23214	MAT 1:1	Ja ua ra̱ lista ngue yø mboxita ra̱ Jesucristo, guehna̱ ra̱ mbom'mɛto na̱ ngue ra̱ David. Ra̱ David, ra̱ mbom'mɛto na̱ ngue ra̱ Abraham.
23215	MAT 1:2	Ra̱ Abraham, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Isaac. Ra̱ Isaac, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jacob. Ra̱ Jacob, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Judá co 'nɛ̱'ʉ mi̱'da yø n'yohʉ.
23216	MAT 1:3	Ra̱ Judá, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Fares 'nɛ̱hra̱ Zara. Nu̱ ra̱ mamá ya yonc'ɛ̱i̱ ya, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Tamar. Ra̱ Fares, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Esrom. Ra̱ Esrom, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Aram.
23221	MAT 1:8	Ra̱ Asa, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Josafat. Ra̱ Josafat, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Joram. Ra̱ Joram, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Uzías.
23222	MAT 1:9	Ra̱ Uzías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jotam. Ra̱ Jotam, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Acaz. Ra̱ Acaz, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Ezequías.
23223	MAT 1:10	Ra̱ Ezequías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Manasés. Ra̱ Manasés, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Amón. Ra̱ Amón, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Josías.
23224	MAT 1:11	Ra̱ Josías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jeconías co 'nɛ̱hmi̱'da yø n'yohʉ. Gue'a̱ ra̱ pa'a̱ ngue yø judío bi̱ ma ma̱bɛnt'i̱, bi ts'its'i i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Babilonia.
23225	MAT 1:12	M'mɛfa p'ʉya ra̱ Jeconías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Salatiel. Ra̱ Salatiel, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Zorobabel.
23228	MAT 1:15	Ra̱ Eliud, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Eleazar. Ra̱ Eleazar, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Matán. Ra̱ Matán, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jacob.
23229	MAT 1:16	Ra̱ Jacob, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ José, nu̱na̱ rá̱ da̱mme ra̱ Ma̱ya. Guehna̱ ra̱ Ma̱ya rá̱ mamá ra̱ Jesús. A nu̱na̱ ra̱ Jesús, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Cristo, guehna̱ bá̱ t'ɛ̱ts'i̱ ngue di̱ nda̱st'abi.
23230	MAT 1:17	Ja̱na̱ngue 'dɛ'ma̱ goho yø papá bi̱ m'mʉi ngue bi̱ m'mʉhyø ba̱si̱, bá̱ fʉdi ngue ra̱ Abraham asta̱ ra̱ David. 'Dɛ'ma̱ goho yø papá bi̱ m'mʉi, bá̱ fʉdi ngue ra̱ David asta̱ gue'mø mi̱ mbɛntyø judío ngue bi ts'ixpʉ ja ra̱ häi Babilonia. Bá̱ fʉ'ʉ yø pa'ʉ p'ʉya ngue bi̱ m'mʉhmi̱ 'dɛ'ma̱ goho yø papá asta̱ gue'mø mi̱ m'mʉhra̱ Cristo.
23231	MAT 1:18	Ngu̱na̱ bá̱ njap'ʉ bá̱ mi̱hra̱ Jesucristo. Nu̱na̱ ra̱ Ma̱ya ya xi̱ nhohra̱ hya̱ ngue di̱ ntha̱tui ra̱ José. Pɛ hante ngue da̱ mɛ, ya mi̱ ha̱ rá̱ ba̱si̱. Pɛ ra̱ Espíritu Santo'a̱ bi japi ngue bi hya̱ rá̱ ba̱si̱.
23232	MAT 1:19	A nu̱na̱ ra̱ José, ya ja ngue da̱ 'yøt'e ngue rá̱ da̱mme. Mi̱ zä mi̱ ba̱di̱ ngue ya ha̱ rá̱ ba̱si̱ ra̱ Ma̱ya, bi̱ ne ra̱ José ngue xta̱ 'yøt'e te mma̱mp'ʉ ja ra̱ ley ngue xti̱ nxu̱mmi̱ rá̱ xisu. Pɛ hi̱mbi̱ nepe xta̱ mba̱di̱ xa̱ngu̱ yø ja̱'i̱ te xta̱ 'yøt'e.
23233	MAT 1:20	Mɛ̱nte di̱ n'yomfɛ̱ni̱ te ja ngue da̱ 'yørbʉya, nu̱'mø mi̱ n'a̱ha̱, bi̱ nu̱ n'na rá̱ anxɛ Oja̱ 'mø mi̱ n'ui̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague José rá̱ mbom'mɛto'i ra̱ David, oguí su̱ guí̱ mmɛ'a̱ ni̱ xisu ra̱ Ma̱ya. Porque nu̱'a̱ rá̱ ba̱si̱ ha̱'a̱, gue'a̱ ra̱ Espíritu Santo bi japi bi hya̱ rá̱ ba̱si̱.
23234	MAT 1:21	Nu̱na̱ ra̱ Ma̱ya, di̱ m'mʉ'a̱ n'na rá̱ ts'ʉnt'ʉ 'nɛ̱ gdi hu̱ti̱ ngue ra̱ Jesús. Porque nu̱ná̱, guehna̱ da̱ ya̱nyø ja̱'i̱ ja yø ts'oqui na̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23237	MAT 1:24	Mi̱ nnu̱'a̱ nt'a̱ha̱ ra̱ José, bi 'yøt'e tengu̱tho xi xihra̱ anxɛ nu̱na̱ rá̱ m'mɛnhni̱ Oja̱. Bi zixra̱ Ma̱ya p'ʉya ngue di̱ m'mʉhmi̱.
23238	MAT 1:25	Pɛ hi̱mbi dädi mɛ̱nte ra̱ pa bi hya̱ rá̱ ba̱si̱ ra̱ Ma̱ya. Mi̱ zä mi̱ m'mʉhrá̱ mʉdi ts'ʉnt'ʉ ra̱ Ma̱ya̱, nu̱na̱ ra̱ José i hu̱ti̱ ngue ra̱ Jesús.
23239	MAT 2:1	Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue ra̱ häi Judea, ja bi̱ mi̱p'ʉ ra̱ Jesús. Guehya yø pa mi̱ nda̱st'abi ra̱ Herodes, gä ma̱di̱ ma̱nda'a̱ ra̱ xɛqui'a̱. Nu̱p'ʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén bi zøp'ʉ 'da yø n'yohʉ ngue ja yø mfa̱di̱ ngue di xädi te ga̱ 'yo yø sø, bi 'yɛ̱p'ʉ ja n'na ra̱ häi ni̱ bøxyadi.
23241	MAT 2:3	Nu̱na̱ ra̱ da̱st'abi Herodes mi̱ zä mi̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ na̱, ya da̱ zährá̱ n'yomfɛ̱ni̱ ngue su̱. Da̱ guehyø mmɛ̱ngu̱ Jerusalén, gä bi̱ nsu̱.
23243	MAT 2:5	Nu̱ya bi t'ørpa̱ ra̱ nt'änni̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱mbra̱ Herodes: ―Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue ra̱ häi Judea ja di̱ mi̱p'ʉ. Porque gue'a̱ ra̱ hya̱ bi 'yotrá̱ pønga̱hya̱ Oja̱'a̱, bi 'yɛ̱na̱:
23244	MAT 2:6	“Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue ra̱ häi Judea, ma̱n'na ta̱te'a̱ ngue gätho yø da̱ni̱hni̱ ja'a̱ ra̱ häi'a̱. Porque ja da̱ pømp'ʉ n'na ra̱ da̱st'abi nu̱'a̱ di̱ ma̱ndagui̱'ʉ ma̱ ja̱'i̱ ngue yø judío”.
23251	MAT 2:13	Mi̱ ma ya yø n'yohʉ, nu̱'a̱ n'na rá̱ anxɛ Oja̱ bi̱ nu̱ ra̱ José 'mø mi̱ n'a̱ha̱ ngue bi̱ n'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ nangui̱ n'na zihma̱ntho, guí sixra̱ 'uɛne co 'nɛ̱hrá̱ mamá. Gui 'dagui, i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Egipto. Ja bá̱ m'mʉp'ʉ asta̱ gue'mø ga̱ xi'i ngue guá̱ pengui̱. Porque nu̱yá, ra̱ Herodes da̱ hyonna̱ 'uɛne ngue da̱ hyo ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23252	MAT 2:14	Nxu̱i̱tho'a̱ ra̱ ora'a̱, pɛ ra̱ José n'na zihma̱ntho bi̱ nangui̱ ngue bi zixra̱ 'uɛne conná̱ mamá. Bi̱ ma, i̱ ma Egipto.
23253	MAT 2:15	Ja bá̱ m'mʉp'ʉ asta̱ gue'mø mi̱ du̱ ra̱ Herodes. Ngu̱na̱ bi̱ nja para ngue di̱ nja ya yø hya̱ bi bɛ̱nnba̱bi̱ rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱ da̱ ma̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Ga̱ ma si ma̱ Ts'ʉnt'ʉ bí 'bʉ'a̱ Egipto”, bi 'yɛ̱n'Oja̱.
23255	MAT 2:17	Ra̱ ndødu̱mmʉi bi̱ nja tengu̱tho ra̱ hya̱ bi 'yotra̱ pønga̱hya̱ Jeremías, bi 'yɛ̱na̱:
23257	MAT 2:19	Mi̱ du̱ ra̱ Herodes, nu̱p'ʉ Egipto ma̱mbi̱ 'bʉhra̱ José bi̱ n'ui̱ 'mø mi̱nxu̱i̱ ngue n'na rá̱ anxɛ Oja̱ bi 'yɛ̱mbi̱:
23259	MAT 2:21	Nu̱na̱ ra̱ José p'ʉya, bi zixra̱ ts'ʉnt'ʉ conná̱ mamá, bi̱ ma i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Israel.
23260	MAT 2:22	Pɛ mi̱ 'yø p'ʉya ngue nu̱na̱ ra̱ Arquelao rá̱ ts'ʉnt'ʉ ra̱ Herodes, guehna̱ mi̱ nda̱st'abi p'ʉ ja ra̱ xɛqui mi̱ nne xtí̱ ma. Porque bi ponnba̱bi̱ ndu̱ rá̱ papá. Ra̱ José p'ʉya bi zu̱ xtí̱ map'ʉ ja ra̱ xɛqui ngue ra̱ häi Judea ma̱di̱ ma̱nda na̱. Ma̱hømbi̱ n'ui̱ ra̱ José p'ʉya, bi sifi ngue di̱ map'ʉ ja ra̱ häi Galilea.
23262	MAT 3:1	Nu̱'ʉ yø pa'ʉ p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ Xuua mi̱ øtra̱ nxixya̱ p'ʉ ja ra̱ häi Judea, mi̱ dʉ'mi̱ bi xihra̱ hya̱ yø ja̱'i̱ bi̱ mpɛti p'ʉ ja ra̱ da̱po.
23266	MAT 3:5	Xa̱ngu̱ yø ja̱'i̱ bi zøp'ʉ 'bʉhra̱ Xuua ngue øxra̱ hya̱ bi̱ ma̱. Bi zøp'ʉ yø ja̱'i̱ bá̱ nɛ̱xpʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Jerusalén, gätho'ʉ yø hni̱ni̱ ja'a̱ ra̱ häi Judea, gätho'ʉ yø xɛqui ngue ra̱ da̱the Jordán, gä bá̱ ɛ̱hyø ja̱'i̱.
23267	MAT 3:6	Nu̱ya yø ja̱'i̱ bi̱ ma̱ ngue ja yø ts'oqui, guehya bi xixya̱bi̱ ra̱ Xuua p'ʉ ja ra̱ da̱the Jordán.
23274	MAT 3:13	Nu̱na̱ ra̱ Jesús bá̱ nɛxpʉ ja ra̱ häi Galilea, bi zøp'ʉ ja ra̱ da̱the Jordán mi̱ 'bʉhra̱ Xuua ngue bi xixya̱bi̱.
23275	MAT 3:14	Pɛ ra̱ Xuua hi̱ngui̱ nne xtí xixya̱bi̱ ra̱ Jesús. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱gä go dí̱ nnegä ngue gui xixya̱gui̱, 'nɛ̱ go gni̱ 'yɛ̱hɛ̱ ngue ga̱ xixya̱'i̱ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23276	MAT 3:15	Pɛ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ Xuua: ―Da̱mi̱ ne ngue gui xixya̱gui̱, porque jatho ga̱ øt'ui'a̱ te gä di̱ ma̱nda Oja ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ja̱na̱ngue ra̱ Xuua bi xixya̱bi̱ ra̱ Jesús.
23277	MAT 3:16	Høntho bi̱ nxixya̱ ra̱ Jesús, bi̱ ma nenthe p'ʉya. Bi̱ nu̱ ngue bi xohra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱'a̱ ra̱ Espíritu Santo, ɛ̱ntho n'na ra̱ paloma p'ʉ i hnu̱, ngue bi zøp'ʉ ja rá̱ ya̱ ra̱ Jesús.
23279	MAT 4:1	Ra̱ Espíritu Santo bi zixpʉ bí ja ra̱ da̱po ra̱ Jesús para ngue ja da̱ sämhya̱ p'ʉ ra̱ zithu̱, da̱ hyonnbi̱ ha di̱ mɛstho ra̱ hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱.
23281	MAT 4:3	Ra̱ zithu̱ p'ʉya bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús. Bi hyonnbi̱ ha di 'yøtra̱ ts'oqui, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø ngue gue'e rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue yø do janʉ da̱ gohi di̱ nthu̱hmɛ̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23282	MAT 4:4	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbra̱ zithu̱: ―Nu̱p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro, nt'ot'i p'ʉ ra̱ hya̱ ngue ɛ̱na̱: “Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ hi̱nda̱ ne da̱ 'yøde te mma̱n'Oja̱, ma̱da̱gue'a̱ da̱ zi ra̱ hmɛ̱ ra̱ ja̱'i̱, pɛ ya hi̱nda̱ zä di̱ m'mʉi”.
23283	MAT 4:5	Ra̱ zithu̱ p'ʉya, bi zixpʉ ja ra̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén, bi̱ ntøp'ʉ ja rá̱ 'bet'e ra̱ ni̱ja̱.
23285	MAT 4:7	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbra̱ zithu̱: ―Xquet'a̱ nt'ot'i ra̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue nu̱na̱ Oja̱, hi̱njonda̱ zännbi̱ te da̱ 'yøt'e para ngue da̱ fa̱di̱ ngue'mø ma̱jua̱ni̱ te mma̱ ogue hi̱n'na̱.
23288	MAT 4:10	Pɛ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'uegue grá̱ zithu̱. Porque nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue hønt'a̱ ra̱ Hmu̱ Oja̱ ja ngue da̱ ma ntha̱nne, hi̱njom ma̱n'na.
23289	MAT 4:11	Nu̱'a̱ ra̱ zithu̱ p'ʉya, bi zop'ʉ ra̱ Jesús, bi̱ ma. Bá̱ ɛ̱hyø anxɛ p'ʉya ngue bi̱ mäts'i.
23290	MAT 4:12	Bi 'yɛ̱hra̱ pa ngue bi̱ n'ofädi ra̱ Xuua. Mi̱ 'yøhra̱ Jesús ngue ya ofädi, bi̱ ma p'ʉya i̱ mpa p'ʉ ja ra̱ häi Galilea.
23293	MAT 4:15	“Nu̱'ʉ yø mmɛ̱ngu̱ p'ʉ ja ra̱ häi Zabulón, 'nɛ̱'ʉ yø mmɛ̱ngu̱ p'ʉ ja ra̱ häi Neftalí, guehya yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ jonna̱ nenzabi, 'nɛ̱'ʉ rá̱ m'mʉp'ʉ ma̱n'na nguadi ra̱ da̱the Jordán, 'nɛ̱p'ʉ ja ra̱ häi Galilea, ja jap'ʉ n'na ra̱ xɛqui ngue 'bʉhyø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío.
23295	MAT 4:17	Ya bi dʉ'mi̱ bi xihra̱ hya̱ yø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'bä'ni̱ mmʉi ngue gui hyɛhmʉ p'ʉ ra̱ nts'o gni̱ 'yohʉ. Ya da̱ guehyø pa ja p'ʉya da̱ 'yu̱ Oja̱ ngue di̱ ma̱nda ua ya.
23296	MAT 4:18	Nu̱p'ʉ ja ra̱ nenzabi Galilea, bi thop'ʉ n'na pa ra̱ Jesús. Ja bi di̱mp'ʉ yoho yø mahua̱ ngue di̱ n'yohʉ. Nu̱'a̱ n'na i Simu̱, 'nɛ̱ xquet'a̱ i Bɛdu. Nu̱na̱ ma̱n'na, ra̱ Andre. Nu̱ya yonc'ɛ̱i̱ ya, mi̱ ɛntyø xit'a̱ p'ʉ ja ra̱ dehe ngue pahua̱.
23297	MAT 4:19	Mi̱ nu̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma ga̱ mmähä n'yø. Ya hi̱ngyø hua̱ guí thɛui ya, sinoque ga̱ xän'na̱ui ha gdi thɛui yø ja̱'i̱ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23298	MAT 4:20	'Bexpi zop'ʉ yø xit'a̱ ngue bi̱ mähä ra̱ Jesús.
23299	MAT 4:21	Mi̱ thohmi̱ts'ʉ ni̱nguep'ʉ p'ʉya, ma̱hømbi̱ di̱mp'ʉ mi̱ yonc'ɛ̱i̱ di̱ n'yohʉ ngue n'nat'a̱ yø papá. Ra̱ Jacobo 'nɛ̱hra̱ Xuua, guehya yø ts'ʉnt'ʉ ra̱ Zebedeo. 'Dap'ʉ mi̱ ohʉ rá̱ papá p'ʉ ja ra̱ barco ngue pøtyø xit'a̱. Ra̱ Jesús bi xifi ngue da̱ mähä.
23300	MAT 4:22	Nu̱ya ts'its'i, 'bexpi̱ mähä ra̱ Jesús, bi zop'ʉ ja ra̱ barco yø papá.
23301	MAT 4:23	Ra̱ Jesús bi̱ n'yo ndap'ʉ bi zä gä ra̱ häi Galilea. Nu̱'mø bi zømp'ʉ ja yø ni̱ja̱ di̱ mpɛti yø judío, xännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ rá̱ hya̱ Oja̱. Xihyø ja̱'i̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ ngue ha di̱ njap'ʉ di zo rá̱ 'yɛ Oja̱ yø ja̱'i̱. 'Nɛ̱ øthe yø ja̱'i̱ di hyɛ̱nni̱. Hønt'a̱ bi zä ma̱n'ʉ hɛ̱mbyø ja̱'i̱, gä øthe.
23302	MAT 4:24	Gätho ra̱ häi Siria bi̱ n'yo ra̱ hya̱ te øtra̱ Jesús. Ja̱na̱ngue nu̱p'ʉ 'bʉhra̱ Jesús bi ts'i̱nnba̱bi̱ to gä xa̱n'ʉ, ndana̱ bi zä ma̱n'ʉ hɛ̱mbi̱. Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ n'youi yø ts'onthi̱ bi ts'i̱nnbi̱ ngue øthe. Bi ts'i̱nnba̱bi̱ yø ja̱'i̱ di gu̱xtyø ts'i 'mø bi gʉ ra̱ n'ʉ n'youi. Da̱ guehyø ja̱'i̱ tu̱dyø gua bi ts'i̱nnba̱bi̱ ra̱ Jesús ngue da̱ 'yøthe.
23303	MAT 4:25	Nu̱p'ʉ ni̱ ma ra̱ Jesús xa̱ndøngu̱ yø ja̱'i̱ tɛnni̱. Bá̱ nɛ̱xi̱'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ häi Galilea. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ häi Decápolis. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Jerusalén. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ häi Judea. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ma̱n'na nguadi ra̱ da̱the Jordán.
23304	MAT 5:1	Bi̱ nu̱ ra̱ Jesús ngue xa̱ndøngu̱ yø ja̱'i̱ bi zøhø. Bi̱ map'ʉ bí ja n'na ra̱ nyu̱ni̱, bi hyoni̱ hapʉ da̱ mi̱. Nu̱'ʉ yø xädi p'ʉya bi̱ mäspʉ hu̱di̱.
23305	MAT 5:2	Nu̱na̱ ra̱ Jesús bi dʉ'mi̱ bi xännba̱ ra̱ hya̱ yø ja̱'i̱. Bi 'yɛ̱mbi̱:
23322	MAT 5:19	Ja̱na̱ngue nu̱yá, nu̱ to bi zä ngue fɛstho ra̱ hya̱ di̱ ma̱nda ra̱ ley, ma̱da̱gue'a̱ zits'ʉtho, 'nɛ̱ da̱ ngu̱'a̱ da̱ xännba̱bi̱ mi̱'da yø ja̱'i̱ ngue da̱ mɛstho ra̱ hya̱, guehna̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue hi̱nga̱ ɛda̱ hnu̱ ma̱nsu̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ na̱. Pɛ nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue da̱ 'yøt'e te mma̱nna̱ ley 'nɛ̱ da̱ ngu̱'a̱ da̱ xännba̱bi̱ mi̱'da yø ja̱'i̱ ngue da̱ 'yøt'e, guehna̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ hnu̱ ma̱nsu̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ na̱.
23327	MAT 5:24	Sinoque bá̱ sohni̱ 'bøt'ehʉ p'ʉ ja ra̱ altar, guá̱ pengui̱ gui̱ nhojpa̱ui ni̱ cu̱. Ja guá̱ pengui̱ gui dä ni̱ 'bøt'ehʉ p'ʉya.
23338	MAT 5:35	'Yo guí ɛ̱xhʉ ntestigo ra̱ häi, porque Oja̱ di̱ ma̱nda gä ra̱ xi̱mhäi, ɛ̱ntho go t'ɛ̱xa̱ ntestigo'a̱. 'Yo guí ɛ̱xhʉ ntestigo ra̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén, porque ja ra̱ da̱st'abi p'ʉ Oja̱, ɛ̱ntho go t'ɛ̱xa̱ ntestigo'a̱.
23353	MAT 6:2	Ja̱na̱ngue nu̱yá, nu̱'mø guí fäxhʉ yø ja̱'i̱ nu̱'ʉ hyoya, 'yo guí̱ nnehʉ ngue 'da di ba̱tyø ja̱'i̱ te guí øthʉ. Porque ngu̱'a̱ øt'i'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja yø ni̱ja̱ 'nɛ̱p'ʉ ja yø caye, høntho nne ngue di 'yɛ̱ts'i̱ ngue da̱ nu̱ yø ja̱'i̱'a̱ ra̱ nho øt'e. Pɛ ma̱jua̱ni̱ te dí xi'a̱hʉ ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ njap'ʉ, nu̱'a̱ ga̱ nnu̱ ma̱nho yø ja̱'i̱ te øt'e, ya hønt'a̱ yø nzäbi'a̱.
23360	MAT 6:9	Ja̱na̱ngue nu̱'mø gá̱ mat'Oja̱hʉ, da̱mi̱ 'yɛ̱mhmʉ: Ma̱ Papá'a̱he guí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue da̱ hnu̱ ma̱nsu̱'i̱.
23382	MAT 6:31	Ja̱na̱ngue nu̱yá, 'yo ma̱thoguitho di tu̱ ni̱ mmʉihʉ ngue sä gui 'yɛ̱mhmʉ: “¿Te 'bɛ'a̱ ga̱ sihʉ ya, o gue te 'bɛ'a̱ ga̱ hehʉ ya?” gui 'yɛ̱mhmʉ.
23384	MAT 6:33	Ja̱na̱ngue nu̱yá, ma̱ da̱tho da̱mi̱ hyoni̱ ha gdi sohʉ rá̱ 'yɛ Oja̱. Nu̱ya yø hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱, da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi gui 'yøthʉ, n'namhma̱ ngue di 'da'i te gäma̱ cosa gui homhmʉ.
23397	MAT 7:12	Tengu̱ gni̱ ne ngue da̱ mäxa̱hʉ yø ja̱'i̱, da̱ ngu̱'a̱ gui 'yøthʉ, da̱mi̱ 'yørpa̱hʉ ra̱ 'bäxte mi̱'da yø ja̱'i̱. Ja ni̱ ga̱xpʉ gätho yø hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ ley, da̱ gue'ʉ yø hya̱ bi 'yotyø pønga̱hya̱ Oja̱.
23405	MAT 7:20	Ja̱na̱ngue dí xi'a̱hʉ ngue nu̱'a̱ te ga̱ 'yo ya yø fɛhni̱ xännba̱te, gue'a̱ gdí pa̱hmʉ te'o'a̱.
23413	MAT 7:28	Mi̱ juahya yø hya̱ bi xännba̱ yø ja̱'i̱ ra̱ Jesús, di 'yødyø ja̱'i̱ ya yø hya̱ bi xifi.
23414	MAT 7:29	Porque yø xännba̱te ngue ra̱ ley hi̱ngui̱ ya̱ ma̱nzaqui 'mø xännba̱te, pɛ nu̱na̱ ra̱ Jesús ɛ̱na̱ nts'ʉt'abitho 'mø xännba̱te, nu̱ te mma̱ ngue di̱ nja gue'a̱ di̱ njahma̱'a̱.
23415	MAT 8:1	Ma̱mbá̱ ɛ̱p'ʉ bí ja ra̱ nyu̱ni̱ ma̱mbi 'bʉhra̱ Jesús, xa̱ngu̱ yø ja̱'i̱ bá̱ n'youi.
23416	MAT 8:2	Bi guat'a̱ n'na ra̱ n'yohʉ mi̱ hɛ̱mbra̱ ts'o'ya p'ʉya. Bi̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉ 'bʉhra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ague grá̱ hmu̱, nu̱'mø guí̱ nne gui 'yørca̱ ra̱ ma̱te gui 'yøthegui, nu̱gä dí pa̱di̱ ngue da̱ zägui ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23417	MAT 8:3	Ra̱ Jesús bi dots'i conná̱ 'yɛ, bi 'yɛ̱mbʉya: ―A̱há̱, dí̱ nne ga̱ øthe'i. Da̱ zä'i ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. Høntho bi̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, nu̱na̱ ra̱ därquɛ̱hi̱ mi̱ 'ya rá̱ do'yo, 'bexpi zä ha mi̱ hɛ̱mbi̱.
23418	MAT 8:4	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ mi̱'ʉ: ―Nu̱yá, 'yo to guí xifi te dá̱ øt'a̱'i̱ ya. 'Be ni̱ ma ya, sømp'ʉ 'bʉhra̱ mmäcja̱. Da̱ nu̱ ngue ya bi zä'i. Da̱mi̱ 'yøtra̱ 'bøt'e tengu̱tho bi̱ ma̱nda ra̱ Moisés ngue da̱ 'yøtyø ja̱'i̱ 'mø bi zä ra̱ 'ya hɛ̱mbi̱. Ja̱na̱ngue da̱ ba̱di̱ gätho yø ja̱'i̱ ngue ya bi zä'i.
23419	MAT 8:5	Nu̱na̱ ra̱ Jesús, mi̱ zømp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Capernaum. Bi̱ ma bá̱ äpra̱ ma̱te n'na ra̱ capita.
23421	MAT 8:7	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ äpra̱ ma̱te: ―Ga̱ mmagä p'ʉ 'mø, ga̱ ma øthegä ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23422	MAT 8:8	Nu̱'a̱ ra̱ capita p'ʉya, ma̱hømbi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―Pɛ ague grá̱ hmu̱, 'yo ga̱di̱ n'ʉni̱. Nu̱gä hi̱mma̱ nsä'be ngue guí cʉrbʉ ja ma̱ ngu̱. A nu̱yá, høntho da̱mi̱ ma̱nya ngue da̱ zä ra̱ ts'ʉnt'ʉ dí xi'i, ya dí pa̱di̱ ngue da̱ zä ra̱ n'ʉ hɛ̱mbi̱.
23424	MAT 8:10	Nu̱na̱ ra̱ Jesús mi̱ 'yøde te xihra̱ capita, di 'yøtho te sifi. Bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱ n'youi p'ʉya: ―Ma̱jua̱ni̱ dí xi'a̱hʉ ngue hi̱njonni̱ judío di pøni̱ ngue gdi ti̱nnbä rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ tengu̱ ga̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱gä na̱ ra̱ n'yohʉ na̱.
23425	MAT 8:11	Nu̱gä dí xi'a̱hʉ ngue xa̱ngu̱ yø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío dí bømp'ʉ ni̱ bøxyadi 'nɛ̱p'ʉ ni̱ yʉhra̱ hyadi, ngue nu̱p'ʉ di̱ ma̱nda Oja̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, 'dap'ʉ di̱ nsi̱hmɛ̱ui ra̱ Abraham, conna̱ Isaac, conna̱ Jacob.
23426	MAT 8:12	A nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ mi̱ jahma̱ ngue xta̱ nzo rá̱ 'yɛ Oja̱ 'nɛ̱ hi̱mbi̱ ne, da̱ t'ɛmp'ʉ thi ja ra̱ 'bɛxu̱i̱'ʉ. Ja di̱ nzomp'ʉ 'nɛ̱ ja di gu̱xpʉ yø ts'i'ʉ.
23427	MAT 8:13	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ capita mi̱ nya̱ui: ―Ni̱ ma ni̱ ngu̱ ya. Nu̱'a̱ ra̱ hya̱ guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue da̱ zä ga̱ øt'e, ya bi̱ nja ya. Ngu̱ ra̱ ora bi̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, 'bexpi zä ra̱ ts'ʉnt'ʉ mi̱'ʉ.