23214	MAT 1:1	Uwanggo yo a si are ka uga ku Yesu Kristi ka. Yesu à zhi nu uki ku uttu Doda, u Doda a zhi nu uki ku Ibrayi. Uwanggo yo a si asa a ábáchí ma wa.
23215	MAT 1:2	Ibrayi à si aki a Ishaku. Ishaku à si aki a Yakubu. Yakubu à si aki a Yahuda na amuyirr ba.
23224	MAT 1:11	Josiya à si aki a Jekoniya na amuyirr ba. (Na ase ka nggo a vɨ anu Israila ba igarr yi na ko nu Babilo.)
23229	MAT 1:16	Yakubu à si aki a Isuhu. Isuhu yo à si unuru a Maryamu wa. Maryamu à si ayirr Yesu wa. A yo Yesu yo di Kristi.
23230	MAT 1:17	Meme nggo, bazhi ni Ibrayi ku, kuma nu uttu Doda ku à si uka uwurr nu une̱. Na bazhi nu uttu Doda ku ko nu nggo a vɨ anu Israila ba na kuma nu Babilo a si uka uwurr nu une̱, na bazhi nu nggo anu Israila ba a kazhi nu Babilo nga ni ingri i Kristi yi, a si uka uwurr nu une̱.
23231	MAT 1:18	Ingri i Yesu Kristi inggi i si ma mi: Ayirr a Yesu wa à si Maryamu. A go ma zu ku ugo numa à ri Isuhu. Nggo Isuhu à nise gri ma nga ni iko ima, aba a gru kakye Maryamu à se ni ine. À si Izhi i Abachi iyo ì na ukyekye ukuma.
23232	MAT 1:19	Isuhu uruma wa, a si ni ikru isisu i Abachi ni isisurr ima, na kye ì si ta wre uwa bu ba Maryamu nggarr la na azhi hen, mre na ssu anko du uwa ta kà ma du, du anishirr si hi hen.
23233	MAT 1:20	Nggo Isuhu à ni so ri amarr akama meme, unitu a Atiko wa à nga na ku nu uzhila, ni da ku di, “Isuhu, uhanma a Doda, si kru isisu i ba Maryamu ki uwami hen. Kye, uvuvurr wa nggo à se ni ine ima yi nggo à zhi ni Izhi i Abachi. Si kà ma du hen.
23236	MAT 1:23	“Kye, uva wanggo nggo à nise hi unuru kye à ta hru ine na ta ngri uvuvurr unuru, aba ta yo isa ima yi di Imanuwe,” inkpi i isa ima inggi ì si, “Abachi à se ni inta ba.”
23237	MAT 1:24	Isuhu à kasi ni ina yi nggo, na na inkindirr yi nggo unitu a Atiko wa à da ku nggo. Na gru ku gri Maryamu na nga ni iko ima ki uwama.
23238	MAT 1:25	Bazhi nu nggo a di to ikpa yi nga ni ingri i uzuma yi, Isuhu à nise hi ma ki ayamba kye. Uwa à ni ngri nggo, Isuhu à yo uvuvurr wa di Yesu.
23240	MAT 2:2	na ni zhi ba di, “A ngri uvuvurr wanggo wa nu momonggo, nggo a da di a taka ni si uttu a anu Yahuda? Inta i hi intsintse̱ ima yi zhi na anza ambre mu ni nga nye gbyarr ku asa.”
23244	MAT 2:6	“ ‘Betalami nggo à si ni imimi i Yahuda, nu nggo a kye ùwà kpachirr mi ni igbu yi na anga ka Yahuda ka, ùwà si unkpi mu ni igbu i Yahuda yi. Nu nggo nu umi umuwa ku yo a taka gri ankpye ssuzzu, ankpye uwama yo à taka gri ittu i anishirr a mungga bu Israila ba.’ ”
23247	MAT 2:9	Nggo a wo uttu wa kre, na gru vu anko wa a so kuma nu Betalami na gru hi intsintse̱ yi nggo aba a so ga yi zhi na anza ambre wa i nggurr huzzu ba. I so ku ba ichi ku kukri nu unto ku nggo uvuvurr wa à se.
23251	MAT 2:13	Nu ugo ku nggo abichirr ba a kakuma, unitu a Atiko numa à nga ni Isuhu ku nu uzhila ni da ku di, “Gru, ba uvuvurr wa na ayirr wa ni kru ku sharri nu Masarr. Kye uttu Hirridu à ta gru zha anko a itsi ma ngu. Ku so nabo ingga nggo taka da ku uwa azhibarr wa nggo uwa taka gri ma ni kanga.”
23252	MAT 2:14	Nggo Isuhu à wo meme na gru ba uvuvurr wa tuku ayirr wa, na ga ibittu kuma nu Masarr,
23253	MAT 2:15	na ku so nabo yo ka ma ku Hirridu ni ittu. Abachi à na meme, wre ku anishirr a bu hi di inkindirr yi nggo abi kpa are ba a da yi nggo ì bu si ure ujiji di, “Ingga yo uzumu wa zhi nu Masarr.”
23255	MAT 2:17	Ina ima ì ta du ure ku Irrimiya uni kpa are wa ù kurr meme yo nu nggo a charr di,
23257	MAT 2:19	Nu ugo ku nggo uttu Hirridu à ttu, unitu a Atiko wa à nga ni da ku Isuhu zizo nu uzhila uwa à nise nu Masarr
23258	MAT 2:20	di, “Gru, ba uvuvurr wa na ayirr wa ni kakuma ni Israila. Kye, abangga ba nggo a so di zha anko a ingu ma wa a kɨ kre ba.”
23259	MAT 2:21	Isuhu gru ba uvuvurr wa na ayirr wa na kakuma ni Israila.
23260	MAT 2:22	Nggo Isuhu wo du uvuvurr a Hirridu wanggo nggo a yo ma du Akelayo, uwa yo à hun ni imburr i aki yi nu Yahudiya, isisu i ki Isuhu ni kuma nabo. Abachi à re na ku zizo nu uzhila di a bu kakuma na anga ka Galili mu.
23263	MAT 3:2	di, “Imba kasarr ni ila ure imba yi, kye ittu i Abachi yi i ki ywhiywhirr!”
23264	MAT 3:3	Uni kpa are wa, nggo a yo ma di Ishaya, à re ni itu i Yohana iyo da di, “Undurr numa à so du hantu na ankpuji di, ‘Ssu anko wa bi ku Atiko wa. Na anko wa ki ntto nggo a taka ni wre ku uzirr!’ ”
23265	MAT 3:4	Yohana à di surr iki yi nggo a na yi ni infunfu i alakurrmi, na di lo upri unggakpa na anklampi. Ila ima yi i su ìzì tuku utu ku anisso.
23268	MAT 3:7	Nggo Yohana à hi anu Farrisi na anu Sadusi shishemi nggo so nga di a bu ni zzu ba na amasirr, na ddu ba di, “Imba inkirr i andanda ànìwǎ! Unggonggo da ki imba di imba bu kru iha yi nggo Abachi à ta du yi nga ni imba ba nggo?
23269	MAT 3:8	Imba bu na aseki ka nggo a ta tsarr anishirr di imba i ka isisurr sarr ni ila ure imba yi.
23270	MAT 3:9	Ida imba yi di Ibrayi nggo à si ábáchí amba, sisi ima nggi i ta kpa imba ttungo ni iha yi nggo i so nga hen. Abachi à se nu ukyekye ku ka angbinta angga ka ki ku Ibrayi ahan ma!
23271	MAT 3:10	Ibre amu i Abachi yi ku abi la ure ba i ta i si nâ ta si nggo a ka ka iwra inggi sa ni izhizhi inkinkurr ta tse ba. Meme nggo, unkunkurr ku nggo u si klo inkpinkpo iwre hen, aba a ta tse ku ta yo, na ta sarr ku tu nu uru.
23272	MAT 3:11	“ Ingga zzu imba na amasirr, wre ku anishirr bu hi di imba i ka ba ttungo ni ila ure imba yi ba. Uwanggo nggo so nga nu ugo umungga a ta ni zzu imba ni Izhi i Abachi i Iwre yi tuku uru kye ma. Uwama a mri ingga kakami, nggo ingga si ma uni vu anggakpaza ama ka gri ku hen.
23277	MAT 3:16	Nggo Yohana à zzu Yesu kre, Yesu ta ko huzzu na amasirr wa, mre unkplassu ku ù bwu, i Yesu kakye na hi Izhi i Abachi yi i so ji zzu nâ ta si anddu, ni ji so ku.
23278	MAT 3:17	Ukorr u zhi nu unkplassu ni da di, “Uwanggo yo à su Uzumu wa nggo ingga i kpanye na ku. Isisurr mungga yi i di nyarr na ku kakami.”
23279	MAT 4:1	Izhi i Abachi yi i gri Yesu kuma na ankpuji nggo Umimi wa à ta ku tsarr ma kye.
23283	MAT 4:5	Nabo yo, Umimi wa à gri Yesu kuma nu Urushalima, Ìgbù ni Wre wa, na gri ma ku sa na anvinvri a Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku,
23288	MAT 4:10	Yesu ddu ma di, “Chi share ni ingga ku, ùwà Isheta! Kye, ungbamvu ku Abachi ku u da di, ‘Ùwà bu kuttu ni gbyarr ku Atiko asa, uwa yo à si Abachi amuwa wa na nkpama, ni bu ga uwa yo mre.’ ”
23292	MAT 4:14	A na meme, wre ku inkindirr yi nggo uni kpa are a Abachi wa, Ishaya à da i bu kurr meme yo. Ishaya à da di,
23293	MAT 4:15	“Igbu nu Zebulu tuku Nafitali, nu unddu inyi ku, nu ugugarr ku inyi nu Joda, nu Galili, igbu a anishirr angga ba nggo a si si anu Yahuda hen!
23295	MAT 4:17	Zhi na azhibarr ama wa Yesu gru di da ba ure ku Abachi ku di, “Imba kasarr ni ila ure imba yi. Kye ittu i Abachi yi i si ywhiywhirr mi!”
23297	MAT 4:19	Yesu ddu ba di, “Imba ga ingga yi, ni di ingga tsarr imba nggo imba ta gri anishirr nga ni ingga ku nâ ta si nggo imba di vɨ ikikla yi.”
23303	MAT 4:25	Ima yo du anishirr shishemi a ga ma zhi na anga ka Galili ka na anga ka Igbu Iwurr yi nggo à yo yi di Dekapoli, na kuma nu Urushalima, tuku Yahudiya, tuku igbu yi nggo i si nu ugugarr ku inyi nu Joda wa.
23316	MAT 5:13	“Imba yo si nâ ta si ima i ingbingbru yi. Nggo imarr i ima yi ti ka nado, aba ta na yi kingginggi na di yi ka ni marr zizo? Ima i ma sa nu undu zizo, aba ta ka yi kahre na cha na aza.”
23317	MAT 5:14	“Imba se nâ ta si azhi wa nggo a la ku anishirr ba kago ni ingbingbru inggi yi. Ìgbù wa nggo a me ma ni itu yi igbre, ka si ka sharri hen.
23318	MAT 5:15	Unushirr ka si yo uru ni ingba nu uru na ba ungabu a ttu hen. Iya, a ta ba ma sa nu ssu, du ma la kago ku anishirr ba ni iko yi we.
23320	MAT 5:17	“Imba bu si kye di ingga nga nye kà Are ka nggo Musa na abi kpa are ba a tsarr imba glo hen. Ingga si nga i kà ka glo mu hen. Ingga nga nge du ka su jiji.
23321	MAT 5:18	Imba bu hi di nu nggo unkplassu ni imimi ta se, inkpi yirr ntsɨ a si ta tsu yi glo nu umi ku Are ka hen, bazhi ziza kuma ni ikikre i aseki yi.
23322	MAT 5:19	Meme nggo, undurr wa nggo ti kpa inkpi ure ivintsɨ iyirr chirr, na tsarr abanu du ba na meme, uwa taka su uvuntsɨ ni Ittu i Abachi yi. Nu ungo numa ku, undurr wa nggo à ti kru isisu i ure ku Abachi ku, na tsarr abanu mi du ba meme, uwa taka kpa inkpinkpye nu unkplassu.
23323	MAT 5:20	Ingga nggo ko da ki imba, imba ta si yo isisurr imba yi ni ga Abachi mri abitsarr na are ba, na anu Farrisi ba, ni ta si na inkindirr yi nggo Abachi zha di imba bu na yi hen, imba si taka rri ni ittu i unkplassu yi hen.”
23324	MAT 5:21	“Imba wo nggo a bre ku anishirr ni ikuchi yi di, ‘Si ngu unushirr hen. Undurr wa nggo ti na meme a ta gri ma kuma nu unto ki ibre amu.’
23330	MAT 5:27	“Imba wo nggo a da di, ‘Si zha ayamba a unuma hen.’
23332	MAT 5:29	A ti si ingbishi muwa i ungo ri nggi ta du ùwà kpala, ùwà ttu yi ta yo glo! I ta wre sha ùwà bu sama nu unto numa nu ukpa muwa ku, nu nggo ùwà ta rri nu uru namri.
23333	MAT 5:30	A ti si ungo ri muwa nggo u ta du ùwà kpala, ùwà bu ttu ku ta yo glo. I ta wre sha ùwà bu sama nu unto numa nu ukpa muwa du ku nggo ùwà bu rri nu uru namri.”
23336	MAT 5:33	“Imba di wo nggo a di da ku anishirr ni ikuchi yi di, ‘Si na ki na angu aha ni inkindirr yi nggo ùwà da di ùwà ta na ku Abachi hen. Na, nâ ta si nggo ùwà ka da ni ime̱me̱ ba.’
23337	MAT 5:34	Ziza nggo, ingga ko da ki imba di, imba bu si di shi azhi mi mremremu hen. Imba bu si shi azhi nu unkplassu hen. Kye u su unto ki iso ku Abachi.
23339	MAT 5:36	Imba bu si shi azhi na atu a imba hen, nggo imba si hi ina infunfutu iyirr kaki ikikla ka ishishirr hen.
23340	MAT 5:37	Imba ti kpanye ku inkindirr, imba da di, ‘Yo-o.’ Imba ti kisa, imba da di, ‘Iya.’ Inkindirr yi nggo ti mri meme izhi nu umimi wa ku.
23341	MAT 5:38	“Imba wo nu nggo a da na Are ka Musa ka da di, ‘Unushirr ti turr ku ùwà ishishi iyirr, ùwà turr ku ima iyirr yi meme. Uwa à ti ttu ku ùwà inyirr iyirr, ùwà ttu iyirr ima yi meme.’
23342	MAT 5:39	Ziza nggo, ingga ko da ki imba di, unushirr à ti na ki imba undanda imba bu si di imba ta na ku undanda han hen. Iya, si na meme hen. Undurr ti nggurr ùwà nu unga uyirr, ùwà bu ka unuma ku sarr ku.
23346	MAT 5:43	“Imba wo nggo a di da di, ‘Kpanye ni uni girr amuwa ku, ni karr uni karr ùwà.’
23347	MAT 5:44	Ingga ko da ki imba di, imba bu kpanye na abangga ba nggo a karr imba, ni barr ku abangga ba nggo a ki imba iha.
23349	MAT 5:46	Imba ti kpanye na abangga ba nggo a kpanye ni imba yo ba mre, imba ka kpa azadi na Abachi ku? Kye abi kpa inklo i imimi yi ba mi a di na meme!
23350	MAT 5:47	Imba ti chi abangga ba nggo a di kpanye ni imba yo ba mre, imba na sa angginggi he̱he̱? Kye di abi ingbingbru ba mi a di na meme yo!
23351	MAT 5:48	Ina uzizi imba yi i bu sama ni ikikre, nâ ta si nggo uzizi ku Aki amba nu unkplassu wa ù sama ni ikikre nggo.
23352	MAT 6:1	“Imba bu na ndindi. Nggo imba ti ta na inkindirr izizi, imba si na na ashishi ka anishirr, wre ba bu hi imba hen. Imba ti na meme, imba si ta kpa azadi na Aki amba nu unkplassu wa ku hen.
23353	MAT 6:2	“Nggo imba ti ta nu abi iha inkindirr, imba si vri unddu nâ ta si nggo abi na aseki wre ku anishirr a bu hi ba a di na nggo hen. A di vri ingba na aki ka issubi ka tuku na atsutsu ka igbu, wre ku anishirr a bu hi ba na nu ba inkpinkpye. Ingga da ki imba ure ujiji, abi na abama a ka kuchi kpa azadi ambarr ka ba.
23356	MAT 6:5	“Nggo imba ti barr, imba si na ina i abi na aseki wre ku anishirr a bu hi ba hen. A di nyarr i gru kri na ashishi ka anishirr na aki ka ibarr ka tuku na atu anko ka igbu ka na barr hantu, wre ku anishirr bu hi ba. Ingga ko da ki imba a ka kpa azadi ambarr ka ba.
23357	MAT 6:6	Imba ti ta barr imba bu mirri ko nu umi uki ni han anko ka ni barr Aki amba wa nggo so sharri. Aki amba wa nggo à so sharri na so wo imba nggo a ta ni imba azadi amba ka.
23359	MAT 6:8	Imba si na ina imbarr yi hen. Kye imba ti nise bwu angu mi, Aki amba wa à hi inkindirr yi nggo imba ko zha yi.
23360	MAT 6:9	“Imba ka bi barr ma mi: “ ‘Aki munta wa nggo se nu nkplassu, di inta gri isa muwa yi ndindi,
23365	MAT 6:14	Imba ti nggurr zhi ku abangga nggo akpa la ki imba, Aki amba wa nggo so nu unkplassu ta nggurr ila ure imba yi zhi ki imba.
23366	MAT 6:15	Imba ta si nggurr zhi ku abanu hen, Aki amba wa si ta nggurr ila ure imba yi zhi ki imba hen.
23367	MAT 6:16	“Nggo imba ti su nu umi ku ivu angu, imba bu si cha ashishi ni kye gbo nâ ta si nggo abi na aseki ba na abi ba a di na, wre ku anishirr bu hi ba hen. A di na ukpa umbarr ku ki ttuttu na kye gbo da anishirr bu hi di aba ko vu angu gri. Ingga ko da ki imba a ka kpa azadi ambarr ka ba.
23376	MAT 6:25	“Ima yo di ingga i da di, imba bu si ri amarr ka inkindirr yi nggo imba ta ri ka imba ta so, ka iki yi nggo imba ta surr ttu ukpa hen. Iso tsitsirr ì si mri ila hen? Imba kye ukpa umba ku si wre na iki isurr hen?
23377	MAT 6:26	Kye aminche ba nggo so di bwa kago, a si di ttu ikiri, ka di hwa vu ku surr ni iwurr hen. Uwa sa Aki amba nu unkplassu wa yo à so di nu ba iri. Imba si mri aminche ba hen?
23378	MAT 6:27	Imba kye di iri amarr nggi ka turr ase ka iso tsitsirr amba ka chi kuma ki imba ni ichi?
23379	MAT 6:28	“Angginggi du imba so ri amarr ka iki isurr? Kye igbyarr iki iwre kye yi nggo i so to ni ijiji na. Isi di na undu inkindirr hen, ni si di warr iki isurr ku atu ambarr hen.
23381	MAT 6:30	Abachi nggo di surr ku agiga ka ankru, agiga angga ka nggo a kri ari, ambre a ka kparri nu uru. Imba kye à si ta ni imba iki isurr mri meme hen? Iyo isisurr imba yi na Abachi ku ì si ntsɨmi!
23382	MAT 6:31	Imba bu si gru so ri amarr di, ‘Ila imunta yi i ta zhi nu momonggo hen. Ka inkindirr yi nggo inta ta so, ka ankru ka nggo inta ta surr?’
23391	MAT 7:6	“Imba si nu amiyo inkindirr yi nggo i si i Abachi hen, nggo à ta kasarr na ta imba. Si ba inkindirr yi nggo si iwre zu ku anikpama hen, wre ba ta cha yi na aza na kasarr na nga imba hre.
23392	MAT 7:7	“Imba ti zhi, aba a ta ni imba. Zha, imba ta hi. Nggurr anko wa, aba a ta bwu ki imba.
23400	MAT 7:15	“Imba bi si so ba kahre hen, abi kpa are bi imu a se. A di nga ni imba ba na na chě nâ ta si aminta. Nu umi umbarr ku aba sa aniche.