23233	MAT 1:20	Nxe³tãu³ãn²tu̱³ta¹ nũ¹ha̱in³nha²tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã³jah¹la² oh³xan¹jah¹la² wxa²kan³sxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³ka³tu̱³ Jo³se²ah³la² sxa³sxã³ ãu³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ãu³xi²tãu³a² ã³nhxi²sxã³nho³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². ónhxi²sxã³nho³kxi²te³nah¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã¹jah¹la² ã³tĩ³sxã³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: — Jo³se²ah³lãi³. Ta³vi²yah³lu¹ta² a²ne³sa³wit3si¹lxi¹. Txa²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xa² wi¹lain³kxi¹sẽ¹li¹. “Ta¹ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxa² so¹nha¹tũ¹xã¹.” Nxi¹lxi¹. Nxẽ¹nha²kxai³ hxi²waun³txi³txa³hẽ¹li¹. Ta¹ka³lxai²na² so¹sẽ¹li¹. Wẽ³sai²na² ta¹ka³lxa² wẽh³ni¹kxa² hai³txi³ yuh³xai²nãn¹te² we¹kxe³su² nxe²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² yãu³ka³jxah¹la² te²hi²sen³su² wĩn¹txi²nxa³kxan²ti³ wẽ³sa² wet1jah¹lai²la¹wi¹.
23240	MAT 2:2	— Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ Ju³te²a² wa³kxẽn³yah³lo²nũ³a² kwẽn¹ta² a³li³lah¹jah¹la² he¹ji¹wi¹? Txa²ha³lo²a² a³li³sĩ¹na¹hĩ¹nai³tã² a²hxi³ka²ta³khai³xa² ĩ²sĩ¹na¹hẽ³li¹. Nxe³ka³tai²na² ĩ²sĩ¹na¹ha²kxai³ wẽ³sai²li² sa²nẽn¹kxi²te³lhxã³ wxã³ye¹nx2ti³nha¹wi¹. Nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23244	MAT 2:6	“Wxãi²na² Be³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³si²yah³lxi¹lxi¹. Ju³te²a²ko³xan¹thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Thĩn³kãi²nxa³te²hũ̱³kxan²ti³ Ju³te²a² hxi²kan¹te²nãu³xai²na² kãin²te²lo³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la²nũ³a² hxi²kan¹ta² si³yxau³ti³lo³nx2tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³su² txa²nũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ a²wa³kxẽn³no³nĩn¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³xai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23251	MAT 2:13	Nxe³nxa²ha¹te¹ tĩh³nu² ã̱³lxi³ ĩ³xain¹tãu³a² Jo³se²ah³la² sxa³sxã³ ãu³xi²nũ²la² hxi²sxã³nhon³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²an¹jah¹la² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Jo³se²ah³lãi³. Ĩ³sa²yxau³txu¹li¹. Wẽ³sai²na² tẽ³i² a²hã³ka³nãin²txi³ tẽ³i² nxẽ³ka³tu̱³ E³ji²ta²ko³xa² ih³saun³txa²hẽ³li¹. E³ro²jah³la² Wẽ³sa² ĩ³su²lhã³te³na³li¹. Nxe³ha²kxai³ wa³su³txi³ ih³saun³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²ai²li² yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yxau²ta³lun²na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hen³txi³nx2ta¹tu¹wi¹. Oh³xan¹jah¹la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23268	MAT 3:7	Nxe³tãu³ãn²tu̱³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wxã³ha²kxai³ sa³tu³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wxã³ha²kxai³ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹te³lhxã³ wxã³ain¹tãu³a¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² e³te³nah¹lxi¹: — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³nai²li² a̱n³txi¹nx2ti³na³li¹. Nxe³sxã³ wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: “Ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹sain¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹yex1sain¹tũ¹xã¹, a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa²su¹.” Nxe³nyhah¹lxin¹kxan²ti³ ti³he¹nxe²nxa³wi¹. Nxe³sxã³ wi¹lhin¹ki³lxo³yah³lxin¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³nai²li² ĩ³ki²ha¹kxi²yah³lxan³tho³li¹.
23269	MAT 3:8	Ya²la³tu̱³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²si¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ kãi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Hi³a²ne³kxai²na² wi¹lye²kxai²nãn²tu̱³ a²nxã̱³kxai²na² wi¹nũn³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³jah³lxi³nũ³nhẽ¹li¹. Wi¹tẽ³kxai²na² wi¹lxa³nxã̱³kxi²kxa²yã¹nxa² wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.
23270	MAT 3:9	Nxe³yãn¹ta¹ wãn³txi³la³ ĩ³wa²lũ³xi²sah³lxin¹jau³la³ nxe² e³kxi²sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Sah²lxan³te³nah¹lxi¹: “A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³su² ki̱³tã³li¹. Nxe³ki̱³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wi¹lhxã³ ĩ²nẽ³tu¹wi¹.” Nxe² ĩ³ye³kxi²syah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wxa²sũ̱³nu²khai³su² kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wi¹. Ten³kxai²nãn²tu̱³ kwa²txah³la³kai²na² tẽ³sxã³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³a² ka³te̱³na² wet1si¹jau³su² hxi²ka¹nhĩ̱³nx2na³li¹, Txa²wã¹sũ̱³na²su¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² wẽ³ha³lxi³su² ti³hi¹tai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.
23271	MAT 3:10	Jã¹nxe³jut3su² hi³a²ne³kxai²na² ĩ²li³te²la³ wi¹nã̱³kxi²nxa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² hxi²ka² ĩ³tau³ka²tã³sãn²nũ²la² ha³nxe²a² yat3sxã³ hxa³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te³lhxã³ kxa²yã¹nxe² wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23272	MAT 3:11	Nxe³nũ²la² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹tũ̱³ka̱³txai²na² ãh¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Jã¹nxa¹jut3su² txai²na² sa²kxai³lu² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²lxin¹ju³ta³nũ³a² hxi²ka¹nhĩ̱³na¹wi¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²si¹nx2ti³sãn²ka³tu̱³ ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²lxin¹ju³ta² hxi²ka¹nhĩ̱³na¹i¹. Nxe³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²tu̱³ txa²si³yo³na² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³ wa³to²hi²sa²jah¹la² wxã³tu¹wi¹. Wxã³te³na¹ hxi²kan¹txi³ wa³to²hi²sa³ha²kxai³ a²yu³kxa² yu³wi²kxi²nha²ka³lo³a² tẽ³sxã³ ã³nhit1sxã³ ã³si³tẽ³kxi²na¹kxe³su² hxi²ka¹nhĩ̱²nxa³nha²wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ũ³hũ¹nx2ti³ha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³nhxan³ka²ti³nx2ti³ha²kxai³ nxe³jah¹lo²su²na³li¹.
23275	MAT 3:14	Yxãn¹ta¹ ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹xa³ta̱³lxa¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: — Wxãi²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sxa³lxi¹. Ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²ha¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. Ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹san¹ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxan²ti³ txa²hxi²ka² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹si¹nxa²ha¹jau³nũ³su² wxã³san¹kxai²nãn²tu̱³ti¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23297	MAT 4:19	Jã¹nxe³sxã³ a²lon³ti³nãu³xa² ĩ²yah³nũ²la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Nxex3jah³wxi¹. ósi³tẽ³sa¹hẽ¹li¹. A̱i³na² ã³na¹yah³to³hxain¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ã³si³tẽ³sa¹hin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ĩ³kaix1so¹ja³hin¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹, ã³si³tẽ³kxi²sa²si¹hain¹jau³su¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23307	MAT 5:4	Hĩ¹nai²na² ãin²ti³sxã³ nã̱n³ta² ha³lo²ai²na² hin¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ ĩ³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nx2ti³tu¹wi¹.
23308	MAT 5:5	Hĩ¹nai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² yen³nãu³a² thãi³ti³la² yxau²xai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jau³xai³tã² hãi¹nxe³ti³xa¹ sa²hau³ko³tũh¹nx2ti³tu¹wi¹.
23313	MAT 5:10	Hĩ¹nai²na² wain³ju³ta² so¹lxi³ kãi³yah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² khãuh³lxa³thin¹nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹.
23314	MAT 5:11	Hĩ¹nai²na² Txa²wãn³txa² sa²yxo²we¹jah³lxi¹lxi¹. Yxah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²ai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³te²su² te²a² ko̱³nxe³ti³ e³kxi²nx2ti³ta̱³nxa² khãuh³lxa³ti³nx2ti³ta̱³nxa² ki³han³jau³su² e³kxi²nũ¹nx2ti³ta̱³nxa² nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³jah¹lxi³hẽ¹li¹.
23315	MAT 5:12	Kãin² ka³lih³sxã³ wi¹lxon³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Kxãn³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²ai²na² oh³nãn¹ko³nãu³a¹ ũ³yho³hi¹nx2ti³ju³ta³nũ³a² wi¹ju³ta² yũ³nx2ti³tu¹wi¹. Jã¹nxe³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³nx2ti³kxa²yã¹nxe² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² wxa²ne³hẽ³tu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² khãuh³lxa³tain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹li¹, Sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²ã³ain¹te²nũ̱³ka̱³txa²su¹.
23317	MAT 5:14	Te²yã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹ha³lo²ai²na² a²ha²tet1jut3sũ̱³yah³lxi³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Wã³la³ka³txa² a²ne³ka³nah²nãu³a² sxi²je³na² we¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hãi³i² yxau³hĩ̱³nx2nxa³wi¹. A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ e³lxah¹ ĩ²ain¹tu¹wi¹. Te²yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹ju³tai²li² a²nũ²a² e³lxah²lxi³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² e³lxah²lxi³ ĩ²ain¹tu¹wi¹.
23321	MAT 5:18	Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²wã¹ha³lo²ai²na² oh³nãn¹ko³nãu³a² yuh³nãn¹ko³nãu³a² nxe³sxã³ wa³su³txi³ tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Nxẽn²nxa³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Wãn³txai²na² yxau³ka³na³ka³na³kxan²ti³ yau³jũ¹lxi³jau³su² kxan²ti³ hai³txi³ tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Jã¹nxe³jau³xu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² we¹ta³lun²sãn²tu¹wi¹.
23323	MAT 5:20	Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. E³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² nxain¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²ten³jau³su² sa²yxo²we¹tai¹nxa³wi¹. Nai¹nxa³ha²kxai³ wxãi²na² sa²kxai³lu² wa³to²hi² wi¹la³ wet1jah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yũ³nx2ti³xa³lho³li¹.
23324	MAT 5:21	Nxe³nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xa² ain³kxain¹jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³sun²tã¹ki̱³ju³ta² wai³nxa³wi¹. Ĩ³sun²tã¹ain¹yah³lxin¹kxai²nãn³tu̱³ wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.
23325	MAT 5:22	Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² nxe³nx2ta¹te³nah¹lxi¹: “Wxa²lo³nai²na² ĩ³a̱n³ta³kxi²nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹.” Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²lo³nai²na² nxe²e³kxi²yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Ra²ka²jah¹lo²si¹lxi¹. Ĩ³lxi³thi¹nxa³jah¹lo²si¹lxi¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Si³ne²tri³o²tũ̱³ka̱³txai²na² Ju³te²a² a²hxi²kan¹ti³nũ̱³ka̱³txai²nãn²ta² hxi²ka² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ nxe² e³kxah²lxin¹te³nah¹lxi¹: “A²hoh³lxi³su² yũ³nxãn²nxa³i¹.” Nxe² e³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² ko̱³nxe³khaix1ju³ta² ha³nxe² ĩ̱³sa²tẽ³ju³tai²na² yxau³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² yũ³yah³lxi¹nha³tai¹.
23328	MAT 5:25	Wa³su³txi³ hãu²not3nyha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ nyhah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³ wxa²wã³tã̱³xai²li² tẽ³nxa²lxi³sxã³ hxi²kan¹ta² si³yxau³jah¹la² ã³sa²so¹nx2ti³ha³ta²wi¹. ósa²so¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ po³li²sa²jah¹la² sa²nũ¹nx2ti³ha³ta²wi¹. Sa²nũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi¹nx2ti³ha³ta²wi¹.
23329	MAT 5:26	Nxe³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ wa³su³txi³ ã³wa²su¹kxi¹nx2ti³xa³lho³li¹. Yen³kxa² ũ³yho³hi²ta³lun²yah³lxi³sã²nĩn¹ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ã³wa²su¹kxi¹nx2ti³ju³ta³nũ³a² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ju³ta² yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² ã³wa²su¹si¹nx2ti²jau³su² ĩ³ye³kxah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³ha³tai¹.
23331	MAT 5:28	Nxe³yãn¹ta¹ e³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Txu¹ha² ã̱³xai²na² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² e³yah³lxin¹jau³su² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txu¹hai²li² ũ³whĩn¹ti³sah²lxun¹nãn³kũ².” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ya²la³tu̱³ txu¹hai²na² ũ³whĩn¹ta³kxi²nyah¹lxin¹kxa² yã¹nxe² hxi²ki³te²li³ yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.
23334	MAT 5:31	Txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²ai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹ nxe³te³nah¹lxi¹: ‘Txu¹sa²khai³ta¹ka³lxa² ã³na¹a¹tũ¹xã¹.’ Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ha³te̱h³nxã³nxa² tẽ³sxã³ a²ten³jau³su² ũ³wha²li¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³txã³nxai²na² tẽ³sxã³ txu¹hai²na² ũ³hũ¹jah³lxi³sãn²sxã³ ã³wa²sut1sxã³ yxau³hĩ̱³nx2na³li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.
23335	MAT 5:32	Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wãn³txai²na² ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹jau³xa²sa¹: Txu¹hai²na² txu¹sa²khai³ta¹ka³lxa² in³txa² ã̱³xai²na² ũ³whĩn¹ti³nhãn²nxa³ta¹ka³lxa² nxe³ta¹ka³lxãin²txi³ tẽ³sxã³ ã³na¹kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ in³txa² ã̱³xah³la² so¹nh³kxai²nãn²tu̱³ txu¹hai²na² te²ain²txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ti³nyhu¹kxa²yã¹nxe² hxi²ki³la³hĩ̱³nx2na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tai²la¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ in³txi³su² ĩ²li³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² txu¹hai²li² ã³na¹kxi²ta¹ka³lxai²li² nxe³ta¹ka³lxãin²txi³ so¹nh³kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lai²na² txu¹ha² ã̱³xa² ũ³whĩn¹ti³nhyu¹kxa² yã¹nxe² hxi²ki³lon³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tai²la¹wi¹.
23340	MAT 5:37	Hãi¹nxe³sxã³ e³in¹jau³nũ³su² nxĩn¹te³nah¹lxi¹: “Nxẽn²na³li¹.” Ta̱³nxa², “Nxe²nxa³wi¹.” Ta̱³nxa², nxĩn¹jau³su² ã³nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxĩn¹kxa²yu³su² jau¹xai²lan¹nha²kxai³ wai³nhĩ̱²nxa³wi¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.
23346	MAT 5:43	Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² yau³ã̱³xai²na² ain³kxain¹jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² wa³kxa² yxau³nũ¹jah¹la² a³lxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ wxa²ko̱¹ko̱¹ah³la² hi̱t3jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³sxa³wi¹. A²nũ²a² ĩ³tih³nxe³nx2ti³ te²nãu³xu¹tai²na² wãn³txi³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.
23347	MAT 5:44	Nxe³yãn¹ta¹ txa²yxo²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wxa²ko̱¹ko̱¹nãu³xa² a³lxin¹txi³txai¹nhẽ³li¹. Ha³lo²a² khãuh³lxa³ti³hi¹nx2ti³si¹hain¹jau³nũ³a² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³kxan²ti³, “Wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ yxau³txai²lã¹. Khãuh³lxa³ti³hit1sah²lxin¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na²sa¹.” Yah³lxin¹jau³su² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ĩ³hi̱³txã²tain¹te²na² sa²kxai³lu² wi¹ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ ĩ³wa²lã³xi²txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²ai²na² yxo²ha³nxe³lhxa³txi³ ko̱³nxe³ti³hit1sxã³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³ta̱³nxa² khãuh³lxa³ti³nx2ti³ta̱³nxa² nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² wi¹lĩ²si¹hain¹ju³ta³nũ³a² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹.
23348	MAT 5:45	Nxe² kãi³ũ¹hain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹wĩ³na² Si³yxau³tãu³a² oh³na² yxau³jah¹la² a²ki³lha³lxa²nãu³lot3nx2ti³tu¹wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³nai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ wi¹lhin¹te²la³ ta̱³nxa² ko̱³nxe³thin¹te²la³ ta̱³nxa² nxe³te²na² a²yxo²ha³kxa¹ u³je³na³ka² ĩ³ha³te¹kxi²te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²ai²na² wi¹kãi³ta̱³nxa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ta̱³nxa² a²yxo²ha³kxa¹ wẽ³ha²yau³xa² wẽ³hã¹si¹jau³su² sa²si¹hã³te²ju²hẽ³li¹.
23349	MAT 5:46	Jã¹nxe³kxe³kxa²ya̱³lhu² a²nũ²a² a³lxi²nx2tain¹te²na² so¹lxi³ a³lxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yho³hi²yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² kãi²nhĩ̱²nxa³lho³li¹. Nxe³sxã³ a²nũ²a²nãu³xa² ũ³yho³hi²ki̱³ki³a² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txa² te²yã¹nxe² kãi³ain¹nũn³te²ju²hẽ³li¹.
23350	MAT 5:47	Te²yã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ne³khauh²hain¹yah³lxin¹te²na² wxa²wã³tã̱³nãu³sxu² kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²na² so¹lxi³ wi¹le³kxain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wai³nhĩ̱²nxa³wi¹. A²nũ²a² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² te²yã¹nxe² kãi³ain¹nũn³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te²nãu³xa² hai³txi³ ã³wa²to²hi² wi¹le³kxi²yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxi¹.
23352	MAT 6:1	Ju¹ta³la³ nxe³ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² sa²nẽn¹kxi¹nx2tain¹jau³nũ³su² yũ³tu¹wi¹. Nxe³nx2tain¹ju³ta² wi¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²si¹nx2ti³jau³su² jau³xa² so¹lxi³ kãi³sxã³ ãn³ten³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³to³ta¹ nxe² kãi³sxã³ ãn³ten³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ kxã³nãu³a¹ Wxa²wĩ³na² Si³yxau³ka³txa² Oh³nãn¹jah¹la² wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² ũ³hũ¹nx2ti³xa³lho³li¹.
23354	MAT 6:3	Yxãn¹ta¹ wxa²nũ̱³ka̱³txa² te²yã¹xah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ a²nũ²a² ĩ²nx2ti³xa³tãu³a² yen³kxi³txa²jah¹la² hxi²nũ¹tain¹jah¹lxi³hẽ¹li¹, kãin²te²lo³nx2tain¹kxa²ya̱n³txi³su¹.
23355	MAT 6:4	Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hãi³a² wi¹kãi³ye²yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹wĩ³na² Si³yxau³jah¹la² hãi³a² kãi³ki̱³kxa² ĩ²nẽ³jah¹la² ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹.
23357	MAT 6:6	Yxãn¹ta¹ wxãi²na² sa²kxai³lu²: “Sũ̱³na² e³kxi²to³ha¹tũ¹xã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²kxi²nẽ³jah¹la² nũh¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³su² hãi³a² e³kxi²ki̱³to³jau³xai²na² ĩ²kxi²nẽ³jah¹la² Te²hi²sen³kxai³lu² ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹.
23365	MAT 6:14	Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ ne³wã²na³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ti² Wxa²wĩ³na² Oh³na²yxau³jah¹la² ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxe³su² ne³wã²na³ũh¹nx2ti³nũn³tu¹wi¹.
23366	MAT 6:15	Nxe³yãn¹ta¹ wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³ke³la³te²kxai³ te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũ¹sain¹na²hẽ³na¹. Ne³wã²na³ũ¹hain¹nxa³lho³na¹.” Nxĩn¹ke³la³te²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³su² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ne³wã²na³ũh¹nx2ti³hĩ̱²nxa³wi¹.
23368	MAT 6:17	Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²na²: “Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³la¹nhai¹. Yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹a¹tũ¹xã¹.” Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ye³hi̱³nha² wxa²hxi²khai²lxi² nxe³te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ²nxa²tain¹kxai²nãn²tu̱³ yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yah³lxin¹ju³ta² ĩ²nxa²ti³xa³lho³li¹. Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ta¹ Wxa²sũ̱³nai²na² ĩ²ki̱³sxa³jah¹la² ĩ²nxa²ti³tu¹wi¹. Ĩ²nxa²ti³ha²kxai³ kxã³nãu³a¹ ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹.
23371	MAT 6:20	Nxe³yãn¹ta¹ oh³nãu³nãn¹ko³xa² wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³nhũ³a² ũ³wha¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxa²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ wa³lan²txa³ ĩ³kho³kxi¹nx2ti³xa³ha²kxai³ ĩ³nã̱n¹kxi²sxã³ kho³thxa³txa³ha²kxai³ nxẽn²nxa³lho³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹jah¹la² hãi³a² wxã³sxã³ kãi³sa²no¹ki²nxa³lho³li¹.
23376	MAT 6:25	Jã¹nxe³jut3su² na¹ha²kxai³ ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Wi¹yxau³yah³lxin¹ju³ta² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Yain³txi³su² yain³yah³lxin¹kxe³nũ³su² ta̱³nxa² ĩ³na²kxi³jau³su² ĩ³na²yah³lxin¹kxe³nũ³su² ta̱³nxa² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Wã²la² ka³lo³ai²li² ũ³whi²kxi²nhãn¹ka³lo³nũ³ai²li² hxi²waun³txi³nha²sxã³ yxau²xai³ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nxe³jut3su² ka³te̱³na² yxau²xai³ki̱³ju³ta² sa²kxai³lu² yain³txi³su² a³lxi² wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ txa²wã¹nũ²ai²na² sa²kxai³lu² wã²la²ka³lo³su² a³lxi² wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹.
23377	MAT 6:26	Nxe³sxã³ a̱i³kxe³su² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Hai³sxai²li² ũ³whĩ̱¹ai¹nxa³ha²kxai³ yain³txi³su² wxa²so¹sxã³ ũ³wha¹ai¹nxa³ha²kxai³ nxai¹nxa³kxan²ti³nũ¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Oh³nãn¹jah¹la² hi²sen³su² ũ³yhai¹tain¹te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² te²kxai³lu² ã²la² kãi²non³sxã³ a³lxi²sa²tẽ³nx2ti³na³li¹.
23381	MAT 6:30	Hĩ¹na¹ wi¹we¹nha²kxai³ ka³nxa³ha²ta³ai²na² i̱³hxa³nha²kxai³ nxe³te²ju²hẽ³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² te²hi²sen³kxai³lu² ĩ³wi¹we¹je²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹, si³sa³yãu³sa³kxa² so¹lxi³ kxan²ti³na¹. Nxe³te²yã¹nxe² Txa²wã¹sũ̱³nain²txi³ hxi²kan¹txi³ wi¹lhau³ko³tũ¹nx2ti³tu¹wi¹, hxi²kan¹sxã³ wa³to²hi²yah³lxi¹nha²kxai³lu¹. Jã¹yxah³lxin¹ju³ta² yxo²ĩ²syah¹lxin¹ju³ta² kãin²ye¹nxa²ti³xa³wi¹.
23384	MAT 6:33	Nxe³yah³lxi¹nha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²wet1hxa³jah³lxin¹ju³ta² txa²nũ² ã³te³ni² Sũ̱³na² wi¹lhin¹ti³hit1txa²lxi³ju³ta³nũ³a² txa²nũ² ã³te³ni² nxe³jah³lxi³sã²nhẽ³li¹. Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxai²na² ã³taut3to³txai³yah³lxin¹kxai²li² ũ³tet1sũ³nx2ti³tu¹wi¹.
23386	MAT 7:1	A²nũ²a² ã̱³xai²na² yxo²wa³su³txi²sxã³ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yãn¹ta¹ nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²ka² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³nũn³tu¹wi¹.
23387	MAT 7:2	Nxe³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ³yĩ¹lain¹yah³lxin¹kxa²yã¹nxe² ĩ³yĩ¹li¹nx2tain¹tu¹wi¹. Hxi²kxã̱u³khaix1nxe³sxã³ o²la³kxi²nyhu¹ah³lxin¹kxa² yã¹nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² hxi²kxã̱u³khaix1nxe³sxã³ kãi³ũh¹nx2ti³tu¹wi¹.
23388	MAT 7:3	Wxa²wã³tã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³jut3su² ju³ta² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² kãin² wa³to²hi²na³li¹. Nxe³yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ju³tai²na² yã¹nx2na³li¹. Wxa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² ye³wi²kxe³su² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³kxe³su² wxa²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu²: “Txa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² sa²ye³sai¹kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² yxãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²kxe³su² ĩ²nyhah¹lxan³kxe³su² wai³nhĩ̱³nx2nxa³wi¹.
23391	MAT 7:6	Yen³kxa² wi¹lhin¹kxa² yũ³yah³lxin¹kxa² tẽ³sxã³ wai³a³lxa² kwa²a³na¹ũ³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ã³wa²lhxã³ ye³kãi²ne³nx2ti³ha³tai¹. Te²yã¹nxe³jut3su² txah³lxa³ki³a² a³lxi²ki³ai²na² yũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ kwa³jan³ta² yxa³kxa² ha³lo²a² yuh³xã¹na¹ũ³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe² ã³na¹ũ³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yxa³kxai²li² ti̱³ka³la³ju³ta² yũ²na³li¹. Nxe³sãn²ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ ã³nhe¹kxi²sxã³ ĩ³ya²lu¹nx2ti³ha³tai¹. Nxe³ju³kxai³lu² nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³yah³lxin¹tãu³a² nxe³jau³jau¹xai²na² a̱n³ta³kxi²sxã³ en²txain¹kxai²nãn²tu̱³ ha²ya̱³kxa² ĩ³hen³txi³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.
23392	MAT 7:7	Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²wi¹ju³ta² ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ yen³kxa² ã³ten³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a³ya³ti²yah³lxin¹tu¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ sxi²ha² a²yxo²a² ĩ³yxo²to¹tot1jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²than²yex1nx2ti³tu¹wi¹.
23393	MAT 7:8	Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³sxã³ Sũ̱³na² ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³yah³lxi³te² ĩ³nxãn²tu̱³ a²wi¹ju³ta² ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Yen³kxa² ã³ten³yah³lxi³te² ĩ³nxãn²tu̱³ a³ya³ti²yah³lxin¹tu¹wi¹. Sxi²ha² ĩ³yxo²to¹tot1jah³lxin¹te² ĩ³nxãn²tu̱³ sa²yxo²than²ye¹nx2ti³tu¹wi¹.
23394	MAT 7:9	Jã¹nxe³ju³kxai³la¹ wxa²wẽ³sai²na² yain³tũ̱³xa² ĩ³wã̱³txi³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ txah³lxa³kxa² ũ³hũ¹yah³lxi³hĩ̱³nhãn¹te²la¹xã³?
23395	MAT 7:10	Te²yã¹nxũn³sxã³ a̱i³na² ĩ³wã̱³txi³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ txih³xa³ ũ³hũ¹yah³lxi³hĩ̱³nhãn¹te²la¹xã³?
23396	MAT 7:11	Hai³txi³ ti³he¹nx2nxa³wi¹. Ko̱³nxe³ti³hin¹yah³lxin¹kxan²ti³ yen³kxa² wi¹te²na² so¹lxi³ wxa²wẽ³ha³lxai²na² ũ³hũ¹ain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Te²yã¹nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² Oh³nãn¹jah¹la² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³ti³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yen³kxa² wi¹kxa² wa³to²hi²sxã³ ũ³hũ¹nx2ti³tu¹wi¹.
23397	MAT 7:12	Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² wi¹lo²la³kxi¹nx2tain¹ju³ta² ten³yah³lxin¹kxa²yã¹nxe² kãi³ũ¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jau³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² wãn³txa² nxe² ĩ³ye³kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹.
23400	MAT 7:15	Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³tũ̱³ka̱³txa² nxe³ki³lxo³nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² wxã³ha³ta²wi¹. Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² ki³lxo³tai¹nha²kxai³ a²tai²na² o³ve²a²hũ̱³ye²tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ a̱u³txi³ a²ẽ¹nãu³ai²na² ko̱³nxe³thi¹nai¹nha²kxai³ ã³na¹nx2ti³te³lhxã³ nxai¹nha²kxai³ ha̱u³hũ̱³te²sin¹tu¹wi¹.
23401	MAT 7:16	Nxe³ha²kxai³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³ye²nxai¹nxa³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. O²la³kxi²ye²yhain¹ju³ta² wi¹lhin¹jut3su² ta̱³nxa² ko̱³nxe³thin¹jut3su² ta̱³nxa² a²ẽ¹nãu³ai²na² wi¹ko³nyha¹lxin¹tu¹wi¹. U²va²ki³a² kwa² hu³kxẽ¹ha² ĩ²li³tẽ¹ha² kũh²sxa³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ fi²ko²nxã̱³kxa² kwa² hi³sa³ka³txa² ã³nxã̱³kxi²te²sxa³yu²hẽ³li¹. Nxe³te²sxa³jai¹ti²tu³wi¹.
23408	MAT 7:23	Nxe³nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²na¹jau³nũ³su² nxe³na¹te³nah¹lxi¹: “Ĩ²nx2ta¹tũ̱³ka̱³txi³su² yah²lxa³lxi¹. ówaix3jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³thin¹ju³ta² kãi³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹.” Nxe³ai¹na¹tu¹wi¹.
23412	MAT 7:27	Nxe³ka³tu̱³ ton³ta³lun²nxa²ha¹te¹ wẽ³ha²yau³xa² kãin² wẽ³hã¹ha²kxai³ ka³wã³lxa² kãin² hũx1tha²kxai³ it3ta² kãin² it3tha²kxai³ nxe³te²kxa³kxa¹ sxi²hai²li² sa²kho³kxi²ye²nu²nhai¹. Sa²nai¹hxa³je²nũ²nhai¹, ka³yã̱³la² ũ³si³ka³tũ²kxi²sxã³ txon³kxi²ha²kxai³lu¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sa²jah¹lai²na² yã¹nx2na³li¹. Jã¹nxe³na¹jau³su² nxe³ye¹nxa²lxa¹wi¹. Nxe³jau³xai²na² a²yxo²ha³kxa¹ a²sa³wi³ha³lxai²na² a²nũ²a² ã³si³tẽ³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² nxe³sxã³ Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23423	MAT 8:9	Jã¹nxe³na¹jut3su² te²yã¹nxũn³na¹wi¹. hxi²kan¹jah¹lo²su² yũ³sa²nũ³nha²kxai³ so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txa² yu³nũ³na¹ha²kxai³ te²sa¹wi¹. Nxe³sxã³ txa²sa³wi³sxai²na² ai³si¹ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi²na¹kxai²nãn²tu̱³ ai³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ sa³wi³sxa² ã̱³xai²li² wxã³si¹jau³su² ĩ³kaix1so¹na¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ ã³wxã³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ txa²wa³ka³lxa² wa³kon³si¹ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi²na¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ wa³kon³kxi²sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxũn³te²sa¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².
23424	MAT 8:10	Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² jau¹xai²na² ain³kxi²nũ²la² ka³lih¹ti³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ ã³si³tẽ³kxi²tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Ju¹tai²na² sa²kxai³lu² jah¹la²nu¹tai²li² ĩ²sain¹te²sai¹nxa³nũ²nhai¹. Nxe³ta¹ yxo²ĩ²sain¹nũ²nhai¹. Yxãn¹ta¹ I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² a²yxo²ha³kxa¹ hxi²ka¹na¹ju³ta² ye³ka³lxa¹txi³ ĩ²sai¹nhxai²na²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ kũ³we²ki²la² yxo²ĩ²sai¹nhxai²nxa³hẽ³li¹.
23425	MAT 8:11	Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Kxã³nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³su² yũ³hĩ¹na¹ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na², I³sa²kah³lu¹tai²na² Ja³ko²ah³lu¹tai²na² nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² me²sa²ka³lo³a² ĩ³yain³te³lhxã³ ã³wxe³ain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹ a²nũ²a² ka³lxa¹te²nãu³xa² ha³lo²a² u³je³na² a³li³xi²tãu³an¹ko³xai²na² wxã³ai¹nha²kxai³ u³je³na² kan³tãu³an¹ko³xai²na² wxã³ai¹nha²kxai³ nxe³sxã³ wxã³sxã³ yai³nain¹tu¹wi¹.
23433	MAT 8:19	Nxe³tãu³a² in³jah³la² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxah³la² wxã³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Tih³nxe³sa²jah¹lãi³. Ha³lo²a² ĩ²li³tãu³a² ã³nxai³lin¹tãu³a² ã³si³te³kxi¹nx2ha¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².
23454	MAT 9:6	Yxãn¹ta¹ Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²su² na¹ha²kxai³ wxi²ka¹na¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ³ton³jah¹lo² ĩ³nxai²na² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹wi¹. Ĩ³sa²yxau³txi¹. Wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² sa²so¹sxã³ ã³nxĩ³txu¹li¹. Nxe³nxa²ha¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23459	MAT 9:11	Nxe³ju³tai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ai¹nha²kxai³ Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: — Ĩ³tih³nxe³nx2ti³jah¹la² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txi³su² a²nũ²a²nãu³xa² ko̱³nxe³ju³ta² kãi³te²su² te²nãu³xa² nxe³te²su² ain¹sxã³ ã³wxe³sxã³ ĩ³yain³ya³hain¹ju³tu¹tai²na² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³wxe³sxã³ ĩ³yain³ya³hain¹sĩn¹te²sin²ta²ku²? Wi¹kãi³jah¹lo²sin¹ke³la³te²kxai³ nxe² ĩ³yain³ya³hai¹nhĩ̱³nx2nxa³wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23463	MAT 9:15	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: — Yxau³nuh¹nx2ta¹tãu³a² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ heh³lxi² yxau³yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ju³ta² in³txa² txu¹ha² so¹nyhu¹kxai²nãn²tu̱³ a²ya̱³la²nãu³xa² ĩ³kaix1so¹yhain¹te²ju²hẽ³li¹. Ĩ³kaix1so¹sxã³ ã³yãn³nũ²kxi²sxã³ kãin² ĩ³yain³ya³hain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ju³ta² sa²kxai³lu² a²wẽ³sãi¹yah³la² yxau³ye²yhai¹nhĩ¹na¹ ĩ³kaix1so¹ain¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ heh³lxi² yxau³ain¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ yxan¹nãu³a¹ a²wẽ³sãi¹yah³lai²na² so¹kxain¹sxã³ sa²tã³tĩ̱¹kxi²nyhain¹tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ nxe³hĩ¹na¹ a²nũ²a² ĩ³kaix1so¹ain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ heh³lxi² yxau³ain¹ju³ta² wain³tu¹wi¹. Jã¹nxe³ju³kxai³lu² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² nxain¹sxã³ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²wet1si¹hain¹jau³su² heh³lxi² yxau³ain¹te²ju²hẽ³li¹. Ne³to³ta¹ txa²sa³wi³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² ã³waix3txai¹na¹hĩ¹na¹ so¹lxi³ heh³lxi² yxau³ain¹tu¹wi¹. ówaix3txa¹na¹kxe³su² ĩ³ãin²ta³kxai¹nha²kxai³ heh³lxi² yxau³ain¹tu¹wi¹.
23464	MAT 9:16	Jã¹nxa¹jau³su² a²nũ²a² wã²la² ũ³whi²kxi²nha²ka³lo³ai²na² tĩ³ka³lo³a² ã³ten²ti³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ tah²ka³lo³a² ũ³nhũ²kxi²sxã³ ũh³yxãi¹ain¹te²sxa³yu²hẽ³li¹. Tah²ka³lo³ai²na² ũ³nhũ²kxi²ki̱³ke³la³te²kxai³ ũ³wha̱t3kxai²nãn²tu̱³ tah²ko³lo³ain²ti³ ĩ³jot1sa²kxai³ tĩ³ka³lo³a² ĩ³jot1txa³ha²kxai³ nxe³sxã³ ã³ten²ti³hĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² wãn³txa² a̱in³so¹ki̱³sxã³ hã²wxãn³txa³ te²yã¹nxe² Txa²wãn³txa² ã³ki³ka³ti³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ nxe³ju³kxai³lu² wai³nxa³wi¹. Txa²wãn³txa² so¹lxi³ a̱in³so¹kxi³ju³ta² wain³na³li¹.
23476	MAT 9:28	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² ã³wih¹nũ²la² hã²wxãn³txa³ ye³han³jah¹la³nãu³xai²li² ã³wih¹sxã³ ã³tĩ³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: — Nxex3jah³wxi¹. Hxi²kan¹txi³ we²txi²nx2ta¹ju³ta³nũ³a² yxo²ĩ²sya¹te³sin¹ji¹wi¹? Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe² ĩ³wa²lũ³xi²ya³te³nah¹lxi¹: — Yxo²ĩ²nxa²sĩ¹na¹nha²wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².
23477	MAT 9:29	Nxe³ka³tu̱³ wxa²ye³wxai³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Nxe³jah³wxi¹. Yxo²ĩ²sya¹hi¹nha²kxai³ wxa²we²txi¹nx2ta¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23478	MAT 9:30	Nxe³tãu³ ye³we²txi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ yxo²sa³te̱¹txi³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — We²txi¹nx2ta¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ju¹tai²na² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³yau¹ũ³nha²ya³txa³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².
23487	MAT 10:1	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxa² hxi²ka²hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²hait1so¹xi²nũn³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹tu¹wi¹. A²nũ²a² ĩ²lu³te²a² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ nxũ²kwa̱i³li³ain¹sih¹nx2ta¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²lu³te²a² a²ĩ³ta³ka³txa² ĩ²li³ka³txa² we²txain¹sih¹nx2ta¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹ha²kxai³ jã¹nxe³te³lhxã³ nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23491	MAT 10:5	A²nxe²te² in³txi³nãu³xai²li² a²sa³wi³ha³lxi³khai³su² ha²kxai³ ĩ³sa²si¹hã³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: — Ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³lxa³ ai³yah³lxa³nha²kxai³ Sa³ma³ri³tã²na² sxi²jen³ti³la³ ai³yah³lxa³nha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹.
23494	MAT 10:8	Nxe³yah³lxin¹tãu³a² ĩ³ta³ka³txa² ĩ³ton³te²a² we²txi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹yhah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²te²a² ĩ³we²nxi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³te²na² ĩ³nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² kwa³na³yah³lxi¹nha²kxai³ nxex3jah³lxi³hẽ¹li¹. Wã²nxũ̱h¹sxã³ ĩ³hxi²ka¹txa²lxa¹wi¹. Yen³kxa² ũ³yho³hi²sah¹lxin¹ju³ta² ten³sa²nxa³nhai¹. Nxe³nx2ta¹kxa²yã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² so¹kxi²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wã²nxũ̱h¹lxi³ a²nũ²a²nãu³xai²na² hxi²nũn¹tai¹yah³lxi³hẽ¹li¹.
23496	MAT 10:10	Wã²lẽn¹ta³ tẽ³xãn³nha²kxai³ wã²la²ka³lo³la³ ka³lo³ã̱³ka³lo³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ yu³wi²kxi²nhãn¹ka³lo³la³ ko³lo³ã̱³ka³lo³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ tãu²ka³ta³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ ã³nhxi²nũn¹ta³kxain¹yah³lxin¹te²su² te²na² yen³kxa² wã²nhũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³ju³tai²na² wain³na³li¹.
23497	MAT 10:11	Nxe³ha²kxai³ ai³yah³lxin¹tãu³a¹ sxi²jen³na² ã³wih¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ thĩ¹nai²na² yxau²xai³te²a² wi¹lhin¹sxã³ sxi²lho³nx2ti³te²a² ã³ten³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³te²he³la³kxah³la² a³txi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³thĩ³nai²na¹ yau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.
23499	MAT 10:13	Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ sxi²ha² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txa² wi¹lhin¹kxi² sa²wi¹son¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ a²wi¹lhin¹yah³lxin¹ju³ta² yxau³ya³nx2ti³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wi¹lhin¹kxi² sa²wi¹son¹nx2ti³xa³kxai²nãn²tu̱³ a²wi¹lhin¹yah³lxin¹ju³ta² yxau³ya³nx2ti³xa³lho³li¹. Sa²wa²li¹nx2ti³tu¹wi¹.
23500	MAT 10:14	Te²yã¹nxe³sxã³ sxi²je³na² ĩ²li³jen³su² je³nãn²tu̱³: “Wxãi²na² ten³nxa²lxi³sĩ¹nxa³nhai¹.” Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³la³ ain³kxi²ti³ten³ti³he¹xai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ sxi²je³nai²nãn²tu̱³ wa²li³jah³lxi³hẽ¹li¹. Wa²li³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ kĩ̱h³nũ³xa² wxa²yu̱³kxa² ti³son¹tũ̱³xa² ti³yu̱³tu̱n³ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³ain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.
23501	MAT 10:15	Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Kxã³nãu³u¹tai²na² So³to²ma²thĩ³nu¹tai²na² Ko³mo²ra²thĩ³nu¹tai²na² ha¹lin¹thĩ³nu¹tai²na² ko̱³nxe³thin¹khai¹nxe³thĩn³sain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxai¹nha²kxai³ yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²su² te²hi²sen³su² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹kxa² yo³ha² sa³te̱¹txi³ ũ³yho³hain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ sxi²jen³ta³ en²nxa²lxain¹thĩ³na² ã²la² sa³te̱¹txi³ ã³wa²tot1sxã³ ũ³yho³hain¹tu¹wi¹.
23502	MAT 10:16	Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. O³ve²a² yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹tũ̱³ka̱³txai²na² hau³xa² yã¹nxain¹na³li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³ju³ta² so¹lxi³ te³nain¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ²khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Jã¹nxe³sxã³ txih³xa² ne³kheh¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² ne³kheh¹khaix1nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ kwa³sxa³xa² wi¹lhin¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe² wi¹lhin¹khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹.
23503	MAT 10:17	Jã¹nxe³jut3su² te²yã¹nxe² a²nũ²a² ĩ²khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jah¹lai²li² khãuh³lxa³thi¹txa²lxi³ha³tai¹. Wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³sa²so¹nx2ti³ha³tai¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³sa²so¹nx2ti³sxã³ ĩ³ta³lo³su²nx2ti³ha³tai¹.
23504	MAT 10:18	Yxo²ĩ²sah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wxa²ha³lo²a² wxa²wa³kxẽ³nxa² si³yxau³kxa³ta² Ko³ver³na³to²yah³lo²su² ha²kxai³ ã³sa²so¹nx2ti³ha²kxai³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽ³nxa² si³yxau³kxa³ta² pre³si³tẽn²jah³lo²su² ha²kxai³ ã³sa²so¹nx2ti³ha²kxai³ nxe³nx2tai¹nha³tai¹. Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²sah³lxin¹ju³ta² ĩ³wã̱³txi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ tũ̱¹ka̱³txai²na² whãi²na¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³sxa³te²nãu³xa² whãi²na¹ nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txain¹yah³lxin¹tu¹wi¹.
23505	MAT 10:19	Nxe³yãn¹ta¹ nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²waun³txi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹jau³su² nxe³yah²lxan³te³nah¹lxi¹: “Ĩh¹nxe³ ĩ³wa²lũ³xai¹na¹lhon³ku¹. Ĩh¹nxe³jau³ta̱³ ĩ³ye³kxai¹na¹lhon³ku¹. Nxa¹nha¹.” Nxe³jau³su², nxe²e³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe²nxa³ha²kxai³ ĩ³wa²lũ³xi²yah³lxi¹nhĩ¹na¹ wãn³txa² wain³jau³xan²tu̱³ wi¹ko̱³nh²yah³lxin¹tu¹wi¹.
23507	MAT 10:21	Nxe³hĩ¹nai²na² yxo²ĩ²sah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ ĩ³a̱n³ta³kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹. A²nũ²a² yxo²ĩ²xa³te²na² sa²kxai³lu² a²lon³khai³xa² ĩ³su²lhã³si¹jau³su² ã³yũ³so¹ain¹tu¹wi¹. A²wĩ³na² sa²kxai³lu² a²wẽ³sa² khai³xa² ã³yũ³so¹ai¹nha²kxai³ a²wẽ³ha³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wĩ³na² a²hã³ka³na² nxe³sxã³ ã³yũ³so¹ai¹nha²kxai³ nxe³ai¹nha³tai¹. Te²yã¹nxe³jut3su² nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²ã³syah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Sa²yxo²ã³syah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ kxã¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹.
23509	MAT 10:23	Jã¹nxe³jut3su² sxi²je³nai²na² ĩ²li³jen³su² khãuh³lxa³ti¹nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sxi²je³na² nĩ³nã̱³sa²nũn³thĩ³na² aun³txi²xai³jxah³lxi³hẽ¹li¹. Wãn³txi³khai³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. I³sa³e²ko³xan¹ta² sxi²je³na² thĩ³ka³lxa²khai¹nxe³te²jai¹ti²tu³wi¹. Ka³lxa¹ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ sxi²yhen³ti³nãu³xa² whãi²na¹ ai³lha²thet3jah³lxan³tho³li¹. Nxe³yah²lxan³nxa³ta̱³lxa¹ Txai²li² ne³ka³ta²sxã³ a³ka³nxi²sxã³ ã³wa̱³li²sã²na¹tu¹wi¹.
23512	MAT 10:26	Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² yu̱h³lxah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2tain¹ju³ta³nũ³su² hãi³a² he³son³kxain¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ²kxi²jah¹lai²la¹wi¹. Ĩ²kxi²ha²kxai³ hã²wxãn³txa³ yan¹nãu³a¹ sa²hau³ko³tũh¹nx2ti³tu¹wi¹.
23513	MAT 10:27	Ka³nxah³tai²na² wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² a³la²ni²tãu³a² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ jau¹xain²txi³ ĩ³hen³txi³tain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.
23515	MAT 10:29	Txa²wã¹sũ̱³na² wi¹lxa² hau³ko³tũ¹nhẽ³na³li¹. Nxe³ju³kxai³lu² a̱i³ka² wẽ³sa² ha¹lin¹te²su² te²a² hxi²tẽ³nyhah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³yho³hi²ki³a² ki³ka³na³ka³nat3sxã³ ũ³yho³hi¹nx2ti³hĩ̱³nx2na³li¹. A²yo³ha² kãi²nxa³wi¹, a̱i³ka² a³lxi²nxa³ha²kxai³lu¹. Nxe³kxan²ti³nũ¹ Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³su² a̱i³kai²na² ki³ka³na³ku² kxan²ti³ yuh³xai²na² a³hi²kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na²kxai³lu² ĩ²kxi³lxi³hxai²na²hẽ³li¹.
23516	MAT 10:30	Jã¹nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² A²hoh³lxi³ Si³yxau³jah¹lo²su² na³li¹. Wi¹lxa² hau³ko³tũ¹nx2ti³ju³ta² ten³na³li¹.
23517	MAT 10:31	Jã¹nxe³ha²kxai³ hxi²waun³txi²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A̱i³ka² wẽ³sa² jũ¹nxa² so¹lxi³ a³lxi²hxai²na²hẽ³li¹. Ki³ka³lxa¹txi³ a²nũ²kxi²ki̱³kan²ti³ hai³txi³ a²yoh³la³ kãin²ti³he¹nx2nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² a³lxi² wa³to²hi¹nx2ti³hxai²na²hẽ³li¹. Nxe³nx2ti³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² wi¹wi¹nxe² sa²hau³ko³nx2ti³tu¹wi¹.
23524	MAT 10:38	Nxe³ha²kxai³ ĩ³hit1sah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³khãuh³lxa³thi¹nx2tain¹ju³ta³nũ³a² ta̱³nxa² ĩ³su²lhã³nx2tain¹ju³ta³nũ³a² ta̱³nxa² nxe³nx2tain¹ju³ta³nũ³a² yu̱h³lxah³lxin¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² Txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³syah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹txi³ Txa²sa³wi³ha³lxi³syah²lxan³tho³li¹.
23526	MAT 10:40	Jã¹nxe³jut3su² ai³lha²thet3jah³lxin¹tãu³a² wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹nx2tain¹jau³su² e³kxi²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²nãn²tu̱³ wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹sain¹jau³su² e³kxi²sain¹nũn³na³li¹. Nxe³sxã³ wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹sain¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² wa²su¹wa²sun¹sxã³ ã³wih¹si¹nyhain¹jau³su² e³kxain¹nũn³na³li¹.
23539	MAT 11:11	Jã¹nxa¹jau³su² ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nũ̱³ka̱³txu¹tai²nãn¹jau³xai²na² wxi²kan¹jau³xai²la¹wi¹. Yxãn¹ta¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³jau³xai²na² wxi²kan¹sxã³ wa³to²hi²na³li¹. Nxe³kxan²ti³nũ¹ Txa²sa³wi³ha³lxai²na² hxi²kan¹tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³kxan²ti³nũ¹ wãn³txa² ĩ³hen³txi³si¹hai¹na¹jau³xai²na² wxi²kan¹sxã³ wa³to²hi²sa²tẽ³na³li¹.
23540	MAT 11:12	Jã¹nxe³sxã³ txa²nũ² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²nu¹ta²kxai³lu² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³tih³nxe³te²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²na² ã³yxo²o³tũ¹kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² wi¹lhin¹sxã³ ĩ³ũ¹hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³jau³su² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³tih³nxe³te²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ka³lxa¹te²nãu³xa² Txa²wãn³txa² a̱in³so¹ai¹nha²kxai³ ya³lo³txi²sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹na³li¹.
23543	MAT 11:15	A²ne³nxẽ³na² yũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ ain³kxi¹sah¹lxi³hẽ¹li¹.
23545	MAT 11:17	“Wãn³txa² wi¹lhin¹jau³xa² ĩ³hain³sih¹nx2ti³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³ka³li³kxi²ya³sai¹nxãn³tai¹ti²tu³wi¹. Hã²wxãn³txa³nũ² ĩ³ãin²ta³kxi²jau³xa² ĩ³hain³sih¹nx2ti³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ nã̱n³kxi²ya³sai¹nxãn³tai¹ti²tu³wi¹.” Nxe³kxe³hũ̱³sxã³ a²nũ²a² a²hĩ¹nãn¹te² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² kã³nxai³tãn¹tũ̱³ka̱³txa² yã¹nxain¹na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² e²nain¹na³li¹.
23549	MAT 11:21	Jã¹nxe³jut3su² sxi²jen³txi³nãu³xa² ĩ³kwa̱ix1txain¹te³ãn¹jau³kxai³lu¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: — Ko²ra³sĩ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txãi³. Bet3sa³i²ta³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txãi³. Ko̱³nxe³ton³khai¹yxah³lxin¹tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nai³tãn¹thĩ³na² Ti²ro³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² Si³tõ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² nxe³sxã³ ko̱³nxe³thin¹khai¹nxai¹nha²kxai³ ya³lu²hxa³nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ũh¹nx2ta¹ju³ta² ĩ²ain¹ke³la³te²kxai³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tu¹tai²na² ã³na¹sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Wã²la² sa²kẽ³nã²ka³lo³a² ũ³whi²kxi²nha²sxã³ ha³nxe²a² sin³so³xa² ã³wxe³sãn²sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.
23551	MAT 11:23	Nxa²ha¹te¹ Ka³far³na³ũ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu¹: “Oh³nãn¹ko³nãu³a² Sũ̱³na² ha³lo²a²nãu³a² ka³la³sxã³ ã³wi¹ha¹tũ¹xã¹.” Nxĩn¹jau³su² yxãn¹ta¹ yu̱h³xan¹ko³nãu³a² ha³nxe² i̱³ko³nãu³a² sa²yu̱³lho̱¹txa²tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² So³to²ma²thĩ³na² ko̱³nxe³thin¹khaix1ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³ain¹kxa²yo³ha² ũ³hũ¹nyhain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ o²la³kxi²nũh¹nx2ta¹ju³ta² ĩ²ain¹ke³la³te²kxai³ hai³txi³ ya³lu²hxa³nai¹nhĩ̱²nxa³wi¹.
23552	MAT 11:24	Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a²wa³kxẽn³su² tu¹wi¹. Nxe³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² So³to²ma²thĩ³nũ¹tai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² kãin² ye³khãuh³lxa³ti³hi¹tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²kxai³lu² ye³khãuh³lxa³ti³hi¹txa²lxi³ju³ta³nũ³a² kãin² wha²to²hi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23555	MAT 11:27	Nxe³ha²kxai³lu¹ Je³su²jah³la² ãh¹ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: — Yen³kxai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Txa²wĩ³na² ũ³hũ¹sa³na²hẽ³li¹. Txa²wĩ³na² so¹lxi³ a²ki³lha³lxa²na¹xai²na² ĩ²sa²jah¹lai²la¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wĩ³na² ĩ²te²la³ yũ²nxa³wi¹. Txai²na² a²ki³lha³lxa²na¹xai²na² so¹lxi³ ĩ²jah¹lo²sa¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³: “A²nũ²a² ã̱³xai²na² Txa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Wĩ³na² ĩ²jah³lo²su² nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹.
23557	MAT 11:29	Txa²wa³ka³li³yu³ta² sa²yu³ta³lot3jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ txa²wãn³txa² ĩ³tih³nxe³nx2ta¹jau³xa² wi¹ko̱³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Txai²na² thãi³ti³la²khai¹nxe² yxau²xai³jah¹lo²sa¹wi¹. A²nũ²a²nãu³xai²na² yu³hẽ³nãu³ai²na² yxau²xai³jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³na¹kxa²yã¹nxe² yxau³nũ²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³wa²su¹nha²sxã³ yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹.
23564	MAT 12:6	Nxe³yãn¹ta¹ wãn³txi³khai³xa² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² wa³to²hi² wxi²kan¹jah¹lo²sa¹wi¹.