23237	MAT 1:24	Jewurũg̃ puje, José o'e soat Deus ekawẽn tojotjot'ukato'e cebe. Deus ekawẽn tag̃ José o'jewebumũn Maria eju.
23242	MAT 2:4	Judeuyũ epaĩyũ kukukayũ o'tomuwã Herodes. Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ dak o'tomuwã ixe. O'je'awero ip Herodes kay. — Poce Deus emunaẽ je'kap? — io'e cebe ip.
23249	MAT 2:11	Oajẽm ip uk'a kay. Oõm ip. G̃ebuje bekicat o'jojojo ip. Ixi eju osunuy bekicat―Maria eju. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip bekicat topabe, imubuyxin am. Jebubut mũn'a o'yadomudip'uk ip. Ibubun o'g̃ũm ip Maria be. Ouro o'g̃ũm ip. Darut'a o'yaũm ip. Tade'oatup o'tupũm ip―mirradup. Soat o'g̃ũm ip bekicat peam.
23251	MAT 2:13	Itaybit cĩcãayũ ijẽm puje, Deus ekawẽn tojotjot'ukat o'jebapuk José kay―Maria itop kay. Ixet pima, jexey bi o'jebapuk. O'jekawẽn José eju. — Ecenapõn cuy Egito eipi kay — io'e José be. — Bekicat etujupa'um, ixi dak. Bomaku epesop cuy — i'e'em cebe. — Ajẽm puje, epesop cuy Egito eipi be, Herodes bekicat kudadam puye. Ixe kudadam je'e yaokam — io'e José be. — Emukuyjo buje, epeju juy Egito eipi bewi — io'e Deus ekawẽn tojotjot'ukat. — Hm hm — José o'e.
23252	MAT 2:14	O'jenapõn. Egito eipi kay o'ju ip. Bekicat o'tujupa'um ixima dag̃, ixi dak.
23256	MAT 2:18	Kuyje Jeremias o'e: Raquel o'ya'ĩjojo ip―Rama ka beacat. O'tõtõn cĩcã Raquel ya'õberen. Ig̃uycũg̃ cĩcã o'e ixe. Iba'ore iboceayũ be Raquel mucok am. Bekitkit'ũm'ũm kay o'tõtõn. O'tõtõn jenaxeg̃ebitbit oe'ũ'ũ buye, o'g̃uy'ũm puye, i juk o'e Jeremias Deus a'õ dag̃.
23264	MAT 3:3	Camelodap mug̃ẽg̃ẽ osunuy João doti. Jekpumũnpu dak ixee mug̃ẽg̃ẽ osunuy. Ixat osunuy arobidadek puximat, eit kog̃ũnpi dag̃ tak. Kuyje Isaías ixe João muwẽnuwẽn o'e Deus a'õbi Israel naxeg̃ebit pe. Ag̃okatkat jewãwãwãm uk'a'ũmat pe, i. Imẽn jewãwãm: “Soat e juy epesuemukacũg̃ wuykukukat ajẽm ãm,” i. “Ie juy epesuemudim ceku am,” i, io'e. Imẽn e'em Isaías emudupmubararaktup.
23268	MAT 3:7	Fariseuyũ cucum o'e ip jewemubatisasan Jordãodi be. Saduceuyũ dak cucum o'e ip. João o'jekawẽn cebe ip―Fariseuyũ be, Saduceuyũ be dak. — Deus xewi eyenapõn pin, eykay itakoma buye. Eyenapõn pin ikẽrẽat ipi cĩcãat puxixim. Abu jeymukũyjo eyenapõn ãm? — io'e. — Puybu'it'it buxim eyju. Wuye'ũap mubapukatpu buxim eyju — io'e. — Apẽn puybu o'jenapõn wuykat pewi wuykat mupik pima, imẽn tak eyenapõn pin Deus o'supi'ajoiat pewi — io'e.
23279	MAT 4:1	G̃axĩn ma Ibiõg̃buk xipacat Jesus o'tujowat uk'a'ũmat pe. O'tujowat, ibiõg̃buk kẽrẽayũ kukukat pe ibuyxijo am.
23280	MAT 4:2	Uk'a'ũmat pe osunuy Jesus ade kabia―40 kabia. 40 ixima dak osunuy. Jekõnkõn g̃u osunuy. Repi'ajojom cĩcã osunuy.
23308	MAT 5:5	— Icokcok ya'õkadidim warara'cat kukayũ. Xipacat je'jat ip Deus xewi―apẽn Deus o'e'e iap tag̃.
23316	MAT 5:13	O'jekawẽn jebekitkit pe. Wuymutaybinap muwẽnuwẽn o'e Jesus―imẽnpuximap ekawẽn. — Ipi juacat pima eyju, kawta buxim epesop — io'e. — Kawta tayu buye, xipat cĩcã. Imẽnpit takõ'õm puje, xipat g̃u kuka. Te'e ma kuka atakuk. Apẽg̃ãm tak takug̃ kuka acesop? Taxik am acã. Taxik puje, tamucakucag̃ kuka wuyju — io'e Jesus. Imẽnpuximap kawẽnuwẽn o'e Jesus. Kawta wuyxat mukun. I'o pin wwuyju, wuyxat pe kawta opop puye. Imẽnpuxim Jesus kay itabucayũ ekukuap cuy ipi juacat mudim. Jekuku ojuy ipi juacat Deus a'õ dag̃, Jesus kay itabucayũ ekukuap jojo buye. Tayu'ũm pima bit, xipat g̃u kuka kawta. Acetaxik kuka, tamucak am. Imẽnpuxim tak cebekitkit Jesus kay itabut'ũm'ũm jekukum pima bit, xipat g̃u kuka, ipi juacat mudim'ũm kuka buye.
23352	MAT 6:1	O'jekawẽn Jesus jebekitkit pe. — Eyday'em'um cuy epesop — io'e Jesus. — Wara'acayũ be eyjojoap puxim g̃u cũg̃ ma epekuku — io'e. — Imẽn cuy epeg̃ug̃ẽ g̃u ixeyũ be eyjojoap puxim. Imẽn epeg̃ug̃ẽ bima, Deus xewi ka'ũmg̃u jeyjat, eye'eap puye. Ixe kabi beat xewi ka'ũmg̃u epejat — io'e ya'ĩjojo'ukayũ be.
23353	MAT 6:2	— Imẽnpuye ibubutbet'ũmat kay eyetabotaidabotbot pima, cebe eyebutbut'in ũmũm pima, eyawẽg̃ epeyawẽg̃mupõg̃põg̃ g̃u juy — Jesus o'e. — Eymug̃uykuku'ukayũ jawẽg̃ mupõg̃põg̃ ojuy ip imẽn ma. Deus uk'a be jawẽg̃ mupõg̃põg̃ ip, e dag̃ tak. Jebureyũ ekawẽn kay jĩjã ip, “Xipat cĩcãat ẽn,” i bima cebe ip. Iboap ekawẽn kay jĩjã ip. Icẽmãn oce eywebe. Jebikuyap tag̃ je'jat ip. Imẽnpit ka'ũma ma je'jat Deus xewi — io'e Jesus ya'ĩjojo'ukayũ be.
23357	MAT 6:6	— Eyju bit eyduk'a be juy epeõm, Deus eju kawẽn ãm — Jesus o'e cebe ip. — Eyduk'a exĩntabi juy epetomudip, warara'acat pe eyjojoap puxim. Epetomudip, kawẽn ãm kabi beat eju―ijo ba'oreat eju―wuyebay eju. Deus imẽn eyjojo. Xipacat je'g̃ũm eywebe. “Xipat ẽn oxe,” i'e'em tak eywebe — io'e Jesus cebe ip.
23387	MAT 7:2	“Ikẽrẽat kug̃ ẽn,” i'ũmg̃u juy epe'e warara'acat pe. Imẽn e'em'ũm pima, Deus “Ikẽreãt kug̃ eyju,” i'ũmg̃u dak je'e eywebe. Apẽn warara'acat pe eyekawẽnap puxim Deus tak je'e eywebe ajo xipat jexe, ajo xipat g̃u jexe. Warara'acat pe epeg̃ũm pima, Deus tak je'g̃ũm eywebe. Apẽn cuk epeg̃ũm iap puxim epejat — io'e Jesus.
23398	MAT 7:13	Jesus tak o'jekawẽn. — Epeõm cuy xĩntabi itok'ĩt tag̃. Xĩntabi itokbog̃ pit daxabog̃ kay wuymujujuap e ma―ipiat'ajojoap kay. E pa'ore'ũmat e. Xĩntabi itokbog̃. Ade wuyjuyũ ie dag̃ jekukum.
23400	MAT 7:15	Jesus dak o'jekawẽn jebekitkit pe. — Eyday'em'um cuy epesop eymug̃uykuku ojuyayũ kay―jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ kay. Omuyku ip. Ovelha jo'i ma'g̃u ip jajẽm, badi bit ip ika'uayũ buxim, akurice buxim. Eykay itakomaayũ ma ip, xipacat co'iayũ ma'g̃u ip jajẽm — io'e.
23401	MAT 7:16	— Eyetaybit widaõhõ ya'a'e g̃u e'em―uva'a iam. Eyetaybit tak aru'ip tag̃ figo'a'e g̃u e'em iam. Imẽn eyetaybit widaõhõ, aru'ip tak. Ya'a nomuju eyetaybit iboyũm. Imẽnpuxim tak eyetaybit je'e abuyũ jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ iam. Xipat'ũm cekukuap tomuju eyetaybit ixeyũm.
23402	MAT 7:17	— Yopxipacat'ip ya'a xipat e'em. Yopxipat'ũmat'ip ya'a dak xipat g̃u ma e'em.
23403	MAT 7:18	Yopxipcat'ip pit yaku'ũm an g̃u aypatpan. Yopxipat'ũmat'ip tak yaku an g̃u aypatpan.
23404	MAT 7:19	Yop yaku'ũmat'ip soat wuyju ixikxig̃, takatkan daxa be ixik am.
23405	MAT 7:20	Apẽn yopxipat'ũmat'ip ya'a dak xipat g̃u ma e'em; imẽnpuxim jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipat g̃u jeku. — Imẽneju eyetaybit epe'e pebicayũ jewexe Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukayũ xipat'ũm cekukuap tomuju — io'e Jesus.
23407	MAT 7:22	— G̃ebujeat kabia Deus abuyũ ikẽrẽat kug̃ iap g̃uwẽn. Adeayũ je'e'e ip owebe: “Ocekukukat! A'õbi ocekuku. Xipacap oceg̃uwẽnuwẽn―Deus soat kukukaniap muwẽnuwẽn oceju,” i. “A'õbi ibiõg̃buk kẽrẽayũ oceg̃ujẽmujem wuyjuyũ xewi,” i dak je'e. “A'õbi ocewebe i'e ba'oreat oceg̃ubapukpuk,” i dak je'e.
23410	MAT 7:25	Muba'at oajẽm wita'a jejeiat'a kay―muba'atxixi. Muba'at idibi o'timubog̃. O'tiajẽm. Kabidoxixi dak o'subidoakaka. Imẽnpit o'ya'at g̃u yacem puye, wita'a jeje buye — io'e Jesus cebe ip.
23412	MAT 7:27	— Muba'at oajẽm ka'oririt peat'a kay. Idibi o'tiajẽm―tibog̃ati. Kabido dak o'subidoajẽm. O'subido'at bidobog̃ ya be. O'ya'at. Ig̃o'a o'ya'ũm cĩcã, o'ya'at puye — io'e Jesus.
23416	MAT 8:2	Kopkom pima, ierepat oajẽm Jesus kay, jemu'ada am. O'jeg̃'aecõg̃cõg̃ cewap, Jesus ya'õbuyxiat puye. — Kariwa — io'e Jesus pe. — Ebu'u'ũm pima, omu'adam ece — io'e Jesus pe.
23417	MAT 8:3	— Obu'u g̃u. Jemu'ada õn — Jesus o'e. O'jebaepucũg̃. O'g̃ucay. O'je'ada dao ma. Ierep topibit xipat o'e.
23418	MAT 8:4	— E'adaap cuy eg̃uwẽn g̃u warara'acat pe — io'e. — Paĩ kay juy eju — io'e. — Ecewemubapuk cebe emu'adaam itaybit am — io'e. — Xepxem cuy pukaso eg̃ũm paĩ be Moisés ekawẽn tag̃. Imẽn ece'e soat ijoceayũ itaybit am Jesus ierepat o'g̃u'ada iam. Ẽn pit eg̃uwẽn g̃u e'adaap. Paĩ ma juy g̃uwẽn e'adaap — Jesus o'e ierep tũibit pe. — Hm hm — io'e.
23422	MAT 8:8	— Ka'ũma, Kariwa — io'e. — Eju g̃u juy oduk'a kay, wa'õbuyxi'ũm puye, Judeu'ũmat õn puye. A'õm ma juy eg̃u'ada. “Ece'ada juy,” i ẽn e'em pima, obuywatwat'ukat je'ada — io'e Jesus pe.
23427	MAT 8:13	— Eju eduk'a kay — Jesus o'e sorarayũ kukukat pe. — Kuy ebuywatwat'ukat o'je'ada, okay etabut puye — io'e Jesus. O'je'ada g̃ebuje bit. Ibuywatwat'ukat o'je'ada.
23429	MAT 8:15	Jesus o'g̃ucay ipa'iat. O'subaixik. Imẽnpuye ipa'i'ũm o'e. Xipat o'e. O'kop cama bewi. Jesus xat o'g̃ug̃ẽ cebeam.
23431	MAT 8:17	Isaías juk o'jekawẽn kuyjeayũ be. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat juk o'jekawẽn. Jesus muwẽnuwẽn o'e. Iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada xeku, ibaca'ũmayũ dak, i juk o'e kuyjeayũ be. Jesus o'g̃ujẽm xipat'ũmayũ jemumukukukayũ xewi―ibiõg̃buk kẽrẽayũ. Imẽn Jesus e'eap puye, soat itaybit o'e icẽmãn Isaías'ũm ekawẽn iam.
23432	MAT 8:18	Adeayũ o'je'awero ip Jesus kay. Timudek pin Jesus, ade buye. — G̃a'a — io'e. — Iodi atimudek cuy.
23436	MAT 8:22	— Kã'ã. Ejot cuy okay — Jesus o'e cebe. — Deus ekawẽn kay'ũmat jebadipyũ'ũm'ũm jokot. Ẽn pit ka'ũma. Oweju juy ejekuku — io'e.
23441	MAT 8:27	— Apen ibo o'jebapuk? — io'e ip. — Abu sute? Kabidoxixi o'subido'ũm ya'õbi. Iodi dak kũyjobit ya'õ kay — io'e ip. Jesus muwẽnuwẽn o'e ip jewewebe.
23442	MAT 8:28	Kabido'ũm puje, o'timudek ip. Gadara eipi dag̃ oeku Jesus. Xepxep osodot ip―ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ayũ. Ika'u jĩjã o'e ip. Ce'ũ'ũayũ mõg̃mõg̃ap pewi osodot ip. Bomaku nuynuy soat em. Ixeyũ buxixim, e dag̃ kapkap g̃u o'e ip―ibo ka watwat―Gadara ka watwat.
23458	MAT 9:10	Mateus tuk'a be oajẽm ip―adeayũ, jekõn ãm. Oabikbik mesa koreren iecug̃ap edinheiro bubu'ukayũ, Deus xe ikẽrẽan e'e'ukayũ dak, Jesus tak, Jesus eju etaybitbinayũ dak. Soat ip oabikbik mesa xe jekõn ãm.
23464	MAT 9:16	Jesus wuymutaybinap ekawẽn o'g̃uwẽn cebe ip―imẽnpuximap ekawẽn. Imẽn o'g̃uwẽn. — Pag̃o iisuan g̃u imuwaketken wuyju―toti iorokat muwaketken. Iisuat pit imuwaket puje, jewa'i'in big̃ ma idieg̃bog̃ e'em — io'e Jesus.
23465	MAT 9:17	— Uva'abidi tiisuati dak acetimõg̃ yaiisuat'a dag̃ — io'e Jesus. — Ya iisuat tag̃'ũm pima, o'jeaebag̃ kuka — io'e. — Imẽnpuye uva'abidi tiisuati acetimõg̃ timũn'a be―yaiisuat'a be, uva'abidi cediepuyat puxixim, tiporoyat puxixim, timun'a'ũmap puxixim — io'e Jesus João Batista eju etaybitbinayũ be. Iboam e'em pima, “Wekawẽn pag̃o iisuat puxim, uva'abidi tiisuati buxim tak,” i'e ojuy osunuy. Imẽn Jesus o'e. Kawẽn iisuat ma Jesus ekawẽn o'e g̃asũ bit. Fariseuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e, Saduceuyũ ekawẽn tag̃ g̃u o'e dak.
23466	MAT 9:18	Judeuyũ kukukat tak oajẽm Jesus kay. Ixe osunuy Deus eju kawẽnwẽnap'a kukukat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus topa be, ibuyxi am. — Odaxit g̃axĩn ma oe'ũ — io'e Jesus pe. — Ejot pima bit, eg̃u'ada. Jetait — io'e Jesus pe. — Ebuesubumõg̃ ijeje bima, je'ada odaxit — io'e.
23470	MAT 9:22	O'jekorepẽn Jesus. G̃ebuje Jesus ayacat o'jojojo. — A'õcam cuy — io'e ayacat pe. — Etabut okay. Imẽnpuye g̃axĩn ma eceje'ada — io'e. Dao ma o'je'ada ixe ayacat.
23472	MAT 9:24	— Ce'ũ g̃u teku. Yaypan'isuat ixet ã — io'e Jesus wãwãayũ be. Jesus itaybit o'e yaypan'isuat'ũm oe'ũ iam. Inaka waram imutain. Imẽnpuye “Ixet ã,” io'e. Wãwãibiyũ bit jewaywayway ip o'e Jesus kay. Jesus o'e cebe ip: — Epejẽm uk'a bewi — io'e. O'g̃ujẽm.
23475	MAT 9:27	Jesusyũ eipi kukukat ka bewi cẽm puje, xepxep o'ju Jesus tomuju―ita'ũmayũ. — Etabotaidabotbon cuy eg̃uy ocekay — io'e ip. — Ocemu'ada am — io'e ip Jesus pe―Davi'ũm naxeg̃ebit pe―Judeuyũ ajojoyũ'ũm'ũm kukukat naxeg̃ebit pe.
23481	MAT 9:33	O'je'ada Jesus a'õbi. Ag̃okatkat pewi ibiõg̃buk kẽrẽat cẽm puje, xipan o'jekawẽn ma, o'je'ada buye. — Abu yag̃uyg̃uy imẽn o'jebapuk iam? — adeayũ o'e ip jewewebe. — Ka'ũma ma ijo'iat imẽn wuyjojojo g̃u Israel eipi be―wuyeipi be — io'e ip.
23483	MAT 9:35	O'ju Jesus ikabog̃atka dag̃, ika'ĩcatka dãg tak. O'ju ag̃oka watwat mutaybitbin. Judeuyũ Deus eju kawẽnwẽnap'a be imutaybitbin o'e. Deus soat kukanap o'g̃uwẽnuwẽn soat pe―kawẽn idipat. Imẽn ma imutaybitbin ip oeku. Ibomaayũ mu'ada'adam oeku: iwãtaxipipiayũ, ibaca'ũmayũ dak―soat mu'ada'adam oeku.
23484	MAT 9:36	Itabotaidabotbot ma iboka watwat kay Jesus osunuy, yag̃uybabi'ũm osodop puye. Ovelha buxim ip, jekukat'ũm pima ip. Imẽnpuxim ika beacat ikukuk'ukat'ũmayu osodop ip, ka'ũmg̃u ibuywatwat'ukat puye.
23494	MAT 10:8	— Iwãtaxipipiayũ epeg̃u'ada juy ip — io'e cebe ip. — Ce'ũ'ũayũ dak epeg̃utait. Waram jetait ip — io'e Jesus. — Ierepayũ epeg̃u'ada juy — io'e cebe ip. — Ibiõg̃buk kẽrẽayũ dak epeg̃ujẽm cuy ibiõg̃buk ikẽrẽat kug̃ayũ bewi — io'e Jesus. — Imẽn epe'e juy wa'õbi―ce'adaap epe'e juy. Epeteida g̃u juy. Imẽn ãm cuk og̃ũm wa'õbacaap eywebe teidam g̃u — io'e Jesus cebe ip.
23516	MAT 10:30	— Deus xe teibõg̃ g̃u wasũdei. Imẽnpit ag̃ cekay. Imẽnpuxim wuykay dak ag̃ soat em. Deus itaybit wuyadap peburũdap iam. Imẽneju eyag̃uybabi'ũm'ũm g̃u juy epesop. Deus soat itaybit wuyekuku iam — io'e.
23524	MAT 10:38	Owebeam je'ũ ibu'u'ũmat puximayũ acã webekitkit ma oxe. Korosa jeje je'ũ ãm, korosa dujuwatwan õn pima, webekitkit tak cucum onomuju. Cucum ip korosa kug̃, je'ũ ãm. Apẽn ag̃okatkat korosa dujuwatwan cucum, korosa jeje jebamupayam je'ũ ãm; imẽnpuxim cuy epeku soat em owebeam je'ũ ibu'u'ũmat puxim.
23533	MAT 11:5	— Ita'ũm topibiyũ o'e itate g̃asũ. Taokẽrẽ topibiyũ dak xipan ip o'e jexĩg̃xĩg̃ g̃asũ. Ierep topibiyũ dak xipan o'e g̃asũ. Ya'õpi'ũm topibiyũ dak ya'õpipe o'e ip. Jekũyjojom ip o'e. Ce'ũ topibiyũ dak waram itabẽg̃ o'e g̃asũ. Tadaibotbocayũ dak kawẽn idipat cocom g̃asũ―Deus ipot awẽg̃ cocom.
23534	MAT 11:6	— Imẽneju: “Ecokcog̃ eg̃uy okay etabut am ebu'u'ũm pima. ‘Ite g̃u omuykuiat,’ ie'em pima bit, ecokcog̃ g̃u eg̃uy,” i juy epe'e João be — io'e Jesus. — Hm hm — io'e ip.
23535	MAT 11:7	Cẽmcẽm ip pima, Jesus João o'g̃uwẽn ibo ka beayũ be. — João jom cuk epeku uk'a'ũmat pe — io'e Jesus. — Pãm ixe João? Ajo-buxim ixe o'e? Ip'ũn'ũn kay kabido ajẽm puje, je'ipe'adedem. Yag̃uykorerenayũ ite'ip puxim, soat em jeweg̃uy muwarurururun puye. João bit yag̃uykoreren g̃u. Ite'ip puxim g̃u.
23545	MAT 11:17	“Tẽg̃tẽg̃'a oceyamuyde eywebe ya'ĩjo am. Eydaobu'u'u eyju bit da'i'in,” ie'em ip. “Wa ocesop jewexe i'ũmcocom. Eybu'u eyju bit oceweju totõn,” ie'em ip. Ijoyũ buxim g̃asũacat — io'e Jesus.
23548	MAT 11:20	Jesus tak o'jekawẽn iboceat pe. Ikẽrẽan e'e'ukayũ muwẽnuwẽn o'e Jesus. Ikẽrẽat epere'ũmayũ muwẽnuwẽn o'e. Ikẽrẽat kug̃ o'e ip. Imẽnpit ig̃uycũg̃ g̃u ip ikẽrẽat kay. Jesus a'õbi iba'oreat cuk o'jebapuk ixeyũ etabun. Jesus a'õbi o'jebapuk. Imẽnpit ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃. Imẽn o'e―Corazim ka watwat o'e, Betsaida ka watwat tak, Cafaranaum ka watwat tak.
23557	MAT 11:29	— Eymutaybitbin oce. Webekitkit e'em. Wa'õpurug̃'ũmat õn. Wag̃uybabibi. Yobog̃at pin g̃u owexe. Eywebewi ikẽrẽat oju'uk.
23559	MAT 12:1	G̃ebuje Jesusyũ o'ju trigodip tag̃. Sábado bima o'ju, Judeuyũ jebodoydoyap kabia bima. Trigodadot o'tadot'uk ceweju etaybitbinayũ. Trigoda o'tabu ip, jerere buye. O'ta'o'o ip.
23561	MAT 12:3	— Tã. Ikẽrẽat kug̃ g̃u ip — io'e Jesus. — Kuyje Davi oõm Deus eju kawẽnwẽnap'a be. Ire bima, oõm Davi, cewejuyũ dak. Deus emesa bewi paõ'a o'ya'o'o ip―Deus etabixe o'yamõg̃ ip iat'a―paĩyũ be acã ya'o pi g̃u iat'a. Moisés ekawẽn tag̃ g̃u ijop'a o'ta'o'o ip―Daviyũ. Apẽn Davi o'e'e iaptup opop Deus ekawẽntup pe. Kuy epetupcoco―iboaptup — io'e Fariseuyũ be.
23564	MAT 12:6	— Icẽmãn ocekawẽn eywebe. Deus eju kawẽnwẽnap'a Israel naxeg̃ebitbit o'yamuy―yabog̃at'a. O'yamuy ip, wuyju yamubuyxin am. Imẽnpuye Deus eju kawẽnwẽnap'a kukukayũ ya'õbacaayũ. Imẽnpit ya'õbaca jĩjãat omuy ijoce g̃asũ — io'e Jesus cebe ip. Jewebe ma o'e Jesus, “ya'õbaca jĩjãat” i'e'em pima.
23567	MAT 12:9	O'ju Jesus ibocewi. Oajẽm Deus eju kawẽnwẽnap'a kay―Judeuyũ e'aweroroap'a kay. Oõm.
23568	MAT 12:10	G̃ebuje ag̃okatkat o'tobuxik ig̃o'a be. Pũg̃bũnũ'a o'subũnũ'anũy ibũnũ'akẽrẽ. Pũg̃pũg̃ o'je'aweroiayu'in Jesus muymuy ojuy ip. — Jesus Moisés ekawẽn tag̃ g̃u jekukum — i'e ojuy ip warara'acayũ be. Imẽnpuye: — Jebodoydoyap kabia bima, xipat tu exe ibũnũ'a kẽrẽat mu'ada am? Imẽn tu Moisés ekawẽn tag̃ ma? — io'e ip Jesus pe.
23569	MAT 12:11	— Xipat Moisés ekawẽn tag̃ warara'acayũ ikukpin wuyxe bima — Jesus o'e Fariseuyũ be. — Jebodoydoyap kabia bima eyõhõ o'at pima ipikũykũy be i'uk'ug̃ ip ipikũykũy bewi―ixe ovelha — io'e. — Abũ jeõhõyũ ug̃ g̃u? Ka'ũma ma. Ovelha ikukpin ip, jeõhõyũ buye. Imẽnpuye i'ug̃ ip. Imẽn tak wuyju ovelha bodi ma wuykukpin Deus xe. Imẽnpuye xipat Moisés ekawẽn tag̃ wuywebe xipacat mug̃ẽ ãm jebodoydoyap kabia be — io'e Jesus.
23571	MAT 12:13	— Paya'i ece ebu — io'e ibũnũ'a kẽrẽat pe. O'jewebũmupaya. O'je'ada ibũnũ'a kẽrẽ topibit. Wara'atpunu'a jo'i o'e. Ibũnũ'adip o'e.
23580	MAT 12:22	G̃ebuje iboceayũ ag̃okatkat o'tujowat. Ita'ũmat osunuy ixe ag̃okatkat. Cekawẽn pa'oreat tak o'e ixe, ibiõg̃buk kẽrẽat imuyde'ũm'ũmm puye. O'tujowat ip. O'je'ada Jesus a'õbi. Ijojom o'e, o'je'ada buye. Xipan kawẽnwẽn o'e―ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ tũibit o'e, o'je'ada buye.
23593	MAT 12:35	Apẽn xipacat idipap uk'ug̃ imuxipanpanap'a bewi, imẽn tak wuyag̃uydip pima, wuyekawẽn tak idip ma e'em, wuye'eap tak. Wuyag̃uy nomuju ma wuyju jekawẽnwẽn. Xipat'ũmat idi'ũmap uk'ug̃ imuxipanpanap'a bewi. Imẽn tak wuya'g̃uydip'ũm pima, wuyekawẽnkẽrẽ e'em, wuye'eap tak — io'e Jesus cebe ip.
23610	MAT 13:2	Ade jĩjã o'je'awero Jesus xe. Imẽnpuye kobe be oõm ixe. Oabik kobe be. Adeayũ bit kapurũg̃ pe ma osodop ip kacũg̃cũg̃'i.
23612	MAT 13:4	Tamududum pima, xepxepta o'ta'at. E bitako dag̃ o'ta'at — io'e Jesus. — Ixeda wasũyũ o'ta'o'o, ajẽmjẽm pima ip — io'e Jesus.
23614	MAT 13:6	— Imẽn tak kaxiepiat e ajẽm puje, kaxie o'g̃uy'ũ ibo kadai — io'e. — Ikaraw o'e. Oe'ũ tãbuju ba'ore buye — io'e Jesus.
23616	MAT 13:8	— Wara'ata ma katõ be o'ta'at. Ig̃oda o'ta'acog̃. Katõ be o'ta'acog̃ — io'e Jesus. — Ta'ade o'e. Pũg̃pũg̃ kadai be ta'adesu o'e―30 be o'e ta―katõ peata. Wara'at kadai be ta'ade o'e―60 be o'e ta. Wara'at kadai be ta'ade jĩjã o'e―100 be o'e ta — io'e.
23623	MAT 13:15	Jag̃uymu'ũm ojuy ip: Ja'õpi o'jewa'õpinomudip ya'ĩjoap puxim. Jeta o'sutanomudip ijoap puxim. Imẽn'ũm pima bit kadi ijojom ip, ya'ĩjojom tak. Imẽn'ũm pima bit kadi ip itaybit o'e. Okay itabut kuka o'e ip. Õn kuka adi ip og̃u'ada, ikẽrẽat uk'ug̃ cewebewi, io'e Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus. — G̃asũacat muwẽnuwẽn pit o'e — Jesus o'e. Imẽn Jesus o'e itaybit g̃asũacat itaybit pin pima, ip kajuk ig̃uycũg̃ ikẽrẽat kug̃ puye iam―ikẽrẽat kajuk o'jere ip, kajuk Deus ikẽrẽat o'ju'uk ixeyũ bewi buye iam.
23627	MAT 13:19	— Deus ekawẽn a'ĩjojoayũ ig̃oda buxim―e be ta'at'anata buxim. Deus soat kukan ekawẽn ya'ĩjojo ip. Imẽnpit itaybit g̃u ip apẽg̃ape Deus ekawẽn iam. Satanás oajẽm cekay ip―Deus ekawẽn a'ĩjojoayũ kay. Yag̃uyba'ũm'ũm ip cekawẽn kay―Deus ekawẽn kay, Satanás oajẽm ip cekay buye — io'e Jesus cebe ip.
23628	MAT 13:20	— Wara'acayũ Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Ixeyũ iboapta buxim ip―karatũg̃'a parak tag̃ata buxim ip. Dao ma Deus ekawẽn cocom o'e ip. Koap icokcok cĩcã e'em ip―ijojoayũ.
23630	MAT 13:22	— Warara'acayũ o'ya'ĩjojoiayũ widaoho parak tag̃ata buxim. Ixeyũ Deus ekawẽn o'ya'ĩjojo ip. Imẽnpit soat em g̃ebum ip jemukaypinput kay. Tuybe ocokcok cĩcã oce dinheiro kug̃ pima iãn e'em ip. Deus ekawẽn kay ip yopĩt ma itabut. Deus ekawẽn muwẽnuwẽn g̃u ip warara'acayũ be―jebureyũ be — io'e.
23631	MAT 13:23	— Warara'acayũ o'ya'ĩjojoayũ ig̃oda buxim―katõ beata buxim. Ixeyũ Deus ekawẽn kay jĩjã ip. Apẽg̃ape Deus ekawẽn iam ip itaybit. Deus ekawẽn tag̃ jekukum ip. Ixeyũ duk'a xeayũ dak Deus ekawẽn tag̃ jekukum, Deus ekawẽn a'ĩjojom pima. Ade Deus ekawẽn kay itabut jeedop ip. Ade ip e'em soat ka dag̃―Deus kay itabucayũ. Kadai'ip puxim ixeyũ―ya'a'eat'ip puxim. 30 be o'e takug̃'iat'ip puxim ip, 60 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak, 100 be o'e takug̃'iat'ip puxim tak — io'e Jesus jeweju etaybitbinayũ be.
23643	MAT 13:35	Imẽn o'jebapuk apẽn Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat o'e'e iap. O'jekawẽn ixe: Wuymutaybitbinap ekawẽn acã ceweju ip og̃uwẽnwẽn. Ya'õba'arẽm ipi ebapuk ebi kaap ekawẽn og̃uwẽnwẽn, i. Imẽn cuk o'e Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat.
23662	MAT 13:54	Oajẽm. Iboceayũ mutaybitbin o'e Deus eju kawẽnwẽnap'a be. O'yag̃uybabi'ũm iboceayũ. — Apẽn sute soan itaybit imẽn? — io'e ip. — Apẽn xe'e sute o'g̃ubapuk wuywebe i'e ba'oreap? — io'e ip jewewebe.
23672	MAT 14:6	Peta bima bit Herodías it o'jebapuk da'i'in Herodesyũ etabut pe. O'jebapuk Herodes kapap epeta buye. Cekay jĩjã o'e Herodes―ayacat yaypan'isuat kay.
23673	MAT 14:7	— Da'i'iap kay jĩjã õn — io'e yaypan'isuat pe. — Emukaypinput eg̃uwẽn owebe — io'e. — Deus etabun õn e'em ewebe emukaypinput og̃ũm ewebe — Herodes o'e. — Deus cuy ipiat supi'ajoat owebe, wa'õ dag̃ g̃u iũm pima — io'e.
23680	MAT 14:14	Kobe bewi cẽm puje, Jesus ade jĩjã o'jojojo. Itabotaidabotbot o'e cekay ip. G̃ebuje iwãtaxipipiayũ o'g̃u'ada Jesus.
23698	MAT 14:32	Kobe be oõm―xepxem. Kabido o'subido'ũm g̃ebuje bit.
23702	MAT 14:36	— Iwãtaxipipiayũ esay ukpi mucay pin cĩcã je'ada am — io'e ip Jesus pe. Genesaré watwat o'e ip. — Ha'a — Jesus o'e. O'je'ada ip―soat o'g̃ucay'iayũ―soat iwãtaxipi topibiyũ.
23703	MAT 15:1	Fariseuyũ oajẽm Jesus kay Moisés ekawẽn imutaybitbin'ukayũ eju. Jerusalém ka bewiayũ osodop ip―soat ip. (Kuyje Fariseuyũ oekuku ip aypapayũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃. — Jekõn awap jewebuwuywuy'uk'ũm pima, xipat g̃u wuyxe — io'e ip kuyje. Imẽnpuye Fariseuyũ oajẽm Jesus kay.)
23704	MAT 15:2	— Apẽnpuye eweju etaybitbinayũ jewebu wuywuy'uk g̃u ip, jekõn awap? — io'e ip Jesus pe. — Xipat g̃u imẽn — io'e ip. — Wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ g̃u ip jekukum, jewebuwuywuy g̃u ip puye — io'e ip cebe.
23705	MAT 15:3	— Pãm eyju? — Jesus o'e. — Apẽneju Deus ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum? Apẽneju wuyajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ acã eyju jekukum? Deus ekawẽn tag̃ g̃u eyju jekukum — io'e Jesus cebe ip.
23708	MAT 15:6	— Eyju dak e'em warara'acat pe: “G̃ebuje cũg̃ ma e'em ewebe ebay jukukuk xipan'ũm pima,” i — io'e Jesus. — Imẽn ma ajojoyũ'ũm'ũm ekawẽn tag̃ ip jekukum, Deus a'õ mubuyxi'ũm'ũmay eyju — Jesus o'e Fariseuyũ be.
23710	MAT 15:8	“ ‘Deus kay oceju,’ i napa ma e'em iteyũ wuyjuyũ,” i. “Imẽnpit okay g̃u ip,” i'e'em Deus, i juk o'e Isaías — io'e Jesus.
23722	MAT 15:20	— Ijodiacat ikẽrẽat mujurũg̃rũg̃'uk, aypapa'ũm'ũm ekawẽn tag̃ jewebuwuywuy'ũm puye g̃u―soat em ikẽrẽat kay g̃ebum puye acã. Ig̃o ag̃uykẽrẽat acã eymukẽrẽrẽrẽn. Iboam eytaybit g̃u buk? — io'e jeweju etaybitbinayũ be.
23727	MAT 15:25	Jesus wap o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ayacat. — Kariwa — io'e. — Obuywan ece — io'e.
23733	MAT 15:31	Yag̃uybabi'ũm o'e ip―adeayũ, xĩg̃xĩg̃ pa'ore topibiyũ o'jojojo ip puye. Yag̃uybabi'ũm o'e ip, kawẽn pa'ore tũibiyũ dak o'jojojo ip puye. Ita'ũm topibiyũ tate o'e. — Ka'ũmg̃u xipacat Deus co'iat. Israel naxeg̃ebitbit Deus mubuyxi. Ixe a'õbi o'je'ada ip — io'e yag̃uybabi'ũmayũ.
23736	MAT 15:34	— Pebũrũ pão'a opop? — io'e cebe ip. — 7 be — io'e ip. — Pũg̃pũg̃ ma axima'it'it tak — io'e ip.
23738	MAT 15:36	Pão'a o'yabu Jesus―7 beat'a. Axima dak o'jat. O'jekawẽn Jesus Jebay be―Deus pe. — Bay! — io'e. — Xipat ẽn, ocewebeam ocexat eg̃ũm — io'e. Soat xat o'takat Jesus―pão'a, axima dak. O'yamu'acog̃ cĩcã. Ya'ade jĩjã o'e. Ade axima dak, imu'acog̃ puye. Iũmũm o'e jeweju etaybitbinayũ be. Cexat ũmũm o'e ip iboceayũ be.
23743	MAT 16:2	— Og̃ubapuk g̃u juy — Jesus o'e cebe ip. — G̃asũacat ikẽrẽat kug̃ayũ ip. Deus kay itbut'ũmayũ ip. Eywebe i'e ba'oreat og̃ubapuk g̃u. — Kan pima eyju e'em, “Kuyajeat kabia idip ma e'em, kabi ipakpuk puye,” i. Kabia isum pima eyju e'em, “Muba'at oajẽm g̃asũ, kabi ipakpuk puye, kabikerere buye dak,” i. Eyetaybit cĩcã apẽnape kabi ipakpukat iam, kabi kay ag̃ puye. Imẽnpit eyetaybit g̃u apẽnape oce'e'eap iam. Ajo juk o'jebapuk Jonas pe iap puxim pit g̃uyjom je'bapuk eyetabun — io'e Jesus. Imẽn Jesus o'jekawẽn cebe ip, itaybit puye ip apẽnape kabi ipakpukat iam, ijojom pima ip. Imẽnpuxim Jesus e'e'ap cuk o'jojojo ip. Itaybit kuka o'e ip Jesus bacaap Deus xewi osunuy iam. — Kuyje Jonas o'jẽm axima bog̃at uk pewi. Icẽmãn kuyjeacat pe i'e ba'oreat o'e. Imẽnpuxim g̃asũ ag̃okatkat waram g̃uto itait je'e, ce'ũ'ũayũ dopap pewi cẽm puje xeku. G̃asũacat pe i'e baõreat je'e xeku waram itaicap. Wara'at g̃u eywebe i'e ba'oreat g̃ubapuk eyetabun―xeku waram itaicap acã Deus g̃ubapuk — io'e Jesus. Ibocewi Jesusyũ o'ju ip wara'at ka be.
23755	MAT 16:14	— “Teku waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em ip―pũg̃pũg̃ e'em ip — io'e ip. — “Teku João Batista―waram g̃uto o'jetait'iat,” pũg̃pũg̃pũg̃ e'em — io'e ip. — “Teku Elias―waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip. — “Teku Jeremias―waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip. — “Teku kuyjeat―Deus ekawẽn muwẽnuwẽn'ukat―waram g̃uto o'jetait'iat,” i'e'em warara'acayũ — io'e ip.
23763	MAT 16:22	Pedro ibodi ma o'tujowat jeweju, kawẽn ãm. — Jaoka g̃u ip. Deus bikuyap tomuju g̃u, Kariwa — io'e Pedro. — Je'bapuk'ũma — io'e. Imẽn Pedro o'e Jesus pe. Imukorẽm pin, Pedro xe xipat g̃u kuka o'e imẽn pima bit.
23775	MAT 17:6	Ijo buje, ebapũg̃ayũ o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ ip. Iparara jĩjã o'e ip Deus kabikerereat pidasewi o'jekawẽn puye.
23783	MAT 17:14	Jesusyũ oajẽm adeayũ kay. Iboceat o'jẽg̃'aecõg̃cõg̃―ag̃okatkat. O'jẽg̃'aecõg̃cõg̃ Jesus wap.
23784	MAT 17:15	— Okpot kay etabotaidabotbon cuy, Kariwa — io'e. — Axik opop cebe. Ipiat'ajojom ibiõg̃buk kẽrẽat pibun — io'e ag̃okatkat Jesus pe. — Ade em o'at'at daxa be. Ade em oakõmkõm idibi be — io'e.
23787	MAT 17:18	Ibiõg̃buk o'g̃ukorẽm Jesus. — Ejẽm — io'e Jesus ibiõg̃buk kẽrẽat pe. O'jẽm jekukat xewi―ag̃okatkat ipot xewi. O'je'ada g̃axĩn ma ibiõg̃buk kẽrẽat kug̃ topibit.
23790	MAT 17:21	— Deus a'õbi'ũm pima bit, o'jẽm g̃u kuka ip―ibiõg̃buk kẽrẽayũ. O'jẽm g̃u kuka ip ikukukayũ bewi. Deus kay g̃ebum pima, wuyju jekõnkõn g̃u e'em acã o'jẽm ip, Deus eju wuyekawẽnwẽn'uk pima dak — io'e Jesus.
23791	MAT 17:22	G̃ebuje o'je'aweroro Jesusyũ Galiléia eipi be. — Soat wag̃o õn — Jesus o'e cebe ip. — Ipi juacayũ odujowan ip oaoka pinayũ kay.