta̱ꞌa̱gʉpts ja nJa̱ꞌa̱jʉnʉts ma̱ yʉꞌʉ es tka̱jxwa̱ꞌxʉt ma̱ yʉ naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty kots nbayoꞌoy mʉt ja tʉyꞌa̱jtʉn.
23579	MAT 12:21	Es ma̱ yʉꞌʉn ja naxwíñʉdʉ ja̱ꞌa̱yʉty tꞌawix tjʉjpꞌíxtʉ yʉ ñitsokʉn.
23585	MAT 12:27	Es pʉn tʉyꞌa̱jtʉn éxtʉm mjʉna̱ꞌa̱ndʉ kots ʉj nyajpʉdsémy ja kaꞌoybyʉ mʉt ja mʉjkuꞌugópk Belzebuu kyutujkʉn, ¿ti kutujkʉn myʉda̱jtypy miidsʉ mꞌʉxpʉjkpʉty es dyajpʉdsémy ja kaꞌoybyʉ? Pa̱a̱ty kʉꞌʉmʉ mꞌʉxpʉjkpʉty dyaꞌíxʉdʉ ko miits mga̱jxtʉgóydyʉ.
23587	MAT 12:29	¿Wiꞌix mba̱a̱t pʉ́n tuꞌuk tyʉkʉ ma̱ yʉ kudsʉꞌʉgʉbʉ ja̱ꞌa̱yʉ tyʉjk es tpʉjkʉdʉ diꞌibʉ myʉda̱jtypy pʉn kyaj jawyiin tꞌawʉʉnmíky? Dʉꞌʉnʉ dʉn mba̱a̱t tjuuty diꞌibʉ jap tʉgoty.
23588	MAT 12:30	’Diꞌibʉ kyaj ꞌyity mʉt ʉj, yʉꞌʉ dʉꞌʉn xymyʉdsipꞌa̱jtpʉts; es diꞌibʉ kyaj dyajmíky mʉt ʉj, yʉꞌʉ dʉꞌʉn ꞌyʉxka̱ꞌtsypy.
23589	MAT 12:31	’Es nꞌanʉʉmʉdʉ ko yʉ ja̱ꞌa̱yʉty mba̱a̱t yajmeꞌxy tʉgekyʉ oytyim diꞌibʉdyʉ pyojpʉty esʉ ꞌyaxʉk kajxy, per pʉn myʉga̱jxtʉgeepy ja Espíritʉ Santʉ, taadʉ kyaj mba̱a̱t yajmeꞌxy.
23590	MAT 12:32	Oytyim pʉ́nʉty diꞌibʉts ʉj, ja Naxwíñʉdʉ Ja̱ꞌa̱yʉdyʉ Kyudʉnaabyʉ, xykya̱jxpátp axʉʉk, mba̱a̱dʉ taadʉ yajmeꞌxy, per diꞌibʉ tka̱jxpátp axʉʉk ja Espíritʉ Santʉ, yʉꞌʉ mʉʉt ñaybyekytyʉ́kʉdʉt es ni na̱ꞌa̱ Dios kyapojpʉmaꞌxʉdʉt, ni ma̱ tya̱dʉ naxwíñʉdʉ es ni ma̱ ja diꞌibʉ miimp.