23218	MAT 1:5	Saramoniva Mpoasira qova varura. Mpoasira mwia nrova Rehaapiva varura. Mpoasiva Ompetira qova varura. Ompetira mwia nrova Rutiva varura. Ompetiva Iesira qova varuvaro
23223	MAT 1:10	Hesekaiaava Manasaara qova varuvaro Manasaava Emosira qova varuvaro Emosiva Sosaiaara qova varuvaro
23224	MAT 1:11	Sosaiaava Sekonaiaaravata mwia qatanramwuvata sova varura. Mwi entara mpo mwatanaahua ekyaa Isareri rupa kyeta sitaqita mwatukya mpo Papironini uro kyovaro
23228	MAT 1:15	Eraiaativa Eriesaara qova varuvaro Eriesaava Mataaninra qova varuvaro Maataniva Iaikopura qova varuvaro
23229	MAT 1:16	Iaikopuva Iosepira qova varuvaro Iosepiva Mariaara mwia vaativanto varura. Mariaava Iesusira mwata tora. (Tirenramwu Iesusirara Karaisirave, Mesaiaave, Kotiva titai vaisirave tunanra.)
23231	MAT 1:18	Iesusi Karaisira mwatato okyarava mwataamama vahiro. Mwia nronra Mariaara Iosepira qati titovaro hia mwikyantiri nrohu vakya Mariaava taqovaro Kotira mwanraquravanto mwia nraaqiara mwuvaro mwiva nraaqiara tuaqama vura.
23232	MAT 1:19	Mwiva nraaqiara tuaqama viro varuvaro mwia vaativanto Iosepiva kyuqe vaisi ntapihi kyero nrohi varu vaisiva variqarora tiro, mwiva tiqaro, Nte nraakye qora suqaa Mariaara titaariro kyauruankyorave. Kyai mwia uqeta kyena titaariro quarive, tiro.
23233	MAT 1:20	Iosepiva mwitaama riero vaitero ruvaata taqe varuvaro Kotiva tito vaisiva, nyaamwunyaava mpovanto qovarama viro tiqaro, Ntevitira mwaaquo, Iosepio, hia aatu hiqara Mariaara varaante. Kotira mwanraqura mwiva nraahu mwia nraaqiara mwiharo mwiva nraaqiara tuaqama viho.
23236	MAT 1:23	Nraakiara hia qoraisivatama kyero nrohiari nraakyeva nraaqiara tuaqama viro nraaqiara mwataananrove. Mwihua mwianra Imaanuerivave tivarave, tura. Imaanuerira mwi nrutura okyara vahirero mwataamama vahiro: Kotiva tirivata varivave, tura.
23237	MAT 1:24	Iosepiva vaitoraqitairo siviro mwiva Kotiva tito vaisiva tu quara riero mwiva tunte hiro Mariaara uro varatero varurama.
23238	MAT 1:25	Mwiva hia Mariaaravata nrohuvaro Mariaava qati variqiro viro uro qoraisi nraaqiara mwata tovaro Iosepiva mwia nrutu nteqaro, Iesusivave, tura.
23239	MAT 2:1	Herotiva nronraqama viro varu entara Mariaava Vetarahemini Iutia mwataqaa variqaro Iesusira mwata tero. Mwiva mwia mwata tero varuvata vaisi mponramwuvanto mpo okyara mpo okyara taqo vaisinramwuhua huari nri ntora vevasaita Ierusaremini nri ntora.
23240	MAT 2:2	Mwinramwuhua nri nteta kyapara hita tiqata, Nraaqiara mpo Iutaaqa ntaqikyiani vaisira tanave mwata taiharo variho? Tirenramwu huari nri ntainani variqata mwia qovora taqeta mwia nrutu tuaaherarera nrunrahuave, tita.
23241	MAT 2:3	Mwinramwuhua mwitaa tuvaro Herotiva mwivavata mwi quara riero nrihanrama viro mwiva mwianra airi nraato tiqaro varura. Ekyaa Ierusaremini varuhuavata mwi quara rieta airi nraato tiqata varuvaro
23245	MAT 2:7	Mwihua mwitaa tuvaro Herotiva tuqeta kyero mpo okyara mpo okyara taqo vaisinramwuhua nruhua nyaanrama kyero tiqaro, Taireve qovora mwiva qovarama viho? tiro.
23246	MAT 2:8	Mwitaa tuvata mwinramwuhua Herotira timwa mwuvaro riero mwiva mwinramwuhua Vetarahemini sitero tiqaro, Nkyenramwu uqinrakye mwi nraaqiarara puaa hirerata quate. Nkyenramwu mwia puaama kye taqetama vaakyama nivata nrumu timwa mpivaqe ntevata uro nraaqiara mwia nrutu tuaahera mwataankye, tiro.
23248	MAT 2:10	Mwiaqaa vahuvata mwihua qovora mwia taqeta mpoqama kyeta qamwatora.
23249	MAT 2:11	Mwinramwuhua nraamwuqi vera nteta taqovaro nraaqiara mwiva nai nronra Mariaakyantiri varuvata mwihua taqetama mwatasata tori kyauru ravi variqata mwia nrutu tuaahereqatama mwia qamwata mwateta. Mwihua qamwata mwateta mwiaqaataita mpo inraikya mpo inraikya tuaqitai ohi kyeta koriqo ututo inraikyarave, munra kyuqe mwunta quani inraikyarave, vahamwenra kyuqerave, ohi kyeta mwatora.
23250	MAT 2:12	Mwia mwi kyeta varita vaite varuvaro Kotiva ruvaatakyaa mwihua timwa nyinro tiqaro, Hia Herotira uro timwa mwiate, tuvata mwihua sivita mpo aanraqaamateta nkyiari mwaatanianra nrumu ntanteta vurama.
23251	MAT 2:13	Mwihua vuvaro Iosepiva vaite varuvaro Kotiva tito vaisiva qovarama viro ruvaatakyaa mwia timwa mwinro tiqaro, Sivira ena nrahesi nraaqiaravata sitera Isipini aatu quante. Mwini uro variraqe nte qakyo uro mponanre qianinra riaante. Herotiva i nraaqiara puaama kyero ru kyarero uti variho, tiro.
23252	MAT 2:14	Mwitaa tuvaro Iosepiva siviro entaqi nraahu nai nraaqiaravata nai nraatavata sita varero Isipinianra vuva uro mwini
23254	MAT 2:16	Herotiva variqaro taqovata huari vu nri ntonanyaa vaisinramwu mwia qua nteqakye hia mwia timwa mwinraitita, vuvaro mwia mpoqama kyero raraqa tovaro variqaro uro mpo hu vaisihua sitero tiqaro, Ekyaa qoraisi nraaqiara taara ihi varaahuave, hia taara ihi varaahuave, Vetarahemini variahuavata, mwia vara ututu variahuavata, ekyaa ru taiqa kyaate, tiro. Mwiva qovoravanto qovarama vu entara huari vu nri ntonanyaahua timwa mwito quara rieqaro taara ihi varehuavata, hia taara ihi varehuavata, ru taiqa kyaate, tura.
23255	MAT 2:17	Mwihua ru taiqa kyaate tuvaro haaru Kotiva poropeti vaisi Ieremaiaara nroqitairo tu quava mwivauma vahiro. Mwataama tiro:
23256	MAT 2:18	Ramaa mwatukyaqitairo nronraqama kyero ntate variani quara nraakye qora rievarave. Tiri taatova Reseriva nai nraisiara ntate variananrove. Mwia nraisi ekyaa qutu virara tiro, mwia mwutukya qihaakya hiariva hia variraro mwiva nronraqama kyero ntate variananrove, tura.
23259	MAT 2:21	Mwitaa tuvaro Iosepiva siviro nraaqiaravata, mwia nronravata, sita varero Isarerinianra viro.
23260	MAT 2:22	Mwiva mwinianra viqaro riovaro Akerausiva nai qora Herotira mwaata varero Iutiaqaa ntaqikyi varuvaro Iosepiva mwini quaro tiro aatuma kyero varuvaro Kotiva ruvaatakyaa qaiqaa timwa mwuvaro mwiva hia Iutiaani virairo qaqira kyero
23261	MAT 2:23	Karirini uro mwatukya mpo Nasaretini nai nrahesi nraaqiaravata varura. Nasaretini uro varuvaro haaru Kotiva nai poropeti vaisinramwu nroqitairo tu quava qutaa vahiro. Mwi quava Iesusirara mwataama tiro: Nraakye qoravanto mwianra Nasaretinyaa vaisive tivarave, tura.
23262	MAT 3:1	Mwi entara Ioniva nramanri nyi varu vaisiva nri ntero Iutiaani qumina mwataqa variqaro nraakye qora timwa nyinro tiqaro,
23264	MAT 3:3	Haaru Ioniva hia varu entara Aisaiaava poropeti vaisivanto variqaro mwi vaisiva qovarama quananrove tura. Aisaiaava Ioninranra mwataama tiro: Mwiva qumina mwatani variro aakyara ntero tiqaro, Nronravanto quani aanranra terama mwateta mwia aanra avuqavuma mwataivaro mwiva mwivauma qio quarive qiananrove, tura.
23265	MAT 3:4	Ioniva tuavaaqa ututova vahirero kameri quara mwia kyaahi nraahu vara kyero ututero reti tavaarana rupa tora. Mwiva hia kyara vara tu kyero nranraitiro, mwiva kainyaaqavata, voravanto kuruto nramanrinravata, nraahu nreqanro varura.
23272	MAT 3:11	Nkye uaqia hi aanranra qaqira kyeta kyuqe hiani aanranraqaa nraahu virerata utuavana nte qumina nramanri nkyi nyi varuqo. Ni naakiara nrianriva Kotira mwanraqura nkyi nyiananrove. Mwiva qia itaaninra votihira nkyi nyiananrove. Mwiva nronravanto ni naatara kyaariva nriananrove. Nte qumina vaisi variqananra tina, nte hia qio mwia kyuqu nraamwu varaqina uro mwianinrave.
23273	MAT 3:12	Mwiva nai kyavoi kyauquqi tu varero kyakuma voti hira ntitata hirero uro ntero ntitatama kyero nronra nraahu nai kyavoiqotairo vaqitaqiro uro nai nraamwuqi vatero qumina kyapivata mwanrevata vaqitaqiro uro hia qipa quani qiaraqi tuto kyairaro itamwa kyaananrove, tiro. Ioniva mwi quara turama.
23275	MAT 3:14	Mwiva mwini uro ntovaro Ioniva Iesusirara tiqaro, Qaqao, e nramanri ni mpiataara vaiharama e nianra nramanri ni mpiante ti variaro, tiro.
23276	MAT 3:15	Ioniva mwitaa tuvaro Iesusiva nai timwa mwinro tiqaro, Mate qati kyera nramanri nraahu ni mpiante. Kotiva avuqavu hi quara timwa taira, mwi quara tiretana riemwaqita virerave, tiro. Mwitaa tuvaro Ioniva eo timwa kyero Iesusira nramanri mwinro.
23278	MAT 3:17	nyaamwusairo quavanto tiqaro, Mwaa ni maaquve. Ni mutukyavanto mpoqama kyero mwianra vaiho. Nte mwianra qamwateqanama varuqo, tiro. Tura.
23282	MAT 4:4	Mwitaa tuvaro Iesusiva mwia nai timwa mwinro tiqaro, Qaqao, Kotira mpukuqi vahi quava tiqaro, Vaisivanto kyara nraaninranra nraahu riemwaqiro quariva hia qio qati variqiro quananrove. Mwiva ekyaa Kotira nroqitairo qiani quara riemwaqiro viqaro qioma qati variqiro quananrove, turave, tiro.
23288	MAT 4:10	Mwitaa tuvaro Iesusiva nai timwa mwinro tiqaro, Qaqao, Saataanio, hiante quante, Kotira mpukuqi vahi quava tiqaro, Mwanriqavanto Kotiva nronravanto varirara tira, e mwia nrutu nraahu tuaahereqara mwia kyaiqa nraahu varaqira quante turave, tiro.
23291	MAT 4:13	Mwiva mwini vuva hia uro Nasareti nai mwaatani variraitiro, uro Kapenaamini variqiro vura. Kapenaami mwiva Kariri kyaarera tokyasataa vahura. Mwi mwatava vahirero Sepiuraaninravata, Napatarairavata mwata vahura.
23293	MAT 4:15	Nte Sepiuraaninra mwataravata, Napataraira mwataravata, tirerave. Mwi mwatava kyaarera tokyani vahirave. Iotaani nramanri vaiharo mwi mwatava uromwi vaihata mwi mwataraqa Kariri mwataqa mpo mwatanaa mpo mwatanaahua variarave.
23294	MAT 4:16	Mwihua kyokiraqi variqita vita, mwiaqaataita omwavanto nronraqama kyero itaaninra taqevarave. Mwihua kyokiraqi variavaro qutu qua okyarava mwihua ntumwaqu kyaihata variavaro mwiaqaatairo omwavanto ntuvaahama nyatarero uti varirave, tura.
23295	MAT 4:17	Mwi entaraqaatairo Iesusiva nai kyaiqa toharama kyero nraakye qora timwa nyiqiro viro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiariva qaumato vahirara tita, nkye uaqia hi aanranra qaqira kyaate, tiro. Turama.
23296	MAT 4:18	Iesusiva Kariri kyaarera tokyasataa viqaro taqovata qate vakye taaratana varura. Vakyaava Saimoniva mwia mpo nrutu Pitaava varuvaro mwia qatavanto Enturuva varura. Mwitanahua tavukya kyaiqa vare varuhua variqatara tita, mwitanahua nramanriqi vahe nte varura.
23297	MAT 4:19	Mwitanahua vahe nte varuvaro Iesusiva mwitanahuara tiqaro, Nkyetana ni naakiara ni pataqita nriate. Nkye tavukya vahe ntamwa kyeta varaantema kyetama nkyetana ni pataqita nrivaqena nte nkyi nyaamwutaarita nkye vaisi sitevarave, tiro.
23298	MAT 4:20	Mwitaa tuvata mate mwiqiara mwitanahua nkyiari vahe mwini kyeta Iesusira vataqita vurama.
23299	MAT 4:21	Mwitanahua mwia vataqita vuvaro Iesusiva pataqia viqaro taqovata vaisi mpotana Sepetira mwaaqutana Iemisivavata mwia qata Ionivavata varura. Mwitanahua mpotuqi variqata nkyiari sora Sepetiravatama kyeta vahe terahi varuvaro Iesusiva mwitanahua nyaanrama kyovata
23307	MAT 5:4	Mwutukya uaqia hirata ntate varihua, mwihua varivaro Kotiva mwihuama kyuqema nyataananrove. Kotiva mwihua mwutukya qihaakyama nyataananrove.
23310	MAT 5:7	Mpohuara po kye ti nraakye qorahua, mwihua varivaro Kotiva mwihua kyuqema nyatero mwihuara po kye timwa nyataananrove.
23311	MAT 5:8	Qutaaqama kye Kotira nraahu vataqi vihua, mwihua varivaro Kotiva mwihuama kyuqema nyataananrove. Mwi nraakye qorahuama Kotira taqevarave.
23316	MAT 5:13	Mwaa mwataraqa nraakye qora variavata nkye mwihua utaqaa variqata nkye hore votima kyeta variavo. Horevanto uaqiama viro hia qiakyaa hirera, hia qio qaiqaa utu kyairaro qiakyaa hiananrove. Horevanto uaqiama virera, qio uaqiama virave timwa kyeta mwia qaqira kyaivata nraakye qoravanto mwiaqaa ntamwaqita vivarave.
23317	MAT 5:14	Mwaa mwataraqa nraakye qora variavata nkye omwavanto itaintema kyeta variavo. Mwatukya mpovanto taaqiqaa vahiariva hia uqeta vahiananrove.
23320	MAT 5:17	Nkye nianra tiqata, Mosesiva timwato quaravata, poropeti vaisinramwuvanto timwato quaravata, vara qaqira kyarero nrivave, tivorave. Nkye nianra mwitaama kyeta nraato rievora. Hia nte mwihua qua qaqira taiqa kyarerave. Mwi quava qutaa mwivau vahiarive tina, ntevata nruvave.
23321	MAT 5:18	Nte nkyi timwa nyianinra riaate. Nyaamwuvantovata mwatavantovata taiqa viraro ekyaa mwaanra qua mwiva qati nraahu vahiqiro quananrove. Mwi quaraqitairo ekyaa quave pata uapaa qua mwi quavavata vahiqiro viraro ekyaa inraikyavanto qovarama quananrove.
23322	MAT 5:19	Mosesivavata poropeti vaisinramwuvantovata timwato quava vaiharo mpovanto mwi quaraqitairo pata uaqia nteqa kyero mpohuaravata tiqaro, Nkye mwi quara pata uaqia vahira qioma nteqa kyevarave, tirera, mwi vaisiva variro nyaamwuni Kotiva ntaqikyianinrani viraro Kotiva mwi vaisirara, E ni nraaqiara mwatumwi mpiato nraahu variaravama variaro, qiananrove. Vaisi mpovanto Mosesira quavata poropeti vaisi quavata riemwaqiro viqaro mpohuaravata mwi quara riemwaqita quate tirera, mwi vaisiva variro nyaamwuni Kotiva ntaqikyiani mwatukyarani viraro Kotiva mwianra, E ni nraaqiara nritarera virito variaravama variaro, qiananrove.
23324	MAT 5:21	Haaru Mosesiva nkyi haivaqahuara timwato quara nkye mwi quara riaarave. Mwataama tiro: Hia mpora ru kyaante. Mpora ru kyaari vaisiva, mwiva quaqaa variananrove, turave.
23325	MAT 5:22	Mwiva mwitaa tura kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyianri. Nai qata vakyaara raraqa taariva, mwi vaisivavata mpora ru kyaiva quaqaa varintema kyero quaqaa variananrove. Nte qaiqaavata nkyi timwa nyinrenrave. Nai qata vakyaara mwaaquvantove qiani vaisira mwia vitaqira uro nronra kaanasorinramwuvanto varinani kyairaro mwiva qua varaarive. Nai qata vakyaara e uera vaisivanto hia vu nraatovata vahivave qiari vaisiva, mwivavata mpora ru kyero qua varaintema kyero qua varairaro mwia uro qutu quahua vi mwatara qiaqi tuto kyaananrove.
23326	MAT 5:23	Mwi quara rieqarama e mwaanra nraamwu nronraqi variqara mpo inraikya Kotira mwinra mwia qamwata mwatarera hira taqairaro i qata vakyaa mpovanto iqaa qua vataariva qati vahirera,
23328	MAT 5:25	Mpovanto iqaa qua vatarero i vita varero ko nraamwuqiara virara mwikyantiri aanrani viqarama qamwanrama kyerama mwi quara ntapihi kyaante. E hia mwitaa hiraitira, ko nraamwuqi viraro ko rie vari vaisiva iqaa qua vatero pipo titairaro i vitaqiro uro karavuqi kyaananrove.
23330	MAT 5:27	Iesusiva mwitaa timwa kyero mwiva mwihua timwa nyinro tiqaro, Haaru Mosesiva timwato quara mpo qua nkye riaarave. Mwi quava mwataama tiro: Hia mpora nraatavata mpora vaativata api nrohiante, turave.
23332	MAT 5:29	Mwianra rieqara e kyaatutanyaa vuqotaira taqe variqara uaqia hi kyaiqara uti varirera, qaiqaavata mwitaamaqina quankyo tira, mwia vauru kyera qaqira kyaante. E vu kuaiku nraahu vahirara hia uaqia hi kyaiqara utiraitira, nyaamwuni qioma vinanrave. E vu taaratana vahiariva uaqia hi kyaiqara utuqira vira nraakiara qutu viraro i qia nronra itaaninraqi tuto kyaananrove.
23334	MAT 5:31	Haaru Mosesiva timwato quava mwataama tiro: Vaisivanto nai nraata qaqira kyarero hiqaro nai nraata qara mpo mwinro, Nte mwia qaqirama kyauqo, timwa kyero qara mwiananrove, turave.
23335	MAT 5:32	Kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyiankye. Mwia nraatavanto hia mpo vaisintiri api nrohiraitiro variraro mwia vaativanto mwia qaqira kyairaro mwia nraatavanto vaisi kyaata varairera, Kotiva mwitaama qiananro: Mwi nraakyeva qaraakya vaisintiri nrohiqaro nraata vaati ntuqema kyaihoma qiananrove. Mwia vaati hoqarenaava mwia qaqira kyaiharo mwia kyaara mwitaa iho. Mwitaa ihana nte mwia vaati i tauraanaanraqa qua vatena qaraakya vaati mwiaqaavata qua vataaninrave, qiananrove, tiro. Iesusiva mwi quara turama.
23336	MAT 5:33	Iesusiva mwitaa timwa kyero mwiva qua timwa nyiqiro viro tiqaro, Haaru Mosesiva qua mpo nkyi haivaqahuara timwato quara nkye mwi quaravata ntapihi kyaarave. Mwataama tiro: E kyauqu nriqiqaa vatera tiqara, Kotira vuqaa variqanama nte qutaama mwitaa hirerave, tina quara nteqa kyerorave. Kotira nrutu nteqara timwa tena quarara rieqara varaante, turave.
23340	MAT 5:37	Nkye variqata mwitaa hirerave tivera, nkye qati eo nraahu tiqatama mwitaa hiata. Hia mwitaa hivera, qati hiave nraahu qiata. Hia mpo qua mpo quanti qiate. Mpo qua mpo quavanto Saataaninraqaatairo qovara hiananrove, tiro. Iesusiva mwitaa tura.
23341	MAT 5:38	Iesusiva mwitaa timwa kyero timwa nyiqiro viro tiqaro: Mosesiva qua mpo timwatora nkyevata riaarave. Mwataama tiro: Mpovanto i vu vauru kyairara, e nai vuvata qioma vauru kyenanrave. Mpovanto i vai ntuvihau kyairera, e nai vaivata qioma ntuvihau kyenanrave, turave.
23342	MAT 5:39	Mwi quara vaihana kyai nte nkyi qaiqaa timwa nyiankye. Uaqia hiari vaisiva mpovanto nkyi uaqiama nyatairerata hiama nkye nai uaqiama mwataate. Mpovanto i nraatokyai ntuteqa kyairera, hia nai ntuqutiraitira, mwia qaqira kyairaro hini nraatokyaivata ntuteqa kyaarive.
23343	MAT 5:40	Mpovanto i sioti vararero i vita varero ko nraamwuqi uro kyarero uti varirera, ena sioti mwiqanrama kyairaro i vaaqatuavata varaarive.
23344	MAT 5:41	Mpovanto i antua kyero, Nte hu inraikyara quqira vaini mpona uro mataante, tirera, vara quqira uro nyianrani mwataante.
23345	MAT 5:42	Mpovanto mpo inraikyara i kyapara hirera, mwia mwiante. Mpovanto iara mpo inraikya mpiraqe qakyo varaqina nrumu ina mwiankye tirera, eo tira mwia mwiante, tiro. Iesusiva turama.
23346	MAT 5:43	Iesusiva mwitaa timwa kyero timwa nyiqiro viro tiqaro: Haaru nkyi haivaqahua tu quara nkye riaarave. Mwihua mwataa turave: Ina nramwunaanranra nraahu i mwutukyavanto vahiarive. Nramwutaara uaqiama mwatena vu nraatova vahiarive, turave.