23223	MAT 1:10	Ezequiasva'ea Manassésva'ea po'ria. Manassésva'ea Amomva'ea po'ria. Amomva'ea Josiasva'ea po'ria.
23228	MAT 1:15	Eliúdeva'ea Eleazarva'ea po'ria. Eleazarva'ea Matãva'ea po'ria. Matãva'ea Jacóva'ea po'ria.
23229	MAT 1:16	Jacóva'ea Joséva'ea po'ria. Joséva'ea Mariava'ea rembirekokwerava'ea. Mariava'ea ombo'a Jesus'ga. Ga ko Cristoramo Tupana'ga remimbuhurukaramo. Nahã ko Jesus Cristo'ga ramonha mombe'ua.
23231	MAT 1:18	Jesus Cristo'ga aragwera ko nahã. Jesus'ga yembora rera ko Maria. Mariava'ea po'ria ahe'yembora pavẽi omondo Mariava'ea Joséva'ea pe tahembireko ti hẽa ga pavẽi javo. Joséva'ea rembirekoa renonde Tupana'ga ra'uvapyryva Mariava'ea momburu'ai.
23232	MAT 1:19	Hembireko g̃werĩ Joséva'ea Mariava'ea pavẽi. Emo ikwahavame ahepuru'a Joséva'ea ojapyaka marã ti nehẽ javo. A'ero okokatuavo g̃waramo ahe ei oyvyteri pe: “Apohi po ti ji hẽa hugwi a'ero nehẽ. Ndapotari reki ji hẽambotegwetea,” ei ahe. “Nurã po ti ji pohinhimimi hẽa hugwi hẽa mombe'ue'yma g̃a pe,” ei ahe oyvyteri pe.
23235	MAT 1:22	Ipuru'a Mariava'ea g̃wembirekoe'ymame. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo. Ymyahũ ahe ei hako:
23237	MAT 1:24	Aerẽ Joséva'ea ma'ẽi. Oko ahe Tupana'gapyrive'ga nhi'ig̃a rehe toko ti hẽa nhirembirekoro a'ero nehẽ javo. A'ero ahe Mariava'ea reruri g̃wonga pe toroju ti hẽa pavẽi javo.
23238	MAT 1:25	Ahe gweru tehe ahe ojipyri. A'ereki ahe ndogwerekoi ve Mariava'ea ahera'yra'ga mbo'arame ahera'yrypy'ga. Ga rehe ahe inog̃i Jesus gareraramo.
23242	MAT 2:4	A'ero ahe ikwava'ẽhara'g̃a nduvihava'g̃a mbojatykaukari g̃a mbuhuruka ojipyri judeus'g̃a mbo'ehara'g̃a ndeheve – kiroki g̃a ombo'e Moisésva'ea remimbo'eagwera rehe. G̃a ndurame Herodesva'ea pyri ahe ei g̃a pe: —Kiroki ga pe Tupana'ga e'i ga ti toko g̃anduvihavuhuhetero javo – mome po ti ga ari nehẽ Cristo'ga Tupana'ga remimbuhurukara'ga? ei Herodesva'ea.
23249	MAT 2:11	Onga pype g̃a tayri'ga repiagi ga'yembora reheve Mariava'ea reheve. Nurã g̃a nenypy'andurugi garovai pyteri pe nde ko orehoheva'ero javo. A'ero g̃a imondohetei mbatera ga pe g̃wovapytymba'voga hyrua ipe'avo jugwi. Ouro g̃a imondoi ga pe. Incenso perfume apopyra g̃a imondoi ga pe no. Iru'ĩa perfume apopyra g̃a imondoi ga pe mirra.
23268	MAT 3:7	Uhu he'yive'g̃a ahe pyri no fariseus'g̃a saduceus'g̃a pavẽi tianemobatiza ti ga javo. G̃andura repiagame João Batistava'ea ei g̃a pe: —Tiruahũ pendeaporog̃ita! Pe'euhu pe pejohupe pejikokatupotare'yma g̃waramo. Pe'e pe: “Haite! Xaho João Batista'ga pyri tianemobatiza ti ga. Nurã po ti Tupana'ga nonhimonha'ngaa'javi nhande rehe nehẽ. Ndahahyi po ti nhande ve a'ero nehẽ.” Nahã pe pe'e, ei João Batistava'ea. Maraname pe euhui nanongarava'ea naerũ? Pe tuhẽ penhimbo'e nanongara rehe, ei João Batistava'ea g̃a pe.
23275	MAT 3:14	A'ero João Batistava'ea ei Jesus'ga pe: —Toromobatizayme po ti ji nehẽ. Ndehe ko oreruvihavuhuhetero. Nde po ti ji mobatiza hamo a'ero nehẽ, ei João Batistava'ea Jesus'ga pe novĩa. Ako tehe ji nde pyri, ei ahe Jesus'ga pe. Maraname nde ruri ji pyri enhimobatizauka ji ve a'ero? ei ahe Jesus'ga pe.
23282	MAT 4:4	A'ero Jesus'ga ei ga pe: —Nda'ei po ti ji jupe nehẽ, ei ga. Ymyahũ Tupana'ga okwatijaruka ahe ve inog̃uka hako. Aherembikwatijara e'i: “Mbatera ua pyvõ jate rũi nhande rekoi. Tupana'ga nhi'imbava rendukatua pyvõ nhande rekoi,” e'i aherembikwatijara, ei Jesus'ga.
23316	MAT 5:13	—Jukyra omongo katu mbatera imonemukare'yma jupe. Pyry mbatera a'ero, ei Jesus'ga. Peko pe jukyra ja yvyakotyve'g̃a pe g̃a mongokatuavo. A'ereki pe peko katu pendoryndoryvamo g̃apyteri pe Tupana'ga pyryva repiuka g̃a pe Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo g̃a pe nahã po ahe toko hamo javo. Penhi'ig̃a rendukaturame po ti g̃a ndekokatui nehẽ no, ei Jesus'ga g̃a pe. —Po jukyra ndapyryva'javi, marã po ti ahe imombyryva'javi jukyra a'ero nehẽ? Ahe nombyryva'javi tuhẽ jukyra, ei Jesus'ga. A'ero ahe ndopo'rua'javi jukyra. Omombo ahe a'ero. Hehe ahe pyrug̃i a'ero ohoohorame, ei Jesus'ga. Po na jitehe pe ndapepyryva'javi, maranuhũ pe ojipe'g̃a mongokatui naerũ? Maranuhũ po ti ji nhimoirũukara'javi pe me nehẽ pehepiuka ti Tupana'ga pyryva g̃a pe javo pe me naerũ? ei Jesus'ga g̃a pe.
23319	MAT 5:16	—Na jitehe ti pembokojahuuka yvyakotyve'g̃a akag̃i pe. Marã po pe imbokojahuukari g̃a pe? Kiro ji imombe'ui pe me. Peko katu ti Tupana'ga ja pejuvete'ga ja pejikoga ga rehe g̃a pokoga. Pendekokatua repiagame po ti g̃a ikwahavi Tupana'ga pyryva ga mboheteavo yvagipeve'ga mboheteavo nehẽ Tupana'ga omombyry g̃a javo. Nahã pe Tupana'ga repiukari g̃a pe.
23320	MAT 5:17	—Tape'ei ti pejiyvyteri pe: “Jesus'ga uhu yvya koty javo nhande ve. ‘Tapekoa'javi ti Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi,’ e po ti ga nhande ve nehẽ. ‘Tapekoa'javi ti Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea nhi'ig̃agwera rupi no,’ e po ti ga nehẽ.” A'ea ti tape'ei pejiyvyteri pe, ei Jesus'ga g̃a pe. A'ereki nanongara pe rũi javo ji ruri ikwehe, ei ga. —Ajo ji pe mbo'ekatuavo ahe'eagwera po'rua rehe, ei Jesus'ga g̃a pe.
23321	MAT 5:18	Imombe'ukatuavo ji ei: Moisésva'ea remimbo'eagwera ti ndopavi'i'i nehẽ. Yvaga pave'ymame po ti Moisésva'ea remimbo'eagwera ndopavi'i'i nehẽ. Yvya pave'ymame po ti Moisésva'ea remimbo'eagwera ndopavi'i'i nehẽ. Xunhi'i'ĩva'ea vehevi po ti ndopavi aheremimbo'eagwera hugwi nehẽ. Aheremimbo'eagwera apiavo ihoi nehẽ. A'ea renonde po ti aheremimbo'eagwera ndopavi nehẽ, ei Jesus'ga g̃a pe.
23322	MAT 5:19	—Ojipe'ga po ndokopavi Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi. A'ereki ga e'i: “Jara rupi aheremimbo'eagwera rupi ji rekoi. A'ereki a'ea pyry aheremimbo'eagwera. Jara rupi aheremimbo'eagwera rupi ji ndakoi. A'ereki akoja hohe jara koji'i pyry aheremimbo'eagwera,” e po ga. Nahã po ga ojipe'g̃a mbo'ei g̃a pe hendukatuuka onhi'ig̃a. Nanongara'ga pe po ti Tupana'ga ei nehẽ: “Ndahuvihavi'i'i ko ga.” Nahã po ti Tupana'ga ei okovo g̃anduvihavuhuhetero g̃a ndepiakatuavo nehẽ, ei Jesus'ga. —Ojipe'ga po oko Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi nhaporemo ojipe'g̃a mbo'ekatuavo hehe g̃a pe hendukatuuka aheremimbo'eagwera nhaporemo. Nanongara'ga pe po ti Tupana'ga ei nehẽ: “Ga ko huvihava.” A'ea po ti Tupana'ga ei okovo g̃anduvihavuhuhetero g̃a ndepiakatuavo nehẽ, ei Jesus'ga.
23360	MAT 6:9	—Marã po ti pe nhi'ig̃i Tupana'ga pe a'ero? Kiro ti ji imombe'ui pe me. Penhi'ig̃ame nhanderuvete'ga pe Tupana'ga pe nahã ti pe'ji ga pe: “Apĩ, yvagipeva'ero nde ereko katu hete. Tanerenoig̃atu ti g̃a nhaporemo a'ero nde mboheteavo ga ko Tupanete'ga javo nde ve.
23376	MAT 6:25	—Nurã ji ei pe me: Tape'ag̃ataruhui ti mbatera rehe. Tape'ei ti: “Maramarã po ti ji rekoi nehẽ? Gara po ti ji a'u nehẽ? Ahã po ti ji ve nehẽ. Gara po ti ji amongi nehẽ? Aerẽ po ti jipira itoropavi nehẽ.” Tape'ei ti nahã penhi'ag̃ataruhue'yma. —Tapekouhui ti penhimbi'ua rehe, ei Jesus'ga. Tupana'ga pe apo. A'ero po ti ga imondoukari pe me mbatera nehẽ to'u ti g̃a javo. A'ereki Tupana'ga pe koji'i pyry pendekoa. Tapekouhui ti pejipira rehe. Oapo ga penda'oa. A'ero po ti ga imondoukari pepira pe me nehẽ. A'ereki Tupana'ga pe koji'i pyry penda'oa, ei Jesus'ga.
23385	MAT 6:34	Nurã ti tape'ag̃ataruhui ko'emameva'ea rehe. Tape'ei ti: “Marã po ti ji ve ko'emame?” Tape'ei ti na. Ko'emame po ti Tupana'ga pe pokogi nehẽ no. Nane'ymi hekoi tiruahũva'ea ag̃wamo ko'emame jipi. Kirog̃we tape'ag̃ataruhui ti ko'emameva'ea rehe, ei Jesus'ga.
23388	MAT 7:3	—Ereko te'varuhu nde ejikotyve'ga pe. A'ero nde ei ga pe: “Hay'iuhua oko ndereakwari pe,” ere nde. Maranameuhũ nde euhui a'ea ga pe ndokokatui ga javo? Jihi a'e reki nde ve: Okyta reki oko ndereakwari pe! ei Jesus'ga. Nahã ji ei nde ve nde koji'i ereko te'varuhu ga hohe javo. Nde nderekwahavi reki ejekote'varuhua naerũ? ei Jesus'ga.
23389	MAT 7:4	—Maranameuhũ nde euhui ejikotyve'ga pe naerũ? Tere'ei ti ga pe a'ero: “Na ji hekyi hay'iuhua ndereakwara hugwi.” Tere'ei ti nahã okyta rekorame ejeakwari pe naerũ.
23397	MAT 7:12	—Pe'e po pe pejiyvyteri pe: “Po ojipe'g̃a oko katu nhande ve nhande pokoga hamo.” Po nahã pe ipotari, a'ero na jitehe ti peko katu g̃a pe g̃a pokoga jipi no. A'ereki a'ea rehe jitehe Moisésva'ea ombo'e Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea pavẽi, ei Jesus'ga.
23414	MAT 7:29	A'ereki ga tuhẽ okwaha hete g̃a mbo'eavo huvihava'ga ja. G̃ambo'ehara'g̃a ja rũi – kiroki g̃a ombo'e Moisésva'ea remimbo'eagwera rehe – g̃a ja rũi ga g̃a mbo'ei a'ero.
23418	MAT 8:4	Jesus'ga e'i ga pe: —Teremombe'ui tuhẽ ti ojipe'g̃a pe, ei ga. Eho ti ejipiuka ikwava'ẽhara'ga pe oka'ẽ jijagwa javo. Emondo tehe ti mbatepyryva ga pe tokwava'ẽ ti ga Tupana'ga pe okovo Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi. Nde imondorame ga pe po ti pevove'g̃a nde repiagi nehẽ. A'ero po ti g̃a ikwahavi nehẽ gajagwa oka'ẽ javo, ei Jesus'ga ga pe.
23433	MAT 8:19	G̃a horame ypiahu pe judeus'g̃a mbo'ehara'ga ruri Jesus'ga pyri. Ombo'embo'e ga Moisésva'ea remimbo'eagwera rehe jipi. Ovahemame Jesus'ga pyri ga ei Jesus'ga pe: —Ji po ti neremimbo'eharamo nehẽ. Ndehoa nanani po ti ji hoi nde rupi nehẽ, ei ga.
23440	MAT 8:26	Oma'eamo ga ei g̃a pe: —Maranameuhũ pe pekyhyjiuhu? Ndapejikogi pe ji rehe naerũ? ei ga g̃a pe. Ovya ga nhi'ig̃i yvyturanuhũa pe typepemuhũa pe no topi ti javo. A'ero yvytua ipigi. Notymynha'javi yhya no.
23441	MAT 8:27	A'ero g̃a nhimomby'ai reki javo. —Marã te ga rekoi naerũ? Yvytua vehevi re po g̃wendu katu ganhi'ig̃a ypiahua pavẽi, ei g̃a.
23452	MAT 9:4	Jesus'ga ikwahahetei reki g̃a nhi'ig̃ame oyvyteri pe. A'ero ga ei g̃a pe: —Pe'e pe: “Maranameuhũ Jesus'ga euhui a'ea? A'ereki ga Tupana'ga rũi.” Nahã pe pe'e pejiyvyteri pe ite'varuhu Jesus'ga javo. Maranameuhũ pe japyakauhui ji rehe javo ji ve?
23457	MAT 9:9	Aerẽ ohorame cidade hugwi ogwovo Jesus'ga Mateus'ga repiagi. Pevo Mateus'ga õi itambere'ia ryrua pype ipyhyga itambere'ia judeus'g̃a hugwi imono'og̃a governo pe. Ga repiaga Jesus'ga ei ga pe: —Herejo ti ji rupi ekovo nhiremimbo'eharamo. A'ero Mateus'ga po'ami ogwovo Jesus'ga rupi okovo garemimbo'eharamo.
23458	MAT 9:10	Aerẽ Jesus'ga hoi onga pe i'gwovo g̃wemimbo'ehara'g̃a pavẽi. Ga i'urame itambere'ia mono'og̃uhũhara'g̃a nduri i'gwovo ga pyri ojipe'g̃a pavẽi. Judeus'g̃a e'i g̃a pe jipi: “G̃a ko okote'varuhuva'ero hendukatue'yma Moisésva'ea remimbo'eagwera,” ei g̃a. Nanongara'g̃a uhu Jesus'ga pyri i'gwovo.
23459	MAT 9:11	G̃a ndepiagame fariseus'g̃a ndopotari. A'ero g̃a ei Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a pe: —Maranameuhũ pembo'ehara'ga i'uuhui nanongara'g̃a pyri itambere'ia mono'õhara'g̃a pyri okote'varuhuve'g̃a pyri no? ei g̃a.
23461	MAT 9:13	Ymyahũ Tupana'ga ei hako: “Peru pe mbatepyryva tokwava'ẽ ti ikwava'ẽhara'g̃a Tupana'ga pe javo. A'ea ji ei pe me novĩa. Emo koji'i ji apota penemimombyryva ojipe'g̃a pe,” ei Tupana'ga hako, ei Jesus'ga. —Peho ti penhimbo'eavo a'ea rehe Tupana'ga ea rehe ikwahakatuavo, ei Jesus'ga g̃a pe. Ajo ji yvya koty tapoko ti ji okote'varuhuve'g̃a javo – kiroki g̃a e'i: “Ako te'varuhu ji. Marã po ti ji ve a'ero nehẽ?” Ta'e ti ji g̃a pe toko katu ti g̃a javo. Ojipe'g̃a pyri rũi ji ajo javo – kiroki g̃a e'i ojive: “Jipyry hete ji.” G̃a pyri rũi ji jori javo g̃a pe, ei Jesus'ga.
23462	MAT 9:14	Aerẽ João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a nduri Jesus'ga pyri. Ovahemame g̃a ei ga pe: —Nane'ymi fariseus'g̃a ja ore ndoro'ui xanhi'ĩ ti Tupana'ga pe javo. Neremimbo'ehara'g̃a ki a'e te nane'ymi o'u reki. Maraname ore ja rũi g̃a ndekoi? ei g̃a Jesus'ga pe.
23476	MAT 9:28	Ga kirame onga pe g̃a nduri ovahema ga pyri. G̃a pe Jesus'ga ei: —Marã? Perovia pe nhiremimboheakwakatuag̃wama? ei Jesus'ga. A'ero g̃a ei ga pe: —Orepojykaharetero ko nde, ei g̃a. Orogwerovia ore.
23488	MAT 10:2	Dozeve'g̃a ko Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a gamoirũhara'g̃a. G̃a ko nahã: Mokonha'g̃a ko Simão'ga André'ga pavẽi onhoirũ'g̃a. Pedro irũa Simão'ga rera. Ga ko Jesus'ga moirũhara'ga ypy. Mokonha'g̃a ko Tiagova'ea João'ga pavẽi onhoirũ'g̃a. G̃a ko Zebedeu'ga ra'yra'g̃a.
23489	MAT 10:3	Mokonha'g̃a ko Filipe'ga Bartolomeu'ga pavẽi. Mokonha'g̃a ko Tomé'ga Mateus'ga pavẽi. Mateus'ga ko itambere'ia mono'õharagwera'ga governo pe. Mokonha'g̃a ko Tiago'ga Tadeu'ga pavẽi. Tiago'ga ko Alfeu'ga ra'yra'ga.
23490	MAT 10:4	Mokonha'g̃a ko Simão'ga Judas Iscariotesva'ea pavẽi. Simão'ga ko zelotes'g̃a nde'yja'ga – kiroki g̃a ndokoi governo rehe romanos'g̃a ndehe. Judas Iscariotesva'ea aerẽ Jesus'ga mondouka okote'varuhuve'g̃a pe ga pyhyguka g̃a pe. Nahã ko dozeve'g̃a nhaporemo Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a gamoirũhara'g̃a.
23497	MAT 10:11	—Pevahemame g̃acidades pe g̃acidades'i pe no pe'ji ti cidadespeve'g̃a pe: “Ma'g̃a pyry avova'ero? Ga pyri ore pytapotari.” A'ea ti pe'ji. Pyryve'ga repiagame ti peju ga pyri jate pejijyje'yma garonga hugwi. Aerẽ po ti pe hoi ojipe pe cidade pe nehẽ. A'ero jate ti pejijyi garonga hugwi pejigwovo a'ero nehẽ, ei Jesus'ga.
23505	MAT 10:19	—G̃a pe nderohoukarame g̃andovai pyteri pe ti tape'ei na'ẽ pejiyvyteri pe: “Maramarã po ti nhande nhi'ig̃i g̃a pe nehẽ? Gara po ti nhande ei g̃a pe nehẽ?” A'ea ti tape'ei pejivy'are'yma, ei Jesus'ga g̃a pe. G̃a pe nderohoukarame g̃andovai pyteri pe po ti Tupana'ga penduvete'ga okwahaheteuka pe me nehẽ nahanahã ti pe'ji g̃a pe javo.
23515	MAT 10:29	—Maramomi itambere'ia gwyra'ia rehe? Ndahe'yi po hehe. Dois rehe gwyra'ia rehe po ojipeji'i jate itambere'ia. Tupana'ga gwepia katu gwyra'ia penduvete'ga. Ga ipotare'ymame gwyra'ia ndohiri'i'i. Ga ipotarame jate gwyra'ia ihiri yvyvo omanomo, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.
23520	MAT 10:34	—Marãi pe ji mombe'gwovo? ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. “Jesus'ga rura g̃waramo po ti yvyakotyve'g̃a py'a rukatui nehẽ.” Nahã po pe ei pejiyvyteri pe naerũ? Tape'ei ti a'ea. Jirura g̃waramo po ti g̃apy'a ndukatui nehẽ. Ojogwayva po ti g̃a ji rehe nehẽ, ei Jesus'ga.
23530	MAT 11:2	A'ea rupi João Batistava'ea rekoi cadeia pype a'itituhẽva'ea mombe'ua rehe. Okwaha ahe Cristo'ga rembiapoa garemimonhimomby'ava'ea. A'ea kwahavame João Batistava'ea ei g̃wemimbo'ehara'g̃a pe mokonha'g̃a pe: —Peho ti Jesus'ga pyri. Pe'ji ti ga pe: “Ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea e'i: ‘Aerẽ po ti Tupana'ga remimbuhurukara'ga ruri nhande pyri nehẽ.’ Nahã ahe ei. Ma'g̃a po ymyahũ ahe omombe'u? Mara'ngu po ndehe? Mara'ngu po ojipe'ga? Nahã ore ei aheremimombe'uhara'ga rura pota ga mbuhua.” A'ea mombe'gwovo katu ti pe'ji Jesus'ga pe: “Marãi nde a'ero?” ei João Batistava'ea mokonha'g̃a pe g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. —Kwa, ei g̃a. A'ero g̃a hoi ogwovo Jesus'ga pyri ovahema. João Batistava'ea nhi'ig̃agwera g̃a imombe'ui Jesus'ga pe.
23535	MAT 11:7	A'ero g̃a hoi javo katu João Batistava'ea pe. G̃a horame Jesus'ga ei pevove'g̃a pe he'yjuhuve'g̃a pe João Batistava'ea mombe'gwovo. G̃a pe ga ei: —Ymya'ĩ pe peho ongae'ỹi me. Pevo pe pehepia João Batista'ga. Marãi pe pejiyvyteri pe pea rupi pejigwovo garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho hepiaga nhungwava – kiroki okooko'iuhu yvytua remimbotarimova'ea rehe onhimbovavaguka yvytua pe.” Pe ndape'ei tuhẽ reki a'ea. A'ereki João Batista'ga ko nhungwava ja rũi. Ga ndokondoko'iuhui ojipe'g̃a remimbotarimova'ea rehe. Ga ko onhimboita Tupana'ga rehe, ei Jesus'ga pevove'g̃a pe.
23536	MAT 11:8	—Marãi pe a'ero pejiyvyteri pe garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho ga repiaga – kiroki ga omongi tapy'ynhapipyryva. Gweroho pa po itambere'ia gapira.” A'ea pe ndape'ei oji'i, ei Jesus'ga. A'ereki João Batista'ga ndokohetei mbatera rehe. Ji rendu ti! João Batista'ga nomongi tapy'ynhapipyryva. Kiroki g̃a omongi pyryheteva'ea – g̃ahã u huvihavuhu'g̃a nonga pype.
23537	MAT 11:9	—Marãi pe a'ero pejiyvyteri pe? Pe'e po pe: “Xaho Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga repiaga.” A'ea pe ekatui, ei Jesus'ga. Kiro ji ei pe me: João Batista'ga ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga tuhẽ. Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga jate rũi ko ga, ei Jesus'ga g̃a pe.
23541	MAT 11:13	—Nahã g̃a ndekoi ikwahava. A'ereki ymyahũva'ea omombe'u nanongara no. “Aerẽ po ti Tupana'ga oko g̃anduvihavuhuhetero g̃a ndepiakatuavo nehẽ.” Nahã Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea epaepavi Moisésva'ea pavẽi, ei Jesus'ga g̃a pe.
23542	MAT 11:14	Ahe e'i: “Tupana'ga po ti oko g̃anduvihavuhuhetero nehẽ. Elias'ga po ti uhu na'ẽ nehẽ,” ei ahe, ei Jesus'ga. Omombe'u ahe João Batista'ga Eliasva'ea mombe'urame. Ag̃wamo João Batista'ga ruri oji'i ahe nhi'ĩpo'ruavo a'ero. Marã? Perovia pota pe a'ea a'ero naerũ? ei Jesus'ga.
23544	MAT 11:16	—G̃a pe Jesus'ga ei: Marã po ti ji ei pe me ag̃wamova'ea pe a'ero nehẽ? Gara ja pe ndekoi a'ero? Kiro ji pe mombe'ui pe me. Tayri'g̃a ja ko pe ndekoi. Oapy tayri'g̃a ima'ẽhai pe feira pe. A'ero g̃a hapukai ojipe'g̃a pe tayri'g̃a pe – kiroki g̃a ojikoty'a g̃a pavẽi. Onhi'ig̃a mondovo g̃a pe g̃a ei:
23560	MAT 12:2	Hepiagame fariseus'g̃a ei Jesus'ga pe: —Ymyahũ Moisésva'ea e'i ikwatija hako: “Tapeporavykyi ti sábado rupi.” Nahã ahe ei hako. Ehepia ti neremimbo'ehara'g̃a! G̃a nohendukatui reki. A'ereki g̃a oporavyky ika'mbika'mbiga trigo sábado rupi, ei fariseus'g̃a Jesus'ga pe.
23563	MAT 12:5	—Tupana'ga rembikwatijarukara onhi'ĩ pe me novĩa, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Ymyahũ Tupana'ga e'i Moisésva'ea pe ikwatijaruka ahe ve hako. Ahe ve ga ei: “Nhimbohetehava pype ti ikwava'ẽhara'g̃a toporavyky ikwava'eg̃a ji ve jukapyra. Oporavykye'yma rupi sábado rupi ti g̃a tokwava'ẽ ipype. Nahã ti g̃a toko katu. Nahã pyry ji ve.” Ymyahũ Tupana'ga ei a'ea Moisésva'ea pe ikwatijaruka ahe ve hako, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. Tupana'ga ei g̃a pe: “Pyry.” Ndojari g̃a ndehe a'ero g̃aporavykya sábado rupi, ei Jesus'ga.
23568	MAT 12:10	Ipype iponhimamave'ga rekoi. Ojipe'g̃a ndeaporog̃itate'varuhuro okovo timbotegwete ti Jesus'ga javo. A'ero g̃a ei ojohupe: —Mara'ngu po ti Jesus'ga oporavykyavo gapoa mbokatua'java nhandeporavykye'yma rupi sábado rupi? Ga gapoa mbokatua'javame po ti nhande Jesus'ga mbotegwetei nehẽ, ei g̃a ojohupe. Nurã g̃a ei Jesus'ga pe: —Marãi Moisésva'ea rembikwatijara nhandeporavykye'yma mombe'gwovo sábado mombe'gwovo? Marãi ikwatijara? Pyry nhande nimombigi g̃atetirũa nhandeporavykye'yma rupi sábado rupi? Marãi? ei g̃a Jesus'ga pe.
23572	MAT 12:14	A'ero fariseus'g̃a hoi Jesus'ga hugwi onhimono'og̃a. Ojohupe g̃a ei onhimonha'ngavo: —Maranuhũ po ti nhande Jesus'ga jukaukari nehẽ naerũ? ei g̃a ojohupe.
23581	MAT 12:23	A'ero pevove'g̃a nhimomby'ahetei onhimongyavo. A'ero g̃a eg̃a'ei: —Mara'ngu po Jesus'ga Daviva'ea rymyminoa? A'ea g̃a ei. A'ereki g̃a e'i oyvyteri pe: “Ga pe Tupana'ga e'i eko ti g̃anduvihavuhuhetero javo.” A'ea g̃a ei nurã Jesus'ga popoakaro javo.
23584	MAT 12:26	Po Satanás'gapyriva'ea nhombojipe'ai nahã otavuka ojohupe, a'ero po ti inhomoka'nhymbavi jovai nehẽ no. Marã po ti Satanás'ga huvihava a'ero ojipyriva'ea ahana'javame nehẽ? ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe. A'ea Jesus'ga ei. A'ereki fariseus'g̃a e'i o'mbero: —Belzebu'ga Jesus'ga pokogi ojipyriva'ea mbojipe'auka ga pe.
23585	MAT 12:27	A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe: —Ma'g̃a ombojipe'auka Satanás'gapyriva'ea pendeheve'g̃a pe naerũ? ei Jesus'ga. Ndape'ji reki pe g̃a pe: “Belzebu'ga ombojipe'auka g̃a pe.” A'ea rũi pe ei, ei Jesus'ga. Po ga rũi g̃a poko ojipyriva'ea mbojipe'auka g̃a pe, a'ero ga rũi ji poko no, ei Jesus'ga. Tape'ei ti ji ve a'ero: “Belzebu'ga Jesus'ga poko.” Po pe'ji a'ea ji ve, a'ero po ti pendeheve'g̃a ete'varuhui pe me nehẽ no pe'mbe pe javo pe me nehẽ, ei Jesus'ga fariseus'g̃a pe.
23594	MAT 12:36	—Imombe'ukatuavo ji ei pe me: Aerẽ mbapava koty po ti hahy hete g̃a pe Tupana'ga erame g̃a pe nhaporemo g̃andeaporog̃ita rehe nehẽ. G̃a pe po ti ga ei: “Penhi'ĩteheuhu pe nahanahã javo. Maraname pe nhi'inhi'ĩtehei?” Nahã po ti ga ei g̃a pe nehẽ.
23598	MAT 12:40	Mokõi okira rupi Jonasva'ea rekoi piraruvihavuhua revegi pe. Kirẽ pira ahe mbojivyra'javi gwevega hugwi. Aerẽ ahe hoi Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwombe'gwovo Nínivepeva'ea pe a'ero hako, ei Jesus'ga. —Jonasva'ea javijitehe mokõi jikira rupi po ti ji rekoi yvya pype hete nehẽ. Kirẽ po ti ji hemi jugwi nehẽ yvyakotyva'ero yvagipeva'ero no, ei Jesus'ga. A'ero po ti pe ikwahavi Tupana'ga opoko Jesus'ga javo, ei Jesus'ga.
23600	MAT 12:42	—Mbapava koty po ti Tupana'ga omanove'g̃a mono'ono'ombavi ag̃wamove'g̃a ndeheve, ei Jesus'ga. G̃a mono'ombavame po ti ga ei g̃a pe nhaporemo nehẽ peko te'varuhu pe javo. A'ea rupi po ti tyapyrakotyva'ea ruvihavuhuva'ea kweravi nehẽ no kunhangwerava'ea. Ojipiukarame po ti ahe imboukwahavukari ag̃wamove'g̃a ndekote'varuhua nehẽ. A'ereki a'ea renonde ymyahũ tyapyrakotyva'ea ruvihavuhuva'ea uhu Salomãova'ea pyri hako tahendu ti ganhi'ig̃a javo. “A'ereki ga okwaha hete,” ei ahe ua. Paivouhu hete ahegwyra. Paivouhua hugwi ahe ruri hako tahendu ti ga javo, ei Jesus'ga imombe'gwovo fariseus'g̃a pe. —Ji rendu ti! ei Jesus'ga g̃a pe. Jihi kaitu akwaha hete Salomãova'ea hohe, ei Jesus'ga. Ag̃wamova'ero napehendupotari nhinhi'ig̃a ikwahapotare'yma a'itituhẽva'ea. Nurã po ti ahe imboukwahavukari pendekote'varuhua nehẽ, ei Jesus'ga.
23601	MAT 12:43	—Kiro po ti ji imombe'ui Diabo'gapyriva'ea rembipyhyga'ga anhag̃a rembipyhyga'ga pe me, ei Jesus'ga. Na ja ag̃wamove'g̃a ndekoi ite'varuhuve'g̃a – kiroki g̃a opohi okote'varuhua hugwi novĩa ojikoge'yma ji rehe, ei Jesus'ga. Anhag̃a ite'varuhu hete akwaimbae'ga pyhyga otiruahũro ga pe. Aerẽ anhag̃a jipe'ai ga hugwi ogwovo yhye'ỹi me okwaokwava. “Mome po ti ji ruvi nehẽ?” e'i oyvyteri pe heka. Ndohepiagi reki.
23618	MAT 13:10	Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a nduri ga pyri javo ga pe. —Maraname nde imombe'ui ojo'java'ea g̃a pe g̃a mbo'erame? ei g̃a Jesus'ga pe.
23619	MAT 13:11	A'ero Jesus'ga ei g̃a pe: —Pe me Tupana'ga ei tokwaha ti g̃a onhimiva'ea nhirembiepiakatuhava javo, ei Jesus'ga. Marã hekoi kiro Tupana'ga yvyakotyve'g̃a ndepiakaturame okovo g̃anduvihavuhuhetero? A'earupiva'ea kiro ga ikwahakwahavukari pe me. Ojipe'g̃a pe po ti ga ndokwahavukari tuhẽ a'ea nehẽ, ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. Nurã ji imombe'ui ojo'java'ea g̃a pe g̃a mbo'erame, ei Jesus'ga.
23630	MAT 13:22	—Amombe'u jipe ko ji ha'ynha indurugagwera – kiroki onduru nhungwava ra'ynha pyteri pe hatĩava'ea ra'ynha pyteri pe. Aerẽ igwaigwavete hatĩava'ea nhambyguhui garemityma jukavo, ei Jesus'ga. —A'ea ja ojipe'g̃a ndekoi nhungwava pyteripeva'ea ja. G̃a g̃wendu ojipe'g̃a erame g̃a pe: “Tupana'ga nhande poko katu kiro nhanderuvihavuhuhete'ga.” A'ea g̃a g̃wendu katu. Aerẽ g̃a ag̃ataruhuramo ojihe javo: “Maramarã po ti nhande rekoi nehẽ naerũ?” ei g̃a oyvyteri pe. A'ea nonog̃atuukari g̃apy'a. G̃a ipotapavuhui itambere'ia a'ero, ei Jesus'ga. “Koji'i nhande tipotaruhu itambere'ia a'ero ti pyryvamo nhande ve javo,” e'iuhu g̃a, ei Jesus'ga. A'ero igwaigwavete g̃a ndojapyakaa'javi nhanderuvihavuhuhete'ga mombe'ua rehe. A'ereki g̃a'ag̃atarahivuhua nohenduva'javukari a'ea g̃a pe. A'ero g̃a ndokoa'javi reki gamombe'ua rupi okokatue'yma ojipe'g̃a pe oporavykye'yma ga pe.
23632	MAT 13:24	Ojipea pyvõ ojo'java'ea pyvõ Jesus'ga g̃a mbo'ei. A'ero ga ei: —Marã hekoi kiro yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea, ei ga. Akwaimbae'ga imohãi ha'ynhapyryva trigo ra'ynha ko pe ityma.
23635	MAT 13:27	A'ero g̃a hoi kohoa jara'ga pyri javo ga pe: “Orepojykaharamo eretỹ nde trigo ra'ynhapyryva ko pe. Maraname gwereko nhungwava trigo pyteri pe? Ma'g̃a omohãi naerũ nhungwava ra'ynha trigo'java'ea ra'ynha a'ero trigo pyteri pe raikwehe?” ei g̃a ijara'ga pe.
23636	MAT 13:28	—A'ero ga ei g̃a pe: “Ma'g̃a po? Ojipe'ga nanhiarõi a'ero imohaina nhungwava ra'ynha ipype raikwehe,” ei ga. —A'ero g̃a ei: “Marã a'ero? Toroho ti nhungwava mondoroga? Marã?” ei g̃a.
23639	MAT 13:31	Ojipea pyvõ ojo'java'ea pyvõ Jesus'ga g̃a mbo'ei. A'ero ga ei: —Marã hekoi kiro yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea, ei ga. Akwaimbae'ga gwereko mostarda ra'ynha. A'ea ga itymi ko pe, ei Jesus'ga.
23640	MAT 13:32	Mostarda ra'ynha ko jara gwyre'i pa xunhi hete. Henhunhame mostarda roryroryvamo. Aerẽ yvovouhuro. A'ero koji'i hehanhuhũ oji'java'ea hohe yvovouhuro. A'ero gwyra'ia ruri onhimongyavo upa hakã rehe japovo gwaityga, ei Jesus'ga he'yje'ỹve'g̃a po ti he'yjuhu nehẽ javo.
23641	MAT 13:33	Ojipea pyvõ ojo'java'ea pyvõ Jesus'ga g̃a mbo'ei. A'ero ga ei: —Marã hekoi kiro yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea, ei ga. Kunhahẽa opyhy he'yiva'ea vinte e cinco quilos de farinha de trigo, ei ga. Trigo pype hẽa imbojihe'ari imbovuhava ta'apo ti ji pão javo. A'ero hẽa igwaragwarai humbirimbiriga trigo ru'uma. Igwaigwavete imbovuhava onhinhamba trigo ru'uma pype imbovuvupava, ei Jesus'ga igwaigwavete po ti g̃a herojijyi ojeaporog̃ita nehẽ javo.
23652	MAT 13:44	—Marã hekoi kiro yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea nehẽ, ei ga. Akwaimbae'ga hepiagi pyryheteva'ea ko pe. A'ereki a'ea ojipe'ga omi jipe yvykwara pype tohepiagyme ti g̃a javo. Garemimimipyra repiagame akwaimbae'ga heja pevo imima'java. Horyory ga hehe. Nurã ga imondopavi ombatera ojihugwi tombuhu ti g̃a ji ve itambere'ia mbatera pe javo. A'ero ga itambere'ia rerohoi imondopava kohoa jara'ga pe ipyhyga kohoa ga hugwi. “Nahã ji ipojykai nhirembiepiagipyra,” ei ga oyvyteri pe, ei Jesus'ga. Nahã hekoi yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo. A'ea Jesus'ga ei imombe'gwovo g̃wemimbo'ehara'g̃a pe ojo'java'ea ikwahavuka g̃a pe na jitehe pyryheteva'ea tuhẽ ko aherekoa Tupana'gareheva'ero javo.
23653	MAT 13:45	—Marã hekoi kiro yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea nehẽ, ei Jesus'ga. Ima'ẽhara'ga hogahoi ojipe'g̃ape'g̃a pyri ipyhypota ita'ia'java'ea pyryheteva'ea pérolas ijara'g̃a hugwi.
23655	MAT 13:47	—Marã po ti hekoi nehẽ yvyakotyve'g̃a pe g̃a erame Tupana'ga nhanderuvihavuhuhetero oko javo? A'ea rehe po ti ji pe mbo'ei ikwahavuka pe me imombe'gwovo a'ea'java'ea nehẽ, ei Jesus'ga. Pira mboahava pirareheve'g̃a imombori ypiahu pe imbo'aparavuhupava pira, ei Jesus'ga.
23657	MAT 13:49	—Aerẽ na jitehe po ti Tupana'ga yvyakotyve'g̃a nderekoukari mbapava koty nehẽ. Mbapava koty po ti gapyrive'g̃a nduri ite'varuhuve'g̃a nderogwovo Tupana'ga nhi'ig̃areheve'g̃a pytera hugwi nehẽ, ei Jesus'ga.
23659	MAT 13:51	—Marã? Pekwaha pe penhimombaragwahava nhiremimbo'eagwera rehe nhaporemo ji pe mbo'erame ojo'java'ea pyvõ? Marã? ei Jesus'ga g̃wemimbo'ehara'g̃a pe. —Orokwaha pa ore akoja neremimbo'eagwera, ei g̃a.
23662	MAT 13:54	Ogwyri pe ga ruri ocidade de Nazaré pe ovahema. Pevo ga g̃a mbo'ekatukatui g̃ajatykahava pype. A'ero g̃a nhimomby'ai ga rehe. A'ero g̃a ei ojohupe: —Ma'g̃a po ga mbo'ehetei ikwahavukaheteavo ga pe? Ma'g̃a po ga mbopopoaka japovouka ga pe ahemonhimomby'ava'ea? ei g̃a.
23663	MAT 13:55	Ga onga apohara'ga ra'yra'ga rũi naerũ? ei g̃a. Gayhẽa, hẽa ko Mariahẽa. Gairũ'g̃a ko Tiago'ga, José'ga, Simão'ga, Judas'ga. Tikwaha pa nhande g̃a.
23664	MAT 13:56	Garendyra'g̃a u pa nhande pyri. Ymyava'ea atyvi ga ag̃wamo. Maraname ga ikwahapavi naerũ? ei g̃a.
23670	MAT 14:4	Nurã João Batistava'ea e'ie'i Herodes'ga pe: —Maranameuhũ nde hẽa rerekoi? Po ahe ndogwerekoi te hẽa! ei João Batistava'ea Herodes'ga pe.
23704	MAT 15:2	—Maranameuhũ neremimbo'ehara'g̃a nohendukatui nhaneramonhava'ea remimbo'eagwera naerũ? Nhaneramonhava'ea e'i: “Nahanahã nhande xajipogwei katu. Nhandejipogweikaturo g̃waramo nhande nhimombyryvi Tupana'ga pe.” Nahã nhaneramonhava'ea ei nhande mbo'embo'eavo. Na rũi neremimbo'ehara'g̃a jipogwei i'ua renonde nahã ojikwakuve'yma, ei g̃a Jesus'ga pe.
23705	MAT 15:3	—Pehe no, ei Jesus'ga g̃a pe. Maranameuhũ pe napehendukatui Tupana'ga nhi'ig̃a? ei Jesus'ga. Tupana'ga erame nahanahã ti peko javo pe ndapekoi ganhi'ig̃a rupi. Penhimimbo'ea rupi jate reki pe ndekoi pejikovo Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rupi, ei Jesus'ga.
23717	MAT 15:15	A'ero Pedro'ga ei Jesus'ga pe: —Ore mbo'e katu ti ojo'java'ea rehe. A'ereki ndorokwahavi a'ea. Maraname nde ei akoja ore ve? “Kiroki oki nhandejurua pype – a'ea nianembote'varuhui. Kiroki ohẽ nhandejurua hugwi – a'ea nhande mbote'varuhu,” ere nde. A'ea rehe ti ore mbo'e katu a'ero, ei Pedro'ga.
23718	MAT 15:16	A'ero Jesus'ga ei Pedro'ga pe: —Maranuhũ pehe ndapekwahavi no? ei Jesus'ga.
23719	MAT 15:17	Kiroki oki nhandejurua pype – a'ea oho nhanderevega pype ohema nhande atarame. —Maranuhũ pe ndapekwahavi naerũ? ei Jesus'ga.
23735	MAT 15:33	Jesus'ga remimbo'ehara'g̃a ei ga pe: —Ma hugwi po ti nhande ipyhygi he'yjuhuva'ea mbatera g̃a pe avo ongae'ỹi me tokogahi ti g̃a javo? ei g̃a.
23736	MAT 15:34	A'ero Jesus'ga ei g̃a pe: —Maramomi pe herekoi pães? —Sete, ei g̃a ga pe. Mokoi'ĩ pira'ia orogwereko no, ei g̃a.
23741	MAT 15:39	A'ero Jesus'ga pevove'g̃a mondoukari g̃anonga pe. G̃a horame ga avi yharuhua pype herogwovo aherovai herovahema ypiahua rembe'yi pe cidade de Magadã me.
23742	MAT 16:1	Aerẽ fariseus'g̃a nduri Jesus'ga pyri saduceus'g̃a pavẽi ovahema. —Tihepia ti gapopoakara, ei g̃a ojohupe. Mara'ngu po Tupana'ga okovo ga pyri ga mbopopoaka? Tupana'ga ga mbopopoakare'ymame po ti nhande ga mbotegwetei, ei g̃a ojohupe. Nurã g̃a ei Jesus'ga pe: —Eapo ti ahemonhimomby'ava'ea. Torohepia ti, ei g̃a ga pe.
23749	MAT 16:8	G̃anhi'ig̃a kwahavame Jesus'ga ei g̃a pe: —Maraname pe nhomonhi'ig̃uhũi nhande ndiheruri pão javo? Ndapejikogi'i'i pe ji rehe ndirekoi pão javo, ei Jesus'ga g̃a pe.
23750	MAT 16:9	Napenhimombaragwahakatui pe ji'ea rehe? Ndapekwahava'javi pe cinco pães – akoja ji ahaygwe'rogwe'ro imondomondouka cinco milve'g̃a pe? Ndapekwahava'javi pe hembyruera? Maramomi yrua pype pe imono'ono'og̃i hembyruera?
23751	MAT 16:10	Ndapekwahava'javi pe sete pães? Akoja ji ahaygwe'rogwe'ro imondomondouka quatro milve'g̃a pe. Ndapekwahava'javi hembyruera? Maramomi yrua pype pe imono'ono'og̃i hembyruera?