23214	MAT 1:1	Ja ua ra̱ lista ngue yø mboxita ra̱ Jesucristo, guehna̱ ra̱ mbom'mɛto na̱ ngue ra̱ David. Ra̱ David, ra̱ mbom'mɛto na̱ ngue ra̱ Abraham.
23215	MAT 1:2	Ra̱ Abraham, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Isaac. Ra̱ Isaac, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jacob. Ra̱ Jacob, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Judá co 'nɛ̱'ʉ mi̱'da yø n'yohʉ.
23216	MAT 1:3	Ra̱ Judá, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Fares 'nɛ̱hra̱ Zara. Nu̱ ra̱ mamá ya yonc'ɛ̱i̱ ya, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Tamar. Ra̱ Fares, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Esrom. Ra̱ Esrom, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Aram.
23222	MAT 1:9	Ra̱ Uzías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jotam. Ra̱ Jotam, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Acaz. Ra̱ Acaz, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Ezequías.
23224	MAT 1:11	Ra̱ Josías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jeconías co 'nɛ̱hmi̱'da yø n'yohʉ. Gue'a̱ ra̱ pa'a̱ ngue yø judío bi̱ ma ma̱bɛnt'i̱, bi ts'its'i i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Babilonia.
23225	MAT 1:12	M'mɛfa p'ʉya ra̱ Jeconías, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Salatiel. Ra̱ Salatiel, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Zorobabel.
23227	MAT 1:14	Ra̱ Azor, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Sadoc. Ra̱ Sadoc, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Aquim. Ra̱ Aquim, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Eliud.
23228	MAT 1:15	Ra̱ Eliud, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Eleazar. Ra̱ Eleazar, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Matán. Ra̱ Matán, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ Jacob.
23229	MAT 1:16	Ra̱ Jacob, ra̱ papá na̱ ngue ra̱ José, nu̱na̱ rá̱ da̱mme ra̱ Ma̱ya. Guehna̱ ra̱ Ma̱ya rá̱ mamá ra̱ Jesús. A nu̱na̱ ra̱ Jesús, ni̱ hu̱ ngue ra̱ Cristo, guehna̱ bá̱ t'ɛ̱ts'i̱ ngue di̱ nda̱st'abi.
23231	MAT 1:18	Ngu̱na̱ bá̱ njap'ʉ bá̱ mi̱hra̱ Jesucristo. Nu̱na̱ ra̱ Ma̱ya ya xi̱ nhohra̱ hya̱ ngue di̱ ntha̱tui ra̱ José. Pɛ hante ngue da̱ mɛ, ya mi̱ ha̱ rá̱ ba̱si̱. Pɛ ra̱ Espíritu Santo'a̱ bi japi ngue bi hya̱ rá̱ ba̱si̱.
23242	MAT 2:4	Nu̱na̱ ra̱ da̱st'abi bi zonhni̱ gätho'ʉ yø hmu̱ yø mmäcja̱, da̱ guehyø xännba̱te ngue ra̱ ley. Bi 'yørpa̱ ra̱ nt'änni̱ ngue hapʉ ja ngue di̱ mi̱hra̱ Cristo nu̱na̱ bá̱ ɛ̱x Oja̱ ngue di̱ nda̱st'abi.
23246	MAT 2:8	Mi̱ xifi hanja p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ Herodes bi 'yɛ̱mbi̱: ―Ni̱ mähä Belén, bá̱ homhmʉ ra̱ 'uɛne asta̱ gue'mø guá̱ ti̱mhmʉ. Nu̱'mø guá̱ ti̱mhmʉ p'ʉya, gdí 'yɛ̱hmi̱ ua ngue guí xicjʉ njua̱ni̱, n'namhma̱ ngue 'nɛ̱qui̱ ga̱ mma ngue ga̱ ma tha̱nne ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23249	MAT 2:11	Mi̱ zømp'ʉ ja ra̱ ngu̱, bi yʉt'a̱mbo. Bi̱ nu̱ ngue 'bʉp'ʉ ra̱ 'uɛne conna̱ Ma̱ya rá̱ mamá. Gä bi̱ nda̱ntyøhmu̱'ʉ yø n'yohʉ ngue bi da̱nne ra̱ 'uɛne. Bi xʉhyø 'bɛni̱ ngue bi hya̱hra̱ oro op'ʉ, conna̱ hoga̱ bopo ma̱hotho ga̱ yʉni̱ 'nɛ̱ ma̱n'na ra̱ hoga̱ bopo ni̱ hu̱ ngue ra̱ mirra, gä bi u̱nni̱.
23251	MAT 2:13	Mi̱ ma ya yø n'yohʉ, nu̱'a̱ n'na rá̱ anxɛ Oja̱ bi̱ nu̱ ra̱ José 'mø mi̱ n'a̱ha̱ ngue bi̱ n'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ nangui̱ n'na zihma̱ntho, guí sixra̱ 'uɛne co 'nɛ̱hrá̱ mamá. Gui 'dagui, i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Egipto. Ja bá̱ m'mʉp'ʉ asta̱ gue'mø ga̱ xi'i ngue guá̱ pengui̱. Porque nu̱yá, ra̱ Herodes da̱ hyonna̱ 'uɛne ngue da̱ hyo ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23252	MAT 2:14	Nxu̱i̱tho'a̱ ra̱ ora'a̱, pɛ ra̱ José n'na zihma̱ntho bi̱ nangui̱ ngue bi zixra̱ 'uɛne conná̱ mamá. Bi̱ ma, i̱ ma Egipto.
23254	MAT 2:16	Mi̱ ba̱hra̱ Herodes ngue nu̱ya yø n'yohʉ bi̱ nya̱ui ngue honna̱ 'uɛne ya hi̱n'i̱ mengbʉ ha 'bʉi, ma̱n'natho bi̱ mbøcuɛ p'ʉya. Bi̱ mɛnhyø soldado p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Belén ngue bá̱ ho yø ts'ʉnt'ʉ nu̱'ʉ 'bʉ'a̱ nyo jɛya pani̱ ga̱i̱. Gätho ma̱thɛ̱t'i̱ ra̱ hni̱ni̱ Belén bi tho yø ts'ʉnt'ʉ. Porque yø n'yohʉ bi xifi ngue hi̱ngui̱ tho'a̱ nyo jɛya xi̱ mʉdi bi̱ nu̱ ra̱ sø.
23258	MAT 2:20	―A nu̱yá, da̱mi̱ sixra̱ ts'ʉnt'ʉ conná̱ mamá, i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Israel. Porque ya bi du̱ ra̱ Herodes nu̱na̱ mi̱ nne xta̱ hyo ra̱ ts'ʉnt'ʉ ya ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23259	MAT 2:21	Nu̱na̱ ra̱ José p'ʉya, bi zixra̱ ts'ʉnt'ʉ conná̱ mamá, bi̱ ma i̱ map'ʉ ja ra̱ häi Israel.
23264	MAT 3:3	Nu̱na̱ ra̱ Xuua guehna̱ bi̱ ma̱nna̱ pønga̱hya̱ Isaías 'mø mi̱ nya̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: “Da̱ t'øde te da̱ ma̱n'a̱ n'na nc'ɛ̱i̱ da̱ ma̱nna̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ da̱po ngue da̱ 'yɛ̱na̱: Da̱mi̱ nsähʉ ya, porque ya bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ Hmu̱, da̱ 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱”.
23265	MAT 3:4	Nu̱ rá̱ he ra̱ Xuua, gue'ʉ yø xingu̱ ra̱ cameyo ntøt'e ngue ra̱ u̱lu. Di̱ ngʉt'a̱ n'na ra̱ xifani̱. Nu̱'a̱ te si p'ʉya, yø mmäcja̱ t'a̱xi̱ mi̱ sa. 'Nɛ̱ ra̱ t'afi t'asa ti̱mp'ʉ ja ra̱ da̱po mi̱ si.
23268	MAT 3:7	Mi̱ nu̱ ra̱ Xuua ngue ma̱ndøngu̱ dyø judío 'bʉp'ʉ ni̱ 'yɛ̱hɛ̱ di xixya̱bi̱. 'Bʉp'ʉ yø fariseo, 'bʉp'ʉ yø saduceo. Bi 'yɛ̱mbʉya: ―Guí øthʉ tengu̱tho øtyø c'ɛ̱ya̱ ngue 'da'mø bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ sibi. Xiya, ¿hague gni̱ pa̱hmʉ ngue bá̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ nda̱te castigo di̱ nja?
23270	MAT 3:9	'Yo sä guí ɛ̱na̱ ngue ya hi̱nte guí jahʉ ngue yø mbom'mɛto'a̱hʉ ra̱ Abraham. Porque dí xi'a̱hʉ ngue nu̱ua ja yø do ja ua, da̱ zä da̱ 'yøt'Oja̱ ngue da̱ bøcua yø mbom'mɛto ra̱ Abraham.
23271	MAT 3:10	Guí øthʉ tengu̱tho yø za hi̱ngui̱ zʉdi, guí̱ njathʉ p'ʉya. Pɛ ya ja ra̱ acha da̱ 'yɛxyø za. Gätho yø za hi̱ngui̱ nne di̱ nzʉdi, da̱ t'ɛts'i ngue da̱ ma nt'u̱di̱.
23272	MAT 3:11	A nu̱gui̱, ma̱jua̱ni̱ ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ i̱ mma̱ ngue da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o, guehya da̱di xixya̱bi̱ conna̱ dehe ya. Pɛ bá̱ ɛ̱p'ʉ ma̱n'na da̱ 'yøtra̱ nxixya̱ conna̱ sibi 'mø bi ha̱'a̱hʉ ra̱ ts'ɛdi ra̱ Espíritu Santo. Nu̱na̱, ma̱n'na ta̱te na̱ ngue nu̱gä. ¿Hapʉ gue ga̱ sʉcä tengu̱ na̱?
23277	MAT 3:16	Høntho bi̱ nxixya̱ ra̱ Jesús, bi̱ ma nenthe p'ʉya. Bi̱ nu̱ ngue bi xohra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱'a̱ ra̱ Espíritu Santo, ɛ̱ntho n'na ra̱ paloma p'ʉ i hnu̱, ngue bi zøp'ʉ ja rá̱ ya̱ ra̱ Jesús.
23278	MAT 3:17	Bi t'ø p'ʉya ngue bá̱ nya̱ Oja̱ ma̱ya̱, bi 'yɛ̱na̱: ―Nu̱na̱ 'bʉcua ya, guehna̱ ma̱ Ts'ʉnt'ʉ da̱di̱ ma̱di̱. A nu̱yá, ja̱njua̱ni̱ ngue ja ga̱mpähä conná̱ nguehna̱ ―bi 'yɛ̱na̱.
23282	MAT 4:4	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbra̱ zithu̱: ―Nu̱p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro, nt'ot'i p'ʉ ra̱ hya̱ ngue ɛ̱na̱: “Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ hi̱nda̱ ne da̱ 'yøde te mma̱n'Oja̱, ma̱da̱gue'a̱ da̱ zi ra̱ hmɛ̱ ra̱ ja̱'i̱, pɛ ya hi̱nda̱ zä di̱ m'mʉi”.
23283	MAT 4:5	Ra̱ zithu̱ p'ʉya, bi zixpʉ ja ra̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén, bi̱ ntøp'ʉ ja rá̱ 'bet'e ra̱ ni̱ja̱.
23284	MAT 4:6	Bi 'yɛ̱mbi̱: ―Nu̱'mø gue'e rá̱ Ts'ʉnt'ʉ'i Oja̱ ya, da̱mi̱ nsäcua ya. Porque nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ra̱ hya̱ ngue ɛ̱na̱: “Nu̱na̱ Oja̱, da̱ pɛnhyø anxɛ ngue da̱ mä'i. Da̱ 'yøt'e ngue njana̱te gdi søt'a̱ häi, n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ ʉn'na̱ ni̱ gua yø do” ―bi 'yɛ̱mbi̱.
23285	MAT 4:7	Mi̱ da̱hra̱ Jesús, bi 'yɛ̱mbra̱ zithu̱: ―Xquet'a̱ nt'ot'i ra̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue nu̱na̱ Oja̱, hi̱njonda̱ zännbi̱ te da̱ 'yøt'e para ngue da̱ fa̱di̱ ngue'mø ma̱jua̱ni̱ te mma̱ ogue hi̱n'na̱.
23286	MAT 4:8	Ra̱ zithu̱ p'ʉya bi zixpʉ bí ja n'na ra̱ da̱nyu̱ni̱. Bi japi ngue da̱ hyandi̱ gätho yø nación i ja rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. 'Nɛ̱ da̱ hyandi̱ te gä ra̱ nho ga̱ 'bʉi.
23288	MAT 4:10	Pɛ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱mbi̱: ―Da̱mi̱ 'uegue grá̱ zithu̱. Porque nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue hønt'a̱ ra̱ Hmu̱ Oja̱ ja ngue da̱ ma ntha̱nne, hi̱njom ma̱n'na.
23291	MAT 4:13	Bá̱ sop'ʉ ra̱ hni̱ni̱ Nazaret, bi̱ ma da̱ni̱ m'mʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Capernaum. Nu̱na̱ ra̱ hni̱ni̱ na̱, ja jarbʉ ja ra̱ nenzabi nu̱p'ʉ di̱ ntøt'a̱ häiui ra̱ Zabulón conna̱ häi Neftalí.
23296	MAT 4:18	Nu̱p'ʉ ja ra̱ nenzabi Galilea, bi thop'ʉ n'na pa ra̱ Jesús. Ja bi di̱mp'ʉ yoho yø mahua̱ ngue di̱ n'yohʉ. Nu̱'a̱ n'na i Simu̱, 'nɛ̱ xquet'a̱ i Bɛdu. Nu̱na̱ ma̱n'na, ra̱ Andre. Nu̱ya yonc'ɛ̱i̱ ya, mi̱ ɛntyø xit'a̱ p'ʉ ja ra̱ dehe ngue pahua̱.
23299	MAT 4:21	Mi̱ thohmi̱ts'ʉ ni̱nguep'ʉ p'ʉya, ma̱hømbi̱ di̱mp'ʉ mi̱ yonc'ɛ̱i̱ di̱ n'yohʉ ngue n'nat'a̱ yø papá. Ra̱ Jacobo 'nɛ̱hra̱ Xuua, guehya yø ts'ʉnt'ʉ ra̱ Zebedeo. 'Dap'ʉ mi̱ ohʉ rá̱ papá p'ʉ ja ra̱ barco ngue pøtyø xit'a̱. Ra̱ Jesús bi xifi ngue da̱ mähä.
23300	MAT 4:22	Nu̱ya ts'its'i, 'bexpi̱ mähä ra̱ Jesús, bi zop'ʉ ja ra̱ barco yø papá.
23303	MAT 4:25	Nu̱p'ʉ ni̱ ma ra̱ Jesús xa̱ndøngu̱ yø ja̱'i̱ tɛnni̱. Bá̱ nɛ̱xi̱'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ häi Galilea. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ häi Decápolis. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Jerusalén. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ häi Judea. Bá̱ nɛ̱xi'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ma̱n'na nguadi ra̱ da̱the Jordán.
23308	MAT 5:5	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ hi̱ndi 'yɛ̱xpʉ 'bʉhyø mmi̱c'ɛ̱i̱ui. Porque guehya yø ja̱'i̱ da̱ gohmi̱ ra̱ häi ma̱ ya̱t'i̱ ya.
23310	MAT 5:7	Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ nu̱ya da̱ 'yøtra̱ ma̱te ngue da̱ mäxyø mmi̱c'ɛ̱i̱ui. Porque guehya yø ja̱'i̱ ya da̱ 'yørpa̱ ra̱ ma̱te Oja̱ ngue da̱ mäts'i.
23317	MAT 5:14	Nu̱'a̱ te gni̱ 'yohʉ ya, i̱ nnu̱dyø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi. Gue'a̱hʉ, tengu̱tho n'na ra̱ nyot'i di yorbʉ ja ra̱ 'bɛxu̱i̱, i̱ nnu̱tho gätho yø ja̱'i̱. Gue'a̱hʉ, tengu̱tho n'na ra̱ hni̱ni̱ 'mø bi ja ma̱xøts'e ra̱ nyu̱ni̱, i̱ nnu̱tho gätho yø ja̱'i̱.
23320	MAT 5:17	A nu̱yá, 'yo guí ɛ̱mhmʉ ngue dá̱ ɛ̱hɛ̱ ga̱ ha̱cä ra̱ ley bi 'yotra̱ Moisés, ogue ga̱ ha̱cä'ʉ yø hya̱ bi̱ nxännba̱te yø pønga̱hya̱ Oja̱. Nu̱'a̱, hi̱n'na̱'a̱. Sinoque dá̱ ɛ̱hɛ̱ ngue nu̱'a̱ te gäma̱ hya̱ mma̱mp'ʉ ja ra̱ ley, gä gue'a̱ ga̱ thogä'a̱.
23321	MAT 5:18	Nu̱gä ma̱jua̱ni̱ te dí xi'a̱hʉ, mɛ̱nte ngue di siguetho ja ra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱ 'nɛ̱hra̱ häi, nu̱'a̱ te gäma̱ hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ ley, ni̱ xi̱nga̱ n'na ra̱ letra, ni̱ xi̱nga̱ n'na ra̱ punto di sä ngue da̱ tha̱qui̱ asta̱ gue'mø bi̱ nja gätho'a̱ tema̱ hya̱ nt'ot'i.
23323	MAT 5:20	Nu̱gä dí xi'a̱hʉ ngue nu̱'mø guí̱ nne di̱ ncʉ'a̱hʉ p'ʉ di̱ ma̱nda Oja̱, ma̱ da̱tho nne ngue xtá̱ ndønho te gdi̱ n'yohʉ, ngue'a̱ te ga̱ 'yo yø xännba̱te ngue ra̱ ley 'nɛ̱'a̱ te ga̱ 'yo yø fariseo.
23324	MAT 5:21	Ya xcá̱ 'yøhmʉ yø hya̱ bi sännba̱bi̱ yø ndiua ma̱nja̱m'mø ngue bi t'ɛ̱mbi̱: “'Yo grá̱ hyote. A nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue di̱ nhote, jatho da̱ tha̱spa̱ ra̱ güɛnda ngue da̱ ma ra̱ castigo”, bi t'ɛ̱mbi̱.
23325	MAT 5:22	Pɛ nu̱gä dí xi'a̱hʉ ngue nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ nu̱ ma̱n'ʉ rá̱ cu̱, jatho da̱ tha̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda. A nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue xihyø ts'omhya̱ rá̱ cu̱ 'mø ya̱ui, jatho ngue di̱ mpɛti yø ts'ʉt'abi da̱ hya̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda. Nu̱ to ɛ̱mbi̱ ngue ra̱ ndonda rá̱ cu̱, da̱ ma ra̱ ni̱du̱ hapʉ di̱ nzø.
23326	MAT 5:23	A nu̱yá, xi'mø guí̱ mmap'ʉ ja ra̱ altar ngue guá̱ ørpa̱hʉ ra̱ 'bøt'e Oja̱, 'nɛ̱ ja da̱ sop'ʉ ni̱ mmʉi ngue hi̱ngui̱ ho te xcá̱ 'yørpa̱ ni̱ cu̱hʉ, ya hi̱nguá̱ øthʉ ra̱ 'bøt'e.
23327	MAT 5:24	Sinoque bá̱ sohni̱ 'bøt'ehʉ p'ʉ ja ra̱ altar, guá̱ pengui̱ gui̱ nhojpa̱ui ni̱ cu̱. Ja guá̱ pengui̱ gui dä ni̱ 'bøt'ehʉ p'ʉya.
23328	MAT 5:25	Nu̱'mø bi̱ ma ma̱ ya̱pi̱'a̱hʉ, nu̱'a̱ di ya̱p'a̱hʉ da̱mi̱ nhojpa̱hʉ p'ʉ ja ra̱ 'yu̱, n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ dä'a̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi. Porque nu̱'mø ya bi̱ ndä'a̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi, ra̱ ts'ʉt'abi di dä'a̱hʉ ra̱ policía. Ra̱ policía p'ʉya da̱ zixa̱hʉ fädi.
23330	MAT 5:27	Ya xcá̱ 'yøhmʉ ra̱ hya̱ bi sännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ ngue bi t'ɛ̱mbi̱: “'Yo grá̱ 'yots'om'mäi”.
23334	MAT 5:31	Ya xcá̱ 'yøhmʉ ya yø hya̱ bi sännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ 'mø yø pa xa̱ thogui ngue bi t'ɛ̱mbi̱: “Nu̱ to da̱ ne da̱ 'yɛnná̱ xisu, i jatho da̱ nangra̱ sʉcua̱ ngue ra̱ nxu̱ni̱”.
23336	MAT 5:33	Ya xcá̱ 'yøhmʉ ya yø hya̱ bi sännba̱bi̱ yø ndiua 'mø yø pa xa̱ thogui ngue bi t'ɛ̱mbi̱: “Nu̱'mø guí ɛ̱xhʉ ntestigo Oja̱ ngue ma̱jua̱ni̱ di̱ nja'a̱ ra̱ hya̱ guí̱ mma̱mhmʉ, ya ja ts'ɛditho ngue gui 'yøthʉ'a̱ te ra̱ hya̱ ga̱di ya̱rpa̱ ni̱ mmi̱c'ɛi̱hʉ ngue di̱ nja”.
23339	MAT 5:36	'Yo guí ɛ̱na̱ ngue da̱ zä da̱ t'øc'a̱ ni̱ ya̱ 'mø hi̱mma̱ jua̱ni̱ te guí̱ mma̱mhmʉ. Porque ni̱ ya̱hʉ, ni̱ xi̱nga̱ n'na ni̱ xta̱hʉ da̱ zä gui 'yøthʉ ngue xtá̱ nt'axi ogue xtá̱ mpothi.
23340	MAT 5:37	A nu̱'mø guí̱ nne gui̱ ma̱mhmʉ n'na ra̱ hya̱, njua̱ntho da̱mi̱ ma̱mhmʉ ngue'mø da̱ zä, ogue hi̱nda̱ zä. Porque ra̱ ja̱'i̱ ngue rá̱ n'youi ra̱ zi̱thu̱, hi̱ngui̱ t'ɛ̱c'ɛ̱i̱ te mma̱, ja̱na̱ngue ngue honi̱ te ɛ̱xa̱ ntestigo.
23341	MAT 5:38	Ya xcá̱ 'yøhmʉ yø hya̱ bi sännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ 'mø yø pa xa̱ thogui ngue bi t'ɛ̱mbi̱: “Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ hya̱mba̱ rá̱ dä rá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui, xquet'a̱ da̱ tha̱mba̱bi̱ rá̱ dä. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøjpa̱ yø ts'i rá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui, xquet'a̱ da̱ t'øjpa̱ yø ts'i”.
23342	MAT 5:39	Pɛ nu̱gä dí xi'a̱hʉ, ngue nu̱'a̱ te ra̱ nts'o øt'a̱hʉ n'na ra̱ ja̱'i̱, 'yo ga̱di cospa̱hʉ. Hante gue nu̱'mø to bi̱ mɛp'a̱ ni̱ hmi̱hʉ, da̱mi̱ u̱nma̱n'na nguadi ni̱ hmi̱ ngue da̱ mɛ'mi̱.
23343	MAT 5:40	A nu̱'mø to guí tu̱pi̱, 'nɛ̱ di ya̱p'a̱'i̱ ngue ä'i ni̱ pahni̱, co 'nɛ̱hni̱ tu̱hu̱ da̱mi̱ u̱nni̱.
23345	MAT 5:42	Nu̱'mø te'o da̱ 'yä'a̱hʉ n'na ra̱ cosa, da̱mi̱ u̱nni̱. Nu̱'a̱ te'o da̱ mi̱p'a̱hʉ n'na ra̱ cosa, da̱mi̱ hmi̱ti̱.
23346	MAT 5:43	Ya xcá̱ 'yøhmʉ'ʉ yø hya̱ bi sännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ 'mø yø pa xa̱ thogui ngue bi t'ɛ̱mbi̱: “Da̱mi̱ ma̱hni̱ amigohʉ. A nu̱'ʉ sʉ'a̱hʉ, 'yo ga̱di̱ ma̱hmʉ'ʉ”, bi t'ɛ̱mbi̱.
23348	MAT 5:45	A nu̱'mø gui 'yøthʉ ya yø hya̱ dí xi'a̱hʉ ya, ya di̱ nɛ̱qui̱ ngue yø ba̱si̱'a̱hʉ'a̱ ni̱ Papáhʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ 'mø. Porque ra̱ hyadi bi hoc'a̱ Oja̱, hi̱nga̱ hønnbʉ 'bʉhyø hoja̱'i̱ øtra̱ nho, sinoque 'nɛ̱p'ʉ 'bʉhyø ts'oc'ɛ̱i̱ øtra̱ nho ra̱ hyadi. Ra̱ 'ye p'ʉya, hi̱nga̱ høndyø hoja̱'i̱ 'ye p'ʉ ja yø hua̱hi̱, sinoque 'nɛ̱hyø ts'oc'ɛ̱i̱ 'ye p'ʉ ja yø hua̱hi̱.
23353	MAT 6:2	Ja̱na̱ngue nu̱yá, nu̱'mø guí fäxhʉ yø ja̱'i̱ nu̱'ʉ hyoya, 'yo guí̱ nnehʉ ngue 'da di ba̱tyø ja̱'i̱ te guí øthʉ. Porque ngu̱'a̱ øt'i'da yø ja̱'i̱ p'ʉ ja yø ni̱ja̱ 'nɛ̱p'ʉ ja yø caye, høntho nne ngue di 'yɛ̱ts'i̱ ngue da̱ nu̱ yø ja̱'i̱'a̱ ra̱ nho øt'e. Pɛ ma̱jua̱ni̱ te dí xi'a̱hʉ ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ njap'ʉ, nu̱'a̱ ga̱ nnu̱ ma̱nho yø ja̱'i̱ te øt'e, ya hønt'a̱ yø nzäbi'a̱.
23356	MAT 6:5	A nu̱'mø ngue guí̱ mmat'Oja̱hʉ, 'yo guí øthʉ tengu̱tho øtyø ja̱'i̱ ngue hi̱ngyø mmʉi ga̱ 'yøt'a̱ te øt'e. Di ho te ørbʉ ja yø ni̱ja̱ ngue 'bäi ha ga̱ mmat'Oja̱. I̱ nnepe ngue da̱ nu̱ gätho yø ja̱'i̱ te øt'e. Da̱ guep'ʉ ja yø caye i̱ mmat'Oja̱ p'ʉ ni̱ ma. Pɛ nu̱gä ma̱jua̱ni̱ te dí xi'a̱hʉ ngue nu̱'a̱ ga̱ nnu̱ma̱nho yø ja̱'i̱ te øt'e, ya hønt'a̱ yø nzäbi'a̱.
23357	MAT 6:6	Pɛ nu̱'a̱hʉ, nu̱'mø guí̱ mmat'Oja̱hʉ, da̱mi̱ cʉt'a̱mbo ni̱ ngu̱hʉ, tøtra̱ goxthi, da̱mi̱ ma̱t'Oja̱hʉ p'ʉya. A nu̱na̱ Oja̱ ni̱ Papáhʉ, ja 'bʉp'ʉ ha guí 'bʉhmʉ na̱, go nnu̱ dra̱ mhmat'Oja̱ guí ørbʉ ja ni̱ ngu̱hʉ na̱, 'nɛ̱ go da̱ gu̱t'a̱hʉ na̱.
23362	MAT 6:11	Da̱mi̱ 'dacje ra̱ hmɛ̱ n'na pa ngu̱ n'na pa.
23363	MAT 6:12	'Nɛ̱ da̱mi̱ pu̱nnga̱ ma̱ ts'oquihe, tengu̱tho gähe xquet'a̱ da̱di pu̱nnba̱he to hi̱ngui̱ ho te ørca̱he.
23364	MAT 6:13	Da̱mi̱ fäxca̱he ngue hi̱nga̱ øt'ähe ra̱ nts'o. Da̱mi̱ ya̱nje ngue ra̱ nts'o. Porque nu̱'i̱, gue'e ga̱di̱ mma̱ndasɛ, jasɛ ni̱ ts'ɛdi, guí ta̱te para za̱ntho. Da̱ ngu̱t'a̱tho.
23366	MAT 6:15	Pɛ nu̱'mø hi̱nguí̱ nne guí pu̱nnba̱bi̱ ni̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui te øt'a̱hʉ, nu̱'a̱ ni̱ Papáhʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ xquet'a̱ hi̱ndi̱ pu̱n'na̱ ni̱ ts'oquihʉ 'mø.
23381	MAT 6:30	Porque guesɛ Oja̱ øt'e ngue ma̱zihotho gui̱ nɛ̱qui̱ yø døni̱ bí ja da̱po. Bí ja da̱po ya, pɛ ni̱xu̱di̱ p'ʉya, di̱ nzø p'ʉ ja ra̱ orno. Goma̱ gue'a̱hʉ ngue hi̱ndi̱ he'a̱hʉ Oja̱. Pɛ hi̱ngá̱ ɛgui ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ xa̱nho ngue fäxa̱hʉ Oja̱.
23383	MAT 6:32	Porque yø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi, hønt'a̱ te da̱ zi 'nɛ̱'a̱ te da̱ hye ni̱ ma yø mmʉi honi̱. Pɛ nu̱'a̱hʉ, nu̱'a̱ ni̱ Papáhʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, ya pa̱di̱ ngue guí homhmʉ gätho ya yø cosa ya.
23384	MAT 6:33	Ja̱na̱ngue nu̱yá, ma̱ da̱tho da̱mi̱ hyoni̱ ha gdi sohʉ rá̱ 'yɛ Oja̱. Nu̱ya yø hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱, da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi gui 'yøthʉ, n'namhma̱ ngue di 'da'i te gäma̱ cosa gui homhmʉ.
23388	MAT 7:3	¿Hanja yø ja̱'i̱ ngue ja xa̱ngu̱ yø ts'oqui, guehya nne da̱ hya̱spa̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱ ngue ts'ʉdyø ts'oqui ja ya? Tengu̱tho 'mø guí xihni̱ cu̱ ngue oxra̱ häi rá̱ dä, pɛ nu̱'i̱ p'ʉya, ra̱ biga di o ni̱ dä.
23389	MAT 7:4	Ya hi̱nda̱ zä gui 'yɛ̱mni̱ cu̱: “Ague n'yø, tø ga̱ ha̱hmi̱ ra̱ häi o ni̱ dä”, gui 'yɛ̱mbi̱. A nu̱'i̱ p'ʉya, hi̱n ga̱di̱ u̱nna̱ güɛnda ngue ra̱ biga oxni̱ dä.
23390	MAT 7:5	Ya hi̱nni̱ 'yu̱p'ʉ te guí̱ mma̱. 'Be da̱mi̱ hya̱hra̱ biga o ni̱ dä n'namhma̱ da̱ zä gui hya̱mba̱ ra̱ häi o rá̱ dä ni̱ cu̱.
23391	MAT 7:6	Nu̱na̱ ra̱ hya̱ guí̱ nnu̱ ma̱ndʉxquihʉ, nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue ma̱ndønts'o drá̱ mmʉi hi̱nda̱ zä gui xihmʉ ra̱ hya̱. Porque n'na ra̱ cosa xa̱ndʉxqui, hi̱ngui̱ sä di t'u̱nyø fo'yo. Nu̱'mø bi̱ ncuɛ ra̱ fo'yo, da̱ za'a̱hʉ. Xi̱mma̱ngu̱ n'na ra̱ cosa ngue ma̱ndø mma̱di̱tho, hi̱ngui̱ sä di t'u̱nyø ts'ʉdi, porque ra̱ ts'ʉdi di 'da'mi̱, da̱ nɛp'ʉ häi'a̱ te guí u̱nhnʉ.
23392	MAT 7:7	Nu̱na̱ Oja̱ di 'da'i te guí homhmʉ. Da̱mi̱ 'yäpi te guí̱ nnehʉ. Nu̱ te gui hyoni̱, gui ti̱ni̱. Nu̱'mø gá̱ jätra̱ goxthi ngue gui̱ nzohmʉ Oja̱, da̱ xoc'a̱hʉ.
23395	MAT 7:10	Ogue ra̱ hua̱ da̱ 'yäprá̱ ba̱si̱, hi̱ngra̱ c'ɛ̱ya̱ di u̱nni̱.
23396	MAT 7:11	A nu̱yá, i ja ni̱ ts'oquihʉ, pɛ guí pa̱di̱ guí u̱nna̱ cosa nu̱'a̱ xa̱nho ni̱ ba̱si̱hʉ. Ma̱n'natho'a̱ ni̱ Papáhʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ ngue xa̱ndønho te di 'da'a̱hʉ 'mø gui 'yäphʉ.
23398	MAT 7:13	Mɛ̱nte guí 'bʉhmʉ ua ja ra̱ xi̱mhäi, da̱mi̱ hya̱xhʉ ra̱ 'yu̱ njua̱ntho. A nu̱yá, para ngue da̱ zä gui hya̱xhʉ na̱ ra̱ 'yu̱ na̱, da̱mi̱ cʉthʉ p'ʉ ja ra̱ goxthi̱ hi̱ngui̱ xi̱di̱. Porque nu̱na̱ ra̱ 'yu̱ ni̱ ma ni̱du̱ hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nhɛ̱nni̱ yø ja̱'i̱ na̱, ngue xa nxi̱di̱ ra̱ goxthi 'nɛ̱ xa̱ nxi̱di̱ ra̱ 'yu̱. Pɛ ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ ni̱ map'ʉ.
23407	MAT 7:22	Nu̱'mø bi zønna̱ pa da̱ tha̱spa̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱, xa̱ndøngu̱ yø ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱ngui̱: “Grá̱ hmu̱, grá̱ hmu̱. Xquet'a̱ 'nɛ̱cähe dá̱ xicähe yø ja̱'i̱ te'o'i. 'Nɛ̱ conni̱ thu̱hu̱ dá̱ øthegähe yø ja̱'i̱ mi̱ n'youi yø ts'onthi̱. 'Nɛ̱ conni̱ thu̱hu̱ dá̱ øt'ähe xa̱ngu̱ yø milagro”, da̱ 'yɛ̱ngui̱.
23408	MAT 7:23	Nu̱'mø dá̱ tha̱cä p'ʉya, ga̱ ɛ̱mbi̱: “Da̱mi̱ 'uemhmʉ ua dí 'bʉcä, porque hi̱mma̱ amigo'a̱hʉ. Porque høndra̱ nts'o xquí̱ n'yohʉ”, ga̱ ɛ̱mbi̱.