23217	MAT 1:4	Hi Aminadab ay anak ni Aram, hi Naason ay anak ni Aminadab, hi Salmon ay anak ni Naason.
23229	MAT 1:16	Ya anak ni Jacob, ay hi Jose, ya ahawa ni Maria, ya indo ni Jesus. Hi Jesus ya ambaêgên Mesias, ya Cristo, ya impangakon Mámiligtas ya pinili ni Apo Namalyari hên mamaala.
23230	MAT 1:17	Ha êmbayro, ay main labin-apat ya ninuno ha láhi ni apo Abraham angga kan Arin David, haka labin-apat ya ninuno paubat kan Arin David angga ha dinakêp lan taga-Babilonia hên dinyag ipoh ya Israelita ha bansan Babilonia, haka labin-apat ya ninuno paubat hên dinakêp hila hên taga-Babilonia angga ha in-anak ya Mesias, ya Cristo, ya impangakon Mámiligtas ya pinili ni Apo Namalyari hên mamaala.
23231	MAT 1:18	Êmên ya di ya pangianak kan Apo Jesu-Cristo, ya Mesias. Hi Maria ya indo na, ay kabaan ni Jose, noa, bayo hila nitakêh, ay nabuktot ya ha kapangyarihan hên Espiritu ni Apo Namalyari.
23232	MAT 1:19	Hi Jose, ya kabaan ni Maria, ay mahonol ha Kautuhan. A na pon muwang ya dinyag nan Espiritu ni Apo Namalyari, kabay hên namwangan na, ya nabuktot hi Maria, ay naihipan na ya a nay nan kasalên. Noa, a na labay ya mipakarêng-êy hi Maria, kabay a na labay ya mamwangan hên kal-atan ya naihipan na.
23233	MAT 1:20	Noa, hên an-ihipên na, no ay-êmên na madyag ya habayto, ay main anghel ni Apo Namalyari ya nagpahlêk kana ha taynêp na, ya wana kana, “Jose, ya kaapo-apoan ni Arin David, paan kan malimo hên kasalên hi Maria, ta hiya ay ampangalêk gawan ha kapangyarihan hên Espiritu ni Apo Namalyari.
23235	MAT 1:22	Ha nalyari ya habayto ngan, ay natupad ya impamwang hên mámipamwang hên an-ipaihip kana ni Apo Namalyari, ya wana,
23236	MAT 1:23	“Pakalêng-ên yo, main mihay dalaga, ya a pon nakitakêh ha hinoman, ya mangalêk haka mangianak hên mihay bingot ya lalaki, ya patangalanan lan ‘Emmanuel’ ya labay habiên, ay ‘kalamo tamo hi Apo Namalyari.’”
23237	MAT 1:24	Hên nimata yay na hi Jose, ay hinonol nay in-utoh kana hên anghel ni Apo Namalyari, ta kinasal na hi Maria.
23238	MAT 1:25	Noa, a na ya pinakitakêhan ni Jose, angga ha nangianak yan mihay bingot ya lalaki. Ya pinata-ngalanan nan Jesus.
23240	MAT 2:2	Nangotang hila no ay-iri hên in-anak ya ari lan Israelita. Haka la hinabi ya nahêlêk la hên inumawah ya bêtêwên ya palatandaan ya in-anak yay na, kabay simbaên la ya dayi.
23242	MAT 2:4	Kabay impa-tsipon ni Arin Herodes ya kaganawan mánoron Kautuhan ni apo Moises, haka hilay ampamaala kanlan pari, ta kinotang na hila no ay-iri hên ianak ya Mesias, ya Cristo, ya impangakon Mámiligtas ya pinili ni Apo Namalyari hên mamaala.
23243	MAT 2:5	Wanla etaman kana, “Ha balayan Betlehem ha probinsyan Judea, ta êmên ya di ya inhulat nan mámipamwang hên an-ipaihip kana ni Apo Namalyari, ya wana,
23246	MAT 2:8	Bayo pinabita na hilay na ha Betlehem, ya wana, “Hali, mita kaw na, ta pakatapolên yoy habaytoy anak. No natapol yo yay na, ay mag-orong kaw di ta ipamwang yo kangko, ta êmên ko ya simbaên etaman.”
23249	MAT 2:11	Panhumwên la ha bali, ay nahêlêk lay anak ya atsi ha dani ni Maria ya indo na. Nandoko hila ha arapan na ha pamagsimba la kana. Niloat la ya pinamyanan lan idigalo la kana ya main ginto, haka makamal ya pabango ya ambaêgên lan libanon, haka main êt mira ya in-ubuh lan indin kana.
23250	MAT 2:12	Kaatag tanay dann ya dinanan lan manga-talino ha pamag-orong la, gawan impataynêp kanla ni Apo Namalyari, ya paan hilan mag-orong kan Arin Herodes.
23251	MAT 2:13	Hên nakabita hilay nay manga-talino, ay nanaynêp hi Jose. Ha taynêp na, ay nagpahlêk kana ya mihay anghel ni Apo Namalyari, ya wana, “Mimata ka, ta itákah mo hilay mitaindo, hên gêtan ha bansan Egipto. Paan kaw mag-alíh bayro, angga ha a ko habiên kamoyu, ta tapolên ni Arin Herodes ya habain ya anak, ta labay na yan patsên.”
23253	MAT 2:15	Bayro hila tana hên angga ha natsi hi Arin Herodes. Nalyari ya habayto ta êmên matupad ya hinabi nan mihay mámipamwang ya impaihip kana ni Apo Namalyari, ya wana, “Binaêg koy anak ko, ya umawah yay na ha bansan Egipto.”
23255	MAT 2:17	Ha dinyag nay habayto, ay natupad ya hinabi ni Propeta Jeremias, ya mihay mámipamwang hên impaihip kana ni Apo Namalyari, ya wana,
23256	MAT 2:18	“Nagilam ha balayan Rama ya makhaw ya pamanyêngên lan kaapo-apoan ni Raquel gawan ha impapatsi ya maának la. A hila taganán naamungmung.”
23257	MAT 2:19	Hên natsi hi Arin Herodes, ay main mihay anghel ni Apo Namalyari ya nagpahlêk kan Jose ha taynêp na ha bansan Egipto, ya wana,
23260	MAT 2:22	Noa, hên Namwangan ni Jose ya hi Arquelao ya anak ni Arin Herodes, ay ampamaala ha probinsyan Judea hên kahagili hên tatang na, ay nalimwan hi Jose hên mag-orong bayro. Hên nakataynêp yay na êt, ya kaillag hila kano, ay nagpakha hila tana ha probinsyan Galilea.
23261	MAT 2:23	Bayro hila tanan nanugêl ha balayan Nazaret ha probinsyan Galilea, ta êmên matupad ya hinabi lan mámipamwang hên an-ipaihip kanla ni Apo Namalyari, ya wanla, “Baêgên yan Nazareno.”
23262	MAT 3:1	Hên nabuyot hilay na ha balayan Nazaret, hilan Apo Jesus, ay ampanoro yay na hi Juan Bautista kanlan dinumani kana, ha probinsyan Judea, ha logal ya kabalah-balahan.
23263	MAT 3:2	Habaytsi ya an-ipamwang na, “Paghêhêan haka talibatokan yoy nay pamanyag yon kasalanan, ta nilumatêng ya pamanlokop ni Apo Namalyari.”
23264	MAT 3:3	Hi Juan Bautista ya inungkat ni Propeta Isaias, hatoy mihay mámipamwang hên an-ipaihip kana ni Apo Namalyari, ya wana, “Main ampan-angaw ha logal ya kabalah-balahan, ya wana kanlan kal-atan ya naka-tsipon, ‘Il-an yoy nakêm yo ha pamanlumatêng hên Panginoon, Ya nanad ha pamil-an hên dann ha pamanlumatêng hên mihay matag-ay ya manungkulan.’” Habaytoy hinabi ni Propeta Isaias ya tungkol kan Juan Bautista.
23268	MAT 3:7	Noa, hên nahêlêk na ya mal-at ya Pariseo, haka Saduseo ya dinumani kana, ta êmên hila pabawtismo, ay wana kanla, “Nanad kaw utan, ya ampipag-ahug ha angkaulam. Hinoy namipamwang kamoyu hên tumakah kaw ha parusa ya lumatêng?
23270	MAT 3:9	Paan kaw mangihip hên mailigtas kaw ha parusa ni Apo Namalyari, gawan hi apo Abraham ay ninuno yo. Agyan hata bato, ay madyag ni Apo Namalyari hên kaapo-apoan ni apo Abraham.
23271	MAT 3:10	Ya pamanatol ni Apo Namalyari ay nanad ha payakol ya naitag-ay hên mihay ampamotoh hên kayo. Balang kayo ya a ampanagêy hên mangangêd, ay potohên ta iulam ha apoy. Haka hikaw ay maialimbawa ha kayo ya a ampanagêy hên mangangêd.
23272	MAT 3:11	Ya impangakon Mámiligtas, ya lumatêng, ay matag-ay ya tungkulan kangko. Agyan mantan hên pag-apin bitsih na, ay ayn akon karapatan. Hikoy ampamawtismo kamoyu ha lanêm, ta êmên ipahlêk ya pinaghêhêan yon tinalibatokan ya kasalanan yo. Noa, hiyay mamawtismo kamoyu ha Espiritu ni Apo Namalyari haka ha apoy.
23274	MAT 3:13	Hên ampamawtismo hi Juan, ay nilumatêng hi Apo Jesus, ya ubat ha balayan Nazaret, ha probinsyan Galilea, ta nagpabawtismo ya kan Juan ha Ilog Jordan.
23275	MAT 3:14	Noa, binawal ya ni Juan, ya wana, “Hika ya dapat mamawtismo kangko! Pata hiko pon ya mamawtismo kamo!”
23276	MAT 3:15	Noa, hinabi ni Apo Jesus, “Paulayan mon malyari ya habaytsi, ta êmên matupad ya kalabayan ni Apo Namalyari.” Kabay nabay etaman hi Juan hên mamawtismo kan Apo Jesus.
23277	MAT 3:16	Hên nabawtismoan yay na hi Apo Jesus, hên inumawah ya ha lanêm, ay biglan nagloat ya langit, haka na nahêlêk ya Espiritu ni Apo Namalyari, ya an-umaypa hên nanad ha mihay pati-pati, ya inumugpa kana.
23279	MAT 4:1	Pangayari yan nagpabawtismo hi Apo Jesus ha Ilog Jordan, ay hiyay gintan ha logal ya kabalah-balahan, hên Espiritu ni Apo Namalyari, ta tuksoên ya ni Satanas.
23281	MAT 4:3	Nilumatêng hi Satanas ya mánukso, ta wana kan Apo Jesus, “No hika ya Anak ni Apo Namalyari, ay daygên mon puto ya hata bato.”
23282	MAT 4:4	Noa, hinabi kana ni Apo Jesus, “A ko! Ha habi ni Apo Namalyari ay nakahulat ya êmên di, ‘Hilay tawo ay a mabiyay ha kaên bêngat, noa, kailangan la etaman ya balang anhabiên ni Apo Namalyari.’”
23284	MAT 4:6	Haka hinabi ni Satanas kan Apo Jesus, “No pêtêg hên hika ya Anak ni Apo Namalyari, ay magnabo kan paubat di, ta nakahulat ha Kahulatan, ya impahulat ni Apo Namalyari, ya êmên di, ‘Iutoh ni Apo Namalyari hilay anghel na hên mangillag kamo, haka halorên la ka êmên a mahakitan ya bitsih mo ha bato.’”
23285	MAT 4:7	Noa, hinabi ni Apo Jesus, ya wana, “Nakahulat etaman ha impahulat ni Apo Namalyari, ‘Paan mon subukên ya Panginoon mo, hi Apo Namalyari.’”
23288	MAT 4:10	Noa, hinabi ni Apo Jesus, ya wana, “Satanas, mag-alíh ka di! Ta nakahulat ha habi ni Apo Namalyari: ‘Simbaên moy Panginoon mo, hi Apo Namalyari, ta hiyan bêngat ya huyuên mo.’”
23290	MAT 4:12	Hên namwangan ni Apo Jesus, ya impakulung hi Juan Bautista, ay nag-orong ya ha balayan Nazaret ha probinsyan Galilea.
23291	MAT 4:13	A ya naglaêh ha Nazaret ta naglaêh ya ha balayan Capernaum, bayro êt ha probinsyan Galilea. Ya balayan Capernaum, ay atsi ha laylay hên Dagat-dagatan hên Galilea, ha nag-in logal lan kaapo-apoan ni Zabulon, haka Neftali ya lowa kanlan anak ni apo Israel.
23292	MAT 4:14	Ha panoro na bayro, ay nakatupad ya hinabi ni Propeta Isaias hatoy mihay mámipamwang hên an-ipaihip kana ni Apo Namalyari. Ya habi na ay nakahulat hên hato, ya êmên di,
23293	MAT 4:15	“Ha Galilea, ha logal lan kaapo-apoan ni Zabulon, haka lan kaapo-apoan ni Neftali ya atsi ha laylay hên dagat-dagatan, boy ha lipay hên Ilog Jordan, ya ampaidyanan etaman hên mal-at ya alwan Israelita ya a ampagpalokop kan Apo Namalyari,
23294	MAT 4:16	ay nanad hilan atsi ha kariglêman haka ha kamatsan, gawan marayo hila kan Apo Namalyari. Noa, lano ay main mamahawang hên kaihipan la.”
23295	MAT 4:17	Paubat hên habayto, ay namipamwang yay na hi Apo Jesus, ya wana, “Maghêhê kaw na, haka talibatokan yoy pamanyag yon kasalanan, ta nilumatêng ya pamanlokop ni Apo Namalyari.”
23301	MAT 4:23	Nanoro yay na ha mal-at ya sinagoga lan Israelita ha boon probinsyan Galilea. Impamwang nay Mangêd ya Habi tungkol ha pamanlokop ni Apo Namalyari haka namaalíh ya êt hên kaganawan hakit la.
23302	MAT 4:24	Ya tungkol kana ay nibahwag ha boon Siria. In-ubuh lan gintan kana ya main hakit, pokol, lumpo, pilay, hilay nagtugaw, haka hilay hinapatan hên nangarawak ya a angkahêlêk ya ampamairap kanla. Namaalíh ya hên kaganawan hakit la, haka kaganawan nangarawak ya a angkahêlêk ya ampamairap kanla.
23306	MAT 5:3	“Iningalwan kaw ya alwan mapaglalang, gawan hikaw ay milamo ha pamanlokop ni Apo Namalyari.
23307	MAT 5:4	Iningalwan kaw ya ampaglungkot gawan ha kasalanan yo, ta amung-mungên kaw ni Apo Namalyari.
23308	MAT 5:5	Iningalwan kaw ya maaypa ya nakêm, ta midin kamoyu ya impangako ni Apo Namalyari.
23309	MAT 5:6	Iningalwan kaw no labay-labay yon manonol ha kalabayan ni Apo Namalyari, ta hawpan na kaw hên manonol.
23310	MAT 5:7	Iningalwan kaw ya maingaloên, ta ihundo na kaw hên ingalwan ni Apo Namalyari.
23311	MAT 5:8	Iningalwan kaw ya nakapêptêng ya nakêm kan Apo Namalyari, ta mahêlêk yo ya.
23312	MAT 5:9	Iningalwan kaw ya mámilatan, ta hikaw ay itad ni Apo Namalyari hên anak na.
23313	MAT 5:10	Iningalwan kaw no ampairapan la kaw gawan ha pamanhumonol yo ha kalabayan ni Apo Namalyari, ta milamo kaw ha pamanlokop na.
23315	MAT 5:12	No malyari ya habayto, ay magpakahigla kaw, ta ayn kapantag ha kangêran, ya primyo ya matanggap yo lano ha langit. Panêmtêmên yoy êmbayro êt ya pamairap lan ninuno la kanlan mámipamwang hên an-ipaihip kanla ni Apo Namalyari.”
23316	MAT 5:13	Inhundo ni Apo Jesus ya panoro na, ya wana, “Hikaw ya anhumonol ha kalabayan ni Apo Namalyari, ay maialimbawa ha ahin bayri ha luta. Ihipên yo no ay-êmên anggamitên ya ahin. Mangêd ya ahin, noa, no naalihan yay nan alat, ay ahinan maiorong ya alat na. Ayn yay nan pukat! Itapon ya tana haka pitu-tuk-anan.
23318	MAT 5:15	Ayn mamagkêt hên atáng, bayo ihimpan o itagpên. Noa, ya atáng ay idin ha mantêg hên pamyanan atáng, ta êmên mahawangan hilay atsi ha bali.
23319	MAT 5:16	Êmbayro êt ya pakapakikwanan yon mamiyay, hên main kangêran ha arapan hên kapareho yo, ta êmên la puriên hi Apo Namalyari, ya Tatang tamo ha langit.”
23320	MAT 5:17	Inhundo ni Apo Jesus ya panoro na, ya wana, “Paan yon ihipên ya atsi ko di, ta êmên alihan hên alagá ya Kautuhan ni apo Moises, haka ya inhulat lan kaatag ya mámipamwang hên an-ipaihip kanla ni Apo Namalyari. Atsi ko di, ta êmên ko tuparên haka ipamwang ya habayto kamoyu.
23321	MAT 5:18	Pakagilamên yo, kaban main pon angkahêlêk ha langit, haka kaban main pon luta, ay a malyarin daygên ayn pukat ya miha man ya nanaway letra o naipêk ya gulis hên habaytoy Kautuhan ni Apo Namalyari, o hên Kahulatan lan mámipamwang hên an-ipaihip kanla ni Apo Namalyari, angga ha a pon matupad ya kaganawan ya habayto.
23322	MAT 5:19	Kabay hilay a anhumonol ha miha man kanlan habaytoy Kautuhan, bayo manoro êt ha kapareho la hên paan hilan humonol, ay hilay mag-in pinakamaaypa ha pamanlokop ni Apo Namalyari. Noa, hilay anhumonol ha Kautuhan, haka ampanoro hên dapat honolên ya habayto, ay mag-in matag-ay ha pamanlokop ni Apo Namalyari.
23323	MAT 5:20	Pakagilamên yo, a kaw makapakilamo ha pamanlokop ni Apo Namalyari, no ya pamanhumonol yo kana ay alwan ubat ha nakêm. Paan yon tuwarên ya alwan mantêg ya pamanhumonol lan Pariseo haka mánoron Kautuhan ni apo Moises.”
23324	MAT 5:21	Inhundo ni Apo Jesus ya panoro na, ya wana, “Nagilam yoy in-utoh hên haton lagi, ‘Paan mamatsi hên kapareho ta hilay mamatsi, ay hatolan hên parusaan.’
23325	MAT 5:22	Noa, hikoy ampaghabi kamoyu, ya hilay anhumuluk ha kapareho la, ay hatolan ni Apo Namalyari hên parusaan, haka hilay ampammusmus ha kapareho la, ay hatolan hên parusaan hên Sanedrin. Haka hilay ampaghabi ha kapareho la, ya ‘Mulala ka!’ ay ipalako ha apoy ha impiyerno.
23326	MAT 5:23	Kabay bayo kaw mam-in digalo kan Apo Namalyari ha pamiulaman hên an-iátang kana ha Templo, ta main kaw napanêmtêman ya dinyag yoy alwan mangêd ha kapareho yo, haka main hilan hakit nakêm kamoyu,
23327	MAT 5:24	ay paan pon idin ya idigalo yo. Lakwên yo hila pon, ta makikahundo kaw pon. Bayo maidin yoy nay idigalo yo kan Apo Namalyari ha pamiulaman hên an-iátang kan Apo Namalyari ha Templo.
23328	MAT 5:25	“No main labay hên mamidikil kamoyu, ay mangêd ya tampol kaw makikatoynungan kanla, ta êmên a la kaw gêtan ha mánlingon kaso. Ta kayno idin na kaw ha magbantay hên hukulan, ta ikulung kaw.
23330	MAT 5:27	Inhundo ni Apo Jesus ya panoro na, ya wana, “Nagilam yoy in-utoh hên haton lagi, ya wanla, ‘Paan mamabayi haka paan makilalaki.’
23331	MAT 5:28	Noa, hikoy ampaghabi kamoyu, ya paan mangihip man hên kalabayan lawini ha pamanlêk ha alwan ahawa, ta habaytoy kasalanan hên mamabayi haka makilalaki.
23333	MAT 5:30	No gamêt yo ya anggamitên yon manyag kasalanan, ay mangêd ya potohên yo ta itapon, kanan mihamwag kaw ha impiyerno, boo man ya lawini yo.”
23335	MAT 5:32	Noa, amêhên hiko ya ampaghabi kamoyu, ya hilay lalaki ya mamihiyay hên ahawa la, no a hila nakilalaki, ay daygên lan mámakilalaki ya ahawa la no makiahawa hilan kaatag ya lalaki. Haka hilay makiahawa ha babayi ya inhiyay, ay mikasalanan hila etaman.”
23336	MAT 5:33	Inhundo ni Apo Jesus ya panoro na, ya wana, “Nagilam yoy in-utoh hên haton lagi, ya wanla, ‘Paan kaw mangako hên main lamoy paghumpa, no ayn ha nakêm yo ya tuparên ya habayto, ta dapat tuparên ya inhumpa ya pangako kan Apo Namalyari.’
23337	MAT 5:34	Noa, hikoy ampaghabi kamoyu, ya paan kaw nan maghumpa no mangako kaw! Paan maghumpa hên manggamit hên langit, ta habaytoy dyanan ni Apo Namalyari,