23214	MAT 1:1	In e nhag rɨp Yesu Kristo mɨnə, kɨrik e King Deved, kɨni kɨrik mɨn e Ebraham.
23215	MAT 1:2	Mərɨg rɨp Yesu yame rəkupən, Ebraham. Kɨni Ebraham in rɨm Aesak, kɨni Aesak in rɨm Jekob, kɨni Jekob in rɨm Juda mɨne naorahini mɨnə,
23219	MAT 1:6	kɨni Jese in rɨm King Deved. Kɨni King Deved in rɨm Solomon e nɨsɨni e piraovɨn kape Uria kupan,
23224	MAT 1:11	kɨni Josaea in rɨm Jehoeakin mɨne piauni mɨnə, kɨni kwasɨg ikɨn, nəmə Babilonia kɨmnhavən apa Isrel, mhavəh-si ta nəmə Isrel tuk tanə atuatuk kapəriə, mhapɨk əriə mhavən apa Babilonia.
23225	MAT 1:12	Kɨni in e nhag rɨp Yesu mɨnə, rɨrikakun ye nɨpɨg yame kwənərəus mɨnə kape Isrel kɨmnɨsarə Babilonia. Jehoeakin in rɨm Sealtiel, kɨni Sealtiel in rɨp Serubabel,
23229	MAT 1:16	kɨni Jekob in rɨm Josef e yerman kape Meri. Kɨni Meri in rɨmɨrəh Yesu, kɨni kamokrən kɨn In kɨmə Kristo yame Kughen rɨmɨni mə tukrher-pə kɨn.
23230	MAT 1:17	Ror məkneikɨn mə rɨrikakun ye Ebraham mamuə meriaji-pə King Deved, kaha hah mɨnə kape Yesu, kɨmɨrai nhagriə, iriə fotin. Kɨni rɨrikakun ye King Deved, muə meriaji-pə kwənərəus kape Isrel kɨmnɨsarə Babilonia, nhagriə e, iriə m-fam fotin. Kɨni rɨrikakun mɨn ye kwənərəus kape Isrel kɨmnɨsarə Babilonia, meriaji-pə Kristo yame Kughen rɨmɨni mə tukrher-pə kɨn, nhagriə e, iriə m-fam fotin.
23231	MAT 1:18	In e nəvsaoyen kɨn narhayen kape Yesu Kristo. Nɨsɨn Yesu, nhagɨn e Meri. Kɨmɨrpen-ta mə tukrəri-pən kwən kɨrik, nhagɨn e Josef. Mərɨg kɨrɨpəh hanə nɨwarə-kwisien, kɨni Josef rɨpəh napɨr-pənien tukun, mərɨg Nanmɨn kape Kughen rɨmnor Meri ror tɨpɨn. Kɨni narmamə kwəsəm mə Meri rɨnor tɨpɨn.
23232	MAT 1:19	Kɨni kafan yerman Josef rɨmə tukrəpəh in, mərɨg in yemə atuatuk, [mɨpəh norkeikeiyen mə tukror Meri raurɨs ye nɨmrɨ narmamə], rɨkin raməsɨk mə tukrəpəh apɨs-apɨs əmə Meri.
23233	MAT 1:20	Mərɨg nɨpɨg rɨkin rɨmoh mə tukror məknakɨn, kɨni rəmrərhav, məm agelo kɨrik kape Kughen Yermaru rɨmauə tukun mɨmə, “Josef, mɨkɨp Deved. Takpəh nɨgɨnien tuk nɨkɨrien Meri, meinai kwajikovə yame ramarə iran, in rɨmasɨ-pən əmə tuk Nanmɨn kape Kughen.
23236	MAT 1:23	“Piakəskəh kɨrik yame yerman rɨpəh hanə nɨvənien tukun, tukror tɨpɨn. Kɨni mɨrəh tɨni kɨrik yerman, Kɨni tukhen-pən nhagɨn kɨmə Emanuel.” (Nɨpran e ramni mɨmə, “Kughen ramarə kɨtawə min.”)
23237	MAT 1:24	Josef rɨmnəm-ta nəmrərhavyen a, kɨni məri-pən nəgkiarien yame agelo kape Kughen Yermaru rɨmɨni, kɨni mɨvən, mɨkɨr Meri rəmhen kɨn kafan piraovɨn, mɨravən iman yerkwanu.
23238	MAT 1:25	Mərɨg in rɨpəh nɨvənien tukun meriaji Meri rɨmneiməkɨn tɨni yerman. Kɨni Josef rhen-pən nhagɨn mɨmə Yesu.
23239	MAT 2:1	Yesu rɨmnarha-pə apa Betlehem, ye tanə Judia. Ye nɨpɨg a, King Herod rɨmnamarmaru iran. Kɨni ai nəmehuə mɨnə tɨksɨn khasɨ-fiak isok mhauə Jerusalem. Kharkun huvə nar tuk nəmien nɨmtətien ye kəmhau mɨnə. Kɨni mhauə mɨsaiyoh mhamə,
23240	MAT 2:2	“?Kwajikovə a In hiə, yame rɨmnarha-pə? In king kape nəmə Isrel. Kafan kəmhau rɨmnhaktə, yaksəm apa fiak; kɨni yakamhauə mə jakhavəh-si haktə In.”
23241	MAT 2:3	Mərɨg King Herod rɨmnərɨg nəgkiarien a, iriə nəmə Jerusalem, kɨmɨsərɨg raha.
23243	MAT 2:5	Kɨni khani-pən tukun mhamə, “In tukrarha-pə apa Betlehem, ye tanə e Judia. Meinai profet kupan kɨrik kape Kughen rɨmɨrai məknakɨn mɨmə,
23244	MAT 2:6	“‘Eh. Betlehem, ye tanə Judia. Tukhapəh nɨsəm-əhuyen əmiə mə nəmehuə mɨnə ye taon mɨnə tɨksɨn apa Judia kɨsapita əmiə, meinai yemehuə kɨrik tukrɨsɨ-pre irəmiə. Kɨni In tukrəm huvə kafak narmamə mɨnə e nəmə Isrel, rəmhen kɨn yame yermamə ramarha huvə tuk sipsip mɨnə.’”
23245	MAT 2:7	Məkneikɨn King Herod rokrən kɨn narmamə yamə mɨne kharkun huvə nar khauə, rofugɨn apɨs-apɨs əriə. Maiyoh əriə mə kəmhau a rɨmnhaktə atuatuk ye naha nɨpɨg. Kɨni kɨmnhani-əsah-pən tukun.
23246	MAT 2:8	Kɨni in rɨmɨni-pən tuk əriə mɨmə, “Havən Betlehem, mɨsarha-kɨn huvə kwajikovə a. Kɨni tukmə naksəm, nakhani-əsah-pə iran, pəh yo mɨn yakvən mɨvəh-si haktə In.”
23247	MAT 2:9	Mərɨg nɨpɨg kɨmɨsərɨg nəgkiarien a, khatərhav, mhavən, mɨsəm mɨn kəmhau kupan yame kɨmɨsəm apa fiak, rɨkiriə ragien pɨk. Kɨni kəmhau a rɨkɨr əriə mɨvən mimhen atuatuk a kwajikovə raməmɨr ikɨn.
23249	MAT 2:11	Kɨni khavən a imə, masəm kwajikovə a iriu nɨsɨni Meri. Kɨni mɨsənɨmkur ye nɨmrɨ Yesu mhavəh-si haktə In. Mhavəhsi-ərhav narɨmnar kapəriə yame nɨmrɨn rhaktə pɨk, mhavəh-si pən gol kɨmin, mɨne nɨmar nar kɨrik mɨn yame nəmiovɨn rhuvə, kamni kɨmə frangkinsens, mɨne pomad yame nəmiovɨn rhuvə, kamni kɨmə mir.
23251	MAT 2:13	Kɨni kwənhatərhav-ta, məkneikɨn Josef rɨmnamrərhav məm agelo kɨrik kape Kughen Yermaru rɨmatərhav-pə tukun mɨmə, “!Ǝrer aihuaa! Mɨrəh kwajikovə e iriu nɨsɨni mɨrhap mɨrhuvɨn apa Ijip. Kɨni mɨrharə aikɨn mɨrheriaji Yo əmə jakni-pre tuk ik mə takrherɨg-pə mɨn. Meinai pəh nien mə tuk tu, King Herod tukruə marha kɨn kwajikovə e mə tukrhopni.”
23252	MAT 2:14	Ror pən, yenpɨg, Josef rarar, mɨrəh kwajikovə irisɨr nɨsɨni mɨrhap mɨrhuvɨn Ijip.
23253	MAT 2:15	Kɨni kɨmɨrharə ye tanə a mɨrheriaji-pən King Herod rɨmamhə. Kɨmɨrharə Ijip rəri-pən əmə Nəgkiarien kape Kughen Yermaru yame rɨmɨni-ərhav tuk profet kupan kɨrik mɨmə, “Yɨmnokrən kɨn narɨk yerman mə tukrɨtərhav Ijip.”
23254	MAT 2:16	Kɨni ye nɨpɨg King Herod ruɨrkun mə narmamə yamə mɨne kamhavəh nɨrkunien huvə tuk nəmien nɨmtətien ye kəmhau mɨnə kwənhakurao ye nərɨgien kafan, məkneikɨn niemha rhai pɨk. Kɨni mher-pən kɨn kafan mobael mɨnə mə tukhavən Betlehem mɨne ikɨn mɨnə fam ipakə tukun masarha kɨn kwajikovə narman yamə mɨne kapəriə newk rɨpəh napitayen kɨraru, mə tukshopni-hopni fam əriə. In rɨmɨrpen newk kɨraru meinai rɨkin raməsɨk mə ye nɨpɨg atuatuk a in a nəmə mɨnə a kɨmɨsəm kəmhau iran.
23256	MAT 2:18	“Narmamə ipakə tuk Betlehem kɨmɨsərɨg piraovɨn kɨrik ramasək pɨk, meinai ramərɨg raha pɨk. Piraovɨn a in Rejel. In ramasək tuk kafan kwajikovə mɨnə. Rɨpəh nɨpəhyen mə narmamə tuksəgkiar huvə kɨmin, meinai kafan kwajikovə narman mɨnə kwənhamhə fam.”
23257	MAT 2:19	Mərɨg nɨpɨg Josef mɨne Meri mɨne kwajikovə kɨrharə apa Ijip, King Herod rɨmhə. Kɨni Josef rɨmnamrərhav məm agelo kɨrik kape Kughen Yermaru rɨni-pən tukun
23258	MAT 2:20	mɨmə, “Josef. Hekɨmter. Mɨrəh kwajikovə e mɨne nɨsɨni, mɨrherɨg-pən ye tanə Isrel, meinai narmamə yamə mɨnə khamə tukshopni kwajikovə a, iriə kwənhamhə ta.”
23259	MAT 2:21	Ror pən, Josef rarar, mɨrəh kwajikovə a mɨne nɨsɨni, mɨrherɨg-pən mɨn ye tanə a Isrel.
23260	MAT 2:22	Mərɨg nɨpɨg Josef rɨmnərɨg mə kwən a Akeleas rɨmɨvəh tamhek rɨmni King Herod, mamarmaru ye Judia, kɨni in rɨgɨn mɨn kɨn nɨrerɨg-pənien tanə a Judia. Kɨni maməmrərhav məm Kughen rɨmnor kwirɨg kɨmin mɨmə tukrɨpəh nɨvənien Judia. Kɨni rɨmatərhav mɨvən ikɨ pɨsɨn ye provins a Galili,
23261	MAT 2:23	kɨni kɨrhuvɨn mɨrharə ye taon kɨrik, nhagɨn e Nasaret. Nar a rɨtərhav-pə ror nəgkiarien kape profet mɨnə kupan ruauə mɨnor nəfrakɨsien kɨn, yamə kɨmnhani mhamə, “Tukamni kɨmə in yemə Nasaret.”
23265	MAT 3:4	Jon rapəh nɨvəhsi-pənien neipən huvə kɨrik. Kafan kot kɨmnor kɨn tɨki narmɨragh kɨrik, kamni kɨmə kamel. Kɨni kafan kətəut kɨmnor kɨn tɨki kau. Kɨni nan nəvɨgɨnien kəvraiyuk əmə mɨne sukapak.
23266	MAT 3:5	Kɨni narmamə khapsaah kɨmnhasɨ-pən Jerusalem mɨne iku pɨsɨn ye tanə Judia mɨne ikɨn mɨnə ipakə tuk nu e Jodan. Kɨmnhauə mə tuksəm-ru Jon.
23267	MAT 3:6	Kɨni mamhani-ərhav-pən norien has mɨnə kapəriə. Kɨni in rɨmnor baptaes irəriə ye nu a Jodan.
23268	MAT 3:7	Mərɨg nɨpɨg Jon rɨmnəm mə narmamə ye khwen mir e Farisi mɨne Sadusi khapsaah kɨmnhauə mə in tukror baptaes irəriə, kɨni rɨni-pən tuk əriə mɨmə, “!Ah! !Kɨmiə naksahas rəmhen əmə kɨn snek yamə mɨne kasərhkwopah! Pəh nien mə tuktu, Kughen ror niemhaa mɨvəhsi-pən narpɨnien kɨmi narmamə. ?Mərɨg, pa ramni mə to kɨmiə nakharkun nɨsaptayen kɨn?
23269	MAT 3:8	Sor narɨmnar tɨksɨn yamə rhuvə mə tuksəm mə nakwəsəpəh əfrakɨs norien has mɨnə kɨni mhavən tuk Kughen.
23270	MAT 3:9	Nəfrakɨsien mə kɨmiə kwənərəus kape Ebraham, mərɨg rɨkimiə tukrɨpəh nəsɨkien mə Kughen tukraməkeikei mɨvəh mɨragh əmiə mhawor kɨmiə kwənərəus kape Ebraham. !Nɨkam, in nar apnapɨg əmə! Yakamni-pre tuk əmiə mə Kughen rɨrkun nor-mɨn-ien kapier apnapɨg ruə rəmhen kɨn kwənərəus kape Ebraham.
23271	MAT 3:10	Kɨni taktəkun ai, Kughen rɨnərer matuk ta mə tukrərəru nuknei nai. Kɨni tukmə nai kɨrik rɨpəh nɨkuəyen kɨn kwənkwan yame rhuvə, In tukrərəru marakikɨn-pən ye nap.
23272	MAT 3:11	“Yo yakamor baptaes irəmiə kɨn nu yame ramhajoun mə nakwəsarar ye nərɨgien kapəmiə tuk təvhagə has. Mərɨg yermamə kɨrik tukruə kwasɨg irak, yame kafan nəsanɨnien mɨne nehuəyen rapita yo. Kɨni yo ye tanə əgkəp; yakpəh nəmhenien mə to yakrap kafan sandel. Kɨni In tukror baptaes irəmiə ye Nanmɨn kape Kughen mɨne nap.
23273	MAT 3:12	In ramərer matuk tuk nəmien norien kape narmamə maməwhai əriə, nəmə huvə mɨnə mɨne nəmə has mɨnə. Rəmhen əmə kɨn yame yeməsim kɨrik ravəh safel tuk nəspir-tayen tɨki kwənkwai wit mə tukrɨpɨk nɨmitɨn yame rhuvə. Narmamə yamə mɨne khahuvə kɨsəmhen kɨn nɨmit wit yame rɨpɨk əriə mamvən yerkwanu; mərɨg narmamə has kɨsəmhen kɨn tɨki kwənkwai wit, yame ramarakikɨn-pən əriə ye nap ehuə yame ramuək rerɨn.”
23274	MAT 3:13	Kɨni Yesu rɨmɨtərhav Galili muə ye nu e Jodan, mə Jon tukror baptaes iran.
23275	MAT 3:14	Mərɨg Jon rɨmɨni-əhu skai In mɨni-pən tukun mɨmə, “Ratuatuk mə Ik takor baptaes irak. ?Rhawor nakamuə mə jakor baptaes iram?”
23276	MAT 3:15	Mərɨg Yesu rɨni-pən tukun mɨmə, “Nɨkam. Takpəh nəpəhyen. Kughen rɨmɨni mə ratuatuk mə takor baptaes irak.” Kɨni Jon rɨmneighan kɨn.
23277	MAT 3:16	Kɨni mor baptaes ye Yesu. Kɨni nɨpɨg Yesu rɨmneiwaiyu mhekɨmter mɨn ye tame nu, məkneikɨn napuə rəkwaag, kɨni rəm Nanmɨn kape Kughen reiwaiyu-pə rəmhen kɨn mak ye tanə, maməkwətə-pən iran.
23278	MAT 3:17	Kɨni nəgkiarien kɨrik rɨsɨ-pən ye neai mamni mɨmə, “In e narɨk, yame yakorkeikei pɨk. Rɨkik ragien pɨk tukun.”
23279	MAT 4:1	Kɨni Nanmɨn kape Kughen rɨmɨkɨr Yesu mɨvən ye tɨpəvsɨk, mə Setan tukrɨvəhsi-pən vəhsi-pən kɨmin.
23280	MAT 4:2	Kɨni Yesu rɨmnəpəh nəvɨgɨnien kape nɨpɨg foti, yeraan mɨne yenpɨg, kɨni məmkərəv pɨk.
23282	MAT 4:4	Mərɨg Yesu rhorpɨn nəgkiarien mɨmə, “Nɨkam. Kɨmɨrai ye Nəkwəkwə kape Kughen kɨmə, ‘Narmamə to khapəh nhamragh-əmə-yen ye nəvɨgɨnien. Mərɨg kamhamragh mɨn ye nəgkiarien mɨnə fam yame ramsɨ-pən tuk Kughen.’”
23283	MAT 4:5	Kɨni Setan rɨmɨkɨr Yesu mɨvən apa Jerusalem, mərɨp In ye Nimə Ehuə kape Kughen apa yerpɨrɨg əgkəp.
23284	MAT 4:6	Kɨni mɨni-pən tukun mɨmə, “Tukmə Ik ji Kughen əfrakɨs, iv-ərhav-ru ikɨn e, meinai kɨmɨrai ye Nəkwəkwə kape Kughen kɨmə, “‘In tukrher-pə kɨn agelo mɨnə kafan khauə masarha huvə tuk Ik. Tukharaptərəkɨn Ik kɨn kwermɨriə mə takpəh nowhan-pənien nɨhum ye kapier kɨrik.’”
23289	MAT 4:11	Kɨni ai Setan rəta iran, kɨni agelo mɨnə kɨmnhauə mɨsasitu iran.
23290	MAT 4:12	Kɨni ye nɨpɨg a, kɨmnharaptərəkɨn Jon Baptaes, kɨrəhsi-pən ye kalabus. Kɨni nɨpɨg Yesu rɨmnərɨg nəvsaoyen kɨn, kɨni mɨvən apa yerkwanu kɨrik ye provins Galili, nhagɨn e Nasaret. Mamarə apaikɨn, mɨtərhav, mɨvən apa taon kɨrik e Kapaneam, ipakə tuk lugun e Galili, mamarə apaikɨn. Kwənmhaan a in kwənmhaan kape kwənərəus mir kape Isrel e Sebulun mɨne Naftali.
23293	MAT 4:15	“Kwənmhaan kape nəmə Sebulun mɨne Naftali, kawərer ye swatuk ramvən apa ye lugun ehuə e Galili, ye nɨkar tanə pən ye nu e Jodan. In e provins e Galili - ime narmamə yamə mɨne pəh nien mə kwənərəus kape nəmə Isrel.
23294	MAT 4:16	Nəmə aikɨn a kɨmɨsarə ye nəpɨgnəpien, kɨni mɨsəm nɨkhakien kɨrik. Kɨni rɨnamraan. Nɨkhakien ehuə rɨmnəsia-pen əriə yamə mɨne kɨmnɨsarə ye nəpɨgnəpien kape nɨmhəyen e yame ramhotərəkɨn əriə ye nɨpɨg mɨfam.”
23296	MAT 4:18	Yesu raməriwək ye nɨkar lugun ehuə e Galili kɨni məm kwərə mir kɨraru. Iriu piauni. Andru mɨne Saemon (yame nhagɨn mɨn kɨrik e Pita). Iriu kwarukɨn net apa ye lugun, meinai iriu yermamə mir kape nɨviyen kəmam.
23297	MAT 4:19	Kɨni Yesu rɨni-pən tuk əriu mɨmə, “Rauə mɨrakwasɨg kɨn Yo, mɨrauə kafak yermamə mir. Yo jakor əmiru nakrauə yermamə mir kape nɨviyen narmamə.”
23298	MAT 4:20	Məkneikɨn, iriu kɨmɨwəpəh kapəriu net mɨrakwasɨg kɨn in.
23299	MAT 4:21	Kɨni Yesu rəriwək kəskəh mɨn, məm kwərə mir kɨraru mɨn, iriu piauni. Nhagriu e Jemes mɨne Jon, ji Sebedi mir. Kawkwətə ye nəkwai bot irisɨr rɨmriu, marhajir əsɨgɨn kapərisɨr net. Kɨni Yesu rɨmnokrən kɨn əriu mə tukrauə,
23300	MAT 4:22	məkneikɨn kwərer, mwəpəh bot, mɨne rɨmriu, kɨni mɨrakwasɨg kɨn.
23301	MAT 4:23	Kɨni Yesu raməriwək ikɨn mɨnə ye provins e Galili, mamhajoun narmamə ye nəkwai nimə kape nofugɨnien kape nəmə Isrel, maməvsao-ərhav kɨn nəvsaoyen huvə kape narmaruyen kape Kughen, kɨni mamor huvə narmamə yamə mɨne kamhamhə ye nəmhəyen pɨsɨn pɨsɨn.
23302	MAT 4:24	Kɨni nəvsaoyen kɨn Yesu rarkurao fam ye provins e Siria. Kɨni narmamə kɨmnhapɨk narmamə m-fam yamə mɨne kamhamhə, mhauə tuk Yesu. Kapəriə nəmhəyen ror məkneikɨn: Tɨksɨn kamhamhə; tɨksɨn, nɨprairiə rɨmamhə; tɨksɨn, nanmɨn has ramərer-pən irəriə; tɨksɨn, nɨkəvaan ramor əriə; kɨni tɨksɨn, nɨprairiə fam rɨmhə. Mərɨg Yesu rɨmnor huvə fam əriə.
23303	MAT 4:25	Kɨni nəmə Galili khapsaah, mɨne nəmə Dikapolis, mɨne nəmə Jerusalem, mɨne nəmə Judia, mɨne nəmə ikɨn mɨnə apa nɨkarɨn pən apa ye nu e Jodan khapsaah kɨmnhakwasɨg kɨn In.
23304	MAT 5:1	Nɨpɨg Yesu rɨmnəm nukwhao ehuə yame ramkwasɨg kɨn, kɨni In rhaktə fiak ye tukwas kɨrik, kɨni məkwətə. Kɨni kafan narmamə mɨnə khakwasɨg kɨn.
23306	MAT 5:3	“Narmamə yamə mɨne kamhavəhsi-əhu atuk əriə masətɨgtə əmə ye Kughen, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai iriə narmamə kape Kughen, kɨni In ramarmaru irəriə.
23307	MAT 5:4	Narmamə yamə mɨne kɨsasək, kɨni rɨkiriə raməmhə, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai Kughen tukrəgkiar vi vi kɨmi əriə.
23308	MAT 5:5	Narmamə yamə mɨne khapəh nhavəh-si-haktə-atukien əriə, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai Kughen tukrɨvəhsi-pən tokrei tanə e kɨmi əriə.
23309	MAT 5:6	Narmamə yamə mɨne kɨsorkeikei pɨk yerkiriə m-fam mə nɨmraghien kapəriə tukratuatuk ye nɨmrɨ Kughen, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai Kughen tukror nɨmraghien kapəriə in ratuatuk.
23310	MAT 5:7	Narmamə yamə mɨne rɨkiriə rehuə tuk narmamə, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs, meinai Kughen rɨkin rehuə tuk əriə.
23311	MAT 5:8	Narmamə yamə mɨne rɨkiriə ratuatuk, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai tuksəm Kughen.
23312	MAT 5:9	Narmamə yamə mɨne kasərəhu nəmərinuyen, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai tukokrən kɨn əriə kɨmə ji Kughen mɨnə.
23313	MAT 5:10	Narmamə yamə mɨne kamuh əriə tuk norien atuatuk, iriə e kɨsarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs meinai Kughen ramarmaru irəriə.
23314	MAT 5:11	“Nakasarə ye nɨhuvəyen əfrakɨs nɨpɨg narmamə kasor nahasien kɨmi əmiə meinai kɨmiə narmamə kafak mɨnə. In e tukhani hah əmiə, mɨsoriah əmiə, mɨseikuə irəmiə mamhani nəgkiarien hah mɨsoriah əmiə kɨn.
23315	MAT 5:12	Nəfrakɨsien, narmamə kɨmɨsor mɨn məknakɨn ye profet mɨnə kupan rəmhen kɨn yame kasor irəmiə ai taktakun. Ror pən, sagien pɨk, meinai nərokien ehuə kapəmiə ramarə apa ye rao ye neai.”
23316	MAT 5:13	Kɨni Yesu ramni mɨn mɨmə, “Kɨmiə naksəmhen kɨn nɨgər kape narmamə m-fam ye tokrei tanə. Kɨni mərɨg tukmə nɨgar rəhiu pɨk, ?tukhawor kor rhekɨn mɨn? Rɨpəh nəmhenien tuk nar kɨrik. Tukarakikɨn əmə.
23317	MAT 5:14	“Kɨmiə naksəmhen kɨn laet kape narmamə m-fam ye tokrei tanə. Keinein nerkwaigien kɨn taon yame kɨmɨvhirəkɨn yerpɨrɨg ye tukwas.
23318	MAT 5:15	Kɨni yermamə kɨrik rɨkək yame to rəsia-pən ye laet kɨni mɨvai-pən ye nɨtɨp. Nɨkam. Nɨpɨg tukmə rəsiə-pən ye laet tukraməkeikei mukrai-haktə pən ikɨn kamukrai-pən laet ikɨn, mə laet tukrɨsia-pen fam narmamə apa imə.
23320	MAT 5:17	Kɨni Yesu ramni mɨn mɨmə, “Rɨkimiə tukrɨpəh nuhyen mə yɨmauə mə jakarakikɨn Loa kape Kughen uə nəgkiarien kape profet kupan mɨnə. Nɨkam. Pəh nien mə yɨmauə mə jakarakikɨn əriə, mərɨg yɨmauə mə jakor nəgkiarien mɨnə a khauə mɨsor nəfrakɨsien kɨn.
23321	MAT 5:18	!Nəfrah! Yakamni-pre tuk əmiə mɨmə nɨpɨg tokrei tanə mɨne neiai kwarə, kɨni Loa, in mɨn tukramarə. To nar kɨrik rɨpəh nɨrkəkien iran. Nar apnapɨg in leta kwakwə əmə, kɨni Loa tukrərer mor wok meriaji-pən nəgkiarien mɨnə fam kape Loa tukhauə mɨsor nəfrakɨsien kɨn.
23322	MAT 5:19	Ror pən, narmamə yamə mɨne kɨsəpəh loa, mɨshajoun narmamə mə iriə mɨn tuksəpəh, nar apnapɨg mə nəgkiarien kəskəh əmə kɨrik ye loa kape Moses, tukokrən kɨn əriə kɨmə iriə yetanə əgkəp ye rao ye neai. Mərɨg narmamə yame mɨne kasor loa mɨnə a, mɨshajoun narmamə kɨn, tukokrən kɨn əriə kɨmə iriə yerpɨrɨg əgkəp ye rao ye neai.
23323	MAT 5:20	Yakamni məknakɨn tuk əmiə meinai kapəmiə norien tukraməkeikei matuatuk huvə əgkəp ye nɨmrɨ Kughen rapita norien kape Farisi mɨnə mɨne nəmhajoun mɨnə kape Loa, yame khamə ta mə iriə kɨsatuatuk huvə. Mərɨg tukmə kapəmiə norien rɨpəh natuatuk-huvə-yen ye nɨmrɨ Kughen, to nakhapəh nhavənien mɨsarə apa ye rao ye neai.”
23325	MAT 5:22	Mərɨg Yo yakamni-pre tuk əmiə mə, tukmə yermamə kɨrik, niemha rhai in tuk nar kɨrik yame piauni rɨmnor, ratuatuk mə kwən a yame niemha ramhai in tukrərer ye nɨmrɨ mɨrh mɨvəh narpɨnien. Kɨni tukmə yermamə kɨrik rɨmnhek piauni, ratuatuk mə in tukrərer ye nɨmrɨ kaonsel. Kɨni tukmə yermamə kɨrik raməko-pən yarmhə kɨmi in kɨrik, ratuatuk mə yermamə yame rɨmɨni nəgkiarien a tukrɨvən ye nap ehuə.
23327	MAT 5:24	pəh pi pom kafam nɨvəhsi-pənien, kɨni mɨvən məm piam mwərəhu huvə nətərɨgien kapəmiru, mɨrəpəh nɨworien tɨkmɨr, mɨwor kɨrikianə, kɨni ai, mɨpivən mɨpivəhsi-pən nar kɨrik kɨmi Kughen ye tebol.
23328	MAT 5:25	“Tukmə yermamə kɨrik rɨmə tukrərɨp ik ye nɨmrɨ mɨrh, kɨni tukmə nakramə takwəriwək kwis mɨravən ye nɨmrɨ mɨrh, rhuvə mə takaməkeikei məkupən mərəhu nəmərinuyen tuk əmiru mɨnə, tamə rəukəkin ik mɨvən ye nɨmrɨ mɨrh. Kɨni yamehuə kape kot reighan-pən kɨn ik ye kwermɨ polis. Kɨni polis rɨrəh ik mɨvən mətapɨg əsɨgɨn ik ye kalabus.
23330	MAT 5:27	Kɨni Yesu ramni mɨn mɨmə, “Kɨmiə nakwəsərɨg nəgkiarien e mə, ‘Kɨmiə yamə mɨne nakwəsarkurək ta, takhapəh nɨsəkrəhyen kɨn piraovɨn.
23331	MAT 5:28	Mərɨg Yo yakamni-pre tuk əmiə mə tukmə yerman rəm piraovɨn pɨsɨn kɨni rɨkin raməkrəh kɨn, in rɨnor ta təvhagə has yerkin, rəmhen kɨn yame rɨmnəkrəh əfrakɨs kɨn.
23332	MAT 5:29	Kɨni tukmə nɨmrɨm matuk ror nakamor təvhagə hah, rhuvə mə takɨkum ierɨg ta marakikɨn. Rhuvə pɨk mə takpəh nɨmrɨm kɨrikianə, rapita yame takvən ye nap ehuə kɨn nɨpram piəpiə.
23333	MAT 5:30	Kɨni tukmə kwermɨm matuk ror nakamor təvhagə hah, rhuvə mə takərəru ta marakikɨn. Rhuvə pɨk mə takpəh kwermɨm kɨrikianə, rapita yame takvən ye nap ehuə kɨn nɨpram piəpiə.”
23335	MAT 5:32	Mərɨg yakamni-pre tuk əmiə mə tukmə yermamə kɨrik raməpəh kafan piraovɨn yame rɨpəh nɨvən-hanəyen tuk yerman pɨsɨn kɨrik, kɨni pian a rarar mɨkwasɨg kɨn yerman pɨsɨn, rəmhen kɨn mə piraovɨn a rɨmnor təvhagə hah, mərɨg təvhagə has a rɨmɨrikakun ye yerman hanə kafan. Kɨni tukmə kwən kɨrik rɨkɨr piraovɨn a, in rəmhen kɨn yame rɨmnəkrəh kɨn piraovɨn a.”
23336	MAT 5:33	Kɨni Yesu ramni mɨn mɨmə, “Nakwəsərɨg ta nəgkiarien kɨrik mɨn yame nəmhajoun mɨnə kɨmnhani-pən tuk rɨptawə mɨnə mhamə, ‘Tukmə nɨmnhani nhag yermamə kɨrik mə tukror kafam nəgkiarien tukror nəfrakɨsien kɨn, takhapəh nɨsakapɨrien nəgkiarien kapəmiə. Kɨni tukmə nɨmnhani-pən nəgkiarien kɨrik kɨmi Kughen Yermaru, sor.’
23337	MAT 5:34	Mərɨg Yo yakamni-pre tuk əmiə mɨmə, takhapəh nhaniyen nhag yermamə kɨrik mə tukror kafam nəgkiarien tukror nəfrakɨsien kɨn. Takhapəh nhaniyen nhag rao ye neai, meinai Kughen ramkwətə ikɨn mamarmaru.
23338	MAT 5:35	Mhapəh nhaniyen nhag tokrei tanə, meinai Kughen ramarmaru ikɨn. Mhapəh nhaniyen nhag Jerusalem, meinai in taon kape King Ehuə.
23339	MAT 5:36	Mhapəh nɨshajounien kapəmia kapə mə kafam nəgkiarien tukror nəfrakɨsien kɨn, meinai kapəmiə nəsanɨnien rɨkək tuk nukreikɨnien nɨkwənemiə mə tukrhawən uə tukrapɨg.
23340	MAT 5:37	Mərɨg taksəfrakɨs nɨpɨg m-fam. Tukmə nakseighan kɨn nar kɨrik, sor. Kɨni tukmə naksəpəh, hapəh. Mərɨg Setan in ramherer narmamə mə tukhani nhag nar kɨrik mə tukror nəgkiarien kapəriə ror nəfrakɨsien kɨn.”
23341	MAT 5:38	Kɨni Yesu ramni mɨn mɨmə, “Kɨmiə nakwəsərɨg ta nəgkiarien kɨrik ramni mɨmə, ‘Tukmə yermamə kɨrik rhapɨs nɨmrɨ yermamə kɨrik, tukaməkeikei khopɨs mɨn nɨmrɨn. Kɨni tukmə yermamə kɨrik rhopɨr kweru yermamə kɨrik, tukaməkeikei khopɨr mɨn kwerun.’
23342	MAT 5:39	Mərɨg Yo yakamni-pre tuk əmiə mɨmə, takhapəh nɨsarpɨnien tai təvhagə has yame kamor-pre kɨmi əmiə. Kɨni tukmə yermamə kɨrik rərɨp nɨkapɨm matuk, kɨni nakukreikɨn-pən mɨn nɨkarɨn pəh rərɨp.
23343	MAT 5:40	Kɨni tukmə yermamə kɨrik rɨvəh-si-pən ik ye kot maməkeikei kɨmik mə takvəhsi-pən kafam sot kɨmin mə tukrərəhu huvə nətərɨgien kapəmiru, vəhsi-ta mɨn kafam kot mɨvəhsi-pən kɨmin.
23344	MAT 5:41	Kɨni tukmə mobael kɨrik raməkeikei kɨmik mə takrur kafan nɨtɨp məriwək rəmhen kɨn kilomita kɨrikianə, takrɨpɨn məriwək meriaji kilometa kɨraru.
23345	MAT 5:42	Vəhsi-pən naha nhagɨn kɨmi yermamə yame ramaiyoh ik kɨn. Kɨni takpəh nɨni-əhuyen yermamə kɨrik yame rɨmə tukrɨvəh kafam kɨrik nar kɨrik mɨvən, kɨni mɨrerɨg-pə mɨn mɨrəhsi-pre mɨn.”
23348	MAT 5:45	kɨni norien a ramhajoun mə kɨmiə ji Kughen Rɨmɨmiə, yame ramarə apa ye rao ye neai. Kɨni sor məknakɨn meinai Kughen ramor mɨrh raməsia-pen nəmə huvə mɨnə mɨne nəmə has mɨnə. Kɨni In mamor nəhig rɨp mamuh nəmə atuatuk mɨne narmamə yamə mɨne khapəh nɨsatuatukien.