23232	MAT 1:19	Nxa²ha¹te¹ Jo³se²ah³lo²kxai³lu² ju¹tai²li² ã³ne³wxe³nũ²la², Ma³ri²a³ka³lxa² wẽh³ni³ju³ta² ã³ne³wxe³nũ²la² a²ẽ¹na² ne³kxe³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Ne³kxe³kxi²nha²te³nah¹lxi¹: — Wain³txi³ kãi³jah¹lo²sa¹xã¹. Hai³txi³ kuh³lxa³thin¹sxã³ kãi³te²txã³xã¹. Ta¹ka³lxai²na² wẽ³sa² wẽh³ni¹kxa² wet1sa²jah¹lo²sxa³xã¹. Nxe³kxan²ti³ kwa² ĩ³ãu²lxi²sa²ju³ta² ten³sa²nxa³nhã¹. Nxe³sa²nxa³ha²kxai³ kwa² hãi³a² ã³a¹tũ¹xã¹. Ma³ri²a³ka³lxa² ã³a¹tũ¹xã¹. Nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la².
23233	MAT 1:20	Nxe³tãu³ãn²tu̱³ta¹ nũ¹ha̱in³nha²tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã³jah¹la² oh³xan¹jah¹la² wxa²kan³sxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³ka³tu̱³ Jo³se²ah³la² sxa³sxã³ ãu³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ãu³xi²tãu³a² ã³nhxi²sxã³nho³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². ónhxi²sxã³nho³kxi²te³nah¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² sa²si¹hã¹jah¹la² ã³tĩ³sxã³ e³kxi²te³nah¹lxi¹: — Jo³se²ah³lãi³. Ta³vi²yah³lu¹ta² a²ne³sa³wit3si¹lxi¹. Txa²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xa² wi¹lain³kxi¹sẽ¹li¹. “Ta¹ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxa² so¹nha¹tũ¹xã¹.” Nxi¹lxi¹. Nxẽ¹nha²kxai³ hxi²waun³txi³txa³hẽ¹li¹. Ta¹ka³lxai²na² so¹sẽ¹li¹. Wẽ³sai²na² ta¹ka³lxa² wẽh³ni¹kxa² hai³txi³ yuh³xai²nãn¹te² we¹kxe³su² nxe²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² yãu³ka³jxah¹la² te²hi²sen³su² wĩn¹txi²nxa³kxan²ti³ wẽ³sa² wet1jah¹lai²la¹wi¹.
23236	MAT 1:23	— Nxe³jah³lxi³wxi¹. Tu¹ha³ka³lxa² in³txa² wĩn¹ti²nxa³ta¹ka³lxa² wẽh³nĩ¹tu¹wi¹. Wẽh³nĩ¹ka³tu̱³ wẽ³sai²li² a²ki³lha³lxai²li² a³li³lah¹kxi²tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²ĩ³lxa² ĩ³lxi³hain¹tu¹wi¹. E³ma³nu³e²lah³lo²su¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te² ĩ³lxai²na² a²si³yxau³tãu³khai³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ã³nũ²kxi²sxã³ yxau³ah³nẽ³na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23238	MAT 1:25	So¹kxan²ti³ hai³txi³ ũ³whĩn¹txi³nyha¹sxã³ o²la³kxi²nyha¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Wẽ³sai²kxai³lu² a³li³lah¹xa³ta̱³lxa¹ ũ³whĩn¹ti³nyha¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ wẽ³sai²li² a³li³la²kxi²te³na¹ wẽ³sai²na² ĩ³yĩ¹li²yha³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³lo²su¹ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23239	MAT 2:1	Jã¹nxe³ju³kxai³lu² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² E³ro²jah³la² kãin²jah¹la² Ju³te²an¹ko³xa² a²wa³kxẽn³yah³la² yxau²xai³lhĩ¹nu¹tai²na² Je³su²jah³la² a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². Be³lẽ²thĩ³na² Ju³te²a²ko³xan¹thĩ³na² a³li³lah¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³ãn²tu̱³ a²nũ²a² a²hoh³lxi³khai¹nũ̱³ka̱³txa² ha³lo²a² u²lyxau¹ko³xa² u³je³na² a³li³xi²tãu³an¹ko³xa² a³li³xain¹nũ²la² wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³ain¹nũ²la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² Ju³te²a² ko³xan¹thĩ³na² kãin²khaix1nxe³thĩ³nãn²ta³ ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówi¹hain¹sxã³ e³kxain¹te³nah¹lxi¹:
23242	MAT 2:4	Nxe³te²kxa³ya̱³lhu² E³ro²jah³lai²na² te²hi²sen³su² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³nãu³xa² nxe³te²he³la³kxa² ã³yã³nũ²kxi²xi²si¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ĩ³kaix1tha²kxai³ ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1tha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Kris²tu³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3jah¹la²nũ³ãn²ta² a³li³la¹jen³nũ³a² ĩh¹nũ¹la³ta̱³ a³li³la¹ji¹wi¹? Nxẽn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23244	MAT 2:6	“Wxãi²na² Be³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³si²yah³lxi¹lxi¹. Ju³te²a²ko³xan¹thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Thĩn³kãi²nxa³te²hũ̱³kxan²ti³ Ju³te²a² hxi²kan¹te²nãu³xai²na² kãin²te²lo³yah³lxi¹lxi¹. Nxe³sxã³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la²nũ³a² hxi²kan¹ta² si³yxau³ti³lo³nx2tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³su² txa²nũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ a²wa³kxẽn³no³nĩn¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³xai²na² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23246	MAT 2:8	Ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ²so¹nũ²la² Be³lẽ²thĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²si¹hã³ain¹te³nah¹lxi¹: — Be³lẽ²thĩ³na² ai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ai³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wẽ³sai²li² ã³ten³khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. óten³sxã³ ĩ³ha¹txi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hen³txi³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ hã²wxãn³txa³ wxã³nũ³na¹tu¹wi¹. Wxã³na¹kxai²nãn²tu̱³ sa²nẽn¹kxi²nũn³na¹tu¹wi¹. E³ro²jah³la² ĩ³ki³ha¹kain¹sxã³ e³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².
23249	MAT 2:11	Nxa²ha¹te¹ ai³nũ²la² sxi²ha² wẽ³sa² sxa³thĩ³na² a³txain¹nũ²la² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówih¹ka³tu̱³ Wẽ³sai²na² ĩ²i² Wẽ³sa² hã³ka³na² Ma³ri²a³ka³lxa² ĩ²i² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ain¹ka³tu̱³ ã³ka³ti³wxe³sãn²nũ²la² sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa²nẽn¹kxain¹tãu³a² yen³kxa² wi¹kxa² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ou²ro²ki³a² ũ³hũ¹ha²kxai³ wi¹lũ³tũ̱³xa² ĩn³sẽ²su²tũ̱³xa² ũ³hũ¹ha²kxai³ wi¹lũ³jau³xa² mi²ra³jau³xa² ũ³hũ¹ha²kxai³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23251	MAT 2:13	Nxe³nxa²ha¹te¹ tĩh³nu² ã̱³lxi³ ĩ³xain¹tãu³a² Jo³se²ah³la² sxa³sxã³ ãu³xi²nũ²la² hxi²sxã³nhon³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²an¹jah¹la² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Jo³se²ah³lãi³. Ĩ³sa²yxau³txu¹li¹. Wẽ³sai²na² tẽ³i² a²hã³ka³nãin²txi³ tẽ³i² nxẽ³ka³tu̱³ E³ji²ta²ko³xa² ih³saun³txa²hẽ³li¹. E³ro²jah³la² Wẽ³sa² ĩ³su²lhã³te³na³li¹. Nxe³ha²kxai³ wa³su³txi³ ih³saun³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²ai²li² yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ yxau²ta³lun²na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³hen³txi³nx2ta¹tu¹wi¹. Oh³xan¹jah¹la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23254	MAT 2:16	Nxe³nxa²ha¹te¹ E³ro²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ a²hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txai²na² wa̱³li²nxa³ju³ta³nũ³a² ĩ²nũ²la² ĩ³a̱n³txi³khaix1ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³a̱n³txi³te³nah¹lxi¹. A²sa³wi³ha³lxa² kwa³na³te²an¹jau³kxai³lu¹: — Nxe³jah³lxi³wxi¹. Be³lẽ²thĩ³na² ã³nxai² Ra²ma²thĩ³na² ã³nxai² ha³lo²a² ti²ta³lo³kxai²na² ã³nxai² nxe² ã³ten³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ in³txa² wẽ³ha³lxa² jũ¹lxi³te²a² kwẽ³kxa² ye³ha¹li¹ kwẽ³kon³sxã³ hi¹nai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ nxe³te²na² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³sun²tã¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. ótox3ã¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ju³tai²na² E³ro²jah³lai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: — Nxe³na¹kxai²nãn²tu̱³ Wẽ³sai³ta³lxi² ĩ³su²lhã³kxai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23256	MAT 2:18	— Ra²ma²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² kãin² nã̱³ni² kãin² ĩ³ãin²ta³kxi² nxe³ain¹te²sin²tai¹. Ra³ke²la³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² a²wẽ³ha³lxi³khai³xa² ĩ³nã̱n³kxain¹na³li¹. Wẽ³ha³lxan²tu̱³ sun²tã¹hxa³kxain¹na³li¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² hxi²kan¹txi³ a²ka³lxa¹te²nãu³xa² ya³lo³txai¹nxa³lho³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nãin²ti³ kxã³nxu¹tai²na² Ra³ke²la³ka³lxi³nu¹ta²kxai³lu² ya³lu²te³lhxã³ nxe³hĩ¹nu¹tai²na² kãin² nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². A²wẽ³ha³lxi³khai³xa² wi¹ton²kxi²nxa³ta̱³lxa¹ ã³nhxi²ka¹txa³ha²kxai³ kãin² nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxaix3jã¹nxũn³sxã³ Ra²ma²thĩ³nãn¹ta¹ka³lxi³nãu³xa² te²yã¹nxe² nã̱n³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23257	MAT 2:19	Nxe³nxa²ha¹te¹ hã²wxãn³txa³ E³ro²jah³lai¹tã² ya³lu²ta¹hxai²hẽ¹la². Ya³lu²nũ²la² Sũ̱³na² ha³lo²an¹jah¹la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³te³na¹ Jo³se²ah³lo²kxai³lu² sxa³sxãu³xi²nũ²la² hxi²sxã³nhon³tãu³a² ĩ³ye³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³kxi²nha²te³nah¹lxi¹:
23258	MAT 2:20	— Nxex3sa²lxi¹. Ĩ³sa²yxau³txu¹li¹. Wẽ³sai²na² a²hã³ka³nũ¹na² nxe³sxã³ tẽ³txa²hẽ³li¹. Tẽ³sxã³ ĩ³xi²txu¹li¹. I³sa³e²ko³xa² ĩ³xi²txu¹li¹. Wẽ³sai²na² ĩ³su²lhã³ain¹ju³ta² ten³jah¹la² ya³lu²na²hẽ³li¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ³xi²txu¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23259	MAT 2:21	Nxe² hxi²sxã³nhon³ta³lun²ka³tu̱³ ĩ³sa²yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²yxau³ka³tu̱³ hã²wxãn³txa³ Wẽ³sai²na² a²hã³ka³nai²na² nxe³sxã³ tẽ³sxã³ ĩ³xi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². I³sa³e²ko³xai²na² ĩ³xi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23262	MAT 3:1	Nxe³nxa²ha¹te¹ jũ¹nxa² kxã³nãu³a¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Ju³te²a² ko³nãu³a² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³nãu³a² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² he¹xai³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² ĩ²li³te²nãu³a² wxã³kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² Wãn³txa² ĩ³hen³txin³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txin³tain¹te³nah¹lxi¹:
23263	MAT 3:2	— Nxex3jah³lxi³sa²lxi¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ã³nxa̱³wã²na³jah¹lxi³hẽ¹li¹. ósxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a² ti³hẽn¹te³na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23269	MAT 3:8	Ya²la³tu̱³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²si¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wain³txi³ kãi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Hi³a²ne³kxai²na² wi¹lye²kxai²nãn²tu̱³ a²nxã̱³kxai²na² wi¹nũn³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³jah³lxi³nũ³nhẽ¹li¹. Wi¹tẽ³kxai²na² wi¹lxa³nxã̱³kxi²kxa²yã¹nxa² wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹.
23272	MAT 3:11	Nxe³nũ²la² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹tũ̱³ka̱³txai²na² ãh¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Jã¹nxa¹jut3su² txai²na² sa²kxai³lu² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²lxin¹ju³ta³nũ³a² hxi²ka¹nhĩ̱³na¹wi¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha²si¹nx2ti³sãn²ka³tu̱³ ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²lxin¹ju³ta² hxi²ka¹nhĩ̱³na¹i¹. Nxe³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²tu̱³ txa²si³yo³na² a²nũ²a² hxi²kan¹txi³ wa³to²hi²sa²jah¹la² wxã³tu¹wi¹. Wxã³te³na¹ hxi²kan¹txi³ wa³to²hi²sa³ha²kxai³ a²yu³kxa² yu³wi²kxi²nha²ka³lo³a² tẽ³sxã³ ã³nhit1sxã³ ã³si³tẽ³kxi²na¹kxe³su² hxi²ka¹nhĩ̱²nxa³nha²wi¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ũ³hũ¹nx2ti³ha²kxai³ wxa²ẽ¹nãu³ai²na² ã³nhxan³ka²ti³nx2ti³ha²kxai³ nxe³jah¹lo²su²na³li¹.
23273	MAT 3:12	Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lai²na² hai³sxa² wi¹wen¹ha²kxai³ a̱n³sxã³ yain³ta³ki³a² wxa²so¹te²ju²hẽ³li¹. Wxa²so¹kxai²nãn²tu̱³ wã³na̱³la³ka³lo³a² hxi²tẽ³nha²sxã³ yain³txa³ki³a² ĩ³ya³lan³kxi²xai³te²ju²hẽ³li¹. Ĩ³ya³lan³kxi²nũ²la² yain³txa³ki³a² a²wi¹ki³a² so¹sxã³ ũ³wha¹ha²kxai³ a²ka³lo³a² ã³na¹sxã³ ũ³thũ²kxa² sa²hẽt1sa²kxai³ nxe³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ a²nũ²a² wi¹lhin¹te²nãu³xa² oh³nãu³nũ¹ka³nãn¹ko³xa² ũh³wxe³ũh¹hai¹nha²kxai³ a²nũ²a² ĩ³lxa³thi¹nxa³te²a² yuh³nãu³nãn¹ko³xa² ha³lo²a² i³sa²tẽ³ko³xa² ã³na¹kxai¹nha²kxai³ nxẽn³tain¹tu¹wi¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23275	MAT 3:14	Yxãn¹ta¹ ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nyhu¹xa³ta̱³lxa¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: — Wxãi²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³jah¹lo²sxa³lxi¹. Ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹nxa²ha¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. Ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹san¹ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxan²ti³ txa²hxi²ka² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹si¹nxa²ha¹jau³nũ³su² wxã³san¹kxai²nãn²tu̱³ti¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23278	MAT 3:17	óka³la³kxi³we̱³kxi²yain¹sxã³ oh³nãu³an¹te²a² wãn³txa² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxain¹te³nah¹lxi¹: — Jah¹lai²na² Txa²ki³lha³lxa²khai³xai²la¹wi¹. A³lxi²na¹kxah³lai²la¹wi¹. Wi¹lxo³kxi²sain¹jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23285	MAT 4:7	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²te²an¹jau³kxai³lu¹: — Kwa²nxi¹lxi¹. Sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² yau³xã̱³xai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² Wxa²hxi²kan¹txa² Si³yxau³jah¹la² wi¹la³ ã³si³tẽ³kxi²ju³ta² ye²si¹jau³su² wã³nxĩn¹ju³ta² o²la³kxi²sain³txa³hẽ¹li¹.” Nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23286	MAT 4:8	Jã¹nxe³jut3su² Sa³ta³na²jah¹lai²na² hxi²ka² ã³sa²so¹nũ²la² wã³la² kĩ³khai¹nxe³ka³txa² ũh³we̱³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a² ha³lo²a² yuh³xan¹ta² ha³lo²a² a²yxo²ha³kxa¹ yuh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² a²yxo²ha³kxa¹ wã²nã³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wi¹khai¹nxe³ye²kxe³su² wã²nã³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wã²nã³ũ¹hain¹te³nah¹lxi¹:
23287	MAT 4:9	— Ju¹tai²na² ha³lo²ai²na² hãi¹nxe³ju³ta² ũ³hũ¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Wxãi²na² ã³ka³ti³we̱³sãn²sxã³ sa²nẽn¹kxi²san¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³hũ¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23295	MAT 4:17	Jã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³lai²na² yxau²xai³ka³tu̱³ wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³hen³txi³ ã³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³hen³txi³te³nah¹lxi¹: — Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³sxã³ ã³nxa³wã²na¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. ósxã³ ĩ³ãin²ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³a²wxã³ti³wa̱³kxi³lxon³na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23304	MAT 5:1	ósi³tẽ³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ĩ²kxain¹nũ²la² wã³la³ka³txa² wxa²ka³la³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxa²ka³la³ka³tu̱³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². ówxe³nũ²la² a²sa³wi¹ha³lxa² ya̱u³son³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23316	MAT 5:13	Nxa²ha¹te¹ sa̱h²ne³ka² yã¹nxe³yah³lxi¹lxi¹. Sa̱h²ne³kai²na² a²nũ²a² hxi²ka² tẽ³sxã³ yain³txa² ũ³sa²wi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ wi¹yain³kxi²ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ sa̱h²ne³kxai²li² a²kxah²ju³ta² sũ¹nxe³kxi²kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ ten³ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Ki̱³sxa²kxai³ kwa² ka³la²ko³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³te²hũ̱³yah³lxi¹lxi¹. Wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹ju³tai²li² a²nũ²a² e³lxah²lxi³xa³kxai²nãn²tũ³ kwa² ha²ya̱³kxa³lxi³sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.
23317	MAT 5:14	Te²yã¹nxe³jut3su² Txa²wã¹ha³lo²ai²na² a²ha²tet1jut3sũ̱³yah³lxi³tũ̱³ka̱³txi³syah¹lxi¹lxi¹. Wã³la³ka³txa² a²ne³ka³nah²nãu³a² sxi²je³na² we¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hãi³i² yxau³hĩ̱³nx2nxa³wi¹. A²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ e³lxah¹ ĩ²ain¹tu¹wi¹. Te²yã¹yxah³lxi¹lxi¹. Wi¹kãi³sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹ju³tai²li² a²nũ²a² e³lxah²lxi³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² e³lxah²lxi³ ĩ²ain¹tu¹wi¹.
23320	MAT 5:17	Nxa²ha¹te¹ wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txu¹tai²na² nxe³jau³xai²na² whãi²na¹ ã³na¹si¹jau³su² Je³su²jah³la² a²ten³jau³su² na³xã¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³tu̱³ nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wai³nxa³wi¹. Nxe³to³ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹txai²na² hãi¹nxe³ti³xa¹ sa²yxo²wet1sxã³ kãi³jah¹lo²sa¹wi¹. Nxe³ye¹nxa²lxa¹wi¹.
23321	MAT 5:18	Ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Txa²wã¹ha³lo²ai²na² oh³nãn¹ko³nãu³a² yuh³nãn¹ko³nãu³a² nxe³sxã³ wa³su³txi³ tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Nxẽn²nxa³tãu³a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txu¹tai²na² tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Wãn³txai²na² yxau³ka³na³ka³na³kxan²ti³ yau³jũ¹lxi³jau³su² kxan²ti³ hai³txi³ tĩ¹hxan³kxi²nẽ³lxa³lho³li¹. Jã¹nxe³jau³xu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² we¹ta³lun²sãn²tu¹wi¹.
23325	MAT 5:22	Nxe³yãn¹ta¹ Txa²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² nxe³nx2ta¹te³nah¹lxi¹: “Wxa²lo³nai²na² ĩ³a̱n³ta³kxi²nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹.” Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²lo³nai²na² nxe²e³kxi²yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Ra²ka²jah¹lo²si¹lxi¹. Ĩ³lxi³thi¹nxa³jah¹lo²si¹lxi¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Si³ne²tri³o²tũ̱³ka̱³txai²na² Ju³te²a² a²hxi²kan¹ti³nũ̱³ka̱³txai²nãn²ta² hxi²ka² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³sxã³ ĩ³sun²tã¹nx2ti³ha³tai¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ nxe² e³kxah²lxin¹te³nah¹lxi¹: “A²hoh³lxi³su² yũ³nxãn²nxa³i¹.” Nxe² e³kxah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ha³lo²a² ko̱³nxe³khaix1ju³ta² ha³nxe² ĩ̱³sa²tẽ³ju³tai²na² yxau³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² yũ³yah³lxi¹nha³tai¹.
23328	MAT 5:25	Wa³su³txi³ hãu²not3nyha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ nyhah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³ wxa²wã³tã̱³xai²li² tẽ³nxa²lxi³sxã³ hxi²kan¹ta² si³yxau³jah¹la² ã³sa²so¹nx2ti³ha³ta²wi¹. ósa²so¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ po³li²sa²jah¹la² sa²nũ¹nx2ti³ha³ta²wi¹. Sa²nũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ¹kxi¹nx2ti³ha³ta²wi¹.
23336	MAT 5:33	Nxa²ha¹te¹ txa²wã¹yah³la²nãu³xu¹tai²na² yau³xã̱³xai²na² ain³kxain¹jau³xu¹tai²na² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wxãi²na² e³in¹jau³su² nxĩn¹te³nah¹lxi¹: ‘Txa²wã¹sũ̱³nu²sa²na³li¹. Txa²wãn³txa² ya²la³lyau³xai²la¹wi¹.’ Nxĩn¹jau³su² nxĩn¹kxai²nãn²tu̱³ ya²la³tu̱³ wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ e³txa²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ki³han³jau³su² e³in¹kxai²nãn²tu̱³ e³in¹jau³nũ³a² nxe³txa³hẽ¹li¹. Nxe²nxa³te³nah¹lxi¹: ‘Txa²wã¹sũ̱³na² ã³ye³yxo²nũ¹sa²na³li¹. Ya²la³lyau³xai²la¹i¹.’ Nxẽn¹jau³su² nxe³txa³hẽ¹li¹.” Kxã³nhxĩ¹nai³tã¹jau³su² ta¹hxai²hẽ¹li¹.
23337	MAT 5:34	Nxe³yãn¹ta¹ Txa²yxo²wãn³txa² e³a¹jau³xai²na² ã̱³lxi²jau³xai²la¹i¹. Nxe³na¹te³nah¹lxi¹: Wãn³txa² e³in¹jau³nũ³a² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³ju³ta³nũ³a² e³txa³hẽ¹li¹. Oh³nãn¹ko³xai²na² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³ju³ta³nũ³su² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ko³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lai²na² ã³wxe³ko³xai²la¹i¹.
23339	MAT 5:36	Wxa²ne³kxa³nãu³xai²na² ã³ye³yxo²nũ¹nẽ³jau³nũ³su² wai³nxa³wi¹. Nxe³sxã³ wxa²ne³kĩ̱³sxai²na² ne³ti̱³ti̱³yo²ta̱³nxa² ne³hãn³ta̱³nxa² nxe³sxã³ hxi²kan¹nxã²nxa³i¹.
23343	MAT 5:40	A²nũ²a² ã̱³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: “Wxa²ha³la³sẽ³nãn¹ta³ka³lo³a² yxo²kwa̱in³sa³nha¹. So¹kxi²si¹jau³su² txa²hxi²kan¹jah¹la² ĩ³ye³kxai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³kxai²nãn²tu̱³ wxa²ha³la³sẽ³nãn¹ta³ka³lo³a² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. Nxe³kxa²yu³su² wxa²wã²la²ka³lo³a² wi²kxi²nhãn¹ka³lo³a² kwa²sa²son¹ka³tu̱³ ũ³hũ¹tain¹nũ³nhẽ¹li¹.
23345	MAT 5:42	Te²yã¹nxe³jut3su² a²nũ²ai²na² wxa²yen³kxai²na² a²ten³jau³su² e³kxi¹nxain¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³: “Wxa²yen³kxa² kwa² ũ³hũ¹sẽ¹li¹.” Nxe³nxain¹kxai²nãn²tu̱³ kwa² ũ³hũ¹txai¹nhẽ³li¹.
23347	MAT 5:44	Nxe³yãn¹ta¹ txa²yxo²wãn³txa² e³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Wxa²ko̱¹ko̱¹nãu³xa² a³lxin¹txi³txai¹nhẽ³li¹. Ha³lo²a² khãuh³lxa³ti³hi¹nx2ti³si¹hain¹jau³nũ³a² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³kxan²ti³, “Wi¹lhin¹ju³ta² so¹lxi³ yxau³txai²lã¹. Khãuh³lxa³ti³hit1sah²lxin¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na²sa¹.” Yah³lxin¹jau³su² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ĩ³hi̱³txã²tain¹te²na² sa²kxai³lu² wi¹ju³ta³nũ³a² so¹lxi³ ĩ³wa²lã³xi²txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²ai²na² yxo²ha³nxe³lhxa³txi³ ko̱³nxe³ti³hit1sxã³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³ta̱³nxa² khãuh³lxa³ti³nx2ti³ta̱³nxa² nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² wi¹lĩ²si¹hain¹ju³ta³nũ³a² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹.
23352	MAT 6:1	Ju¹ta³la³ nxe³ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² sa²nẽn¹kxi¹nx2tain¹jau³nũ³su² yũ³tu¹wi¹. Nxe³nx2tain¹ju³ta² wi¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²nẽn¹kxi²si¹nx2ti³jau³su² jau³xa² so¹lxi³ kãi³sxã³ ãn³ten³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³to³ta¹ nxe² kãi³sxã³ ãn³ten³yah²lxan³kxai²nãn²tu̱³ kxã³nãu³a¹ Wxa²wĩ³na² Si³yxau³ka³txa² Oh³nãn¹jah¹la² wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² ũ³hũ¹nx2ti³xa³lho³li¹.
23360	MAT 6:9	Nxe³yãn¹ta¹: “Sũ̱³na² e³kxi²na¹tũ¹xã¹.” Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ jau¹xai²na² e³li³kxi³jau³nũ³a² e³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹wĩ³na² oh³na² yxau³jah¹lãi³. Wi¹lhin¹sxã³ sa²nẽn¹kxi² kãin²te²lo³txa²ju³ta² ten³sa²sĩ¹nhai¹.
23361	MAT 6:10	Wxa²wãn³txa² wi¹jau³xa² A²hxi²kxan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3ju³ta³nũ³su² nxe³jau³xa² wa³su³txi³ yũ³nũ¹sa²nhĩn¹ju³ta³nũ³a² ten³sa²sĩ¹nhai¹. Oh³nãn¹ko³nãu³a¹ ten³nxa²ju³ta² hãi¹nxe³sxã³ wa³su³txi³ sa²yxo²wet1sxã³ kãi³ ta³lu²nain¹te²tu³wi¹. Nxe³kxa²yã¹nxe³sxã³ yuh³nãn¹ko³nãu³a² te³xa²yã¹nxe² sa²yxo²wet1sxã³ kãi³ ta³lu²nain¹ju³ta³nũ³a² ten³sa²sĩ¹nhai¹.
23365	MAT 6:14	Jã¹nxe³jut3su² a²nũ²a² ã̱³xai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ũh¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ wi¹lhin¹sxã³ ne³wã²na³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ti² Wxa²wĩ³na² Oh³na²yxau³jah¹la² ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxe³su² ne³wã²na³ũh¹nx2ti³nũn³tu¹wi¹.
23367	MAT 6:16	Nxa²ha¹te¹ Sũ̱³na² e³kxi²te³lhxã³ yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ khãuh³lxa³ti³ki³lxo³nha²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wi¹lhin¹ki³lxo³nha²jah¹la² te²yã¹nxe² kãi³te²ju²hẽ³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² he³la³kxi³su² yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹ain¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ye³hi̱³nhã²nxa³ha²kxai³ hxi²khai²lxi²nxa³ha²kxai³ ne³te²kxai³la¹ khãuh³lxa³ti³nxa² yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yain¹kxe³su² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²ain¹ju³ta² yxo²kwa̱i³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³ju³ta² hĩ¹na² so¹lxi³ ũ³yho³hi²hain¹ju³ta² ta³lu²nain¹tu¹wi¹. Ki³han³nxa³wi¹.
23368	MAT 6:17	Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²na²: “Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²te³la¹nhai¹. Yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹a¹tũ¹xã¹.” Yxah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxa²ye³hi̱³nha² wxa²hxi²khai²lxi² nxe³te²kxa³ya̱³lhu² a²nũ²a² ã̱³xai²na² ĩ²nxa²tain¹kxai²nãn²tu̱³ yain³txa² ĩ³yain³ju³ta² ã³na¹yah³lxin¹ju³ta² ĩ²nxa²ti³xa³lho³li¹. Nxe³te²kxa³ya̱n³tu̱³ta¹ Wxa²sũ̱³nai²na² ĩ²ki̱³sxa³jah¹la² ĩ²nxa²ti³tu¹wi¹. Ĩ²nxa²ti³ha²kxai³ kxã³nãu³a¹ ũ³yho³hi¹nx2ti³tu¹wi¹.
23376	MAT 6:25	Jã¹nxe³jut3su² na¹ha²kxai³ ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Wi¹yxau³yah³lxin¹ju³ta² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Yain³txi³su² yain³yah³lxin¹kxe³nũ³su² ta̱³nxa² ĩ³na²kxi³jau³su² ĩ³na²yah³lxin¹kxe³nũ³su² ta̱³nxa² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Wã²la² ka³lo³ai²li² ũ³whi²kxi²nhãn¹ka³lo³nũ³ai²li² hxi²waun³txi³nha²sxã³ yxau²xai³ah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nxe³jut3su² ka³te̱³na² yxau²xai³ki̱³ju³ta² sa²kxai³lu² yain³txi³su² a³lxi² wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxũn³sxã³ txa²wã¹nũ²ai²na² sa²kxai³lu² wã²la²ka³lo³su² a³lxi² wa³to²hi²te²ju²hẽ³li¹.
23382	MAT 6:31	Jã¹nxe³jut3su² hxi²waun³ta³kxi²nyhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. E³yah³lxin¹jau³su² nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Nxe³yah²lxan³te³nah¹lxi¹: “Ĩh¹nxe² yain³txa³nu³la³ so¹kxi²sxã³ yai³nhĩ̱³ki̱³ji¹? Ĩh¹nxe² na²ki̱³jau³nũ³la³ so¹kxi²sxã³ ĩ³na²hĩ̱³ki̱³ji¹? Wãn²ta³ ĩh¹nxe³ka³lo³la³ ũ³whi²kxi²nha²hĩ̱³ki̱³ji¹?” Nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹.
23383	MAT 6:32	Nxe³ju³tai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Sũ̱³na² wãn³txa² yxo²ĩ²ai¹nxa³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² yen³kxa² yxo²kwa̱in³sxã³ ã³te³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ wxãi²kxai³ ha³lo²a² ã³taut3to³jah³lxin¹kxe³su² Wxa²wĩ³na² Si³yxau³tãu³a¹ Oh³nãn¹jah¹lai²na² Hi²sen³kxai³lu² taut3to³jah³lxin¹kxa² whãi²na¹ ĩ²jah¹lo²su² na³li¹.
23388	MAT 7:3	Wxa²wã³tã̱³xa² ko̱³nxe³ti³ kãi³jut3su² ju³ta² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² kãin² wa³to²hi²na³li¹. Nxe³yah³lxin¹ju³ta² wai³nxa³wi¹. A²nxe³ju³tai²na² yã¹nx2na³li¹. Wxa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² ye³wi²kxe³su² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³yãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxe³kxe³su² wxa²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu²: “Txa²wã³tã̱³xai²li² hi³a² sĩ̱³na² sa²ye³sai¹kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nxe³yah³lxin¹jau³su² yxãn¹ta¹ hi³sa³ka³txa² ã³ye³wau¹kxi²nha²kxe³su² ĩ²nyhah¹lxan³kxe³su² wai³nhĩ̱³nx2nxa³wi¹.
23400	MAT 7:15	Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³tũ̱³ka̱³txa² nxe³ki³lxo³nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² wxã³ha³ta²wi¹. Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² ki³lxo³tai¹nha²kxai³ a²tai²na² o³ve²a²hũ̱³ye²tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ a̱u³txi³ a²ẽ¹nãu³ai²na² ko̱³nxe³thi¹nai¹nha²kxai³ ã³na¹nx2ti³te³lhxã³ nxai¹nha²kxai³ ha̱u³hũ̱³te²sin¹tu¹wi¹.
23407	MAT 7:22	A²nxe³tãu³a¹ kwa² ĩ³ye³kxi²sain¹tu¹wi¹. Ĩ³ye³kxi²sain¹ju³ta³nũ³a² nxe³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe³sa²sĩ¹lxi¹. Wxa²wãn³txai²na² ĩ³hen³txi³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Wxa²ĩ³lxa² ĩ³ye³sxã³ ko̱³nxe³te²a² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³na² a³li³si¹jau³su² kwa³na³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²ĩ³lxa² ĩ³ye³sxã³ nũ³kxũn³khai¹nxe³ju³ta² o²la³kxi²sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Nxe³sĩ¹na¹ha²kxai³ wxa²sa³wi³ha³lxi³khai³su² sĩ¹na¹wi¹.” Nxe³ain¹tu¹wi¹.
23416	MAT 8:2	Nxe³tãu³a² in³jah³la² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²jah¹la² hi²sen³su² Je³su²jah³la² ĩ²te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³nũ²la² ãn³kax3ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. “Wxa²ĩ³ta³ka³txa² hxi²kan¹txi³ we²txi²nxa²ha¹tũ¹xã¹.” Sa²ki³kxai³lu¹. Nyha¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23417	MAT 8:3	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² sa²nxũ³sin²nha²sxã³ wxa²wxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxa²wxai³te³nah¹lxi¹: — Ten³sa³nhai¹. We²txi¹nxa²ha¹wi¹. Nxe²e³ta³lun²nhĩ¹na¹ a²ĩ³ta³ka³txai²li² we²txi²ta¹hxai²hẽ¹la².
23421	MAT 8:7	Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ³wa²lũ³xi²te²an¹jau³kxai³lu¹: — Wxã³na¹tu¹wi¹, we²txi²te³lha³ku¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².
23429	MAT 8:15	A²nxe³ju³tai²na² Je³su²jah³la² te²hi²sen³kxai³lu² ĩ²tãu³a² ta¹ka³lxai²na² hxi²ka² hxi²ki³ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²ki³hĩ¹na¹ ĩ³hi¹la³kxi²ka³txa² we²txi²ta¹hxai²hẽ¹la². We²txi²nũ²la² ĩ³sa²yxau³nũ²la² yain³txa²kxai³lu² ãu¹la³kxi²nũ²la² wet1sxã³ ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23434	MAT 8:20	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: — Nxe³sa²lxi¹. Wai³a³lxa²si³ta³lã²tẽ¹nai²na² a²sxi²lho³tẽ³na² yũ³te²ju²hẽ³li¹. Te²yã¹nxe³sxã³ a̱i³kai²na² a²ye³sa² wet1sxã³ a²sxi²lho³ju³ta² yũ³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ain¹ta¹ Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lai²na² hai³txi³ ha³lo²a² kwa² sxa³na¹ju³ta³nũ³a² yũ³sa²nxa³wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23436	MAT 8:22	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: — Wxãi²li² ã³si³tẽ³kxi²sẽ¹li¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹txa³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ya³lu²te²a² yã¹nxe²na³li¹. Nxe³te²na² sa²kxai³lu² wxa²ka³lxa¹te²su² te²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ sa²nĩ̱¹kxi²txai²li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23450	MAT 9:2	Wi³xi²tãu³a² in³txi³nãu³xa² ne³khauh²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²nãu³xai²na² in³txa² ĩ³ton³jah¹la² kan²ta³kxi²ka³txa³la³ ĩ³ton³jah¹la² tẽ³sxã³ wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hãi¹sxã³ sxa³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² a²kãin²ju³ta² in³txi³nãu³xa² yxo²ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³ sãn²sxã³ ĩ²nhai¹nha²kxai³ in³txa² kan²ta³kxi²jah¹la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Txa²wẽ³sãi³. Nxex3txi¹. Nxũ²kwa̱i³lxũ¹txa²hẽ³li¹. Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³in¹ju³ta² sa²wa²su¹txa²ha¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23453	MAT 9:5	Nxe³ha²kxai³ ĩh¹jau³la³ wãn³txa² wa³sut3jau³la³te²la¹xã³? “Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³in¹ju³ta² sa²wa²su¹txa²ha¹wi¹.” Nxe³jau³xai²la³ta̱³nxa²: “Ĩ³ton³jah¹lãi³. Ĩ³sa²yxau³sxã³ ã³nxĩ³xi¹sẽ¹li¹.” Nxe³jau³xai²la³ta̱³nxa² nxe²hĩ̱³ji¹wi¹?
23454	MAT 9:6	Yxãn¹ta¹ Txai²na² Sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²su² na¹ha²kxai³ wxi²ka¹na¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ ĩ³ton³jah¹lo² ĩ³nxai²na² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹wi¹. Ĩ³sa²yxau³txi¹. Wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² sa²so¹sxã³ ã³nxĩ³txu¹li¹. Nxe³nxa²ha¹wi¹. Je³su²jah³la² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23459	MAT 9:11	Nxe³ju³tai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ai¹nha²kxai³ Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: — Ĩ³tih³nxe³nx2ti³jah¹la² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ũ³yho³hi²ki³ka² so¹kxi²nẽ³tũ̱³ka̱³txi³su² a²nũ²a²nãu³xa² ko̱³nxe³ju³ta² kãi³te²su² te²nãu³xa² nxe³te²su² ain¹sxã³ ã³wxe³sxã³ ĩ³yain³ya³hain¹ju³tu¹tai²na² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³wxe³sxã³ ĩ³yain³ya³hain¹sĩn¹te²sin²ta²ku²? Wi¹kãi³jah¹lo²sin¹ke³la³te²kxai³ nxe² ĩ³yain³ya³hai¹nhĩ̱³nx2nxa³wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23461	MAT 9:13	Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nyhu¹ah³lxin¹ju³ta² ten³sa³nhai¹. Yxãn¹ta¹ yen³kxa² ũ³hũ¹sah¹lxin¹ju³ta² so¹lxi³ ten³sa²nxa³nhai¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³jau³jau¹xai²na² a²si³yxau³tãu³a² wi¹ko̱³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Jã¹nxe³sxã³ txai²li² hai³txi³ a²nũ²ai²na²: “Wi¹lhin¹sa³nha¹. Ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta² yũ²nxa³nha¹.” Nxe³te²su² te²na² ĩ³kaix1so¹te³lhxã³ wxãn²nxa³wi¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ko̱³nxe³jah¹la² so¹lxi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²sxã³ ã³na¹la³kxi²nha²te²su² te²na² so¹lxi³ wxa²wa²su¹tain¹te³lhxã³ wxã³na¹wi¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23466	MAT 9:18	Nxa²ha¹te¹ wãn³txai²na² e³ta³lun²nxa³ta̱³lxa¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² a²wa³kxẽn³yah¹la² ã³tĩ̱³ta¹hxai²hẽ¹la². ótĩ̱³sxã³ Je³su²jah³la² a²ne³kxai³tãu³a² ã³ka³ti³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². óka³ti³wxe³sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: — Je³su²jah³lãi³. Txa²ka³ne³lxa² kwẽn¹ta²kxai³ ya³lu²kxi²sa³na²li¹. Yxãn¹ta¹ ya³lu²kxi²sa³kxan²ti³ ã³wxãn¹ju³ta² ten³sa³nhai¹. Wxãn¹kxai²nãn²tu̱³ txa²wẽ³sai²li² wxa²wxain¹kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³sa²xi²tu¹wi¹. Nxe³ju³tai²na² ten³sa³nhai¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23473	MAT 9:25	Nxe³nxa²ha¹te¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² ã³waix3si¹hain¹jau³kxai³la¹ sxi²ha² ã³wi²xi²ta¹hxai²hẽ¹la². ówi²xi²sxã³ wẽ³sai²na² a²hxi²kai²na² hxi²ki³sxã³ sa²yxo²ka³ta³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². We²nxi²khaix1nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23478	MAT 9:30	Nxe³tãu³ ye³we²txi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ yxo²sa³te̱¹txi³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — We²txi¹nx2ta¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ju¹tai²na² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³yau¹ũ³nha²ya³txa³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².
23486	MAT 9:38	Nxe³ha²kxai³ hai³sxa² Wa³kxẽ³nxa² Si³yxau³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³jah¹la² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Wxa²so¹tũ̱³ka̱³txa² ã̱³xa² ã³nũ²kxi²sxã³ ĩ³kaix1tain¹si¹ki̱³jau³su² ĩ³ye³kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².
23494	MAT 10:8	Nxe³yah³lxin¹tãu³a² ĩ³ta³ka³txa² ĩ³ton³te²a² we²txi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹yhah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² khon³ta³kxi²sxã³ ka̱³lã̱un³ta³kxi²te²a² ĩ³we²nxi²yah³lxi¹nha²kxai³ a²nũ²a² ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³te²na² ĩ³nxũ²kwa̱i³li³si¹jau³su² kwa³na³yah³lxi¹nha²kxai³ nxex3jah³lxi³hẽ¹li¹. Wã²nxũ̱h¹sxã³ ĩ³hxi²ka¹txa²lxa¹wi¹. Yen³kxa² ũ³yho³hi²sah¹lxin¹ju³ta² ten³sa²nxa³nhai¹. Nxe³nx2ta¹kxa²yã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³yah³lxin¹kxa²yo³ha² so¹kxi²yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Wã²nxũ̱h¹lxi³ a²nũ²a²nãu³xai²na² hxi²nũn¹tai¹yah³lxi³hẽ¹li¹.
23496	MAT 10:10	Wã²lẽn¹ta³ tẽ³xãn³nha²kxai³ wã²la²ka³lo³la³ ka³lo³ã̱³ka³lo³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ yu³wi²kxi²nhãn¹ka³lo³la³ ko³lo³ã̱³ka³lo³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ tãu²ka³ta³la³ tẽ³xãn³nha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³sxã³ ã³nhxi²nũn¹ta³kxain¹yah³lxin¹te²su² te²na² yen³kxa² wã²nhũ¹nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³ju³tai²na² wain³na³li¹.
23500	MAT 10:14	Te²yã¹nxe³sxã³ sxi²je³na² ĩ²li³jen³su² je³nãn²tu̱³: “Wxãi²na² ten³nxa²lxi³sĩ¹nxa³nhai¹.” Nxe³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txi³la³ ain³kxi²ti³ten³ti³he¹xai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³ sxi²je³nai²nãn²tu̱³ wa²li³jah³lxi³hẽ¹li¹. Wa²li³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ kĩ̱h³nũ³xa² wxa²yu̱³kxa² ti³son¹tũ̱³xa² ti³yu̱³tu̱n³ta³kxi²nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³ain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³ain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹.
23503	MAT 10:17	Jã¹nxe³jut3su² te²yã¹nxe² a²nũ²a² ĩ²khai¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³jah¹lai²li² khãuh³lxa³thi¹txa²lxi³ha³tai¹. Wxa²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³sa²so¹nx2ti³ha³tai¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²thĩ³na² ã³sa²so¹nx2ti³sxã³ ĩ³ta³lo³su²nx2ti³ha³tai¹.
23506	MAT 10:20	Wxa²wãn³txi³khai³sxu² e³yah²lxan³tho³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lai²na² wãn³txa² a²yxo²e³jau³su² yũ³yah³lxin¹tu¹wi¹.
23509	MAT 10:23	Jã¹nxe³jut3su² sxi²je³nai²na² ĩ²li³jen³su² khãuh³lxa³ti¹nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³ sxi²je³na² nĩ³nã̱³sa²nũn³thĩ³na² aun³txi²xai³jxah³lxi³hẽ¹li¹. Wãn³txi³khai³su² e³kxi¹nx2ta¹wi¹. I³sa³e²ko³xan¹ta² sxi²je³na² thĩ³ka³lxa²khai¹nxe³te²jai¹ti²tu³wi¹. Ka³lxa¹ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ sxi²yhen³ti³nãu³xa² whãi²na¹ ai³lha²thet3jah³lxan³tho³li¹. Nxe³yah²lxan³nxa³ta̱³lxa¹ Txai²li² ne³ka³ta²sxã³ a³ka³nxi²sxã³ ã³wa̱³li²sã²na¹tu¹wi¹.
23516	MAT 10:30	Jã¹nxe³kxa²yu³su² Txa²wã¹sũ̱³nu²kxai³lu² A²hoh³lxi³ Si³yxau³jah¹lo²su² na³li¹. Wi¹lxa² hau³ko³tũ¹nx2ti³ju³ta² ten³na³li¹.
23532	MAT 11:4	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: — Nxex3jah³lxi³wxi¹. Wãn³txa² ain³kxah¹lxin¹jau³su² ha³lo²a² ĩ²yah³lxin¹jut3su² whãi²na¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxa²li³sxã³ ĩ³hen³txi³jah³lxi³hẽ¹li¹.
23544	MAT 11:16	Nxe³yãn¹ta¹ a²nũ²a² a²hĩ¹nãn¹te²nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ĩh¹nxe³txe²hũ̱³nhĩ̱³te²la¹xã³? Wẽ³ha³lxa² yã¹nxain¹na³li¹. Sxi²je³na² kwa² wa³ni̱³lo³nain¹te²ju²hẽ³li¹. Wa³ni̱³lon³sxã³ ĩ³kaix1nyhu¹ain¹te³nah¹lxi¹:
23545	MAT 11:17	“Wãn³txa² wi¹lhin¹jau³xa² ĩ³hain³sih¹nx2ti³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³ka³li³kxi²ya³sai¹nxãn³tai¹ti²tu³wi¹. Hã²wxãn³txa³nũ² ĩ³ãin²ta³kxi²jau³xa² ĩ³hain³sih¹nx2ti³sĩ¹na¹tai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ nã̱n³kxi²ya³sai¹nxãn³tai¹ti²tu³wi¹.” Nxe³kxe³hũ̱³sxã³ a²nũ²a² a²hĩ¹nãn¹te² nũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² kã³nxai³tãn¹tũ̱³ka̱³txa² yã¹nxain¹na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txa² e²nain¹na³li¹.
23549	MAT 11:21	Jã¹nxe³jut3su² sxi²jen³txi³nãu³xa² ĩ³kwa̱ix1txain¹te³ãn¹jau³kxai³lu¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: — Ko²ra³sĩ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txãi³. Bet3sa³i²ta³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txãi³. Ko̱³nxe³ton³khai¹yxah³lxin¹tu¹wi¹. Kxã³nhxĩ¹nai³tãn¹thĩ³na² Ti²ro³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² Si³tõ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txai³tã² nxe³sxã³ ko̱³nxe³thin¹khai¹nxai¹nha²kxai³ ya³lu²hxa³nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Yxãn¹ta¹ wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ũh¹nx2ta¹ju³ta² ĩ²ain¹ke³la³te²kxai³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tu¹tai²na² ã³na¹sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Wã²la² sa²kẽ³nã²ka³lo³a² ũ³whi²kxi²nha²sxã³ ha³nxe²a² sin³so³xa² ã³wxe³sãn²sxã³ ã³yxo²o³tũ¹sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹.
23554	MAT 11:26	Wã²nxũ̱h¹lxi³sxã³ nxe²kãi³ĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³jau³su² Je³su²jah³lo²kxai³lu² Sũ̱³na² ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la².
23555	MAT 11:27	Nxe³ha²kxai³lu¹ Je³su²jah³la² ãh¹ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: — Yen³kxai²na² a²yxo²ha³kxa¹ Txa²wĩ³na² ũ³hũ¹sa³na²hẽ³li¹. Txa²wĩ³na² so¹lxi³ a²ki³lha³lxa²na¹xai²na² ĩ²sa²jah¹lai²la¹wi¹. Te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wĩ³na² ĩ²te²la³ yũ²nxa³wi¹. Txai²na² a²ki³lha³lxa²na¹xai²na² so¹lxi³ ĩ²jah¹lo²sa¹wi¹. Te²yã¹nxũn³sxã³: “A²nũ²a² ã̱³xai²na² Txa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tũ¹xã¹.” Nxa¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Wĩ³na² ĩ²jah³lo²su² nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹.
23565	MAT 12:7	Sũ̱³na² ũ³wha²li¹txã³nxa² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wi¹lhin¹sxã³ thãi³ti³la² sa²hau³ko³nyhu¹ah³lxin¹ju³ta² ten³sa³nhai¹. Yen³kxa² ũ³hũ¹sa²nhĩn¹ju³ta² so¹lxi³ ten³sa²nxa³nhai¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. Nxe³jau³su² ha³kxa¹ jau³jau¹xai²na² wi¹ko̱³nh²yah³lxin¹ke³la³te²kxai³ a²nũ²a² hxi²ki³la²nxa³te²na² ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li²yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxi¹. Yxãn¹ta¹ yah²lxa³lxi¹.
23569	MAT 12:11	Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²wãn³txi³kxai³lu¹: — Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ka³na³ka³na³jah¹la² te² ĩ³nxai²na² o³ve²a² ka³na³ka³na³te²a² so¹lxi³ yũ³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Nxẽn¹ka³tu̱³ o³ve²ai²na² sa²ba³to³ nxe³hĩ¹na¹ kxĩh³nxẽ¹na² ã³wi¹hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ju³tai²na² nxe³kxai²nãn²tu̱³ sa²ba³to³ nxe³ti³xa² nxe³kxan²ti³nũ¹ o³ve²ai²na² kxĩh³nxẽ¹na² sa²sai²lho¹xi²hĩ̱³nxãn¹ji¹wi¹?
23574	MAT 12:16	Nxe³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Nxe³jah³lxi³wxi¹. We²txi¹nx2ta¹wi¹. Nxe³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³hen³txi³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23594	MAT 12:36	Jã¹nxe³ju³kxai³lu¹ ya²la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹wi¹. Wãn³txa² toh³lxi³jau³xai²na² whãi²na¹ e³yah³lxin¹te²tu̱³ yan¹nãu³a¹ kãi³yah³lxin¹kxa² yo³ha² a³ya³ti²kxe³su² nxe³ti³xa¹ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ti³tu¹wi¹.
23596	MAT 12:38	Nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² ha³te̱h³nxã³nxa² a²hoh³lxi³su² te²su² te²a² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²su² te²a² nxe³sxã³ ka³na³ku² ã³tĩ̱³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: — Je³su²jah³la² tih³nxe³nha¹jah¹lãi³. Wã³nxĩn¹sxã³ kãi³in¹ju³ta² wã²nã³ũ¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23597	MAT 12:39	Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: — Ko̱³nxe³thin¹khai¹yxah³lxi¹lxi¹. Sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jau³su² jau³xa² ten³ti³he¹yxah³lxa³lxi¹. Yah²lxa³nha²kxai³ Sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²kxe³su² wã³nxĩn¹sxã³ kãi³a¹ju³ta³la³ ĩ³ye³kxi²sah¹lxi¹nhẽ²li¹. Nxe³yãn¹ta¹ hĩ¹na¹ wã³nxĩn¹na¹ju³ta³la³ wã²nã³ũ¹nx2ti³nxa³lho³li¹. Wãn³txa² wã²nã³ũ¹nx2ta¹jau³xa² tĩ³yau³xu¹tai²na² so¹lxi³ Jo²na³jah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² wãn³txa² so¹lxi³ ĩ³yũ¹jah³lxin¹tu¹wi¹.
23605	MAT 12:47	Nxe³sxã³ ĩ³hen³txi³te³nah¹lxi¹: — Je³su²jah³lãi³. Nxe³txi¹. Wxa²hã³ka³nai¹tã² wxa²lon³txi³tãu³xa² ha³lo²a² yxau³ain¹na³li¹. Ĩ³ye³kxi¹nxa²te³lhxã³ wxã³ain¹na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la².
23619	MAT 13:11	Nxa²ha¹te¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: — Wxa²yu³tai²na² so¹lxi³ wãn³txai²na² tah²yau³xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² hi²sen³kxai³lu² a²nũ²a² ẽ¹nãu³a² sa²hau³kot3jau³nũ³su² nxe³jau³jau¹xai²na² txa²nũ² ã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² hĩ¹na² ã³ne³wxe³ti³he¹xai¹nxa³lho³li¹.
23622	MAT 13:14	A²nxe³sxã³ I³sa³i²ah³lu¹tai²na² wãn³txa² Sũ̱³na² wãn³txa² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³te³nah¹lxi¹: “Wxãi²na² sa²kxai³lu² ne³kat1sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ã³ne³wxe³yah²lxan³tho³li¹. Ĩ²sa²tẽ³kah¹lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ wi¹lĩ²sa²tẽ³yah²lxan³tho³li¹.