23232	MAT 1:19	Nɛ nu ra José bʉya bi bɛ̨ni hanja bin hąt'ʉhni a ra María. Pɛgue ra hocją'i a ra José nɛ him mi nde di yąp'a ra María bʉ 'bʉh ra zɛ'mi pɛgue bi bɛ̨ni da hyɛtho.
23238	MAT 1:25	Pɛ him 'bexque njuąntho bim 'bʉhmi, ja gue'bʉ bim 'bʉh rá ts'ʉnt'ʉ ra María. Nɛ nu ra José bʉya bi xih rá thuhu ra Jesús a ra t'ʉhni bim 'bʉi.
23246	MAT 2:8	Nɛ nu'bʉ mi xifi, nu ra Herodes bʉya bi 'yɛ̨mp'ʉ bi nu ra sø: ―Ní mbähä bʉ Belén, gui hyomhbʉ hapʉ bim 'bʉ a ra 'uɛre, nɛ nu'bʉ gá tįmhbʉ hapʉ i 'bʉi, gua ɛ̨hmbʉ gui xijʉ, nɛcä ga mba ga thąnde a, bi t'ɛ̨mp'ʉ bi nu ra sø. Pɛ hinga gue'a mim bɛ̨n a.
23260	MAT 2:22	Pɛ nu'bʉ mí 'yø a ra José ngue in ts'ʉt'abi bʉ ra Arquelao, bi zu da zøm bʉ mahøn'a, nguetho nu ra Arquelao rá ts'ʉnt'ʉ ra Herodes a. Nɛ'a xí 'uį xø bi bɛ̨m bʉya, ngue'a hin da mba bʉ Judea. Janangue'a í mba bʉ ra xɛqui Galilea bʉya.
23270	MAT 3:9	Pɛ hin din ja ran 'yɛ̨ts'i ni mbʉihʉ ngue gui 'yɛ̨mhbʉ: “Nugähe yʉ́ t'ʉhnigähe ra Abraham, ya hin gan nuhe ran ʉnbi,” hingui sä gui 'yɛ̨mhbʉ, nguetho nɛhya yʉ do i 'bongua da zä din ją'i ngue da 'yɛ̨mbi yʉ́ t'ʉhni ra Abraham 'bʉ gue'a da nde Oją da 'yøt'e, bi 'yɛ̨n'a ra Xuua.
23275	MAT 3:14	Pɛ nu ra Xuua him mi ndehma di xixyąbi ra Jesús, nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Pɛ nu'i guí ɛ̨na ga xixyą i, pɛ go man sä'be go gui xixyągui, bi 'yɛ̨n'a ra Xuua.
23276	MAT 3:15	―Pɛ nuya xʉn ho 'bʉ gui xixyągui, nguetho i jatho ga øthʉ 'bɛ'a bi man Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. ―Da nde 'bʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Xuua bʉya.
23291	MAT 4:13	Pɛ hinga nya'a bim 'bʉpʉ nɛ bi mba bʉ ra hnini Capernaum, nubʉ ra ndendądehe guepʉ ra xɛqui yʉ́ häi mam bombøtahe ra Zabulón nɛ mam bombøtahe ra Neftalí.
23296	MAT 4:18	Nɛ n'da ra pa mí 'yo bʉ ja ra ndendądehe a ra Jesús nubʉ ra häi Galilea, nɛ bi nu yoho yʉn 'yohʉ din 'yohʉ zɛhɛ ʉ. Nu'a n'da ra Simón, gue'a ra Pedro a. Nɛ nu man'da ra Andrés. Nɛ nu'ʉ yʉ mbahuą ʉ, nɛ mi ɛnxit'ą bʉ ja ra dądehe.
23316	MAT 5:13	―Nu'ahʉ gyʉ ųhʉ hapʉ 'bʉh yʉ ją'i, nguetho nu'a ra ų di hoqui 'bɛ'a i pa njapi, nɛ ngutho ahʉ guídí hojʉ yʉ ją'i, i ɛ̨n a ra Jesús. Pɛ nu'bʉ bi 'bɛh rá ts'ɛdi ra ų, ya hin'yʉ 'bɛ'a sä dí hoqui, janangue da mba ma bʉnt'i thoho bʉ häi. Dami jamansuhʉ hin din ja bʉ gui 'yøthʉ tengu a, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ́ xädi ra Jesús.
23322	MAT 5:19	Janangue'a madí ts'ʉtho maha a ram hma ngue hingui nde da 'yʉrpa ra güɛnda n'da, nɛ i xi ʉ mi'da ngue din jabʉ da 'yøt'e, pɛ zi ts'ʉtho rá ts'ɛdi di nɛqui bʉ bí ja rá ts'ɛdi Oją bʉ mahɛ̨ts'i 'bʉ. Pɛ nu'ʉ di ją'ts'i gätho ʉ mam bʉ ja rám hma Oją, nɛ i xi ʉ mi'da ngue din ja bʉ da 'yøt'e, nɛ man'da xʉn ngu rá ts'ɛdi di nɛqui bʉ bí ja rá ts'ɛdi Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23325	MAT 5:22	Pɛ i jagä man'da ga xi ahʉ, ngue nu'bʉ 'bo'o di cuɛp rá miją'iui nangue'a bi 'yørpe, ngue im bɛ̨ni di co'ts'i, guehma da nu ran ts'ɛmbi. Nɛ nu'a to'o da xih ra ts'ore bʉ ja rá hmi rá miją'iui, da ts'ixpʉ 'bʉh yʉ ngʉrpi da ts'ɛmbi. Nɛ nu to'o ɛ̨mmɛ then rá miją'iui dí mba bʉ ja ran ts'ɛmbi ngue ra sibi njąm'bʉ i huɛ̨t'i, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23331	MAT 5:28	Pɛ i jagä man'da ga xi ahʉ, ngue nu'bʉ n'da ran 'yohʉ da hyant'a n'da ra xisu, nɛ im bɛ̨n'a n'da ran 'yomfɛ̨ni xʉn ts'o nangue a, madague'bʉ bi bɛ̨ntho, tengu'bʉ ya bi 'yøt' ran 'yomt'ɛ̨ni bʉ rá mbʉi a bʉya, bi 'yɛ̨n a ra Jesús.
23332	MAT 5:29	Janangue nu'bʉ i ja a i ut'ahʉ ra ts'oqui, pɛ gui sąmzɛhɛ ni mbʉihʉ madague'bʉ guím bɛ̨mhbʉ ɛ̨mmɛ xʉn ʉ 'bʉ gui 'yɛshʉ. Tengu'bʉ xquí hyą'a n'da ni dähʉ nɛ xquí 'yɛmhbʉ bʉ ma'ueni nɛ xquí n'dadä thohohʉ, uague tengu'bʉ xquí hyɛc'a nin 'yɛihʉ nɛ xquí 'yɛmhbʉ bʉ ma'ueni nɛ xquí n'da'yɛ thohohʉ. Pɛ man'da xʉn ho guin nuhʉ nangue gá 'bɛhmbʉ yʉ ts'oqui, xinda gue'bʉ xquí 'yøthʉ yʉ ts'oqui nɛ xquí 'bɛhmbʉ ran ho maząi bʉ ja ra sibi.
23335	MAT 5:32	Pɛ i jagä man'da ga xi ahʉ, ngue hingui sä da hyɛh rá xisu n'da ran 'yohʉ gue'bʉ hingui øt' ran 'yomt'ɛ̨ni a ra xisu. Nguetho nu'bʉ bi hyɛh rá xisu n'da ran 'yohʉ, di japi da 'yøt' ran 'yomt'ɛ̨ni a ra xisu 'bʉ bi hyɛgui nɛ dim 'bʉhmi man'da ran' yohʉ. Nɛ 'bʉ n'da ran 'yohʉ dim 'bʉhmi n'da ra xisu bi thɛgui, ra 'yomt'ɛ̨ni a, bi 'yɛ̨n a ra Jesús.
23336	MAT 5:33	―Nɛ guí pąhmbʉ ran t'ɛ̨di mí hmam 'bʉ maya'bʉ ngue i ɛ̨na: “Pɛ nu'bʉ gá ndønbahʉ rá thuhu Oją, guehma gui ją'ts'a gá mamhbʉ.”
23337	MAT 5:34	Pɛ nuya i jagä man'da ga xi ahʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Hin'yʉ 'bɛ'a i sä gui ndønbahʉ rá thuhu 'bʉ ja a guí xihmbʉ ni miją'ihʉ ngue guín ndefʉ da 'yɛ̨c'yɛi a guí xihmbʉ. Hingui sä gui ndømhbʉ Oją, pɛ ngutho hingui sä gui ndømhbʉ mahɛ̨ts'i, nguetho nu bʉ mahɛ̨ts'i bí ja bʉ rá ts'ɛdi Oją.
23340	MAT 5:37	Pɛ nu'bʉ ja a guí xihmbʉ ni miją'ihʉ, “da zä,” ga ɛ̨mhbʉ 'bʉ da zä, “hin da zä,” ga ɛ̨nthohʉ 'bʉ hin da zä. Pɛ gätho mi'da yʉm hma bí nɛxpʉ ja rán 'yomfɛ̨ni ra zįthu, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23342	MAT 5:39	Pɛ nuya i jagä man'da ga xi ahʉ ya, ngue nu'bʉ 'bʉ a n'da in nde di ʉn'nahʉ, pɛ o guí sʉhmbʉ a. Nɛ nu'bʉ 'bo'o da mbɛp'ahʉ 'danguadi ni hmihʉ, gui unhdʉ man'da nguadi da mbɛp'ahʉ.
23347	MAT 5:44	Pɛ i ja man'da ga xi ahʉ, ngue gui huɛ̨c nin sʉihʉ, gan yąmanhohʉ ʉ man yʉ ts'ore nangue ahʉ, nɛ gui 'yørpahʉ ran ho to'o di ʉc'ahʉ. Nɛ dami 'yäfʉ rá mate Oją ʉ to'o i numan'ʉ ahʉ nɛ ʉ di ʉn'nahʉ, bi 'yɛ̨n a ra Jesús.
23348	MAT 5:45	Nɛ nu'bʉ ngubʉ gui 'yøthʉ, 'da'angu gá 'yøthʉ a ma Tahʉ 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i ngue bá pɛnh ra 'ye nɛ ra hyadi. Pɛ hinga hønbʉ 'bʉ ʉ yʉ hocją'i gue i so ra 'ye nɛ ra hyadi, pɛ nɛpʉ i 'bʉh yʉ ts'om'bäi, bi 'yɛ̨na.
23349	MAT 5:46	Pɛ nu'bʉ hønt'ʉ to'o di huɛ̨c'ahʉ guidí huɛ̨jʉ, 'bɛ'a gue gá tąhmbʉ 'bʉ ngubʉ gá 'yøthʉ. Pɛ nɛ n'dat'a gá 'yøthʉ ʉ yʉ ziyate hyącahäi.
23350	MAT 5:47	Pɛ ha guí ɛ̨mhbʉ xʉn ho guí øthʉ 'bʉ hønt'ʉ ni cuhʉ guidí zɛnguahʉ. Nu'bʉ guin jahʉ bʉ, 'da'angu guí øthʉ ʉ i thąnde yʉ́ oją zɛhɛ.
23351	MAT 5:48	Pɛ nde'bʉ xʉn hotho gui 'yøthʉ, nguetho xʉn hotho Oją ma Tahʉ bí 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ́ xädi ra Jesús.
23352	MAT 6:1	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨mp'ʉ mi 'bʉpʉ: ―Pɛ nu'bʉ guí øthʉ rá 'bɛfi Oją, hin gui 'yøthʉ da 'yɛ̨s'a ni miją'ihʉ, nguetho hin te di 'da ahʉ ma Tahʉ 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i 'bʉ din jabʉ gui 'yøthʉ, bi 'yɛ̨n'a.
23354	MAT 6:3	Pɛ nu'bʉ i ja a guí nde gui unhdʉ n'da zi hyoya, nde'bʉ hin gui xihmbʉ ʉ mi'da 'bɛ'a gá 'yøthʉ.
23358	MAT 6:7	Pɛ hinga guexta'a ram hma gui mamhbʉ ngue nte ní mba tho 'bʉ guí yąhʉ Oją, tengu i øt'ʉ tɛn yʉ́ oją zɛhɛ. Nɛ sä im bɛ̨ni i ø'a Oją 'bɛ'a im ma 'bʉ xʉn ngu i xifi.
23360	MAT 6:9	Pɛ guim bɛ̨mhbʉ 'bʉ guí yąhʉ Oją 'da yʉm hma tengu dí xi ahʉ ngue: Nuya ma Ta ahe guí 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i. Da hnumansu ni thuhu.
23366	MAT 6:15	Pɛ nu'bʉ hin gadí punbahʉ ni miją'ihʉ, nɛ ahʉ hin di pun'nahʉ Oją ma Tahʉ 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i 'bʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23368	MAT 6:17	Pɛ nu ahʉ, 'bʉ guí ɛt' nin sihmɛhʉ ngue guím bɛ̨mhbʉ Oją, pɛ gan 'yomanhohʉ tengu'bʉ ya gán sihmɛhʉ.
23371	MAT 6:20	Pɛgue gui hyoni gui xąnthʉ 'bɛ'a dí hnumanho ahʉ bʉ mahɛ̨ts'i. Nguetho hin te dim 'bɛpʉ, hin da yʉrpʉ yʉ bɛ̨ ngue da bɛ̨ ahʉ 'bɛ'a guí pɛs'hʉ bʉ, nɛ hin da boxjua, nɛ njo'o bʉ yʉ zu'uɛ̨ ngue di ts'oni.
23374	MAT 6:23	Pɛ nu'bʉ hinga gue'a guím bɛ̨mhbʉ, sä guí ɛ̨mhbʉ i ja ahʉ ran nɛqui, pɛgue xʉm 'bɛxui thoho ni mbʉihʉ, tengutho 'bʉ n'da ra ją'i ngue hingui ho rá dä, nɛ xʉm 'bɛxui thoho bʉ i handi, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23376	MAT 6:25	―Janangue'a dí xi ahʉ, hin go guim bɛ̨nsɛhʉ 'bɛ'a gui sihʉ ngue gdám 'bʉhmbʉ, nɛ xín guim bɛ̨mhbʉ 'bɛ'a gui hyehʉ. Pɛ guim bɛ̨mhbʉ ngue man'da di muui ni tehʉ xinda gue ʉ nin ts'ihmɛhʉ, nɛ man'da di muui ni ją'ihʉ xinda gue ʉ ni hehʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23379	MAT 6:28	Nɛ hanja ɛ̨mmɛ go guím bɛ̨nsɛhʉ nangue ni hehʉ. Xøgue ts'ʉtho guí ɛ̨c'yɛihʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Pɛ dami nuhʉ yʉ døni i ja bʉ dąpo, nɛ nu'ʉ hingui dim pɛfi nɛ xíngui di hoc yʉ́ he.
23380	MAT 6:29	Pɛ dí xi ahʉ, man'da mahotho yʉ døni xínda gue a rá he ra ts'ʉt'abi Salomón ngue mí he 'bʉ mi ja rá ts'ɛdi, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23385	MAT 6:34	O guím bɛ̨ndumbʉihʉ, o guí ɛ̨mhbʉ: “'Bɛ'a da zä ga øthʉ 'bʉ nixudi.” Pɛgue gui tømhbʉ, 'bɛ nixudi ja gui pąhmbʉ bʉya 'bɛ'a da zä gui 'yøthʉ. N'da pa ngu n'da pa i ja 'bɛ'a din ja, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23387	MAT 7:2	Pɛ nu'bʉ guídi yąfʉ ʉ mi'da ngue guím bɛ̨mhbʉ hønsɛ ahʉ xʉn ho ahʉ, pɛ Oją hin da numanho ahʉ 'bʉ. Nɛ 'da'ingu da 'yøt'ahʉ Oją tengu gá 'yørpahʉ ʉ gá yąfʉ, bi 'yɛ̨na.
23390	MAT 7:5	Ɛ̨mmɛ guidí yorpahʉ a guí øthʉ. Pɛ nde'bʉ m'bɛt'o gan hojʉ nangue yʉ ts'oqui guídi hosɛhʉ, janangue'a da zä gui hyąmp'ahʉ ra häi o rá dä ni miją'ihʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23394	MAT 7:9	Pɛ nu'ahʉ madague'bʉ gyʉ́ ts'om'bäihʉ, xínga n'da ahʉ guidí unhdʉ ra do ni t'ʉhnihʉ 'bʉ i ä'ahʉ ra hmɛ, nɛ xíng ra c'ɛ̨yą guidí unhdʉ 'bʉ i ä ahʉ ra huą, pɛ hønt'a xʉn ho guidí unhdʉ ni t'ʉhnihʉ. Ha maguet'a Oją ma Tahʉ 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i ngue hin di 'da ahʉ xʉn ho 'bʉ ja a guí äfʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23398	MAT 7:13	Nɛ man'da bi man ra Jesús, bi 'yɛ̨na: ―Nu'a ní yʉt'a n'da bʉ ja ra te maząi, tengu'bʉ n'da ra goxthi xʉn ts'įt'i, uague n'da ra t'ʉ'yu, nɛ hingui ngu yʉ ją'i i numanho da thopʉ. Pɛ dami hyomhbʉ gui cʉthʉ bʉ. Nguetho nu'a ra goxthi xʉn ndoho nɛ ra dą'yu ní zix a n'da bʉ ja ran ʉnbi maząi, nɛ xʉn ngu ʉ yʉ ją'i i numanho da thopʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23400	MAT 7:15	―Pɛ gam fähmbʉ nangue yʉ hyäte pøngahyą. Nu'bʉ i søm bʉ guí 'bʉhmbʉ, sä øt'e tengu'bʉ yʉ dɛ'yo ngue xʉn ho, pɛ nu yʉ́ mbʉi tengu'bʉ n'da ra zate.
23402	MAT 7:17	Pɛ nu ra za xʉn ho i zʉh yʉ́n dät'ä xʉn ho, nɛ ngutho ra za hingui ho i zʉh yʉ́n dät'ä hingui ho.
23406	MAT 7:21	Nɛ xø bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Nɛ sä ɛ̨na yʉ́ hmujʉ ʉ 'da, pɛ hin da yʉrpʉ di manda rá ts'ɛdi Oją ʉ. Pɛ hønt'ʉ majuąni i øt' rá pähä ma Ta mahɛ̨ts'i da yʉrpʉ ʉ.
23408	MAT 7:23	Pɛ nugä ga ɛ̨mp'ʉ: “Njąm'bʉ dá pą ahʉ. Dami 'uehmbʉ ua ja ma hmigä, gyʉ ts'om'bäihʉ,” ga ɛ̨mbi, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23409	MAT 7:24	―Pɛ nu'a to'o i øh ma nde nɛ i øt'a ma pähägä, i øt'e tengu bi 'yøt'a n'da ran 'yohʉ ngue mí ja rán 'yomfɛ̨ni nɛ bi hyø a n'da rá ngu bʉ ja n'da ra dongu xʉn juąni.
23410	MAT 7:25	Nɛ bin ja n'da ra dą'ye, nɛ ɛ̨mmɛ xʉn ngu yʉ dehe bi 'yugui, nɛ bá ɛ̨h ran dąhi xʉn ndoho mí nde xtí yøt'a ra ngu. Pɛ him bi yøt'a, nguetho nu'a ra ngu mí høpʉ ja ra dongu xʉn ho.
23411	MAT 7:26	Pɛ nu'a to'o i ø'a dí ma nɛ hingui ʉrpa ra güɛnda a, i øt'e tengu bi 'yøt'a n'da ran 'yohʉ ngue ra 'yąmbʉi, nɛ bi hyøh rá ngu bʉ mi ja n'da ra 'bomu.
23422	MAT 8:8	Pɛ nu ra hmudofʉi bʉya bi 'yɛ̨mbi: ―Hingui jatho gui mba bʉ ja ma ngu, grá Hmu, nugä hin dí sʉcä tengu e nɛ hin drá judíogä. Pɛ dí pądi ngue i ja ni ts'ɛdi zɛhɛ, ngue nu'bʉ guim ma da yąni, nɛ 'bexgue da yąni, bi 'yɛ̨na. Tengu thohogä bin 'dac'i ts'ʉ man t'ɛ̨di, nɛ nu'bʉ i ja 'bɛ'a dí xi ʉ ma dofʉi nɛ'ʉ ma 'yɛ̨hɛ, 'bexgue 'dahmantho in ja. Nɛ ngutho i, da zä guim mantho ua nɛ 'bexgue da yąm bʉya, bi 'yɛ̨n'a ra hmudofʉi.
23426	MAT 8:12	Pɛ xʉn ngu ma mijudíohʉ ngue yʉ́n sähʉ xtán yʉrpʉ, pɛ man'da go da t'ɛntpʉ ja ra 'bɛxui ʉ, nɛ din zom bʉ nɛ din guxpʉ yʉ́ ts'i, bi t'ɛ̨mp'ʉ yʉ ją'i 'bʉ mi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23428	MAT 8:14	Nɛ nu'bʉ mí mbenc'a ra hmudofʉi bʉya, xø bi tho a ra Jesús, bi zøm bʉ rá ngu ra Pedro. Nɛ bi nu 'bɛm bʉ rá oi a rá suto ra Pedro, mi hɛ̨mb ra pa.
23434	MAT 8:20	Nɛ bi dą a ra Jesús nɛ bi 'yɛ̨mbi: ―Pɛ nu yʉ haho i ja yʉ́ ngu nɛ yʉ doja i ja hapʉ da 'yoi. Pɛ nugä ngue dán ją'igä ua ja ra ximhäi, hin'yʉ ma ngungä ua, bi 'yɛ̨mthoho ra Jesús.
23438	MAT 8:24	Nɛ bi mbʉ'a n'da ran dąhi ts'ɛdi bi 'yɛn ra dehe, nɛ ɛ̨mmɛ di thoni yʉ t'øthe, bi dons i ts'ʉ ra dehe a ra mbosa. Pɛ nu ra Jesús mí ąha, him bi 'yʉrpa ra güɛnda 'bɛ'a midí ja ra dehe.
23452	MAT 9:4	Pɛ nu ra Jesús 'bex bi bądi 'bɛ'a mim bɛ̨n'ʉ yʉ xänbate niją, nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Hingui ho guím bɛ̨mhbʉ mbo ni mbʉihʉ, ngue guí ɛ̨mhbʉ hingui ho 'bɛ'a dá øt'ä, bi 'yɛ̨na.
23453	MAT 9:5	Ha guím bɛ̨mhbʉ nte ní mbatho dá xicä ran 'yohʉ, ngue rá ts'oqui ya dá punbi. Ha guím bɛ̨mhbʉ man'da xquí pąhmbʉ i ja ma ts'ɛdi 'bʉ ga xifi da ndants'i, din 'yo. Pɛ nuya ga ut'ahʉ ngue i ja man t'ɛ̨digä ua ja ra häi ga punba yʉ́ ts'oqui yʉ ją'i, nugä ngue dán ją'igä ua ja ra ximhäi, bi 'yɛ̨mp'ʉ. Nɛ xø bi 'yɛ̨mp'a ran 'yohʉ i ts'a rá ją'i bʉya: ―Dami ndants'i, cąx ni fįdi, ní mba ni ngu, bi 'yɛ̨mbi.
23461	MAT 9:13	Ní mbähä bán xähmbʉ bʉ ja ni søcuąhʉ 'bɛ'a nam bøn'a rám hma Oją ngue i ɛ̨na: “Pɛ nugä man'da dí numanho 'bʉ gui 'yøthʉ ran huɛ̨cate xinda gue ʉ yʉ 'bøts'e guidí 'dajʉ,” i ɛ̨n Oją, i ɛ̨m bʉ ja yʉ́ søcuą Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Nɛ nugä him bá ɛ̨cä gan zon'dʉ im bɛ̨nsɛ xʉn ho, pɛ bá ɛ̨cä gan zon'dʉ i pądi hingui ho, janangue da zä di päh yʉ́n 'yomfɛ̨ni, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ fariseo.
23463	MAT 9:15	Ra Jesús bi man'a n'da ran t'uti 'bʉ mi dądi, bi 'yɛ̨mbi: ―Pɛ nu'ʉ i 'bʉpʉ ja ran thąti hin da du yʉ́ mbʉi, nguetho 'bʉpʉ a ran 'yohʉ din thąti. Pɛ da zøn ra ora da ts'ispa a ran 'yohʉ, nɛ ja da 'yɛ't' yʉ́n ts'ihmɛ bʉya, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23464	MAT 9:16	Pɛ nu'a din xä ʉ ma xädigä hin da bømanho 'bʉ nɛ'a ram hma maya'bʉ da dɛn ya, bi 'yɛ̨na. Tengutho'bʉ n'da ra 'ya'bø't'e 'bʉ dí 'bø't'a ra 'bø't'e ma'da'yo, hin da bømanho, nɛ nu'a ra 'bø't'e ma'da'yo di ts'on a ra 'ya'bø't'e.
23472	MAT 9:24	Nɛ bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Dami pømhbʉ thi, nguetho nuna ra hmute him bi du, nɛ i ątho, bi 'yɛ̨mbi. Pɛ bin thetho ʉ yʉ ją'i 'bʉ mi 'yø a bi xifi, nguetho mi pą ʉ ya xí du ra hmute.
23479	MAT 9:31	Pɛ høntho bi bøm bʉ yʉ xädä, 'bex bi xih yʉ ją'i 'bɛ'a bi 'yørpa ra Jesús.
23482	MAT 9:34	Pɛ nu ʉ yʉ fariseo sä i ɛ̨na: ―Nuna ran 'yohʉ i høn a thi yʉ zįthu nangue rán t'ɛ̨di bi un'na rá hmu yʉ zįthu, sä i ɛ̨n ʉ.
23488	MAT 10:2	Nɛ nugähe 'dɛ'mayoho bi zängahe, m'bɛt'o ra Simón, gue'a ra Pedro, nɛ'a ra Andrés rán 'yohʉ a ra Pedro. Nɛ ra Jacobo nɛ a ra Xuua rán 'yohʉ a ra Jacobo, ngue gätho yoho yʉ́ ts'ʉnt'ʉ ra Zebedeo ʉ.
23492	MAT 10:6	Pɛ nuya gui mbähä bʉ 'bʉ ʉ ma mɛnguhʉ yʉ israel. Nu'ʉ i 'bʉi tengu yʉ dɛ'yo bi 'bɛh ra 'yu in nde xtán donspʉ ja ran dąte.
23499	MAT 10:13	Nɛ nu'bʉ rán säui a da 'yøt'ahʉ ʉ yʉ mɛngu bʉ hapʉ gui sømhbʉ, Oją di un rán jąpi gá 'yäfʉ bʉya. Pɛ nu'bʉ hin'na, tengutho 'bʉ nte gamí 'yäfʉ.
23519	MAT 10:33	Pɛ nu'a to'o din cøm bʉ i 'bʉh yʉ ją'i nanguecä, nɛcä xin ga cøm bʉ bí 'bʉh ma Ta bʉ mahɛ̨ts'i, bi 'yɛ̨ngähe ra Jesús.
23523	MAT 10:37	Pɛ nu'bʉ n'da ra ją'i man'da im bɛ̨n'a rá ta nɛ rá mbe xínda guecä, hin ga ɛ̨mbi ngue rá hmugui. Nɛ nu'bʉ n'da ra ją'i man'da im bɛ̨n'a rá ts'ʉnt'ʉ nɛ rá t'įxu xínda guecä, ngutho ʉ hin da zä ga ɛ̨mbi ngue rá hmugui, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23524	MAT 10:38	Pɛ nu'bʉ 'bo'o ɛ̨na i tɛngui nɛ hingui hät' yʉn ʉnbi da t'ørpe, nɛcä xín ga ɛ̨mbi rá hmugui.
23536	MAT 11:8	Uague gá mbähä gbá nuhʉ n'da ran 'yohʉ mahotho rá he mí he. Pɛ guí pąhmbʉ to'o mahotho yʉ́ he i 'bʉpʉ ja yʉ ngunts'ʉt'abi ʉ.
23539	MAT 11:11	Majuąni dí xi ahʉ, njon mí 'bʉh man'da ran 'yohʉ man'da xʉn hɛ̨ts'i nangue a rá 'bɛfi bin t'unni xínda gue a ra Xuua. Pɛ hønt'a go to'o din uni ngue di manda rá ts'ɛdi Oją, madague'a hingui hɛ̨ts'i rá 'bɛfi din t'unni, pɛ man'da xtán hɛ̨ts'i bʉ dí nɛqui, xinda guepʉ ni nɛqui a ra Xuua ya, bi 'yɛ̨na.
23545	MAT 11:17	“Dá pixt' mam 'bixt'i pɛ hin gá 'yʉrpahʉ ra güɛnda, nɛ hin gán nɛ̨hmbʉ,” i ɛ̨n'ʉ 'da. “Pɛ nugähe dá pɛ'be n'da ra 'bɛi ngue tengu'bʉ xøn du n'da, pɛ nte gá bɛ̨mhbʉ nɛ hin gán zomhbʉ,” i ɛ̨n'ʉ mi'da yʉ t'ʉhni.
23547	MAT 11:19	Pɛ nugä, dán ją'igä ua ja ra ximhäi, xʉn ho man ts'ihmɛ 'bʉ n'dandį nɛ ma ts'ithegä, pɛ xínga guecä guí ʉrcahʉ ra güɛnda. Pɛ guí xijʉ yʉ fɛhni, guí ɛ̨njʉ: “Nuna ran 'yohʉ ran zäthu nɛ ra mihni na, nɛ yʉ́ amigo yʉ ts'om'bäi nɛ yʉ ziyate hyącahäi,” guí ɛ̨njʉ. Pɛ Oją i pądi 'bɛ'a xʉn ho da 'yøt'e ngue bi zänga'be, bi 'yɛ̨n a ra Jesús.
23551	MAT 11:23	Ngutho ahʉ gyʉ mɛnguhʉ ra hnini Capernaum. Masque guí ɛ̨mhbʉ man'da xʉn hɛ̨ts'i rá ts'ɛdi ni hninihʉ xínda gue ʉ mi'da. Pɛgue hin'na, guehma da mba ma juadi ahʉ. Nguetho nu'bʉ xcá øt'ä yʉn t'øt'e mixte bʉ ra hnini Sodoma tengu dá ørpʉ ja ni hninihʉ, hin xtán guadi nangue ra sibi, nguetho xtím päh yʉ́n 'yomfɛ̨ni yʉ mɛngu bʉ, nɛ guexta'a di jat'a ra hnini ya.
23552	MAT 11:24	Pɛ guehma majuąni dí xi ahʉ, 'bʉ bin ja ran juąnbi, man'da xʉn ʉ tho ran ʉnbi gui nuhʉ, xínda gue a da nu yʉ mɛngu bʉ ra hnini Sodoma, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23562	MAT 12:4	Janangue'a bi yʉrpʉ ja rá ngu Oją, bi zi ʉ yʉ 'bøxthuhmɛ him mi sä da zi ʉ, pɛ hønt'ʉ yʉ mbäją mi si ʉ. Pɛ hin guí ɛ̨mhbʉ bi 'yøt' ra ts'oqui ra David, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23563	MAT 12:5	Uague hin guím bɛ̨mhbʉ 'bɛ'a mam bʉ ja rán t'ɛ̨di ra Moisés nangue yʉ mbäją 'bʉpʉ ja ra niją, ngue nɛ'bʉ ra pa ran ts'äya i øt' yʉ́ 'bɛfi. Pɛ hing ra ts'oqui a i øt'e, nguetho guepʉ ja ra niją dim pɛfi.
23565	MAT 12:7	Pɛ nu ahʉ hin guí pąhmbʉ 'bɛ'a nam bøn'a im ma bʉ ja rám hman Oją ngue i ɛ̨na: “Nugä man'da dí nde din ja nin huɛ̨catehʉ, xinda gue gui hyohʉ yʉ zu'uɛ̨ ngue gui pøscahʉ,” i ɛ̨n Oją, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús. Nu'bʉ xquí pąhmbʉ 'bɛ'a nam bøn'a, hin xcami yąfʉ ʉ hin'yʉ yʉ́ ts'oqui, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23583	MAT 12:25	Nɛ 'bex bi bą'a ra Jesús 'bɛ'a mim bɛ̨n'ʉ yʉ fariseo nɛ bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Pɛ him majuąni guí mamhbʉ, nguetho nu ra zįthu hin da zä din sʉsɛhʉ yʉ́m fäts'ihʉ. Nu'bʉ din sʉsɛ din juasɛ yʉ́ ts'ɛdi ʉ 'bʉ, tenguthoho 'bʉ n'da ra ts'ʉt'abi din heque nɛ din tunhdʉ ʉ yʉ́m fäts'ihʉ, di 'bɛsɛ yʉ́ ts'ɛdi 'bʉ. Nɛ ngutho n'da ra hnini o gue n'da ra ngu 'bʉ din heque, pɛ gä dim 'bɛ ʉ.
23585	MAT 12:27	Nu'ahʉ guí ɛ̨mhbʉ dín 'yo'be rá ts'ɛdi ra zįthu, janangue'a i sä dí høn a thi yʉ zįthu, sä guí ɛ̨mhbʉ. Pɛ xi'bʉ da gue'a dí øt'ä, ha in jabʉ ʉ guí xänbahʉ 'bʉ i høn a thi yʉ zįthu ʉ. Nɛ guesɛ ʉ i ut'ahʉ ngue him majuąni a guí mamhbʉ, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23586	MAT 12:28	Pɛgue rá Hogandąhi Oją dá høn a thi yʉ zįthu nɛ dá ut'ahʉ ngue ya di manda rá ts'ɛdi Oją ua guí 'bʉhmbʉ, bi 'yɛ̨mp'ʉ.
23590	MAT 12:32	Pɛ dí xi ahʉ, nu'bʉ 'bo'o da man ra ts'ore nanguecä, dán ją'igä ua ja ra ximhäi, pɛ i sä da mba ma punbi a. Pɛ nu'a da man ra ts'ore nangue rá Hogandąhi Oją, pɛ hin jąm'bʉ da mba ma punbi a, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23591	MAT 12:33	―Pɛ nu'bʉ xʉn ho ran t'øt'e ngue dá høn a thi ʉ yʉ zįthu, nde'bʉ gui numanhojʉ 'bʉ, nguetho gui 'yɛ̨mfʉ xʉn ho ra za gue'bʉ xʉn ho rán dät'ä. Pɛ nu'bʉ hingui ho yʉ́n dät'ä gui 'yɛ̨mfʉ hingui ho ra za 'bʉ. Nguetho nu yʉ́n dät'ä i zʉpʉ da bą a n'da nda'a ní za a, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23597	MAT 12:39	Bi dą'a ra Jesús: ―Nu'ʉ xø 'uegue nangue Oją nɛ xʉn ts'o yʉ́ mbʉi, gue'ʉ i äh yʉ hmɛpya ʉ. Pɛ hin da t'ut yʉ hmɛpya ʉ, pɛ hønt'a n'da ra hmɛpya da t'uti, tengu bi 'yøt'a ra Jonás.
23600	MAT 12:42	Nɛ'a ra xisu min ts'ʉt'abi bʉ Sur, 'darbʉ gam 'bähmbʉ a 'bʉ bin ja ran juąnbi 'bʉ ran zɛgui. Nɛ da 'yut'ahʉ ngue i ja ni ts'oquihʉ. Nguetho nu'a yatho bá ɛ̨hɛ ngue mi nde da 'yø a 'bɛ'a bi man a ra ts'ʉt'abi Salomón nangue ran 'yomfɛ̨ni bi un Oją, pɛ nu'ahʉ hin guí nde gui 'yøhmbʉ a dím mangä. Pɛ nugä man'da i ja rá ts'ɛdi mam hmangä xinda gue ra Salomón, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ fariseo a ra Jesús.
23601	MAT 12:43	―Pɛ nu'a ran ts'o guidí hohʉ, din ja ahʉ tengu bi 'yøt'a n'da ra ją'i min 'youi n'da ra zįthu. Nɛ bi bøn a ra zįthu, bin 'yo bʉ ja ra 'yonhäi, mí honi hapʉ din säya pɛ him bi dįni hapʉ din säya. Nɛ bi mbeng bʉ ja rá mbʉi ra ją'i bʉ bá nɛts'i.
23604	MAT 12:46	Nɛ nu ra Jesús mi yąhʉ yʉ ją'i 'bʉ mi zøm bʉ a rá mbe nɛ yʉ́n 'yohʉ. Bi zøm bʉ ja ra ngu mí 'bʉi. Pɛ him bi yʉrpʉ, bim 'bätho bʉ thi, mi nde xtín yąui a rá ts'ʉnt'ʉ.
23610	MAT 13:2	Nɛ ɛ̨mmɛ bim pɛti bʉ yʉ ją'i, janangue'a nu ra Jesús bi ndexpʉ ja n'da ra mbosa nɛ bi hyu bʉ. Pɛ hingui 'yo a ra mbosa, bá copʉ ndenthe.
23614	MAT 13:6	Pɛ nu'bʉ mambá pøx ra hyadi 'bexgue bi 'yot'ʉ nguetho him mi ja yʉ 'yʉ xʉn ho.
23615	MAT 13:7	Nɛ nu mi'da yʉ hmudä bʉya bi zo bʉ ja yʉ 'bo'uįni, nɛ bi bøx'ʉ yʉ hmudä. Pɛ nu'bʉ min te yʉ 'uįni bʉya bi go'mi, nɛ bim 'bɛdi.
23616	MAT 13:8	Pɛ nu'ʉ 'da bi zo bʉ ja ra hogahäi, nɛ bin ja xʉn ho ʉ. Nu 'da bi ndø'a n'da ciɛnto, nɛ nu'ʉ 'da bi ndø'i hyąte, nɛ 'däte ma 'dɛt'a bi ndø ʉ 'da.
23617	MAT 13:9	Pɛ nu'bʉ i ja ni zaguhʉ, dami jamansu 'bɛ'a dí xi ahʉ, bi 'yɛ̨mp'ʉ yʉ ją'i a ra Jesús.
23620	MAT 13:12	Nɛ tengu thoho a ram hma i ɛ̨na: “Nu'a i ja, man'da xʉn ngu din t'unni, nɛ nu'a zi ts'ʉtho i ja, nɛ'a i ja da thąnba a,” gan jahʉ bʉ. Nu'ʉ i honi da bądi, man'da xʉn ngu da bądi. Pɛ nangue ʉ hingui honi da bądi, nɛ a zi ts'ʉ mi pądi da thąnba ʉ.
23624	MAT 13:16	Pɛ nu'ahʉ mająpi ahʉ nguetho i nu ni dähʉ nɛ i øh ni guhʉ, bi 'yɛ̨ngähe ra Jesús.
23631	MAT 13:23	Pɛ nu'a ra hmudä dá ma ngue bi zo bʉ ja ra hogahäi, nam bøni tengu ʉ i ømanho a ram hma nɛ i pądi 'bɛ'a yʉ́n thɛhʉ a, nɛ din te xʉn ho ʉ nɛ da ndøgue tengutho yʉ hmudä, ngue nu'ʉ 'da bi ndø'a n'da ciɛnto, nɛ'ʉ 'da bi ndø a hyąte, nɛ ʉ 'da bi ndø a 'däte ma 'dɛt'a.
23633	MAT 13:25	Pɛ nu'bʉ mín xui nɛ gätho bin ąha, bi mba a rán sʉiui nɛ 'darbʉ bi duhmi a n'da yʉ hmudä hingui ho bʉ ja rá huąhi, nɛ bi mba bʉya.
23640	MAT 13:32	Pɛ nu'bʉ bin te nɛ man'da xʉn ndoho bʉ ni nɛqui, madague'bʉ ra c'ani thoho, pɛ i te tengu'bʉ n'da ra za guepʉ da zä da 'yøt' yʉ́ 'bafi yʉ doja bʉ ja yʉ́ 'yɛ. In jabʉ rá ts'ɛdi Oją bʉ ni nɛqui ngue di manda ua, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23664	MAT 13:56	Nɛ ʉ yʉ́n ju dí 'bʉhmbʉ ua. Pɛ hapʉ bí hyą a ran 'yomfɛ̨ni na, bi 'yɛ̨n ʉ yʉ́ mɛnguhʉ.
23665	MAT 13:57	Nɛ him bi numanho a ra Jesús. Pɛ nu ra Jesús bi 'yɛ̨mp'ʉ: ―Gätho yʉ ją'i in jabʉ. Nubʉ ja yʉ́ hnini zɛhɛ hin da hnumanho n'da rá pøngahyą Oją, xínga gue'ʉ i 'bʉpʉ rá ngu da numanho, bi 'yɛ̨n'a ra Jesús.
23672	MAT 14:6	Pɛ nu'bʉ mi zøn ra pa bin ja rá ngopa a ra Herodes 'bʉ mi dät ra jɛya mahøn'a, bi 'yøt'a n'da ran ts'ihmɛ nɛ bin nɛ a rá t'įxu a ra Herodías. Nɛ bi numanho a ra Herodes a ran hnɛi bi 'yøt' bʉya.
23679	MAT 14:13	Nɛ nu ra Jesús 'bʉ mí 'yøde bi du ra Xuua, 'bex dá mbähmbe dá huhe bʉ ja ra mbosa mí nde xcá sømhbe bʉ 'danguadi, mi ɛ̨na xcám 'bʉsɛhe n'da zi ora. Pɛ nu'bʉ mi pą ʉ yʉ ją'i ngue dá mbähmbe bʉ a ra Jesús, nɛ ʉ bá nɛxpʉ ja yʉ́ hnini bi dɛngähe, bin 'yogua thoho gätho bʉ ja rá nyąni a ra dądehe.
23682	MAT 14:16	Nɛ bi 'yɛ̨n'a ra Jesús: ―Pɛ hingui jatho da mba, pɛ guesɛ ahʉ dami 'uįmhbʉ, bi 'yɛ̨ngähe.
23683	MAT 14:17	Nɛ dá thąhmbe bʉya: ―Pɛ hin'yʉ 'bɛ'a da zi, nɛ hønt'i cʉt'a yʉ hmɛ i ja ua nɛ yoho yʉ huą, dá ɛ̨mfe bʉya.