23214	MAT 1:1	Uwanggo yo a si are ka uga ku Yesu Kristi ka. Yesu à zhi nu uki ku uttu Doda, u Doda a zhi nu uki ku Ibrayi. Uwanggo yo a si asa a ábáchí ma wa.
23231	MAT 1:18	Ingri i Yesu Kristi inggi i si ma mi: Ayirr a Yesu wa à si Maryamu. A go ma zu ku ugo numa à ri Isuhu. Nggo Isuhu à nise gri ma nga ni iko ima, aba a gru kakye Maryamu à se ni ine. À si Izhi i Abachi iyo ì na ukyekye ukuma.
23232	MAT 1:19	Isuhu uruma wa, a si ni ikru isisu i Abachi ni isisurr ima, na kye ì si ta wre uwa bu ba Maryamu nggarr la na azhi hen, mre na ssu anko du uwa ta kà ma du, du anishirr si hi hen.
23233	MAT 1:20	Nggo Isuhu à ni so ri amarr akama meme, unitu a Atiko wa à nga na ku nu uzhila, ni da ku di, “Isuhu, uhanma a Doda, si kru isisu i ba Maryamu ki uwami hen. Kye, uvuvurr wa nggo à se ni ine ima yi nggo à zhi ni Izhi i Abachi. Si kà ma du hen.
23235	MAT 1:22	Ziza, inkindirr inggi yi i ta si meme, wre ku ure ku u bu kurr meme yo nggo Atiko à du Abi kpa are ama ba a nga ni da ku zu ni ikuchi yi nggo.
23236	MAT 1:23	“Kye, uva wanggo nggo à nise hi unuru kye à ta hru ine na ta ngri uvuvurr unuru, aba ta yo isa ima yi di Imanuwe,” inkpi i isa ima inggi ì si, “Abachi à se ni inta ba.”
23243	MAT 2:5	Aba a da ku di, “Nu Betalami, na anga ka Yahudiya, nâ ta si nggo Mika, uni kpa are Abachi wa à charr nggo, da di,
23244	MAT 2:6	“ ‘Betalami nggo à si ni imimi i Yahuda, nu nggo a kye ùwà kpachirr mi ni igbu yi na anga ka Yahuda ka, ùwà si unkpi mu ni igbu i Yahuda yi. Nu nggo nu umi umuwa ku yo a taka gri ankpye ssuzzu, ankpye uwama yo à taka gri ittu i anishirr a mungga bu Israila ba.’ ”
23247	MAT 2:9	Nggo a wo uttu wa kre, na gru vu anko wa a so kuma nu Betalami na gru hi intsintse̱ yi nggo aba a so ga yi zhi na anza ambre wa i nggurr huzzu ba. I so ku ba ichi ku kukri nu unto ku nggo uvuvurr wa à se.
23249	MAT 2:11	Nggo a mirri ni iko yi na hi uvuvurr wa na ayirr ama wa, Maryamu, na kuttu na chi ma. Na nu ma iki iwre, nggo i si i atuttu, nâ ta si ivi inkpu inklo i la nzarrnzarr nggo a yo yi di izinarriya, na àgà a inkinkurr wa nggo a di hun ingba wre aba yo wa di farrkinse tuku mârr
23250	MAT 2:12	Abachi à gbye ku anishirr bi zhi na anza ambre ba utu nu uzhila ni ibittu di a bu si kakuma nu uttu Hirridu ku zizo hen. Aba a wo meme na ka ga anko anuma mu na kakuma na ako ambarr ka.
23251	MAT 2:13	Nu ugo ku nggo abichirr ba a kakuma, unitu a Atiko numa à nga ni Isuhu ku nu uzhila ni da ku di, “Gru, ba uvuvurr wa na ayirr wa ni kru ku sharri nu Masarr. Kye uttu Hirridu à ta gru zha anko a itsi ma ngu. Ku so nabo ingga nggo taka da ku uwa azhibarr wa nggo uwa taka gri ma ni kanga.”
23253	MAT 2:15	na ku so nabo yo ka ma ku Hirridu ni ittu. Abachi à na meme, wre ku anishirr a bu hi di inkindirr yi nggo abi kpa are ba a da yi nggo ì bu si ure ujiji di, “Ingga yo uzumu wa zhi nu Masarr.”
23254	MAT 2:16	Hirridu kye anko a abichirr angga ba nggo a zhi na anza ambre lankarr. Na gru nu unfu ku zizo, na gru yo abi ta iku ba na da ba di a bu ngɨ ankparr amumarr aniru ba ase aha kaji nu Betalami tuku igbu i kago yi. Uttu wa na meme ni itu yi inkindirr yi nggo a wo zhi na abichirr ba ba na azhibarr a ime̱me̱ wa nggo intsintse̱ yi i huzzu.
23255	MAT 2:17	Ina ima ì ta du ure ku Irrimiya uni kpa are wa ù kurr meme yo nu nggo a charr di,
23260	MAT 2:22	Nggo Isuhu wo du uvuvurr a Hirridu wanggo nggo a yo ma du Akelayo, uwa yo à hun ni imburr i aki yi nu Yahudiya, isisu i ki Isuhu ni kuma nabo. Abachi à re na ku zizo nu uzhila di a bu kakuma na anga ka Galili mu.
23262	MAT 3:1	Ni ivi yi nggo Yohana uni zzu na amasirr wa à gru ku di da ure ku Abachi na ankpuji a Yahudiya wa
23263	MAT 3:2	di, “Imba kasarr ni ila ure imba yi, kye ittu i Abachi yi i ki ywhiywhirr!”
23268	MAT 3:7	Nggo Yohana à hi anu Farrisi na anu Sadusi shishemi nggo so nga di a bu ni zzu ba na amasirr, na ddu ba di, “Imba inkirr i andanda ànìwǎ! Unggonggo da ki imba di imba bu kru iha yi nggo Abachi à ta du yi nga ni imba ba nggo?
23270	MAT 3:9	Ida imba yi di Ibrayi nggo à si ábáchí amba, sisi ima nggi i ta kpa imba ttungo ni iha yi nggo i so nga hen. Abachi à se nu ukyekye ku ka angbinta angga ka ki ku Ibrayi ahan ma!
23271	MAT 3:10	Ibre amu i Abachi yi ku abi la ure ba i ta i si nâ ta si nggo a ka ka iwra inggi sa ni izhizhi inkinkurr ta tse ba. Meme nggo, unkunkurr ku nggo u si klo inkpinkpo iwre hen, aba a ta tse ku ta yo, na ta sarr ku tu nu uru.
23272	MAT 3:11	“ Ingga zzu imba na amasirr, wre ku anishirr bu hi di imba i ka ba ttungo ni ila ure imba yi ba. Uwanggo nggo so nga nu ugo umungga a ta ni zzu imba ni Izhi i Abachi i Iwre yi tuku uru kye ma. Uwama a mri ingga kakami, nggo ingga si ma uni vu anggakpaza ama ka gri ku hen.
23276	MAT 3:15	Yesu à ddu ma di, “Du yi si meme ziza nggo. Meme yo nggo inta ta na undu ku nggo Abachi à turr inta di inta bu nga ni na ku nggo.” Yohana kye na kpanye na zzu ma na amasirr wa.
23277	MAT 3:16	Nggo Yohana à zzu Yesu kre, Yesu ta ko huzzu na amasirr wa, mre unkplassu ku ù bwu, i Yesu kakye na hi Izhi i Abachi yi i so ji zzu nâ ta si anddu, ni ji so ku.
23279	MAT 4:1	Izhi i Abachi yi i gri Yesu kuma na ankpuji nggo Umimi wa à ta ku tsarr ma kye.
23281	MAT 4:3	Umimi wa gru nga na ku na ni ddu ma di, “Ùwà ti da du ùwà su Uvuvurr a Abachi ùwà bu ka angbinta angga ka ki ankpinkpri unfonfo.”
23282	MAT 4:4	Yesu ddu ma di, “Ungbamvu ku Abachi ku u da di, ‘A si si inkindirr i iri iyo mre ì ta du anishirr so tsitsirr hen, a si are ka nggo Abachi à da ka, aka yo à ta du anishirr so tsitsirr.’ ”
23283	MAT 4:5	Nabo yo, Umimi wa à gri Yesu kuma nu Urushalima, Ìgbù ni Wre wa, na gri ma ku sa na anvinvri a Uki Unkpi ku Ibarr Abachi ku,
23284	MAT 4:6	na ddu ma di, “Ùwà ti du ùwà su Uvuvurr a Abachi, ùwà bu tu ji nu nggo. Ungbamvu ku Abachi ku mi u da di: “ ‘Abachi à ta turr abitu ama ba du ba ji nga nu ùwà ku. Aba ta ni ko ùwà kpa nu ussu na ango ambarr ka, na si ta kpanye na du ùwà nggurr uza ni angbinta hen.’ ”
23285	MAT 4:7	Yesu à ddu ma di, “Ungbamvu ku Abachi ku u da zizo di, ‘Si tsarr Atiko wa nggo si Abachi muwa kye hen.’ ”
23288	MAT 4:10	Yesu ddu ma di, “Chi share ni ingga ku, ùwà Isheta! Kye, ungbamvu ku Abachi ku u da di, ‘Ùwà bu kuttu ni gbyarr ku Atiko asa, uwa yo à si Abachi amuwa wa na nkpama, ni bu ga uwa yo mre.’ ”
23289	MAT 4:11	Umimi wa kru share na du Yesu na abubo wa. Abitu ba Abachi ba a nga ni zi ma.
23292	MAT 4:14	A na meme, wre ku inkindirr yi nggo uni kpa are a Abachi wa, Ishaya à da i bu kurr meme yo. Ishaya à da di,
23295	MAT 4:17	Zhi na azhibarr ama wa Yesu gru di da ba ure ku Abachi ku di, “Imba kasarr ni ila ure imba yi. Kye ittu i Abachi yi i si ywhiywhirr mi!”
23301	MAT 4:23	Yesu à zirr kago anga ka Galili ka na di tsarr ba na aki ka issubi ka, na so di bre ba Ure ku wre ku ni itu i ittu i Abachi yi, na du anishirr banu nggo se ni ivri a wre.
23306	MAT 5:3	“Abangga ba nggo a hi di aba a klonyarr na age̱ ka Abachi, Abachi à yo ba angu azizi. Abachi nggo à hru ba ki Uttu ambarr!
23307	MAT 5:4	Abangga ba nggo a so ba azhittu, Abachi à yo ba angu azizi. Abachi taka nu ba isu isisurr!
23308	MAT 5:5	Abangga ba nggo a hru atu ambarr wa nggi, Abachi à yo ba angu azizi, ingbingbru yi ì ta si ba imbarr!
23309	MAT 5:6	Abangga ba nggo a yo itu di aba ta na inkindirr yi nggo Abachi à zha di a bu na yi, Abachi à yo ba angu azizi. Abachi taka nu ba inkindirr yi nggo a zha yi!
23310	MAT 5:7	Abi ki itito na atu a banu, Abachi à yo ba angu azizi. Abachi taka ni kye ba na ashishi ka itito!
23311	MAT 5:8	Abangga ba nggo isisurr imbarr yi i sama na ankizhi, Abachi à yo ba angu azizi. Anishirr abama a taka hi Abachi!
23312	MAT 5:9	Abi zi anishirr du ba a so zizi, Abachi à yo ba angu azizi. Abachi à taka ni kye ba ki amarr ma!
23313	MAT 5:10	Abangga ba nggo a ki ba iha nu nggo a so di na inkindirr yi nggo Abachi à zha, Abachi à yo ba angu azizi. Abachi nggo à hru ba ki Uttu ambarr!”
23314	MAT 5:11	“Anishirr a ti re ndanda na atu amba, na ki imba iha, na bre imu mi na atu amba, nu nggo imba so ga ingga nggo, meme yo nggo Abachi à yo kimba angu azizi.
23315	MAT 5:12	A ti na ki imba meme, imba bi me̱ nyarr ni bri nyarr yi, azadi amba ka a kri mwe nu unkplassu. Kye a na ku abi kpa are ba nggo a ku ki imba ichi iha yi meme yo.”
23316	MAT 5:13	“Imba yo si nâ ta si ima i ingbingbru yi. Nggo imarr i ima yi ti ka nado, aba ta na yi kingginggi na di yi ka ni marr zizo? Ima i ma sa nu undu zizo, aba ta ka yi kahre na cha na aza.”
23322	MAT 5:19	Meme nggo, undurr wa nggo ti kpa inkpi ure ivintsɨ iyirr chirr, na tsarr abanu du ba na meme, uwa taka su uvuntsɨ ni Ittu i Abachi yi. Nu ungo numa ku, undurr wa nggo à ti kru isisu i ure ku Abachi ku, na tsarr abanu mi du ba meme, uwa taka kpa inkpinkpye nu unkplassu.
23323	MAT 5:20	Ingga nggo ko da ki imba, imba ta si yo isisurr imba yi ni ga Abachi mri abitsarr na are ba, na anu Farrisi ba, ni ta si na inkindirr yi nggo Abachi zha di imba bu na yi hen, imba si taka rri ni ittu i unkplassu yi hen.”
23324	MAT 5:21	“Imba wo nggo a bre ku anishirr ni ikuchi yi di, ‘Si ngu unushirr hen. Undurr wa nggo ti na meme a ta gri ma kuma nu unto ki ibre amu.’
23325	MAT 5:22	Ziza, ingga ko da ki imba di, undurr wa nggo ti ki unfu nu uzayirr uniga, aba ta gri ma kuma ni ibre amu. Undurr wa nggo ti marr uzayirr uniga di à sama nu undu, aba ta gri ma ko na Akaba anu Yahuda wa, wre ba bu ku bre amu na ku. Undurr wa nggo ti yo uzayirr uniga di à su urrurru, Abachi ta yo ma nu uru ku ki iha sese.”
23326	MAT 5:23	“Ni ima yo, ùwà ti gri inkindirr ta ku yo na agbugba a Abachi wa, ni ti ssu hi di ùwà kpala ku uzumbirr uniga numa,
23327	MAT 5:24	ùwà bu du inkindirr yi nggo ùwà i gri nga nggo ni kru ka ku ssubi nu uzumbirr uniga wa ku bari, ni kanga ni to inkindirr yi na age̱ ka Abachi.”
23334	MAT 5:31	“Ni ikuchi yi, imba wo nggo a di da di, ‘Undurr wa nggo à ti du uwa ta han uwama, uwa bu nu ma ungbamvu ku ingu igarr.’
23336	MAT 5:33	“Imba di wo nggo a di da ku anishirr ni ikuchi yi di, ‘Si na ki na angu aha ni inkindirr yi nggo ùwà da di ùwà ta na ku Abachi hen. Na, nâ ta si nggo ùwà ka da ni ime̱me̱ ba.’
23337	MAT 5:34	Ziza nggo, ingga ko da ki imba di, imba bu si di shi azhi mi mremremu hen. Imba bu si shi azhi nu unkplassu hen. Kye u su unto ki iso ku Abachi.
23349	MAT 5:46	Imba ti kpanye na abangga ba nggo a kpanye ni imba yo ba mre, imba ka kpa azadi na Abachi ku? Kye abi kpa inklo i imimi yi ba mi a di na meme!
23350	MAT 5:47	Imba ti chi abangga ba nggo a di kpanye ni imba yo ba mre, imba na sa angginggi he̱he̱? Kye di abi ingbingbru ba mi a di na meme yo!
23353	MAT 6:2	“Nggo imba ti ta nu abi iha inkindirr, imba si vri unddu nâ ta si nggo abi na aseki wre ku anishirr a bu hi ba a di na nggo hen. A di vri ingba na aki ka issubi ka tuku na atsutsu ka igbu, wre ku anishirr a bu hi ba na nu ba inkpinkpye. Ingga da ki imba ure ujiji, abi na abama a ka kuchi kpa azadi ambarr ka ba.
23358	MAT 6:7	Uwa ti ta barr uwa si so bre are ka gigye nâ ta sa abangga ba nggo a si hi Abachi hen, na kye da Abachi ta wo ibarr imbarr yi nggo ikri kaba.
23367	MAT 6:16	“Nggo imba ti su nu umi ku ivu angu, imba bu si cha ashishi ni kye gbo nâ ta si nggo abi na aseki ba na abi ba a di na, wre ku anishirr bu hi ba hen. A di na ukpa umbarr ku ki ttuttu na kye gbo da anishirr bu hi di aba ko vu angu gri. Ingga ko da ki imba a ka kpa azadi ambarr ka ba.
23375	MAT 6:24	“Unushirr uyirr ka si na undu ku atitiko aha hen. À ta karr uyirr wa na ta kpanye nu unuma wa, na ta kru isisu i uyirr na ta ka uyirr wa. Na anko ayiyirr ama yo, ùwà ka si ba itu imuwa ni narrnarr ku undu ku Abachi tuku izha inklo hen.
23377	MAT 6:26	Kye aminche ba nggo so di bwa kago, a si di ttu ikiri, ka di hwa vu ku surr ni iwurr hen. Uwa sa Aki amba nu unkplassu wa yo à so di nu ba iri. Imba si mri aminche ba hen?
23378	MAT 6:27	Imba kye di iri amarr nggi ka turr ase ka iso tsitsirr amba ka chi kuma ki imba ni ichi?
23381	MAT 6:30	Abachi nggo di surr ku agiga ka ankru, agiga angga ka nggo a kri ari, ambre a ka kparri nu uru. Imba kye à si ta ni imba iki isurr mri meme hen? Iyo isisurr imba yi na Abachi ku ì si ntsɨmi!
23383	MAT 6:32	Abangga ba yo sa aseki ka nggo anishirr ba nggo si hi Abachi hen, a so di yo isisurr. Aki imba wa nu unkplassu wa à hi di imba so zha aseki akama.
23384	MAT 6:33	Meme nggo, imba bu yo isisurr ni ittu i Abachi yi tuku inkindirr yi nggo à da di a bu na yi nggo. Uwa ta ni imba inkpu aseki yi namri.
23386	MAT 7:1	“Ùwà bu si bre are ni itu i unuma hen, wre ku Abachi abu si bre amu ni itu muwa meme hen.
23387	MAT 7:2	Nâ ta si nggo ùwà bre amu ni itu i unuma aba a ta bre ni itu muwa meme. Agbugba wa nggo imba di tsarr ku abanu na wa, Abachi à ta tsarr ki imba na ama yo meme.
23391	MAT 7:6	“Imba si nu amiyo inkindirr yi nggo i si i Abachi hen, nggo à ta kasarr na ta imba. Si ba inkindirr yi nggo si iwre zu ku anikpama hen, wre ba ta cha yi na aza na kasarr na nga imba hre.
23400	MAT 7:15	“Imba bi si so ba kahre hen, abi kpa are bi imu a se. A di nga ni imba ba na na chě nâ ta si aminta. Nu umi umbarr ku aba sa aniche.
23406	MAT 7:21	“A si su undurr wa nggo ti yo ingga di, ‘Atiko, Atiko’ nggo à ta rri ni ittu i Aki mungga wa nu unkplassu hen. Abangga ba nggo a si anishirr ba Abachi ba, aba yo si anishirr ba nggo a so di na inkindirr yi nggo Abachi nu unkplassu zha di a bu na yi.
23407	MAT 7:22	Na Azhibarr a Ibre Amu wa, abanu taka ddu ingga di, ‘Atiko, Atiko! Kye inta i bre ku anishirr Ure ku wre ku Abachi ku ni isa muwa ni han izhi ndanda huzzu ku anishirr ni isa muwa ni na aseki ka ikagri shishemi’
23425	MAT 8:11	Kye yi, ingga da ki imba, anishirr shishemi taka nga zhi na anza ambre, abanu ta zhi na anza a ingbahru, na ta nga ni so ni Ibrayi, Ishaku, tuku Yakubu ku, na ri, na nyarr ni imburr inkpi yi tuku abangga ba nggo si anishirr ba Abachi ba.
23426	MAT 8:12	Abangga ba nggo aba yo ka si anishirr ba Abachi ba aba ta sarr turr aba yo surr ni ibwu, nabo yo aba ta ku so yi na ta anyinyirr.”
23431	MAT 8:17	Aseki angga ka wemi a si nâ ta su nggo Abachi à da na angu ka Ishaya uni kpa are wa da di, “A ba iklonyarr munta yi nu ulolo munta ku glo.”
23432	MAT 8:18	Nggo Yesu hi akpa anishirr wa ni ka ma yo na atsutsu, na da ku abiga ama ba di a bu cha ko nu ugugarr inyi numa ku.
23434	MAT 8:20	Yesu à ddu ma di, “Anihon a se na ahon, aminche a se ni ako, ingga Uvuvurr a Unushirr i sama nu unto ku ji kurr ni sa itu.”
23442	MAT 8:28	Nggo Yesu cha amasirr a kri ni inkla yirr wa, na kuma nu unddu inyi ku, hinga ni igbu nu Gadarra, na ji ga anko wa na anga akama. Anishirr aha banu abi di tsɨ ankparr agru zhi na abe na nga na ku. Anishirr angga ba a ki isisu na se na anazhi na atu ambarr wa, na di han anishirr, ni ga anko ama wa.
23443	MAT 8:29	Nggo a hi Yesu na nggarr iyi di, “Ùwà zha angginggi ni inta ba Uvuvurr a Abachi. Ùwà nye tsutsarr inta du azhibarr wa nise ma?”
23449	MAT 9:1	Yesu ka rri nu uddu ku ni inyi ni kri ni inkla yirr wa na cha kakuma ni igbu wa nggo à di so.
23450	MAT 9:2	Anishirr banu a ba ugo numa nggo ukpa ku ttu nu utakpa gri na nga ni Yesu ku. Nggo Yesu à hi iyo isisurr imbarr yi, na ddu ugo uni lo wa di, “Iziya, vu isisurr, Abachi nggurr ila ure muwa yi zhi.”
23451	MAT 9:3	Abitsarr na are ba re ni ikpa di, “Ugo nggo à ba du uwa si Abachi! Wanggo à si imarr na Abachi ku!”
23456	MAT 9:8	Nggo anishirr ba a hi meme, isisu i ki ba, aba nyarr ku Abachi, nggo à nu anishirr ukyekye ukuma.
23483	MAT 9:35	I Yesu zirr kago igbu inkpinkpi ni itsitsa yi. Na di tsarr ure ku na aki ka ibarr ambarr ka na di bre ba Ure ku wre ku ni itu ittu i Abachi yi. Na du anishirr a wre ni ilolo ni ivri imbarr yi.
23493	MAT 10:7	Kuma ku bre ba ure ku Abachi di, ‘Abachi à ka kuchi gri imba ki Uttu amba ba!’
23498	MAT 10:12	Iko yi nggo imba ti rri, imba chi ba di, ‘Ingga chi imba ni isa i Abachi.’
23502	MAT 10:16	“Imba kye, ingga turr imba huzzu nâ ta sa aminta nu umi ku aniche. Meme nggo, imba bu zirr ndindi nâ ta sa ànìwǎ ngga, ni na chě sama ni ìlà nâ ta sa ananddu ngga.
23505	MAT 10:19	Nggo a ti vɨ imba gri ko na ba, imba si wri kpakpa ni inkindirr yi nggo imba ta da hen. Abachi nggo ta ni imba inkindirr yi nggo imba ta da nu unto ukuma.
23506	MAT 10:20	A si si imba ngga ta re hen, a si Izhi i Abachi yi mu ta kpa ure ku re ki imba.
23508	MAT 10:22	Anishirr namri, ta kà imba ni isa mungga, uwanggo nggo ti kri ngbangba ku ma ni ikikre yi, Abachi taka kpa ma ttungo.