23268	MAT 3:7	Fariseuyũ cucum o'e ip jewemubatisasan Jordãodi be. Saduceuyũ dak cucum o'e ip. João o'jekawẽn cebe ip―Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak. — Deus xewi eyenapõn pin, eykay itakoma buye. Eyenapõn pin ikẽrẽat ipi cĩcãat puxixim. Abu jeymukũyjo eyenapõn ãm? — io'e. — Puybu'it'it buxim eyju. Wuye'ũap mubapukatpu buxim eyju — io'e. — Apẽn puybu o'jenapõn wuykat pewi wuykat mupik pima, imẽn tak eyenapõn pin Deus o'supi'ajoiat pewi — io'e.
23273	MAT 3:12	Wuyju taixee xikxig̃ tumũntata mujẽm ãm taixee bewi. Tumũntata muxipanpan wuyju tamũn'a be. Taixee mupikpig̃ daxa be. Imẽnpuxim Deus kũyjobicayũ muwajejẽm kũyjobit'ũmayu xewi. Kũyjobicayũ ixe xe jeedop soat em. Kũyjobit'ũmayũ bit soat em ipiat supi'ajojo — João o'e cebe ip―Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak.
23323	MAT 5:20	— Og̃uwẽn eywebe: Deus bikuyap tag̃ eyeku bimap acã, eywebe ajẽm put Deus kay. Fariseuyũ bodi ma Deus bikuyap tag̃ eyeku'ũm pima, Deus xe g̃u epesop soat em―Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ bodi ma dak — io'e Jesus.
23459	MAT 9:11	— Apẽnpuye ixeyũ eju eymutaybitbin'ukat jekõnkõn―iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ eju? Ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ eju dak? — Fariseuyũ o'e Jesus etaybitbinayũ be. Imẽn kawẽnwẽn o'e ip, Jesus jekõnkõn o'jojojo ip puye.
23460	MAT 9:12	O'jede g̃u imutaybitbinayũ. Jesus pit Fariseuyũ o'ya'ĩjojo. O'jekawẽn. — Iwãtaxipi'ũmayũ wuyanũg̃tata'ukat kay je'ju g̃u―iwãtaxipipiayũ acã — io'e. — Imẽnpuxim õn tak jewexe xipacayũ nomuwã ãm g̃u ojot―xipat'ũmayũ nomuwã ãm acã. Ikẽrẽat uk am ixeyũ bewi ojot. Imẽnpuye cekõn ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ eju — io'e. — Cum cuy eyju eymutaybitbinayũ kay — io'e — eytaybit am apẽn Deus ekawẽntup e'em iam — io'e Jesus Fariseuyũ be. — Imẽn opop ibararakat: Idip ma oxe warara'acayũ eyetabotaidabotbot pima. Imẽnpit idip g̃u oxe warara'acayũ kay g̃u eyetabotaidabotbot pima, obuyxi am carneiroyũ mupig̃ ma'g̃u eyju, i — io'e. — Imẽnpuye ijoce jewexe xipacayũ nomuwã ãm g̃u ojot―xipat'ũmayũ nomuwã ãm acã — io'e Jesus.
23462	MAT 9:14	João Batista eju etaybitbinayũ oajẽm ip Jesus kay. — Apẽnpuye Fariseuyũ jekpiwan ma jewemureren Deus eju kawẽn ãm―oceju dak, eweju etaybitbinayũ bit jekõnkõn ip pima? — io'e ip.
23465	MAT 9:17	— Uva'abidi tiisuati dak acetimõg̃ yaiisuat'a dag̃ — io'e Jesus. — Ya iisuat tag̃'ũm pima, o'jeaebag̃ kuka — io'e. — Imẽnpuye uva'abidi tiisuati acetimõg̃ timũn'a be―yaiisuat'a be, uva'abidi cediepuyat puxixim, tiporoyat puxixim, timun'a'ũmap puxixim — io'e Jesus João Batista eju etaybitbinayũ be. Iboam e'em pima, “Wekawẽn pag̃o iisuat puxim, uva'abidi tiisuati buxim tak,” i'e ojuy osunuy. Imẽn Jesus o'e. Kawẽn iisuat ma Jesus ekawẽn o'e g̃asũ bit. Fariseuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e, Saduceuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e dak.
23482	MAT 9:34	Imẽnpit Fariseuyũ o'jekawẽn. Napa ma o'jekawẽn ip. — Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat mujẽmjẽm cebewi ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbi―Satanás a'õbi — io'e ip napa ma.
23488	MAT 10:2	12 beayũ ibutet 12 butet pe osodop ip. Ibũrũ ma ibutet osodop ip―Jesus emumujuyũ butet: Koapat Simão i, André i, Tiago i, João i, Filipe i, Bartolomeu i, Tomé i, Mateus i, wara'at Tiago, Tadeu i, wara'at Simão, Judas Iscariotes i. Ibũrũ ma ibutet osodop ip. Wara'at putet Pedro i ibutet osunuy―Simão butet. André Pedro kitpit osunuy. Tiago, João dak, Zebedeu ipotpoyũ osodop. João Tiago kitpit osunuy. Mateus iecug̃ap peam Israel naxeg̃ebitbit xewi dinheiro bubu'ukat osunuy. Wara'at Tiago Alfeu ipot osunuy. Wara'at Simão Israel eipi kay cĩcãat osunuy. Judas Iscariotes g̃uyjom Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am. Ibũrũ ma osodop ip―12 beayũ―Jesus eju jekuku'ukayũ.
23560	MAT 12:2	Ta o'om pima, Fariseyũ ixeyũ o'jojojo. Jesus eju etaybitbinayũ o'jojojo ip. — Ak'i! — Fariseyũ o'e Jesus pe. — Eweju etaybitbinayũ Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekuku ip. Jebodoydoyap kabia be kapikpig̃ ip. Cũg̃ ma g̃u e'em ip. Trigodadot uk'ug̃ ip. Imẽnpuye ikẽrẽat kug̃ ip, wuywebe jebodoydoyap kabia be kapikpi buye — io'e cebe.
23561	MAT 12:3	— Tã. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ip — io'e Jesus. — Kuyje Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ire bima, oõm Davi, cewejuyũ dak. Deus emesa bewi paõ'a o'ya'o'o ip―Deus etabixe o'yamõg̃ ip iat'a―paĩyũ be acã ya'o pi g̃u iat'a. Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ijop'a o'ta'o'o ip―Daviyũ. Apẽn Davi o'e'e iaptup opop Deus ekawẽntup pe. Kuy epetupcoco―iboaptup — io'e Fariseuyũ be.
23565	MAT 12:7	Warara'acayũ kay eyetabotaidabotbocap kay õn, i Deus juk o'e — io'e Jesus cebe ip. Owebeam carneiro mupikap kay g̃u bit õn―eyetabotaidabotbotap kay acã, i — io'e Jesus. Ijoptup ekawẽn eyetaybit pima, “Ikẽrẽat kug̃ ip,” i kajuk epe'e g̃u ikẽrẽat kug̃'ũmayũ muwẽnuwẽn pima — io'e Jesus Fariseyũ be.
23569	MAT 12:11	— Xipat Moisés ekawẽn tag̃ warara'acayũ ikukpin wuyxe bima — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Jebodoydoyap kabia bima eyõhõ o'at pima ipikũykũy be i'uk'ug̃ ip ipikũykũy bewi―ixe ovelha — io'e. — Abũ jeõhõyũ ug̃ g̃u? Ka'ũma ma. Ovelha ikukpin ip, jeõhõyũ buye. Imẽnpuye i'ug̃ ip. Imẽn tak wuyju ovelha bodi ma wuykukpin Deus xe. Imẽnpuye xipat Moisés ekawẽn tag̃ wuywebe xipacat mug̃ẽ ãm jebodoydoyap kabia be — io'e Jesus.
23572	MAT 12:14	Fariseuyũ bit o'jẽm yabewi. O'jewede ip Jesus xewi. O'jewawẽ ip Jesus aoka am, kapikpig̃ Sábado kabia be buye.
23573	MAT 12:15	Imẽnpuye Jesus o'ju ibocewi. Fariseuyũ ekawẽn itaybit puye, o'ju. Adeayũ o'ju Jesus tomuju. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada―soat ip.
23582	MAT 12:24	Fariseuyũ bit Jesus awẽg̃ o'yawẽg̃coco. — Ixe Jesus ibiõg̃buk kẽrẽayũ o'g̃ujẽm ag̃okatkayũ bewi Belzebu a'õbi―ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat a'õbi―Satanás a'õbi ma — i napa ma o'e ip.
23583	MAT 12:25	Jesus itaybit osunuy apẽn ixeyũ jewag̃uyg̃uy iam. — Pũg̃ eipi watwat jeweweju ma jewaoka buje, jewemu'ũm ip. Pũg̃ ka kukukat jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma. Pũg̃ tiwat kukakat pe jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma — io'e Fariseuyũ be.
23596	MAT 12:38	— Ocekukukat! — Fariseuyũ o'e cebe. — Ka'ũma buk ocejojojoiap eg̃ubapuk cuy ocewebeam — io'e ip. Imẽn tak Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ o'e Jesus pe.
23669	MAT 14:3	Kuy bima Herodes jebekitkit o'g̃uju João kay. João uk puje, o'g̃ukirikirik. O'g̃ukirikirik imõg̃ ãm daomũnmũnap'a be. Ayacat cekayap puye, o'jomõg̃―Herodías cekayap puye. Herodes kitpit tayxi osunuy ixe ayacat―Filipe tayxi. Imẽn daomũnmũnap'a be Herodes João o'g̃uõmat, João ekawẽn puye.
23703	MAT 15:1	Fariseuyũ oajẽm Jesus kay Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju. Jerusalém ka bewiayũ osodop ip―soat ip. (Kuyje Fariseuyũ oekuku ip aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃. — Jekõn awap jewebuwuywuy'uk'ũm pima, xipat g̃u wuyxe — io'e ip kuyje. Imẽnpuye Fariseuyũ oajẽm Jesus kay.)
23708	MAT 15:6	— Eyju dak e'em warara'acat pe: “G̃ebuje cũg̃ ma e'em ewebe ebay jukukuk xipan'ũm pima,” i — io'e Jesus. — Imẽn ma ajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ ip jekukum, Deus a'õ mubuyxi'ũm'ũmay eyju — Jesus o'e Fariseuyũ be.
23709	MAT 15:7	— Wuyjuyũ mug̃uykuku'ukayũ eyju — io'e Fariseuyũ be. — Kuyje ma juk Isaías emuwẽn icẽmãn. Imẽn o'e:
23714	MAT 15:12	— Etaybit tu Fariseuyũ itakoma ekay iam―ekawẽn puye, itakoma iam? — ceweju etaybitbinayũ o'e Jesus pe.
23716	MAT 15:14	— Eyag̃uybabi'ũm g̃u juy itakomaayũ kay — io'e. — Ikukukat ita'ũmat puxim ip―Fariseuyũ. Ikukukat ita'ũmat pima, jekukukat tomuju wara'at ita'ũmat cucum pima, xepxem ma ip at'an je'e ipikũykũy be, ita'ũmayũ ma ip puye.
23742	MAT 16:1	Fariseuyũ oajẽm ip, Saduceuyũ dak. Oajẽm ip Jesus kay. Pũg̃pũg̃ ajẽmjẽm o'e Jesus eju kawẽn ãm. — Ocewebe i'e ba'oreat eg̃ubapuk cuy ocewebe — io'e ip Jesus pe. — Deus a'õbacaap co buje, acetabun ẽn Deus xewiat iap kay — io'e ip. Iboap muwẽn o'e ibuyxijo am.
23747	MAT 16:6	— Ag̃ cuy epesop Fariseuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay, Saduceuyũ enõm kay dak — Jesus o'e cebe ip.
23752	MAT 16:11	— Eyetaybit gu buk tu pão'a muwẽnuwẽn g̃u õn iam? Eyetaybin cuy. Ag̃ cuy ixeyũ be pão'a muyuhuhuaptõm kay―Fariseuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay, Saduceuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay dak — io'e cebe ip.
23753	MAT 16:12	Imẽneju itaybit ip Jesus pão'a muyuhuhuaptõm i'e buje, Fariseuyũ emumutaybitbinap i'e ojuy osunuy, Saduceuyũ emumutaybitbinap tak. Imẽn ip o'g̃ukũyjo. Xipat g̃u cemumutaybitbin ip. Deus xe cedag̃ g̃u ip imutaybitbin―Fariseuyũ, Saduceuyũ dak. Wuyjuyũ mug̃uykuku'ukayũ ip osodop.
23754	MAT 16:13	O'ju ip Cesaréia eipi tẽg̃ ma―Filipe eipi tẽg̃ ma. Oajẽm. — Abu xe'e õn wuyjuyũ xe? — io'e cebe ip―soat wag̃o o'e.
23834	MAT 19:3	Fariseuyũ oajẽm ip cekay waram. Jesus a'õ muwarurunap ojuy ip. — Wuyawẽwẽap tag̃ tu wuytayxi epereperem, wuyxe cũg̃'ũmap tag̃ jekukum pima xeku? — io'e ip cebe.
23914	MAT 21:19	Figueira'ip o'yopcoco, jepitpin pima. E bidase osunuy ibo figueira'ip. Oajẽm yopkay―figueira'ip kay. O'yadobuxik g̃u figueira'a. Ya'ũmg̃u figueira'a. Tup acã o'tuptobuxik. Tõh! — A'a'e g̃u ece'e — io'e Jesus figueira'ip pe. — Waram ma dak ka'ũma — io'e. G̃ebuje figueira'ip dao ma o'je'ip'e'ũ.
23940	MAT 21:45	Paĩyũ kukukayũ Jesus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip, Fariseuyũ dak. Ade wuymutaybitbinap ekawẽn o'ya'ĩjojo. Deus ekawẽn itaybit o'e ip ixeyũ muwẽnuwẽn o'e iam. — Jesus ijop ekawẽn o'g̃uwẽn wuymukorẽm ãm — io'e ip jewewebe.
23956	MAT 22:15	Fariseuyũ o'jeawero ip, Jesus a'õ muwarurun ojuy ip puye. — Apẽn Jesus ekawẽn ag̃ukorẽm? — io'e ip jewewebe.
23957	MAT 22:16	Jewewebe imẽn kawẽn puje, Fariseuyũ jeweju etaybitbinayũ o'g̃uju ip Jesus kay. Herodes ebekitkit tak o'g̃uju ip. Oajẽm soat ip. — Ocemutaybitbin'ukat — io'e ip Jesus pe. — Soat em ẽn icẽmãn e'em. Apẽn Deus ibikuy ocewebe jeku am iam ẽn ocemutaybitbin. “Ig̃o du xipat exe?” i'ũmg̃u ẽn e'em warara'acat pe emutaybit am. Kacũg̃ kadiat cocoap tomuju g̃u ẽn e'em “Teku xipat,” i — io'e ip.
23975	MAT 22:34	Fariseuyũ bit Saduceuyũ o'g̃uymũg̃ iap awẽg̃ co buje, o'jeawero ip Jesus pe.
23982	MAT 22:41	Fariseuyũ eawero buje, Jesus o'jekawẽn cebe ip.
23989	MAT 23:2	— Fariseuyũ itaybit cĩcã ip Moisés ekawẽn imutaybit am, Moisés ekawẽn itaybitbin'ukayũ dak itaybit. Imutaybitbin cuy ip ja'õbi, itaybit puye Moisés ekawẽn muwẽn ãm — io'e Jesus.
24000	MAT 23:13	O'jekawẽn Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Karem ma ipiat epesupi'ajo! Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju! Iba'ore warara'acat pe itaybit am ajo xipat Deus xe iam. Xipat Deus xeap ekawẽn itaybit g̃u ip. Deus kay kũyjobit g̃u ip, iboap ekawẽn epeg̃uwẽn g̃u buye. Deus kay eyju kũyjobit g̃u. Warara'acat mubu'u'un tak eyju Deus xe wuynũyap puxixim―Deus kay wuyjuap puxixim. (
24001	MAT 23:14	— Karem ma ipiat epesupi'ajo! Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Itayxibuk mug̃uykukukum eyju, ibubut pu am — io'e. — Ibun ma eyju jewexe kawẽnwẽn Deus eju, “Teku ya'õbuyxiat,” i'e ojuy eyju warara'acat pe. Deus pit ipiat supi'ajoat eywebe warara'acat pe ipiat supi'ajoat podi ma — io'e Jesus.)
24002	MAT 23:15	— Karem ma ipiat epesupi'ajo, Fariseuyũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak — io'e Jesus. — Soat tag̃ jekukum eyju wara'acat kudadam. Ikudadam cĩcã eyju, imutabun am―Deus kay imutabun am―eyetabucap puxim imutabun am. — Imutabun puje, imuwexaxan eyju ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũm. Ipiat'ajojoap kay cumayũm ip imuwexaxan eyju. Eybodi ma xipat g̃u ip — io'e.
24012	MAT 23:25	— Karem ma ipiat epesupi'ajojo! — Jesus o'e Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbinayũ be dak. Ipi juacat mug̃uykuku'ukayũ eyju. Kopo iokokat puxim eyju. Kacũg̃ kadi acã eyju kopo wuywuy, prato wuywuy dak. Yabi bit ka'ũma. Yabi okok cĩcã. Prato buxim eyju dak. Eyokok. Ade bubut epejat. Iparag̃ epejat warara'acat pubut, ibui bewi ip. Ade eybubut imẽn ibu ibit. Eydacup puye, epejat. Imẽnpuye prato iokokat puxim eyju.
24014	MAT 23:27	— Karem ma epesupi'ajojo! — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Ce'ũat topap puxim eyju, ce'ũ'ũayũ dao kug̃ ibima. Yarucat'a ika beat'a―wita'a. Yadip'a o'yajojoiayũ xe. Ikũydip g̃u ig̃o'a'a binũn pe, witabikũy be. Ikũykẽrẽ jĩjã badi, ce'ũat tao opop puye. Ig̃ẽmat tak — io'e.
24016	MAT 23:29	— Karem ma ipiat epesupi'ajojo! — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak. — Eyju Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ'ũm'ũm etaypi mubapukap'a epeyamuy wita'a. Ixeyũ'ũm'ũm kay g̃ebum am epeyamuy―Deus xe xipan e'e'ukayũ'ũm'ũm kay. Idip cĩcãat epeg̃ug̃ẽ — io'e Jesus.
24058	MAT 24:32	— G̃ebum cuy epesop wajẽmap kay, figueira'ip kay g̃ebum pima. Figueira'a bikit cẽm puje, “Koato ijasun ma,” i'e'em eyju, dup cẽm pima — io'e.
24260	MAT 27:62	Kuyaje paĩyũ kukukayũ o'je'awero Pilatos wap Sábado bima. Fariseuyũ dak o'je'awero.
24263	MAT 27:65	— Ma — io'e. — Sorarayũ og̃uju eyweju ikũy wiwi am — io'e Fariseuyũ be. — Hm hm — io'e ip. — Cum oceju.
24264	MAT 27:66	O'ju ip Jesus'ũm topap kay. Wita'a mudek bõrõbu o'subumupaya ip Pilatos a'õbi―ikũy nomudipap'a pidase. Sorarayũ o'jomõg̃ ip. Ikũy wiwiayũ o'jomõg̃ ip. Aripit. O'jepit ip jeduk'a be―Fariseuyũ, paĩyũ kukukayũ dak.
24345	MRK 2:16	Pũg̃pũg̃ Fariseuyũ'in ixeyũ o'jojojo―Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ. Ikẽrẽan e'e'ukayũ eju Jesus jekõnkõn o'e iap o'jojojo ip―iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ eju iap tak. — Apẽnpuye ekariwa jekõnkõn ikẽrẽat mug̃ẽg̃ẽ'ukayũ eju, iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ eju dak? — io'e ip Jesus eju etaybitbinayũ be. Imẽn xipat g̃u — io'e ip.
24347	MRK 2:18	Koap pima João Batista eju etaybitbinayũ jekpiwan ma jewemureren ip osodop Deus eju kawẽn ãm, Fariseuyũ dak. Imẽnpuye ade o'ju Jesus kay. — João eju etaybitbinayũ jekpiwan ma jewemureren Deus eju kawẽn ãm, Fariseuyũ eju etaybitbinayũ dak — io'e ip. — Eweju etaybitbinayũ bit jekõnkõn. Apẽnpuye dak? — io'e ip cebe.
24353	MRK 2:24	Imẽnpuye Fariseuyũ o'jekawẽn Jesus eju. — Ak'i juy ece! — io'e ip. — Eweju etaybitbinayũ kapikpig̃ Sábado kabia be! Trigo dadot uk'ug̃ ip! — io'e ip. — Cũg̃ g̃u e'em ip! — io'e ip. — Imẽn e'em Moisés ekawẽntup: jebodoydoyap kabia be juy epeyekapik g̃u, i — io'e ip.
24354	MRK 2:25	G̃ebuje Jesus o'jede Fariseuyũ be. — Epetupcoco g̃u du apẽn Davi o'e'e iaptup―Deus ekawẽntup? — io'e cebe ip. — Ire bima, Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be jebureyũ eju.
24359	MRK 3:2	Fariseuyũ o'jeak cĩcã Jesus kay Jesus ibũnũ'a kẽrẽat g̃u'ada paxi jebodoydoyap kabia be iap com. Jesus muymuy ojuy ip. “Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ẽn jekukum” i'e ojuy ip Jesus pe. “Jesus kapikpig̃ jebodoydoyap kabia be―Sábado kabia be” i'e ojuy ip Jesus muymuy am.
24361	MRK 3:4	Jesus o'jekawẽn Fariseuyũ eju g̃ebuje bit. — Wuyeaypapayũ'ũm'ũm xe cedag̃ tu osunuy wuywebe xipacat mug̃ẽ ãm jebodoydoyap kabia be? — io'e cebe ip. — Cũg̃ g̃u xe'e wuywebe ikẽrẽat mug̃ẽ ãm? Cedag̃ tu warara'acat aoka am? Cedag̃ g̃u xe'e warara'acat daxijo am Sábado kabia be? — io'e. Mũg̃. O'jemũg̃ ip. Cede ba'ore ip o'e.
24362	MRK 3:5	G̃ebuje Jesus o'jeak cekay ip. Itakoma o'e cekay ip, Fariseuyũ itabotaidabotbot'ũm ibũnũ'a kẽrẽat kay buye. Ig̃uycũg̃ tak o'e ibu'u ip jemutaybin jekawẽn puye. — Paya'i ece ebu! — io'e ibũnũ'a kẽrẽat pe. G̃ebuje o'jewebumupaya. Ibũnũ'adip o'e.
24363	MRK 3:6	Imẽnpuye Fariseuyũ o'jẽm yabewi. O'jewede ip Jesus xewi. O'je'awero ip Herodes ebekitkit eju―Judeuyũ kukukat ebekitkit eju. O'jewawẽ ip Jesus aoka am kapikpig̃ Sábado kabia be buye. Jesus o'ju iodi wãbu be jeweju etaybitbin'ukayũ eju―Galiléiadi wãbu be.
24374	MRK 3:17	André i, Filipe i, Bartolomeu i, Mateus i, Tomé i, wara'at Tiago i, Tadeu i, Simão i, Judas iscariotes i. Ibũrũ ma ibutet ip. Jesus wara'at o'subutetmõg̃ Simão buten. Wara'at ibutet Pedro i osunuy. João Tiago kitpit osunuy. Jesus wara'at o'subutetmõg̃ João buten―Tiago buten tak. Boanerges i wara'at ibutet ip osunuy. Boanerges ibaca ip xiririkiap puxim iape. Zebedeu ipotpoyũ ip osodop xepxep. Wara'at Tiago Alfeu ipot osunuy. Simão jeipi kay jĩjãat osunuy. Judas Iscariotes g̃uyjom Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am. Ibũrũ ma osodop ip 12 beayũ―Jesus emumujuyũ.
24493	MRK 6:17	Kuy bima Herodias Filipe tayxi osunuy. Ikukat Herodes kitpit tayxi osunuy. Herodes pit Herodias o'jat jetayxim. Imẽnpuye João Batista o'e Herodes pe: — Deus xe cedag̃ g̃u ewebe jewebumũn ãm ekitpit tayxi eju — i. Imẽnpuye Herodias itakoma jĩjã o'e João kay. João aoka ojuy o'e. Imẽnpuye Herodes João o'g̃uõmat daomũnmũnap'a be jetayxi be yaokaap puxim. Herodias pe João aoka ba'ore o'e, Herodes xe João ya'õbuyxi buye.
24533	MRK 7:1	Fariseuyũ o'je'awero ip Jesus kay, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak―Jerusalém ka bewiayũ.
24534	MRK 7:2	Aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekuku'uk osodop ip Fariseuyũ, soat warara'acayũ Judeuyũ dak. Jebu'isu bima dak ip jebuwuywuy'uk ma osodop. Tũybe ade em wuybuwuy'ũm pima wuykẽrẽ Deus xe iãn o'e ip. Imẽnpuye ade em jebuwuy'ũm pima, o'jekõn g̃u ip. Tarekrek pupuap pewi jepit puje, o'jekõn g̃u ip ade em jebuwuy'ũm pima. Ade ma ajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jekuku'uk osodop ip―kuyjeayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃. Imẽnpuxim soat em ma kopo'abi wuywuy'uk ip osodop, kamuti'abi wuywuy'uk tak ip osodop, kajarão'abi wuywuy'uk tak ip osodop. Jesus eju etaybitbinayũ bit ade em'ũma o'jewebuwuy jekõn pima―pũg̃ em ã. Fariseuyũ iboap o'jojojo.
24537	MRK 7:5	G̃ebuje Fariseuyũ o'jekawẽn Jesus eju, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Eweju etaybitbinayũ wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u jekukum — io'e ip cebe. — Cedag̃ g̃u ip jekukum. Ade em'ũma jewebuwuywuy'uk ip jekõn ãn — io'e ip imuymuy ip.
24540	MRK 7:8	— Eyju Deus ekawẽn iwatiwan aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ eyeku am — io'e Jesus Fariseuyũ be, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ be dak.
24542	MRK 7:10	— Moisés o'e kuyje: Xipan cuy eyebay epejukuk, eyxi dak, i. Waram o'e g̃uto: Jebay muymuy'ukat cuy epeyaoka―jexi muymuy'ukat tak, i. Imẽn Moisés o'e — io'e. — Imẽn eyju warara'acayũ muwa'ũm'ũm cebay buywat am, ixi buywat am tak. “ ‘Dinheiro kuka adi og̃ũm eywebe eybuywat am,’ i juy epe'e eyebay be,” i eyju bit e'em warara'acat mukũyjojom — io'e Jesus. “ ‘Imẽnpit ibo edinheiro og̃ũm cuy Deus pe,’ i juy epe'e eyebay be,” i'e'em eyju bit warara'acat mukũyjojom — io'e Jesus. — “ ‘G̃asũ iba'ore owebe eybuywat am,’ i juy epe'e cebe ip,” i eyju e'em imukũyjojom ip — io'e Jesus. — Imẽn eyju Deus ekawẽn kay g̃u. Deus ekawẽn g̃u warara'acayũ mutaybitbin eyju―eyekawẽn acã. Deus ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum―eyekawẽn tag̃ acã. Soan eyju e'em cedag̃'ũmãn — Jesus o'e Fariseuyũ be.
24580	MRK 8:11	Fariseuyũ o'ju Jesus kay. Jesus buyxijo ojuy ip o'ju. — Ocewebe i'e ba'oreat cuy eg̃ubapuk ocewebe — io'e ip. — Iboap co buje, acetabun ẽn Deus xewiat iap kay — io'e ip cebe.
24582	MRK 8:13	Ibocewi Jesus Fariseuyũ o'suiwat. Oõm kobe be. O'ju wĩnãbu jeweju etaybitbinayũ eju.
24584	MRK 8:15	Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Fariseuyũ epão'a muyuhuhuaptõm kay g̃u juy epesop, Herodes ebekitkit epão'a muyuhuhuaptõm kay g̃u dak — Jesus o'e.
24586	MRK 8:17	Jesus itaybit o'e apẽn ip o'jekawẽn jewewebe iam. Imẽnpit pão'a muyuhuhuaptõm i'e buje, Fariseuyũ emumutaybitbinap i'e ojuy osunuy. — “Pão'a kug̃ g̃u wuyju,” i'ũmg̃u juy epe'e! — io'e. — Wekawẽn pa'arẽm tu eyxe? Eyetaybit g̃u du? — io'e.
24596	MRK 8:27	G̃ebuje Jesus o'ju jeweju etaybitbinayũ eju. O'ju ip ag̃oka kay ika'ĩcatka kay. Cesaréia eipi dag̃ o'kap ip―Filipe eipi dag̃. E dag̃ pima ip o'jekawẽn ceweju ip. — Abu xe'e õn wuyjuyũ xe? — Jesus o'e cebe ip.
24659	MRK 10:2	Fariseuyũ oajẽm. O'jekawẽn ip ceweju ya'õmukorẽm ojuy. — Wuyawẽwẽap ekawẽn tag̃ tu wuytayxi epereperem? — io'e ip Jesus pe.
24755	MRK 12:13	G̃ebuje Judeuyũ kukukayũ Fariseuyũ o'g̃uju ip Jesus kay. Iecug̃ap Herodes ebekitkit tak o'g̃uju ip cekay. Ixeyũ o'g̃uju ip Jesus a'õmuwarurun ojuy. “Ẽn iecug̃ap muymuy” i'e ojuy osodop ip.
24814	MRK 13:28	— G̃ebum cuy epesop wajẽmap kay figueira'ip kay g̃ebum pima — io'e. — Figueira'a bikit cẽm puje, “Koato ijasũn ma,” i'e'em eyju, dup cẽm pima dak — io'e.
25076	LUK 2:34	— Xipan cuy ikap'isuat ebayũ ejukuk — Simeão o'e Deus pe. G̃ebuje Simeão o'jekawẽn Maria eju―ikap'isuat xi eju. — A'õpicũg̃ cuy eg̃uy — io'e. — Deus cuk ixe bekicat o'taẽ — io'e. — Inaka adeayũ iju kay g̃u jĩjã je'e Judeuyũ'in. Deus pit ixeyũ g̃u'ũm. Ẽn tak eg̃uycũg̃ cĩcã ece'e — io'e. — Ipiat ecesupi'ajo jĩjã paja ewebe õmap puxim — Simão o'e Maria be. — Warara'acayũ bit iju kay jĩjã je'e. Icokcok cĩcã jeedop ip cekay. Deus imẽn adeayũ ag̃uymubapukpug̃ je'e soat pe — io'e Simeão Maria be. Bekicat ebayũ Deus eju kawẽnwẽnap'a be bima, Ana oajẽm cekay ip. O'jekawẽn Deus eju. — Bay, ẽn xipat cĩcã — io'e Deus pe―Ana o'e. Ixe Ana bekicat o'kapiap o'g̃uwẽn adeayũ be Jerusalém ka watwat pe―Deus jebekitkit taxijoap wiwi'ukayũ be. Ixe Ana Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat osunuy. Fanuel daxit osunuy. Aser diwat osunuy. Yabut cĩcã osunuy. Yaypan'isu bima juk o'jewebumũn. 7 koato jektop xe osunuy. Kuy ma itop'ũm oe'ũ. Ixe Ana 84 koato osunuy g̃asũ. Deus eju kawẽnwẽnap'a bewi o'jẽm g̃u. Soat em ma ig̃o'a be nuynuy―kabiam, ixima dag̃ tak. — Ẽn xipat cĩcã — i'e'e'uk osunuy Deus pe soat em. Deus eju kawẽnwẽn'uk osunuy. Jekpiwan ma jewemureren'uk osunuy ceweju jekawẽn ojuy.
25095	LUK 3:1	G̃ebuje Deus o'jekawẽn João Batista eju―Zacarias ipot eju. João uk'a'ũmat pe osunuy. — Wekawẽn cuy eg̃uwẽnuwẽn itaybit'ũmayũ be — Deus o'e João be. O'jekawẽn João eju Tibério Roma ka kukat pima. 15 koato kuy ika kukat osunuy. O'jekawẽn ceweju Pôncio Pilatos Judéia eipi kukat pima dak, Herodes Galiléia eipi kukat pima dak, Lisânias Abilene eipi kukat pima dak, Filipe Ituréia eipi kukat pima dak. Ixe Filipe Traconites eipi kukat tak osunuy. Filipe Herodes kitpit osunuy. O'jekawẽn João eju Anás Judeuyũ epaĩyũ kukukat pima. Caifás tak Judeuyũ epaĩyũ kukukat osunuy.
25129	LUK 3:35	Tera ebay butet Nacor i osunuy. Nacor ebay butet Seruque i osunuy. Seruque ebay butet Ragaú i osunuy. Ragaú ebay butet Faleque i osunuy. Faleque ebay butet Éber i osunuy. Éber ebay butet Sala i osunuy.
25193	LUK 5:17	G̃ebuje Jesus adeayũ o'g̃utaybitbin kawẽn idipan. Fariseuyũ kaxikxik'i osodop iboce, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Judeuyũ osodop ip. Jesus ekawẽn co ojuy osodop ip. Oajẽm ip soat kaka dag̃wi―Galiléia eipi dag̃wi, Judéia eipi dag̃wi dak, Jerusalém ka bewi dak. Jesus iwãtaxipipiayũ mu'ada'adam osunuy Deus a'õbacaap kug̃ puye.
25197	LUK 5:21	Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ, Fariseuyũ dak jewag̃uydadam o'e ip Jesus ekawẽn kay. — Ite be ikẽrẽat'uk pa'ore wuywebewi. Deus pe acã i'uk put — io'e ip jewewebe. — Teku Deus muymuy — io'e ip napa ma.
25206	LUK 5:30	G̃ebuje Fariseuyũ Jesus o'jomuymuy Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak―Fariseuyũ ebekitkit. — Apẽnpuye dinheiro bubu'ukayũ eju eyju jekõnkõn, ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ eju dak? — io'e ip Jesus eju etaybitbinayũ be.
25209	LUK 5:33	— João eju etaybitbinayũ soat em jekpiwan ma jewemureren xipat je'e am Deus xe — io'e ip Jesus pe. — Deus eju kawẽnwẽn tak ip soat em — io'e ip cebe. — Fariseuyũ eju etaybitbinayũ dak ade em ip jekpiwan ma jewemureren jekawẽn ãm Deus eju — io'e ip. — Eweju etaybitbinayũ bit repi'ajojom g̃u. Jekõnkõn ip — io'e ip. — Apẽnpuye ip repi'ajojom g̃u? — io'e ip. Jesus muymuy ojuy osodop ip.
25217	LUK 6:2	O'tamukitikitik ip jebui be. O'ta'o'o ip. — Apẽnpuye eyju ta'uk'ug̃? — io'e Fariseuyũ cebe ip. — Kapikpi wuywebe jebodoydoyap kabia be — io'e ip. Tamukitikitikap kapikap osodop Fariseuyũ xe. Imẽnpuye Jesus o'jomuymuy ip.
25218	LUK 6:3	— Apẽn cuk o'e Davi, ibureyũ dak, irere bima? — io'e Jesus. — Iboap ekawẽntup epetupco g̃u du? — io'e Jesus Fariseuyũ be.
25220	LUK 6:5	Soat wag̃o õn — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Õn pit e'em apẽn i'epi wuywebe jebodoydoyap kabia be iap, apẽn i'epi g̃u iap tak — io'e Jesus.
25222	LUK 6:7	Jesus kay ag̃ cĩcã o'e ip Fariseuyũ, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. — Jebodoydoyap kabia be dak paxi g̃u'ada? — io'e ip jewewebe. Fariseuyũ “Jesus Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekukum” i'e ojuy napa ma.
25224	LUK 6:9	G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Fariseuyũ eju, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju dak. — Jebodoydoyap kabia be Moisés ekawẽn tag̃ tu wuywebe xipan i'e am? Ikẽrẽan i'e am g̃u xe'e? — io'e. — Warara'acat taxijo am cekawẽn tag̃ tu? Warara'acat aoka am g̃u xe'e? — io'e.
25226	LUK 6:11	Imẽnpuye Fariseuyũ itakoma jĩjã ip o'e Jesus kay, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak, jebodoydoyap kabia bima o'subamudim puye. O'je'awero ip. O'jewawẽwẽ ip pẽn paxi ace'e Jesus pe i'e am.
25229	LUK 6:14	Ibũrũn ma ip ibutet osodop: Simão i, André i, Tiago i, João i, Filipe i, Bartolomeu i, Mateus i, Tomé i, wara'at Tiago i, wara'at Simão i, Judas i, wara'at Judas i. Ibũrũn ma ip ibutet osodop. Ibũrũn ma o'taẽ jeweju etaybitbinayũm. Tiago Alfeu ipot osunuy. Jesus Simão wara'an o'subuteta. Pedro i wara'at ibutet osunuy. Xepxep putet osunuy Simão butet. Jeipi kay jĩjãat i dak ibutet osunuy. André Pedro kitpit osunuy. Judas Tiago ipot osunuy. Xepxep putet osunuy Judas putet. Iscariotes i dak ibutet osunuy. Ixe Judas g̃uyjom Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am.
25294	LUK 7:30	Fariseuyũ bit ibu'u jĩjã osodop ip Deus bikuyap tag̃ jeku am, Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak. Ixeyũ g̃u bit o'ju João kay jemubatisan am―wara'acat acã―iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ acã, wara'at ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukayũ dak.
25300	LUK 7:36	G̃ebuje Fariseu Jesus o'tomuwã jeweju jekõn ãm. Simão ibutet osunuy. Jesus o'ju Fariseu duk'a be. Oajẽm. Oabik jekõn ãm ceweju.
25301	LUK 7:37	G̃ebuje ayacat oajẽm Jesus kay. Ixe ayacat ibo ka wat osunuy. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'ukat osunuy. Ixe itaybit o'e Jesus jekõnkõn Fariseu duk'a be iam. Imẽnpuye tide'oati o'tidojot Jesus kay timũn'a be. Timũn'a waenõm mug̃ẽg̃ẽ jo'i osunuy―alabastro mug̃ẽg̃ẽ osunuy.
25303	LUK 7:39	Iboap o'jojojo Fariseu―Jesus emunomuwã. G̃ebuje Fariseu o'jekawẽn jewebe ma. — Teku Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat tu? — io'e jewebe ma. — Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat pima, itaybit kuka o'e abu ite ayacat wuimurerem iam — io'e. — “Ejẽm cuy oxewi,” i kuka o'e cebe — io'e te'e ma. — Ite ayacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃xiat — io'e Fariseu jewebe ma.
25304	LUK 7:40	G̃ebuje Jesus o'jekawẽn Fariseu be. — Simão — io'e. — Kawẽn puk õn eweju — io'e. — Ha'a — io'e. — Ecekawẽn puk, kariwa — io'e.
25308	LUK 7:44	Jesus o'jekorepẽn ayacat kay. Waram o'jekawẽn Simão be bit―Fariseu be. — Ak'i juy ece ite ayacat kay — io'e. — Eduk'a be oõm puje, ẽn ma idibi etiũm g̃u wuiwuyaptim wuybabi dag̃ — io'e. — Ite bit wui o'suimubot jetadim. Wui o'suisup jadam — io'e.
25311	LUK 7:47	— Icẽmãn õn e'em ewebe. Ite ayacat ikẽrẽat kug̃―ade jĩjãat kug̃. Imẽnpit Deus soat o'ju'uk. Ikẽrẽat o'ju'uk cebewi, cexe Deus ikukpin cĩcã buye. Wuywebewi Deus yopĩt ma ikẽrẽat uk puje, ikukpin cĩcã g̃u Deus wuyxe―ikukpinpũn ã — Jesus o'e. — Ade ikẽrẽat uk puje bit, ikukpin cĩcã e'em wuyxe — Jesus o'e Fariseuyũ be.
25511	LUK 11:37	Jesus ekawẽn epere buje Fariseu o'jekawẽn ceweju. — Ejot cuy oduk'a be jekõn ãm — io'e. O'ju ceweju. Oabik jekõn ãm.
25512	LUK 11:38	Jekõn pima Jesus Judeuyũ babi dag̃ g̃u o'jewebuwuy. Imẽnpuye Fariseu itabẽg̃ o'e ijojom.
25513	LUK 11:39	G̃ebuje Jesus o'jekawẽn ceweju ip. — Fariseuyũ — io'e. — Kacũg̃kadi acã eyju kopo wuywuy, prato wuywuy dak. Yabi bit ka'ũma. Yabiokok cĩcã. Prato buxim eyju dak eyokok, eyetabikuku jĩjã buye, ikẽrẽat mujurũg̃xi buye dak — io'e.
25516	LUK 11:42	— Karem ma ipiat epesupi'ajojo — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Soat em eybubut mu'awerorom 10 be. Pũg̃at ũmũm eyju Deus pe. Wara'at pit eyju imuxipanpan eybubun. Eyju puybit mukunukunaptup ũmũm Deus pe, arrudadup ũmũm tak, posũg̃ puximatup ũmũm tak, puybit peaptup ũmũm tak. Xipat eywebe iboap ũm ãm Deus pe. Imẽnpit cedag̃ g̃u warara'acat kug̃ eyju―warẽmtag̃ ma! Deus ikukpin g̃u eyxe. Imẽn xipat g̃u! Xipan cuy warara'acat epejukuk. Ikukpin cuy Deus epejukuk — io'e.
25517	LUK 11:43	— Karem ma ipiat epesupi'ajojo, Fariseuyũ — Jesus o'e. — Eyju abik ojuy ya'õbuyxiat tũyap pe Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Eycokcok cĩcã warara'acat pe ibuyxim eykuk am soat etabutpe — io'e.
25518	LUK 11:44	— Karem ma ipiat epesupi'ajojo, Fariseuyũ — Jesus o'e. — Eyetaybit Judeu be ce'ũat etaypi jeje cexĩg̃xĩg̃pi iam. Eyju wuyjuyũ'ũm'ũm etaypi buxim iba'arẽmat puxim. Wuyju itaypi dag̃ kapkam itaypi opop ijoce iam wuyetaybit'ũm puye. Imẽnpuxim eyju warara'acat pe ikẽrẽat mujurũg̃an — io'e.
25519	LUK 11:45	G̃ebuje Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat o'jekawẽn Jesus eju. — Tapu, ẽn oceju dak ocemukorẽmrẽm imẽn e'em Fariseuyũ be bima — io'e.
25527	LUK 11:53	Ibocewi Jesus cẽm puje itakoma jĩjã o'e ip Jesus kay Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ, Fariseuyũ dak. Jesus o'jomuymuy ip. Jewa'õmukorẽmrẽm o'e ip. Ixe ekawẽn cocom cĩcã ip o'e. Yawẽg̃mukẽrẽrẽn ojuy ip. Cekawẽn puyxijo ojuy ip.
25529	LUK 12:1	Tak g̃u ip o'ju Jesus kay―ade jĩjã. Jewemucakucakan ip o'e, ade buye. G̃ebuje Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ be―12 beayũ be. — Ag̃ cuy epesop Fariseuyũ be eymug̃uykukuap puxim — io'e. — Ixeyũ emumutaybitbinap pão'a muyuhuhuaptõm puxim. Ixeyũ emumutaybitbinap tag̃ g̃u juy epeku — io'e. — Jewexe ip xipat.