23214	MAT 1:1	Ja ua ra̱ lista ngue yø mboxita ra̱ Jesucristo, guehna̱ ra̱ mbom'mɛto na̱ ngue ra̱ David. Ra̱ David, ra̱ mbom'mɛto na̱ ngue ra̱ Abraham.
23215	MAT 1:2	Ra̱ Abraham, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Isaac. Ra̱ Isaac, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jacob. Ra̱ Jacob, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Judá co 'nɛ̱'ʉ mi̱'da yø n'yohʉ.
23216	MAT 1:3	Ra̱ Judá, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Fares 'nɛ̱hra̱ Zara. Nu̱ ra̱ mamá ya yonc'ɛ̱i̱ ya, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Tamar. Ra̱ Fares, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Esrom. Ra̱ Esrom, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Aram.
23217	MAT 1:4	Ra̱ Aram, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Aminadab. Ra̱ Aminadab, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Naasón. Ra̱ Naasón, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Salmón.
23218	MAT 1:5	Ra̱ Salmón, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Booz. Nu̱ ra̱ mamá na̱ ra̱ Booz ni̱ hu̱ ngue ra̱ Rahab. Ra̱ Booz, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Obed. Nu̱ ra̱ mamá na̱ ra̱ Obed, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Rut. Ra̱ Obed, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Isaí.
23219	MAT 1:6	Ra̱ Isaí, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ da̱st'abi David. Ra̱ David, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Salomón. Nu̱ ra̱ mamá na̱ ra̱ Salomón, gue'a̱ ra̱ 'danxu̱ ma̱rá̱ xisu ndu̱ ra̱ Urías, bi̱ ntha̱tui ra̱ David.
23220	MAT 1:7	Ra̱ Salomón, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Roboam. Ra̱ Roboam, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Abías. Ra̱ Abías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Asa.
23221	MAT 1:8	Ra̱ Asa, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Josafat. Ra̱ Josafat, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Joram. Ra̱ Joram, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Uzías.
23222	MAT 1:9	Ra̱ Uzías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jotam. Ra̱ Jotam, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Acaz. Ra̱ Acaz, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Ezequías.
23223	MAT 1:10	Ra̱ Ezequías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Manasés. Ra̱ Manasés, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Amón. Ra̱ Amón, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Josías.
23224	MAT 1:11	Ra̱ Josías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jeconías co 'nɛ̱hmi̱'da yø n'yohʉ. Gue'a̱ ra̱ pa'a̱ ngue yø judío bi̱ ma ma̱bɛnt'i̱, bi ts'its'i i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Babilonia.
23225	MAT 1:12	M'mɛfa p'ʉya ra̱ Jeconías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Salatiel. Ra̱ Salatiel, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Zorobabel.
23226	MAT 1:13	Ra̱ Zorobabel, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Abiud. Ra̱ Abiud, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Eliaquim. Ra̱ Eliaquim, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Azor.
23227	MAT 1:14	Ra̱ Azor, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Sadoc. Ra̱ Sadoc, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Aquim. Ra̱ Aquim, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Eliud.
23228	MAT 1:15	Ra̱ Eliud, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Eleazar. Ra̱ Eleazar, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Matán. Ra̱ Matán, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jacob.
23229	MAT 1:16	Ra̱ Jacob, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ José, nu̱na̱ rá̱ da̱mme ra̱ Ma̱ya. Guehna̱ ra̱ Ma̱ya rá̱ mamá ra̱ Jesús. A nu̱na̱ ra̱ Jesús, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Cristo, guehna̱ bá̱ t'ɛ̱ts'i̱ ngue di̱ nda̱st'abi.
23245	MAT 2:7	A nu̱na̱ ra̱ Herodes nt'a̱gui̱tho bi zon'ʉ yø n'yohʉ øtra̱ nt'änni̱, ɛ̱na̱ ngue pa̱di̱ te ga̱ 'yo yø sø. Ra̱ Herodes bi 'yänni̱ tema̱ pa bá̱ fʉdi bi̱ nɛ̱qui̱ ra̱ sø.
23255	MAT 2:17	Ra̱ ndødu̱mmʉi bi̱ nja tengu̱tho ra̱ hya̱ bi 'yotra̱ pønga̱hya̱ Jeremías, bi 'yɛ̱na̱:
23256	MAT 2:18	“Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Ramá bi t'øde ngue ja̱njua̱ni̱ ngue ya̱ du̱mmʉi n'na ra̱ xisu, 'nɛ̱ zoni̱. Guehna̱ ra̱ Raquel i zoni̱ ngue xi thopyø ba̱si̱. 'Nɛ̱ hi̱mbi̱ ne xtí̱ nhojpa̱bi̱ rá̱ mmʉi porque ya gä xi du̱ yø ba̱si̱”.
23260	MAT 2:22	Pɛ mi̱ 'yø p'ʉya ngue nu̱na̱ ra̱ Arquelao rá̱ ts'ʉnt'ʉ ra̱ Herodes, guehna̱ mi̱ nda̱st'abi p'ʉ ja ra̱ xɛqui mi̱ nne xtí̱ ma. Porque bi ponnba̱bi̱ ndu̱ rá̱ papá. Ra̱ José p'ʉya bi zu̱ xtí̱ map'ʉ ja ra̱ xɛqui ngue ra̱ häi Judea ma̱di̱ ma̱nda na̱. Ma̱hømbi̱ n'ui̱ ra̱ José p'ʉya, bi sifi ngue di̱ map'ʉ ja ra̱ häi Galilea.
23273	MAT 3:12	Guehna̱ da̱ huanhyø ja̱'i̱ na̱ tengu̱tho 'mø ma̱hoqui ra̱ trigo, n'nani̱ ni̱ ma yø xi. Ra̱ trigo p'ʉya, ma̱pɛti ngue da̱ 'bɛts'i. Nu̱'a̱ rá̱ xi p'ʉya, da̱ t'u̱p'ʉ ja ra̱ sibi hi̱nja̱m'mø da̱ huɛ̱t'i̱.
23279	MAT 4:1	Ra̱ Espíritu Santo bi zixpʉ bí ja ra̱ da̱po ra̱ Jesús para ngue ja da̱ sämhya̱ p'ʉ ra̱ zithu̱, da̱ hyonnbi̱ ha di̱ mɛstho ra̱ hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱.
23281	MAT 4:3	Ra̱ zithu̱ p'ʉya bi guarbʉ 'bähra̱ Jesús. Bi hyonnbi̱ ha di 'yøtra̱ ts'oqui, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø ngue gue'e rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue yø do janʉ da̱ gohi di̱ nthu̱hmɛ̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23283	MAT 4:5	Ra̱ zithu̱ p'ʉya, bi zixpʉ ja ra̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén, bi̱ ntøp'ʉ ja rá̱ 'bet'e ra̱ ni̱ja̱.
23286	MAT 4:8	Ra̱ zithu̱ p'ʉya bi zixpʉ bí ja n'na ra̱ da̱nyu̱ni̱. Bi japi ngue da̱ hyandi̱ gätho yø nación i ja rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. 'Nɛ̱ da̱ hyandi̱ te gä ra̱ nho ga̱ 'bʉi.
23299	MAT 4:21	Mi̱ thohmi̱ts'ʉ ni̱nguep'ʉ p'ʉya, ma̱hømbi̱ di̱mp'ʉ mi̱ yonc'ɛ̱i̱ di̱ n'yohʉ ngue n'nat'a̱ yø papá. Ra̱ Jacobo 'nɛ̱hra̱ Xuua, guehya yø ts'ʉnt'ʉ ra̱ Zebedeo. 'Dap'ʉ mi̱ ohʉ rá̱ papá p'ʉ ja ra̱ barco ngue pøtyø xit'a̱. Ra̱ Jesús bi xifi ngue da̱ mähä.
23301	MAT 4:23	Ra̱ Jesús bi̱ n'yo ndap'ʉ bi zä gä ra̱ häi Galilea. Nu̱'mø bi zømp'ʉ ja yø ni̱ja̱ di̱ mpɛti yø judío, xännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ rá̱ hya̱ Oja̱. Xihyø ja̱'i̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ ngue ha di̱ njap'ʉ di zo rá̱ 'yɛ Oja̱ yø ja̱'i̱. 'Nɛ̱ øthe yø ja̱'i̱ di hyɛ̱nni̱. Hønt'a̱ bi zä ma̱n'ʉ hɛ̱mbyø ja̱'i̱, gä øthe.
23306	MAT 5:3	―Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ nu̱ya ɛ̱ntho hyoya, porque ti̱nyø mmʉi ngue di 'bɛhra̱ nho. Porque guehya yø ja̱'i̱ da̱ zo rá̱ 'yɛ Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ ya.
23307	MAT 5:4	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ tu̱ yø mmʉi. Porque Oja̱ di hojpa̱bi̱ yø mmʉi ya yø ja̱'i̱ ya.
23308	MAT 5:5	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ hi̱ndi 'yɛ̱xpʉ 'bʉhyø mmi̱c'ɛ̱i̱ui. Porque guehya yø ja̱'i̱ da̱ gohmi̱ ra̱ häi ma̱ ya̱t'i̱ ya.
23309	MAT 5:6	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ nu̱ya ho yø mmʉi ngue honi̱ ha di 'yøtra̱ nho, tengu̱tho 'mø di tu̱ma̱nthu̱hu̱ di ja ndu̱mmʉi ngue honi̱ ha di̱ nsi̱hmɛ̱. Porque da̱ mäx Oja̱ ngue da̱ zä da̱ 'yøt'e.
23310	MAT 5:7	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ nu̱ya da̱ 'yøtra̱ ma̱te ngue da̱ mäxyø mmi̱c'ɛ̱i̱ui. Porque guehya yø ja̱'i̱ ya da̱ 'yørpa̱ ra̱ ma̱te Oja̱ ngue da̱ mäts'i.
23311	MAT 5:8	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ ngue hi̱n tema̱ nts'o so yø mmʉi. Porque guehya yø ja̱'i̱ da̱ nu̱ Oja̱ ya.
23312	MAT 5:9	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ nuya da̱ japi ngue di̱ nhojpa̱'ʉ di̱ nsʉi. Porque guehya yø ja̱'i̱ da̱ gohi ngue yø ba̱si̱ Oja̱ ya.
23313	MAT 5:10	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ nu̱ya da̱ zä ra̱ n'ʉ da̱ ts'ʉi ngue honi̱ ha di̱ n'yo xa̱nho. Porque guehya yø ja̱'i̱ da̱ zo rá̱ 'yɛ Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ ya.
23314	MAT 5:11	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ gui̱ nthɛui 'mø bi ts'ʉ'i ngue guí tɛnnga̱hʉ. Da̱ ts'an'a̱hʉ, da̱ ts'än'na̱hʉ yø fɛhni̱.
23328	MAT 5:25	Nu̱'mø bi̱ ma ma̱ ya̱pi̱'a̱hʉ, nu̱'a̱ di ya̱p'a̱hʉ da̱mi̱ nhojpa̱hʉ p'ʉ ja ra̱ 'yu̱, n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ dä'a̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi. Porque nu̱'mø ya bi̱ ndä'a̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi, ra̱ ts'ʉt'abi di dä'a̱hʉ ra̱ policía. Ra̱ policía p'ʉya da̱ zixa̱hʉ fädi.
23348	MAT 5:45	A nu̱'mø gui 'yøthʉ ya yø hya̱ dí xi'a̱hʉ ya, ya di̱ nɛ̱qui̱ ngue yø ba̱si̱'a̱hʉ'a̱ ni̱ Papáhʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ 'mø. Porque ra̱ hyadi bi hoc'a̱ Oja̱, hi̱nga̱ hønnbʉ 'bʉhyø hoja̱'i̱ øtra̱ nho, sinoque 'nɛ̱p'ʉ 'bʉhyø ts'oc'ɛ̱i̱ øtra̱ nho ra̱ hyadi. Ra̱ 'ye p'ʉya, hi̱nga̱ høndyø hoja̱'i̱ 'ye p'ʉ ja yø hua̱hi̱, sinoque 'nɛ̱hyø ts'oc'ɛ̱i̱ 'ye p'ʉ ja yø hua̱hi̱.
23417	MAT 8:3	Ra̱ Jesús bi dots'i conná̱ 'yɛ, bi 'yɛ̱mbʉya: ―A̱há̱, dí̱ nne ga̱ øthe'i. Da̱ zä'i ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. Høntho bi̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, nu̱na̱ ra̱ därquɛ̱hi̱ mi̱ 'ya rá̱ do'yo, 'bexpi zä ha mi̱ hɛ̱mbi̱.
23418	MAT 8:4	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ mi̱'ʉ: ―Nu̱yá, 'yo to guí xifi te dá̱ øt'a̱'i̱ ya. 'Be ni̱ ma ya, sømp'ʉ 'bʉhra̱ mmäcja̱. Da̱ nu̱ ngue ya bi zä'i. Da̱mi̱ 'yøtra̱ 'bøt'e tengu̱tho bi̱ ma̱nda ra̱ Moisés ngue da̱ 'yøtyø ja̱'i̱ 'mø bi zä ra̱ 'ya hɛ̱mbi̱. Ja̱na̱ngue da̱ ba̱di̱ gätho yø ja̱'i̱ ngue ya bi zä'i.
23421	MAT 8:7	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ äpra̱ ma̱te: ―Ga̱ mmagä p'ʉ 'mø, ga̱ ma øthegä ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23427	MAT 8:13	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ capita mi̱ nya̱ui: ―Ni̱ ma ni̱ ngu̱ ya. Nu̱'a̱ ra̱ hya̱ guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue da̱ zä ga̱ øt'e, ya bi̱ nja ya. Ngu̱ ra̱ ora bi̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, 'bexpi zä ra̱ ts'ʉnt'ʉ mi̱'ʉ.
23428	MAT 8:14	Ra̱ Jesús bi̱ map'ʉ ja rá̱ ngu̱ ra̱ Bɛdu. Nu̱'a̱ rá̱ to ra̱ Bɛdu oxpʉ ja rá̱ t'ots'i ngue mi̱ hɛ̱mbra̱ pa.
23429	MAT 8:15	Ra̱ Jesús bi bɛnnba̱ rá̱ 'yɛ ra̱ därquɛ̱hi̱ ngue bi gʉts'i. 'Bexpi zä ra̱ pa mi̱ hɛ̱mbi̱. Nu̱na̱ ra̱ xisu p'ʉya, bi̱ nangui̱ ngue bi hojpi te da̱ zi yø ja̱'i̱.
23434	MAT 8:20	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mp'a̱ ya̱ui: ―Yø haho ja yø 'bido hapʉ säya. Yø ts'ints'ʉ ja yø 'bafi hapʉ säya. Pɛ ra̱ N'yohʉ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱, hi̱n'yʉ rá̱ ngu̱ hapʉ di̱ n'oxi.
23440	MAT 8:26	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø xädi: ―¿Hanja ngue guí su̱hʉ? ¿Ua hi̱nguí̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue ga̱ fäxa̱hʉ? ―bi 'yɛ̱mbi̱. Mi̱ nangra̱ Jesús, bi hɛjpa̱bi̱ ra̱ nda̱hi̱ 'nɛ̱hyø fʉnthe. Mi̱ hɛjpi, 'bexpi̱ nsäya.
23446	MAT 8:32	Ra̱ Jesús bi̱ u̱nna̱ nt'ɛ̱di̱ yø ts'onthi̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―I̱ mähä nʉ bí 'bʉhyø ts'ʉdi 'mø. Ja̱na̱ngue nu̱'ʉ yø ts'onthi̱ bi hyɛp'ʉ yø n'yohʉ mi̱ n'youi, i̱ ncʉrbʉ ja yø mmʉi yø ts'ʉdi. Yø ts'ʉdi p'ʉya, bi gʉ ra̱ 'dihi, bi̱ nhyørbʉ ja ra̱ zabi. Gä ja bi ja̱rbʉ ra̱ dehe.
23449	MAT 9:1	Ra̱ Jesús bi yʉrbʉ ja ra̱ barco ngue da̱ ma, di̱ ma ma̱n'na nguadi ra̱ zabi ha bí ja rá̱ hni̱ni̱.
23455	MAT 9:7	Ra̱ därquɛ̱hi̱ p'ʉya, bi̱ nangui̱, bi̱ ma rá̱ ngu̱.
23457	MAT 9:9	Mi̱ ma ra̱ Jesús, ni̱ nthop'ʉ ja rá̱ oficina n'na ra̱ n'yohʉ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Mateo, nu̱na̱ jʉmba̱ ra̱ mɛ̱nyu̱ yø ja̱'i̱ ja te pä. Mi̱ nu̱ ra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ma ga̱ mmɛ n'yø, ga̱ øt'e ngue ma̱ xädi'i ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ra̱ Mateo p'ʉya, bi zop'ʉ rá̱ oficina ngue bi̱ mɛ ra̱ Jesús.
23463	MAT 9:15	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbya ya̱ui: ―Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ ts'ofo ngue da̱ nu̱ ra̱ ntha̱ti̱, hi̱ngui̱ 'bʉ ndu̱mmʉi ngue da̱ 'yɛtyø mmʉi mɛ̱nte 'dap'ʉ 'bʉhmʉ ra̱ novio. Njarbʉtho ma̱ xädigä ya, hi̱ngui̱ ɛtyø mmʉi ngue 'daua dí̱ n'yo'be. Pɛ bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ pa ngue da̱ ziga̱gui̱ ma̱ nsʉi'be. Nu̱'a̱ ra̱ pa'a̱ p'ʉya, mfa̱di̱ ngue da̱ zä da̱ 'yɛtyø mmʉi ya ma̱ xädi 'mø.
23467	MAT 9:19	Ra̱ Jesús bi̱ nangbʉ mi̱ hu̱di̱, bi̱ mɛ'a̱ sits'i. Bi̱ mähä yø xadi.
23472	MAT 9:24	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: ―Da̱mi̱ pømhmʉ ua. Nu̱na̱ ra̱ hmu̱te 'bʉcua, hi̱ngui̱ tu̱ na̱, i a̱tho na̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱. Pɛ nu̱ya yø ja̱'i̱ ya̱ui ra̱ Jesús, i̱ thentho, porque pa̱di̱ ngue ya xi du̱ ra̱ hmu̱te.
23473	MAT 9:25	Mi̱ bøn'athi gätho yø ja̱'i̱ p'ʉya, ra̱ Jesús bi thop'ʉ brá̱ 'bɛnna̱ hmu̱te. Bi bɛnnba̱ rá̱ 'yɛ ra̱ hmu̱te bi gʉts'i. Ra̱ hmu̱te p'ʉya bi bɛ̱nna̱te, bi̱ nangui̱.
23476	MAT 9:28	Mi̱ yʉrbʉ ja rá̱ ngu̱ ra̱ Jesús, bi guatyø xädä. Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ui ngue da̱ zä ga̱ øt'ä na̱ te guí xicui ya? Yø xädä p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―A̱há̱ grá̱ Hmu̱, dí ɛ̱c'ɛ̱i̱'be ngue da̱ zä gui 'yøt'e ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23487	MAT 10:1	Ra̱ Jesús bi zo'ʉ 'dɛ'ma̱ yoho yø xädi ya xi huanhni̱. Bi u̱nna̱ ts'ɛdi ngue da̱ 'yøthe yø ja̱'i̱ n'youi yø ts'onthi̱, da̱ gue'ʉ yø ja̱'i̱ hɛ̱mbi̱ n'na ma̱ 'dan'yo ma̱ n'ʉ, da̱ 'yøthe.
23488	MAT 10:2	Ja ua yø thu̱hu̱ ya 'dɛ'ma̱ yonc'ɛ̱i̱ yø representante ra̱ Jesús. Rá̱ mʉdi rá̱ thu̱hu̱ ra̱ Simu̱, nu̱'a̱ i̱ nhu̱ta̱ m'mɛfa ngue ra̱ Bɛdu. Ra̱ Andre nu̱na̱ rá̱ n'yohʉ ra̱ Bɛdu. Ra̱ Jacobo, 'nɛ̱hra̱ Xuua, guehya yø ts'ʉnt'ʉ ra̱ Zebedeo ya.
23489	MAT 10:3	Ra̱ Lipe. Ra̱ Bartolomé. Ra̱ Toma̱. Ra̱ Mateo nu̱na̱ ra̱ ngʉthäi. Ra̱ Jacobo nu̱na̱ rá̱ ts'ʉnt'ʉ ra̱ Alfeo. Ra̱ Lebeo nu̱na̱ ja ma̱n'na ra̱ thu̱hu̱ ngue ra̱ Tadeo.
23490	MAT 10:4	Ra̱ Simu̱ nu̱na̱ n'youi ra̱ partido ngue ra̱ cananista. 'Nɛ̱hra̱ Judas Iscariote nu̱na̱ bi dä ra̱ Jesús.
23491	MAT 10:5	Nu̱ya 'dɛ'ma̱ yoho yø xädi ra̱ Jesús, bi 'yɛt'i ngue da̱ ma̱nna̱ hya̱. Rá̱ mʉdi bi 'yɛ̱mbi̱: ―'Yo gni̱ mähä p'ʉ ja rá̱ m'mʉhyø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío. 'Nɛ̱ 'yo guí cʉthʉ p'ʉ ja yø hni̱ni̱ ja'a̱ ra̱ ra̱ häi Samaria.
23511	MAT 10:25	Nu̱ ra̱ xädi, di̱ m'mʉi ngue ra̱ conforme, ngue da̱ thogui tengu̱tho da̱ thohrá̱ xännba̱te. Ra̱ hmi̱qui̱ p'ʉya, di̱ m'mʉi ngue ra̱ conforme, ngue da̱ thogui tengu̱tho da̱ thohrá̱ hmu̱. Nu̱'mø ngue bi̱ nu̱ ma̱n'ʉgä yø ja̱'i̱, gui hu̱qui̱ ngue drá̱ zithu̱, goma̱ gue'a̱hʉ hi̱nda̱ nu̱ mma̱n'ʉ'a̱hʉ yø ja̱'i̱ ngue guí tɛnnga̱hʉ.
23521	MAT 10:35	Dá̱ ɛ̱cä ua ngue di̱ nja'a̱ di̱ nsʉhyø ja̱'i̱. Ra̱ ts'ʉnt'ʉ di̱ nsʉhmi̱ ra̱ papá. Ra̱ hmu̱te di̱ nsʉhmi̱ ra̱ mamá. Ra̱ ts'i̱huɛ di̱ nsʉhmi̱ rá̱ cä.
23530	MAT 11:2	Ra̱ Xuua ya mi̱ ofädi bi 'yøde te øtra̱ Cristo. Ja̱na̱ngue bi̱ mɛnhni̱ yoho yø xädi ngue bá̱ nya̱ui ra̱ Jesús.
23532	MAT 11:4	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbya ya̱ui: ―Ni̱ mɛ ya, bá̱ xihmi̱ ra̱ Xuua'a̱ te ra̱ hya̱ gá̱ nu̱ui bi̱ nja. Xihmi̱ ya yø hya̱ gá̱ 'yøhmi̱ dí̱ mma̱ngä.
23534	MAT 11:6	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui ra̱ ja̱'i̱ hi̱nha di gohrá̱ mmʉi ngue ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱.
23555	MAT 11:27	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: ―Nu̱'a̱ ma̱ Papá, bi däqui gätho yø cosa ngue ga̱ ma̱nda. Hi̱njongui pøni̱ ngue da̱di̱ mpa̱hmi̱ xa̱nho'a̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱, sinoque hønsɛ'a̱ rá̱ Papá di̱ mpa̱hmi̱. Hi̱njongui pøni̱ ngue da̱di̱ mpa̱hmi̱'a̱ ra̱ Papá, sinoque hønsɛ'a̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ di̱ mpa̱hmi̱. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ neprá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱ ngue da̱ ba̱di̱ te'o na̱ rá̱ Papá, da̱ zä da̱ ba̱di̱.
23571	MAT 12:13	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ n'yohʉ mi̱'ʉ rá̱ 'yɛ: ―Da̱mi̱ majni̱ 'yɛ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ra̱ n'yohʉ p'ʉya bi̱ macrá̱ 'yɛ, pɛ 'bexpi zä rá̱ 'yɛ mi̱ 'ʉ. Bi gohi tengu̱tho ja'a̱ ma̱n'na rá̱ 'yɛ.
23604	MAT 12:46	Ra̱ Jesús tobe ya̱duitho yø ja̱'i̱ 'mø mi̱ zøhrá̱ mamá conyø n'yohʉ. 'Bäp'ʉ thi, i̱ nnepe da̱ ts'ohra̱ Jesús ngue di̱ nya̱ui.
23618	MAT 13:10	Ra̱ Jesús bi guatyø xädi, bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Hanja ngue guí honi̱ te gni̱ hyɛjpa̱ yø hya̱ guí xihyø ja̱'i̱?
23619	MAT 13:11	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø xädi: ―Nu̱ya yø hya̱ hi̱ngui̱ fa̱di̱ ha di̱ ma̱nda Oja̱ yø ja̱'i̱, nu̱na̱ Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ i̱ nne na̱ ngue da̱ di̱nni̱ mmʉihʉ hanja ya yø hya̱ ya. Pɛ nu̱'ʉ mi̱'da yø ja̱'i̱, hi̱nda̱ di̱nyø mmʉi ya yø hya̱ ya.
23632	MAT 13:24	Ra̱ Jesús bi hyoni̱ te gui hyɛjpa̱bi̱ n'na ra̱ hya̱ bi xihyø ja̱'i̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱ua ja ra̱ xi̱mhäi di̱ ma̱nda Oja̱, ja nnøpe ngue rá̱ hua̱hi̱ ua Oja̱ bi thu̱hra̱ hoga̱ hmu̱dä.
23636	MAT 13:28	Ra̱ hmu̱ p'ʉya bi 'yɛ̱mbyø hmi̱qui̱ ya̱ui: “Gue'a̱ ma̱ nsʉigä'be bi du̱'ʉ yø paxi guí̱ mma̱mmi̱ ya”. Yø hmi̱qui̱ p'ʉya bi 'yɛ̱mbra̱ hmu̱: “¿Ua guí̱ nne ga̱ ma xat'ähe yø paxi n'youi ra̱ trigo?” bi 'yɛ̱mbi̱.
23645	MAT 13:37	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø xädi: ―Nu̱'a̱ bi̱ du̱hra̱ hoga̱ hmu̱dä, gue'a̱ ra̱ N'yohʉ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱'a̱.
23660	MAT 13:52	Ra̱ Jesús ma̱hømbi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: ―Nu̱ ra̱ xännba̱te ngue ra̱ ley, nu̱'mø da̱ gohi ngue ma̱ xädi, ma̱'da'yo di xädi ha di zo rá̱ 'yɛ Oja̱, ya ma̱n'na xa̱ngu̱ yø hya̱ da̱ ba̱di̱. Da̱ gohi tengu̱tho n'na ra̱ n'yohʉ xa̱ngu̱ te pɛspʉ ja rá̱ ngu̱, jap'ʉ yø cosa ngue yø nyogui, xi̱mmi̱ jap'ʉ yø cosa ngue ma̱'da'yo.
23661	MAT 13:53	Ra̱ Jesús høntho bi juadi bi xihyø ja̱'i̱ ya yø hya̱ bi hyɛqui, bi̱ ma p'ʉya.
23667	MAT 14:1	Nu̱'ʉ yø pa'ʉ, nu̱p'ʉ ja ra̱ häi Galilea mi̱ nda̱st'abi ra̱ Herodes. Ra̱ Herodes mi̱ 'yøde te mma̱nyø ja̱'i̱ ngue xa̱ngu̱ yø milagro øtra̱ Jesús.
23668	MAT 14:2	Ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱ ja yø 'bɛfi p'ʉ ha 'bʉi: ―Nu̱gä dí ɛ̱na̱ ngue xpi bɛ̱nna̱te'a̱ ra̱ Xuua mi̱ øtra̱ nxixya̱. Ja̱na̱ngue sä øtyø milagro ―bi 'yɛ̱na̱.
23671	MAT 14:5	Ra̱ Herodes mi̱ sihna̱ ra̱ hya̱ na̱, bi̱ ne xta̱ hyo ra̱ Xuua, pɛ hi̱mbi̱ zä porque ra̱ Herodes bi zu̱ yø ja̱'i̱. I pa̱di̱ ngue gätho yø ja̱'i̱ i̱ mma̱ ngue rá̱ pønga̱hya̱ Oja̱ na̱ ra̱ Xuua.
23672	MAT 14:6	Pɛ mi̱ zøhrá̱ pa bi̱ nsänni̱go ra̱ Herodes. Nu̱na̱ rá̱ t'i̱xu̱ ra̱ Herodías bi yʉrbʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ xi pɛtra̱ Herodes ngue sänni̱go, bi̱ mʉhra̱ hnɛ̱i̱ p'ʉya. Ra̱ Herodes di ho te øtra̱ hmu̱te.
23673	MAT 14:7	Ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbra̱ hmu̱te: “Nu̱'mø tema̱ cosa gui 'yäqui, nu̱gä ga̱ 'da'i”, bi 'yɛ̱mbi̱.
23674	MAT 14:8	Ra̱ hmu̱te p'ʉya bi̱ ma bá̱ änná̱ mamá te 'bɛ'a̱ da̱ 'yädi. Mi̱ xihrá̱ mamá te da̱ 'yäp'ʉ ya, bi̱ ma ra̱ hmu̱te, bi 'yɛ̱mbra̱ Herodes: “Da̱mi̱ 'dacrá̱ ya̱ ra̱ Xuua nu̱na̱ mi̱ 'yøtra̱ nxixya̱, dá̱ o ra̱ mohi”, bi 'yɛ̱mbi̱.
23677	MAT 14:11	Bá̱ jät'a̱ n'na ra̱ mohi, bi t'u̱nna̱ hmu̱te. Ra̱ hmu̱te p'ʉya, bi däprá̱ mamá.
23680	MAT 14:14	Mi̱ zøhra̱ barco bá̱ o ra̱ Jesús, bi bøni̱. Pɛ ya ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ. Ra̱ Jesús bi huɛ̱cyø ja̱'i̱ p'ʉya, bi 'yøthe yø därquɛ̱hi̱ bi zispa̱bi̱ yø ja̱'i̱.
23684	MAT 14:18	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbyø xädi: ―Bí 'dacjʉ ua yø thu̱hmɛ̱ conyø hua̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23694	MAT 14:28	Ra̱ Bɛdu p'ʉya bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―A nu̱'mø ngue gue'e grá̱ Hmu̱, da̱mi̱ 'yøt'e ngue da̱ zä ga̱ n'yogä ma̱xøts'e ra̱ dehe. Ga̱ søngä p'ʉ ga̱rá̱ ɛ̱hɛ̱.
23695	MAT 14:29	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Gue bá̱ 'yo 'mø ―bi 'yɛ̱mbi̱. Ra̱ Bɛdu p'ʉya bi ga̱p'ʉ ja ra̱ barco, ni̱ 'yo ma̱xøts'e ra̱ dehe ngue da̱ zømp'ʉ bá̱ ɛ̱hra̱ Jesús.
23712	MAT 15:10	Ra̱ Jesús bi zonhyø ja̱'i̱, bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'yøhmʉ xa̱nho ya yø hya̱ ga̱ mma̱ngä ya. Da̱mi̱ 'yɛ̱t'a̱mmʉihʉ.
23715	MAT 15:13	Ra̱ Jesús ɛ̱ntho 'mø mi̱ da̱di̱: ―Nu̱'a̱ ma̱ Papágä bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ o rá̱ 'yɛ, da̱ zijpʉ ha 'bʉhyø ja̱'i̱.
23717	MAT 15:15	Ra̱ Bɛdu bi 'yɛ̱mbra̱ Jesús: ―Da̱mi̱ xicje te ga̱ mbønya yø hya̱ gá̱ hyɛqui ngue te si ra̱ ja̱'i̱.
23718	MAT 15:16	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―¿Ua xquet'a̱ hi̱ngui̱ ti̱nni̱ mmʉihʉ hanja ya yø hya̱ dí̱ mma̱ngä?
23726	MAT 15:24	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ xisu: ―Nu̱gä bá̱ pɛnga̱gui̱ Oja̱ ngue høndyø judío ga̱ fäts'i. Porque yø judío ɛ̱ntho yø dɛ'yo ya xa̱ n'uɛ̱ni̱, ngue hi̱njongui̱ fädi.
23728	MAT 15:26	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ xisu ya̱ui: ―Pɛ nu̱'mø ngue 'bet'o go ga̱ fäxa̱'i̱, 'nɛ̱ hi̱ngrá̱ judío, ya sʉtho 'mø da̱ tha̱nnba̱ ra̱ hmɛ̱ yø ba̱si̱, ngue yø fo'yo di t'u̱nni̱.
23729	MAT 15:27	Ra̱ xisu p'ʉya bi 'yɛ̱mbi̱: ―A̱há̱, grá̱ Hmu̱, gue'a̱ guí̱ mma̱. Pɛ yø fo'yo, gue'ʉ yø xɛmhmɛ̱ täp'ʉ ja ra̱ mɛ̱xa̱ si̱hmɛ̱ yø hmu̱ si'ʉ.
23730	MAT 15:28	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbra̱ xisu ya̱ui: ―Ague grá̱ xisu, guí ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱ xa̱ndønho ngue da̱ zä di̱ nja'a̱ te guí̱ mma̱. Ja̱na̱ngue di̱ nja ya. Nu̱'a̱ rá̱ t'i̱xu̱ ra̱ xisu mi̱ n'youi ra̱ ts'onthi̱ p'ʉya, 'bexque'a̱ bi zä.
23743	MAT 16:2	Ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø ngue ra̱ nde, guí ɛ̱mhmʉ: “Xta̱ nho ra̱ tiempo ya, porque ja yø zøgu̱i̱”.