23214	MAT 1:1	Kuyjeayũ Jesus Cristo diwatwat. Ixe Jesus tiwat ijop'in ma Davi dak, Abraão dak. Ixe Davi Abraão naxeg̃ebit osunuy. Kuyjeayũ osodop ip. Tobuyũ osodop ip. Ite diwatwat ma. Ibũrũ ma osodop ip:
23239	MAT 2:1	O'kap Jesus Belém ka be, Judéia eipi be. G̃ebuje itaybit cĩcãayũ oajẽm Jerusalém ka kay. Kasopta jujuap itaybit cĩcã ip. Herodes Judeuyũ kukuk'ukat pima, oajẽm ip. Kaxijẽmap eipi bewi oajẽm ip.
23240	MAT 2:2	— Poce bekicat omuy? — io'e ip. — Xeku Judeuyũ kukuk'ukan em―ixe bekicat. Kasopta ocetajojo oceka be―kaxijẽmap eipi be. Tawaru ma o'jedaebapuk. Imẽnpuye ocetaybit bekicat o'kap iam. Ya'õbacaat xeku. Ocajẽm ixe mubuyxi am — io'e ip.
23244	MAT 2:6	Kuy o'e: Belém ka bewi eykukukat omuyku―Judá eipi bewi. Imẽnpuye iboceayũ je'e iboap ika mubog̃ubog̃. Eykukukat Israel naxeg̃ebitbit mujujum je'e. Imẽnpuye ikabog̃ je'e iboka, i. Imẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat kuy tupmubararag̃ o'e―Deus ekawẽntup — io'e ip.
23245	MAT 2:7	G̃ebuje Herodes itaybit cĩcãayũ o'tomuwã―kaxijẽmap eipi bewiayũ. Iba'arẽm o'tomuwã. Oajẽm ip, o'tomuwã buye. — Puju ixe kasopta o'jedaebapuk kabi be―eyeipi be? — i big̃ ma o'e―Herodes o'e. Kasopta muwẽnuwẽn o'e ip Herodes eju.
23254	MAT 2:16	Wara'at e dag̃ itaybit cĩcãayũ epit puje, Herodes itaybit o'e jemug̃uykuku iam. Cekay ip itakoma jĩjã o'e. Te'e ma o'e. Kuy bima kasopta o'jedaebapuk―xepxep koato bima. Iboam osunuy itaybit Herodes. Imẽnpuye jebekitkit o'g̃uju xepxep koatoayũ yaokam, pũg̃ koatoayũ dak yaokam. Kap'isuat tak ip o'yaokaka. O'g̃uju Belém ka be―Belém ka tẽg̃ ma dak.
23256	MAT 2:18	Kuyje Jeremias o'e: Raquel o'ya'ĩjojo ip―Rama ka beacat. O'tõtõn cĩcã Raquel ya'õberen. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e ixe. Iba'ore iboceayũ be Raquel mucok am. Bekitkit'ũm'ũm kay o'tõtõn. O'tõtõn jenaxeg̃ebitbit oe'ũ'ũ buye, o'g̃uy'ũm puye, i juk o'e Jeremias Deus a'õ dag̃.
23258	MAT 2:20	O'jekawẽn José eju. — Kuy oe'ũ ip―bekicat aoka pinayũ — io'e cebe. — Bekicat etujowat, ixi dak. Israel eipi kay epeju juy — io'e José be. — Hm hm — José o'e.
23264	MAT 3:3	Camelodap mug̃ẽg̃ẽ osunuy João doti. Jekpumũnpu dak ixee mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Ixat osunuy arobidadek puximat, eit kog̃ũnpi dag̃ tak. Kuyje Isaías ixe João muwẽnuwẽn o'e Deus a'õbi Israel naxeg̃ebit pe. Ag̃okatkat jewãwãwãm uk'a'ũmat pe, i. Imẽn jewãwãm: “Soat e juy epesuemukacũg̃ wuykukukat ajẽm ãm,” i. “Ie juy epesuemudim ceku am,” i, io'e. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup.
23273	MAT 3:12	Wuyju taixee xikxig̃ tumũntata mujẽm ãm taixee bewi. Tumũntata muxipanpan wuyju tamũn'a be. Taixee mupikpig̃ daxa be. Imẽnpuxim Deus kũyjobicayũ muwajejẽm kũyjobit'ũmayu xewi. Kũyjobicayũ ixe xe jeedop soat em. Kũyjobit'ũmayũ bit soat em ipiat supi'ajojo — João o'e cebe ip―Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak.
23277	MAT 3:16	Idibi bewi o'jeu Jesus. Kabi ma o'jekoce. Pukaso jo'iat o'jojojo pupum―Ibiõg̃buk xipacat. Jesus kay oajẽm. Oõm Ibiõg̃buk xipacat cebe―Jesus pe.
23292	MAT 4:14	Kuyje Isaías juk o'e Deus a'õbi:
23294	MAT 4:16	Kabiokbog̃ pe kaxikxik'iayũ kabiaat o'jojojo. Kabiaat cĩcãat oajẽm kuy je'ũ ojuyayũ kay, i juk o'e Isaías. O'jekawẽn kuyjeayũ be.
23299	MAT 4:21	Jesus wara'acayũ o'jojojo―xepxepayũ―Tiago, João dak. O'jojojo, ibocewi cucum pima. João Tiago kitpit osunuy. Zebedeu ipotpoyũ osodop ip. Kobe be osodop ip Zebedeu eju. Axima bubuap muwaketken o'e ip. — Epesot okay, oweju jekuku am — Jesus o'e Zebedeu ipotpoyũ be.
23300	MAT 4:22	Kobe o'suiwat ip, jebay dak. O'suiwat ip cekobe be. O'ju ip Jesus kay. Dao ma o'ju ip, Jesus eju jekuku am.
23301	MAT 4:23	O'ju Jesus soat tag̃―Galiléia eipi dag̃. Adeayũ mutaybitbin o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Kawẽn idipat muwẽnuwẽn o'e adeayũ be. Deus soat kukanap muwẽnuwẽn o'e. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada'ada. Ibaca'ũmayũ mubacacan o'e Jesus.
23315	MAT 5:12	Imẽn tak kuyjeayũ Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipan g̃u o'jukuk ip. Eycokcog̃ cĩcã epesop. Kabi be bit, Deus xe bit, ade kug̃ epesop―idipat kug̃ — io'e Jesus.
23316	MAT 5:13	O'jekawẽn jebekitkit pe. Wuymutaybinap muwẽnuwẽn o'e Jesus―imẽnpuximap ekawẽn. — Ipi juacat pima eyju, kawta buxim epesop — io'e. — Kawta tayu buye, xipat cĩcã. Imẽnpit takõ'õm puje, xipat g̃u kuka. Te'e ma kuka atakuk. Apẽg̃ãm tak takug̃ kuka acesop? Taxik am acã. Taxik puje, tamucakucag̃ kuka wuyju — io'e Jesus. Imẽnpuximap kawẽnuwẽn o'e Jesus. Kawta wuyxat mukun. I'o pin wwuyju, wuyxat pe kawta opop puye. Imẽnpuxim Jesus kay itabucayũ ekukuap cuy ipi juacat mudim. Jekuku ojuy ipi juacat Deus a'õ dag̃, Jesus kay itabucayũ ekukuap jojo buye. Tayu'ũm pima bit, xipat g̃u kuka kawta. Acetaxik kuka, tamucak am. Imẽnpuxim tak cebekitkit Jesus kay itabut'ũm'ũm jekukum pima bit, xipat g̃u kuka, ipi juacat mudim'ũm kuka buye.
23317	MAT 5:14	Ipi juacat etabixe kabiahamat puximayũ epesop — io'e Jesus. — Xipan eyekukuap cocom pima ip, Deus awẽg̃ mubuyxin jeedop ip―wuyebay awẽg̃―kabi beat awẽg̃ — io'e Jesus. — Apẽn e dag̃ wuyjojo but, kabiaham pima; imẽnpuxim Deus awẽg̃ buxin put warara'acayũ, xipan eyju jekukum pima — io'e Jesus. — Ipi juacat eyju bima, kabiaat puxim epesop — io'e. — Ag̃okaxiri co'a be wuysukamuy bima, ika ba'arẽm g̃u o'sukadop. Ikamunẽm pa'ore. Kuy bi ma ikabapuk soat pe, co'a jeje buye — io'e. — Eyju dak iba'arẽm g̃u epesop, xipan epekuku bima. Soat pe eyekukuap je'bapuk. Imẽn ipi juacat pe kabiaat puxim eyju, itaybit ip puye ajo xipat Deus xe iam, eyekukuap cocom ip pima — io'e. — Lamparina musop puje, ico diotpe g̃u ajomuy. Uk'a be acejomõg̃ imũn ceje. Um ma ajomuy kabia i'e am soat uk'a beat kay, soat ijo but am.
23321	MAT 5:18	— Moisés ekawẽn i'ũm pa'ore cebe ip. Soat Deus o'e iap tag̃ je'bapuk — io'e Jesus. — Kabi oi'ũm kuka, ipi dak. Deus ekawẽn pit i'ũm g̃u. Pũg̃ a'õ dak ka'ũma ma i'ũm. Soat epa'ũmap jajẽm. Iboap ekawẽn tak jeedop―Moisés ekawẽn. Iboap kay g̃ebum cuy epesop — io'e.
23322	MAT 5:19	— Imẽnpit pũg̃pũg̃ Moisés ekawẽn kay g̃u. Kũyjobit g̃u ip Moisés ekawẽn kay. Warara'acayũ mutaybitbin ip kũyjobit'ũm ãm Moisés ekawẽn kay. Kabi be bima, Deus xe bima, “Teku Deus a'õ kaysũ ã. Xipatput acã teku,” i je'e soat kũyjobit'ũmayũ be. — Pũg̃pũg̃ ma Moisés ekawẽn kay jĩjã. Kũyjobit cĩcã ip. Warara'acayũ mutaybitbin ip kũyjobit am Moisés ekawẽn kay. Kabi be bima, Deus xe bima, “Teku Deus a'õ kay jĩjãat. Xipacat teku,” i je'e soat kũyjobicayũ be.
23325	MAT 5:22	— Õn pit e'em eywebe: Soat cuy epetujowat ibimãmãat ekawẽn coco'ukat kay―jewag̃o kay itakomaayũ. Iboce ipiat supi'ajoat itakomaat pe. “Ka'ũmaat ma ẽn,” i'e'e'ukat pe bit itakomaat podi ma ipiat supi'ajoat ibimãmãat ekawẽn coco'ukayũ kukukat a'õ dag̃. “Akpidapi,” i'e'e'ukat pit daxabog̃ kay je'ju―ipiat'ajoat ka kay — io'e.
23336	MAT 5:33	— Moisés o'jekawẽn. Icẽmãn cuy epe'e. Eybu'um g̃u juy eytabucap kay epesop. Eya'õ dag̃ cuy epeku soat em. Eya'õ kay juy epesop―ajo imug̃ẽap ojuy iap kay. Kuy juk epeyekawẽn Deus pe: ‘Wa'õ kay'ũm pima, ipiat osupi'ajoat owebe,’ i juk epe'e. Imẽneju eya'õ kay juy epesop, i — io'e Jesus.
23340	MAT 5:37	— I juy epe'e, “Icẽmãn,” i. I dak epe'e, “Ka'ũma,” i. Imẽn acã epeyekawẽn cuy, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pewi beku wara'at ekawẽn ajẽmjẽm puye―dapxi iap ekawẽn ajẽmjẽm puye — io'e.
23346	MAT 5:43	— Kuyje Moisés o'jekawẽn. Eyduk'a xeayũ xipan epejukuk, i. Eykay itakomaayũ bit xipan g̃u juy epejukuk, i — io'e Jesus.
23349	MAT 5:46	— Eykayayũ acã ikukpin eyxe bima, imẽn xipat Deus xe du? Ka'ũma. Apẽnpuye Deus a'õbi xipacat ũmap wiwim eyju? Jeyipi iecug̃ap peam dinheiro bubu'ukayũ imẽn tak ixeyũ xe jekayayũ ikukpin jekuku ip―eyxe cekay'ũm cĩcãayũ imẽn jekuku ip. Eykay'ũmayũ dak xipan cuy epejukuk — io'e Jesus.
23359	MAT 6:8	— Eyju bit ka'ũma. Imẽn epeyekawẽn g̃u juy Deus eju. Deus eyebay buxim. Kabi beat teku. Eyekawẽn awap, itaybit ajo-kug̃ g̃u eyju iam — io'e.
23365	MAT 6:14	— Eyju g̃ebum'ũm pima apẽn warara'cayũ be juk adi ikẽrẽm eykuk iap kay; ikẽrẽat epeg̃ujurũg̃rũg̃ cĩcã ma'g̃u, Deus tak jeg̃ebu g̃u apẽn juk adi ikẽrẽat epeg̃ug̃ẽg̃ẽ iap kay. Kabi beat jeg̃ebu g̃u―wuyebay — io'e.
23371	MAT 6:20	— Kabi be bit Deus xe epesop soat em. Eycokcok cĩcã epesop. Kopi'i kake g̃u Deus xe. Hi'ep kake g̃u dak. Ibukurukayũ kake g̃u dak — io'e.
23372	MAT 6:21	— Eybubut ijodi bima soat em g̃ebum epesop eybubut kay. Kabi be eyg̃uy pin pima bit, g̃ebum epesop kabi beat kay. Imẽnpuye eycõkcõk cĩcã epesop Deus xe soat em — io'e Jesus.
23373	MAT 6:22	— Wuyeta kabiaap puxim. Wuyjebit peam ixe kabiaap. Wuyetadip pima soat ijo but wuywebe. Kabia dag̃ ajeku. Soat ijobucap wuyekukuap puxim―Deus xe cũg̃ ma wuyekukuap puxim.
23374	MAT 6:23	— Wuyetakẽrẽ bima bit, ijo ba'ore wuywebe. Kabiok tag̃ ajeku. Kabiok tag̃ jekukuap ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap puxim. Imẽnpuye kabiaap kabiok e'em pima, kabiok cĩcã e'em wuywebeam. Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ cĩcã wuyjuyũ.
23375	MAT 6:24	— Pũg̃'a be, uk'a be bima, iba'ore ibuywatwat'ukat pe xepxepayũ beam kapik am. Kariwawayũ wara'at tag̃tag̃tag̃ e'em pima, itakoma kuka o'e pũg̃ kay, jekariwa kay, wara'at jekariwa ikuk pin cĩcã bima. Kũyjobit kuka o'e pũg̃ a'õ kay, wara'at a'õ kay kũyjobit'ũm pima. Imẽnpuxim dinheiro kay jĩjã bima, Deus kay jĩjã g̃u epe'e — io'e Jesus.
23378	MAT 6:27	Ade koato mabuk wetabẽg̃ og̃uy iap kay g̃ebum cĩcã bima, eyetabẽg̃ xe'e? Ka'ũma. G̃axĩn ma aco'i epe'ũ.
23381	MAT 6:30	G̃asũ ma tũmũntitit titetabẽg̃ e'em. Kuyaje bit tite'ũ e'em. Titip Deus a'õbi. Imẽnpuxim ja'õbi dak eyemukaypinput je'g̃ũm eywebe. Eyetabutsu ma'g̃u cekay — io'e Jesus.
23384	MAT 6:33	— Koap g̃ebum cuy epesop Deus soat kukan je'e iap kay―Deus ebikuyap kay dak. Imẽn g̃ebum pima, Deus soat je'g̃ũm eywebe. Eyxan je'g̃ũm, eydotim tak — io'e.
23385	MAT 6:34	— Imẽneju eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop kuyajeat kabia kay. Kuyaje jajẽm pima, eyetaybit epe'e ajo o'jebapuk ixe kabia iam―ajo xipat, ajo xipatpũt tak. G̃asũ bit eyag̃uybabi'ũm g̃u juy epesop kuyajeat kabia kay — io'e Jesus.
23390	MAT 7:5	— Eyju jewemug̃uykukukum. Koam eyeta beap'ip cuy epeyop'uk. — Yop'uk puje, iba'ore g̃u je'e eyewebe tõmtõm'uk am eybure eta bewi. Yop'uk puje, xipan epe'e ijojom — io'e. Imẽn Jesus wuymutaybitbin warara'acat kay g̃u juy acejeak iam―wuyekay acã juy acejeak ikẽrẽat mug̃ẽ buje iam―yopit ma ikẽrẽat mug̃ẽ buje iam yobog̃ ma ikẽrẽat mug̃ẽ buje iam tak.
23394	MAT 7:9	— Wita'a g̃u epeyaũm eyipotpot pe “Pão'a kay õn,” i'e buje. Ka'ũma ma ey'in wita'a o'yaũm kuka cebe pão'a yaũmap tieg̃.
23395	MAT 7:10	Puybu g̃u epesubuũm cebe, “Axima kay õn” i'e buje. Kaũma ma ey'in puybu o'subuũm kuka cebe aximaũmap tieg̃.
23410	MAT 7:25	Muba'at oajẽm wita'a jejeiat'a kay―muba'atxixi. Muba'at idibi o'timubog̃. O'tiajẽm. Kabidoxixi dak o'subidoakaka. Imẽnpit o'ya'at g̃u yacem puye, wita'a jeje buye — io'e Jesus cebe ip.
23412	MAT 7:27	— Muba'at oajẽm ka'oririt peat'a kay. Idibi o'tiajẽm―tibog̃ati. Kabido dak o'subidoajẽm. O'subido'at bidobog̃ ya be. O'ya'at. Ig̃o'a o'ya'ũm cĩcã, o'ya'at puye — io'e Jesus.
23416	MAT 8:2	Kopkom pima, ierepat oajẽm Jesus kay, jemu'ada am. O'jeg̃'aecõg̃cõg̃ cewap, Jesus ya'õbuyxiat puye. — Kariwa — io'e Jesus pe. — Ebu'u'ũm pima, omu'adam ece — io'e Jesus pe.
23419	MAT 8:5	Cafarnaum ka be Jesus ajẽm puje, sorarayũ kukukat oajẽm. Jesus kay oajẽm. — Kariwa! — io'e Jesus pe.
23422	MAT 8:8	— Ka'ũma, Kariwa — io'e. — Eju g̃u juy oduk'a kay, wa'õbuyxi'ũm puye, Judeu'ũmat õn puye. A'õm ma juy eg̃u'ada. “Ece'ada juy,” i ẽn e'em pima, obuywatwat'ukat je'ada — io'e Jesus pe.
23427	MAT 8:13	— Eju eduk'a kay — Jesus o'e sorarayũ kukukat pe. — Kuy ebuywatwat'ukat o'je'ada, okay etabut puye — io'e Jesus. O'je'ada g̃ebuje bit. Ibuywatwat'ukat o'je'ada.
23430	MAT 8:16	Katpuje ma iboceayũ ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ayũ o'tujowat ip Jesus kay. Imu'ada am, o'tujowat ip. Ade osodop ip―iwãtaxipiayũ. Ibiog̃buk kẽrẽayũ o'g̃ujẽm Jesus ikukayũ bewi. — Epejẽm — io'e cebe. O'ajẽm ip Jesus a'õbi. Iwãtaxipiayũ dak o'g̃u'ada'ada.
23434	MAT 8:20	— Tapu — Jesus o'e. — Oweju jekukuayũ ya'ũmg̃u jedopdopap'a — io'e cebe―Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukat pe. — Kak ikũykẽy. Wasũ dak topipe. Õn pit ka'Ũma. Ya'ũmg̃u odopdopap'a — io'e―Jesus o'e―soat wag̃o o'e.
23435	MAT 8:21	— Kariwa! — io'e wara'at Jesus pe. — Koap webay'ũm ojokot. G̃ebuje cum puk õn eweju — io'e Jesus eju jekukuat.
23436	MAT 8:22	— Kã'ã. Ejot cuy okay — Jesus o'e cebe. — Deus ekawẽn kay'ũmat jebadipyũ'ũm'ũm jokot. Ẽn pit ka'ũma. Oweju juy ejekuku — io'e.
23437	MAT 8:23	Kobe be oõm Jesus. O'timukek ip, wĩnãbu o'timudek ip―Jesusyũ.
23438	MAT 8:24	Timudekdeg̃ pima ip, kabidoxixi oajẽm. Oajẽm iodi kay. Topapũn kobe o'e idibim, kabidoxixi ajẽm puje. Kobe dag̃acat iparara ip o'e kabido buxixim. Jesus pit ixet kobe be.
23439	MAT 8:25	Jesus o'g̃uwurũg̃ ip―ceweju etaybitbinayũ. — Kariwa! — io'e ip. — Ocedaxijom ece. Akõm wuyju!
23441	MAT 8:27	— Apen ibo o'jebapuk? — io'e ip. — Abu sute? Kabidoxixi o'subido'ũm ya'õbi. Iodi dak kũyjobit ya'õ kay — io'e ip. Jesus muwẽnuwẽn o'e ip jewewebe.
23442	MAT 8:28	Kabido'ũm puje, o'timudek ip. Gadara eipi dag̃ oeku Jesus. Xepxep osodot ip―ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ayũ. Ika'u jĩjã o'e ip. Ce'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap pewi osodot ip. Bomaku nuynuy soat em. Ixeyũ buxixim, e dag̃ kapkap g̃u o'e ip―ibo ka watwat―Gadara ka watwat.
23456	MAT 9:8	Adeayũ iparara jĩjã o'e ip, iboap tobuxik puje. — Ka'ũmg̃u xipacat Deus co'iat — io'e ip. — Deus Jesus a'õ mubacaat puye. Imẽnpuye ixe Jesus pe ikẽrẽat i'uk put wuyxewi — io'e ip.
23463	MAT 9:15	— Oweju etaybitbinayũ jekõnkõn, õn ceweju ip puye. Õn pit ceweju ip'ũm pima, jekõnkõn g̃u ip. Jekpiwan ma jewemureren ip Deus eju kawẽn ãm. Imẽn soat itaybit e'em ig̃uycũg̃ cĩcã ip iam. Õn iwadip puxim. Iwadip cexe ip pima, abu ixeyũ'in ig̃uycũg̃ e'em―jewebumũnap epeta be tomuwãibiyũ'in? Ka'ũma ma! Imẽnpuxim oweju etaybitbinayũ jekõnkõn ip. Jewebumũnap epeta be tomuwãibiyũ buxim ip — io'e Jesus.
23465	MAT 9:17	— Uva'abidi tiisuati dak acetimõg̃ yaiisuat'a dag̃ — io'e Jesus. — Ya iisuat tag̃'ũm pima, o'jeaebag̃ kuka — io'e. — Imẽnpuye uva'abidi tiisuati acetimõg̃ timũn'a be―yaiisuat'a be, uva'abidi cediepuyat puxixim, tiporoyat puxixim, timun'a'ũmap puxixim — io'e Jesus João Batista eju etaybitbinayũ be. Iboam e'em pima, “Wekawẽn pag̃o iisuat puxim, uva'abidi tiisuati buxim tak,” i'e ojuy osunuy. Imẽn Jesus o'e. Kawẽn iisuat ma Jesus ekawẽn o'e g̃asũ bit. Fariseuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e, Saduceuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e dak.
23481	MAT 9:33	O'je'ada Jesus a'õbi. Ag̃okatkat pewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽm puje, xipan o'jekawẽn ma, o'je'ada buye. — Abu yag̃uyg̃uy imẽn o'jebapuk iam? — adeayũ o'e ip jewewebe. — Ka'ũma ma ijo'iat imẽn wuyjojojo g̃u Israel eipi be―wuyeipi be — io'e ip.
23485	MAT 9:37	Imẽneju Jesus o'jekawẽn jeweju etaybitbinayũ be. — Kadai ya ade opop―kadai'a―yaopat'a. Pũg̃pũg̃ pit omuyku ip yabu am — io'e cebe ip.
23486	MAT 9:38	— Epeyekawẽn cuy kapikpik'ukayũ kukukat pe. I juy ep'e cebe: “Kapikpik'ukayũ eg̃uju juy kadai'a bu am,” i — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be. Imẽn Jesus kawẽnwẽn o'e, Jesus eju adeayũ ceku pin ip puye. Apẽn kadai ya ade o'yadop―kadai'a yaopat'a; imẽn tak adeayũ ceku pin ip Deus emunaẽ eju. Imẽnpit pũg̃pũg̃ oekuku Jesus kawẽn muwẽnuwẽn ijodiacat pe. Imẽnpuye imuwẽnuwẽn'ukayũ kukat eju juy jekawẽn ip Deus eju. — Adeayũ juy eg̃uju ekawẽn muwẽn ãm — i juy e'em ip cebe.
23488	MAT 10:2	12 beayũ ibutet 12 butet pe osodop ip. Ibũrũ ma ibutet osodop ip―Jesus emumujuyũ butet: Koapat Simão i, André i, Tiago i, João i, Filipe i, Bartolomeu i, Tomé i, Mateus i, wara'at Tiago, Tadeu i, wara'at Simão, Judas Iscariotes i. Ibũrũ ma ibutet osodop ip. Wara'at putet Pedro i ibutet osunuy―Simão butet. André Pedro kitpit osunuy. Tiago, João dak, Zebedeu ipotpoyũ osodop. João Tiago kitpit osunuy. Mateus iecug̃ap peam Israel naxeg̃ebitbit xewi dinheiro bubu'ukat osunuy. Wara'at Tiago Alfeu ipot osunuy. Wara'at Simão Israel eipi kay cĩcãat osunuy. Judas Iscariotes g̃uyjom Jesus o'g̃ũm cekay itakomaayũ be yaoka am. Ibũrũ ma osodop ip―12 beayũ―Jesus eju jekuku'ukayũ.
23498	MAT 10:12	— Ixeyũ duk'a be õmõm pima, epeyekawẽn tuk'a beayũ eju. Kato juy epe'e cebe ip — io'e Jesus.
23504	MAT 10:18	— Eyju webekitkit puye jeydujowat ip ipi kukayũ be, kariwawayũ be dak. Jeydujowat itaybit am eyetabucap xipat cexe ip iam ma, eyetabucap xipat'ũm cexe ip iam pit. Kawẽn idipat epeg̃uwẽn cebe ip, Judeuyũ'ũmayũ be dak — io'e Jesus.
23510	MAT 10:24	— Imutaybitbin'ukat podi g̃u je'e jeweju etaybitbinayũ itaybit ip. Kariwa dak podi g̃u dak je'e jekapikpig̃'ukayũ kapikpig̃ ip.
23524	MAT 10:38	Owebeam je'ũ ibu'u'ũmat puximayũ acã webekitkit ma oxe. Korosa jeje je'ũ ãm, korosa dujuwatwan õn pima, webekitkit tak cucum onomuju. Cucum ip korosa kug̃, je'ũ ãm. Apẽn ag̃okatkat korosa dujuwatwan cucum, korosa jeje jebamupayam je'ũ ãm; imẽnpuxim cuy epeku soat em owebeam je'ũ ibu'u'ũmat puxim.
23539	MAT 11:11	— Kuyjeayũ bodi ma João ya'õbuyxi. Ka'ũma ma omuy João Batista jo'i ya'õbuxian. Deus xe bit―kabi beat xe bit―yopĩcat João bodiat ya'õbuyxiat wekawẽn kayayũ'in — Jesus o'e.
23549	MAT 11:21	— Karem ma ipiat epesupi'ajo jĩjã, Corazim ka watwat! — Jesus o'e. — Karem ma ipiat epesupi'ajo jĩjã, Betsaida ka watwat — io'e. — Ka'ũma buk epejojojoiap cuk adi og̃ubapukpuk eyetabut pe eyka be bima — io'e. — Tiro ka be iboap mubapuk pima, Sidom ka be dak, kajuk ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip―ibo ka watwat. Itabut kajuk ip Deus kay — io'e. — Ibo ka be iboap mubapuk pima, kajuk ikurususucat o'g̃uõm ip jedotim. Daxa daypibewiaptõm tak kajuk o'tõmõg̃ ip jabi jeje. Imẽn kajuk o'e ip, “Oceg̃uycũg̃ cĩcã ikẽrẽat kug̃ oceju buye” iap mubapuk am; “G̃asũ bit ikẽrẽat ag̃ug̃ẽ g̃u” iap tak mubapuk am jebureyũ be — io'e.
23551	MAT 11:23	— Cafarnaum ka watwat! — io'e. — Deus jeymuyu g̃u kabi kay — io'e Jesus. — Jeymukop ipiatpi'ajojoap kay bit. Ka'ũma buk epejojojoiap cuk adi og̃ubapukpuk eyetabut pe eyka be bima oce — io'e. — Iboap mubapuk pima Sodoma ka be, ikẽrẽat kajuk o'jepere ip. Deus kajuk ag̃oka o'sukamupik g̃u — io'e Jesus.
23558	MAT 11:30	Wa'õ kayap iba'ore g̃u imug̃ẽ ãm. Kũyjobit am okay dak iba'ore g̃u eywebe. Wara'at ikẽrẽat kay eyebu'um epe'e, eywebewi ikẽrẽat oju'uk puye — Jesus o'e soat pe.
23561	MAT 12:3	— Tã. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ip — io'e Jesus. — Kuyje Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ire bima, oõm Davi, cewejuyũ dak. Deus emesa bewi paõ'a o'ya'o'o ip―Deus etabixe o'yamõg̃ ip iat'a―paĩyũ be acã ya'o pi g̃u iat'a. Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ijop'a o'ta'o'o ip―Daviyũ. Apẽn Davi o'e'e iaptup opop Deus ekawẽntup pe. Kuy epetupcoco―iboaptup — io'e Fariseuyũ be.
23563	MAT 12:5	— Deus eju kawẽnwẽnap'a be paĩyũ kapikpig̃ ip soat kabia. Jebodoydoyap kabia jekukum ip Moisés ekawẽn tag̃ g̃u yabog̃at'a be. Wara'at tag̃ jekukum ip, kapikpig̃ puye. Imẽnpit ikẽrẽat kug̃ g̃u ip Deus xe. Iboaptup ekawẽn eyetaybit―Deus ekawẽntup. Kuy epetupcoco―iboaptup tak — io'e Jesus.
23569	MAT 12:11	— Xipat Moisés ekawẽn tag̃ warara'acayũ ikukpin wuyxe bima — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Jebodoydoyap kabia bima eyõhõ o'at pima ipikũykũy be i'uk'ug̃ ip ipikũykũy bewi―ixe ovelha — io'e. — Abũ jeõhõyũ ug̃ g̃u? Ka'ũma ma. Ovelha ikukpin ip, jeõhõyũ buye. Imẽnpuye i'ug̃ ip. Imẽn tak wuyju ovelha bodi ma wuykukpin Deus xe. Imẽnpuye xipat Moisés ekawẽn tag̃ wuywebe xipacat mug̃ẽ ãm jebodoydoyap kabia be — io'e Jesus.
23583	MAT 12:25	Jesus itaybit osunuy apẽn ixeyũ jewag̃uyg̃uy iam. — Pũg̃ eipi watwat jeweweju ma jewaoka buje, jewemu'ũm ip. Pũg̃ ka kukukat jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma. Pũg̃ tiwat kukakat pe jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma — io'e Fariseuyũ be.
23584	MAT 12:26	— Imẽnpuxim Satanás pe jebekitkit mujẽm puje, abu kuka o'e ya'õ kay? Ka'ũma ma. Imẽn Satanás a'õbacaap mu'ũm kuka o'e. Imẽneju Satanás ja'õbacaap ũmũm g̃u owebe ibiõg̃buk kẽrẽayũ mujẽm ãm―jebekitkit mujẽm am — io'e Jesus.
23596	MAT 12:38	— Ocekukukat! — Fariseuyũ o'e cebe. — Ka'ũma buk ocejojojoiap eg̃ubapuk cuy ocewebeam — io'e ip. Imẽn tak Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ o'e Jesus pe.
23597	MAT 12:39	— Ka'ũma — io'e. — Ikẽrẽat kug̃ eyju. Deus kay eyetabut g̃u. Ka'ũma buk eyejojojoiap co pin eyju. Imẽnpit og̃ubapuk g̃u eywebeam. Jonas awẽg̃ acã ka'ũma buk eyejojojoiap tieg̃ e'em eywebeam―Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat awẽg̃ — Jesus o'e.
23599	MAT 12:41	— Kuyje Nínive ka watwat ig̃uycũg̃ o'e ip ikẽrẽat kug̃ puye ip — Jesus o'e. — Ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃ap o'jepere ip―ikẽrẽat e'e'ukayũ. O'jepere ip, Jonas pe Deus ekawẽn o'tojot puye. Deus ipiatpi'ajoan kũyjobit'ũmayũ be iap kabia Nínive ka watwat je'bapuk soat etabut pe. Ixeyũ je'e g̃asũacat pe: “Eyju ikẽrẽat kug̃ Deus xe,” i, eyju wekawẽn kay'ũm puye. Jonas kay o'e ip Deus ekawẽn muwẽnuwẽn pima Jonas. Õn pit Jonas etaybicap podi ma wetaybit cĩcã Deus ekawẽn muwẽn ãm. Imẽnpit eyju wekawẽn kay g̃u — Jesus o'e.
23600	MAT 12:42	— Kuyje kaxi etajoreg̃at ka kukat oajẽm wũyat ka bewi. Ayacat oajẽm Salomão ekawẽn co am―itaybit cĩcãat ekawẽn co am. — Deus ipiat'ajoan kũyjobit'ũmayũ be iap kabia ixe ayacat je'bapuk soat etabi xe. “Ikẽrẽat kug̃ eyju Deus xe,” i je'e g̃asũacat pe, eyju wekawẽn kay'ũm puye. Salomão kay o'e ixe, taybit cĩcãp muwẽnuwẽn pima Salomão. Õn pit Salomão etaybicap podi ma wetaybit cĩcã. Imẽnpit eyju wetaybicap kay g̃u — Jesus o'e.
23602	MAT 12:44	“Jepin ma õn kuy bima onuyap kay,” i — Jesus o'e. — Jepitpin. — Yajẽm puje, ixe ag̃okatkat tobuxikxig̃. Ka'ũmg̃u ibiõg̃buk kẽrẽat opop ixe ag̃okatkat pe g̃asũ. Ixe ag̃okatkat uk'a buxim―yabuk'a buxim―yabi'õg̃'õg̃at'a buxim―yaxipanat'a buxim.
23603	MAT 12:45	Imẽnpuye ixe ibiõg̃buk kẽrẽat cẽmcẽm ma'g̃uto. 7 beayũ dobuxikxig̃―ibiõg̃buk kẽrẽayũ dobuxikxig̃―ibodi ma xipat'ũmayũ dobuxikxig̃. Ixeyũ dak õmõm ixe ag̃okatkat pe―7 beayũ. Õmõm koapat ibiõg̃buk kẽrẽat eju. Kuy bima ixe ag̃okatkat tadaybot osunuy. G̃asũ bit ibodi ma tadaybot o'e. Imẽnpuxim ma dak g̃asũayũ jeedop. Ikẽrẽat g̃ubapukpuk cĩcã ip — io'e Jesus.
23608	MAT 12:50	— Kabi beat a'õ kay buye, okitpitpit co'i oxe, wuyĩxĩt co'i dak ip, oxi jo'i dak ip―Deus bikuyap tag̃ jekuku'ukayũ — io'e Jesus.
23611	MAT 13:3	G̃ebuje o'jekawẽn adeayũ be. Wuymutaybitbinap ekawẽn muwẽnuwẽn o'e adeayũ be. Adeap muwẽnuwẽn o'e. Koap imẽn o'e: — Ag̃okatkat o'ju — Jesus o'e. — Jekadai damuduudu am o'ju.
23616	MAT 13:8	— Wara'ata ma katõ be o'ta'at. Ig̃oda o'ta'acog̃. Katõ be o'ta'acog̃ — io'e Jesus. — Ta'ade o'e. Pũg̃pũg̃ kadai be ta'adesu o'e―30 be o'e ta―katõ peata. Wara'at kadai be ta'ade o'e―60 be o'e ta. Wara'at kadai be ta'ade jĩjã o'e―100 be o'e ta — io'e.
23625	MAT 13:17	— Kuyje ajo eyju ijojom iap co pin cĩcã osodop ip ade Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ, Deus xe cũg̃ cĩcãayũ dak. Imẽnpit o'jojojo g̃u ip. Ajo eyju kũyjojom iap co pin cĩcã ip osodop. Imẽnpit o'jekũyjo g̃u ip. G̃ebu'i juy epe'e iboap kay — Jesus o'e.
23628	MAT 13:20	— Wara'acayũ Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Ixeyũ iboapta buxim ip―karatũg̃'a parak tag̃ata buxim ip. Dao ma Deus ekawẽn cocom o'e ip. Koap icokcok cĩcã e'em ip―ijojoayũ.
23631	MAT 13:23	— Warara'acayũ o'ya'ĩjojoayũ ig̃oda buxim―katõ beata buxim. Ixeyũ Deus ekawẽn kay jĩjã ip. Apẽg̃ape Deus ekawẽn iam ip itaybit. Deus ekawẽn tag̃ jekukum ip. Ixeyũ duk'a xeayũ dak Deus ekawẽn tag̃ jekukum, Deus ekawẽn a'ĩjojom pima. Ade Deus ekawẽn kay itabut jeedop ip. Ade ip e'em soat ka dag̃―Deus kay itabucayũ. Kadai'ip puxim ixeyũ―ya'a'eat'ip puxim. 30 be o'e takug̃'iat'ip puxim ip, 60 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak, 100 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.