23233	MAT 1:20	Nɛ nu ra José, nu'bʉ ngubʉ mim bɛ̨ni, bi 'uį n'da ra t'į 'bʉ min ąpʉ rán ngunsɛ, bi nu rám 'bɛhni Oją bi 'yɛ̨mbi: ―Nu'i, hague José, rám bom'bɛto i ra David, xʉn ho 'bʉ gam 'bʉhmi a ra xisu, nguetho nu ra 'uɛre dim 'bʉi, dim 'bʉi nangue rá Hogandąhi Oją a.
23235	MAT 1:22	Nguetho maya'bʉ thoho bi zän Oją a ra María 'bʉ mi man'a ra pøngahyą ngue bi 'yɛ̨na:
23236	MAT 1:23	N'da ra hmute ngue hin jąm'bʉ n'dandį bi zo a n'da ran 'yohʉ, nɛ din hąt'ʉhni. Nɛ nu'a rá t'ʉhni dim 'bʉi da t'ɛ̨mbi ra Emanuel, bi 'yɛ̨n'a ra pøngahyą maya'bʉ. Nɛ nu'a ra Emanuel in nde da ma: “Dí 'bʉhmbʉ Oją.”
23240	MAT 2:2	Nɛ nu'bʉ mi zøm bʉ Jerusalén bi 'yän'dʉ 'bʉpʉ: ―Hapʉ i 'bʉcua a rá hmuts'ʉt'abi yʉ judío ja bim 'bʉi, bi 'yɛ̨n'ʉ. Nguetho dán nuhe n'da ra sø njąm'bʉ dá nuhe n'dandį. Nɛ gue'a ra hmɛpya bi 'yurcahe ngue ya bim 'bʉi, nɛ bá ɛ̨hmbe ya ga thąndehe a, bi 'yɛ̨n'ʉ bi nu ra sø.
23241	MAT 2:3	Nɛ nu ra ts'ʉt'abi Herodes, nu'bʉ mi sifi 'bɛ'a bi man'ʉ yʉn 'yohʉ bi zøm bʉ, bi hyonya thoho nangue a ram hma ngue bim 'bʉh man'da ra ts'ʉt'abi. Nɛ gätho 'bʉpʉ Jerusalén bin su nguetho im bɛ̨ni: “Masque i ja 'bɛ'a din ja ya,” ɛ̨n ʉ.
23243	MAT 2:5	Nɛ nu'ʉ bi 'yɛ̨mbi: ―Guepʉ Belén ra häi Judea dim 'bʉi, nguetho gue'a bi man ra pøngahyą 'bʉ maya'bʉ 'bʉ mi hma ngue,
23245	MAT 2:7	Nu'bʉ mi mbenc'ʉ yʉ mbäją nɛ yʉ xänbate niją, nu ra Herodes bi zon'dʉ bi nu ra sø, pɛ njon mi ndepe da nu 'bʉ mam bá ts'i. Nɛ nu'bʉ mam bá ts'i bʉ 'bʉh ra Herodes, bi 'yänni: ―Ma njąm'bʉ bi nɛqui a ra sø, bi t'ɛ̨mp'ʉ.
23246	MAT 2:8	Nɛ nu'bʉ mi xifi, nu ra Herodes bʉya bi 'yɛ̨mp'ʉ bi nu ra sø: ―Ní mbähä bʉ Belén, gui hyomhbʉ hapʉ bim 'bʉ a ra 'uɛre, nɛ nu'bʉ gá tįmhbʉ hapʉ i 'bʉi, gua ɛ̨hmbʉ gui xijʉ, nɛcä ga mba ga thąnde a, bi t'ɛ̨mp'ʉ bi nu ra sø. Pɛ hinga gue'a mim bɛ̨n a.
23251	MAT 2:13	Nɛ nu'bʉ mí mba ʉ yʉn 'yohʉ bʉya, n'da rám 'bɛhni Oją bi xi a ra José 'bʉ min ąha: ―Dami ndants'i. Dami six'a ra 'uɛre nɛ a rá mbe. Gui' dahmbʉ, ni mbähä bʉ ra häi Egipto nɛ gam 'bʉhmbʉ bʉ 'da yʉ pa. Nɛ him 'bex gua pengüi, jague'bʉ dá xi'aui gua pengüi. Nguetho nu ra Herodes da hyon'a ra 'uɛre, nɛ nu'bʉ da dįni da hyo, bi 'yɛ̨mp'a rám 'bɛhni Oją a ra José.
23253	MAT 2:15	Nɛ bám 'bʉpʉ Egipto jague'bʉ mi du ra Herodes, ja bá penc'ʉ bʉya. Nɛ bin ja 'bɛ'a bi man Oją maya'bʉ, bi 'yɛ̨na: “Gan zohn'na ma t'ʉhni bʉ Egipto,” i ɛ̨n Oją, bi 'yɛ̨n'a rá pøngahyą.
23255	MAT 2:17	Nɛ nu'a bin ja, maya'bʉ thoho bi man a ra pøngahyą ra Jeremías ngue ngubʉ din ja 'bʉ mi 'yɛ̨na:
23262	MAT 3:1	Nɛ nubʉya nu ra Xuua Nxixyą bi dʉ'mi bi xih yʉ ją'i nɛ bi 'yɛ̨na: ―Dami päh nin 'yomfɛ̨nihʉ nguetho ya mi ts'ʉtho di manda ua rá ts'ɛdi Oją, bi t'ɛ̨mb yʉ ją'i. Nɛ mí 'bʉpʉ ja ra dąpo bʉ ra xɛqui Judea 'bʉ min yąhʉ yʉ ją'i a ra Xuua.
23264	MAT 3:3	Nɛ nu a ra Xuua gue'a bi man ra pøngahyą Isaías maya'bʉ ngue bi ma ba ɛ̨hɛ, 'bʉ mi 'yɛ̨na: N'da ra ją'i din yą bʉ ja ra dąpo nɛ da 'yɛ̨na: “Damin sähʉ ga simhbʉ ra Hmu mi ts'ʉtho da zøcua, dami hoc ni mbʉihʉ ga tømhbʉ xʉn ho,” da 'yɛ̨na, bi 'yɛ̨n a ra Isaías maya'bʉ.
23268	MAT 3:7	Nɛ xʉn ngu ma ngʉrpihe dyʉ israelhe, dyʉ judíohe, bi zøm bʉ mí 'bäh ra Xuua ɛ̨na din xixyą ʉ. Nu'ʉ 'da yʉ fariseo ʉ, nɛ ʉ 'da yʉ saduceo ʉ. Nɛ nu ra Xuua bʉya bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Nu'ahʉ tengu'bʉ ni mɛnihʉ yʉ pozʉ nguetho gyʉ tontohʉ. To'o bi xi ahʉ gua ɛ̨hmbʉ ua ngue gua 'dahmbʉ bʉ ja ran ʉnbi xʉn ʉ tho, bi 'yɛ̨na.
23270	MAT 3:9	Pɛ hin din ja ran 'yɛ̨ts'i ni mbʉihʉ ngue gui 'yɛ̨mhbʉ: “Nugähe yʉ́ t'ʉhnigähe ra Abraham, ya hin gan nuhe ran ʉnbi,” hingui sä gui 'yɛ̨mhbʉ, nguetho nɛhya yʉ do i 'bongua da zä din ją'i ngue da 'yɛ̨mbi yʉ́ t'ʉhni ra Abraham 'bʉ gue'a da nde Oją da 'yøt'e, bi 'yɛ̨n'a ra Xuua.
23272	MAT 3:11	Nɛ xø bi xi ʉ mi'da: ―Nugä dí xixyą ahʉ nangue ra dehe 'bʉ ya gá päh ni mbʉihʉ, pɛ nu'a man'da ba ɛ̨hɛ, di hoc'ahʉ nangue rá Hogandąhi Oją tengu'bʉ n'da ra sibi. Nɛ nu'a, man'da i ja rá ts'ɛdi xinda guecä. Hin dí sʉcä tengu a, i ɛ̨n a ra Xuua.
23275	MAT 3:14	Pɛ nu ra Xuua him mi ndehma di xixyąbi ra Jesús, nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Pɛ nu'i guí ɛ̨na ga xixyą i, pɛ go man sä'be go gui xixyągui, bi 'yɛ̨n'a ra Xuua.
23278	MAT 3:17	Nɛ 'bex bi t'ø a n'da ra nde bí 'yɛ̨h mahɛ̨ts'i, bi 'yɛ̨na: ―Nuna guehna ma Ts'ʉnt'ʉgä na, ngue ɛ̨mmɛ dídi huɛ̨cä nɛ dí numanho, bi 'yɛ̨n Oją.
23281	MAT 4:3	Nɛ nubʉya, bi zøm bʉ a ra zįthu ngue da zäp rá mbʉi ra Jesús. Nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Nu'bʉ majuąni rá Ts'ʉnt'ʉ i Oją, dami japi dim hmɛ yʉ do i 'bongua nɛ gui si, bi 'yɛ̨n'a ra zįthu.
23282	MAT 4:4	Nu ra Jesús bi dąti: ―Hin ga øt'ä a, bi 'yɛ̨na. Nguetho mán t'o't'i bʉ ja rám hman Oją, hinga hønt'a ra hmɛ dám 'bʉh yʉ ją'i pɛ nɛ a gätho i ma Oją, bi t'ɛ̨mp'a ra zįthu.
23284	MAT 4:6	Nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Nu'bʉ majuąni gue'e rá Ts'ʉnt'ʉ i Oją, damin säqui nɛ gui so nʉ häi, Nɛ Oją ba pɛhn yʉ́m 'bɛhni mahɛ̨ts'i ngue da mbäx'i'i nɛ da bɛnt'i i, nɛ hin hapʉ gui 'uaqui nangue yʉ do, tengutho im mam bʉ ja rám hman Oją, bi 'yɛ̨n'a ra zįthu, bi t'ɛ̨mp'a ra Jesús bʉya.
23285	MAT 4:7	Nu ra Jesús bi 'yɛ̨na: ―Hąha, gue'a i hmam bʉ, pɛ nɛ a i hmam bʉ, ngue “Nu Oją ma Hmuhʉ njongui sä da zä a ngue da bą 'bʉ majuąni da 'yøt'a im man'a,” bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23287	MAT 4:9	Nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Gätho ga 'da a ya 'bɛ'a dá ut'i i 'bʉ gan dąnyahmu gui thąndegui, bi t'ɛ̨mp'a ra Jesús, bi 'yɛ̨n'a ra zįthu.
23288	MAT 4:10	Nɛ bi dąh mahøn'a ra Jesús, bi 'yɛ̨mbi: ―Nu'i grá zįthu, dami 'dagui nanguecä, nguetho nu rám hman Oją i ɛ̨na: “Hønt'a Oją ra Hmu ga thąndehʉ nɛ ga ørpahʉ rá 'bɛfi a,” bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23292	MAT 4:14	Nu'bʉ mi zøm bʉ a ra Jesús bin ja 'bɛ'a bi 'yo't'a ra pøngahyą Isaías maya'bʉ ngue din ja bʉ ra häi Zabulón nɛ ra häi Neftalí, i hänbʉ ra dądehe, 'danguadi ra dąthe Jordán, ngue nɛ a i t'ɛ̨mbi Galilea, guepʉ 'bʉ ʉ i thąnde yʉ́ ojązɛhɛ. Nɛ bi 'yɛ̨n'a ra pøngahyą ngue:
23295	MAT 4:17	Nɛ nu ra Jesús bi dʉ'mi bi mam bʉ rám hma nɛ bi 'yɛ̨na: ―Dami päh nin 'yomfɛ̨nihʉ nangue yʉ ts'oqui, ngue da zä di manda ua rá ts'ɛdi Oją bi zøcua guí 'bʉhmbʉ, bi 'yɛ̨mb yʉ ją'i a ra Jesús 'bʉ mim 'bʉpʉ.
23297	MAT 4:19	Nɛ nu ra Jesús bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Ba tɛngaui, gui xihmbʉ yʉ ją'i da 'yɛ̨c'yɛigui, tengu thoho bʉ gní thɛui yʉ huą guí øt'ui, bi 'yɛ̨mp'ʉ.
23306	MAT 5:3	Nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ́ xädi ra Jesús: ―Nu'ʉ to'o pąsɛ hingui ho yʉ́ mbʉi bʉ na nu Oją nɛ da hyon Oją di zɛdi, nu Oją da zimanho bʉ di manda rá ts'ɛdi, janangue'a mająpi ʉ bʉya.
23317	MAT 5:14	Nɛ bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Nu ahʉ gyʉn nɛquihʉ bʉ 'bʉh yʉ ją'i, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ́ xädi. Dami jafʉ da hnu a ran nɛqui. Tengu n'da ra hnini i ja bʉ ja rá nyą ra t'øhø, am 'batho xʉn ho ngue hin'yʉ 'bɛ'a i juti.
23320	MAT 5:17	Nɛ xø bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―O guím bɛ̨mhbʉ ngue ga 'bɛcä yʉn t'ɛ̨di bi man ra Moisés nɛ 'bɛ'a bin xänbate ʉ yʉ pøngahyą, pɛ bá ɛ̨cä ngue ga ut'ahʉ 'bɛ'a majuąni nam bøn ʉ.
23324	MAT 5:21	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨na: ―Gue'bʉ go maya'bʉ bi sih mam bombøtahʉ ran t'ɛ̨di ngue im ma: “O guí hącpahʉ rá te ni miją'ihʉ, nɛ nu to'o da hyącpa rá te rá miją'iui, i jatho da ts'änba rá muui a bi 'yøt'e,” bi t'ɛ̨mp'ʉ.
23330	MAT 5:27	Nɛ man'da bi xih yʉ́ xädi ra Jesús: ―Nu man'da ran t'ɛ̨di maya'bʉ i ɛ̨na: “O guí øthʉ ran 'yomt'ɛ̨ni.”
23334	MAT 5:31	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨na: ―Nɛ a bi mam 'bʉ maya'bʉ gue: “Nu'bʉ n'da ran 'yohʉ in nde da hyɛh rá xisu, i jatho da 'yøt'a n'da ra søcuą din xummi.”
23336	MAT 5:33	―Nɛ guí pąhmbʉ ran t'ɛ̨di mí hmam 'bʉ maya'bʉ ngue i ɛ̨na: “Pɛ nu'bʉ gá ndønbahʉ rá thuhu Oją, guehma gui ją'ts'a gá mamhbʉ.”
23341	MAT 5:38	Nɛ xø bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Nu'ahʉ gá 'yøhmbʉ 'bɛ'a bi sih mam bombøtahʉ ngue: “Nu'bʉ n'da ra ją'i di ts'onba rá dä rá miją'iui, pɛ nɛ a da mba ma ts'onbi rá dä. Nɛ nu'bʉ rá ts'i da 'yøcpe, ngutho nɛ'a xin da t'øcpa rá ts'i.”
23346	MAT 5:43	―Nɛ a n'da ram hma maya'bʉ i ɛ̨na: “Dami huɛ̨c ni amigohʉ nɛ gui ʉcpa nin sʉihʉ,” mí t'ɛ̨n'ahʉ.
23352	MAT 6:1	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨mp'ʉ mi 'bʉpʉ: ―Pɛ nu'bʉ guí øthʉ rá 'bɛfi Oją, hin gui 'yøthʉ da 'yɛ̨s'a ni miją'ihʉ, nguetho hin te di 'da ahʉ ma Tahʉ 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i 'bʉ din jabʉ gui 'yøthʉ, bi 'yɛ̨n'a.
23356	MAT 6:5	Nɛ man'da dí xi ahʉ: ―Nu'bʉ guí yąhʉ Oją, o guí øthʉ tengu i øt'ʉ di yorpa a im bɛ̨ni, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Nu'ʉ, i 'bäpʉ ja yʉ niją nɛpʉ ja yʉ xo'yu, ɛ̨na i yąhʉ Oją pɛ hønt'a ran 'yɛ̨ts'i im bɛ̨ni. Majuąni dí xi ahʉ, hønt'a ran 'yɛ̨ts'i bi dąha nangue 'bɛ'a i øt'e.
23360	MAT 6:9	Pɛ guim bɛ̨mhbʉ 'bʉ guí yąhʉ Oją 'da yʉm hma tengu dí xi ahʉ ngue: Nuya ma Ta ahe guí 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i. Da hnumansu ni thuhu.
23370	MAT 6:19	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨na: ―Hin gui muns'hʉ 'bɛ'a gdám mɛmbɛtihʉ ua ja ra ximhäi, nguetho nuua i 'bʉh yʉ zu'uɛ̨ ngue di ts'oni 'bɛ'a gätho guí pɛs'hʉ, nɛ ja'bʉ da boxjua, nɛ ja'bʉ da bɛ̨ ahʉ yʉ bɛ̨.
23373	MAT 6:22	Nɛ xø bi 'yɛ̨na: ―Nɛ nu'bʉ hønt'a xʉn ho guím bɛ̨mhbʉ nɛ guí øthʉ, din ja ahʉ tengutho 'bʉ n'da ra ją'i xʉn ho rá dä, i handi xʉn ho ran nɛqui, din jabʉ ni mbʉihʉ.
23375	MAT 6:24	Nɛ xø bi 'yɛ̨na: ―Nɛ hingui sä dim 'bʉ i yoho yʉ́ hmu n'da ra 'yɛ̨hɛ. Nguetho nu'bʉ yoho yʉ́ hmu i 'bʉ a n'da, nu'a n'da da numanho, nɛ nu'a man'da hin da numanho. Uague nu'a n'da da hyumbi dim pɛhmi a, pɛ nu'a man'da da zocpa thoho rá 'bɛfi a. Janangue'a hingui sä yoho yʉ́ hmu da dɛn'na n'da. Hingui sä da 'yɛ̨mp Oją rá Hmu 'bʉ i numanho ʉ yʉ mbɛti, nguetho tengu'bʉ rá hmu a ra mbɛti, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23382	MAT 6:31	Janangue o guí ɛ̨mhbʉ: “'Bɛ'a hmaha ga sihʉ.” Uague: “'Bɛ'a hmaha ga hehʉ.”
23385	MAT 6:34	O guím bɛ̨ndumbʉihʉ, o guí ɛ̨mhbʉ: “'Bɛ'a da zä ga øthʉ 'bʉ nixudi.” Pɛgue gui tømhbʉ, 'bɛ nixudi ja gui pąhmbʉ bʉya 'bɛ'a da zä gui 'yøthʉ. N'da pa ngu n'da pa i ja 'bɛ'a din ja, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23389	MAT 7:4	Nɛ ha da zä gui xihmbʉ ni miją'ihʉ: “Mba ga hąp'a ra häi o ni dä,” sä gui 'yɛ̨mfʉ, nɛ go man'da xʉn ndoho ra xɛcza i o ni dähʉ.
23392	MAT 7:7	Nɛ xø bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Dami 'yäfʉ Oją 'bɛ'a guí homhbʉ, nɛ nu'a di 'da ahʉ.
23398	MAT 7:13	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨na: ―Nu'a ní yʉt'a n'da bʉ ja ra te maząi, tengu'bʉ n'da ra goxthi xʉn ts'įt'i, uague n'da ra t'ʉ'yu, nɛ hingui ngu yʉ ją'i i numanho da thopʉ. Pɛ dami hyomhbʉ gui cʉthʉ bʉ. Nguetho nu'a ra goxthi xʉn ndoho nɛ ra dą'yu ní zix a n'da bʉ ja ran ʉnbi maząi, nɛ xʉn ngu ʉ yʉ ją'i i numanho da thopʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23406	MAT 7:21	Nɛ xø bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Nɛ sä ɛ̨na yʉ́ hmujʉ ʉ 'da, pɛ hin da yʉrpʉ di manda rá ts'ɛdi Oją ʉ. Pɛ hønt'ʉ majuąni i øt' rá pähä ma Ta mahɛ̨ts'i da yʉrpʉ ʉ.
23407	MAT 7:22	Nɛ nu'bʉ bi zøn ra pa ran juąnbi 'bʉ rán zɛgui, xʉn ngu da mbarqui da 'yɛ̨ngui: “Ma Hmu, nugähe dá mamhbe a nim hma, nɛ nangue ni thuhu dá hømhbe thi yʉ zįthu, nɛ nangue ni thuhu xʉn ngu yʉn t'øt'e mixte dá øthe,” da 'yɛ̨ngui.
23408	MAT 7:23	Pɛ nugä ga ɛ̨mp'ʉ: “Njąm'bʉ dá pą ahʉ. Dami 'uehmbʉ ua ja ma hmigä, gyʉ ts'om'bäihʉ,” ga ɛ̨mbi, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23416	MAT 8:2	Nɛ bá ɛ̨'a n'da ran 'yohʉ ngue mi hɛ̨mb ra t'axca'ya. Bin dąnyahmu bʉ mí 'bäh ra Jesús, nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Gra Hmu, nu'bʉ ni pähä, da zä gui 'uec'i ts'ʉ ran ʉ dí hɛ̨mbi.
23417	MAT 8:3	Nɛ nu ra Jesús bʉya bi uąt rá 'yɛ bi dädi nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―I jagä ra pähä ngue 'bex da zä i. Dami yą́ni. Nɛ nu'bʉ mí 'yɛ̨mbi, 'bexgue bi yąn'a ran 'yohʉ.
23418	MAT 8:4	Nɛ nu ra Jesús bʉya bi hɛcpa a ran 'yohʉ njon da xifi to'o a bi japi bi yąni, nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Ní mba bʉ 'bʉh yʉ mbäją da nu i ngue ya bi yąn i, nɛ gui un'na n'da ra 'bøts'e tengu i man yʉ́n t'ɛ̨di ra Moisés, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Nɛ ja bi thopʉ ra hnini Capernaum bʉya.
23420	MAT 8:6	bi 'yɛ̨mbi: ―Nu'i grá Hmu, nu n'da ma 'yɛ̨hɛ i 'bɛm bʉ ja ma ngu, i ts'a rá ją'i, hingui sä di 'yąni, ɛ̨mmɛ xʉn 'doni, bi 'yɛ̨mbi.
23421	MAT 8:7	Nɛ nu ra Jesús bi 'yɛ̨mp'a: ―Ga mba bʉ ga hoqui.
23422	MAT 8:8	Pɛ nu ra hmudofʉi bʉya bi 'yɛ̨mbi: ―Hingui jatho gui mba bʉ ja ma ngu, grá Hmu, nugä hin dí sʉcä tengu e nɛ hin drá judíogä. Pɛ dí pądi ngue i ja ni ts'ɛdi zɛhɛ, ngue nu'bʉ guim ma da yąni, nɛ 'bexgue da yąni, bi 'yɛ̨na. Tengu thohogä bin 'dac'i ts'ʉ man t'ɛ̨di, nɛ nu'bʉ i ja 'bɛ'a dí xi ʉ ma dofʉi nɛ'ʉ ma 'yɛ̨hɛ, 'bexgue 'dahmantho in ja. Nɛ ngutho i, da zä guim mantho ua nɛ 'bexgue da yąm bʉya, bi 'yɛ̨n'a ra hmudofʉi.
23424	MAT 8:10	Nu'bʉ mí 'yøh ra Jesús 'bɛ'a bi man a ra hmudofʉi, bi hyonya thoho nɛ bi xi ʉ min 'yohʉ: ―Majuąni dí xi ahʉ, njąm'bʉ xtá tįngä n'da ma mɛnguhʉ yʉ ją'i israel dyʉ judíohʉ ngue xtám bądi i ja ma ts'ɛdi xʉn ho tengu na ran 'yohʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23427	MAT 8:13	Nɛ nubʉya bi t'ɛ̨mp'a ra hmudofʉi: ―Ní mba ni ngu, ya bin ja a gám ma nguetho gá 'yɛ̨c'yɛi i ja ma ts'ɛdi, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Nɛ 'bexgue bi yąn a rá 'yɛ̨hɛ bʉya.
23431	MAT 8:17	Gätho bin ja 'bɛ'a bi man a ra pøngahyą Isaías maya'bʉ ngue din ja 'bʉ mi 'yɛ̨na: “Da du zɛhɛ 'bɛ'a gätho xʉn hɛ̨i dín nuhʉ, nɛ da nusɛ 'bɛ'a gä man ʉ dí hɛ̨mfʉ,” bi 'yɛ̨n'a ra Isaías 'bʉ maya'bʉ.
23432	MAT 8:18	Nɛ nu'bʉ mín nu ra Jesús ngue ɛ̨mmɛ xʉn ngu yʉ ją'i mi 'bäpʉ, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ́ xädi: ―Masque xʉn ho 'bʉ ga thohmbʉ 'danguadi ra dądehe, bi 'yɛ̨na.
23433	MAT 8:19	Nɛ nu n'da ra xänbate niją bi 'yɛ̨mbi: ―Xänbate i, dín nde ga tɛn'ni i hønbʉ go hapʉ gui mba, bi 'yɛ̨mp'a ra Jesús.
23434	MAT 8:20	Nɛ bi dą a ra Jesús nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Pɛ nu yʉ haho i ja yʉ́ ngu nɛ yʉ doja i ja hapʉ da 'yoi. Pɛ nugä ngue dán ją'igä ua ja ra ximhäi, hin'yʉ ma ngungä ua, bi 'yɛ̨mthoho ra Jesús.
23435	MAT 8:21	Nɛ xø bi 'yɛ̨n'a man'da ra ją'i min 'yohʉ bʉya: ―Ma Hmu, dami tøcpi ts'ʉ, 'bɛ ga äcä ts'ʉ ma ta nɛ ga tɛn'na bʉya, bi 'yɛ̨mbi.
23436	MAT 8:22	Bi dą'a ra Jesús, bi 'yɛ̨mbi: ―Tɛnga maha, nu'ʉ xʉn du da 'yä ʉ 'bʉpʉ, tengu'bʉ nɛ ʉ xʉn du ʉ, bi 'yɛ̨na.
23439	MAT 8:25	Nɛ bi 'yä ʉ yʉ́ xädi nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Gra Hmu, dami nuhu, guin yąnje, nguetho ya in nde ga tonthʉ mbo ra dehe, bi 'yɛ̨mbi.
23440	MAT 8:26	Nɛ nu ra Jesús bi dądi: ―Hanja, ha ɛ̨mmɛ zi ts'ʉtho guí ɛ̨c'yɛigahʉ ngue i ja ma ts'ɛdi, nɛ guín suhʉ. Nɛ nubʉya bi ndanc'a ra Jesús nɛ bi xi a ran dąhi ngue din hɛ̨ nɛ ra dehe, nɛ 'bexgue bin hɛ̨ bʉya.
23442	MAT 8:28	Nɛ nubʉya bi zøm bʉ 'danguadi ra dądehe bʉya, nguepʉ ra xɛqui Gadara. Nɛ 'bex bá ɛ̨pʉ yoho yʉn 'yohʉ ngue min 'yohʉ yʉ zįthu, nɛ mán ts'utho ʉ, tengutho ʉ yʉ zate. Mí 'bʉpʉ ja yʉn 'yägui ʉ, janangue'a nu yʉ ją'i i su da thopʉ hänbʉ ja ran 'yägui. Nɛ 'bex bá ɛ̨'ʉ yʉn 'yohʉ bin c'athʉ a ra Jesús, nɛ bi mbafi:
23445	MAT 8:31	Nɛ nu'ʉ yʉ zįthu bʉya bi 'yɛ̨mp'a ra Jesús: ―Nu'bʉ guín nde gui hyønje thi, dami 'daje ran t'ɛ̨di ga cʉthe nʉ 'yo yʉ ts'ʉdi, bi 'yɛ̨n'ʉ:
23450	MAT 9:2	Nɛ bá thunba bʉ man'da ra hyɛ̨nni mahøn'a, ngue n'da ran 'yohʉ bá 'yox ra 'beza nguetho midí ts'a rá ją'i. Nɛ 'bexgue mí pą a ra Jesús mí ɛ̨c'yɛi ʉ ngue i jasɛ rá ts'ɛdi, janangue'a bi 'yɛ̨mp'a ra hyɛ̨nni: ―O te guím bɛ̨ni n'yø, nguetho ya dá pun'na ni ts'oqui, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23451	MAT 9:3	Nɛ nu'ʉ 'da yʉ xänbate niją bʉya, nu'bʉ mi 'yøde 'bɛ'a bi man ra Jesús, 'bex bi bɛ̨n ʉ: ―Nuna ran 'yohʉ hingui ho i øt' na, ha hinga hønt'a Oją sä di punba n'da, mi ɛ̨nsɛ ʉ.
23452	MAT 9:4	Pɛ nu ra Jesús 'bex bi bądi 'bɛ'a mim bɛ̨n'ʉ yʉ xänbate niją, nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Hingui ho guím bɛ̨mhbʉ mbo ni mbʉihʉ, ngue guí ɛ̨mhbʉ hingui ho 'bɛ'a dá øt'ä, bi 'yɛ̨na.
23453	MAT 9:5	Ha guím bɛ̨mhbʉ nte ní mbatho dá xicä ran 'yohʉ, ngue rá ts'oqui ya dá punbi. Ha guím bɛ̨mhbʉ man'da xquí pąhmbʉ i ja ma ts'ɛdi 'bʉ ga xifi da ndants'i, din 'yo. Pɛ nuya ga ut'ahʉ ngue i ja man t'ɛ̨digä ua ja ra häi ga punba yʉ́ ts'oqui yʉ ją'i, nugä ngue dán ją'igä ua ja ra ximhäi, bi 'yɛ̨mp'ʉ. Nɛ xø bi 'yɛ̨mp'a ran 'yohʉ i ts'a rá ją'i bʉya: ―Dami ndants'i, cąx ni fįdi, ní mba ni ngu, bi 'yɛ̨mbi.
23457	MAT 9:9	Nɛ nu'bʉ mi bøm bʉ ra Jesús, bi thopʉ mi hucä bʉ dí hącä ra renta, drá hyącahäigä ngue drá Mateo, nɛ bi 'yɛ̨ngui: ―Dami tɛngui. Nɛ nubʉya dá ndangui nɛ dá tɛnni.
23459	MAT 9:11	Nɛ nu yʉ fariseo bʉya, ngue im bɛ̨ni hønsɛ xʉn ho, 'bʉ mi nu 'bɛ'a bi 'yøt'a ra Jesús, bi 'yängähe ngue yʉ́ xädigähe bʉya: ―Hanja in jabʉ ni xänbatehʉ 'darbʉ i sihmɛhʉ yʉ ziyate hyącahäi nɛ yʉ ts'om'bäi, bi 'yɛ̨n'ʉ.
23460	MAT 9:12	Nu'bʉ mí 'yø'a ra Jesús 'bɛ'a bi man ʉ, bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Hingui honi to'o da mbäx ʉ im bɛ̨nsɛ xʉn zaqui tengu ahʉ, pɛ hønt'ʉ i pąsɛ xʉm bøca i honi to'o da mbäx ʉ tengu ya i nde da dɛngui, bi 'yɛ̨mp'ʉ.
23461	MAT 9:13	Ní mbähä bán xähmbʉ bʉ ja ni søcuąhʉ 'bɛ'a nam bøn'a rám hma Oją ngue i ɛ̨na: “Pɛ nugä man'da dí numanho 'bʉ gui 'yøthʉ ran huɛ̨cate xinda gue ʉ yʉ 'bøts'e guidí 'dajʉ,” i ɛ̨n Oją, i ɛ̨m bʉ ja yʉ́ søcuą Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Nɛ nugä him bá ɛ̨cä gan zon'dʉ im bɛ̨nsɛ xʉn ho, pɛ bá ɛ̨cä gan zon'dʉ i pądi hingui ho, janangue da zä di päh yʉ́n 'yomfɛ̨ni, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ fariseo.
23462	MAT 9:14	Nɛ n'da ra pa bʉya bi zøm bʉ 'bʉh ra Jesús yʉ́ xädi ra Xuua Nxixyą, nɛ bi 'yänni: ―Hanja dí ɛ't'ähe man ts'ihmɛ, nɛ yʉ fariseo, pɛ nu ni xädi hingui ɛ't' yʉ́n ts'ihmɛ ʉ, bi t'ɛ̨mp'a ra Jesús.
23463	MAT 9:15	Ra Jesús bi man'a n'da ran t'uti 'bʉ mi dądi, bi 'yɛ̨mbi: ―Pɛ nu'ʉ i 'bʉpʉ ja ran thąti hin da du yʉ́ mbʉi, nguetho 'bʉpʉ a ran 'yohʉ din thąti. Pɛ da zøn ra ora da ts'ispa a ran 'yohʉ, nɛ ja da 'yɛ't' yʉ́n ts'ihmɛ bʉya, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23466	MAT 9:18	Nɛ nu'bʉ mí yąhʉ ʉ, 'bexgue bi zøm bʉ n'da ra ngʉrpi bʉ ja ra niją, nɛ bin dąnyahmu bʉ mí 'bäh ra Jesús nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Bi du n'da ma t'įxu, 'yørqui ts'ʉ ra mate ga mbɛ gui cäx ni 'yɛ, nɛ da dąmbɛ̨ni.
23469	MAT 9:21	Nguetho mí ɛ̨nsɛ ra xisu: “Go høntho ga thärpa rá pahni, ya da yąngui.”
23470	MAT 9:22	Nɛ nu'bʉ mi därpa rá pahni ra Jesús a ra xisu, 'bex bi nyɛ̨ a ra Jesús, bi nu a ra xisu nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Damin johya gra xisu, ya bi yąn i nguetho gá 'yɛ̨c'yɛi i ja ma ts'ɛdi, bi 'yɛ̨mbi. 'Bexgue gue'a ra ora bi yąn'a ra xisu bʉya.
23472	MAT 9:24	Nɛ bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Dami pømhbʉ thi, nguetho nuna ra hmute him bi du, nɛ i ątho, bi 'yɛ̨mbi. Pɛ bin thetho ʉ yʉ ją'i 'bʉ mi 'yø a bi xifi, nguetho mi pą ʉ ya xí du ra hmute.
23475	MAT 9:27	Nɛ bi bøm bʉ rá ngu ra ngʉrpi a ra Jesús. Nɛ bi dɛnni yoho yʉ xädä, nɛ i mba't' bʉ ní mba: ―Dami huɛ̨gä'be, gram bom'bɛto i ra David, bi 'yɛ̨mbi.
23476	MAT 9:28	Nɛ bi zøm bʉ ja ra ngu a ra Jesús, bi dɛn'ndʉ yʉ xädä. Nu ra Jesús bi 'yänni: ―Ha guí ɛ̨c'yɛiui i ja ma ts'ɛdigä ngue ga xoc'a ni däui, bi 'yɛ̨n a ra Jesús. ―Dí ɛ̨c'yɛi'be ngue i ja ni ts'ɛdi, gra Hmu, bi 'yɛ̨n ʉ yʉ xädä.
23477	MAT 9:29	Nu ra Jesús bʉya bi därpa yʉ́ dä nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Din ja tengu a gá 'yɛ̨c'yɛiui, bi 'yɛ̨mbi.
23478	MAT 9:30	Nɛ 'bex bi xo ʉ yʉ́ dä. Nɛ nu ra Jesús bʉya bi hɛcpa ʉ yʉn 'yohʉ, bi 'yɛ̨mbi: ―Njon gui xihmi 'bɛ'a dá øt'aui.
23481	MAT 9:33	Nu ra Jesús bʉya bi hyønba thi ra zįthu min 'youi a ra gore, 'bex bi nyą a bʉya. Nu yʉ ją'i bʉya bi hyonya thoho 'bʉ mi nu a bin ja, nɛ bi 'yɛ̨na: ―Hinjąm'bʉ xtá nuhʉ ua ja ma häihʉ ra Israel tengu dí nuhʉ ya, bi 'yɛ̨n ʉ.
23482	MAT 9:34	Pɛ nu ʉ yʉ fariseo sä i ɛ̨na: ―Nuna ran 'yohʉ i høn a thi yʉ zįthu nangue rán t'ɛ̨di bi un'na rá hmu yʉ zįthu, sä i ɛ̨n ʉ.
23485	MAT 9:37	Nɛ bi 'yɛ̨ngähe ngue yʉ́ xädigähe: ―Majuąni dí xi ahʉ, xʉn ngu yʉ ją'i i 'bʉi ngue di däp rá mbʉi Oją 'bʉ 'bo'o da xifi nangue'a, pɛ hingui ngu i 'bʉi ngue da xifi. Nde'bʉ gui 'yäfʉ Oją di un ra 'bɛfi mi'da da mbäx'a rá 'bɛfi. Tengu'bʉ i ja n'da ra huąhi xʉ 'yot'i, nɛ hingui ngu yʉ mbɛfi, nɛ da 'yäp'a ra mɛhuąhi mi'da yʉ mbɛfi 'dahma da xoc'a n'dihi, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23491	MAT 10:5	Nɛ nu'bʉ mí zängahe dí 'dɛ'ma yohogähe bi 'yɛ̨nje: ―Nuya hin gui mbähä bʉ i 'bʉ ʉ him ma mijudíohʉ, dyʉ israelhʉ. Xínga guepʉ ra xɛqui Samaria gui mbähä.
23493	MAT 10:7	Nɛ nubʉ hapʉ gui mbähä gui 'yɛ̨mfʉ: “Damin umhbʉ ya ngue di manda ahʉ rá ts'ɛdi Oją,” bi 'yɛ̨ngähe ra Jesús.
23502	MAT 10:16	Nɛ xø bi 'yɛ̨na: ―Nuya hønbʉ go hapʉ ga pɛn'nahʉ, ɛ̨mmɛ di ʉn'nahʉ ʉ 'bʉpʉ, tenguthoho yʉ zate di ʉnba yʉ dɛ'yo. Damim fähmbʉ tengu yʉ c'ɛ̨ya nɛ gui 'yøthʉ tengu øt' yʉ t'azʉ, hønt'a ran ho gui 'yøthʉ.
23526	MAT 10:40	Nɛ xø bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Nu'a to'o da zimanho ahʉ, nɛcä xin bi zimanhogui, nɛ'a bá pɛngä xim bi zimanho a.
23531	MAT 11:3	bi 'yänni: ―Ha gue'e gra Cristo, gra Thahni i Oją, ngue mi hma ba ɛ̨hɛ, uague ga thoqui ga tømhbʉ, bi 'yɛ̨n'ʉ yʉ́ xädi ra Xuua.
23532	MAT 11:4	Nu ra Jesús bʉya bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ́ xädi ra Xuua: ―Ni mbɛ bʉ, gui xihmi a ra Xuua 'bɛ'a gätho guí øhmi, bi 'yɛ̨mbi. Dami xihmi 'bɛ'a guín nuui, ngue nu yʉ xädä bin zø yʉ́ dä ya, nɛ'ʉ yʉ dogua i 'yo, nɛ'ʉ mi hɛ̨mb ra t'axca'ya ya bi yąn ʉ, nɛ'ʉ yʉ gogu ya i øhnahyą ya, nɛ'ʉ 'da xøn du i pa nsots'i, nɛ yʉ hyoya i si a ram hma ngue 'bɛpʉ dím pø ʉ.
23535	MAT 11:7	Nɛ nu'bʉ mi mbenc'ʉ yʉ́ xädi ra Xuua, nu ra Jesús bi xih yʉ ją'i 'bɛ'a øt' ra Xuua, nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―'Bɛ'a guí mbähä guin nuhʉ bʉ ja ra dąpo 'bʉ mi 'bʉpʉ ra Xuua. Ha gá mbähä gbá nuhʉ n'da tengu ra xithi i ɛn ran dąhi.
23538	MAT 11:10	Nguetho gue'a ra Xuua a mí hmam bʉ ja rám hman Oją maya'bʉ 'bʉ mí 'yɛ̨na: M'bɛt'o ga pɛhna n'da ran 'yohʉ ngue mam 'bɛhni da xih yʉ ją'i ngue da døp'e'e xʉn ho, bi 'yɛ̨n Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23544	MAT 11:16	Ga xi ahʉ 'bɛ'a guí øthʉ ya, ngue nte guí ʉrpahʉ ra güɛnda. Guí øthʉ tengu i øt' yʉ t'ʉhni 'bʉ in ɛ̨ni. Din sʉsɛ ʉ, nɛ i xih yʉ́ mit'ʉhnihʉ:
23547	MAT 11:19	Pɛ nugä, dán ją'igä ua ja ra ximhäi, xʉn ho man ts'ihmɛ 'bʉ n'dandį nɛ ma ts'ithegä, pɛ xínga guecä guí ʉrcahʉ ra güɛnda. Pɛ guí xijʉ yʉ fɛhni, guí ɛ̨njʉ: “Nuna ran 'yohʉ ran zäthu nɛ ra mihni na, nɛ yʉ́ amigo yʉ ts'om'bäi nɛ yʉ ziyate hyącahäi,” guí ɛ̨njʉ. Pɛ Oją i pądi 'bɛ'a xʉn ho da 'yøt'e ngue bi zänga'be, bi 'yɛ̨n a ra Jesús.
23548	MAT 11:20	Nɛ man'da ram hma bi man ra Jesús nangue yʉ hnini bʉ bi 'yøt'e xʉn ngu yʉ́n t'øt'e mixte. Nguetho nu yʉ ją'i bʉ, njąm'bʉ bi nde bi päh yʉ́ mbʉi, madague'a bi nu yʉ́n t'øt'e mixte. Nɛ bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: