23219	MAT 1:6	Ri ka mam Isaí are u tat ri ka mam David ri nim takanel. Ri ka mam David ri nim takanel ruc' ri chichu' ri xrixokilaj na ri tat Urías, e are' u nan u tat ri ka mam Salomón.
23224	MAT 1:11	Ri ka mam Josías are u tat ri ka mam Jeconías, xukuje' ri e rachalal. Pa tak ri k'ij ri' xec'am bi ri winak aj Israel, xeopan c'u pa ri tinimit Babilonia.
23225	MAT 1:12	Aretak ri winak aj Israel e c'o chic pa ri tinimit Babilonia, ri ka mam Jeconías xc'oji jun u c'ojol, Salatiel u bi'. Ri ka mam Salatiel are u tat ri ka mam Zorobabel.
23230	MAT 1:17	Je ri' chi cajlajuj juch'ob tataxelab cachi'l ri qui c'ojol e oc'owinak xchaptaj lok ruc' ri ka mam Abraham c'ä ruc' ri ka mam David. Cajlajuj chic xchaptaj lok ruc' ri ka mam David c'ä aretak xec'am bi ri winak aj Israel, xeopan pa ri tinimit Babilonia. Te c'u ri' e c'o chi cajlajuj chic c'ä xil na u wäch ri Cristo.
23232	MAT 1:19	Ri a José c'ut ri rachajil are jun achi ri jicom ranima' cho ri Dios, man craj tä c'ut cäresaj u q'uixbal ri al María chquiwäch ri winak. Rumal ri' xuchomaj u ya'ic canok xak chi c'uyal.
23233	MAT 1:20	Aretak je' tajin cuchomaj wa', xpe jun ángel ri takom lok rumal ri Dios ri xuc'ut rib chuwäch ri a José pa ri u waram, xubij che: A José, at ba' at rachalaxic ri tat David. Maxej awib chuc'amic ri al María che awixokil, rumal chi ri ral ri quil na u wäch, are rech ri Lok'alaj Espíritu wa'.
23234	MAT 1:21	Ri are' cäc'oji na jun ral ala, cacoj c'u na JESÚS che u bi'. (Ri “Jesús” quel cubij “To'l Ke”.) Je' u bi' wa' rumal chi queuto' na ru winakil, queresaj na pa ri qui mac, —xcha ri ángel.
23236	MAT 1:23	Ri k'apoj ali cäcanaj na can yawab winak, cäril c'u na u wäch jun ral ala ri cäbix na Emanuel che, —cächa'. Quel cubij wa': Ri Dios c'o kuc', —cächa ri'.
23237	MAT 1:24	Aretak xc'astaj ri a José che ru waram, xunimaj ri xbix che rumal ri ángel ri takom lok rumal ri Dios. Xuc'am ri al María che rixokil.
23238	MAT 1:25	Man xquirik tä c'u na quib, xane c'ä te' aretak xil na u wäch ri ral ri al María. Ri a José xucoj c'u JESÚS che u bi'.
23239	MAT 2:1	Ri alaj a Jesús xil u wäch pa ri tinimit Belén, ri c'o pa Judea. Are chi' c'o ri tat Herodes che nim takanel puwi' ronojel ri Judea. Xeopan c'u jujun achijab ajno'jab pa ri tinimit Jerusalén, jela' c'u quepe pa relbal k'ij.
23242	MAT 2:4	Xtakan c'u ri nim takanel che qui siq'uixic ri qui nimakil sacerdotes, xukuje' ri tijonelab re ri Pixab, xuta' c'u chque jawije' quil wi na u wäch ri Cristo.
23243	MAT 2:5	Ri e are' xquibij che: Pa ri tinimit Belén ri c'o pa Judea, rumal chi ri k'alajisal re ru Lok' Pixab ri Dios je wa' xutz'ibaj:
23244	MAT 2:6	Ri at tinimit Belén, at ri' ri rech ri rulew ri Judá, machomaj chi ri at man nim tä a k'ij at chquiwäch ri k'atal tak tzij ri e c'o chila', rumal chi awuc' at quel wi na jun nim c'amal be, ri cuc'am na qui be ri nu winak aj Israel, —cächa', —xecha ri tijonelab re ri Pixab.
23246	MAT 2:8	Te ri' xeutak bi pa Belén, xubij bi chque: Jix ba' jela', chitatabela' jawije' c'o wi ri ac'al. Aretak quiriko, chixpe chubixic chwe, rech ri in xukuje' quine' na chuk'ijilaxic, —xcha chque.
23247	MAT 2:9	Ri ajno'jab xuwi xquito ri xbix chque rumal ri nim takanel, xebe'c. Are c'u ri ch'imil ri xquil pa relbal k'ij xnabej chquiwäch, c'ä xopan na puwi' ri c'o wi ri ac'al, xtaq'ui c'u chila'.
23249	MAT 2:11	Xeboc c'u bi pa ri ja, xquil c'u ri ac'al c'o ruc' ri al María ru nan. Xexuqui'c, xquik'ijilaj ri ac'al. Te c'u ri' xquijak u wi' ri qui c'olibal, xquisipaj k'än puak, incienso, xukuje' mirra che ri Are'.
23250	MAT 2:12	Te c'u ri' xbix chque pa achic' chi meoc'ow chi jela' jawije' c'o wi ri tat Herodes. Xetzelej c'u bi pa ri qui tinimit, xquic'am bi jun be chic.
23251	MAT 2:13	Aretak e benak chi ri ajno'jab, xpe jun ángel ri takom lok rumal ri Dios, xuc'ut rib chuwäch ri a José pa achic', xubij che: Chatwalijok, chac'ama bi ri ac'al, rachi'l ru nan, chixanimaj bic. Jix pa Egipto, chixcanaj c'u na can chila' c'ä quinbij na chiwe jampa' quixpetic. Je ri' chibana rumal chi ri tat Herodes cutzucuj na u cämisaxic ri ac'al, —xcha ri ángel che.
23252	MAT 2:14	Xwalij c'u ri a José, xuc'am ri ac'al, rachi'l ru nan, chak'ab c'ut xebel bic, xebe' pa Egipto.
23254	MAT 2:16	Aretak ri tat Herodes xretamaj chi man are tä kas tzij ri xbix can che cumal ri ajno'jab, sibalaj xpe royowal. Xutak c'u qui cämisaxic conojel ri ac'alab alabom ri tz'akat chi quieb qui junab xukuje' ri mäja' cätz'akat quieb qui junab ri e c'o pa ri tinimit Belén xukuje' ri e c'o pa tak ri tinimit chunakaj ri Belén, je' jas ri k'ij ri xquibij can ri ajno'jab.
23256	MAT 2:18	Xtataj c'ut chi c'o jun ri curak u chi' pa ri tinimit Ramá, nimalaj ok'ej wa', nimalaj bis cäbanic. Are ri nan Raquel ri cubisoj qui wäch ri ral, ri man cuya' taj cäcu'bisax u c'ux rumal chi ya e cäminak chic ri ral, —cächa'.
23257	MAT 2:19	Aretak c'ut cäminak chic ri tat Herodes, jun ángel ri takom lok rumal ri Dios xuc'ut rib chuwäch ri a José pa achic' jela' pa Egipto, xubij che:
23258	MAT 2:20	Chatwalijok, chac'ama bi ri ac'al awuc', xukuje' ru nan, chixtzelej chi na jumul pa Israel. Xecäm c'u conojel ri cäcaj cäquicämisaj ri ac'al, —xcha che.
23259	MAT 2:21	Xwalij c'u ri a José, xuc'am bi ri ac'al rachi'l ru nan, xtzelej chi na jumul pa Israel.
23260	MAT 2:22	Aretak c'ut ri a José xuto chi are ri tat Arquelao chic c'o che nim takanel pa Judea chuq'uexel ri Herodes ru tat, xuxej rib xe' jela'. Xch'abex c'u rumal ri Dios pa achic', rumal ri' jela' xe' wi pa Galilea.
23261	MAT 2:23	Aretak xopan chila', jela' xec'ol wi pa ri tinimit Nazaret. Je' xbantaj wa' rech kas je' quel wi ri xquibij can ri k'alajisal tak re ru Lok' Pixab ri Dios, chi ri Jesús cäbix na aj Nazaret che.
23262	MAT 3:1	Pa tak ri k'ij ri' ri tat Juan Kasal Ja' xopan pa Judea, pa tak ri juyub ri cätz'inowic. Tajin cutzijoj ru Lok' Pixab ri Dios.
23263	MAT 3:2	Cubij c'u chque ri winak: Chiq'uexa ri iwanima', chiq'uexa ri i chomanic, rumal chi xa jubik' chic man cuchaplej ru takanic ri Dios, —xcha chque.
23264	MAT 3:3	We tat Juan ri' are wa' ri xtz'ibax can chrij ojer rumal ri ka mam Isaías, ri k'alajisal re ru Lok' Pixab ri Dios ri cubij: C'o jun ri co cäch'aw pa tak ri juyub ri quetz'inowic, cubij: “Chibana u banic ri nim be ri cäbin wi ri Kajaw. Chisuc'umaj, chibana sibalaj jicom che,” —xcha ri ka mam Isaías.
23265	MAT 3:4	Are c'u ri tat Juan xucoj atz'iak ri banom ruc' ri rismal jun awaj, camello u bi', tz'um c'u ru pas. Xa sac' xukuje' uwal che' xutijo.
23266	MAT 3:5	Xepe c'u ri winak aj Jerusalén, xukuje' ri e c'o pa tak niq'uiaj tak tinimit chic re Judea xukuje' ri e c'o chunakaj ri nima' Jordán, xeopan c'u ruc' ri tat Juan chutatabexic ri cubij.
23267	MAT 3:6	Aretak xquik'alajisaj ri qui mac, xban c'u qui kasna' rumal ri tat Juan pa ri nima' Jordán.
23269	MAT 3:8	Bana ba' alak ri takal u banic, ri cuk'alajisaj chi kas tzij xq'uextaj ri anima' alak, ri chomanic alak.
23270	MAT 3:9	Mächaplej c'u alak u bixic pa anima' alak: “Ri uj, uj rachalaxic can ri ka mam Abraham.” Quinbij c'u chech alak chi ri Dios cäcowinic cuban chque tak we abaj ri' chi e rachalaxic can ri ka mam Abraham.
23271	MAT 3:10	Cämic ri' tajin cäcoj ri iquiäj che tak ri qui xera' ri che' rech quet'oyic. Ronojel che' ri man cuya tä utzalaj u wäch, cät'oy c'u na wa', cäporox na pa ri k'ak'.
23272	MAT 3:11	Ri in kas tzij quinban kasna' alak ruc' joron, c'utbal wa' chi q'uexom chi anima' alak, q'uexom chi ri chomanic alak. Cäpe chi c'u na jun chic ri cuban na kasna' alak ruc' ri Lok'alaj Espíritu xukuje' ruc' k'ak'. Ri Are' nim na u k'ij chnuwäch in, nim c'u na u banic. Man takal tä chwe in chi quinquir ru c'amal u xajäb.
23273	MAT 3:12	Ri Are' are jas jun achi ri cujosk'ij ru trico. Ruc'am chi ru pala, cujopij c'u na ri trico, cutas che ri pajo. Cuc'ol na ri trico pa ri c'uja. Are c'u ri pajo cuporoj na pa jun k'ak' ri man cächup tä chic, —xcha chque.
23274	MAT 3:13	Xel c'u lok ri Jesús pa Galilea, xopan chuchi' ri nima' Jordán ri c'o wi ri tat Juan rech cäban u kasna' rumal.
23275	MAT 3:14	Man xraj tä c'u ri tat Juan, xane xubij che ri Jesús: Ri in man takal tä chwe chi quinban kasna' la. Rajwaxic ne chi ri lal cäban la nu kasna' in, —cächa'. ¿Jas che xpe la wuc' in? —xcha che ri Jesús.
23276	MAT 3:15	Xubij c'u ri Jesús che: Che we chanim ri', chaya chwe chi je' quinban wa'. Are c'u wa' takalic rech cäka'no jachique ri cätakan wi ri Dios, —xcha che. Ri tat Juan c'ut xunimaj ri xubij.
23277	MAT 3:16	Aretak c'ut xbantaj u kasna' ri Jesús, xel lok ri Are' pa ri ja'. ¡Chanim xjakjob ri caj! Ri Jesús c'ut xril ri Lok'alaj Espíritu xkaj lok puwi' ri Are', je' u banic jun palomäx.
23278	MAT 3:17	Te ri' xtataj c'ut chi cäch'aw lok jun chicaj ri xubij: Are ri Lok'alaj nu C'ojol wa'. Cäquicot ri wanima' rumal, —xcha'.
23281	MAT 4:3	Xpe c'u ri Itzel, xopan ruc' ri Jesús rech cutakchi'j ri Are' che mac, xubij che: We kas tzij chi lal u C'ojol ri Dios, takan la chque tak we abaj ri' chi cäca'n na wa, —xcha che.
23282	MAT 4:4	Xch'aw ri Jesús, xubij che: Ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic cubij: “Man xak tä xuwi rumal ri wa quec'asi na ri winak, xane xukuje' rumal ronojel ru Tzij ri Dios,” —cächa', —xcha ri Jesús che.
23283	MAT 4:5	Ri Itzel xuc'am bi ri Jesús pa ri lok'alaj tinimit Jerusalén, xupakba c'u puwi' ri nimalaj rachoch Dios.
23284	MAT 4:6	Te ri' xubij che: We kas tzij chi lal u C'ojol ri Dios, q'uiäka bi ib la iquim, rumal chi ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic cubij: Ri Dios queutak na lok ri ángeles awuc' che a chajixic. Catquichap na che ra k'ab che a to'ic rech man cachak'ij tä rawakan cho abaj, —cächa', —xcha ri Itzel che.
23285	MAT 4:7	Ri Jesús xch'awic, xubij che: Xukuje' cubij ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic: “Mayac royowal ri Awajaw, ri a Dios,” —cächa', —xcha che.
23287	MAT 4:9	Xubij c'u che ri Jesús: Ronojel wa' quinya che la, we cäxuqui la, quink'ijilaj la, —xcha che.
23288	MAT 4:10	Xch'aw ri Jesús, xubij che: Jat, Satanás, chatel chnuwäch rumal chi ru Lok' Pixab ri Dios ri Tz'ibtalic cubij: “Chak'ijilaj ri Awajaw ri a Dios, xuwi c'u ri Are' chapatänij,” —cächa', —xcha che.
23290	MAT 4:12	Ri Jesús, aretak xuto chi c'o ri tat Juan pa che', xe' pa Galilea.
23291	MAT 4:13	Man xcanaj tä c'u can pa ri tinimit Nazaret, xane xa xc'oji pa Capernaum, jun tinimit Romano wa' ri c'o chi' ri mar chquinakaj ri ojer tak tinimit Zabulón ruc' Neftalí.
23293	MAT 4:15	Winak aj Zabulón, winak aj Neftalí, ix ri' ri nakaj ix c'o wi che ri mar, ch'äkäp che ri nima' Jordán, chila' pa Galilea jawije' e c'o wi winak ri man aj Israel taj.
23294	MAT 4:16	Ri winak ri je' ta ne e c'o pa k'ekum xquil jun nimalaj sakil. E are' winak wa' ri e c'o pa ri qui mac, ri e c'o cho ri cämical, xpe jun nimalaj sakil pa qui wi', —xcha ri ka mam Isaías.
23295	MAT 4:17	C'ä te ri' c'ut ri Jesús xuchaplej u tzijoxic ru Lok' Pixab ri Dios, xubij c'u chque ri winak: Chiq'uexa ri iwanima', chiq'uexa ri i chomanic, rumal chi xa jubik' chic man cuchaplej ru takanic ri Dios, —xcha chque ri winak.
23296	MAT 4:18	Oc'owem cuban ri Jesús chuchi' ri mar re Galilea, xeril c'u quieb achijab cachalal quib. Ri jun are ri tat Simón ri xukuje' cäbix Pedro che, ri jun chic are ri tat Andrés. Tajin cäquiq'uiäk bi jun c'at chapäbal cär pa ri cho rumal chi e chapal tak cär ri e are'.
23297	MAT 4:19	Ri Jesús xubij chque: Chixsa'j wuc'. Quinban c'u na chiwe chi quixoc che qui mulixic winak che qui q'uexwäch ri cär, —xcha chque.
23299	MAT 4:21	Oc'owinak chi apan jubik' ri Jesús, xeril chi c'u quieb achijab chic cachalal quib. E are' ri tat Jacobo rachi'l ri tat Juan. E u c'ojol ri tat Zebedeo wa'. E c'o pa jun barco cachi'l ri qui tat, tajin cäquic'ojoj c'u ri qui c'at. Xesiq'uix c'u rumal ri Jesús.
23300	MAT 4:22	Ri e are' c'ut chanim xquiya can ri barco ruc' ri Zebedeo ri qui tat, xebe' ruc' ri Jesús.
23301	MAT 4:23	Ri Jesús xbin pa conojel tak ri tinimit re Galilea, xuya tijonic chque ri winak pa tak ri rachoch Dios. Xutzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chrij ru takanic ri Dios pa qui wi' ri winak. Xukuje' xucunaj ronojel u wäch yabil ri c'o chque.
23302	MAT 4:24	Xtataj c'u u tzijol ri Jesús cumal ri winak pa conojel tak ri tinimit re Siria. Ri winak c'ut xequic'am lok conojel ri qui rikom c'äx rumal q'uia u wäch c'äxc'ol, yabil, k'oxom. Xequic'am lok ri e c'o itzel tak espíritus chque, xukuje' ri winak ri man utz tä chi qui jolom rumal chi e elinak ch'uj, xequic'am c'u lok ri cäminak qui cuerpo. Ri Jesús c'ut xeucunaj conojel.
23303	MAT 4:25	E q'uia winak c'ut aj Galilea xebe' ruc' ri Jesús. Xukuje' e c'o winak aj Decápolis, aj Jerusalén, aj Judea, e c'o c'u ri xepe ch'äkäp che ri nima' Jordán.
23304	MAT 5:1	Aretak ri Jesús xeril ri q'uialaj winak, xpaki puwi' ri juyub, xt'uyi chila'. Xquimulij c'u quib ru tijoxelab ruc'.
23305	MAT 5:2	Ri Jesús xuchaplej qui tijoxic, je wa' xubij chque:
23309	MAT 5:6	Utz que ri quenumic, ri cächaki'j qui chi' che jun c'aslemal jicom. Are c'u ri Dios cäyo'w na wa' chque.
23314	MAT 5:11	Utz iwe ix aretak cäban c'äx chiwe cumal ri winak, quixyok' cumal, cäquibij ronojel u wäch ri man kas tzij taj chiwij, xa rumal chi quixcojon chwe in.
23315	MAT 5:12	Chixquicot ba', chixtze'nok rumal chi quic'am na jun nimalaj tojbal iwe chila' chicaj. Je c'u c'äx wa' xban chque ri k'alajisal tak re ru Lok' Pixab ri Dios ri xec'oji can ojer, —xcha ri Jesús.
23316	MAT 5:13	Ri ix, je' ta ne ix atz'am chque ri winak cho ruwächulew. We c'u man c'o chic u tzayil ri atz'am, ¿jas ta c'u lo cäban che rech c'o chi cupatänij? Man c'o tä chi u patän ri', xane xa cäq'uiäk na apanok, cätac'alex c'u na cumal ri winak.
23317	MAT 5:14	Ri ix, je' ta ne ix sakil chque ri winak cho ruwächulew je' jas jun tinimit ri c'o puwi' jun juyub, ri amak'el cäk'alajinic.
23318	MAT 5:15	Man cätzij tä jun chäj, te c'u ri' cäyi' chuxe' jun coxon, xane xa cäyi' ri' pa jun c'olibal chicaj rech cätunun pa qui wi' conojel ri e c'o pa ri ja.
23319	MAT 5:16	Je wa' chibana ix xukuje', chibana' chi ri sakil ri c'o iwuc' cätunun chquiwäch ri winak. Je ri' rech aretak cäquil ri utzil ri quibano, cäquiya u k'ij ri i Tat ri c'o chila' chicaj.
23320	MAT 5:17	Michomaj ix chi in petinak che resaxic ri Pixab ri xutz'ibaj can ri ka mam Moisés, o ri qui tijonic ri k'alajisal tak re ru Lok' Pixab ri Dios. Man in petinak tä che resaxic, xane in petinak chubixic ri kas u banic ri Pixab xukuje' ri qui tijonic ri k'alajisal tak re ru Lok' Pixab ri Dios.
23321	MAT 5:18	Kas tzij quinbij chiwe, man c'o tä quesax na che ri Pixab, xane xa ronojel cäbantaj na. C'ä mäjok cäsach u wäch ri caj ulew, man c'o tä jun punto, man c'o tä jun alaj tz'ib ri quesax na che ri Pixab.
23322	MAT 5:19	Rumal ri' jachin ri man cunimaj tä jun chque ri takanic re ri Pixab, pune are ri man nim tä u banic, xukuje' cuc'ut chquiwäch niq'uiaj winak chic chi man kas rajwaxic taj cänimax wa', ri are' man nim taj quil wi na chquixol ri winak ri cätakan na ri Dios pa qui wi'. Are c'u ri winak ri cunimaj ri Pixab, xukuje' cuc'ut chquiwäch niq'uiaj winak chic chi cäquinimaj wa', kas nim na u banic wa' chquixol ri winak ri cätakan na ri Dios pa qui wi'.
23323	MAT 5:20	Quinbij c'u chiwe, chi we man jicom na ri i c'aslemal ix chuwäch ri qui c'aslemal ri tata'ib fariseos xukuje' ri tijonelab re ri Pixab, man quixoc tä ri' chquixol ri winak ri cätakan na ri Dios pa qui wi'.
23325	MAT 5:22	Are c'u ri in quinbij chiwe chi jachin ri cuyac royowal chrij ri rachalal cäk'at na tzij puwi'. Jachin ri c'äx cäch'aw che ri rachalal cäk'at na tzij puwi' cumal ri k'atal tak tzij. Xukuje' jachin ri cubij che ri rachalal chi xa are jun con, chi man c'o tä chi u patän, que' na ri' pa ri k'ak'.
23326	MAT 5:23	Rumal c'u ri', we cac'am bi ri a sipanic cho ri ta'bal tok'ob, chila' c'ut cäna'taj chawe chi c'o jun c'äx ri cuna' ri awachalal chawij, chaya can ri a sipanic cho ri ta'bal tok'ob. Jat na ruc' ri awachalal rech catutzir ruc' nabe, te c'u ri' cuya' cattzelej cho ri ta'bal tok'ob chuya'ic ra sipanic cho ri Dios.
23328	MAT 5:25	We c'o jun winak cuban u c'ulel chawe, catuc'am c'u bi pa ri k'atbal tzij, chatutzir na ruc' pa ri be rech man catujach tä pu k'ab ri k'atal tzij. We ta mat je ri', ri k'atal tzij catujach na pa qui k'ab ri mayor, ri mayor c'ut catquicoj na pa che'.
23329	MAT 5:26	Kas tzij ba' ri quinbij chawe chi man c'o tä awelic lok chila' c'ä catoj na ronojel ri a multa, —xcha ri Jesús.
23331	MAT 5:28	Are c'u ri in quinbij chiwe, chi jachin ri cuca'yej jun ixok, xak xuwi ruc' ru rayixic u wäch xmacun ri' ruc' pa ranima', —cächa ri Jesús.
23332	MAT 5:29	We ri awak'äch re ri awiquiäk'ab cubano chi catzak pa mac, chawesaj, chaq'uiäka apanok. Are utz na chawe we quel jun ch'äkap che ra cuerpo, chuwäch wa' chi ronojel ra cuerpo cäq'uiäk bi pa ri k'ak'.
23333	MAT 5:30	We c'u are ri a k'ab re ri awiquiäk'ab cubano chi catzak pa mac, chak'ata', chaq'uiäka apanok. Are c'u utz na chawe we quel jun ch'äkap che ra cuerpo, chuwäch wa' chi ronojel ra cuerpo cäq'uiäk bi pa ri k'ak', —xcha ri Jesús.
23334	MAT 5:31	(Cäch'aw chi ri Jesús, cubij:) Xukuje' xbix can nabe: “Apachin ri cujach bi ri rixokil, rajwaxic cuya bi jun wuj che ri cubij wi chi jachom canok,” —cächa'.
23335	MAT 5:32	Ri in c'ut quinbij chiwe, chi we jun achi cujach bi ri rixokil man rumal tä u ch'abexic jun achi chic, cuban ri' chi ri rixokil cuban ri nimalaj mac ri äwas u banic. Jachin c'u ri cäc'uli ruc' jun ixok ri jachom bic, cuban ri' ri nimalaj mac ri äwas u banic, —xcha ri Jesús.
23337	MAT 5:34	Ri in c'ut quinbij chiwe, chi miban juramento aretak c'o ri quichi'j che jun winak chic. Miban juramento ruc' ri caj rumal chi chila' c'o wi ri Dios.
23339	MAT 5:36	Xukuje' miban juramento ruc' ri i jolom, rumal chi man quixcowin taj quiban sak o k'ek che xa jun i wi'.
23340	MAT 5:37	Xane xak xuwi chibij “je', je ri'” o “man je' taj”, —quixcha'. Are c'u ri tzij ri xak u wi' tzij chic, rech ri Itzel ri', —xcha ri Jesús chque.
23341	MAT 5:38	Ri ix i tom chi xbix can nabe: “We jun cäresaj u wak'äch jun winak chic, quesax na ru wak'äch ri are'. We jun cäresaj u ware jun winak chic, quesax na ru ware ri are',” —cächa'.
23342	MAT 5:39	Are c'u ri in quinbij chiwe: Chixel chuwäch ri itzel achi ri craj cäch'ojin iwuc'. Xane we c'o jun catch'ayow che ri juperaj a palaj, chaya ri juperaj a palaj chic chuwäch. Mitzelej u q'uexel ri c'äx ri cäban chiwe.
23343	MAT 5:40	We c'o jun craj catusiq'uij pa k'atbal tzij, craj c'ut cumaj ri a camixa', chaya bi ra chaquet che xukuje'.
23344	MAT 5:41	We c'o jun cucoj u chuk'ab chawe chi cac'am bi jun eka'n ri cäbinibej jun legua, chac'ama bi quieb legua ruc'.
23345	MAT 5:42	Apachin ri c'o jas cuta' chawe, chaya che. Macowirisaj ri awanima' chuwäch ri winak ri craj cäkajan awuc'.
23347	MAT 5:44	Are c'u ri in quinbij chiwe: Lok' chiwila wi ri i c'ulel. Chibij: Ri Dios c'o pi wi', —quixcha chque ri winak ri queyok'on chiwe. Chibana utzil chque ri cäquetzelaj i wäch, chibana ba' orar pa qui wi' ri xak cäca'n c'äx chiwe.
23348	MAT 5:45	We je' quiban wa' k'alaj ri' chi kas ix ralc'ual ri ka Tat ri c'o chila' chicaj. Are c'u ri ka Tat quesan lok ri k'ij pa qui wi' ri utzalaj tak winak, xukuje' pa qui wi' ri itzel tak winak. Cutak c'u lok ri jäb pa qui wi' ri cäca'n ri jicomal, xukuje' pa qui wi' ri man cäca'n tä ri jicomal.
23349	MAT 5:46	Are c'u we xak xuwi queiwaj ri quixcaj ix, ¿jas ta c'u che cäyi' na tojbal re wa' chiwe rumal ri Dios? Xukuje' ne ri tok'il tak alcabal cäcaj quib ri e are'.
23350	MAT 5:47	We xak xuwi quiya rutzil qui wäch ri iwachalal, ¿a quichomaj lo ri' chi i banom jun nimalaj utzil? Je c'u ne wa' xukuje' cäca'n ri man kas quetam tä u wäch ri Dios.
23351	MAT 5:48	Je ba' chibana ix jas ri ka Tat ri c'o chila' chicaj. Ri Are' tz'akat pa ru chomabal. Ri ix xukuje' chibana tz'akat pa ri i chomabal, —xcha ri Jesús.
23352	MAT 6:1	Ru patänixic ri Dios ri quibano, miban wa' chquiwäch ri winak xak rech cäquilo, cäquiya c'u i k'ij. We je' quiban wa', ri ka Tat ri c'o chila' chicaj man c'o tä tojbal iwe cuya na.
23353	MAT 6:2	Rumal ri' aretak queito' ri c'o qui rajwaxic, mitzijoj chque conojel ri winak, je' jas ri cäca'n ri winak ri xak quieb qui wäch cäquitzijoj chque conojel ri winak pa tak ri rachoch Dios, pa tak ri be. Je' cäca'n wa' xak xuwi rech utz quech'aw ri winak chquij. Kas tzij c'ut quinbij chiwe chi ri cäbix chquij xuwi wa' ri tojbal que cäquirik na.
23354	MAT 6:3	Xane ri ix aretak c'o jas u wäch jun tobanic ri quiya chque ri c'o qui rajwaxic, c'o jun metamanic. Mitzijoj ne wa' che ri utzalaj iwachi'l.