23216	MAT 1:3	Peres Zera khama vakadiabi'i kohana ada Judá. Vakadiamia kohana Tamar oniki. Esrom kaabi'i ada Peres kohana. Arão kaabi'i ada Esrom kohana.
23231	MAT 1:18	Hari. Vara ovani'aki bana hida Jesus Cristo biva'bana'iki kamahini varani hini. Maria oniki ida Jesus kaamia. Joséa binofiki ida Maria-ra kanagamohavini. Joséa bivi'omaravini oadani kajahavido'ihi ida Maria. Ni-Joséa bivaisa'iki. Ma'onahai Jahaki vani ada Maria-ra vaisa'ara. Nokiariha ada Ma'onahai Jahaki.
23239	MAT 2:1	Hari. Judéia kaarabonia 'bana'aha ada Jesus, Belém sidajia. Jesua biva'banaki kari arabo kaka'da'dini ada Iroji. Jesua biva'banaki kari vani, nokiabiininira ada boviri karaho ja'di. Arabo napaja safinia bivikhamananiki kaniaja vahojaki adani makhira boviri-ra vada avani'asibakhiaki, avigaja kaimoni ida namitha'iariki. Vakadihojai oamani hiki ida. Judeus kaija'ari vihiriha adani. Hari. Vanoki'aha ada boviri ja'di, vaabono vakani'akhama'aha: —Judeus kaija'ari vakadika'da'di ja'di 'bana'ina karajomini o boviri ja'di. Anako'dihava ada isai tanaki. Oniaroa, vaibavia ai vihi'aha, Judéia kaarabonia Jerusaléa avikha'aha.
23242	MAT 2:4	Hari. Iroji va'ora baranaha'aha adani sasidotxi vavaka'da'diva, judeus kaija'ari vaka'ojomo'iva abono khama kidiania vajoronina. Va'ora nana'dohi'aha ada Iroji: —Hana hini ibavia 'banaki bana ada ija'ari hahavi vakadika'da'di Cristoa oniki?
23243	MAT 2:5	Vagathani'ihi ida Iroji kana'dohi: —Judéia kaarabonia, Belém kasidajini vania 'banara bana ada. 'Bo'dakari Deus athi namoniva abono kohana binajiri'iki ida papira afojora:
23245	MAT 2:7	Oniaroa, Iroji abono-ra ni'aha: —Va'ora okorijanahaki bana adani makhira boviri-ra vanoki'iki, isai-ra vakaragavini naothinia, ovahonariahiki bana ada abinina. Oniaroa, Iroji va'ora kaboa'i'aha adani makhira boviri-ra vanoki'iki, hi'adani safini khamananina kaniaja vikha'iki. Kidiania vikhajakosi'aha. Ni-ija'ari vahoariha o'oiki vakadiania. Irojia ni-binofiki ida vahoariha vakadivarani avigavini. Hari, va'ora nana'dohi'aha: —Hana hina masiko nokiabiininira ada boviri ja'di?
23246	MAT 2:8	Kidina'dohi vagathanivini naothinia Iroji va'ora karona'aha Belém sidajia avikha'ina. Va'ora honaria'aha: —Avikha'a Belém sidajia mahija isaia bivahojaki ibavini-ra avanana'dohivini. Avakaragaha, vajoi bana hida mahija hora avanava'isohivini. Onofiki jaboni ida isai-ra onavanavanahavini okanamasivira kaimoni — va'ora ni'aha.
23249	MAT 2:11	Oniaroa, Jesua bivahojaki gora avakhanoha, avikhajakosi'aha, va'ora vanoki'aha adani isai, kidiamia vihiki. Jesus viaha vakajo'atharari'aha vakanamasivi'aha. Oniania, vadaina-ra avarabikhai'aha, vidioni'ihi ida va'iga Jesus kaimoni. Vano'a'aha ouro, incenso, miha hikia. Kaidivaki ida ouro oniki. Misai mitxaki kaidivaki fori hiki ida incenso, miha hiki.
23254	MAT 2:16	Oniaroa, Iroji va'ora nokhaha adani makhira boviri-ra vanoki'iki vajoina kidiania. Abono-ra ni'aha: —Hora vakorijanaha'iki adani makhira. Jokoa vajoijanariha adani kodiania. Hari, ihamahikaraho'aha ada Iroji. Oniaroa, bikava'ihoki'ihi ida makhira vakadivarani, badara hoarani boviri ja'di-ra vanokibiinini'avini. Va'ora honariaha adani kidisorara isai makhira isani-ra vanaabinihavini. Va'ora ni'aha: —Belém sidajia avikha'a mahija makhira isani-ra va'ora avanako'dihavini sidaji bodinia, sidaji hararania jaboni. Makhira isani badara 'bamikia vakabadarariki, vakabadaraki kaho-ra jaboni avakaraga'ihi, va'ora vanaabini bana. Va'ajihi'aha adani sorara, vanaaba'ihi ida Iroji athi.
23258	MAT 2:20	Deus ibavi kaija'arinia bini'aha: —Vaabinihahavi'iki adani isai-ra vanaabinivini-ra vanofiki. José, gaamanani'a va'ora avajoi'a adani isai, kidiamia vihiki Israel kaarabonia.
23260	MAT 2:22	Hari, Joséa bikamitha'ihi ida ija'ari vakadivarani: —Abini'iki ada arabo kaka'da'dini Iroji. Judéia kaarabonia hojaki ada Iroji kohana kaisai Arquelau oniki, ovari maina ada Judéia kaaraboni kaija'arini vakadika'da'di hira — vakhani'aha. Oniani ida José vajoina-ra finivini hija. Vadamia Deua binava'isohi'ianaha ada José: —José, hari'a Judéia kaarabonia avajoi! Galiléia kaaraboni maina avikha — Deua bini'aha ada José vadamia. Oniaroa, avikha'aha Galiléia kaarabonia. Avakhano'aha.
23264	MAT 3:3	'Bo'dakari Deus athi namoniva abono, Isaías kohana onikia vara bivani'ajora'iki ada João Batista. Isaías kohana athi jiriki hojaki Deus athi kapapirani pitania, niha: “Amasia hojaki ada makhira, ija'ari-ra vara ni'a'aha athi 'barakia: ‘Amaakariki ida avakadika'da'di kaikahina kamahini. Vanasohi bana ida avakadimahi, avakadika'da'di khana-ra vanaviahanokha bana!’ ” Nihi ida Deus athi.
23266	MAT 3:5	Jerusalém sidaji kaija'arini vaipohiki João Batista kani-ra avanikhabakhiaki. Judéia kaaraboni kaija'arini jaboni vaipohiki João Batista kani-ra avanikhabakhiaki. Jordão vainia hojaki ida ibavi ipohiki kaija'arini João Batista kani-ra avanikhabakhiaki. Vaipohi'oamanira adani ija'ari João Batista kavarani-ra vakamithavini-ra vanofiki.
23267	MAT 3:6	Vakava'ipahinivini vanofivini ida vakadihojai asohiriki afohahavi, oniania Deus kania vara vavani'avini Deus bina'biraja kaimoni. Vara vavani'avini naothinia, João Batista va'ora kana'aha afohanana Jordão vaini onikia.
23268	MAT 3:7	Hari. João Batista kania avikhaki adani farisio vaipohiki, sadosio vihiki. Farisio vaoniki vanaabajahakiki ida vakadija'ari avikhananavaki vakadihojai. Vanofiki jaboni João Batista va'ora kanavini. João Batista va'ora ni'aha: —Jahari kabadani-ra avakava'ipahinivini-ra avakahi'badaraki a'oni. Deua bikaronaki bana ida avakadihojai asohiriki abosini. Ni-avakaabokaki ida Deu-ra avakorijanahavini.
23273	MAT 3:12	Vara ni'ianaha ada João Batista. Ija'ari-ra kavarajomivini ida trigo 'ba'dani aka'diririhaki: —Aka'diririhaki ida trigo 'ba'dani aaniaja kaimoni ida ba'ba'da asafini. Anabavihi ida trigo 'ba'dani so'oroa. Siho kabodinia anahokahi'ihi ida asafini. Nimania jaboni ida onaothia khaki ija'ari-ra kanahoarihakhamavini. Va'ora aniki adani ija'ari hojai asohirikia vakahojaiki, ija'ari hojai asohikia vakahojaiki vahararana. Ovari va'ora vahojaki adani ija'ari hojai asohikia vakahojaiki kidiania. Va'ora nahokahiki adani hojai asohirikia vakahojaiki Ibavi Jaharika'oaki siho kaihimiriki kania — va'ora ni'aha ada João Batista.
23294	MAT 4:16	Bakibakiki fori hiki ida vakadiarabo vavaibaviki. Hari. Vanokiki bana ida vagani fori hiki karaho. Vagahahaviki bana ida vaibavi. Va'ora navagaki bana adani ija'ari vaabiniki fori vihiki. Ni-Deu-ra avigariha adani.” Nimania ida Deus athi kapapirani Isaías kohana binajiri'iki. Isaías kohana vara bivani'a'bo'da'iki hihida vaibavia Jesus aadahaonina, oniani ida kidivarani nanamithani hi'ia.
23295	MAT 4:17	Hari. Cafarnaum sidajia Jesus hojana vara bivani'a'ihi ida moni jahaki. Va'ora ni'aha adani ija'ari: —Avakadihojai asohiriki-ra vakava'ipahinika'oa bana. Maakari'iki ida mahi Deus ija'ari hahavi-ra vaka'da'divini — va'ora ni'aha ada Jesus.
23296	MAT 4:18	Oniaroa, Galiléia 'dako vadinia khabaoniha ada Jesus. Va'ora kanokiha adani araba abono vi'bamiki vakatahafahaki. Aajojahiki Simão Pedro, kajo'ojahiki André.
23297	MAT 4:19	Va'ora kani'aha ada Jesus: —Hora vavaipohiha mahija badani hoariha a'onira oka'ojomo'ivini. A'onira oka'ojomo'ivini hiki ija'ari vahoariha-ra avakaboa'ivini kodija'ari vihira kaimoni — va'ora ni'aha ada Jesus.
23299	MAT 4:21	Avikha'ianaha adani Jesus, va'ora vakanokiha adani araba abono vakahoariha vi'bamiki vakadiabi'i khama. Aajojahiki Tiago, kajo'ojahiki João. Vakadiabi'i Zebedeu oniki. Vakahagi kabodinia vahojaki adani. Bada vakhaniki adani tahafa-ra avakanaja'divini. Jesus va'ora baranahaha adani vi'bamiki: —Hora vavaipohiha!
23300	MAT 4:22	Jorakia vakahagi-ra vakanahojaha'aha. Vakaamina'aha ada vakadiabi'i. Jesu-ra vavaipohiha'aha. Avikha'aha.
23301	MAT 4:23	Hari. Galiléia kaaraboni kaibavinia aadahaoni'aha ada Jesus. Judeus kaija'ari Deu-ra vara vani'avini kagorani vaipohikia okhajakosioni'aha. Va'ora aka'ojomo'ioniha adani ija'ari. Jesus va'ora akanamonionivini hida Deus athi, ija'ari hahavi vakadika'da'di ada Deus. Va'ora anaihotaki jaboni adani ija'ari vakavamoniki. Ipohiki ida vakadikavamoni.
23304	MAT 5:1	Hari. Jesus va'ora noki'aha adani ija'ari vaipohiki. Oniania, ogaimori'aha arabo namahikia vithima'o'aha, kidipohi-ra va'ora ka'ojomo'ira kaimoni. Vajoroni'aha kidiania vavithiribanaoni'aha. Jesus va'ora ni'aha:
23314	MAT 5:11	Vara ni'ianaha ada Jesus: —Kodipohi avihini mani ida vahoariha onii jaharikia a'onira vani'avini hija, a'onira vanajahariharivini hija jaboni, korijanahia vara vavani'aki bana ida varani avihini jaboni. Hari'a avava'ini soko iniva bana. Deus a'onira kajoamoraki bana a'oni.
23317	MAT 5:14	Lamparina fori avihiki a'oni. Aha'diki ida lamparina, ni-bakibakini kania vahojaki adani ija'ari. Vagaki fori hihi ida avakadihojai jahaki; Deus kahagihi-ra anavagahi ija'ari hahavi vakadimoni. Hari. Sidaji arabo namahiki namania hojaki fori avihiki a'oni. Ahojariki ida sidaji. Ahojariki jaboni ida avakadihojai, ija'ari hahavia vanokiki ida.
23318	MAT 5:15	Varaja akaasiaki kabodinia ahojaki kaimoni hirihi ida lamparina aha'diki. Anaibavihi ida lamparina aha'diki nama, ija'ari gora bodinia vahojaki-ra navagaja kaimoni.
23321	MAT 5:18	Vakava'ihoki bana hida kodivarani. Nama, arabo hiki hojani oadani, ni-ihimirihi ida Deus kava'isohihi, ni-athi pitani pa'itxi hoarani Deua bini'aki avisonirihi, namithahahaviki bana ida varani Deua bini'aki. Namithahahaviki bana ida varani Deua bivava'isohihijora'iki, nama, arabo hiki ihimini viahania.
23323	MAT 5:20	A'onira onava'isohivini judeus kaija'ari vaka'ojomo'iva abono, farisio khama jaboni vaabono vara vavani'a'badaraki: “Jahaki ida akadihojai. Anaabajahakiki ida Deus kava'isohihi jiriki.” Vakhani'badarana. Ni-vanaabajahakiki ida Deus va'ora honariavini hiki. Va'oaniaro fori avihihi; ni-Deua khai bini'aki bana ida ka'da'di avihini kidiania.
23330	MAT 5:27	Vara ni'ianaha ada Jesus: —Avarigaki ida Deus kava'isohihi jiriki: “Hari'a makhira bivi'omava ida hoariha kagamo. Hari'a gamoa bivi'omava ada hoariha kamakhira. Jahari kabadani ida hojana hiki.” Asohiki ida Deua bivava'isohihi'bo'daki athini.
23334	MAT 5:31	Hari. Vara ni'iana ada Jesus: —Hojaki ida Deus kava'isohihi jiriki hoariha: “Makhira binofiki ida kidigamo-ra nahojahavini, binahojahavini viahania kidigamo-ra no'avini hiva ida papira jiriki kidigamo hijanaria kaimoni.” Asohiki ida Deua bivava'isohihi'bo'da'iki athini. Hovani a'onira onava'isohijahakiki bana ho Deua binofikia. Gamo makhira hoariha-ra vi'omaravini kaba'i kidimakhira binahojahahi, gamo hoariha-ra anakarara kaimoni, Jahari kahojaia kahojaiki ada makhira. Makhira hoariha bianakara'ihi ida gamo kidimakhira binahojaha'iki, jaharihi ida hojani hi'iki. Jaharihi jaboni ida makhira anakarani hi'iki kahojai.
23346	MAT 5:43	Asia vara niha ada Jesus: —Avakadi'ojomo'ihi abono a'onira vanava'isohibakhiavini hiki ida Deus kava'isohihi jiriki: “Va'ora nakaidiva bana adani kadava'ahi ka'oa. Hari'a va'ora nakaidiva adani vaimajahahiriki.” Vakhaniha. Hovani a'onira onava'isohijahakiki bana ho Deua binofikia. Va'ora nakaidiva bana adani a'onira vakaimajahariki. Deu-ra vakanikharia mahija a'onira vanajaharihariki-ra va'ora nakaidivavini.
23348	MAT 5:45	Deus va'ora kajoamoraki adani ija'ari hojai jahakia vakahojaiki, ija'ari hojai jaharikia vakahojaiki vihiki. Deua binavagaki ada safini ija'ari hojai jahakia vakahojaiki, ija'ari hojai jaharikia vakahojaiki vanamana. Deua bihonariaki ada bahi ija'ari hahavi vakadimoni hina, ija'ari kahojai jahaki, ija'ari kahojai jahariki vakadimoni jaboni ada bahi. Vahoariha va'ora avakajoamoraki a'oni, oniani ida kodiabi'i kaisai a'onira nihaja. Deus va'ora kajoamorahahaviki adani ija'ari vajahaki vajahariki. Deus kahojaia vakahojai'a bana.
23349	MAT 5:46	Ija'ari Deu-ra avigariki va'ora vanakaidivavini adani nofini vihiki. Ija'ari hahavi hojani hiki ida nofini hiki-ra nakaidivavini. Avakadihojai jaboni ida va'ora avanakaidivaki adani a'onira vanofiki. Va'ora nakaidiva jaboni bana adani a'onira vanofiriki. Va'ora avanakaidivariha; ni-Deus avajahani arafiani-ra kahiki. Ni-Deus avakadihojai-ra naabosiki kidinahina jahakia.
23350	MAT 5:47	Avakadihojai hiki va'ora avanavaravaraki adani avakadiva'ahi. Ija'ari Deu-ra avigariki jaboni va'ora vanavaravaraki adani nofini vihiki. Va'ora vanavaravara jaboni bana adani a'onira vanofiriki. Va'ora avanavaravarariha adani a'onira vanofiriki; ni-Deus avakadihojai jahani arafiani-ra kahiki. Ni-Deus avakadihojai-ra naabosiki kidinahina jahakia.
23352	MAT 6:1	Asia vara ni'aha ada Jesus: —Avaabononi avakava'igairi bana! Hari'a avaabononi vavaboraboraha! Hari'a avaabononi vara vani'a afohanana: “Onofiki ida vahoariha ojahana-ra vanokivini, oniani ida kodibadani jahakia va'ora onanokiahivini hija.” Hari'a vanokivini vanofi. Vanokivini avanofihi; ni-avakadiabi'i nama hojakia binaabosiki bana ida avakadibadani jahaki kidinahina jahakia.
23353	MAT 6:2	Kanahinariki-ra ino'avini hiki ida kadanahina, hari'a ija'ari hoariha-ra nanamitha bana ino'avini hikia. Ija'ari abononi vaboraborahakia bivajahaki ida vahoariha avigavini, oniani ida kagahinaibakhiani-ra kahibakhiavini hija. Judeus kaija'ari Deu-ra vara vani'avini kagorania abononi vaboraborahaki ida, hagihia adahaki abononi vaboraborahaki jaboni, ija'ari vahoariha-ra va'ora ananamithaonivini hiki ida kanahinariki-ra kajoamora'avini. Binofiki ida kidihojai jahaki-ra vara vani'avini khai vani'avini. Vakava'ibodivarani'a bana hida kodivarani. Ija'ari abononi vaboraborahahi; ni-Deua binaabosiki ida kanahinariki-ra kajoamoravini kidinahina jahakia. Kanahinariki-ra kajoamoravini abosinia gahina'iki hida ija'ari vahoariha kidihojai jahaki-ra vara vavani'avini.
23356	MAT 6:5	Asia vara niha ada Jesus: —Deu-ra vara avani'avini, hari'a ija'ari abononi vaboraborahaki fori vihi. Va'oaniaro vavajahaki ida judeus kaija'ari Deu-ra vara vani'avini kagorania vigaana, vahoariha vanokija kaimoni ida Deu-ra vara vani'avini. Vavajahaki ida ija'ari vaipohikia vavaradahaki kania Deu-ra vara vani'avini, vahoariha va'ora vanokira kaimoni. Vakava'ibodivarani bana hida kodivarani. Ija'ari abononi vaboraborahahi; ni-Deua binaabosiki ida ija'ari. Deu-ra vara ni'avini abosinia gahina'iki hida ija'ari vahoariha kidihojai jahakia vakavaranina.
23358	MAT 6:7	Deu-ra vara avani'avini vani hari'a vidioni'imarini afobakhia ida avaathini Deu-ra avani'avini hi'iki. Vakhanimanira adani ija'ari Deu-ra avigariki. Deua bikamithaki vavanihaki ida vakadivarani vana'oadaki.
23363	MAT 6:12	Anofiki ida akadihojai asohiriki-ra ina'biravini. Vahoariha vakadihojai asohiriki akadiania aakava'i'birinivini vani fori hini anofiki jaboni ida akadihojai asohiriki-ra iakava'i'birinivini jaboni.
23365	MAT 6:14	Vahoariha vakadihojai asohiriki-ra avarakava'i'birinihi; avakadihojai asohiriki-ra akava'i'biriniha ada avakadiabi'i nama hojaki.
23366	MAT 6:15	Vahoariha vakadihojai asohiriki-ra avarakava'i'birinirihi; ni-avakadiabi'i avakadihojai asohiriki-ra akava'i'biriniki jaboni. Va'ora avarakariakarihi; ni-Deus a'onira akariakaki jaboni — va'ora ni'aha ada Jesus.
23367	MAT 6:16	Asia vara niha ada Jesus: —Avi'bairini avahojani kamahini Deu-ra vara avani'aka'oaja kaimoni, hari'a avanokhoni-ra vanahamara mahija vahoariha avi'bairini avahojani-ra avigaravini. Ija'ari abononi vaboraborahakia vanofiki ida vahoariha avigavini. Vakava'ibodivarani bana hida kodivarani. Vi'bairina vahojana vahoariha va'ora khai vani'ara kaimoni, ni-Deua binaabosirihi bana ida vi'bairina vahojana.
23370	MAT 6:19	Vara ni'ianaha ada Jesus: —Vanofi bana ida nahina jahaki Deus a'onira no'avini hiki bana kidiania. Hari'a avana'ba'di ida bana avakadinahina kaidivaki hidiaja. Ni-a'bo'daki ida kadanahina avarana'ba'diki hidiaja. Va'ba'ba bana binihimaki bana ida avakadinahina. Ferrugem jabonia bana binihimaki bana ida avakadinahina. Ija'aria avana'bakhajakosi hida avagorani, avakadinahina bavini hiki-ra vabo'diara kaimoni.
23373	MAT 6:22	Vara ni'ianaha ada Jesus: —Lamparina fori hiki ida ija'ari nokhoni vagani. Avanokhoni vagani jahahi; hahavi-ra avanokihi. Mahi vagania avaadahani fori hihi; nahina-ra avanokivini hiki avanokhoni jahani.
23375	MAT 6:24	Vara ni'ianaha ada Jesus: —Honai abonoa ni-bikaabokaki ida ka'da'di vi'bamiki vaathi-ra naabahaha'oadahavini. Bivajahaki ada ka'da'di hoarana, athi-ra naabavini jaboni. Bada bini'avini oadani ida ka'da'di kabadani, ni-bikaabokaki ida ka'da'di hoariha athi-ra naabavini, oniani ida bikajonivini hija. Ka'da'di ada Deus. Ka'da'di fori hiki ida jiniro. Ija'ari va'ini-ra nahonariahihivini fori hiki ida jiniro. Ija'aria biva'ahavini oadani ida jiniro va'ini nava'ihonariahihini hini, ni-biva'ahaki ada Deus va'i nahonariahihini hini.
23377	MAT 6:26	Vada va'ora vani'a bana adani igitha varaboki 'bai-ra vanako'dihavini, kaba'i ni-vava'i soko iniki. Ni-varakhajahaki, ni-vidoraki ida rakhajahi bononi. Ni-vanamonahaki ida bavi, rakhajahi bononi ibavijahani kagorani kaimoni, kaba'i avakadiabi'i nama hojaki va'ora kaijahitaki adani igitha. Deus va'ora nakaidivaki adani igitha varaboki, Deus a'onira nakaidivavini arafiaki a'oni.
23379	MAT 6:28	Ni-nahina kaimoni avarakava'isokoniki ida makari-ra avakainamovini. Vakava'ibodivarani bana ida hogoi movani avijavani. Ni-bada niki ida movai, ni-binamonahaki ida makari bikaimahaki kaimoni, kaba'i nokiani jahaki ida movai.
23384	MAT 6:33	Hari'a vakava'ibodivaraniha'oadaha'a bana ida makari, 'bai hiki. Vakava'ibodivarani afo'imidia bana ida Deua binofiki. Vava'aha ida Deus a'onira vaka'da'divini. Athi avanaabahaha'oadaha bana; a'onira kaijahitajahakiki ada.
23386	MAT 7:1	Hari. Jesus va'ora ni'aha adani vajoroniki: —Hari'a va'ora avanaathidanoarari bana adani vahoariha Jahari kabadania vakabadanina, avarigaravini oadani ida vanamonahavini vanamonaharavini. Va'ora avaranaathidanoaraririha; ni-Deus a'onira anaathidanoarariki bana jaboni.
23387	MAT 7:2	Vara avavani'abakhiahi ida vahoariha vakadihojai jahaki; Deua vara bivani'ahi ida avakadihojai jahaki jaboni. Vara avavani'abakhiahi ida vahoariha vakadihojai jahariki; Deua vara bivani'ahi ida avakadihojai jahariki jaboni.
23397	MAT 7:12	Avavajahaki ida vahoariha a'onira vakajoamoravini. Va'ora vakajoamora bana adani vahoariha. Nimania ida Deus kava'isohihi jiriki athini. Nimania jaboni ida Deus athi namoniva abono vaathi ija'ari-ra vaka'ojomo'ivini hiki.
23398	MAT 7:13	Hari. Vara ni'ianaha ada Jesus. Kidivarani hiki ida hagihi rabodiki hagihi rabodiriki ija'aria vavaadahaki kaimoni. Va'ora ni'aha: —Bakatha karabodirikia avi'oi bana mahija hagihi rabodirikia avaadahavini. Ibavi Jahaka'oaki kania okhaki ida hagihi rabodiriki. Ibavi Jaharika'oaki kania okhaki ida hagihi rabodiki. Ija'ari vaipohiki vaadahaki hagihi rabodikia. Vakanako'divini kaba'i ida bakatha karabodiriki, ni-ija'ari hahavia vaakaragaki, oniani ida ija'ari vaipohiriki-ra naadahaja hagihi rabodirikia.
23400	MAT 7:15	Asia vara niha ada Jesus: —Va'ora avakava'igairi bana adani Deus athi namoniva abono vihina vakahi'badaraki. Jahani kamithavahaki ida vanivaha vakadivarani, vanofiki ida a'onira vakaborovini bada avani'aja kaimoni ida Deua bivajahariki. Va'ora avakava'igairi bana.
23401	MAT 7:16	Vada vani'abakhia bana ida Deus athi namoniva abono vakadihojai. Badani Deua bivajahariki-ra bada vani'aha; Deus athi namoniva abono vihirina va'ora avarigaha. Badani Deua bivajahaki-ra bada vani'aha; Deus va'ora karonavini va'ora avarigaha. Ija'ari kahojai-ra avanokivini vani avarigaja ida ija'ari jahani jaharini. Ni-hojai jaharikia kahojaiki ida ija'ari jahaki.
23406	MAT 7:21	Hari. Vara ni'ianaha ada Jesus: —Ni-avi'oiki bana adani ija'ari hahavi Deus ibavia nama ka'da'dia hora vanaonibakhiaki. Avi'oiki bana adani ija'ari kodiabi'i athi-ra vanaabaki. Nama hojaki ada kodiabi'i.
23410	MAT 7:25	Gora a'diahini naothinia, ji'binini kama'da'ihi ida vaini kapahani. Vaini kapahani jorania bigathi'ihi ida gora avani, ni-ho'doho'do'iki ida gora. Abihiaki ida gora avani nami imani bodinia.
23412	MAT 7:27	Gora a'diahini naothinia, ji'binini kama'da'ihi ida vaini kapahani. Vaini kapahani jorania bigathi'ihi ida gora avani, adari'ihi ihimika'oa'ihi ida gora — niha ada Jesus.
23413	MAT 7:28	Anokhomi'iki ida Jesus kavarani vara va'ora ni'avini hiki adani ija'ari vaipohiki. Vakava'ibodivarani'ihi ida niha ninini va'ora ka'ojomo'ivini hiki.
23414	MAT 7:29	Vaabono vakani'akhama'aha: —Akadija'ari vaka'ojomo'iva abono fori hiriha ada Jesus. Jesua biogaki ida nahina Deua binofiki, oniani ida Deus athia va'ora ka'ojomo'ijahakivini hija. Akadija'ari vaka'ojomo'iva abono ni-Deu-ra avigajahakiki, ni-vavaasohihijahakiki ida Deus athi nahina hini Deua vara bivani'a'iki.
23423	MAT 8:9	Hovani jaboni onaabaki ida athi hora vaka'da'diki hora honariabakhiavini hiki. Va'ora ovaka'da'diki adani vahoariha, oathi-ra vanaababakhiaki adani. Okhana ohonariaha ada sorara, okhamaniha. Hida khana obaranahaha ada hoariha, khamaniha. Kodihonai abono-ra ohonariahi hihida badani-ra namonaha, binamonahamanihi. Oathi-ra vanaabaki adani va'ora ovaka'da'diki. Ivani jaboni ka'da'di i. Nahina-ra ihonariahi; iathini-ra naabahi. Kavamoni akara'oni-ra ihonariahi kodihonai abono kania, akara'omanihi bana — Jesu-ra ni'aha ada sorara vakadika'da'di.
23426	MAT 8:12	Ija'ari vahoariha judeus kaija'ari vihina kaba'i, ni-vanofiki ida Deus athi-ra vanaabavini. Deus va'ora nagathogathovini kaba'i kidija'ari vihira kaimoni, ni-avi'oiki Deus ibavia. Oniani ida bana Deus va'ora nahokahivini hija Ibavi Jaharika'oakia. Bakibakini kania vaasara'oamanira adani. Vaofinina vakanada kakiroromisi'oamanira adani ija'ari Ibavi Jaharika'oakia vahojaki.
23430	MAT 8:16	Hari. Mithani vaivaini vani Jesus kania ija'ari va'ora vavikha'aha adani ija'ari vaipohiki, vakabajadiki, vakavamoniki vihiki. Hoaranija Jesus bihonariahi ida bajadi akara'o'ini ija'ari kania, akara'omani'ihi. Ija'ari hahavi vakavamoniki avaihota'iki afohanana. Vara va'ora ni'aha, avaihotamani'aha.
23432	MAT 8:18	Hari. Jesus va'ora noki'aha adani ija'ari vaipohiki kidiania vajoroniki. Va'ora ni'aha adani kidipohi: —Avaakakafiani bana 'dako pitanija.
23437	MAT 8:23	Hari. Kanava kabodinia vaki'dama'aha adani Jesus kidipohi khama. Ai vakihi'aha. 'Dako pitanija aavakakafianina kaba'i, jorakia kama'da'ihi ida sirisiriki danoki. Komini kana'bahaki kakatarararahaki kanava kanamani-ra akaradafarahanaki. Vadimaniha ada Jesus.
23441	MAT 8:27	Sirisiriki, komini kihiki jorakia karadahani mani ida va'ora nava'ibodivaranikarahoja. Vaabono vakani'akhama'aha: —Makhira ka'oa hiriha hada. Ni-anoki'iaki kaho ida ija'ari hoariha ovari fori hiki sirisiriki, komini kihikia athi bikamithaki — vaabono vakani'akhama'aha.
23442	MAT 8:28	Hari. Galiléia oniki 'dakoa avakakafiani'aha adani Jesus. Gadara kaarabonia avako'omisi'aha. Avigaimori'aha. Oniaroa, Jesu-ra vakaragarariha'aha adani makhira vakabajadiki vi'bamiki, 'dama kania vikhanaiki adani. Ja'di kahodijama'oki bodinia vaibaviki adani makhira vakabajadiki. Vaihamahiki adani. Ija'ari va'ora vifinivini mani ida vamaakarina varadahana-ra vanofiravini hija.
23443	MAT 8:29	Vakabajadikia vani'a'aha vabodi'barahana: —Jesus, ivani Deus kaisai i. Jakaho arihojava. Ni-kaikahiki kaho ida mahi jaharikia haria iarakhaja kaimoni.
23444	MAT 8:30	Hari. Vahojamaniha adani hirari vaipohiki vi'baiki maakaria.
23446	MAT 8:32	—Vaadaha'a — Jesus va'ora ni'aha adani bajadi. Hari. Makhira kania vakara'o'aha adani bajadi, hirari-ra vagathi'aha. Vaipohi'oamanira adani hirari. Vaki'darahaha'aha, avikharafoni'aha, arabo a'domarariki kania avaki'dafafoni'aha, avahidana'aha.
23447	MAT 8:33	Oniaroa, vaofini'aha adani makhira hirari-ra avakadava'aki. Aviga'aha. Ija'ari vaibavia avakhano'aha, va'ora vakanamoni'aha makhira vi'bamiki vamonina. Vakhaniha'aha: —Jesus va'ora honaria'iki adani bajadi makhira vi'bamiki vakadiania avakara'o'ina. Ai vihi'aha adani bajadi. Ni-vakabajadijanaki adani makhira — va'ora ni'aha.
23448	MAT 8:34	Hari. Ija'ari afohahavi sidaji vahojaki moni-ra vakamitha'iki Jesus kania avikha'iki. Vanokiha, vani'aha: —Ajihi'a bana akadiaraboa.
23449	MAT 9:1	Hari. Kanava kabodinia vaki'dama'aha adani Jesus. 'Dako pitanija avakajoifiani'aha. Vigaimori'aha adani Jesus. Sidaji bivahojaki kania vakaikahi'aha.
23450	MAT 9:2	Hari. Vakaikahi'aha adani ija'ari Jesus bivahojaki kania. Vakaiba'iha ada makhira hoariha jo'o aba'oronisiagaki. Vibarari'aha Jesus viaha. Jesus abono-ra ni'aha: —Vakajari'darihi hida makhira jo'o aba'oronisiagaki-ra oanaihotavini-ra okaabokavini. Oniaroa, makhira kavamoniki-ra ni'a'aha: —Kodisai, khai ini'a! 'Bira'iki ida kadahojai asohiriki — niha ada Jesus.
23456	MAT 9:8	Oniaroa, ija'ari vanokiva vakava'ibodivaranikaraho'aha. Vaofini'aha. Deu-ra khai vani'a'aha: —Jaha'oamanira ada Deus! Ija'ari-ra no'avini danona, hoariha-ra anaihotavini-ra kaabokara kaimoni.
23458	MAT 9:10	Oniaroa, Mateus gorana avikha'aha adani Jesus. Vi'baina kaba'i vakaikahi'aha jaboni adani imposto gathaniva abono vaipohiki, ija'ari vahoariha hojai jaharikia vakahojaiki jaboni. Vi'baiki jaboni adani ija'ari Jesus kidipohi khama vakadiania.
23460	MAT 9:12	Jesua bikamitha'ihi ida vakadina'dohi, va'ora ni'aha: —Onofiki ida va'ora oakava'ijoavini, oniani ida vakadiania hora no'baijabanaja. Kavamoni vani fori hija ida ija'ari kahojai asohiriki. Mijiko fori ohiki ho. Vakavamoniki vani adani mijiko-ra vanofira. Vakavamonirikia ni-vanofiki ada mijiko.