23239	MAT 2:1	Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue ra̱ häi Judea, ja bi̱ mi̱p'ʉ ra̱ Jesús. Guehya yø pa mi̱ nda̱st'abi ra̱ Herodes, gä ma̱di̱ ma̱nda'a̱ ra̱ xɛqui'a̱. Nu̱p'ʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén bi zøp'ʉ 'da yø n'yohʉ ngue ja yø mfa̱di̱ ngue di xädi te ga̱ 'yo yø sø, bi 'yɛ̱p'ʉ ja n'na ra̱ häi ni̱ bøxyadi.
23240	MAT 2:2	Bi 'yännbʉya, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hapʉ 'bʉhra̱ 'uɛne nu̱'a̱ bi̱ mi̱hya, nu̱na̱ rá̱ da̱st'abi yø judio? Porque nu̱p'ʉ ni̱ bøxyadi dá̱ handähe n'na ra̱ da̱sø, gue'a̱ ra̱ hmɛ̱ya'a̱ ngue ya bi̱ mi̱. A nu̱yá, nná̱ ɛ̱hɛ̱ ga̱ tha̱nnehe ya ―bi 'yɛ̱na̱.
23241	MAT 2:3	Nu̱na̱ ra̱ da̱st'abi Herodes mi̱ zä mi̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ na̱, ya da̱ zährá̱ n'yomfɛ̱ni̱ ngue su̱. Da̱ guehyø mmɛ̱ngu̱ Jerusalén, gä bi̱ nsu̱.
23243	MAT 2:5	Nu̱ya bi t'ørpa̱ ra̱ nt'änni̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱mbra̱ Herodes: ―Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue ra̱ häi Judea ja di̱ mi̱p'ʉ. Porque gue'a̱ ra̱ hya̱ bi 'yotrá̱ pønga̱hya̱ Oja̱'a̱, bi 'yɛ̱na̱:
23245	MAT 2:7	A nu̱na̱ ra̱ Herodes nt'a̱gui̱tho bi zon'ʉ yø n'yohʉ øtra̱ nt'änni̱, ɛ̱na̱ ngue pa̱di̱ te ga̱ 'yo yø sø. Ra̱ Herodes bi 'yänni̱ tema̱ pa bá̱ fʉdi bi̱ nɛ̱qui̱ ra̱ sø.
23246	MAT 2:8	Mi̱ xifi hanja p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ni̱ mähä Belén, bá̱ homhmʉ ra̱ 'uɛne asta̱ gue'mø guá̱ ti̱mhmʉ. Nu̱'mø guá̱ ti̱mhmʉ p'ʉya, gdí 'yɛ̱hmi̱ ua ngue guí xicjʉ njua̱ni̱, n'namhma̱ ngue 'nɛ̱qui̱ ga̱ mma ngue ga̱ ma tha̱nne ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23250	MAT 2:12	M'mɛfa p'ʉya, nu̱'mø mi̱ n'a̱hya yø n'yohʉ, bi 'yu̱t'a̱ Oja̱ ngue nu̱'mø bi̱ mengui̱, ya hi̱ndi̱ map'ʉ ha 'bʉhra̱ Herodes. Sinoque n'nan'yo ma̱n'na ra̱ 'yu̱ di̱ mengui̱.
23251	MAT 2:13	Mi̱ ma ya yø n'yohʉ, nu̱'a̱ n'na rá̱ anxɛ Oja̱ bi̱ nu̱ ra̱ José 'mø mi̱ n'a̱ha̱ ngue bi̱ n'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ nangui̱ n'na zihma̱ntho, guí sixra̱ 'uɛne co 'nɛ̱hrá̱ mamá. Gui 'dagui, i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Egipto. Ja bá̱ m'mʉp'ʉ asta̱ gue'mø ga̱ xi'i ngue guá̱ pengui̱. Porque nu̱yá, ra̱ Herodes da̱ hyonna̱ 'uɛne ngue da̱ hyo ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23253	MAT 2:15	Ja bá̱ m'mʉp'ʉ asta̱ gue'mø mi̱ du̱ ra̱ Herodes. Ngu̱na̱ bi̱ nja para ngue di̱ nja ya yø hya̱ bi bɛ̱nnba̱bi̱ rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱ da̱ ma̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Ga̱ ma si ma̱ Ts'ʉnt'ʉ bí 'bʉ'a̱ Egipto”, bi 'yɛ̱n'Oja̱.
23254	MAT 2:16	Mi̱ ba̱hra̱ Herodes ngue nu̱ya yø n'yohʉ bi̱ nya̱ui ngue honna̱ 'uɛne ya hi̱n'i̱ mengbʉ ha 'bʉi, ma̱n'natho bi̱ mbøcuɛ p'ʉya. Bi̱ mɛnhyø soldado p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue bá̱ ho yø ts'ʉnt'ʉ nu̱'ʉ 'bʉ'a̱ nyo jɛya pani̱ ga̱i̱. Gätho ma̱thɛ̱t'i̱ ra̱ hni̱ni̱ Belén bi tho yø ts'ʉnt'ʉ. Porque yø n'yohʉ bi xifi ngue hi̱ngui̱ tho'a̱ nyo jɛya xi̱ mʉdi bi̱ nu̱ ra̱ sø.
23257	MAT 2:19	Mi̱ du̱ ra̱ Herodes, nu̱p'ʉ Egipto ma̱mbi̱ 'bʉhra̱ José bi̱ n'ui̱ 'mø mi̱nxu̱i̱ ngue n'na rá̱ anxɛ Oja̱ bi 'yɛ̱mbi̱:
23258	MAT 2:20	―A nu̱yá, da̱mi̱ sixra̱ ts'ʉnt'ʉ conná̱ mamá, i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Israel. Porque ya bi du̱ ra̱ Herodes nu̱na̱ mi̱ nne xta̱ hyo ra̱ ts'ʉnt'ʉ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23260	MAT 2:22	Pɛ mi̱ 'yø p'ʉya ngue nu̱na̱ ra̱ Arquelao rá̱ ts'ʉnt'ʉ ra̱ Herodes, guehna̱ mi̱ nda̱st'abi p'ʉ ja ra̱ xɛqui mi̱ nne xtí̱ ma. Porque bi ponnba̱bi̱ ndu̱ rá̱ papá. Ra̱ José p'ʉya bi zu̱ xtí̱ map'ʉ ja ra̱ xɛqui ngue ra̱ häi Judea ma̱di̱ ma̱nda na̱. Ma̱hømbi̱ n'ui̱ ra̱ José p'ʉya, bi sifi ngue di̱ map'ʉ ja ra̱ häi Galilea.
23264	MAT 3:3	Nu̱na̱ ra̱ Xuua guehna̱ bi̱ ma̱nna̱ pønga̱hya̱ Isaías 'mø mi̱ nya̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Da̱ t'øde te da̱ ma̱n'a̱ n'na nc'ɛ̱i̱ da̱ ma̱nna̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ da̱po ngue da̱ 'yɛ̱na̱: Da̱mi̱ nsähʉ ya, porque ya bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ Hmu̱, da̱ 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱”.
23272	MAT 3:11	A nu̱gui̱, ma̱jua̱ni̱ ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ i̱ mma̱ ngue da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o, guehya da̱di xixya̱bi̱ conna̱ dehe ya. Pɛ bá̱ ɛ̱p'ʉ ma̱n'na da̱ 'yøtra̱ nxixya̱ conna̱ sibi 'mø bi ha̱'a̱hʉ ra̱ ts'ɛdi ra̱ Espíritu Santo. Nu̱na̱, ma̱n'na ta̱te na̱ ngue nu̱gä. ¿Hapʉ gue ga̱ sʉcä tengu̱ na̱?
23277	MAT 3:16	Høntho bi̱ nxixya̱ ra̱ Jesús, bi̱ ma nenthe p'ʉya. Bi̱ nu̱ ngue bi xohra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱'a̱ ra̱ Espíritu Santo, ɛ̱ntho n'na ra̱ paloma p'ʉ i hnu̱, ngue bi zøp'ʉ ja rá̱ ya̱ ra̱ Jesús.
23288	MAT 4:10	Pɛ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'uegue grá̱ zithu̱. Porque nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue hønt'a̱ ra̱ Hmu̱ Oja̱ ja ngue da̱ ma ntha̱nne, hi̱njom ma̱n'na.
23301	MAT 4:23	Ra̱ Jesús bi̱ n'yo ndap'ʉ bi zä gä ra̱ häi Galilea. Nu̱'mø bi zømp'ʉ ja yø ni̱ja̱ di̱ mpɛti yø judío, xännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ rá̱ hya̱ Oja̱. Xihyø ja̱'i̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ ngue ha di̱ njap'ʉ di zo rá̱ 'yɛ Oja̱ yø ja̱'i̱. 'Nɛ̱ øthe yø ja̱'i̱ di hyɛ̱nni̱. Hønt'a̱ bi zä ma̱n'ʉ hɛ̱mbyø ja̱'i̱, gä øthe.
23342	MAT 5:39	Pɛ nu̱gä dí xi'a̱hʉ, ngue nu̱'a̱ te ra̱ nts'o øt'a̱hʉ n'na ra̱ ja̱'i̱, 'yo ga̱di cospa̱hʉ. Hante gue nu̱'mø to bi̱ mɛp'a̱ ni̱ hmi̱hʉ, da̱mi̱ u̱nma̱n'na nguadi ni̱ hmi̱ ngue da̱ mɛ'mi̱.
23369	MAT 6:18	'Yo guí̱ nnehʉ ngue di u̱nna̱ güɛnda yø ja̱'i̱ ngue guí ɛ'ni̱ mmʉihʉ. Hi̱nda̱ hønt'a̱ ni̱ Papáhʉ pa̱di̱ ngue guí ɛ'ni̱ mmʉihʉ, go da̱ gu̱t'a̱hʉ na̱.
23375	MAT 6:24	Hi̱ngui̱ sä ngue yoho yø hmu̱ ra̱ ja̱'i̱ di̱ m'mʉi. A nu̱'mø ngue yoho yø hmu̱ di̱ m'mʉi, n'na'a̱ di̱ ma̱di̱, n'na'a̱ hi̱ndi̱ ma̱di̱. N'na rá̱ hmu̱ da̱ 'yørpe te di̱ ma̱nda, ma̱n'na rá̱ hmu̱ hi̱nda̱ 'yørpe te di̱ ma̱nda. Gui̱ njathʉ p'ʉya, hi̱ngui̱ sä ngue mbø yoho p'ʉ di̱ ma ni̱ mmʉihʉ. Di̱ ma ni̱ mmʉihʉ Oja̱, xi̱ndi̱ ma ni̱ mmʉihʉ ra̱ mɛ̱nyu̱.
23385	MAT 6:34	A nu̱yá, 'yo sä ma̱'dihi di tu̱ ni̱ mmʉihʉ'a̱ te ja ngue gui thohmʉ ni̱xu̱di̱. Porque n'na ngu̱ n'na yø pa ja te thohyø ja̱'i̱. Høntho ngue nu̱'a̱ ra̱ n'ʉ guí thohmʉ n'na pa ngu̱ n'na pa da̱mi̱ hyoni̱ ha gdi thohmʉ'a̱ ra̱ pa'a̱.
23388	MAT 7:3	¿Hanja yø ja̱'i̱ ngue ja xa̱ngu̱ yø ts'oqui, guehya nne da̱ hya̱spa̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱ ngue ts'ʉdyø ts'oqui ja ya? Tengu̱tho 'mø guí xihni̱ cu̱ ngue oxra̱ häi rá̱ dä, pɛ nu̱'i̱ p'ʉya, ra̱ biga di o ni̱ dä.
23406	MAT 7:21	Nu̱ya yø ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱ngui̱ ngue drá̱ Hmu̱gui̱, hi̱nga̱ gä da̱ yʉrbʉ ha di̱ ma̱nda Oja̱. Nu̱'ʉ ma̱jua̱ni̱ ngue da̱ yʉrbʉ di̱ ma̱nda Oja̱, gue'ʉ yø ja̱'i̱ da̱ 'yørpa̱bi̱ rá̱ pähä ma̱ Papá bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱.
23417	MAT 8:3	Ra̱ Jesús bi dots'i conná̱ 'yɛ, bi 'yɛ̱mbʉya: ―A̱há̱, dí̱ nne ga̱ øthe'i. Da̱ zä'i ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. Høntho bi̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, nu̱na̱ ra̱ därquɛ̱hi̱ mi̱ 'ya rá̱ do'yo, 'bexpi zä ha mi̱ hɛ̱mbi̱.
23439	MAT 8:25	Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya, bá̱ äp'ʉ bí̱ a̱ha̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ ya̱nje. Ya ja ngue da̱ thu̱nt'a̱ mbonthe ra̱ barco. Ya ga̱ tu̱hʉ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23440	MAT 8:26	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø xädi: ―¿Hanja ngue guí su̱hʉ? ¿Ua hi̱nguí̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue ga̱ fäxa̱hʉ? ―bi 'yɛ̱mbi̱. Mi̱ nangra̱ Jesús, bi hɛjpa̱bi̱ ra̱ nda̱hi̱ 'nɛ̱hyø fʉnthe. Mi̱ hɛjpi, 'bexpi̱ nsäya.
23459	MAT 9:11	Yø fariseo p'ʉya mi̱ nu̱ te øtra̱ Jesús, bi 'yørpa̱bi̱ ra̱ nt'änni̱'ʉ yø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ni̱ xännba̱tehʉ ngue 'dap'ʉ si̱hmɛ̱hʉ yø ngʉthäi co 'nɛ̱hyʉ mi̱'da yø ja̱'i̱ ja xa̱ngu̱ yø ts'oqui? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23462	MAT 9:14	Nu̱'ʉ yø xädi ra̱ Xuua bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ni̱ xädi ngue hi̱ngui̱ ɛtyø mmʉi? Conque nu̱gähe 'nɛ̱hyø fariseo ɛ̱mmɛ̱i̱ dí ɛ'ma̱ mmʉigähe ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23476	MAT 9:28	Mi̱ yʉrbʉ ja rá̱ ngu̱ ra̱ Jesús, bi guatyø xädä. Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ui ngue da̱ zä ga̱ øt'ä na̱ te guí xicui ya? Yø xädä p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―A̱há̱ grá̱ Hmu̱, dí ɛ̱c'ɛ̱i̱'be ngue da̱ zä gui 'yøt'e ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23480	MAT 9:32	Høntho bi̱ ma ya ma̱yø xädä, bi zø hmi̱'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ha 'bähra̱ Jesús, bá̱ zi̱nnba̱bi̱ n'na ra̱ n'yohʉ di gonebi ra̱ ts'onthi̱.
23506	MAT 10:20	Porque ra̱ Espíritu Santo di bɛ̱n'na̱hʉ ra̱ hya̱ gui xihmʉ ra̱ ts'ʉt'abi. Hi̱ngni̱ n'yomfɛ̱ni̱sɛ gui jʉcra̱ hya̱ guí̱ mma̱mhmʉ.
23508	MAT 10:22	Hønnbʉ bi zä da̱ zʉ'a̱hʉ yø ja̱'i̱ ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ga̱hʉ. Pɛ nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ zɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ da̱ thogui, guehna̱ di̱ nya̱nná̱ te na̱.
23541	MAT 11:13	Hante ngue di̱ m'mʉhra̱ Xuua, nu̱ te gäma̱ hya̱ bi̱ ma̱n'a̱ m'mɛt'o yø pønga̱hya̱ Oja̱, da̱gue'ʉ yø hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ ley, gätho bi̱ ma̱ ngue bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ pa di̱ ma̱nda ua Oja̱.
23549	MAT 11:21	―Hague ngu̱ ra̱ castigo da̱ thohyø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Corazín. Hague ngu̱ ra̱ castigo da̱ thohyø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Betsaida. Porque hi̱mbi̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱ 'mø mi̱ nu̱ yø milagro dá̱ ørbʉ ha 'bʉi. A nu̱'mø xta̱ nnu̱ yø milagro yø ja̱'i̱ mi̱ 'bʉp'ʉ ja yø nyogui hni̱ni̱ Tiro 'nɛ̱p'ʉ Sidón, n'na zihma̱ntho xta̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ma̱ni̱ n'yo yø ja̱'i̱. Xti̱ n'yʉxyø 'bospi 'nɛ̱ xta̱ hye yø he nu̱'a̱ he yø ja̱'i̱ 'mø 'bʉ ndu̱mmʉi.
23553	MAT 11:25	Ma̱n'na ra̱ ora p'ʉya, ra̱ Jesús bi 'yɛ̱na̱: ―Ma̱ Papá'i, da̱di ja ma̱mma̱di̱'i̱, grá̱ Hmu̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, grá̱ Hmu̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi. Porque yø ja̱'i̱ ɛ̱na̱ ngue yø ba̱mhya̱, i ɛ̱na̱ ngue ti̱ni̱ xa̱nho yø mmʉi hanja ra̱ hya̱, pɛ gá̱ 'ya̱jpa̱bi̱ ya yø hya̱ ya. Gá̱ japi ngue go bi ba̱hya yø ja̱'i̱ ngue yø 'yøde tengu̱tho yø ba̱si̱ ngue yø 'yøde.
23555	MAT 11:27	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: ―Nu̱'a̱ ma̱ Papá, bi däqui gätho yø cosa ngue ga̱ ma̱nda. Hi̱njongui pøni̱ ngue da̱di̱ mpa̱hmi̱ xa̱nho'a̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱, sinoque hønsɛ'a̱ rá̱ Papá di̱ mpa̱hmi̱. Hi̱njongui pøni̱ ngue da̱di̱ mpa̱hmi̱'a̱ ra̱ Papá, sinoque hønsɛ'a̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ di̱ mpa̱hmi̱. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ neprá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱ ngue da̱ ba̱di̱ te'o na̱ rá̱ Papá, da̱ zä da̱ ba̱di̱.
23557	MAT 11:29	Da̱mi̱ 'yøt'e ngue ni̱ Hmu̱jʉ. Da̱mi̱ hya̱xhʉ na̱ ra̱ hya̱ dí xän'na̱hʉ. A nu̱gui̱, dí ya̱ ma̱ntu̱di̱, hi̱ngrá̱ n'yɛ̱ts'i̱ nna̱ ya̱. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ dí̱ mma̱ngä, da̱ hyu̱t'a̱ ni̱ mmʉihʉ na̱.
23577	MAT 12:19	Nu̱ná̱, hi̱ndra̱ nequisʉi na̱. Hi̱ngra̱ hmafi di̱ nya̱ p'ʉ ha di̱ nya̱. Hi̱n hapʉ da̱ t'øde ngue di da̱ma̱ ya̱hni̱ p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱.
23587	MAT 12:29	Hi̱ngra̱ zithu̱ øthe yø ja̱'i̱ n'youi yø ts'onthi̱. Xi n'na ra̱ n'yohʉ xa̱nzaqui, nu̱'mø to da̱ du̱t'i̱, ya da̱ zä to da̱ yʉrbʉ ja rá̱ ngu̱ ngue da̱ jʉjpi te ja mbo. Di̱ njadä p'ʉya, di tu̱t'ä ra̱ zithu̱ di̱ ma̱nda yø ts'onthi̱, ja̱na̱ngue sä dí øthe yø ja̱'i̱ n'youi yø ts'onthi̱.
23605	MAT 12:47	Hi̱ndi̱ 'bɛdi to bi xihra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ni̱ mamá 'nɛ̱ ni̱ n'yohʉ 'bäcua thi. I̱ nzo'i ngue gui̱ nya̱ui 'na̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23614	MAT 13:6	Hi̱nga̱ ya mbo pa yø 'yʉ. Nu̱'mø bá̱ pøxra̱ hyadi, bi̱ 'yu̱hyø hmu̱dä ya xi bøts'e.
23618	MAT 13:10	Ra̱ Jesús bi guatyø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ngue guí honi̱ te gni̱ hyɛjpa̱ yø hya̱ guí xihyø ja̱'i̱?
23635	MAT 13:27	Mi̱ nu̱ yø hmi̱qui̱ ra̱ mmɛ̱hui̱ te ja ra̱ hua̱hi̱, bi̱ ma bá̱ xihra̱ hmu̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: “Ague grá̱ Hmu̱, nu̱'mø ma̱ tu̱hmʉ ni̱ hua̱hi̱, xa̱nho ra̱ hmu̱dä dá̱ tu̱hmʉ. ¿Hanja ngue n'youi yø paxi ra̱ trigo ya'mø?” bi 'yɛ̱mbi̱.
23637	MAT 13:29	Pɛ ra̱ hmu̱ bi 'yɛ̱na̱: “Hi̱n'na̱. Ogui xathʉ yø paxi n'youi ra̱ trigo, porque nu̱'mø gá̱ xathʉ yø paxi, 'nɛ̱hra̱ trigo da̱ c'ʉts'i.
23659	MAT 13:51	Bi 'yänyø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua ti̱ni̱ xa̱nho ni̱ mmʉihʉ ya yø hya̱ dá̱ ma̱ngä ya, uague hi̱n'na̱? ―bi 'yɛ̱mbi̱. Yø ja̱'i̱ p'ʉya bi 'yɛ̱na̱: ―A̱há̱, grá̱ Hmu̱, ti̱nma̱ mmʉigähe hanja ra̱ hya̱ guí̱ mma̱nya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23662	MAT 13:54	Mi̱ zømp'ʉ Nazaret ja ra̱ hni̱ni̱ bá̱ nte. Bi̱ map'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ ngue bí xännba̱ ra̱ hya̱ yø ja̱'i̱. Nu̱ya yø ja̱'i̱ bi 'yøde hanja ra̱ hya̱ bi̱ ma̱, gä di 'yøtho, di̱ n'yɛ̱mbi̱: ―¿Hague go ga̱ mba̱'a̱ te ra̱ hya̱ pa̱hna̱? ¿Hague ga̱ nzä øtyø milagro?
23665	MAT 13:57	Ja̱na̱ngue yø ja̱'i̱ ɛ̱mbi̱ ngue to bi zä ma̱n'yohʉ na̱ ra̱ Jesús. Hi̱ngui̱ ørpa̱tho ma̱su̱ yø ja̱'i̱ te xifi. Pɛ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: ―Gätho yø pønga̱hya̱ Oja̱ n'nanni̱ ni̱ 'yɛ̱hɛ̱, gä hnu̱ ma̱nsu̱. Pɛ nu̱'ʉ yø mmɛ̱ngu̱hʉ yø pønga̱hya̱, hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nsu̱. Ni̱ xi̱nga̱ gue'ʉ to 'bʉp'ʉ ja rá̱ ngu̱ ra̱ pønga̱hya̱ di̱ nnu̱ ma̱nsu̱.
23667	MAT 14:1	Nu̱'ʉ yø pa'ʉ, nu̱p'ʉ ja ra̱ häi Galilea mi̱ nda̱st'abi ra̱ Herodes. Ra̱ Herodes mi̱ 'yøde te mma̱nyø ja̱'i̱ ngue xa̱ngu̱ yø milagro øtra̱ Jesús.
23668	MAT 14:2	Ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱ ja yø 'bɛfi p'ʉ ha 'bʉi: ―Nu̱gä dí ɛ̱na̱ ngue xpi bɛ̱nna̱te'a̱ ra̱ Xuua mi̱ øtra̱ nxixya̱. Ja̱na̱ngue sä øtyø milagro ―bi 'yɛ̱na̱.
23669	MAT 14:3	Nu̱'mø yø pa bi thogui, ra̱ Herodes bi̱ ma̱nda bi̱ mbɛntra̱ Xuua, bi du̱t'i̱ conyø cadena bi got'a̱ fädi. Bi ʉpi ngue nu̱na̱ ra̱ Xuua ya xi xihra̱ Herodes ngue hi̱ngui̱ ho di̱ m'mʉhmi̱ rá̱ 'bɛpo Herodías nu̱na̱ ma̱rá̱ xisu'a̱ rá̱ n'yohʉ Lipe.
23670	MAT 14:4	Nu̱na̱ ra̱ Xuua xi 'yɛ̱mbra̱ Herodes: “Hi̱n'yʉ ra̱ nt'ɛ̱di̱ guí̱ m'mʉhmi̱ ni̱ 'bɛpo”, xi 'yɛ̱mbi̱.
23671	MAT 14:5	Ra̱ Herodes mi̱ sihna̱ ra̱ hya̱ na̱, bi̱ ne xta̱ hyo ra̱ Xuua, pɛ hi̱mbi̱ zä porque ra̱ Herodes bi zu̱ yø ja̱'i̱. I pa̱di̱ ngue gätho yø ja̱'i̱ i̱ mma̱ ngue rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱ na̱ ra̱ Xuua.
23672	MAT 14:6	Pɛ mi̱ zøhrá̱ pa bi̱ nsänni̱go ra̱ Herodes. Nu̱na̱ rá̱ t'i̱xu̱ ra̱ Herodías bi yʉrbʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ xi pɛtra̱ Herodes ngue sänni̱go, bi̱ mʉhra̱ hnɛ̱i̱ p'ʉya. Ra̱ Herodes di ho te øtra̱ hmu̱te.
23673	MAT 14:7	Ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbra̱ hmu̱te: “Nu̱'mø tema̱ cosa gui 'yäqui, nu̱gä ga̱ 'da'i”, bi 'yɛ̱mbi̱.
23674	MAT 14:8	Ra̱ hmu̱te p'ʉya bi̱ ma bá̱ änná̱ mamá te 'bɛ'a̱ da̱ 'yädi. Mi̱ xihrá̱ mamá te da̱ 'yäp'ʉ ya, bi̱ ma ra̱ hmu̱te, bi 'yɛ̱mbra̱ Herodes: “Da̱mi̱ 'dacrá̱ ya̱ ra̱ Xuua nu̱na̱ mi̱ 'yøtra̱ nxixya̱, dá̱ o ra̱ mohi”, bi 'yɛ̱mbi̱.
23682	MAT 14:16	Bi 'yɛ̱mbyø xädi ra̱ Jesús: ―Hi̱ngui̱ ja ngue da̱ ma yø ja̱'i̱ da̱ täi te da̱ zi. Da̱mi̱ u̱nhnʉ ra̱ hmɛ̱ da̱ zi yø ja̱'i̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23687	MAT 14:21	Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ bi̱ nsi̱hmɛ̱'a̱ ra̱ ora'a̱, cʉt'a ma̱hua̱hi̱ ma̱'yohʉ bi̱ nsi̱hmɛ̱. Hi̱mma̱ cʉt'i ra̱ güɛnda yø xisu 'nɛ̱hyø ba̱si̱.
23689	MAT 14:23	Høntho bi juadi bi 'yɛ̱hyø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, bi̱ map'ʉ bí ja ra̱ nyu̱ni̱ bá̱ mat'Oja̱. Mi̱ dähra̱ nde, bi 'bʉsɛ p'ʉ ja ra̱ nyu̱ni̱ ra̱ Jesús.
23694	MAT 14:28	Ra̱ Bɛdu p'ʉya bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―A nu̱'mø ngue gue'e grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue da̱ zä ga̱ n'yogä ma̱xøts'e ra̱ dehe. Ga̱ søngä p'ʉ ga̱rá̱ ɛ̱hɛ̱.
23696	MAT 14:30	Pɛ nu̱'a̱ ga̱ 'yo ra̱ nda̱hi̱, i tønhni̱, bi̱ nsu̱ p'ʉya. 'Bexpi̱ mʉdi bi yʉ'a̱ mbonthe. Xøgue rá̱ mafi bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―Ague grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ jʉxca̱gui̱.
23698	MAT 14:32	Høntho bi yʉt'a̱mbo ra̱ barco ra̱ Jesús, 'bexpi̱ nsäya ra̱ nda̱hi̱.
23704	MAT 15:2	―¿Hanja ni̱ xädi ngue fɛstho ra̱ hya̱ bi zoga̱hʉ yø ndiua? Porque hi̱ngui̱ pecra̱ ts'oqui ja yø 'yɛ, ngue di̱ nxʉ'yɛ hante di̱ nsi̱hmɛ̱.
23724	MAT 15:22	Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ bi zønna̱ Jesús, mi̱ 'bʉp'ʉ n'na ra̱ xisu hi̱ngra̱ judío, ma̱rá̱ mmɛ̱ngu̱ p'ʉ ja ra̱ häi Canaán. Bi̱ ma ra̱ xisu p'ʉya, ní̱ mafi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, da̱mi̱ huɛ̱ga̱gui̱. Nu̱ ma̱ t'i̱xu̱ dí si, n'youi ra̱ ts'onthi̱. Pɛ ɛ̱mmɛ̱i̱ di ʉni̱, da̱mi̱ 'yøthets'ʉ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23727	MAT 15:25	Pɛ ra̱ xisu bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús ngue bi̱ nda̱ntyøhmu̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ fäxquits'ʉ.
23729	MAT 15:27	Ra̱ xisu p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―A̱há̱, grá̱ Hmu̱, gue'a̱ guí̱ mma̱. Pɛ yø fo'yo, gue'ʉ yø xɛmhmɛ̱ täp'ʉ ja ra̱ mɛ̱xa̱ si̱hmɛ̱ yø hmu̱ si'ʉ.
23736	MAT 15:34	Bi 'yänyø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hangu̱ yø thu̱hmɛ̱ guí ha̱hʉ 'mø? Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―Høndi yoto yø thu̱hmɛ̱ ja ua, 'nɛ̱ zi yoho yø hua̱.
23752	MAT 16:11	¿Hanja ngue hi̱ngui̱ 'yo ni̱ mmʉihʉ ngue hi̱ngra̱ thu̱hmɛ̱ dí̱ mma̱ ngue dí xi'i ngue guí mfähmʉ ngue ra̱ íxi di u̱nyø fariseo 'nɛ̱hyø saduceo?
23763	MAT 16:22	Ra̱ Bɛdu p'ʉya, bi zica̱ n'nanni̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, 'yo da̱ ne Oja̱ ngue da̱ ngu̱'a̱ gui thogui.
23764	MAT 16:23	Mi̱ 'bätra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbra̱ Bɛdu: ―Da̱mi̱ 'uegue, rá̱ mɛfi'i ra̱ zithu̱. Porque nu̱'i̱ guí orca̱thogui. Hi̱nga̱ gue'a̱ rá̱ ts'änni̱ Oja̱ so ni̱ mmʉi di̱ nja. Sinoque gue'a̱ te yø hya̱sɛ yø ja̱'i̱ so ni̱ mmʉi di̱ nja.
23765	MAT 16:24	Bi 'yɛ̱mbyø xädi ra̱ Jesús: ―Nu̱ to nne da̱ dɛnngui̱, hi̱ngui̱ sä ngue da̱ zänsɛ te da̱ n'yo. Hi̱nha di gohrá̱ mmʉi, ma̱da̱gue'a̱ da̱ thop'ʉ ja ra̱ pont'i̱.
23773	MAT 17:4	Ra̱ Bɛdu bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―Ague grá̱ Hmu̱, ya xa̱nho ngue dí 'bʉhmʉ ua. Xiya, ¿ua guí̱ nne ga̱ høcähe hyu̱ yø t'ʉnni̱gu̱, n'na'i̱, n'na ra̱ Moisés, n'na ra̱ Elías? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23779	MAT 17:10	Nu̱ya yø xädi ra̱ Jesús bi 'yänna̱ n'na ra̱ hya̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja na̱ ra̱ hya̱ mma̱nyø xännba̱te ngue ra̱ ley, ngue ra̱ Elías ɛ̱mbi̱ ngue jatho da̱ 'bɛt'o hante ngue da̱ ɛ̱hra̱ Cristo?
23788	MAT 17:19	M'mɛfa p'ʉya, bi 'yänsɛ n'nanni̱ yø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ngue hi̱nxa̱ nzä xtá̱ øthegähe ra̱ ts'ʉnt'ʉ mi̱ n'youi ra̱ ts'onthi̱?
23789	MAT 17:20	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø xädi: ―Hi̱nxa̱ nzätha̱, porque hi̱n ga̱di segura ni̱ mmʉihʉ ngue da̱ zä ra̱ därquɛ̱hi̱. Ma̱jua̱ni̱ dí xi'a̱hʉ, nu̱'mø ngue di ja zits'ʉ ni̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ, ma̱da̱gue'a̱ tengu̱tho ga̱ nnoho n'na zi hmu̱dä ra̱ mostasa, ya da̱ zä gui 'yɛ̱mphʉ ra̱ nyu̱ni̱ ja nʉ: “Da̱mi̱ 'uecua guí ja grá̱ nyu̱ni̱, i̱ ma ma̱n'na nguadi”, gui 'yɛ̱mphʉ, ra̱ nyu̱ni̱ p'ʉya da̱ 'uegue. Hi̱nte gui hyɛ̱mphʉ 'mø di ja'a̱hʉ zits'ʉ ra̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱.
23794	MAT 17:25	Ra̱ Bɛdu p'ʉya bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ jʉhra̱ mɛ̱nyu̱: ―A̱há̱, da̱ gu̱tra̱ mɛ̱nyu̱ ra̱ xännba̱te. M'mɛfa p'ʉya bi̱ ma ra̱ Bɛdu p'ʉ bí ja ra̱ ngu̱ 'bʉhra̱ Jesús. Hante ngue di̱ nya̱ ra̱ Bɛdu, ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague Simu̱, ¿te guí̱ mma̱nya? Xi yø da̱st'abi 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi, ¿ndana̱ gue'a̱ jʉmba̱bi̱ ra̱ mɛ̱nyu̱ i jʉi, gue'ʉ yø ba̱si̱ jʉmbi̱, ua gue gue'ʉ yø ja̱'i̱ n'nan'yo jʉmbi̱? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23797	MAT 18:1	Nu̱'a̱ ra̱ ora'a̱, bi guatyø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, ¿ndana̱ ha̱nt'a̱ ni̱ mmʉi ngue ma̱ da̱tho da̱ hnu̱ ma̱nsu̱ p'ʉ ha di̱ ma̱nda Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱?
23802	MAT 18:6	Nu̱'ʉ yø ba̱si̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱ ndap'ʉ bi zä, tengu̱tho na̱ ra̱ ba̱si̱ 'bʉcua ya, nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ japi ngue da̱ hyɛga̱gui̱ p'ʉ yø ba̱si̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱, ra̱ nda̱te castigo tø'mra̱ ja̱'i̱ da̱ thogui. Hante ngue da̱ 'yøtra̱ ts'oqui ra̱ ja̱'i̱, ma̱n'na xa̱nho ngue da̱ t'ɛnnbʉ ja ra̱ ja̱the ra̱ ja̱'i̱, di̱ ntha̱rpa̱ rá̱ 'yʉga n'na ra̱ njʉni̱ ngue da̱ gʉ'mi̱.
23867	MAT 20:6	Mi̱ zʉ'i cʉt'a nde, ma̱hømbi̱ ma täi ra̱ mmɛ̱hui̱. Hømbi̱ nthɛui mi̱'da yø ja̱'i̱ ngue hi̱nte pɛfi. Bi 'yɛ̱mbʉya: “¿Hanja ngue xcá̱ ndethohʉ ua n'yø, hi̱nxcá̱ mpɛhmʉ?” bi 'yɛ̱mbi̱.
23891	MAT 20:30	Nu̱p'ʉ ja ra̱ 'yu̱ i̱ nthogui, mi̱ hu̱p'ʉ yoho yø xädä. Mi̱ ba̱hyø xädä ngue guehna̱ ra̱ Jesús ja ngue da̱ thop'ʉ hu̱di̱. Bi̱ mʉhra̱ hmafi p'ʉya, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, da̱mi̱ huɛ̱ga̱'be ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23892	MAT 20:31	A nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ mi̱ 'bʉp'ʉ hu̱hyø xädä, di hɛjpi ngue hi̱ndi̱ mmafi. Pɛ yø xädä p'ʉya, ɛ̱na̱ ma̱n'na ma̱'bɛpi ngue nts'ɛdi ga̱ mafi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, da̱mi̱ huɛ̱ga̱'be.
23894	MAT 20:33	Yø xädä p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ Hmu̱, dí̱ nne ngue di̱ nzø ma̱ dä'be.
23898	MAT 21:3	Nu̱'mø to di hɛc'a̱ui ngue gui xocui ra̱ burru, gui xihmi̱ ngue honna̱ Hmu̱. Pɛ da̱mi̱ xihmi̱ ngue hi̱nda̱ ya'atho di̱ ndäpi.
23915	MAT 21:20	Mi̱ nu̱ yø xädi ra̱ Jesús ngue ya fʉdi otra̱ za, di 'yøtho hanja. Bi 'yännbʉya, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hague nja ngue n'na zihmantho ya nne da̱ 'yotra̱ za? ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23922	MAT 21:27	Mi̱ da̱hyø ja̱'i̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―Hi̱ndí̱ pa̱cähe to bi u̱nna̱ nt'ɛ̱di̱'a̱ te bi 'yøtra̱ Xuua. Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: ―Ya hi̱ngá̱ xicjʉ na̱ ra̱ hya̱ dí än'na̱hʉ, ni̱ xi̱nga̱ guecä ga̱ xi'a̱hʉ to di 'dacra̱ nt'ɛ̱di̱ na̱ te dí øt'e.
23957	MAT 22:16	Ja̱na̱ngue bi̱ mɛnhyø n'yohʉ p'ʉya, bi̱ mähä 'da yø ja̱'i̱ ra̱ Herodes ngue bá̱ nya̱ui ra̱ Jesús. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ xännba̱te, dí pa̱cähe ngue grá̱ hoga̱ n'yohʉ, porque gä pønma̱nho ra̱ hya̱ guí̱ mma̱. Ma̱jua̱ni̱ ngue guí xännba̱te'a̱ ra̱ hya̱ nne Oja̱ ngue gdá̱ n'yohʉ. Ni̱ xi̱ngui̱ su̱'a̱ te mbɛ̱n'na̱'i̱ yø ja̱'i̱. Ma̱da̱gue'a̱ ja yø cargo 'da yø n'yohʉ gui ya̱ui, pɛ hi̱ngui̱ su̱ gui xifi ndana̱ ra̱ hya̱ ma̱jua̱ni̱.
23959	MAT 22:18	Pɛ ra̱ Jesús ya pa̱tho te mbɛ̱nnba̱bi̱ yø ja̱'i̱ nguehna̱ ra̱ nt'änni̱ ørpe, i sämhya̱tho. Bi 'yɛ̱mbʉya: ―¿Hanja ngue guí sämhya̱ga̱hʉ?
23970	MAT 22:29	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱ ya̱ui: ―Hi̱nguí̱ pa̱di̱ ha rá̱ nja ra̱ hya̱ guí̱ mma̱mhmʉ. Porque hi̱nga̱ guep'ʉ gá̱ ndi̱nni̱ mmʉihʉ'a̱ te ra̱ hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro. 'Nɛ̱ hi̱nguí̱ pa̱hmʉ hangu̱ rá̱ ts'ɛdi Oja̱ i ja.
23978	MAT 22:37	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱na̱ ra̱ hya̱ guí änngui̱, guehna̱ ra̱ hya̱ ngue ɛ̱na̱: “Da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi ngue ma̱thoguitho gui̱ ma̱hmʉ Oja̱ co gätho ni̱ mmʉihʉ. Hønt'a̱ guí̱ mbɛ̱mhmʉ'a̱”.
23984	MAT 22:43	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Pɛ ¿hanja na̱ ra̱ hya̱ bi bɛ̱nnba̱bi̱ ra̱ Espíritu Santo ra̱ David 'mø? Porque ra̱ David, bi̱ ma̱ ngue rá̱ Hmu̱'a̱ ra̱ Cristo. Ra̱ David bi 'yɛ̱na̱:
23985	MAT 22:44	“Nu̱na̱ Oja̱, nu̱'mø mi̱ zojba̱gui̱ ma̱ Hmu̱, ngu̱na̱ ra̱ hya̱ bi xifi, bi 'yɛ̱mbi̱: Da̱mi̱ mi̱cua ja ma̱ n'yɛigä ya, asta̱ gue'mø ga̱ øt'e ngue guí̱ ma̱nda gätho'ʉ ni̱ nsʉiui”, bi 'yɛ̱mbi̱.
23986	MAT 22:45	Ja di̱ nɛ̱qui̱ p'ʉya ngue ra̱ David, nu̱'mø nnønna̱ Cristo, ni̱ hu̱ti̱ ngue rá̱ Hmu̱. Ja̱na̱ngue ra̱ Cristo di̱ nɛ̱qui̱ ngue hi̱ngra̱ ja̱'i̱tho, ma̱da̱gue'a̱ ngue rá̱ mbom'mɛto ra̱ David.